NOS Nieuws - Algemeen

In Moskou wordt vandaag het vonnis geveld over vier Russische journalisten die ervan worden beschuldigd banden te hebben met de organisatie van de vorig jaar overleden oppositieleider Aleksej Navalny. De openbare aanklager heeft tegen alle vier een gevangenisstraf geëist van vijf jaar en elf maanden. De maximaal mogelijke straf is zes jaar.

Antonina Favorskaja, Artjom Kriger, Konstantin Gabov en Sergej Karelin staan terecht omdat ze banden zouden hebben met de organisatie van Navalny, die vorig jaar in gevangenschap is overleden. Zijn 'Fonds voor de Strijd tegen Corruptie' is in 2021 door een Russische rechtbank als extremistisch bestempeld, wat betekent dat iedereen die er al dan niet vermeende banden mee heeft in Rusland gevaar loopt.

Achter gesloten deuren

Het proces tegen de vier vond plaats achter gesloten deuren. Dat betekent dat er geen pers en geen publiek bij mocht zijn en dat het ook voor de advocaten verboden is om informatie over het proces naar buiten te brengen. Alleen bij de uitspraak mogen camera's en mensen van buitenaf aanwezig zijn.

Gedurende het hele het proces was er daardoor geen mogelijkheid voor familie en sympathisanten om de journalisten te zien, of andersom, uitgezonderd van een hoger beroep dat ze zelf hadden aangespannen tegen hun voorarrest. Dat diende in een andere rechtbank en bood de mogelijkheid om via een videoscherm enkele minuten oogcontact te maken.

Favorskaja (35) kreeg bekendheid als de vrouw die de laatste videobeelden heeft gemaakt van Navalny. Een dag voor zijn dood was ze aanwezig op een rechtszitting in het Oeralstadje Charp, boven de Poolcirkel, waar Navalny te zien was op een beeldscherm.

Favorskaja maakte ook reportages over de plek waar Navalny werd vastgehouden, en na zijn dood vergezelde ze zijn moeder, die dagenlang vergeefs probeerde het lichaam van haar zoon vrij te krijgen om hem te kunnen begraven.

Helpen bij begrafenis

Later bezocht Favorskaja veelvuldig het graf van Navalny om vast te leggen hoeveel mensen naar de begraafplaats bleven komen om hem de laatste eer te bewijzen. Ze werd niet ver daar vandaan in een café gearresteerd. In een brief vanuit de gevangenis schreef Favorskaja dat ze mede wordt vervolgd wegens "hulp bij het organiseren van de begrafenis van Aleksej Navalny".

Zowel Favorskaja als Artjom Kriger (24) is verbonden aan SotaVision, een onafhankelijk agentschap dat de laatste jaren vooral actief is in het volgen van rechtszaken. Gabov (38) en Karelin (42) werkten als freelance producer en cameraman voor diverse media, waaronder de internationale persbureaus Associated Press en Reuters. Als freelancer hebben ze in het verleden incidenteel werk verricht voor de mediaorganisatie van Navalny.

De zaak tegen de vier journalisten staat niet op zichzelf. Begin dit jaar werden drie advocaten van Navalny veroordeeld tot gevangenisstraffen van 3,5 tot 5,5 jaar, ook wegens deelname aan een "extremistische organisatie". Ook dat proces vond plaats achter gesloten deuren.

Veel politieke gevangenen

Sinds de Russische inval in Oekraïne in 2022 zijn honderden Russen vervolgd voor het uitspreken van hun mening, wegens verspreiding van "nepnieuws" of het leveren van kritiek op het leger. De straffen daarvoor kunnen oplopen tot acht jaar strafkolonie. De oom van Artjom Kriger, Michail Kriger, werd in 2023 tot zeven jaar veroordeeld wegens het verspreiden van "nepnieuws".

Volgens mensenrechtenorganisaties telt Rusland inmiddels meer dan 700 politieke gevangenen; sommigen spreken van meer dan duizend, afhankelijk van de gebruikte criteria. Zulke aantallen zijn sinds de jaren 50 niet meer voorgekomen.

Arts en verpleegkundige

Deze week dient in Moskou ook het hoger beroep in de zaak tegen Ivan Tisjtsjenko, een gevierd hartchirurg die eerder tot vier jaar gevangenisstraf is veroordeeld omdat hij geld had overgemaakt aan de organisatie van Navalny.

Begin deze maand kreeg verpleegkundige Olga Mensjich in hoger beroep acht jaar voor kritiek op de Russische inval die ze had geuit op sociale media. En de 67-jarige oud-dissident Aleksandr Skobov, die al in de Sovjettijd jarenlang was opgesloten in een psychiatrische inrichting, werd in maart veroordeeld tot 16 jaar wegens "rechtvaardiging van terrorisme".

Bij een aanrijding tussen een vrachtwagen en een tram in Den Haag zijn vanochtend drie gewonden gevallen. De vrachtwagenchauffeur is met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Ook twee passagiers van de tram raakten gewond, meldt de politie.

Het ongeluk gebeurde op de Noord-West Buitensingel in het centrum van de stad. Een vrachtwagen reed daar tegen een tram. Meerdere hulpdiensten kwamen ter plaatse.

Hoe de vrachtwagenchauffeur eraan toe is, is niet bekend. De twee overige gewonden zijn ter plekke nagekeken door ambulancepersoneel, zegt een politiewoordvoerder.

Uit de cabine geholpen

Een passagier vertelt aan Omroep West dat ze opeens een klap hoorde voor in de tram. Volgens de getuige hebben de inzittenden van de tram de chauffeur van de vrachtwagen geholpen om uit de cabine te komen. Hij zou daarna het bewustzijn zijn verloren.

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, is niet bekend. De politie doet daar onderzoek naar. Het tramverkeer is in beide richtingen gestremd geweest door het ongeval. Inmiddels rijdt de tram richting het centrum weer. Hoelang het duurt voordat de tram de andere kant weer op kan rijden, is nog onduidelijk.

In Maasbracht zijn door een ongeval met een hijskraan twee mensen gewond geraakt. Dat meldt de veiligheidsregio Limburg-Noord.

Het is niet bekend hoe de gewonden eraan toe zijn, wel zijn ze naar het ziekenhuis gebracht. Een van de gewonden is de machinist die ten tijde van het ongeval boven in de kraan zat.

Op beelden is te zien dat de kraan is gebroken. Volgens de veiligheidsregio is de situatie onder controle en zal een extern bedrijf de hijskraan bergen. Hoe het ongeluk kon gebeuren is niet bekend. De Arbeidsinspectie doet onderzoek naar het incident.

Het ongeluk gebeurde rond het middaguur op een bedrijventerrein bij de haven van Maasbracht.

De schade is vanuit de lucht goed te zien:

Het zou de volgende controversiële stap zijn van de Slowaakse regering onder leiding van premier Robert Fico: invoering van een wet die ngo's (organisaties die onafhankelijk zijn van de overheid) in kan perken. Fico zegt dat zo'n wet nodig is om "obscure politieke beïnvloeding via lobbyorganisaties" tegen te gaan. Vandaag worden de plannen behandeld in het Slowaakse parlement.

Ngo's zelf noemen de wet selectief en bedoeld om organisaties aan banden te leggen die kritisch zijn op de regering. De regels moeten gaan gelden voor organisaties die worden aangemerkt als 'politiek', maar een duidelijke definitie hiervan ontbreekt. Wie het label 'lobbygroep' krijgt, belandt in een speciaal register.

Breed protest

Duizenden Slowaken gingen de afgelopen weken de straat op om te demonstreren tegen de 'Russische wet'. Daarmee verwijzen ze naar de Russische aanpak om ngo's dwars te zitten door ze te bestempelen als 'buitenlandse agent', waardoor het werken ze lastig of onmogelijk wordt gemaakt.

Een vergelijkbare wet werd enkele jaren geleden van kracht in Hongarije. Na kritiek uit de Europese Unie en een vonnis van het Europees hof werd die wet weer geschrapt. Het hof oordeelde dat de Hongaarse wet in strijd was met Europees recht.

Ook de Slowaakse regering wilde aanvankelijk een wet invoeren om organisaties "die geld uit het buitenland ontvangen" te kunnen registreren en van een label te voorzien. De regering kwam daarvan terug, onder meer na kritiek van de commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa, Michael O'Flaherty.

Tegenstanders van de wet die vandaag wordt behandeld, vrezen dat die eenzelfde effect zal hebben als het voorstel dat eerder van tafel werd gehaald.

"Russische kopie"

"Deze wet is gekopieerd van Rusland, en maakt het mogelijk om organisaties op te heffen en iedereen die de regering niet ondersteunt te criminaliseren", stelt Peace for Ukraine, de organisator van de demonstraties.

Vorige week schreef mensenrechtencommissaris O'Flaherty opnieuw een brief aan het Slowaakse parlement. Daarin roept hij ertoe op de nieuwe, aangepaste wet niet aan te nemen, omdat ook die volgens hem in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Kritiek komt er ook van Via Iuris, een meer dan dertig jaar oude organisatie die zich onder andere inzet voor onafhankelijke rechtspraak en tegen corruptie. Via Iuris wijst erop dat organisaties die het mikpunt zijn van de nieuwe wet, een veel uitgebreidere administratie moeten gaan voeren. Als ze daarbij een fout maken, kunnen ze volgens Via Iuris worden opgeheven.

Bovendien zou de nieuwe wet weinig doen tegen de corruptie waar Slowakije mee worstelt. In andere landen in Europa zijn de 'lobbycontroles' niet zozeer gericht op organisaties, maar juist op politici en andere publieke figuren. Die blijven in Slowakije buiten schot.

Verdere verzwakking aanpak corruptie

Eerder besloot de regering van Fico al om de straffen voor corruptie te verlagen, en de afdelingen van het openbaar ministerie en de politie die zich richten op corruptieonderzoek op te heffen.

"We weten allemaal dat deze politici niets geven om transparantie, want anders zouden we allang weten wie hun verkiezingen hebben betaald en waar ze hun vakantiehuizen hebben," zei de advocaat van Via Iuris, Eva Kováčechová, op een demonstratie begin deze maand in Bratislava.

Fico en andere leden van zijn partij zijn, net als hun politieke bondgenoten, in verband gebracht met de georganiseerde misdaad, machtsmisbruik en corruptie. Voor dit jaar staat nog de behandeling van een grote corruptiezaak gepland, onder de naam 'vagevuur'. Onder anderen twee vertrouwelingen van Fico staan dan terecht.

Een van hen is Tibor Gašpar, voormalig hoofd van de Slowaakse politie en nu vicevoorzitter van het parlement. Hij is een van de uitgesproken voorstanders van het wetsvoorstel voor ngo's.

Het Slowaakse parlement praat vanmiddag over het wetsvoorstel. Op een later moment volgt de stemming.

Chinese luchtvaartmaatschappijen mogen van de overheid in Peking per direct geen nieuwe vliegtuigen van de Amerikaanse producent Boeing bestellen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van bronnen. China en Boeing zelf hebben het bericht nog niet bevestigd.

Met de stap kan China de Verenigde Staten een gevoelige tik uitdelen in de handelsoorlog die de Amerikaanse president Donald Trump tegen het land is begonnen. Producten uit China hebben inmiddels te maken met een heffing van 145 procent. Het toch al door diverse problemen geplaagde Boeing is een belangrijke werkgever in de VS.

Het verbod om nieuwe Boeings te bestellen komt naast de importheffingen van 125 procent waarmee China al heeft teruggeslagen. Ook mogen Chinese luchtvaartmaatschappijen volgens Bloomberg voorlopig geen onderdelen meer bij Boeing bestellen. Peking zou overwegen luchtvaartmaatschappijen die toestellen van Boeing huren financieel te ondersteunen.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben in Amsterdam sultan Haitham bin Tarik van Oman ontvangen voor een tweedaags staatsbezoek. Er wordt stilgestaan bij 400 jaar maritieme banden tussen Oman en Nederland.

Samen met koningin Máxima heette de koning de sultan vanochtend officieel welkom op de Dam. Zo klonken er vanochtend om 10.33 uur saluutschoten vanaf het Marineterrein. Defensie vuurde de saluutschoten af. "Het gaat om zogenoemde losse flodders: er wordt geen munitie gebruikt, alleen kruit", liet de gemeente weten.

Vanwege het staatsbezoek is de Dam tijdelijk afgezet, meldt AT5. De Dam blijft tot 13.30 uur afgesloten. Geparkeerde fietsen en bromfietsen zijn weggehaald. Een deel van de Dam dat voor het Paleis ligt, is ook dicht voor voetgangers. Verder worden tramlijnen 4 en 14 tot ongeveer 13.30 uur omgeleid of ingekort.

Staatsbanket

Vanavond biedt het koninklijk paar een staatsbanket aan in het Paleis. Koning Willem-Alexander en sultan Haitham bin Tarik houden dan een toespraak. Daarbij is ook prinses Amalia aanwezig. Morgen gaat de sultan naar Den Haag en Voorschoten, waar onder meer een gesprek met premier Dick Schoof op de agenda staat.

Er wordt de komende dagen niet alleen stilgestaan bij de maritieme banden. Het staatsbezoek staat ook in het teken van de economische samenwerking, met de nadruk op hernieuwbare energie. Zo wordt gesproken over de productie en export van groene waterstof, watermanagement en duurzame logistiek en mobiliteit.

Eet geen eieren meer van kippen uit eigen tuin, moestuinen, dierenweitjes en zorg- en kinderboerderijen. Dat schrijft het RIVM in een advies. Eieren van hobbykippen in het hele land kunnen vervuild zijn met PFAS. Als je daar te veel van binnenkrijgt, is dat gevaarlijk voor de gezondheid.

Het RIVM onderzocht eieren op zestig locaties in heel Nederland. Op ruim de helft van die plekken krijgt een volwassene al ongezonde hoeveelheden PFAS binnen als die minder dan één ei per week eet. Kleine kinderen en volwassenen met een lager gewicht zitten al veel sneller aan die grens.

Ook op andere plaatsen kwamen onderzoekers te hoge concentraties PFAS in eieren tegen. Een van de onderzochte eieren bevatte duizend keer meer PFAS dan is toegestaan.

"Mensen krijgen al veel PFAS binnen via andere voedingsmiddelen en drinkwater. De hoeveelheid die mensen via particuliere eieren binnenkrijgen, komt daar bovenop", schrijven de onderzoekers. "Het is daarom af te raden om producten te eten waar veel PFAS in zit, zoals particuliere eieren."

Eerder advies voor Dordrecht

Het nieuwe onderzoek van het RIVM bevestigt wat de NOS vorig jaar al concludeerde: niet alleen in de regio Dordrecht, maar ook ver daarbuiten kan veel PFAS zitten in eieren van eigen kippen. De NOS liet toen hobby-eieren uit verschillende delen van het land door een laboratorium testen op PFAS.

Dat eieren van particulieren rond Dordrecht hoge concentraties PFAS bevatten, bleek eerder al uit onderzoek van NRC. Dat werd later ook bevestigd door het RIVM, dat toen met het advies kwam om in de regio Dordrecht geen eieren te eten van kippen uit eigen tuin.

In die regio staat een fabriek van Chemours die PFAS gebruikt in het productieproces. Toch bleek de fabriek niet de bron van de vervuilde eieren van hobbykippen. Waar de PFAS wel vandaan kwam, bleef onduidelijk. Ook in het nieuwe rapport staat niet hoe PFAS in die eieren komt. Het RIVM gaat daar onderzoeken naar doen. Het instituut verwacht eind dit jaar met de resultaten te komen.

Zo deden we vorig jaar onze steekproef met eieren van hobbykippen:

Er zijn aanwijzingen dat er veel PFAS in wormen zit, die de hobbykippen vervolgens eten. Maar het is de vraag of dat de hele verklaring is, benadrukt het RIVM. Het zou bijvoorbeeld ook kunnen liggen aan andere voeding of aan de mate waarin de grond is aangestampt. Het is volgens het RIVM goed mogelijk dat er allemaal verschillende dingen bijdragen aan de hoge PFAS-waardes.

Commerciële eieren uit de supermarkt en van de markt kunnen nog wel veilig worden gegeten, benadrukt het RIVM. Daar zit veel minder PFAS in. Hoe dat kan, is niet helemaal duidelijk, bleek vorig jaar al. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit monitort het PFAS-gehalte in deze eieren en moet hierover rapporteren aan de Europese Commissie.

Bij de gevangenis van Toulon, in Zuid-Frankrijk, is vannacht geschoten met automatische wapens. Ook bij andere Franse gevangenissen was het onrustig: daar werden auto's in brand gestoken. Volgens de Franse minister van Justitie lijkt het te gaan om "gecoördineerde" acties. Voor zover bekend raakte niemand gewond.

Een Franse vakbond voor justitiemedewerkers zegt dat er vijftien keer geschoten is op de toegangsdeur van de gevangenis van Toulon. Le Figaro schrijft dat er met kalasjnikovs is geschoten.

Minister Darmanin zegt dat "meerdere Franse gevangenissen onder vuur liggen". Hij gaat vanmiddag naar Toulon. De anti-terrorisme-tak van het Franse Openbaar Ministerie zegt het onderzoek naar de aanvallen te leiden. Ook de nationale veiligheidsdienst DGSI wordt bij dat onderzoek betrokken.

Auto's in brand gestoken

Volgens Le Figaro is er brand gesticht bij vier gevangenissen in Zuid-Frankrijk en bij twee gevangenissen rond Parijs. Er werden vooral auto's in brand gestoken van gevangenispersoneel, die geparkeerd stonden. Op sommige auto's was de tekst DDPF geklad. Dat zou staan voor 'droit des prisonniers Français', vertaald: de rechten van de Franse gevangenen.

In de nacht van zondag op maandag werden ook al zeven auto's in brand gestoken. Dat gebeurde op de parkeerplaats van een school waar gevangenispersoneel wordt opgeleid, ook in Zuid-Frankrijk.

Drugshandel

Darmanin spreekt op X van "intimidatiepogingen" en zegt dat hij naar Toulon gaat om de betrokken agenten te ondersteunen. Ook legt hij een link met de aanpak van drugscriminaliteit.

"Frankrijk wordt geconfronteerd met drugshandel en neemt maatregelen die de criminele netwerken grondig zullen ontwrichten". Hij legt niet uit waarom hij denkt dat dit het motief voor het geweld is.

Minister van Binnenlandse Zaken Retailleau zegt dat gevangenissen en hun personeel per direct extra worden beveiligd. "Degenen die gevangenissen en bewakers aanvallen, moeten in die gevangenissen worden opgesloten."

Retailleau zei twee maanden geleden dat Frankrijk was getroffen door een "witte tsunami", verwijzend naar de recordhoeveelheid cocaïne die in 2024 door de Franse douane in beslag is genomen. Retailleau en Darmanin hebben de aanpak van drugscriminaliteit tot speerpunt van hun beleid gemaakt.

De Universiteit van Amsterdam (UvA) brengt vandaag de schade in kaart van de protesten in het Maagdenhuis, het bestuurscentrum van de universiteit. Het gebouw is vandaag nog gesloten voor medewerkers zodat schade-experts de vernielingen kunnen inventariseren.

Gisterochtend werd het Maagdenhuis bezet door de actiegroep Amsterdam Student Encampment, die al meerdere pro-Palestijnse demonstraties bij de UvA heeft georganiseerd. De groep eist dat de universiteit alle banden met Israëlische universiteiten verbreekt.

Gisteren heeft de politie dertien mensen aangehouden, van wie er elf nog vastzitten. Zij worden verdacht van huisvredebreuk, vernieling, openlijk geweld en het overtreden van een gebiedsverbod, aldus een woordvoerder van de politie. Of de arrestanten allemaal studenten van de UvA zijn, wil de politie nog niet zeggen.

Vernielingen

De bezetting, met ongeveer honderd deelnemers, werd gistermiddag beëindigd door de politie. Volgens de universiteit hebben de betogers grote schade toegebracht aan het gebouw. Veel muren zijn beklad met teksten als 'Free Gaza' en 'UvA cut the ties now'.

"De hal beneden is grotendeels vernield, die was net juist helemaal opgeknapt", aldus een woordvoerder van de UvA. Ook is er meubilair vernield, zijn er schermen vernietigd en is de kantine geplunderd. Op andere muren is de tekst 'Is the coffee still tasteful when you're supporting genocide?' geverfd, oftewel 'Smaakt de koffie nog als je genocide steunt?'.

De universiteit heeft aangifte gedaan tegen de actievoerders. Eerdere acties leidden tot ruim 4 miljoen euro aan schade.

Rijke geschiedenis

De actiegroep omschrijft de graffiti als een "toevoeging aan de rijke geschiedenis van het gebouw". Ook beweren zij "geen onnodige schade" te hebben aangericht, zoals aan het archief of persoonlijke eigendommen.

Bekijk hier beelden van de vernielingen:

Studenten aan de universiteit zullen niks merken van de tijdelijke sluiting van het Maagdenhuis omdat er op deze locatie geen onderwijs wordt gegeven. De universiteit is vandaag nog in gesprek over maatregelen en vervolgstappen te treffen. "We hebben natuurlijk veel gebouwen in Amsterdam, dus het is lastig om alle gebouwen te beschermen", aldus een woordvoerder.

Dialoog

Bestuursvoorzitter Edith Hooge benadrukt dat er ruimte is voor dialoog binnen de universiteit, maar dat het bestuur niet in gesprek is met de actievoerders. "Natuurlijk gaan we in gesprek ook over de verschrikkelijke situatie in Gaza. Demonstreren mag hier, maar dit is een heel andere situatie. Deze groep kwam anoniem binnen, droeg een masker en barricadeerde het gebouw. Daar gaan we niet op in."

De UvA zette onlangs de samenwerking met de Hebrew University in Jeruzalem stop na een advies van een ethische commissie van de universiteit. Met andere Israëlische universiteiten werkt de universiteit nog wel samen.

Politie en het Openbaar Ministerie hebben vorig jaar voor een recordbedrag van 409 miljoen euro beslag gelegd op criminele eigendommen. Dat bevestigt het OM na berichtgeving van De Telegraaf. Justitie stelt dat het nog meer crimineel geld kan afpakken als wetgeving wordt aangepast.

"Soms ligt dat wat je wilt afpakken zo dichtbij dat je het kunt aanraken, maar word je tegengehouden door bewijsvoering, slechte internationale samenwerking en wetgeving", zegt Anita van Dis, Landelijk Coördinator Afpakken bij het OM, tegen De Telegraaf.

Justitie ziet het meest in een nationale aanpak om witwaspraktijken tegen te gaan, waarbij onder meer wordt samengewerkt met gemeenten. Die hebben vaak informatie over criminele praktijken, maar kunnen deze gegevens vanwege privacywetgeving niet met opsporingsdiensten delen.

Ook wil het OM dat het criminelen op andere manieren moeilijker wordt gemaakt. Nu kunnen criminelen bij de Kamer voor Koophandel eenvoudig een rechtspersoon inschrijven zonder dat zij zich duidelijk kenbaar hoeven te maken.

"Er worden ingenieuze, vaak internationale witwasconstructies opgetuigd en soms heb je wel 400 rechtspersonen op één adres", zegt Van Dis.

Derde jaar op rij gestegen

Het is het derde jaar op rij dat het bedrag van in beslag genomen eigendommen is gestegen. In 2022 ging het om een bedrag van 246 miljoen euro en in 2023 om 363 miljoen euro. Vorig jaar was het dus 409 miljoen euro. Het leeuwendeel (90 procent) had te maken met drugs- en fraudezaken.

Het totale bedrag dat rondgaat in het criminele circuit ligt vele malen hoger. Het centrale meldpunt bij de overheid waar instellingen als banken, makelaars en notarissen verdachte transacties moeten aangeven kwam over heel 2023 uit op een bedrag van ruim 25 miljard euro aan verdacht geld.

Begin dit jaar werd bekend dat in 2024 voor 41 miljoen euro aan crimineel cryptogeld in beslag is genomen. "Klassieke opsporingsmethoden waren vooral gericht op cashgeld", zei Patrick de Nijs, leider van een politieteam dat is gespecialiseerd in complexe, (inter)nationale cybercrimezaken, daar toen over. "Nu weten criminelen de weg sneller te vinden naar crypto in de digitale wereld."

Een jaar na het sluiten van de gaskraan in Groningen verslechtert de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het vertrouwen van Groningers in de overheid niet langer. Inwoners van het bevingsgebied ervaren zelfs iets meer veiligheid en hebben meer vertrouwen in instanties, concluderen onderzoekers verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Onder de noemer Gronings Perspectief onderzoeken zij sinds 2016 de impact van de gaswinning op Groningers in de tien betrokken gemeenten. "De negatieve trends die we zagen zijn sinds 2023 niet erger geworden", zegt onderzoeksleider Michel Dückers. Wel blijven er zorgen over het welzijn van inwoners die met veel bevingsschade te maken kregen.

Meer erkenning

Uit de enquête blijkt dat Groningers zich fysiek iets veiliger zijn gaan voelen. "Het dichtdraaien van de gaskraan lijkt de meest voor de hand liggende verklaring", zegt Dückers. De afgelopen jaren vonden er minder bevingen plaats in het gebied en nam de ernst ervan af, zag het KNMI. Ook ervaren mensen van wie het huis (bijna) is hersteld een groter veiligheidsgevoel.

Verder geven Groningers die te maken hebben met bevingsschade aan weer meer vertrouwen te hebben in de landelijke overheid, gemeente en provincie. Anders ligt dat bij inwoners die meermaals met schade te maken hebben gekregen. Zij hebben juist structureel minder vertrouwen in instanties en daar moet aandacht voor zijn, staat in het rapport.

Ook wijzen ze erop dat het vertrouwen weliswaar iets is toegenomen, maar nog altijd laag is. Groningers voelen veel afstand tot instanties en twijfelen aan de intenties van het kabinet. "Sinds het aantreden van het nieuwe kabinet is er minder vertrouwen in een goede afwikkeling van de schade", zegt Dückers. Groningers wijzen daarbij op de beslissing om nieuwe vergunningen uit te geven voor gaswinning in kleine Groningse velden.

Dückers wijst er tegelijk op dat het kabinet veel geld heeft vrijgemaakt om de veiligheid, leefbaarheid en het toekomstperspectief voor Groningers te bevorderen. Zo krijgen Groningen en Noord-Drenthe vanaf dit jaar 100 miljoen euro per jaar om te besteden aan onderwijs, zorg en welzijn, gedurende de komende dertig jaar.

De onderzoekers zijn voorzichtig met conclusies trekken, maar vermoeden dat de lichte verbeteringen in veiligheid en vertrouwen te maken hebben met de voortgang in de schadeafhandeling en compensatieregeling. "Daarnaast kan ook de toegenomen publieke en politieke erkenning van de gevolgen van de gaswinning sinds de parlementaire enquête een rol spelen", schrijven ze.

Versterking duurt langer

De gezondheidsproblemen van Groningers die met veel schade te maken kregen, blijven voor de onderzoekers een punt van zorg. De gezondheid van deze groep is al jarenlang slechter dan die van Groningers met beperkte of geen schade aan hun woningen. Ze kampen met meer stress en een slechtere mentale gezondheid. Ook geven ze hun gezondheid een lager cijfer.

Het nu gepubliceerde onderzoek gaat over de periode tot oktober 2024. Sindsdien werd onder meer bekend dat de versterking van huizen in het gaswinningsgebied in Groningen jaren langer gaat duren dan gepland, tot zeker 2034. "Dat kan geen positief effect hebben", zegt Dückers. "Alles wat langer duurt, alles wat meer stress oplevert, zien we terug in de cijfers over gezondheid, vertrouwen en veiligheid."

Recreatieondernemer Peter Gillis is veroordeeld tot een celstraf van een jaar, waarvan zes maanden voorwaardelijk, voor onder meer belastingfraude. De 63-jarige Gillis wordt door de rechtbank gezien als "de aansturende kracht achter de fraude".

De rechtbank acht bewezen dat de recreatieondernemer ten minste vijf jaar lang belastingfraude heeft gepleegd. Die fraudepraktijken speelden zich af op het hoofdkantoor en acht vakantieparken van de Oostappen Groep Vakantieparken.

Gillis reageerde na afloop van de uitspraak:

Hij is veroordeeld voor onder andere het zwart verhuren van chalets op zijn vakantieparken, het onjuist voeren en bewaren van administratie, het niet leveren van documenten aan de Belastingdienst en het niet of niet tijdig doen van belastingaangifte, meldt Omroep Brabant.

'Cijfers de eigen kant op buigen'

Zwarte verhuur was een structureel onderdeel van de bedrijfsvoering, oordeelt de rechtbank. "Het eigenbelang, geld verdienen, stond telkens voorop", zeiden de rechters. "Huur kon buiten beeld gehouden worden en met dat geld werden werknemers zwart uitbetaald."

Volgens de rechtbank was binnen de organisatie sprake van "een administratieve cultuur waarin het verdoezelen van gegevens als een geëigend middel werd gezien om de cijfers 'de eigen kant op te buigen'."

De Oostappen Groep heeft volgens de rechters niet voldaan aan de eisen die de Belastingdienst stelt. "Urenlijsten, roosters en administratie zijn niet bewaard. Hierdoor is er te weinig belasting betaald onder leiding van Gillis." Zijn dochter en toenmalige vrouw hebben hieraan meegewerkt, zo stelt de rechtbank. "Briefjes met de administratie werden door Peter Gillis verscheurd."

Ook dochter en ex-vrouw veroordeeld

Ook Gillis' dochter en ex-vrouw zijn veroordeeld. Zij werden verdacht van betrokkenheid, wat de rechters bewezen achten. Zij kregen een taakstraf van respectievelijk 240 uur en 180 uur, evenals een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden.

De straf voor Peter Gillis valt lager uit dan de eis van het Openbaar Ministerie. Die eiste in januari een gevangenisstraf van achttien maanden, waarvan zes voorwaardelijk. De rechtbank heeft er bij het bepalen van de straf rekening mee gehouden dat het lang duurde voordat de zaak inhoudelijk werd behandeld. Daarnaast heeft Gillis volgens de rechtbank forse fiscale boetes opgelegd gekregen.

Ook eiste het OM dat Gillis twee jaar lang niet mag ondernemen, maar daar gaat de rechtbank niet in mee. Daarbij woog mee dat de ondernemer nog niet eerder is veroordeeld voor belastingfraude en de vakantieparken niet alleen werden gebruikt voor criminele doeleinden, aldus de rechters.

Gillis zegt nog na te denken over een hoger beroep. "De advocaten gaan eerst kijken wat er allemaal in het vonnis staat en dan gaan we beslissen", zegt hij tegen Omroep Brabant. Verder vond hij de uitspraak "teleurstellend" en "triest" voor zijn dochter en ex-vrouw.

Danny Verbiest, de geestelijk vader en de stem achter hond Samson, is overleden. Dat meldt de Vlaamse omroep VRT. Verbiest was 79 jaar en werd bekend als poppenspeler in de populaire kinderserie Samson en Gert, die hij samen met onder meer Gert Verhulst maakte.

Naast poppenspeler en acteur was Verbiest in 1996 een van de oprichters van Studio 100, het Belgische tv- en theaterproductiebedrijf.

Sinds 1989 vertolkte Verbiest de stem van de hond Samson. Deze rol vertolkte hij tot 2005, toen hij met pensioen ging. Hij verkocht toen ook zijn aandelen in Studio 100. In totaal werkte Verbiest mee aan meer dan 700 afleveringen van Samson en Gert. De serie werd ook in Nederland uitgezonden.

Naast zijn werk als acteur schreef Verbiest ook mee aan de scenario's van het programma. Ook schreef hij mee aan programma's als Kabouter Plop, Piet Piraat, K3 en Spring en was hij te zien in Bassie en Adriaan.

Bekijk en luister hier fragmenten van Samson uit Samson en Gert:

Het karakter van Samson had Verbiest naar eigen zeggen geïnspireerd op zijn jongste dochter die, net als Samson in de serie, regelmatig moeilijke woorden verkeerd uitsprak.

"Mijn jongste dochter leefde tussen de grote mensen. Vandaar de woorden die ze dacht te moeten gebruiken, maar helemaal verkeerd uitsprak", zei hij daarover tegen Het Nieuwsblad. Voordat Verbiest uitgroeide tot de man achter Samson was hij jarenlang het gezicht van het kinderprogramma Kameleon.

Na zijn pensioen in 2005 zette Verbiest zich onder meer in voor goede doelen. Zo zorgde hij ervoor dat patiënten van het Universitair Ziekenhuis Brussel hun huisdieren konden bezoeken. Daarnaast had hij ook andere projecten in het ziekenhuis om mensen die een tegenslag hadden gehad een duwtje in de rug te geven.

De laatste jaren kwam Verbiest nog zelden in de schijnwerpers. Hij kampte al langere tijd met gezondheidsproblemen.

De man die gisteren op Curaçao werd opgepakt in verband met het onderzoek naar de moord op Peter R. de Vries, is aangekomen in Nederland. Hij zat in een privévliegtuig dat vanochtend iets na 07.30 uur op Schiphol landde, blijkt uit gegevens van Flight Radar.

Een woordvoerder van het Landelijk Parket bevestigt dat het toestel met verdachte Raily B. is geland. Hij werd onder begeleiding van een politiehelikopter en een aantal zwaarbeveiligde auto's weggereden van de luchthaven.

De 39-jarige Raily B. zou een leidinggevende rol hebben gespeeld bij een criminele organisatie die onder meer achter de moord op De Vries zat. B. zat op Curaçao al in de gevangenis. Hij is daar veroordeeld tot 20 jaar cel voor een schietpartij op luchthaven Hato. Daarbij kwamen twee mannen om het leven en raakten zeven omstanders gewond.

Volgens een woordvoerder van het Landelijk Parket zal Raily B. worden voorgeleid aan de rechter-commissaris en naar een cellencomplex worden gebracht. Daarna zal hij verhoord worden.

'Vanuit cel aangestuurd'

Mogelijk heeft B. vanuit zijn cel per telefoon de uitvoerders van de moord op de misdaadverslaggever aangestuurd. Twee uitvoerders van de moord, in de zomer van 2021, zijn veroordeeld tot 28 jaar cel. De organisator kreeg 26 jaar en één maand.

Er werden ook celstraffen van 14 en 10 jaar opgelegd aan mensen die de wapens leverden, op de uitkijk stonden en filmden. Er dient in al die zaken nog een hoger beroep.

No Limit Soldiers

B. was lid van de beruchte No Limit Soldiers-bende. De groep is ontstaan op Curaçao en is ook actief op Sint-Maarten. De groep houdt zich voornamelijk bezig met drugshandel, wapensmokkel, afpersing en liquidaties. B. was bij de schietpartij op Hato de bestuurder van de vluchtauto van de twee schutters, die ook lid waren van No Limit Soldiers (NLS). Die hadden in de aankomsthal van het vliegveld de slachtoffers van een rivaliserende drugsbende doorzeefd met kogels uit automatische wapens.

NLS was ook betrokken bij de moord op politicus Helmin Wiels, in 2013 op Curaçao. Een lid van de bende was de schutter in die zaak en kreeg levenslang opgelegd.

In Europa is NLS actief in de cocaïnesmokkel en wordt er samengewerkt met de georganiseerde misdaad, waarbij er Caribische connecties zouden zijn met het syndicaat rond Ridouan Taghi. Delano G., die is veroordeeld voor het doodschieten van De Vries, is een geboren Arubaan en in het onderzoek zijn ook twee mannen met roots in Curaçao aangehouden.

In Kenia zijn vier mensen opgepakt die honderden kostbare mieren het land probeerden uit te smokkelen. De insecten zaten verstopt in kleine buisjes waarin ze twee maanden konden overleven en waren waarschijnlijk bedoeld om te verhandelen op de exotische huisdierenmarkt in Europa en Azië.

Volgens The Kenya Wildlife Service (KWS) ging het onder meer om de zogeheten Messor cephalotes, een mierensoort die alleen voorkomt in Ethiopië, Tanzania en Kenia. De organisatie, die zich normaal gesproken richt op de bescherming van grotere dieren als leeuwen en olifanten, spreekt van een "mijlpaal".

De Messor cephalotes is gewild bij verzamelaars vanwege hun gedrag. Ze kunnen complexe kolonies bouwen en zijn daarom populair in een formicarium. Dat is een speciaal terrarium voor mieren. Daarnaast zijn het goede ongediertebestrijders, bijvoorbeeld in de kas.

De verdachten hadden de mieren in reageerbuisjes gestopt die niet getraceerd zouden worden door de beveiliging op het vliegveld. In de buisjes zaten vochtige katoenen watjes waardoor mieren twee maanden lang konden overleven.

Twee van de verdachten komen uit België, een uit Vietnam en een uit Kenia. Ze hebben voor de rechtbank op het vliegveld van hoofdstad Nairobi schuld bekend. Het is onduidelijk wat voor straf ze boven het hoofd hangt.

De handel in mieren is in Kenia niet verboden, maar wel streng gereguleerd. KWS spreekt van "bio-piraterij"; het commercieel exploiteren of exporteren van biologisch materiaal, zoals planten, dieren en micro-organismen, zonder dat het land van herkomst daarvan profiteert.

Het Rode Kruis stopt met de hulpverlening in het Sudanese vluchtelingenkamp Zamzam. Volgens de hulporganisatie is de situatie te onveilig.

Het vluchtelingenkamp, waar naar verluidt zo'n 700.000 mensen verblijven, werd afgelopen weekend ingenomen door de paramilitaire groepering RSF. Bij de aanvallen kwamen zeker honderd mensen om het leven. Omdat er maar weinig informatie beschikbaar is, ligt het werkelijke aantal doden waarschijnlijk een stuk hoger.

"Het is er levensgevaarlijk, er heerst hongersnood", zegt Derk Segaar, hoofd Internationale Hulp bij het Rode Kruis. De hulporganisatie moest afgelopen weekend acht keukens sluiten waarmee 13.000 vluchtelingen dagelijks werden gevoed. "Het is verschrikkelijk, er ligt hier echt een urgente taak voor de internationale gemeenschap."

Grootste humanitaire ramp ter wereld

Vluchtelingenkamp Zamzam was al een jaar lang omsingeld door RSF, waardoor de vluchtelingen niet meer weg konden. Het kamp ligt op enkele kilometers van de stad Al-Fashir, een van de weinige plekken in de regio Darfur die nog niet in handen zijn van de RSF.

Verschillende hulporganisaties spreken van de grootste humanitaire ramp ter wereld. Segaar maakt zich grote zorgen dat door de onveilige situatie in het land er weinig informatie naar buiten komt. "Van collega's ter plaatse hoor ik gruwelijke verhalen over geweld en tienduizenden doden." Naar schatting van de hulporganisatie zijn sinds het uitbreken van de burgeroorlog 13 miljoen mensen ontheemd geraakt en heeft de helft van de bevolking dringend voedselhulp nodig.

Volgens Unicef dreigt in de regio een complete ineenstorting van essentiële diensten zoals ziekhuizen en voedseltekorten. "Hulpgoederen worden door de RSF tegengehouden en geplunderd", zegt Wouter Booij, werkzaam bij de hulporganisatie.

"De omstandigheden in het vluchtelingenkamp zijn heel slecht. Het is een geïmproviseerd kamp in de open lucht. Mensen slapen op de grond onder zeilen. Er is geen stromend water en er zijn ook geen toiletten. De omvang is niet te omvatten."

Wat is er aan de hand in Sudan? In deze video die we vorig jaar maakten: waarom het ramp op ramp is:

Vandaag is het precies twee jaar geleden dat de bloedige burgeroorlog tussen het regeringsleger en de rebellengroep RSF uitbrak. De oorlog ontstond toen de leiders van beide partijen een staatsgreep pleegden en het vervolgens niet eens werden over de verdeling van de macht.

De RSF controleert het grootste deel van het westen van het land, waaronder de regio Darfur. De laatste tijd verliest de paramilitaire groep echter steeds meer terrein aan het regeringsleger, onder meer in hoofdstad Khartoem.

Onderzoeker Anette Hoffmann van Clingendael is gespecialiseerd in conflicten in Oost-Afrika en ziet dat het inmiddels een regionaal conflict is geworden. "De internationale gemeenschap is zich ermee gaan bemoeien. Er zijn heel veel partijen die nu een belang hebben bij deze oorlog. Zo wordt de RSF gesteund door onder meer de Verenigde Arabische Emiraten en krijgt het regeringsleger steun van Egypte en Saudi-Arabië."

De landen zijn geïnteresseerd in Sudan vanwege de bodemschatten die het land rijk is. Zo zit er veel goud in de grond. Daarnaast is ook de invloed in het gebied rond de Rode Zee van belang voor de landen in de regio.

Weinig aandacht

Ook Hoffmann ziet dat de situatie in Sudan weinig aandacht krijgt, en dat kan een probleem worden, denkt ze. "Diplomatiek is zo weinig aandacht voor dit conflict dat het alleen maar erger wordt en de strijdende partijen gewoon hun gangen kunnen gaan."

"Dit kan ook een groot probleem worden voor Europa door de enorme aantallen vluchtelingen die het land proberen te verlaten", zegt Hoffmann. Volgens haar schatten de westerse landen de belangen verkeerd in. "De belangen met bijvoorbeeld de Verenigde Arabische Emiraten wegen gewoon zwaarder dan de Sudanese belangen. Landen zijn bang om onder meer de Emiraten aan te spreken."

Er ligt een regeerakkoord, maar het duurt nog een paar weken voordat de nieuwe Duitse regering kan beginnen. Een belangrijke hobbel wordt vanaf vandaag genomen als de bijna 360.000 leden van de SPD twee weken lang mogen stemmen over het akkoord. Goedkeuring is niet vanzelfsprekend.

De centrumrechtse CDU/CSU en centrumlinkse SPD presenteerden woensdag na zes weken onderhandelen het regeerakkoord. De middenpartijen willen de asielregels aanscherpen en minder vluchtelingen toelaten. Ook moet de kwakkelende economie worden gestimuleerd door investeringen te steunen en belastingen en bureaucratie terug te dringen.

SPD-leider Klingbeil spreekt met gepaste trots over het resultaat. "Het is gelukt om bruggen te bouwen", zei hij, "in polariserende en onzekere tijden". Klingbeil vertrouwt erop dat zijn achterban het akkoord zal goedkeuren.

Kritiek van jongeren en linkervleugel

Maar de jongerenpartij van de SPD wijst het akkoord af, omdat op te veel dossiers het land "de verkeerde kant op" wordt geduwd, zegt hun leider Philipp Türmer. Hij is "geschokt" over de asielplannen en vindt de financiële plannen te weinig ambitieus. "Er zijn duidelijke verbeteringen nodig voordat wij toestemmen."

Het verzet van de SPD-jongeren, goed voor een vijfde van de leden, leidt ongetwijfeld tot zorgen op het SPD-hoofdkwartier. Bij de raadpleging voor de vorige CDU-SPD-regering in 2018 kwamen de SPD-jongeren eveneens in verzet. Toen stemde 34 procent van de leden tegen.

Wat ook niet helpt, is dat de coalitiepartners nu al in een meningsverschil zijn beland. CDU en SPD geven beide een andere uitleg aan de afspraken over het minimumloon, een belangrijk thema voor de sociaaldemocraten. Volgens de SPD stijgt het volgend jaar van 12,82 naar 15 euro per uur. CDU-leider Merz spreekt dat tegen. "Zo hebben we dat niet afgesproken", zei de beoogd bondskanselier tegen Bild am Sonntag.

In de overeengekomen tekst wordt verwezen naar de adviezen van de commissie die zich bezighoudt met het minimumloon. Die noemde de stijging naar 15 euro "haalbaar". Daarmee is er geen sprake van een 'wettelijk automatisme', zegt Merz. "Het is aan de commissie."

Hoewel hij gelijk heeft, leidt zijn uitspraak tot ergernis bij de linkervleugel van de SPD. "Het regeerakkoord op voor ons belangrijke punten openlijk ter discussie stellen, draagt niet bij aan het opbouwen van vertrouwen", zegt SPD-Bondsdaglid Klüssendorf tegen het weekblad Stern.

Het bouwen van vertrouwen is inderdaad nog nodig, na een verkiezingscampagne die gekenmerkt werd door harde aanvallen over en weer.

Veel voorbehoud

Het is nu aan Klingbeil en Merz om hun achterban te enthousiasmeren over het regeerprogramma. Het akkoord zit echter vol compromissen en voorbehouden. Doordat de financiering van veel plannen nog onduidelijk is, blijft onzeker welke beloftes daadwerkelijk de eindstreep halen.

Klingbeil probeert de kritiek te smoren door te wijzen op de consequenties als het akkoord wordt weggestemd. "Dan volgen nieuwe verkiezingen of een minderheidsregering", zegt hij. "Met alles wat er in de wereld gebeurt, heeft Duitsland een stabiele regering nodig." Uit peilingen blijkt dat met name de flanken, AfD op rechts en die Linke op links, kunnen profiteren van nieuwe verkiezingen.

Vanuit de CDU klinkt kritiek op de onrust bij de SPD. "Als het regeerakkoord wordt weggestemd, belandt Duitsland in een staatscrisis", waarschuwt een CDU-Bondsdaglid alvast.

De ledenraadpleging van de SPD duurt tot en met 29 april; een dag later volgt de uitslag. Bij de christendemocraten is alleen de goedkeuring nodig van de 'kleiner Parteitag', bestaande uit zo'n 160 leden. De Beierse CSU heeft al groen licht gegeven voor het akkoord.

De kaart van Myanmar op de site van Democratic Voice of Birma staat vol oranje stippen. Ze staan voor de aanvallen die het leger heeft uitgevoerd sinds het land eind vorige maand werd getroffen door een zware aardbeving. Volgens gegevens die de onafhankelijke nieuwssite verzamelde waren het er 152; daarvan vonden er negentig plaats nadat het leger een staakt-het-vuren had afgekondigd.

"Terwijl alle aandacht zou moeten uitgaan naar het veiligstellen van humanitaire hulp in de rampgebieden, lanceert het leger nieuwe aanvallen", concludeert het bureau van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten.

Het VN-kantoor in Genève hield het vrijdag op meer dan 120 aanvallen, waarvan de helft na het afgekondigde bestand van 2 april - óók in door de aardbeving getroffen gebieden.

In die regio, rond de stad Mandalay, doodde het leger afgelopen donderdag nog twee burgers met een luchtaanval, schrijft nieuwssite Myanmar Now. Een van de slachtoffers was een 13-jarig meisje.

Meer naar het westen, in een regio aan de grens met India die onder controle staat van verzetsgroepen, werden vorige week 37 doden geteld na bombardementen, melden lokale bewoners aan de site.

Hulpkonvooi beschoten

Ondertussen proberen hulporganisaties burgers in het bevingsgebied zo goed en zo kwaad als dat gaat te voorzien in hun eerste levensbehoeften.

Hulpverleners van het Rode Kruis leggen waterpunten aan, delen hygiëneproducten en tenten uit en zetten mobiele klinieken op daar waar ziekenhuizen overvol zijn of ingestort, vertelt woordvoerder Daniëlle Brouwer. "Om ziekten te voorkomen is toegang tot schoon water nu essentieel."

De hulpverlening staat of valt met de veiligheid van de hulpverleners, zegt Brouwer. Het Rode Kruis heeft in Myanmar nu zo'n 500 medewerkers ter plaatse. "Maar als zij niet veilig hun werk kunnen doen, dan moeten ze omkeren. Punt."

Ze wijst op het Chinese konvooi van het Rode Kruis dat kort voor het afgekondigde bestand door militairen werd beschoten op weg naar Mandalay.

Het leger vroeg na de aardbeving, die aan minstens 3650 mensen het leven kostte, om internationale hulp. In de praktijk is de junta selectief in wie die hulp mag verlenen. Bevriende landen stuurden reddingsteams en hebben Myanmar miljoenen aan hulp bij de wederopbouw beloofd, zoals China en Maleisië. Tegenstanders van het bewind verwachten dat dat geld in de zakken van de militaire leiders belandt.

Sinds het leger in 2021 opnieuw de macht greep na tien jaar samenwerking met de oppositie, gaat Myanmar gebukt onder een burgeroorlog tussen het leger en samenwerkende rebellengroepen. Door de gevechten zijn inmiddels 3 miljoen inwoners binnen de landsgrenzen op de vlucht geslagen en is de economie ingestort.

Gevaar van alle kanten

Voor het Rode Kruis is het door de aanwezigheid van het leger en rebellen moelijker om sommige plekken te bereiken, vertelt Brouwer. Dat geldt bijvoorbeeld voor buitenwijken van Sagaing, de buurstad van Mandalay die het epicentrum van de aardbeving vormde en eveneens zwaar is getroffen. "Mensen hebben heel hard hulp nodig. We roepen strijdende partijen op om met geweld te stoppen en hulpverlening door te laten."

Ook voor hulporganisatie CARE is het een puzzel hoe en waar hulp te verlenen in Myanmar, vertelt hoofd humanitaire hulp Jojanneke Spoor van de Nederlandse tak. "Ik weet dat er absoluut nog gebieden zijn waar het heel lastig is om te komen, door conflicten en restricties van de autoriteiten." In overleg met andere organisaties helpen hulpverleners daar waar ze kunnen komen.

Ze proberen daarbij zo zelfstandig mogelijk te werk te gaan. Bijvoorbeeld door op lokale markten hulpgoederen in te kopen en contant geld op te halen bij banken waarmee inwoners zelf wat boodschappen kunnen doen. "De lokale prijzen zijn omhooggeschoten, maar er zijn nog winkels open. Wel zijn er restricties voor de hoeveelheid cash die we bij de bank kunnen ophalen."

De veiligheid van medewerkers is een ingewikkeld punt, zegt Spoor. "Je krijgt geen garanties. Een speciaal team verzamelt lokaal zoveel mogelijk informatie. Op basis daarvan maken we elke dag de afweging of het werk nog veilig te doen is."

In het rampgebied "heerst een overweldigend gevoel van ontreddering", zegt Spoor. "Mensen slapen op straat, hebben een gebrek aan water en vragen zich af hoe ze het aanstaande regenseizoen doorkomen. Hulp gaat niet alleen om voedsel en water, maar ook om het omgaan met angst en stress." Ze ziet dat de situatie niet alleen bij inwoners, maar ook bij hulpverleners tot spanning leidt.

Goedemorgen! De rechtbank in Den Bosch doet vandaag uitspraak in de fraudezaak tegen vastgoedondernemer en mediapersoonlijkheid Peter Gillis. En in Duitsland mogen vanaf vandaag leden van de sociaal-democratische partij SPD stemmen over het regeerakkoord met de conservatieve CDU/CSU.

Eerst het weer: De dag begint op veel plaatsen droog en zonnig. In de loop van de middag komen buien tot ontwikkeling. Daarbij is er kans op onweer en veel regen. Voor de buien uit stijgt het kwik naar 19 tot 23 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De gouverneur van de Oekraïense regio Soemy bevestigt dat er zondagochtend een militaire bijeenkomst plaatsvond in de stad op het moment van de Russische luchtaanval. Bij de aanval kwamen zeker 35 mensen om.

Onder meer de burgemeester van een andere stad in de regio eist het aftreden van de gouverneur. Volgens hem had zo'n bijeenkomst dicht bij het front nooit mogen plaatsvinden omdat Rusland zo'n evenement ziet als doelwit.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Met vijf andere vrouwen heeft popartiest Katy Perry een korte suborbitale ruimtevlucht gemaakt. Het was de eerste ruimtevlucht met een volledig vrouwelijke crew sinds de vlucht van Valentina Teresjkova in de jaren 60.

Fijne dag!

In het eerste kwartaal van dit jaar stopten bijna 61.000 ondernemers met hun bedrijf, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel (KVK). Dat is een toename van 37 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal van 2024 en volgens de KVK de sterkste stijging van het aantal stoppers in tien jaar tijd.

Bij bijna driekwart van de bedrijven gaat het om zzp'ers. Al maanden is daar een flinke afname te zien.

De KVK noemt het uitzonderlijk dat de toename van het aantal stoppers in alle sectoren te zien is. Koplopers zijn de land- en tuinbouw (90 procent meer stoppers), gezondheidszorg (72 procent) en bouw (50 procent).

Schijnzelfstandigheid

Sinds het begin van dit jaar controleert de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid. Het idee is dat veel zzp'ers in dienst gaan, omdat ze eigenlijk hetzelfde werk doen als werknemers met een contract en dus helemaal geen zelfstandige zijn.

Dat er nu zo veel ondernemers stoppen, kan niet losgezien worden van die handhaving, zegt Josette Dijkhuizen, ondernemer en hoogleraar Tilburg University.

"We zien dat er veel onrust is hierover. In de verschillende sectoren weet men nog niet zo goed waar het naartoe gaat. Ook eind 2024 zag je al meer stoppers."

Minder starters

Tegelijk nam het aantal startende ondernemingen flink af. Het waren er ruim 60.000. Dat is de sterkste afname in tien jaar tijd (17 procent). Het aantal starters neemt al ruim anderhalf jaar af.

In dezelfde sectoren waar veel ondernemers stoppen, beginnen er ook maar weinig mensen met een onderneming. Volgens Dijkhuizen heeft ook dat te maken met de onzekerheid te maken die de handhaving schijnzelfstandigheid met zich mee brengt.

Opvallend is dat nieuwe ondernemers er steeds vaker voor kiezen om een besloten vennootschap op te richten. De KVK denkt dat dit te maken kan hebben met de aanstaande verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers.