NOS Nieuws - Algemeen

De Guardia Civil, de Spaanse politie, heeft 472 beschermde, exotische dieren in beslaggenomen uit een nepasiel. De documenten van die vele soorten schildpadden en reptielen ontbraken, waardoor ze wettelijk niet traceerbaar waren.

Tweehonderd van de dieren bleken al te zijn overleden. De nog levende dieren verkeerden wel in goede conditie.

De in beslaggenomen dieren hebben hebben een waarde van in totaal zo'n 85.000 euro. Het gaat om een luipaardschildpad, een sporenschildpad, een mediterrane landschildpad, leguanen, gekko's, vogelspinnen en nijlvaranen.

De dieren zijn gevonden in een vals asiel, een asiel zonder de benodigde vergunningen en registraties, in de Spaanse stad Burgohondo. Die ligt ongeveer 35 kilometer ten zuidoosten van de hoofdstad Madrid.

De politie deed al sinds 2023 onderzoek naar de criminele organisatie die handelde in de exotische dieren. Alle in beslag genomen dieren komen uit Spaanse regio's en zijn verkregen uit illegale overdrachten.

In het onderzoek zijn vier mensen aangehouden. Zij worden verdacht van illegaal handelen in exotische en beschermde diersoorten, fraude, documentvervalsing, smokkel en deelname aan criminele organisaties.

Bij het St Jansdal-ziekenhuis in Lelystad is gisteravond een man binnengebracht met zware verwondingen. Hij werd met de auto afgezet door een man en een vrouw. Toen een arts vaststelde dat de man schotwonden had, was dat duo al weg. De politie is naar hen op zoek.

De 21-jarige man uit Spanje werd rond 22.45 uur binnengebracht bij de huisartsenpost van het ziekenhuis. Hij werd daarna naar een ander ziekenhuis gebracht om geopereerd te worden.

De politie werd ingeschakeld. Volgens Omroep Flevoland kwamen hulpdiensten massaal ter plaatse. Ook in de omgeving stonden meerdere agenten met kogelwerende vesten opgesteld. Waarom dat zo was, kon een politiewoordvoerder niet zeggen.

Kogel

Naar welk ziekenhuis het slachtoffer is gebracht, kan de politie niet zeggen. Het is onbekend hoe het nu met de man gaat. De man en vrouw die hem brachten, reden in een donkerkleurige Mercedes. Over hen is ook nog niets bekend.

De politie hoopt het tweetal te vinden. "Ze zijn belangrijke getuigen voor ons onderzoek", aldus een woordvoerder. "Zij weten waar ze het slachtoffer hebben aangetroffen." De politie roept ook anderen die meer weten van de situatie op zich te melden.

Een groot vluchtelingenkamp in de Gazastrook is voor een deel overstroomd na zware regenval. Tenten en straten staan blank en bezittingen zijn doorweekt. Ook staat er een sterke wind, die de tenten van zeilen en doeken omver blaast.

In het vluchtelingenkamp Al-Mawasi, dicht bij de stad Khan Younis in het zuiden van Gaza, leven zo'n 425.000 ontheemde Palestijnen, vaak in geïmproviseerde tenten. "Door de overstromingen in Gaza raken mensen die al bijna niets hebben nog veel verder in de problemen", zegt een woordvoerder van het Rode Kruis tegen de NOS. "Spullen zijn niet meer te gebruiken, zijn nat of weggespoeld."

"Het regende maar een paar minuten, een half uurtje. Toen stonden de tenten al helemaal onder water", zegt de Palestijnse journalist Hind Khoudary van Al Jazeera. "De tenten zijn erg kwetsbaar en versleten, mensen hebben ze de afgelopen twee jaar gebruikt."

Greppels graven

Voor vrijdag, toen het begon met regenen, probeerden Palestijnen nog greppels te graven om te voorkomen dat het water hun tenten in liep, schrijft persbureau AP. "Ik heb vrijdag de hele dag water uit mijn tent geschept", zegt de Palestijn Bassil Naggar tegen het Amerikaanse persbureau.

"Kinderen lopen op blote voeten, er is geen winterkleding en er zijn amper dekens", zegt Khoudary. Andere media schrijven over doorweekte dekens en matrasjes. "Sommige mensen proberen te schuilen in verwoeste gebouwen, zelfs in gebouwen die op instorten stonden, met gapende gaten bedekt met stukken plastic", zegt Naggar tegen AP.

Ook in andere gebieden in de Gazastrook kampen Palestijnen met regenval en overstromingen:

VN-hulporganisatie UNRWA zegt dat de situatie in de Gazastrook kritiek is. "Het is koud en nat in Gaza. Ontheemden worden nu geconfronteerd met een strenge winter zonder spullen om hen te beschermen tegen de regen en kou."

Het Rode Kruis maakt zich ernstig zorgen over de situatie in de Gazastrook. Naast de natte spullen en naderende winter dreigen ziektes uit te breken. De rioleringssystemen in Gaza zijn beschadigd geraakt door de oorlog en overstromingen, wat maakt dat rioolwater in contact kan komen met drinkwater.

"Het is een kwetsbare situatie, er is al weinig drinkwater. Er kunnen diarreeziektes uitbreken en Gazanen kunnen uitdrogen", zegt de woordvoerder van het Rode Kruis. "Ook de sanitaire voorzieningen zijn slecht. Dit soort plekken, waar veel mensen bij elkaar wonen in slechte omstandigheden, zijn kwetsbaar voor ziektes."

1,4 miljoen ontheemden

Volgens VN-organisatie OCHA is er noodopvang nodig voor meer dan 1,4 miljoen ontheemden in Gaza. Hulporganisaties maken zich zorgen over de komende winter. Hoewel Israël zegt hulpgoederen toe te laten, herhalen de hulpinstanties dat meer materialen als dekens en tentzeilen hard nodig zijn.

De eerste fase van de wapenstilstand in Gaza nadert zijn einde. Er moet een bestuursorgaan voor Gaza komen, mede met de hulp van een internationale stabilisatiemacht. Vrijdag werd duidelijk dat, na intensieve onderhandelingen met Arabische landen, de Verenigde Staten openstaat voor voorwaardelijke stappen richting Palestijnse zelfbeschikking.

Er zou maandag over de resolutie worden gestemd, maar dat is onduidelijk omdat Rusland ook met een conceptresolutie is gekomen.

De Turkse autoriteiten onderzoeken of verdelgingsmiddelen hebben geleid tot de dood van een Duitse moeder en haar twee kinderen, afgelopen week in een hotel in Istanbul.

Aanvankelijk werd een ernstige voedselvergiftiging genoemd als mogelijke oorzaak, maar nu wordt er ook gekeken naar de ongediertebestrijding door het hotel. Twee andere hotelgasten hebben zich inmiddels ook gemeld met klachten, volgens Turkse media een Italiaan en een Marokkaan.

Vanwege het onderzoek zijn gisteren nog drie mensen opgepakt, een hotelmedewerker en twee ongediertebestrijders. Eerder werden vier voedselverkopers uit de buurt aangehouden.

Het Turkse gezin uit Hamburg was afgelopen zondag aangekomen voor hun vakantie in Istanbul. Ze werden woensdag ziek na een bezoek aan de wijk Besiktas, aan de oever van de Bosporus. De zoon van 6 en dochter van 3 overleden op donderdag, de moeder een dag later. De vader ligt nog altijd op de intensive care.

De vader kon nog melden dat het gezin in Besiktas soep en een broodje kokoreç (een grillgerecht met ingewanden) in een restaurant had gegeten. Ze hadden ook mosselen en zoetigheden bij straatverkopers gehaald. De politie arresteerde daarop de voedselverkopers en liet een restaurant sluiten.

Ernstige voedselvergiftigingen komen vaker voor in Turkije. In augustus overleden twee Nederlandse broers van 15 en 17 jaar in Istanbul. Zij hadden volgens hun vader voedselvergiftiging opgelopen bij een etentje in de uitgaanswijk Taksim.

Mogelijke andere besmettingshaarden

Verder onderzoek naar de dood van de Duitse slachtoffers wees uit dat men op de hotelverdieping waar het gezin verbleef recent chemicaliën had gebruikt tegen ongedierte. Ook dat kan de vergiftiging hebben veroorzaakt. De overige gasten van het hotel, waarvan de naam niet is bekendgemaakt, zijn geëvacueerd. De twee andere zieken verkeren niet in levensgevaar.

Onderzoekers kijken ook nog naar andere mogelijke besmettingshaarden. Zo zijn er monsters genomen van het kraanwater. De uitslag daarvan wordt over enkele dagen verwacht. Een restaurant had het hotel niet, dus daar kunnen de zes personen niet ziek van zijn geworden.

De moeder en de twee kinderen zijn inmiddels al begraven. Omdat het gezin van Turkse afkomst was, gebeurde dat in de West-Turkse provincie Afyonkarahisar.

Mensen die betrokken zijn geraakt bij een verkeersongeval kunnen voortaan met elkaar in contact komen via een speciaal platform van Slachtofferhulp Nederland. De organisatie merkt dat slachtoffers en omstanders vaak behoefte hebben aan contact, maar elkaar lang niet altijd kunnen vinden.

De site 'Jij was daar ook' moet daar verandering in brengen. Slachtoffers, nabestaanden, omstanders en hulpverleners kunnen met het nieuwe platform aan elkaar worden gekoppeld.

Betrokkenen bij een verkeersongeval blijven vaak met allerlei vragen zitten, merkt Slachtofferhulp Nederland. "Iemand die een aanrijding heeft gehad, weet vaak niet meer precies wat er allemaal gebeurd is", zegt teamleider Marjoke Aantjes. "Als andere mensen puzzelstukjes bij elkaar kunnen leggen en het plaatje completer kunnen maken, dan helpt dat bij het herstel."

Soms willen slachtoffers omstanders bedanken voor hun hulp, maar hebben ze geen idee wie het waren. Zowel de politie als Slachtofferhulp krijgt regelmatig het verzoek van slachtoffers en getuigen om hen met elkaar in contact te brengen. Maar privacywetgeving staat het delen van gegevens in de weg, als ze die al hebben.

Auto op vrachtwagen gebotst

Op het nieuwe platform kunnen deelnemers zelf een ongeval zoeken of aanmelden, en vervolgens een contactoproep plaatsen. Er is alleen contact mogelijk als beide partijen dat willen, via een beveiligde chat.

Een van de eerste oproepen komt van Ilse Rijke. Zij verleende twee maanden geleden eerste hulp bij een ernstig ongeluk op de A27 bij Gorinchem. Vlak voor haar was een auto met hoge snelheid achterop een vrachtwagen gebotst.

Rijke, zelf EHBO'er, rende erheen en belde ondertussen 112. "Het slachtoffer was nog enigszins bij bewustzijn, maar niet aanspreekbaar. Hij probeerde wel uit zijn riem te komen. Toen heb ik geprobeerd hem te kalmeren en gerust te stellen dat de ambulance onderweg was."

Tsunami aan gevoelens

Toen de hulpdiensten ter plaatse waren, stapte Rijke weer in bij haar gezin om haar weg te vervolgen. Ze had kort met andere omstanders gesproken, maar vooral gehandeld zonder al te veel na te denken.

De emotie kwam een week later. "Ik stond opnieuw in de file op de brug, achter een vrachtwagen, en toen kwam er echt een tsunami aan gevoelens over me heen. Daar werd ik echt enorm door overvallen."

Ze merkte dat ze behoefte had om met andere betrokkenen over het ongeluk te praten, zoals de man die haar een verbanddoos aangaf of de vrouw die haar een telefoon in de hand drukte om 112 te bellen. "Ik wilde heel graag praten met iemand die ook in de situatie zelf was geweest."

Het is iets waar veel mensen behoefte aan hebben, zegt Marjoke Aantjes van Slachtofferhulp. "Ze willen delen wat ze hebben ervaren, of vragen stellen die ze nog hebben over de situatie. Dat kunnen ze eigenlijk alleen met elkaar doen."

Verwerking

Vorig jaar waren er ruim 126.000 verkeersongelukken in Nederland, blijkt uit cijfers van Rijkswaterstaat. Daarbij kwamen volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) 675 mensen om het leven. Zeker 7000 mensen raakten zwaargewond.

Juist omdat de impact van een ongeluk vaak erg groot is, ziet de Vereniging Verkeersslachtoffers meerwaarde in het nieuwe platform van Slachtofferhulp. "Verhalen en steun van anderen zijn essentieel voor je verwerking", zegt voorzitter Nelly Vollebregt.

Dat de site van Slachtofferhulp vandaag wordt gelanceerd, is geen toeval. Vandaag worden wereldwijd verkeersslachtoffers herdacht. In Nederland gebeurt dat op een bijeenkomst in Den Bosch.

Vragen

Ilse Rijke hoopt dat haar oproep leidt tot contact met andere ooggetuigen. Ook is ze bereid om vragen van het slachtoffer of eventuele nabestaanden te beantwoorden.

Ze weet namelijk niet of de man het ongeluk heeft overleefd. "Ik hoef dat voor mezelf niet per se te weten, want zo houd ik altijd hoop dat hij erbovenop is gekomen."

De A58 bij Tilburg is afgesloten na een dubbel ongeluk vannacht. Een auto botste op een brandweerauto die was uitgerukt na een eerder ongeluk op dezelfde weg.

De politie kreeg rond 05.30 uur de melding binnen dat een personenauto op een vrachtwagen was gebotst en in de sloot beland. De bestuurder van de auto was daarbij bekneld komen te zitten.

Om de chauffeur te kunnen bevrijden werden enkele rijstroken gesloten tussen de afritten Centrum en Reeshof in de richting Breda. De bestuurder van een achteropkomende auto miste of negeerde echter de rode kruizen en reed achterop een stilstaande brandweerauto.

Vier gewonden

De drie inzittenden van de auto raakten gewond. Ondanks de tweede botsing kon de brandweer de beknelde chauffeur bevrijden. De politie zegt niets over de toestand van de vier betrokkenen. Wel wees een blaastest uit dat de chauffeur van het eerste ongeluk te veel gedronken had.

De A58 blijft het grootste deel van de ochtend afgesloten voor het politieonderzoek en opruimwerkzaamheden. Het verkeer in de richting van Breda krijgt het advies de borden Den Bosch/Waalwijk te volgen via de A65, de A2, de A59 en de A27.

Goedemorgen! Een herdenking vandaag in Den Bosch voor mensen die om het leven kwamen door verkeersongevallen, en in Chili kunnen burgers een nieuwe president kiezen.

Eerst het weer: vanochtend is het bewolkt met soms wat regen. Vanmiddag breekt in het noorden de zon af en toe door, elders blijft het nog lang grijs. De temperatuur ligt tussen 7 en 9 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Vaticaan geeft 62 historische objecten terug aan de inheemse volken van Canada, waaronder een eeuwenoude Inuit-kajak die werd gebruikt bij de walvisjacht. Paus Leo XIV geeft de voorwerpen aan de Canadese bisschoppenconferentie, die ze vervolgens teruggeven aan de inheemse gemeenschap.

Naar verwachting worden de artefacten begin volgende maand naar Montreal gevlogen. In een historisch museum wordt dan onderzocht wie de rechtmatige eigenaren zijn.

Volgens de Canadese minister van Buitenlandse Zaken is de overhandiging een belangrijke stap "die het culturele erfgoed van inheemse volkeren eert".

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Paul Elstak viert 30 jaar Rainbow in the Sky met feestje in Gelredome. De dj en producer maakte in de jaren 90 een vrolijker, radiovriendelijke variant van hardcore voor een groter publiek en scoorde daarmee meerdere hits. Dertig jaar na Rainbow in the Sky treedt hij dit weekend twee keer op in het Gelredome.

In deze video vertelt hij hoe de hit in 1995 ontstond:

Fijne zondag!

De Britse Labour-regering wil de regels voor asiel een stuk strenger maken. Mensen die asiel hebben gekregen in het Verenigd Koninkrijk moeten volgens de plannen voortaan twintig jaar wachten voor ze een aanvraag kunnen indienen voor een permanent verblijf. Op dit moment is dat nog vijf jaar.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken spreekt van de grootste hervorming van het asielbeleid in twintig jaar. Tegen de Britse krant Sunday Times zegt Labour-minister Shabana Mahmood dat de hervormingen "in feite bedoeld zijn om tegen mensen te zeggen: kom niet als illegale migrant naar dit land. Stap niet op een boot."

Volgens de plannen wordt ook de vluchtelingenstatus verkort van vijf jaar naar 2,5 jaar. En mensen met een tijdelijke verblijfsvergunning worden straks geregeld opnieuw beoordeeld. Als de Britse overheid na verloop van tijd oordeelt dat het land van herkomst inmiddels veilig is, krijgt de asielzoeker te horen dat die terug moet.

Deense aanpak

De plannen van de Britse regering zijn geïnspireerd op de Deense aanpak. Dat land kent een van de strengste asiel- en immigratieregels van Europa, 95 procent van de asielaanvragen wordt er afgewezen. In Denemarken krijgen vluchtelingen tijdelijke verblijfsvergunningen, meestal voor twee jaar. Als die termijn afloopt, moeten ze opnieuw asiel aanvragen. Wel is daar de termijn voor het aanvragen van een permanent verblijf acht jaar, en niet twintig, zoals de Britse regering wil.

De termijn van twintig jaar geldt voor mensen die illegaal het land zijn binnengekomen, via bijvoorbeeld bootjes of achterin een vrachtwagen. Voor vluchtelingen die via de legale weg binnenkomen, geldt straks een termijn van tien jaar.

In het voorstel staat ook dat vluchtelingen de termijn van twintig jaar kunnen verkorten als ze goed meedoen in de samenleving. "Het zal in feite een systeem zijn waarbij je de periode kunt verkorten, als je meer bijdraagt."

Politiek thema

Ook in het Verenigd Koninkrijk is migratie een belangrijk politiek thema. Er is veel onvrede over het aantal migranten dat vanuit Frankijk met kleine boten het Kanaal oversteekt. In het interview in de Sunday Times zegt Mahmood dat illegale migratie "ons land verscheurt". Ze ziet het als de taak van de Labour-regering "om ons land te verenigen" en daarvoor zijn volgens haar strengere asielwetten nodig.

De plannen zullen volgens Britse media binnen het centrumlinkse Labour tot flinke discussie leiden. Sommige Labour-parlementsleden die in de linkerflank van de partij zitten, bestempelen de hervormingen als "racistisch". Een van hen, Nadia Whittome, beschuldigt de regering van het nastreven van "beleid van extreemrechts".

Een protestmars in Mexico-Stad is uitgelopen op ongeregeldheden bij het Nationaal Paleis, waar president Claudia Sheinbaum woont. Het paleis werd belaagd en een aantal demonstranten vernielde hekken rond het paleis. Twintig mensen zijn aangehouden.

Duizenden mensen protesteerden gisteren in heel Mexico tegen onveiligheid, corruptie en het regeringsbeleid. Het protest in de hoofdstad verliep over het algemeen rustig, maar liep uit de hand op het moment dat de menigte naar het paleis ging, wat door de autoriteiten was verboden.

Demonstranten gooiden met vuurwerk, stokken en stenen en probeerden schilden en andere spullen van agenten af te pakken. De oproerpolitie greep in met traangas. Volgens het bestuur van de stad raakten honderd politieagenten gewond, van wie er veertig in het ziekenhuis moesten worden behandeld. Ook twintig burgers raakten gewond.

Dit zijn beelden van het protest:

Een belangrijke aanleiding voor het protest was de moord op de populaire politicus Carlos Manzo Rodríguez. Hij was burgemeester van de stad Uruapan en werd op 1 november vermoord op een openbare bijeenkomst.

Hij stond bekend om zijn strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en brak vorig jaar met de partij van president Sheinbaum. Hij werd daarna een fel criticus van de partij en de president. Een deel van de demonstranten richtte z'n woede op Sheinbaums partij Morena. Ze scandeerden "Weg, Morena". Anderen riepen volgens persbureau Reuters: "Carlos is niet gestorven, de regering heeft hem gedood."

Het protest werd georganiseerd door een groep die zich 'Gen Z Mexico' noemt, maar in aanloop naar gisteren beschuldigde Sheinbaum rechtse politieke tegenstanders ervan dat ze het protest kaapten. Afgelopen week trok ook een aantal Gen Z-influencers de steun voor het protest in.

Het Vaticaan geeft 62 historische objecten terug aan de inheemse volken van Canada. Een van de voorwerpen is een eeuwenoude Inuit-kajak die werd gebruikt bij walvisjachten.

Paus Leo XIV schenkt de voorwerpen aan de Canadese bisschoppenconferentie die ze vervolgens "zo snel mogelijk" teruggeeft aan de inheemse gemeenschappen. De artefacten worden naar verwachting begin volgende maand naar Montreal gevlogen, waar ze eerst naar een historisch museum gaan. Daar wordt onderzocht aan welke gemeenschappen ze toebehoren, meldt de Canadese nieuwsite CBC.

De Canadese minister van Buitenlandse Zaken noemt de teruggave een belangrijke stap "die het culturele erfgoed van inheemse volkeren eert". Volgens haar is het van belang voor "rechtvaardigheid en verzoening".

De teruggave is het gevolg van ruim twee jaar onderhandelen. In 2022 waren Canadese inheemse leiders naar het Vaticaan gereisd voor een gesprek met de vorige paus Franciscus. In dat gesprek vroegen ze om excuses voor de rol van de kerk rond de katholieke kostscholen. Decennialang werden inheemse kinderen bij hun families weggehaald en gedwongen om naar door de kerk gerunde internaten te gaan, waar veel misbruik en mishandeling plaatsvond.

In totaal ging het om ruim 150.000 kinderen die werden gescheiden van hun familie. Het was de bedoeling dat ze zich aanpasten aan de cultuur van de witte bewoners van Canada. Duizenden van hen stierven aan ziekte, ondervoeding of verwaarlozing. De afgelopen jaren werden meerdere massagraven ontdekt.

Boetedoening

Later in 2022 ging paus Franciscus naar Canada voor een 'pelgrimstocht voor boetedoening'. Hij bood excuses aan en erkende het belang van teruggave van voorwerpen, waarvan vele door inheemse volkeren in Canada als heilig worden beschouwd.

Het Vaticaan heeft een enorme collectie van voorwerpen uit de hele wereld. Die zijn voor een groot deel door missionarissen naar Rome gestuurd voor een wereldtentoonstelling in de Vaticaanse tuinen in 1925.

100.000 voorwerpen

Volgens het Vaticaan waren het geschenken aan paus Pius XI, maar veel historici en inheemse groepen zetten vraagtekens bij de vrijwilligheid van die giften. Veel objecten zijn eigendom van de kerk geworden in een periode van culturele onderdrukking waarbij volkeren werden gedwongen tot bekering.

Volgens sommige schattingen omvatte de oorspronkelijke tentoonstelling in 1925 100.000 voorwerpen van inheemse volkeren, waarvan er nu nog 40.000 over zijn in het museum van het Vaticaan.

Tienduizenden mensen trokken zaterdag door Belém in een grote klimaatmars. In deze Braziliaanse stad vindt de COP30 plaats, de grote klimaattop van de VN. Onder de deelnemers waren grote groepen inheemsen, internationale milieuorganisaties en mensen van verschillende sociale organisaties.

Voor het eerst in jaren kon er massaal worden gedemonstreerd tijdens een klimaattop. Bij eerdere toppen was dat lastiger omdat ze in landen met autoritaire regimes werden georganiseerd, zoals Egypte, Dubai en Azerbeidzjan.

Dit zijn beelden van het protest:

"We zijn massaal vertegenwoordigd, en kunnen in vrijheid onze stem laten horen", zegt Mercedes Costa Lima. "Onze strijd is tegen het grote geld, tegen de bedrijven die vervuilen en die maar blijven investeren in oliewinning, terwijl we steeds meer last hebben van droogte en onze natuur wordt vernietigd."

Haar gezicht is beschilderd met zwarte strepen. Dat is het symbool voor strijd bij de inheemse bevolking van het Amazonegebied. Ze houdt een bord vast met de tekst: "Geen besluitvorming over ons, zonder ons".

Meebeslissen

De kritiek van veel inheemse organisaties is dat ze niet bij de besluitvorming op de klimaattop betrokken zijn. In de eerste week van de COP30 waren er verschillende blokkades door inheemsen en een bestorming van de 'blauwe zone'. Dat is het grote vergadercentrum waar internationale organisaties, landendelegaties en media exclusief toegang toe hebben. Eerder deze week verklaarde de invloedrijke inheemse leider Raoni Metuktire dat hij verwacht dat er uiteindelijk meer inheemsen worden toegelaten in deze blauwe zone.

"Natuurlijk is het goed dat er veel inheemsen vertegenwoordigd zijn hier bij de COP30 in Belém", zegt Costa Lima. "Maar kunnen we ook echt meebeslissen? Want daar gaat het om. Het moet niet zo zijn dat we alleen gezien worden vanwege onze mooie kleding of beschilderingen. Er moet naar ons geluisterd worden."

In de mars loopt een groep mensen mee met een soort doodskisten. Ze dragen zwarte kleding. Sommigen dragen ook een masker met een doodshoofd. Iemand met een lang zwart gewaad en een zeis is een uitbeelding van de dood. Op een zwart gekleurde banner staat: "Terwijl het monster van de oliebedrijven zijn zakken vult, stijgt de temperatuur steeds verder."

Er klinkt tijdens de mars ook kritiek op de Braziliaanse president Lula da Silva - de gastheer van de top- die ondanks zijn strijd voor het behoud van de Amazone - voorstander is van oliewinning in het tropisch regenwoud.

Slangen en jaguars

Er wordt water uitgedeeld en ijsjes; een welkome verkoeling met temperaturen van boven de dertig graden en een protestmars die door het centrum met weinig schaduw gaat. Achterin de mars dragen meer dan vijftig mensen een dertig meter lange slang. De slang is binnen de inheemse cultuur een heilig dier. Er zijn meer verwijzingen naar dieren bij deze klimaatmars. Sommige deelnemers zijn verkleed als jaguars. Een groepje deelnemers draagt een van papier-maché gemaakte reuzeschildpad op hun schouders.

"De vernietiging van het milieu waar de mens de oorzaak van is treft ook dieren", zegt Karen Smith, die meeloopt met een milieuorganisatie uit Canada. "We hebben een enorme verantwoordelijkheid. Uiteindelijk moeten we kiezen: of we leven gezond door of we blijven fossiele brandstoffen gebruiken en laten onze gebieden uitdrogen en we overleven niet. Ook de dieren niet."

TFFF-fonds

Lula da Silva noemt deze COP30 "de klimaattop van de waarheid". Hij heeft grote verwachtingen van zijn Tropical Forest Forever Facility (TFFF) Dat is een fonds dat landen met tropische bossen financieel wil belonen voor het behoud ervan. Geld dat uit de publieke en private sector moet komen om ontbossing tegen te gaan en meer te investeren in groene energie.

Hoewel er nog veel onduidelijkheid is over dit initiatief en de meningen verdeeld zijn over de haalbaarheid en het effect ervan is demonstrant Mercedes Costa Lima voorzichtig positief. "Het is goed als landen meebetalen voor het behoud van onze bossen. Uiteindelijk zorgen de bossen voor een gezonder klimaat en daar profiteert iedereen van."

De eerste week van de COP30 zit erop. Vanaf maandag staat de top vooral in het teken van de onderhandelingen over een slotakkoord. De top wordt, als alles volgens plan verloopt, afgesloten op 21 november.

De schrik zit er bij sommigen wel een beetje in, zeggen bewoners van de twee flats in Zeist waarvan de balkonplaten niet voldoen aan de bouwnormen. Er dreigt geen direct gevaar, maar de galerijen mogen tijdelijk maar door drie mensen tegelijk betreden worden en zware spullen moeten van de balkons af.

De Vollenhove-flats dateren uit de jaren 60. De L-flat, de grootste van Nederland, telt 700 appartementen, de Geroflat ernaast 500. Het zijn deze twee flats waar nu de problemen spelen.

Mensen die er al lang wonen hebben het nodige meegemaakt. De afgelopen decennia kwamen de flats in het nieuws met verhalen over spullen die 'zomaar' van balkons naar beneden kwamen, verhalen over illegale prostitutie en verhalen over 'Jack de Knipper', die het in 2009 op de bedrading van de liften van de flat voorzien had.

Volle woonkamer

Sinds 2020 werkt de gemeente aan verbetering van de wijk. Ruim twee jaar geleden volgde een grootschalige renovatie van de flats. Die is goed gelukt, zegt een bewoonster tegen de NOS, maar ze maakt zich nu zorgen over de nieuwe herstelwerkzaamheden. "Iedereen klaagt vooral over de komende overlast. Ik heb een hond thuis, die gaat het vervelend vinden."

De woningbouwcorporatie gaat de komende weken 'stempels' plaatsen, metalen palen om de balkons en galerijen te ondersteunen. Omdat er per woning meerdere nodig zijn gaat het om meer dan 15.000 stempels. Als die staan zijn de voorzorgsmaatregelen op de galerijen niet meer nodig.

Veel mensen zijn intussen wat voorzichtiger geworden, zegt een meisje. "Ik voel me nu ook niet meer zo veilig, ik woon op twaalf hoog, dus dit is best wel eng om te horen. Ik blijf nu maar dicht bij de muur lopen."

Een andere bewoner, eveneens op twaalf hoog, is verbaasd over de brief over de problemen met de balkons die de bewoners deze week plotseling kregen. Hij gaat twee zware parasolvoeten op zijn balkon verplaatsen.

"Dit is toch wel heel rauw op ons dak gevallen", zegt de man, die er sinds 1996 woont. "Nog geen drie jaar geleden is tijdens een renovatie alles overhoop gehaald in de flat. Dat nu blijkt dat de hele constructie van de balkons en galerijen niet klopt, dat komt bij mensen toch niet leuk aan. We hebben met veel geboor en getril te maken gehad, en nu opeens krijgen we van die lelijke stempels. Dat ziet er niet uit en we weten niet wat ze daarna gaan doen."

'Grote tegenvaller'

Danny Visser, bestuurder ven woningcorporatie Woongroen, begrijpt de onvrede. "Het is echt een hele grote tegenvaller, vooral voor de bewoners. We hebben de afgelopen jaren best hard gewerkt om deze flats op te knappen, en dat is gelukt, maar nu moeten we toch weer aan de slag."

Hij benadrukt dat er geen acuut gevaar dreigt, maar dat de bewoners wel voorzichtig moeten zijn. "om elk risico te voorkomen."

Het euvel eerder signaleren was niet aan de orde, zegt Visser. De corporatie laat de staat van de gebouwen periodiek onderzoeken. "Tot nu toe waren die onderzoeken altijd goed. Dit is de eerste indicatie die we hebben dat er iets aan de hand is. Daar hebben we zo snel mogelijk op gereageerd."

Hoe lang de bewoners op een permanente oplossing moeten wachten weet hij niet, maar het kan lang gaan duren. "Er zijn verschillende technische oplossingen mogelijk, van het beton aanpakken tot een dragende constructie aan de buitenkant. Zo'n permanente maatregel moet bijvoorbeeld ook de reguliere vergunningsprocedures doorlopen. Daar gaat veel tijd overheen."

De opgelopen spanning tussen de Verenigde Staten en Venezuela is zichtbaar en voelbaar op Curaçao. De afgelopen dagen voeren en vlogen Amerikaanse oorlogsschepen en bommenwerpers zichtbaar door de zeestraat tussen Curaçao en Venezuela.

De VS voert al twee maanden dodelijke aanvallen uit op wat president Trump 'drugsboten' noemt. De aangekondigde uitbreiding van de Amerikaanse militaire operatie maakt inwoners op Curaçao ongerust.

Dat beeld komt naar voren uit gesprekken op straat. Curaçaoërs zeggen veel te horen over Amerikaanse acties, maar hun eigen regering zegt er nauwelijks iets over. Een vrouw vindt dat Curaçao "meer moet vragen en meer moet weten" over de oplopende spanningen. Anderen noemen de situatie "onveilig" omdat het eiland zo dicht bij Venezuela ligt. "Te dichtbij, als Maduro iets wil doen, dan zijn wij als eersten aan de beurt", zegt een man. Maduro is de president van Venezuela.

'We vervoeren vis, geen drugs'

De opgelopen spanningen tussen de VS en Venezuela beïnvloeden het dagelijks leven op Curaçao. Vissers die normaal tot in de Venezolaanse wateren vissen, blijven nu strikt binnen de twaalfmijlszone. "We hebben geen keus, er moet brood op tafel, we vervoeren vis, geen drugs", zegt een van hen. Mensen wijzen niet alleen op de militaire risico's. Ze vrezen ook gevolgen voor de voedselimport, handel en toerisme. Venezuela is nog altijd een belangrijke leverancier van groenten en fruit.

Mensen voelen zich ook onzeker omdat ze niet weten welke positie Curaçao inneemt in het conflict. De VS beheert sinds de jaren 90 een luchtmachtbasis op Hato, als onderdeel van een gezamenlijke anti-drugsoperatie met Nederland en Frankrijk.

Deze anti-drugsoperatie staat los van de aanvallen op de 'drugsbootjes', maar op Curaçao wordt gevreesd dat deze operaties door elkaar gaan lopen en dat het lastig wordt om ze van elkaar te onderscheiden.

De NOS maakte eerder deze video over de uitbreiding van de Amerikaanse strijdkrachten in internationale wateren:

Oud-premier Suzy Römer noemt de dodelijke Amerikaanse aanvallen op de mogelijke drugsbootjes evident illegaal en in strijd met het internationaal recht. Volgens haar brengen ze het hele Koninkrijk in een lastige positie. "Wij zien op een mooie dag, als je vanaf de brug kijkt, Venezuela liggen. Dus als Caracas iets wil doen, dan zijn wij het eerste doelwit."

Römer zegt dat de angst bestaat dat Venezuela Curaçao ziet als handlanger van de Amerikanen, ook al helpt het eiland alleen bij de reguliere anti-drugsbestrijding. "Het maakt ons kwetsbaar. Het toerisme kan geraakt worden, maar ook onze economie. Sabotage, cyberaanvallen, elektriciteit die uitvalt: we hebben gezien wat dat betekent."

Demissionair premier Schoof zei vorige week toen hij het eiland bezocht, dat het Koninkrijk "op geen enkele manier betrokken is bij de acties van de Verenigde Staten". Nederland bespreekt de situatie volgens hem met de drie Caribische premiers en de gezaghebber van Bonaire.

Schoof begrijpt de zorgen, maar waarschuwt ook voor overdrijving: "We moeten niet in allerlei woeste scenario's gaan denken." Toen hem werd gevraagd of bewoners hier veilig kunnen slapen, antwoordde hij dat vertrouwen gerechtvaardigd is, "maar dat dat ook famous last words kunnen zijn".

Nederland moet duidelijke grenzen stellen

Op straat zeggen veel mensen dat Nederland duidelijke grenzen moet stellen aan de samenwerking met de VS. Anderen benadrukken juist dat Curaçao te klein is om zonder bondgenoten te blijven.

Vrijwel iedereen deelt dezelfde behoefte: helderheid over wat er gebeurt voor de eigen kust en wat de mogelijke gevolgen zijn voor het Caribisch deel van het Nederlandse Koninkrijk.

Ondertussen varen de Amerikaanse oorlogsschepen nog altijd op korte afstand voorbij. De vraag die rondzingt op straathoeken, in vissershavens en in de politiek is: hoe blijft Curaçao buiten een conflict dat steeds dichterbij komt?

Terroristen van de islamitische Allied Democratic Forces (ADF) hebben gisteravond in Oost-Congo zeker zeventien mensen vermoord bij een aanval op een ziekenhuis. Dat zegt een militair van het regeringsleger tegen persbureau AP.

"Vrouwen die borstvoeding gaven werden op brute wijze afgeslacht en met doorgesneden keel in hun ziekenhuisbed aangetroffen", zegt het leger. Elf vrouwen en zes mannen zouden bij de terreuraanslag zijn gedood. Tegelijk met de aanval op het ziekenhuis zijn dorpen in de buurt aangevallen. Over doden of gewonden is nog niets bekend. Ook deze aanvallen zouden zijn uitgevoerd door de ADF.

De islamitische terreurgroep ADF ontstond in de jaren 90. De groep opereert vooral rond de grens tussen de Democratische Republiek Congo (DRC) en Uganda. In 2019 zwoer de ADF trouw aan de terreurorganisatie Islamitische Staat. Sindsdien wordt de ADF vaak verantwoordelijk gehouden voor aanslagen, al eist de groep die zelden op.

Mineralen, vluchtelingen en bloedige aanvallen

Het is al geruime tijd onrustig in Oost-Congo. Gewapende groeperingen hebben er veel dodelijke aanvallen en aanslagen uitgevoerd. Naast de ADF is ook de door Rwanda gesteunde rebellengroep M23 actief in de regio.

Vandaag hebben M23 en de Democratische Republiek Congo een kaderovereenkomst gesloten voor een vredesakkoord. Het kan een volgende stap zijn om een einde te maken aan de decennialange strijd in Oost-Congo. De partijen hebben in Qatar onder andere een tijdschema afgesproken voor vredesbesprekingen.

M23 is de meest prominente van meer dan 100 gewapende groeperingen die strijden om de controle over het mineraalrijke oosten van Congo. Met 7 miljoen ontheemden noemt de VN het conflict in Oost-Congo "een van de langstdurende, meest complexe en ernstige humanitaire crises op aarde".

Correspondent Afrika Elles van Gelder:

"Dit is een hele voorzichtige stap vooruit en er moet nog over heel veel onderhandeld worden om echt tot een oplossing te komen in het oosten van de DRC. Er spelen heel veel uiteenlopende belangen.

Eerdere afspraken hebben nooit geleid tot het staken van het geweld. Er moeten onder meer afspraken worden gemaakt over de uitwisseling van gevangenen en een tijdlijn voor verdere gesprekken, wat moet leiden tot een echt vredesakkoord.

Een groot obstakel is dat de Congolese regering wil dat Rwanda, die de M23 steunt, zich terugtrekt. Rwanda zal dit niet zo snel doen. Ze hebben grote belangen in deze regio en smokkelen grondstoffen het land uit.

De afgelopen tijd is het Congolese leger erg gericht op de strijd tegen M23. Daardoor heeft de ADF juist meer ruimte gekregen."

Gastland Qatar heeft sinds april meerdere onderhandelingsrondes tussen de Congolese regering en M23 georganiseerd. In juli ondertekenden ze een verklaring om een vredesakkoord te sluiten voor 18 augustus. Deze deadline werd niet gehaald. Beide partijen beschuldigen elkaar ervan de voorwaarden te schenden. Het kaderakkoord van vanmiddag zou het startpunt moeten zijn voor een volgende stap op weg naar beëindiging van de strijd.

De NOS maakte eerder deze video over de machtsstrijd, mineralen en miljoenen vluchtelingen naar aanleiding van het conflict in Congo:

Bij een brand in een woonzorgcentrum in Tilburg zijn honderden bewoners geëvacueerd. Drie mensen raakten gewond door het inademen van rook, zij zijn naar het ziekenhuis gebracht. Inmiddels is het vuur gedoofd, meldt de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant.

Een deel van de bewoners kon rond 22.30 uur terug naar het woonzorgcentrum, nadat de brandweer het complex had geïnspecteerd. Een aantal bewoners moet de nacht op een andere plek doorbrengen. De gemeente Tilburg helpt met het regelen van opvang voor hen.

De brand ontstond aan het begin van de avond. Het centrum, De Leyhoeve aan de Dokter Bloemenlaan, werd deels ontruimd. Volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio ging het om zo'n 200 bewoners op de tweede verdieping en hoger in het complex. De meesten werden naar een hotel in de buurt gebracht. Daarna is kamer voor kamer gecontroleerd of er nog mensen binnen waren en hoeveel rook er nog hing. Er was ook een waterleiding gesprongen waardoor er een lekkage ontstond.

Een aantal mensen in het deel van het complex dat niet werd getroffen, werd niet geëvacueerd, zegt de Veiligheidsregio. "Het zijn mensen die veilig zitten. Die kunnen beter rustig in hun eigen omgeving blijven."

Beelden van de ontruiming:

De ontruiming, waarvoor naast de brandweer en bhv'ers ook de hulp van extra politieagenten was ingeroepen, verliep voorspoedig. Mensen die naar buiten gingen zonder warme kleren of een jas, kregen van hulpverleners warmtefolie.

Meterkast

De oorzaak van de brand wordt nog onderzocht,. Zeker is dat de brandweer bij aankomst zag dat er brand was in een meterkast op de tweede verdieping. Mogelijk is daar het vuur ontstaan.

Over de omvang van de schade is nog niks bekend.

In de Portugese kustplaats Albufeira is zeker één dode gevallen door extreme windstoten. Er zijn ook tientallen gewonden. Inmiddels is door de meteorologische dienst bevestigd dat het om een tornado ging.

Dagblad Público schrijft dat de dode een 85-jarige Britse vrouw is die verbleef op een camping. Zeker negentien mensen op een resort vlakbij liepen verwondingen op. Een deel van het dak van een restaurant daar stortte in.

Het Zuid-Portugese Albufeira is een populaire vakantiebestemming, ook voor Nederlanders. De gewonden zijn tussen de 6 en 85 jaar oud. Ze hebben onder meer de Portugese, Britse en Spaanse nationaliteit, schrijft dagblad Correio da Manhã.

Vooral op de camping is de ravage groot, zagen Nederlandse toeristen:

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft nog geen meldingen ontvangen van Nederlanders die in de problemen zijn gekomen. In het gebied zijn een paar honderd Nederlanders op vakantie, zo melden reisorganisaties.

De Portugese president De Sousa betuigt zijn medeleven met de nabestaanden van de omgekomen vrouw.

Een 25-jarige inwoner van Groningen, die vorige week zwaargewond raakte bij het afsteken van vuurwerk, is bezweken aan zijn verwondingen, meldt RTV Noord.

Het incident gebeurde in de nacht van zaterdag op zondag op de Concourslaan in de stad. Volgens de regionale omroep hoorden mensen een flinke knal. Ze gingen kijken en zagen de man op de grond liggen.

Hij werd naar het ziekenhuis gebracht waar hij nu is overleden. De politie liet eerder deze week al weten dat er geen strafrechtelijk onderzoek komt. Wel onderzoekt de politie de herkomst van het vuurwerk dat het slachtoffer fataal werd.

De Iraanse Revolutionaire Garde zegt beslag te hebben gelegd op een olietanker die in de Straat van Hormuz voer. De staatstelevisie bevestigt daarmee berichten van de Britse maritieme organisatie UKMTO en een Amerikaanse functionaris, die gisteren melding maakten van de inbeslagname.

De tanker Talara voer 20 nautische mijlen van de kust van de Verenigde Arabische Emiraten, toen gisterochtend het contact verloren ging en het schip koers zette richting Iraanse wateren. Volgens het maritieme inlichtingenbedrijf Ambrey waren er drie kleine boten betrokken bij de Iraanse actie.

Cypriotische eigenaar

Het schip heeft een Cypriotische eigenaar en voer onder de vlag van de Marshalleilanden naar Singapore. Aan boord zijn 30.000 ton petrochemicaliën, waaronder diesel. Volgens de Revolutionaire Garde was er een "illegale vracht" aan boord, maar meer details geven de staatsmedia niet.

Het is voor het eerst sinds april vorig jaar dat Teheran beslag legt op een schip. Toen werd vrachtschip MSC Aries, dat onder Portugese vlag voer, in beslag genomen. In 2022 werden twee Griekse tankers ingenomen door de Iraniërs. Regelmatig gaven ze daarbij als reden dat er sprake zou zijn van smokkel en andere illegale activiteiten. De VS beschuldigde Iran in 2019 ook van het saboteren van vier olietankers in de Straat van Hormuz.

Het aantal schademeldingen na de aardbeving van gisteren in Groningen is opgelopen tot 758, meldt het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). Gisteren stond de teller nog op 246 meldingen.

Behalve de 758 schademeldingen zijn er ook 29 meldingen over een mogelijke acuut onveilige situatie binnengekomen. Het IMG onderzocht tot nu toe twintig van deze meldingen en in drie gevallen waren maatregelen nodig. Dat ging onder meer om het verstevigen van de constructie van een schuur, zegt Siebe Keulen van het schadeloket van IMG.

Het IMG meldt dat het telefonische meldpunt dit weekend bereikbaar is van 09.00 tot 15.00 uur. Mensen zijn emotioneel aan de telefoon, zegt Keulen. "Ze zijn boos en teleurgesteld. En ze willen graag weten wat ze nu weer moeten doen."

Mentale klap

Het epicentrum van de aardbeving lag bij Zeerijp, 10 kilometer ten westen van Delfzijl. De beving had een kracht van 3,4. Dat is de op twee na zwaarste beving ooit gemeten in de provincie, meldde het KNMI. Inwoners van een groot deel van de provincie voelden de aardbeving.

Het was volgens commissaris van de Koning René Paas niet alleen een fysieke klap voor de Groningers, maar vooral ook een mentale. Volgens hem is "in één klap een eind gemaakt aan de hoop dat het stoppen van de gaswinning zware aardbevingen zou voorkomen".

Marijn Bom verloor deze zomer zijn zoon Luca aan de gevolgen van drugsgebruik. Luca kocht een fatale pil via de website funcaps.nl. Gisteren meldde het AD dat er de afgelopen jaren mogelijk meerdere mensen zijn overleden na het gebruik van medicatie of drugs die ze op de site funcaps.nl hadden gekocht. "We moeten ons bewust worden van hoe gevaarlijk drugs kunnen zijn."

Luca zat op de HKU in Utrecht. Hij is een bijzondere jongen, vertelt zijn vader aan RTV Utrecht. Hij verfde z'n haar in allerlei kleuren, was creatief en queer. "Op zaterdagmiddag ging hij vaak naar Utrecht Centraal, omdat hij erachter was gekomen dat daar meer queer jongelui bij elkaar kwamen. Daar had hij het enorm naar z'n zin. Hij bloeide daar echt op."

Dood in bed

Op 2 juli vond zijn vader hem 's ochtends in bed. Hij leeft dan al enkele uren niet meer. "Het zag er heel raar uit. Aan de ene kant lag hij heel rustig in z'n bed, met z'n hoofd op z'n kussen. Maar hij had schuim op z'n mond. En hij was helemaal stijf."

Bom belde 112. Politie, brandweer en ambulance arriveren, maar het is te laat. Een forensisch arts die onderzoek deed, constateerde dat Luca is overleden aan een combinatie van drugs, het warme weer en astmamedicatie. "Zo'n puffer zorgt ervoor dat de drugs nog harder binnenkomen."

Luca had de drug ketamine in z'n bloed. Die bestelde hij vaker, bleek uit zijn e-mailgeschiedenis. Maar de laatste keer bestelde hij iets nieuws: de designerdrug O-DSMT. Die werd in een anonieme envelop bezorgd. Bom weet nog dat hij die envelop van de mat pakte en hem nietsvermoedend aan de kant legde. "Want het was post voor mijn zoon."

Onderzoek naar drugswebsite

De O-DSMT is hem waarschijnlijk fataal geworden. "Wat ik begrijp is dat het middel te vergelijken is met tramadol, een pijnstiller, maar dan tien keer zo sterk", zegt Bom. "Het verlaagt je ademhaling. Omdat het zo verdovend is, is Luca gewoon in z'n slaap weggegleden."

Hij blijkt de drug besteld te hebben via de website funcaps.nl. Aanvankelijk is Bom woedend op de mensen achter die website, maar zijn boosheid zakt later. "Mijn zoon heeft het zelf besteld en hij heeft het vrijwillig gebruikt", zegt hij. "Hij heeft daar zelf ook een grote verantwoordelijkheid in."

Toen afgelopen zomer funcaps.nl offline werd gehaald door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) trok Bom aan de bel. Er is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar de mensen achter de drugswebsite. "Dus leek het me goed om te laten weten dat ook Luca is overleden aan drugs die hij bij die site heeft besteld."

Komende maandag is de eerste zitting tegen een aantal verdachten achter funcaps.nl. De verdachten zouden hebben gehandeld in verboden middelen. Die drugs zijn waarschijnlijk niet alleen Luca fataal geworden, er zijn mogelijk veel meer slachtoffers.

Biertje of een pil

Voor Marijn Bom is het niet het belangrijkste dat de mensen achter funcaps.nl een jarenlange celstraf krijgen. "Ik hoop vooral dat andere jongeren niet de fout maken die Luca maakte. En dat minder ouders mee hoeven te maken wat wij nu meemaken."

Bom is overigens geen voorstander van het illegaal maken van alle drugs. "Maar het moet wel wat minder makkelijk worden om drugs te bestellen. We moeten ons als maatschappij bewust worden van hoe gevaarlijk het is. Ik heb het er vaak met jonge collega's over. Die zeggen dan: weet je dat een pilletje minder schadelijk is dan een biertje? Dan heb ik de neiging om te zeggen: heb je wel eens een nieuw biertje uitgeprobeerd en dat je de volgende ochtend niet meer wakker werd?"

Hij vindt dat het minder 'normaal' zou moeten zijn om een pilletje te slikken, dat we het er met z'n allen meer over gaan hebben. "Er alleen 'open' over zijn met je kinderen is niet genoeg. Je moet er indringender met ze over praten."