NOS Nieuws - Algemeen

Op een veiling in Engeland is een gouden horloge van naar verluidt de rijkste passagier op de Titanic geveild. De verwachting was dat het uurwerk ruim 120.000 euro zou opbrengen. De veilingmeester hamerde af op ruim 1 miljoen euro.

Het pronkstuk van de veiling behoorde toe aan de 47-jarige John Jacob Astor IV. Hij kwam om bij de scheepsramp in 1912, die aan zo'n 1500 mensen het leven kostte. Toen het schip zonk hielp Astor zijn vrouw Madeleine nog in een reddingsboot. Hij rookte een sigaret en sprak met een andere passagier. Dat was de laatste keer dat hij werd gezien. Zijn lichaam werd een week na de ramp gevonden. Hij droeg het 14-karaats gouden Waltham-zakhorloge met de initialen JJA nog bij zich.

John Jacob Astor IV was een Amerikaanse zakenman, vastgoedontwikkelaar, luitenant-kolonel in de Spaans-Amerikaanse oorlog, schrijver en investeerder. In zijn tijd was hij een van de rijkste mensen ter wereld en vermoedelijk de rijkste man op de Titanic.

Na de ramp ging het horloge naar zijn zoon Vincent Astor. Die liet het restaureren en gaf het cadeau aan de zoon van de secretaris van zijn vader. Het horloge bleef tot in de jaren 90 in diens familie, waarna het bij een veiling door een onbekende verzamelaar werd gekocht. Sindsdien was het te zien in verschillende musea.

Ook de gouden manchetknopen, ongebruikte bankcheques, zijn plattegrond van de eerste klasse op de Titanic en een foto van Astor werden vandaag geveild, samen met andere voorwerpen zoals een tas van de orkestleider op het schip, Wallace Hartley. De manchetknopen brachten 15.000 euro op, de cheques 2600 euro en de plattegrond 28.000 euro.

De tas ging van de hand voor 342.000 euro. Hartley gebruikte hem om zijn viool in te bewaren. Voordat hij van boord ging, gespte hij de tas met de viool om zijn lichaam. Hij verdronk, maar de tas en de viool doorstonden de ramp. De viool bracht in 2013 1,3 miljoen euro op.

Herstelploegen zetten hun helmen op en lopen de kolencentrale in om het werk te hervatten. Het luchtalarm is net afgemeld. Hoewel Oekraïners de sirene vaak negeren, wordt het alarm hier heel serieus genomen. Met een blik op wat over is van het Sovjetbouwwerk is duidelijk waarom.

Het dak van de centrale is voor een groot deel kapotgeschoten. Geen raam zit er nog in. Stukken beton zijn van het gebouw afgeblazen en honderden meters verderop terechtgekomen. Buiten de ingang staat een uitgebrande transformator - zo groot als een container. Die was een jaar geleden al kapotgeschoten. "Maar door de laatste aanval vorige maand is de nieuwe ook kapot", zucht manager Aleksandr.

Terwijl Oekraïne de afgelopen maanden wachtte op nieuwe wapenleveranties uit Amerika, piepte en kraakte de luchtverdediging van het land onder een nieuw Russisch luchtoffensief. Opnieuw werd op grote schaal kritieke Oekraïense infrastructuur aangevallen. Zonder middelen om het luchtruim te verdedigen, werd de een na de andere centrale uitgeschakeld in Charkiv en Kyiv, maar ook in verschillende West-Oekraïense regio's.

Het Oekraïense stroomnet draait vooral op nucleaire energie en waterkrachtcentrales. Maar de kolencentrales zijn belangrijk om aan de energiebehoefte te voldoen wanneer het verbruik piekt. Dat gebeurt in de zomer als de airco's in gebruik zijn en in de winter wanneer het koud en donker is. Bij de centrale van Aleksandr zijn ze daarom druk bezig om alles zo goed en kwaad als het gaat te herstellen, voor de zoveelste keer.

Volgens Aleksandr is zijn centrale al zo'n acht keer aangevallen. De laatste keer met zo'n acht kruisraketten. De exacte locatie wil hij om veiligheidsredenen niet genoemd zien. Dat de centrale nog iets van stroom kan leveren lijkt een wonder wanneer de verwoesting binnen duidelijk wordt. De grote hal lijkt op een surrealistisch kunstwerk van zwartgeblakerde wanden, uitgebrande apparatuur en verwrongen staal. Meerdere turbines liggen eruit. "Die kunnen we wel repareren", zegt Aleksandr optimistisch. "Dan moet wel eerst het dak ook gemaakt zijn."

Maar het herstellen van dit soort oude centrales wordt een steeds grotere uitdaging. Reserveonderdelen raken op. Ze zijn in Oekraïne nauwelijks meer te krijgen en ook niet zomaar in andere landen in Europa te vinden.

"Dit soort materieel ligt niet in de supermarkt", zegt Dmitro Sacharov. Hij is uitvoerend directeur van het energiebedrijf Dtek, dat zes kolencentrales heeft. "Je moet ze bestellen, wat tijd kost, of je moet kijken of je onderdelen kan overnemen van andere voormalige Sovjetcentrales in Oost-Europa."

Patriots bovenaan de lijst

Dtek hoopt de komende maanden een deel van de capaciteit van dit soort kolencentrales te herstellen, voordat het zomer wordt. Anders zullen delen van Oekraïne soms zonder stroom komen te zitten en kunnen komen fabrieken stil komen te liggen.

Of dat te voorkomen valt, hangt ook af van de vraag of Oekraïne het luchtruim kan beschermen. Luchtafweerraketten staan bovenaan de lijst met nieuwe Amerikaanse wapenleveranties die onderweg zijn. Maar genoeg zullen dat er niet zijn. President Zelensky blijft daarom bij bondgenoten hameren op het leveren van meer Patriot-raketsystemen.

Bij de centrale van Aleksandr houden ze er rekening mee dat er elk moment weer een aanval kan komen. Een collega kijkt tijdens de rondleiding herhaaldelijk zenuwachtig op zijn telefoon. In meerdere regio's is eerder het luchtalarm afgegaan. Dan begint de sirene weer te loeien. Voor de tweede keer deze dag stromen de werknemers naar buiten om te schuilen.

Elke dag alarm

De schuilkelder zit vol. Sommige werknemers doen een dutje, anderen kijken verveeld rond of zitten op hun telefoon. Ook de 19-jarige Eduard die hier nog geen half jaar werkt, neemt het luchtalarm heel serieus. "Thuis trek ik mij er na twee jaar oorlog niks meer van aan, omdat ik het zo gewend ben. Maar hier is het natuurlijk wel heel gevaarlijk."

Elke werkdag wordt wel verstoord door een alarm. "We worden gedwongen om een pauze te nemen", grapt Eduard. "Werk is werk, en het leven is belangrijker dan werk." Soms moeten ze wel uren schuilen, als er drones of kruisraketten boven Oekraïne hangen en nog niet duidelijk is waar ze naartoe vliegen. Deze keer valt het wel mee. Na een half uur wordt het alarm afgemeld en kan Eduard met zijn collega's weer naar buiten. Het werk gaat door.

"Ik heb begrepen dat als iets heel fantastisch is, dat je zegt: 'Het kon minder'. Ik zeg jullie: 'Deze Koningsdag, het kon véél minder'." Met die woorden sloot koning Willem-Alexander vandaag zijn bezoek aan Emmen af.

Met zijn familie reisde de jarige koning vanochtend naar de stad in het zuidoosten van Drenthe. Het was de eerste keer in ruim twintig jaar dat de koninklijke familie Koningsdag of Koninginnedag in deze provincie vierde.

Al vroeg op de dag hadden mensen zich in Emmen verzameld om een glimp van de Oranjes op te vangen. Na de aankomst rond 11.00 uur begon de koninklijke familie aan een ronde door het centrum van de stad.

De Oranjes deelden tompoucen uit, speelden oud-Hollandse spelletjes en deden mee aan een quiz over Drenthe. Het team van koningin Máxima, prins Bernhard, prinses Annette en prinses Aimée wist deze quiz te winnen. De fanatieke koningin pakte bij de laatste vraag haar telefoon erbij, om een antwoord uit te rekenen.

Onderweg kreeg Máxima nog een Argentijnse kroket en mocht prins Floris even plaatsnemen achter een dj-tafel. Ook wandelde de koninklijke familie langs Wildlands Adventure Zoo Emmen, de opvolger van het voormalige Noorder Dierenpark.

Langs de route stonden voornamelijk Oranjefans, maar ook demonstranten lieten van zich horen. Een groep van ongeveer dertig mensen hield in een demonstratievak protestborden omhoog. Willem-Alexander zwaaide kort naar de betogers, maar bleef niet staan.

Kus van de koning

Willem-Alexander was niet de enige jarige in Emmen. Langs de route stond ook Laura, die vandaag 46 werd. Met een spandoek liet ze de koning, die vandaag 57 werd, weten een kus van hem te willen.

En zo geschiedde:

Het voltallige koninklijke gezin was vandaag aanwezig in Emmen. Prinses Ariane studeert in Italië, maar is tijdelijk terug in Nederland. Haar oudste zus Amalia kwam recentelijk terug uit Spanje. Zij woonde een jaar in Madrid vanwege de bedreigingen aan haar adres in Nederland. Amalia zei dat ze in Madrid "wel iets meer mijn vrijheid" had gevonden.

Het was de eerste keer dat de prinses sprak over haar tijd in Spanje:

Prinses Alexia liet een klein beetje los over de invulling van het tussenjaar waar ze nu mee bezig is. Ze vertelde dat ze heeft kunnen reizen en zo "veel verschillende culturen heeft leren kennen". Ook heeft ze "een beetje gewerkt". Wat ze volgend jaar gaat doen, blijft nog gissen. "Ik laat het weten als ik het weet", aldus de prinses.

Merken uit de winkelstraat

De prinsessen waren vrij ingetogen gekleed, zegt NOS-redacteur Susan Sjouwerman, die veel over mode schrijft. "Het ziet er volwassen uit en het is duidelijk dat Amalia en ook Ariane de kunst van het monochroom kleden verstaan: ze kleden zich in één kleur, en daardoor ziet het er meteen chic uit." Alexia had met een bordeauxrode jas gekozen voor een meer gedurfde outfit, aldus Sjouwerman. "Zo zijn we dat ook wel van haar gewend."

Modekenner en royaltyverslaggever Josine Droogendijk wist de outfits van de prinsessen te identificeren. Zo droeg Amalia een jurk van het Franse merk Bash. Alexia droeg een jurk van Sézane, een ander Frans merk, en Ariane was te zien in een pak van Max Mara. "Het zijn mooie merken die gewoon in de winkelstraat te koop zijn", zegt Sjouwerman.

De dag in Emmen werd afgesloten met een optreden van de Drentse muzikant Daniël Lohues. In zijn dankwoord zei de koning dat Emmen "een zaadje" bij hem heeft geplant en dat de stad in Drenthe "een deel van mijn hart" is geworden.

"Iedere keer als ik terugkom in de provincie of in Emmen, dan zeg ik: 'Hier kom ik weg'", verwijzend naar het gelijknamige nummer van Lohues.

Britney Spears heeft een schikking getroffen met haar vader. Daarmee is er definitief een einde gekomen aan de zaak rond de curatele van Spears' vader over de Amerikaanse popzangeres, zo melden advocaten van beide partijen. De voorwaarden van de overeenkomst zijn niet bekendgemaakt.

De schikking komt ruim twee jaar nadat een rechtbank de beëindiging had bevolen van een curatorschap dat vader Jamie Spears de controle gaf over zijn dochter Britney. Sindsdien vochten de twee nog een juridische strijd uit over advocatenkosten en de manier waarop vader Spears met het curatorschap was omgegaan.

De ondercuratelestelling begon in 2008, toen Spears een inzinking had en behandeld moest worden voor psychische problemen. Haar vader Jamie Spears werd aangesteld als curator. De zangeres mocht dertien jaar lang nauwelijks zelf beslissingen nemen over haar persoonlijke leven en haar vermogen.

'Schaduw van mezelf'

In een getuigenis zei Spears (42) dat ze, terwijl ze onder curatele stond, door haar management werd gedwongen om tegen haar wil op tournee te gaan, lithium kreeg waardoor ze zich 'dronken' voelde en niet mocht trouwen of een baby mocht krijgen.

Britney Spears, die rond de eeuwwisseling wereldhits scoorde met nummers als Baby one more time en (You drive me) crazy, streed vijf jaar tegen de ondertoezichtstelling. In 2021 stelde de rechtbank haar in het gelijk. Vorig jaar verscheen haar autobiografie. Daarin schreef ze over de jaren van het curatorschap waarin ze zich "een schaduw van mezelf voelde". Ook had ze het gevoel dat haar ziel was vernietigd.

In een reactie op de schikking noemde Spears' advocaat Mathew Rosengart het "een eer en voorrecht om Britney Spears te beschermen en te verdedigen". "Haar wens is uitgekomen, ze is nu vrij."

Alex Weingarten, advocaat van de vader van de zangeres, zei tegen nieuwszender CNN dat Jamie blij is dat dit allemaal voorbij is. "Jamie houdt heel veel van zijn dochter en heeft onvermoeibaar gewerkt om haar te beschermen", aldus Weingarten. "Hij wil het beste voor Britney, niets minder."

Op de A59 bij Nuland is vanmiddag een spookrijder om het leven gekomen. De bestuurder botste tegen een andere auto, waarin twee mensen zaten. "Zij zijn ook gewond geraakt, maar naar het zich laat aanzien niet ernstig", zegt de politie.

De overleden vrouw woonde in Sint-Michielsgestel en was 67 jaar. Volgens Omroep Brabant reed ze honderden meters tegen het verkeer in. Het ongeluk gebeurde rond 13.35 uur tussen Den Bosch en Oss.

De politie doet nog onderzoek op de weg om meer te weten te komen over het ongeluk.

Bij een auto- en scheepssloperij in Haarlem heeft vandaag urenlang een grote brand gewoed. Voor zover bekend is niemand gewond geraakt, maar de rookwolken zorgden voor grote overlast in Haarlem-Noord, Velsen en omgeving en delen van de Zaanstreek.

De veiligheidsregio verstuurde twee NL-Alerts waarin het bewoners adviseerde ramen en deuren gesloten te houden en ventilatiesystemen uit te schakelen. Inmiddels heeft de brandweer het sein brand meester gegeven, zijn de alerts beëindigd en wordt de overlast beduidend minder. De brandweer is nog wel bezig met nablussen.

De brand bij de sloperij op industrieterrein Waarderpolder brak rond 11.30 uur uit door nog onbekende oorzaak, meldt regionale omroep NH. Al snel sloegen de vlammen uit de auto- en scheepswrakken die op het terrein liggen.

Zo zagen de enorme rookpluimen eruit:

De brandweer had urenlang de grootste moeite om het vuur uit te krijgen. "Het is een behoorlijke berg schroot die in de fik staat", zei een woordvoerder eerder vanmiddag.

Het waren vooral de enorme rookwolken die voor steeds meer problemen zorgden, vanmiddag. Eerst kwamen er alleen klachten over rook en stank uit woonwijken in Haarlem-Noord, later klaagden ook inwoners van Velsen-Zuid, Driehuis en Velserbroek. Rond een uur of twee adviseerde de veiligheidsregio ook de bewoners van Assendelft en Krommenie in de Zaanstreek om uit de rook te blijven.

Het is nog niet duidelijk in hoeverre de rook ook echt gevaarlijk is geweest voor de volksgezondheid. De brandweer heeft continu metingen verricht.

Ballonnen, vuurwerk, kinderliedjes en honderden muisstille militairen: in Duitsland wordt al vijf dagen alles op alles gezet om de 6-jarige Arian te vinden. Omdat hij autisme heeft, verloopt de zoektocht naar de vermiste jongen op een bijzondere manier.

Arian liep maandagavond weg van huis in de plaats Elm, in de buurt van Hamburg. Op beveiligingsbeelden is te zien hoe hij naar een nabijgelegen bos rende. De politie zette drones in, een helikopter en een vliegtuig met een warmtebeeldcamera. Honderden vrijwilligers hielpen al mee met zoeken.

Nadat de eerste zoekacties niets hadden opgeleverd, gooide de politie het over een andere boeg. Ze hingen vrolijke ballonnen op en lieten chocola voor de jongen achter, in de hoop dat hij daar op af zou komen.

Omdat de jongen gefascineerd is door vuurwerk, werd ook dat geprobeerd. Er werd 's nachts met grote lichtzuilen in de lucht geschenen en de politie plaatste speakers waardoor kinderliedjes klonken.

200 geruisloze militairen

Ook dat mocht niet baten. Vannacht werd op advies van een deskundige weer iets nieuws geprobeerd: stilte. Omdat kinderen met autisme juist kunnen schrikken als hun naam wordt geroepen, liepen vannacht 200 militairen zo geruisloos mogelijk door het bos. In kleine groepjes probeerden ze de jongen te vinden met nachtkijkers.

De politie vreest dat Arian ergens in het water terechtgekomen is. Het gebied rond Elm is uitgestrekt en kent veel sloten en vennen. In de nabijgelegen rivier de Oste is deze week gezocht door duikers. De politie peinst er niet over om de inzet te verminderen of de zoekactie te staken.

De politie heeft een einde gemaakt aan de demonstratie van Extinction Rebellion (XR) op de A10. De activisten van XR zijn van de snelweg af gehaald en het verkeer kan weer gebruik maken van de weg.

Even na 12.00 uur klommen activisten ter hoogte van het voormalig ING-hoofdkantoor over de vangrail van de snelweg. Een groep van bijna negentig demonstranten blokkeerde een tijdlang de weg. XR eist dat ING onmiddellijk stopt met het financieren van de fossiele industrie.

Vooraf had de Amsterdamse 'driehoek' (burgemeester, politiechef en hoofdofficier van justitie) de aangekondigde blokkade al onverantwoord genoemd en de actie verboden.

Zo begon de actie:

Het is niet de eerste keer dat XR de ringweg rond Amsterdam blokkeerde. Eind december lukte het de actiegroep voor het eerst om de snelweg op te lopen. Dat duurde toen uren. Uiteindelijk werden 400 mensen gearresteerd.

Op 24 februari dit jaar lukte het voor de tweede keer, een derde poging eind maart mislukte. De politie greep toen in en zette vier auto's stil die even verderop het verkeer wilden lamleggen. De politie beëindigde uiteindelijk de demonstratie:

Vandaag is het XR dus wel gelukt om het verkeer te blokkeren en daarmee de betogers bij het voormalige ING-kantoor ruim baan te geven om de snelweg op te lopen.

Een vlucht van Delta Air Lines heeft kort na vertrek uit New York een noodlanding moeten maken nadat de noodglijbaan van het vliegtuig was losgeraakt. Het is opnieuw een incident met een Boeing-vliegtuig, dit keer van het type 767.

Kort na het opstijgen vanaf vliegveld John F. Kennedy liet een paneel los. Daarachter zat de glijbaan, die daardoor naar beneden viel. Waar de glijbaan is neergekomen, is niet duidelijk. Het toestel keerde na het incident terug naar het vliegveld, waarna alle passagiers op een andere vlucht naar Los Angeles zijn gezet.

Het incident staat niet op zichzelf. De Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing kampt al enkele maanden met voorvallen waarbij onderdelen van vliegtuigen loskomen. Het hoofdpijndossier van Boeing begon in januari, toen een 737 Max 9 van Alaska Airlines een rompdeel verloor tijdens een vlucht.

Luchtvaartmaatschappij United Airlines heeft na dat incident de vliegtuigen gecontroleerd en vond loszittende bouten en andere "installatieproblemen".

In de maanden die volgden stapelden de berichten over mankementen van de vliegtuigen van Boeing op. Zo verloor een Boeing 777-200 bij het opstijgen een wiel, en verloor een 737-800 een kap van een van de motoren.

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA heeft een onderzoek geopend, nadat Boeing-ingenieur en klokkenluider Sam Salehpour aan de bel had getrokken.

Hij had zijn zorgen geprobeerd kenbaar te maken aan het management van Boeing, maar werd genegeerd. "Ik heb mensen letterlijk zien springen op vliegtuigonderdelen, om ervoor te zorgen dat ze zouden passen", zei Salehpour tegen journalisten.

Met een noodbevel heeft de gemeente Hoeksche Waard voorkomen dat grote groepen scooterrijders het eiland vanochtend vroeg onveilig zouden maken.

Dertig mensen zijn door de politie tegengehouden toen ze probeerden om de Hoeksche Waard binnen te rijden. Drie mensen werden opgepakt, meldt Rijnmond. De politie spreekt over een 'beheersbare luilak'. Luilak is de traditie om in alle vroegte lawaai te maken en langslapers te bespotten.

Burgemeester Van Heijningen had een noodbevel uitgevaardigd voor de afgelopen nacht. Er gold een samenscholingsverbod voor vier of meer personen met scooters of ander gemotoriseerd verkeer. De burgemeester zegt dat hij geen problemen heeft met de luilak-traditie om 's ochtends vroeg lawaai te maken op de ochtend van Koningsdag.

Maar de afgelopen jaren liep het uit de hand. "We zagen voorgaande jaren honderden scooter-, quad- en motorrijders die de dorpsstraten innemen en levensgevaarlijke capriolen uithalen. Dit levert groot gevaar op voor de mensen op straat", aldus Van Heijningen. "Er hoeft maar één bestuurder de macht over het stuur te verliezen, een schuiver in het publiek te maken en dan is het leed niet te overzien. We gaan dus optreden tegen dit zogenaamde luilakken."

In de praktijk betekende dit dat de politie alle toegangswegen naar het eiland vanochtend vroeg streng controleerde. Op de weg richting Oud-Beijerland werd zelfs alle verkeer gecontroleerd, waarbij de politie ook veel motorrijders inzette. "Niemand mag naar Oud-Beijerland als je daar niet thuishoort", aldus een politieagente rond 05.30 uur bij Rijnmond.

Uiteindelijk is aan dertig mensen de toegang tot Hoeksche Waard ontzegd. Twee mensen zijn aangehouden vanwege rijden onder invloed. Ook is een man uit Oud-Beijerland opgepakt omdat hij een boksbeugel bij zich had.

De politie is tevreden dat het rustig is gebleven op het eiland. "Het noodbevel heeft eraan bijgedragen dat we het konden beheersen", stelt een woordvoerder. Het noodbevel liep om 10.00 uur vanochtend af.

Deze week hield de politie ook twee mannen uit Ridderkerk en een man uit Sliedrecht aan voor opruiing in aanloop naar Koningsnacht. Zij worden ervan verdacht op sociale media te hebben opgeroepen tot verstoring van de openbare orde door onveilig gedrag in het verkeer te vertonen op de vroege ochtend van Koningsdag.

Een journalist die schrijft voor de Russische editie van het Amerikaanse zakentijdschrift Forbes is door een rechtbank in Rusland onder huisarrest geplaatst. Sergej Mingazov werd vrijdag opgepakt voor het verspreiden van nepnieuws over het Russische leger.

De Russische journalist werd gearresteerd in zijn woonplaats Chabarovsk, een stad in het oosten van het land, en vastgezet in een detentiecentrum. Ook werden er huiszoekingen verricht en werden computers en telefoons in beslag genomen.

Volgens zijn advocaat is hij vastgezet voor een bericht op Telegram over het bloedbad in de Oekraïense stad Boetsja in 2022, meldt de Russische website van Forbes.

Oorlogsmisdaden

In Boetsja werden na de terugtrekking van Russische troepen in april 2022 meer dan 400 lichamen gevonden. Een aantal daarvan vertoonde sporen van marteling. Het Kremlin heeft steeds ontkend dat Russische troepen burgers in Boetsja hebben geëxecuteerd en stelt dat de beschuldigingen van oorlogsmisdaden zijn bedoeld om Rusland in een kwaad daglicht te stellen.

Rusland treedt sinds de invasie van Oekraïne hard op tegen de kritiek op de oorlog. Met nieuwe wetten is het verspreiden van 'valse informatie' of het in diskrediet brengen van het leger strafbaar gesteld.

Gershkovich

Mingazov riskeert volgens zijn advocaat tien jaar celstraf. Hij is voorlopig voor twee maanden onder huisarrest geplaatst door de rechtbank van Chabarovsk. Hij mag ook geen contact hebben met andere mensen dan zijn familieleden, advocaten en artsen en heeft een volledig verbod gekregen op het gebruik van internet.

Meerdere journalisten, oppositieleden en burgers zijn veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. Een van de bekendste is de Amerikaanse Wall Street Journal-journalist Evan Gershkovich, die sinds ruim een jaar vastzit in een gevangenis in Moskou in afwachting van zijn rechtszaak. De langst opgelegde straf was tegen de prominente activist Vladimir Kara-Murza, die tot 25 jaar werd veroordeeld.

In de staten Nebraska en Iowa in het Midden-Westen van de Verenigde Staten hebben meerdere tornado's honderden huizen en een lokaal vliegveld met de grond gelijkgemaakt. Vijf mensen raakten gewond.

Een van de tornado's raasde door een gebied in Nebraska waar een kilometerslang spoor van vernieling achterbleef. Een gebouw waar op dat moment ongeveer zeventig mensen in zaten, stortte in. Drie mensen raakten daarbij gewond en verschillende mensen kwamen bekneld te zitten. Volgens de autoriteiten kon iedereen geëvacueerd worden en waren de verwondingen niet levensbedreigend.

Zo ziet de vernieling eruit in Nebraska:

Een stuk verderop, in de stad Omaha, raakten twee mensen gewond. Het vliegveld van Omaha werd ook getroffen door een tornado, passagiers in de terminal werden naar stormkelders gebracht. Een deel van de luchthaven is totaal verwoest. Na een sluiting van ongeveer een uur werd het vliegverkeer weer opgestart.

Op beelden is de verwoesting die de tornado's hebben achtergelaten goed te zien. Huizen zijn grotendeels verwoest, van sommige panden is zelfs helemaal niks meer over. Hulpdiensten zijn in groten getale uitgerukt. Ze doorzoeken de huizen op eventuele slachtoffers.

Dit zijn beelden van de schade in Iowa:

Het Amerikaanse weerinstituut waarschuwt nog steeds voor zware stormen en onweersbuien, maar dan in de zuidelijke staat Texas.

Een Nederlandse man is in Duitsland betrapt bij het smokkelen van duizenden erectiepillen. Hij had er 4300 in zijn auto liggen, zegt de douane in Aken.

De man van 33 was net de grens overgestoken bij Heinsberg, ter hoogte van Sittard, toen hij voor een controle aan de kant werd gezet. Douaniers vonden in de auto twee tassen vol pillen en erectiegels. Die waren verpakt in zo'n honderd enveloppen, allemaal gefrankeerd en geadresseerd aan mensen in Duitsland.

Volgens de Duitse douane verklaarde de man dat hij de tassen met erectiemiddelen had aangenomen van iemand die hij niet kende. In een hotel had hij de smokkelwaar moeten doorgeven aan een derde.

Tegen de man is een strafrechtelijk onderzoek begonnen wegens overtreding van de wet op de geneesmiddelen. De Duitse autoriteiten doen verder onderzoek naar de herkomst van de pillen en de bestellingen die waren gedaan.

Het vertrouwen in koning Willem-Alexander is sinds de coronacrisis structureel lager dan daarvoor, maar lijkt nu enigszins te stabiliseren. Ook de steun voor de monarchie haalt niet meer het niveau van voor de coronacrisis, maar de staatsvorm kan wel rekenen op bijval van een kleine meerderheid van de bevolking.

Dat blijkt uit de jaarlijkse NOS Koningsdag-enquête, die halverwege deze maand is uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos I&O onder 1015 personen. Er zijn wel opvallende verschillen tussen jongeren en ouderen.

Nederlanders beoordelen koning Willem-Alexander met een 6,6. Dat is vergelijkbaar met de 6,5 die hij vorig jaar als rapportcijfer kreeg, maar flink lager dan de 7,7 waar hij in 2020 op mocht rekenen.

In dat jaar kreeg de koning nog het vertrouwen van driekwart van de bevolking. Sindsdien is het vertrouwen in hem gedaald, tot 44 procent in 2024. Van herstel is dus geen sprake, al is de groep die (zeer) weinig vertrouwen in de koning heeft dit jaar niet verder gegroeid.

Jongeren (18-35 jaar) en ouderen (55 jaar of ouder) denken verschillend over het functioneren van de koning. Vorig jaar zei nog 51 procent van de jongeren tevreden te zijn over de koning, nu is dat 41 procent. Ouderen zijn met 47 procent bijna net zo tevreden over Willem-Alexander als een jaar eerder.

Verschil tussen generaties is er ook wat betreft de beoordeling van de kwaliteiten van de koning. Zo vindt de helft van de ouderen de koning 'betrokken', tegenover slechts 29 procent van de jongeren. Ook vinden ouderen Willem-Alexander vaker 'menselijk' en 'meelevend'.

Jongeren zijn juist meer te spreken over de manier waarop Willem-Alexander optreedt in de media. Ze vinden de koning vaker 'naturel' en 'professioneel' overkomen dan ouderen. Overigens vinden alle generaties dat de koning minder 'onwennig' overkomt in de media.

Uitspreken

Er is een groeiende groep die het niet wenselijk vindt als de koning, die onschendbaar is, zijn mening in het openbaar zou uitspreken over politiek gevoelige kwesties (30 procent, tegenover 25 procent vorig jaar). Dit komt overeen met het niveau van voor de coronaperiode.

Koningin Máxima krijgt net als vorig jaar een 7,3. Ouderen (bijna driekwart) zijn vaker tevreden over het functioneren van de koningin dan jongeren (ruim de helft). Het percentage geïnterviewden dat tamelijk tot zeer veel vertrouwen heeft in de koningin ligt met 56 procent hoger dan bij de koning (44 procent).

Ook de beoordeling van prinses Amalia is onveranderd met een 7,0. Veel Nederlanders hebben een positieve indruk van de prinses. Ze wordt 'volwassen', 'slim', 'betrokken', 'ambitieus', 'gemotiveerd' en 'een goede opvolger' genoemd.

Geen herstel

De steun voor de monarchie blijft stabiel ten opzichte van de afgelopen jaren, maar is wel een stuk lager dan voor de coronacrisis. Een aantal misstappen van de koninklijke familie tijdens die crisis heeft effect gehad op het draagvlak voor de monarchie als staatsvorm, concluderen de onderzoekers. Onder andere de vakantie in Griekenland tijdens een lockdown wordt genoemd. Vier jaar later lijkt er volgens hen sprake van blijvende schade.

De vraag of het imago van de monarchie zal verbeteren als de prinsessen een grotere publieke rol krijgen, leidt tot verdeeldheid. Ruim 30 procent verwacht dat dat inderdaad een positieve invloed zal hebben, maar ruim 40 procent denkt van niet.

Het feit dat het oudste kind van de vorst(in) automatisch troonopvolger is, kan rekenen op de steun van bijna de helft van de Nederlanders. Na een jarenlange daling lijkt het draagvlak voor die traditie nu te stabiliseren.

De koning en zijn familie bezoeken traditiegetrouw op Koningsdag een gemeente in Nederland, zoals dit jaar Emmen. De helft van de Nederlanders waardeert deze officiële manier waarop Koningsdag wordt gevierd. En een ruime meerderheid vindt het een belangrijke traditie die Nederlanders verbindt. Al hechten ouderen duidelijk meer aan deze traditie dan jongeren.

Er zijn geen parkeerplekken meer te vinden op de autoterminals van havens, schrijven verschillende (inter)nationale nieuwsmedia de afgelopen weken. Allemaal te wijten aan de opmars van de elektrische auto uit China, is de conclusie. En dan ook nog eens terwijl de vraag al terugloopt. Daarom staan natuurlijk al die terminals zo vol. Maar het ligt genuanceerder.

Het rommelt inderdaad wat op de elektrische automarkt. Vorige week werd bekend dat bij Tesla bijvoorbeeld 10 procent van de banen verdwijnt na tegenvallende verkoopcijfers. Ook bij Polestar zijn honderden banen geschrapt. In februari voorspelde ElaadNL al dat de groei van de elektrische automarkt wat zal afnemen.

Maar dit kenniscentrum mag dan verwachten dat de groei op korte termijn stokt, op de lange termijn maakt dat niet uit. Autofabrikanten zetten er namelijk al vol op in, batterijen worden steeds beter en goedkoper en in China - een belangrijke speler - is de keuze voor elektrisch allang gemaakt.

Dat wil nog niet zeggen dat de markt al wordt bestormd door de Chinese merken. De Chinese automarkt klopt wel zachtjes op de deur van Europa, maar van overspoeling is geen sprake: het marktaandeel is nog steeds heel klein.

China ziet dat wel graag veranderen. Chinese merken verschepen auto's naar Europa, en die komen veelal via Belgische en Nederlandse havens de markt op.

De Chinezen werken anders dan veel Europese merken. Die laatste produceren auto's op bestelling van onder meer autodealers. Chinese merken (en het Amerikaanse Tesla) hebben de productie, assemblage en verkoop allemaal in eigen handen. Zij produceren naar eigen wens en hun aanbod is dus minder afgestemd op de vraag.

De haven ziet dus een toename van merken die geen showrooms meer hebben, maar hun auto direct aan de klant leveren. "Die auto's staan dus langer in de haven te wachten op een koper, wat het capaciteitsproblemen verergert, maar niet veroorzaakt."

3,5 miljoen auto's in een haven

Want die drukte op de havens lijkt ook helemaal niet nieuw - in ieder geval niet bij het Belgische Zeebrugge, de grootste autohaven ter wereld. Vorig jaar gingen daar 3,5 miljoen nieuwe auto's doorheen.

"Dit is geen nieuw probleem, maar speelt al jaren", zegt de woordvoerder. "Er zijn bijvoorbeeld te weinig chauffeurs om de auto's naar de juiste garage te brengen en er zijn te weinig schepen en bemanning voor een goede doorloop bij de 'short stay': auto's die snel naar het Verenigd Koninkrijk zouden oversteken. En we zitten qua aantallen nog niet eens op het niveau van voor corona."

Meer wachtende auto's, die zijn er ook in Nederlandse havens - al zeggen de grote drie, Amsterdam, Rotterdam en Vlissingen dat er niet echt sprake is van een probleem. De haven van Rotterdam, van oudsher een haven voor Koreaanse en nu ook Chinese merken, ziet wel dat er wat meer auto's binnenkomen dan er weggaan, maar dat de autoterminals dit opvangen door extra parkeerplekken buiten de haven te regelen. Dat is niet te controleren bij terminals zelf: benaderde autoterminals willen om commerciële redenen niet reageren.

Motorrijtuigenbelasting langzamer omhoog

De Nederlandse koper dan. De autobranche en lobbyclubs voor elektrisch rijden maken al langer een punt van de voordelen die waarschijnlijk helemaal worden afgebouwd, maar waarover onduidelijkheid heerst of dat echt gaat gebeuren. De markt is volgens de branche nog niet genoeg op stoom om zonder lokkertjes op zichzelf te staan.

Een van die fiscale voordelen is een vrijstelling op de motorrijtuigenbelasting (mrb). Eigenlijk zouden elektrische autorijders vanaf volgend jaar dezelfde belasting gaan betalen als fossiele brandstofauto's, maar uit de Voorjaarsnota van vorige week bleek dat het demissionaire kabinet de belasting de komende jaren langzamer gaat opbouwen dan gepland.

In ruil voor die verlenging van de mrb-vrijstelling sneuvelde wel de aanschafsubsidie van 2000 euro voor een tweedehands elektrische auto: die eindigt dit jaar. De vrijstelling op de aanschafbelasting (bpm) van een elektrische auto geldt nog dit jaar.

Een deel van de voordelen verdwijnt dus, een deel is verlengd. Zien we die onzekerheid waar de branche mee blijft schermen al terug in de cijfers? Nee. De Bovag constateert nog steeds een groei. "Er is gewoon vraag en een groeiend aanbod."

Kortom, de soep wordt niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend. Er is inderdaad sprake van een toenemend en veranderend aanbod, maar het marktaandeel Chinese merken is nog heel klein. Het capaciteitsprobleem bij de autoterminals is meerledig en in Nederland is er (nog) niet echt sprake van een teruglopende vraag.

Goedemorgen! Koning Willem-Alexander viert zijn 57ste verjaardag in Emmen en op deze Koningsdag gaan Nederlandse sporters vol voor de medailles op EK's in liefst drie sporten: roeien, judo en turnen.

Eerst het weer: Het wordt wisselend bewolkt vandaag met hier en daar wat regen. Ook de zon laat zich af en toe zien en het wordt tussen de 14 en 18 graden. Vanmiddag kan het op sommige plekken ook gaan onweren.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. En hier zie je de actuele situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken zegt dat zijn land bewijs heeft gezien dat China probeert om de aankomende Amerikaanse presidentsverkiezingen "te beïnvloeden en zich erin te mengen". Hij deed zijn uitspraken in een interview met CNN, aan het eind van een driedaagse trip naar China.

Blinken gaf geen details over de manier de verkiezingen beïnvloed zouden worden, maar noemde het "totaal onaanvaardbaar". De minister zei verder dat hij in China de waarschuwing had herhaald van president Biden. Die zei afgelopen najaar op een top met de Chinese president Xi dat Peking zich niet moest bemoeien met de presidentsverkiezingen. Xi zou daarmee hebben ingestemd.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een lintje tijdens de jaarlijkse lintjesregen is een van de mooiste gebaren die een vrijwilliger kan krijgen. Maar dat gold niet voor Piet de Haan uit Dokkum. De Fries was gisteren blij met alle loftuitingen aan zijn adres, maar bedankte voor het lintje: "Ik heb een probleem met Zijne Majesteit".

Fijne Koningsdag!

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken zegt dat zijn land bewijs heeft gezien dat China probeert om de aankomende Amerikaanse presidentsverkiezingen "te beïnvloeden en zich erin te mengen". Hij deed zijn uitspraken in een interview met CNN, aan het eind van een driedaagse trip naar China.

Blinken gaf geen details over de manier de verkiezingen beïnvloed zouden worden, maar noemde het "totaal onaanvaardbaar". De minister zei verder dat hij in China de waarschuwing had herhaald van president Biden. Die zei afgelopen najaar op een top met de Chinese president Xi dat Peking zich niet moest bemoeien met de presidentsverkiezingen. Xi zou daarmee hebben ingestemd. China heeft al vaker gezegd dat het zich niet inlaat met binnenlandse gelegenheden van andere landen.

Zes jaar geleden zei de toenmalige Amerikaanse president Trump al dat China probeerde de tussentijdse verkiezingen te beïnvloeden. Die uitspraken in de VN-Veiligheidsraad in New York werden eveneens niet nader toegelicht.

TikTok

Blinken was voor de tweede keer in tien maanden in China om de broze relatie tussen de grootmachten te verbeteren. De landen verschillen op veel punten van mening, zoals bij de kwestie rond Taiwan, het Amerikaanse exportverbod op geavanceerde technologie en plannen in de VS om het gebruik van de Chinese video-app TikTok te verbieden.

Ook is Washington het niet eens met de steun van Peking aan Moskou. Blinken zei daarover tegen CNN dat de VS en andere landen maatregelen zullen nemen als Peking blijft doorgaan met die steun. Om wat voor maatregelen het gaat, werd niet duidelijk.

Xi zei tijdens het bezoek van Blinken dat er in de relatie met de VS de afgelopen maanden "enige positieve vooruitgang" is geboekt. Ook zei hij dat de landen partners moeten zijn en geen rivalen.

Een Amerikaanse ambulancemedewerker is veroordeeld voor de dood van een 23-jarige man in Denver. Het slachtoffer, Elijah McClain, kreeg bij zijn arrestatie in 2019 het verdovingsmiddel ketamine toegediend en overleed een aantal dagen later. Uit onderzoek bleek dat de dosis ketamine te hoog was.

De inmiddels ontslagen ambulancemedewerker, Jeremy Cooper, kreeg een celstraf van veertien maanden opgelegd. In die periode mag hij wel buiten de gevangenis aan het werk, maar de avonden en weekenden moet hij in de cel doorbrengen.

Cooper riskeerde een gevangenisstraf van maximaal drie jaar nadat hij en een collega waren aangeklaagd voor dood door schuld. De collega werd vorige maand veroordeeld tot vijf jaar cel, omdat hij op grond van een ernstigere aanklacht werd veroordeeld.

Wurggreep

McClain liep in augustus 2019 in een buitenwijk van Denver toen hij werd tegengehouden door de politie. Agenten hadden een melding gekregen over een verdachte persoon in de buurt.

De zwarte man negeerde in eerste instantie de bevelen van de politie om te stoppen, waarna de agenten hem in een wurggreep hielden. Met een bodycam werd vastgelegd dat McClain meermaals zei dat hij niet kon ademen.

De agenten riepen een ambulance op waarna de man de ketamine kreeg toegediend, volgens de ambulancemedewerkers om hem te kalmeren. Op weg naar het ziekenhuis kreeg de man een hartaanval. Hij overleed drie dagen later.

In deze zaak is eerder de politieman veroordeeld die McClain in de wurggreep hield. Hij kreeg eveneens veertien maanden cel opgelegd. Twee andere agenten werden vrijgesproken.

In een woning in het Brabantse Oosterhout heeft brand gewoed na een zware explosie. De bewoonster van dat rijtjeshuis aan de Langenhof raakte daarbij zwaargewond. Ze is naar het brandwondencentrum in Rotterdam gebracht. Vanwege de schade moesten de bewoners van vier huizen in de buurt de nacht elders doorbrengen.

De explosie was aan het eind van de avond. Door de klap kwam de pui van de woning in de voortuin te liggen en raakte de achterkant zwaar beschadigd. Na de ontploffing sloegen de vlammen uit de woning en tijdens het blussen werd een tweede explosie gehoord.

De oorzaak van de ontploffingen is nog niet bekend, maar de brandweer gaat niet uit van een aanslag. Tegen 01.30 uur was de brand onder controle.

De brandweer probeerde te voorkomen dat het vuur oversloeg naar huizen in de buurt. Uit voorzorg werden negen woningen ontruimd. De bewoners van vijf huizen konden weer terug nadat de brand onder controle was, de rest moest elders een slaapplek vinden. De burgemeester van Oosterhout was ook aanwezig.

In Amsterdam is een jongere gewond geraakt na een val van een steiger bij de Westertoren, aan de Prinsengracht. Het slachtoffer viel volgens de politie enkele verdiepingen naar beneden en is met onbekend letsel naar het ziekenhuis gebracht.

De jongere was met vier anderen de steiger op gegaan. Wat ze daar deden, kon de politie nog niet zeggen.

Alle vijf de jongeren zijn aangehouden. De vier die niet gewond raakten zijn naar het politiebureau gebracht. De Westertoren staat in de steigers vanwege groot onderhoud.