NOS Nieuws - Algemeen

Techmiljardair Jared Isaacman wordt zeer waarschijnlijk het nieuwe hoofd van NASA. Hij volgt de door Trump benoemde interim-bestuurder Sean Duffy op. Isaacman krijgt de leiding op een moment dat de ruimtevaartorganisatie voor grote uitdagingen staat. Er wachten mogelijk zware bezuinigingen en het bemenste maanprogramma dreigt vertraging op te lopen.

Een Senaatscomité keurde de benoeming van Isaacman vlak na middernacht (Nederlandse tijd) goed. De voltallige Senaat moet voor het einde van het jaar over de benoeming stemmen.

Isaacman vergaarde zijn fortuin met zijn onderneming Shift4, een betalingsverwerker voor webshops. Hij ging twee keer de ruimte in en was de eerste ruimtetoerist die een ruimtewandeling maakte. Hij financierde die commerciële missies met de Dragon-capsule van SpaceX grotendeels zelf.

Zijn benoeming als NASA-chef ging niet van een leien dakje. Al in december vorig jaar werd hij door toen nog president-elect Trump voorgedragen voor die functie. Maar nadat een Senaatscommissie er al mee had ingestemd, trok Trump de voordracht in mei onverwacht weer in. De president zei van mening te zijn veranderd vanwege Isaacmans banden met de Democraten in het verleden.

Intussen werd het bestuur van NASA waargenomen door interim-bestuurders. NASA-oudgediende Janet Petro werd in juli door Trump vervangen, in haar plaats kwam transportminister Sean Duffy. Die kreeg het in oktober snel aan de stok met Elon Musk, de topman van SpaceX, die eerder dit jaar uit de gratie was gevallen bij Trump.

SpaceX levert een versie van het nieuwe Starship-ruimteschip als maanlander voor het Artemis-programma van NASA. Die landing zou in 2028 moeten plaatsvinden, maar de ontwikkeling van Starship is nog in volle gang en de lander is waarschijnlijk niet op tijd klaar. Duffy wil daarom het contract met SpaceX openbreken en ook andere bedrijven een kans geven een lander af te leveren. Dat was tegen het zere been van Musk die Duffy voor 'dummy' uitmaakte op X.

Volgens de Wall Street Journal had Duffy zelf een gooi willen doen naar de permanente leiding van het ruimtevaartagentschap. In oktober werd echter duidelijk dat Isaacman terug in de race was. Na verschillende ontmoetingen met president Trump werd hij begin november opnieuw genomineerd voor de NASA-topfunctie, en nu is de Senaatscommissie voor handel, Wetenschap en Transport dus ook akkoord. Zijn benoeming is daarmee zo goed als zeker.

Zwaar weer

Dat ging niet zonder slag of stoot. Isaacman moest de Senatoren tijdens een hoorzitting uitleggen wat zijn relatie met Elon Musk was. Hij had veel contact gehad met de CEO van SpaceX-vanwege de commerciële ruimtevluchten die hij met de Dragon maakte. Hij maakte duidelijk dat er onder zijn leiding geen sprake zal zijn van bevoordeling van SpaceX vanwege zijn samenwerking met het bedrijf.

Isaacman komt hoe dan ook niet in een gespreid bedje terecht. NASA verkeert in zwaar weer. Volgens een begrotingsvoorstel van de regering moet de organisatie 18 miljard bezuinigen, wat ten koste zou gaan van onbemenste missies, laboratoria en een aantal maanvluchten. Veel Congresleden zien die kaalslag overigens niet zitten. In een aparte wet heeft het Congres in juli ook 10 miljard dollar vrijgemaakt voor NASA, vooral voor extra maanvluchten na de eerste landing en het ISS.

De nieuwe NASA-bestuurder heeft in een uitgelekt document eerder aangegeven dat hij NASA wil "afslanken" door meer activiteiten te commercialiseren. Zijn prioriteit is het verslaan van China in de maanrace. "Dit is geen tijd voor uitstel, maar voor actie", zei hij tijdens een van de hoorzittingen. "Als we achterop raken, als we een fout maken, kunnen we die achterstand misschien nooit meer inhalen, en dat kan gevolgen hebben voor de machtsverhoudingen hier op aarde."

Zeker 23 mensen zijn gewond geraakt door een krachtige aardbeving in zee bij het noorden van Japan. De beving veroorzaakte ook een tsunami met golven van 70 centimeter, beduidend lager dan de drie meter waarmee rekening was gehouden.

De beving vond plaats in zee op 80 kilometer van Aomori, de noordelijkste prefectuur van het eiland Honshu. De rampenbestrijdingsdienst zei dat de meeste gewonden vielen door vallende objecten. Een van hen raakte zwaargewond. Verschillende mensen liepen verwondingen op in een hotel. Een man raakte lichtgewond toen hij met zijn auto in een gat viel.

Inwoners vertelden de Japanse omroep NHK over van zware schokken, vallende glazen in hun huis, verkeersongelukken en files door mensen die een veilig heenkomen zochten.

De beving had een kracht van 7,5. Bewoners van kustgebieden waren opgeroepen hoger gebied op te zoeken. 480 mensen brachten zich in veiligheid op een luchtmachtbasis in de regio. Rond 22.30 uur (Nederlandse tijd) werd de tsunami-waarschuwing ingetrokken.

Een regeringsfunctionaris zei dat 800 huizen zonder stroom zitten. De hogesnelheidstreinen en enkele andere treindiensten waren stilgelegd. Ongeveer 200 passagiers strandden op een luchthaven op het eiland Hokkaido waar de start- en landingsbanen werden geïnspecteerd.

Naschokken

Kerncentrales in het gebied voerden na de beving veiligheidschecks uit. Bij een nucleaire faciliteit in Aomori is 450 liter koelwater weggelekt, maar het waterpeil was binnen de marges en leverde geen veiligheidsrisico op.

De meteorologische dienst, die ook aardbevingen registreert, waarschuwde voor naschokken. De dienst maande inwoners van 182 gemeenten om de komende week voorbereid te zijn op een noodsituatie.

De beving vond plaats ten noorden van de kust waar een aardbeving en tsunami in 2011 bijna 20.000 doden veroorzaakte. Door die tsunami ontstond er ook een kernramp bij de kerncentrale Fukushima.

Een 40-jarige man uit Enschede is veroordeeld tot acht jaar cel en tbs voor het verkrachten van twee kinderen in de gastouderopvang van zijn vrouw. Ook maakte hij kinderporno van onder andere zijn eigen dochter.

De Enschedeër heeft in grote lijnen bekend. Hij verklaarde bijvoorbeeld dat hij op momenten dat zijn vrouw bezig was met andere oppaskinderen de slachtoffers even apart nam in de keuken en het hekje sloot, zodat andere kinderen niet konden binnenkomen. Vervolgens instrueerde hij de jonge slachtoffers om aan zijn geslachtsdeel zitten met hun mond en drong hij bij ze binnen.

Het misbruik heeft volgens de man bij één kind vijftien keer plaatsgevonden, en bij de ander "iets minder" vaak. Dat gebeurde tussen 2021 en 2025. De kinderen waren op dat moment dat dit gebeurde tussen de 0 en de 4 jaar oud.
De man legde het seksueel misbruik vast op beeld en deelde dit online.

Tiplijn tegen kindermisbruik

Hij kwam onder de aandacht van de politie, nadat iemand na het zien van de beelden melding had gemaakt bij een Amerikaanse tiplijn tegen kindermisbruik. Via zijn account in de app waar hij de beelden had gedeeld, waren zijn e-mail en IP-adres eenvoudig te achterhalen.

Volgens deskundigen lijdt de man aan een seksuele en een persoonlijkheidsstoornis, waardoor hij kickt op verborgen en geheim gedrag. De kans dat hij in de toekomst opnieuw in de fout gaat, is daardoor volgens de experts aanwezig. Daarom moet hij naast zijn onvoorwaardelijke celfstraf verplicht een tbs-behandeling ondergaan..

De rechtbank heeft hiermee de strafeis van het OM overgenomen, meldt RTV Oost.

De Jemenitische separatistische Zuidelijke Overgangsraad (STC) zegt het zuiden van het land grotendeels in handen te hebben. De STC begon vorige week aan een opmars in het zuiden en zou nu ook havenstad Aden in handen te hebben.

In die stad zetelt de internationaal erkende regering van Jemen sinds de overname van de hoofdstad Sanaa door de Houthi-rebellen in 2014. STC zegt dat de politieke kopstukken de stad hebben verlaten.

Rashad al-Alimi, het hoofd van de presidentiële raad, zegt dat de acties van STC "de legitimiteit van de internationaal erkende regering ondermijnen".

Burgeroorlog

Jemen wordt al elf jaar lang verscheurd door een burgeroorlog. Het land is sindsdien in tweeën verdeeld: een deel is in handen van de door Saudi-Arabië gesteunde overheid, in het andere deel hebben de Houthi-rebellen, gesteund door Iran, de macht.

De bevolking lijdt zwaar onder de onderlinge strijd. Miljoenen inwoners lijden honger en er zijn grote tekorten aan onder meer medicijnen.

De STC streeft naar meer autonomie voor het zuiden van het land en wordt gesteund door de Verenigde Arabische Emiraten. Het zuiden van het Jemen was tussen 1967 en 1990 een onafhankelijke staat.

Het is niet de eerste keer dat STC de stad Aden inneemt. In het voorjaar van 2020 sloot de groepering al eens een vredesakkoord met de regering.

Later dat jaar trokken ze de wens voor zelfbestuur weer in en sloten zich aan bij de internationaal erkende regering. Ook sloten ze zich weer aan bij de strijd tegen de Houthi-rebellen.

Poes Marley uit Nieuwegein is weer veilig terug bij haar baasje. Vier dagen nadat ze vermist was geraakt, is ze teruggevonden tussen het oud papier bij een recyclingbedrijf in Utrecht.

Medewerkers van het recyclingbedrijf hadden eerder die dag de ondergrondse papiercontainers in Nieuwegein opgehaald en geleegd in de verzamelloods in Utrecht toen er tussen al het karton een poes opdook.

Ze schakelden de dierenambulance in om het dier te vangen. Bij het controleren van de chip, werd duidelijk dat het Marley was, een poes uit Nieuwegein die als vermist was opgegeven.

Zelf in papiercontainer gesprongen

De dierenambulance denkt dat de poes een paar dagen in de papiercontainer heeft gezeten. "Waarschijnlijk was ze uit nieuwsgierigheid zelf de bak in gesprongen. Er zat geen klep op", schrijven ze op Facebook.

Inmiddels is Marley weer thuis. De eigenaar liet de dierenambulance weten "enorm blij" te zijn, schrijft RTV Utrecht.

Frankrijk heeft een dinosaurusskelet dat in 2015 werd geroofd uit Mongolië teruggeven aan dat land. Dat heeft de Mongoolse minister van Cultuur bekendgemaakt.

Het gaat om het het skelet van de Tarbosaurus bataar, een dinosauriër uit het tijdperk Krijt die in Azië leefde en 65 miljoen jaar geleden uitstierf. De dinosaurus wordt gezien als Aziatische verwant van de Tyrannosaurus rex, die een van de grootste dinosauriërs was.

Het skelet werd in 2015 illegaal meegenomen uit de Gobiwoestijn in Mongolië, waarna het via Zuid-Korea verder werd gesmokkeld en later in beslag werd genomen door de Franse douane. Het dinosauriërskelet zou tussen de 1,5 en 2,5 miljoen euro waard zijn.

'Mongoolse schat'

Volgens de Franse krant Le Monde heeft de minister van Publieke Diensten Amelie de Montchalin, naast het fossiele skelet, ook andere voorwerpen zoals dinosauruseieren teruggegeven.

"Vandaag gaat een stuk van de Gobiwoestijn terug naar zijn geboorteland", zei ze erover bij de overhandigingsceremonie in Parijs. "Het is de teruggave van een wetenschappelijke en culturele schat."

De Mongoolse minister van Cultuur is verheugd over de teruggave. "Het is voor mij en alle Mongolen heel belangrijk dat de fossielen terug zijn", zei hij in zijn dankwoord.

De fossielen worden gerestaureerd en bestudeerd, waarna ze tentoongesteld worden in een nog te openen museum in Mongolië.

Voor het oog van journalisten werd het skelet getoond:

Mongolië zoekt al jaren naar botten van dinosaurussen die door de malafide paleontoloog Eric Prokepi uit het land waren gestolen. Hij heeft enkele jaren dinosauriërskeletten uit het Aziatische land gesmokkeld.

Prokepi werd in 2012 opgepakt in de VS en in 2014 veroordeeld. Hij heeft Mongolië vervolgens geholpen met het terugvinden van gestolen fossielen.

Eerder moest acteur Nicolas Cage een schedel van de Tarbosaurus bataar teruggeven aan Mongolië omdat die zonder de juiste papieren was uitgevoerd. De acteur had het fossiel in 2007 op een veiling gekocht voor 276.000 dollar. Het is onduidelijk of dit om een van de fossielen ging die door Prokepi was gestolen.

De VS moet zich niet bemoeien met de Europese politiek. Dat zegt de voorzitter van de Europese Raad Antonio Costa. Hij reageert daarmee op de nieuwe Amerikaanse veiligheidsstrategie die eind vorige week bekend werd gemaakt. "We kunnen deze dreiging van inmenging in ons politieke leven niet accepteren."

De Europese Raad is het overlegorgaan van de 27 leiders van de EU-lidstaten.

De VS noemt in de strategie de activiteiten van de Europese Unie "een van de grote problemen waar Europa nu tegenaan loopt". De Unie ondermijnt volgens de Amerikanen de politieke vrijheid en beperkt de vrijheid van meningsuiting en maakt zich schuldig aan censuur.

Costa reageert nu fel op de Amerikaanse beschuldigingen. "Onze geschiedenis heeft ons geleerd dat er geen vrijheid van meningsuiting is zonder vrijheid van informatie," zegt de Portugees. "En er zal geen vrijheid van meningsuiting zijn als de informatievrijheid van burgers wordt opgeofferd om de tech-oligarchen in de Verenigde Staten te verdedigen."

Costa verwijst daarmee ook naar de woede die in de VS ontstond nadat de Europese Commissie X, het voormalige Twitter, vrijdag een boete oplegde van 120 miljoen euro. Onder andere de Amerikaanse vicepresident Vance en minister van Buitenlandse Zaken Rubio noemden de boete "een aanval op Amerikaanse bedrijven".

Costa benadrukt dat Europa nog wel als bondgenoot wordt genoemd in de Amerikaanse veiligheidsstrategie. "Dat is goed, maar als we bondgenoten zijn, moeten we ons ook gedragen als bondgenoten. Die dreigen niet met inmenging in het democratisch leven of binnenlandse politieke keuzes van andere bondgenoten", aldus Costa.

De voorzitter van de Europese Raad zegt verder dat de VS "niet kan beslissen voor Europese burgers wat goede en slechte partijen zijn". De veiligheidsstrategie spreekt zich uit voor rechtsradicale partijen in Europa en tegen de Europese Unie. "De groeiende invloed van patriottistische Europese partijen is een bron van groot optimisme", staat in het Amerikaanse document.

Volgens Costa "geloven de Verenigde Staten niet langer in internationale samenwerking (multilateralisme) en een op regels gebaseerde wereldorde. Ook ontkennen ze dat er sprake is van klimaatverandering. Wij hebben een andere blik op de wereld."

Russische dreiging

Andere Europese politici reageerden eerder al scherp afwijzend op de nieuwe veiligheidsstrategie van het Witte Huis. Zo'n beleidsstuk wordt door elke nieuwe Amerikaanse regering opgesteld om te laten zien waar de komende jaren de nadruk op wordt gelegd.

In Rusland is de Amerikaanse veiligheidsstrategie enthousiast onthaald. Kremlin-woordvoerder Peskov zei dat het document "voor een groot deel overeenkomt met onze visie".

Costa snapt die reactie. "Als we het gedeelte over Oekraïne aandachtig lezen, kunnen we begrijpen waarom Moskou deze visie deelt", zegt hij. "Het doel van deze strategie is niet een eerlijke en duurzame vrede. Het gaat alleen om het beëindigen van de vijandelijkheden en het stabiliseren van de betrekkingen met Rusland."

"Iedereen wil stabiele betrekkingen met Rusland", zei Costa ook. "Maar we kunnen geen stabiele betrekkingen met Rusland hebben zolang Rusland een bedreiging voor onze veiligheid vormt."

"Het is zonder meer waar dat mijn werk als informateur bemoeilijkt is door de blokkades", erkende informateur Buma bij de presentatie van zijn eindverslag vanmiddag. Na drie weken onderhandelen moest hij tot de conclusie komen dat er op dit moment nog steeds geen mogelijkheden zijn voor het vormen van een meerderheidskabinet. De VVD blokkeert GroenLinks-PvdA en D66 ziet niets in een coalitie met JA21.

Buma's voorganger Koolmees kwam drie weken geleden tot ongeveer dezelfde conclusie en vond een uitweg door de twee grote winnaars van de verkiezingen, D66 en CDA, aan het schrijven te zetten. Buma doet nu min of meer hetzelfde, alleen schuift nu de VVD aan. "Het is een stap voorwaarts, geen doorbraak", aldus de CDA'er. Het eindresultaat van de besprekingen moet wat hem betreft een "regeerbasisakkoord" worden.

Op basis daarvan moet "een stabiel kabinet" gevormd kunnen worden, staat in het advies. Dat kan een minderheidskabinet zijn dat voor meerderheden steun moet zoeken bij de oppositie, maar wellicht veranderen de komende weken de posities nog en kan er toch een coalitie gebouwd worden die een meerderheid heeft in de Tweede Kamer en behoorlijke steun heeft in de Eerste Kamer.

Standpunten niet wezenlijk veranderd

Want inhoudelijk liggen de partijen niet zo ver uit elkaar, betoogde Buma. Maar de blokkades blijven. Het onderlinge telefoonverkeer van afgelopen weekend tussen de partijleiders heeft de standpunten "niet wezenlijk veranderd". Maar D66, VVD en CDA zijn nu wel bereid deze volgende stap te zetten. Buma adviseert hen om in de komende fase ook te praten met andere partijen. "Hoe breder, hoe beter."

Uit zijn verslag blijkt dat er hier en daar wel wat kleine openingen zijn. JA21 "wil nadenken" over samenwerking met een minderheidskabinet van D66, VVD en CDA. En VVD-leider Yesilgöz stapt niet in een kabinet met GroenLinks-PvdA, maar in het verslag van de informateur staat wel dat de VVD "beseft dat op sommige onderwerpen een vorm van parlementaire samenwerking met ook GroenLinks-PvdA nodig kan zijn".

De uiteindelijke vorm van een nieuw kabinet staat dus nog lang niet vast. CDA-leider Bontenbal opperde de mogelijkheid van deelakkoorden of begrotingsakkoorden met andere partijen om plannen toch door het parlement te krijgen. Zo'n constructie vraagt volgens hem om "een andere politiek cultuur" in Den Haag. Hij hoopt op een constructieve rol van de oppositie.

Ondertussen is GroenLinks-PvdA-leider Klaver behoorlijk chagrijnig, omdat hij in zijn ogen uitgesloten wordt. D66-voorman Jetten ziet dat anders. "Andere partijen zullen noodzakelijk zijn om meerderheden te krijgen. Het is juist een unieke kans voor die partij. Ik zal altijd een uitgestoken hand naar de heer Klaver blijven uitsteken."

Woensdag debat

Woensdag wordt het eindverslag van Buma besproken in een debat in de Tweede Kamer. Als er voldoende steun is voor deze volgende stap - en daar lijkt het wel op - dan wordt er een nieuwe informateur van D66-huize aangesteld. Wellicht wordt er ook een deadline afgesproken voor deze fase. Jetten wil "maximaal tempo maken", maar wijst ook op de komende kerstvakantie.

Buma zei dat hij er vertrouwen in heeft dat er uiteindelijk een nieuw kabinet komt, maar deed wel een oproep: "Het vergt bij alle partijen het besef dat formeren een proces is van geven en nemen, en van anderen wat gunnen." Vooral dat geven is de afgelopen weken te weinig gebeurd om tot een meerderheidsvariant te komen, concludeerde hij. Buma noemde daarbij bewust geen partijen bij naam.

Bohemian Rhapsody van Queen is net als vorig jaar op nummer 1 van de top 10 van de Top 2000 geëindigd. Het is in 27 edities al de 22ste keer dat het nummer uit 1975 de lijst aanvoert.

De Top 2000 wordt jaarlijks tussen kerst en oudjaarsavond afgespeeld op NPO Radio 2. Vanmiddag om 16.00 uur sloot de stembus. Het is voor het eerst dat het nummer Piano Man van Billy Joel op plek twee belandde.

Het Eagles-nummer Hotel California, dat al vaak op 2 eindigde en in 2010 en 2014 zelfs op 1, heeft ook dit jaar een hoge notering met plaats 3. Sinds 2019 was het al niet hoger gekomen.

Luisteraars konden tot vanmiddag stemmen voor de Top 2000. De hele lijst met 2000 liedjes wordt volgende week maandag onthuld.

Comeback

Een opvallende comeback in de top 10 maakt het nummer Radar Love van de Haagse band Golden Earring. In 2021 stond dit lied op plek zes, dit jaar staat het op plek negen. Dat heeft vermoedelijk te maken met bandlid George Kooymans, die dit jaar overleed op 77-jarige leeftijd.

Ook Wish You Were Here van Pink Floyd keert terug in de top 10. Dat lied werd in 2020 voor het laatst door luisteraars bekroond met een top 10-notering.

De hele top 10 van de Top 2000 en de positie van vorig jaar

Vorig jaar stond het nummer Better Days van Dermot Kennedy op de zesde plaats van de lijst. Dat had te maken met het overlijden van Eva Hermans-Kroot, die haar ervaringen met ongeneeslijke longkanker deelde via de Instagrampagina Longeneeslijk en het televisieprogramma Over mijn lijk. Het nummer van Dermot Kennedy was haar lievelingslied, waardoor mensen er als eerbetoon voor stemden. Dit jaar staat het nummer niet meer in de top 10.

Verder zijn er geen opmerkelijke veranderingen in de top van de lijst. Zo staan Fix You van Coldplay, Roller Coaster van Danny Vera net als vorig jaar in de top 10. Datzelfde geldt voor Stairway to heaven van Led Zeppelin en Avond van Boudewijn de Groot. Stairway to heaven heeft in alle 27 edities in de top 10 gestaan.

De uitzending van de Top 2000 begint op kerstavond om 23.00 uur en eindigt op oudjaarsavond 00.00 uur. Het geldt als een van de grootste muziekevenementen van Nederland en wordt volgens NPO Radio 2 door ongeveer tien miljoen mensen beluisterd.

De uitzendingen komen uit het Top 2000 Café in Beeld & Geluid in Hilversum. Ook luisteraars kunnen daarbij aanwezig zijn.

Oekraïne en zijn Europese bondgenoten hebben naar verwachting morgen een vredesvoorstel klaar om te delen met de VS. De Oekraïense president Zelensky heeft dat gezegd na zijn overleg in Londen. Hij spreekt van "kleine stappen" richting vrede in Oekraïne in de gesprekken met premier Starmer, bondskanselier Merz en president Macron.

Er zijn nog geen details bekend van het Europese voorstel. Na afloop van het 2,5 uur durende overleg herhaalde Zelensky, Starmer, Merz en Macron het belang van harde veiligheidsgaranties tegen verdere Russische agressie. Daar zal de komende tijd verder aan worden gewerkt, zei het kantoor van de Franse president.

De Duitse bondskanselier Merz zei dat hij bedenkingen heeft bij een aantal details in het Amerikaanse plan om Rusland zijn invasie in Oekraïne te laten stoppen. De leiders zijn het erover eens dat de onderhandelingen in een cruciale fase zitten.

Bevroren Russische tegoeden

Volgens Starmer is er in Londen "positieve vooruitgang" geboekt bij het beschikbaar stellen van Russische bevroren tegoeden voor Oekraïne. De Britse premier gaf daar geen nadere uitleg over.

De Europese Commissie maakte onlangs bekend dat het 90 miljard wil uitlenen aan Oekraïne met de tegoeden van Russische bankrekeningen in de EU als onderpand. De Europese Centrale Bank en België, waar het leeuwendeel van het Russische geld in de Unie is gestald, zijn tegen het omstreden plan.

Onderhandelingen lijken vastgelopen

Niets wijst erop dat er de afgelopen dagen vooruitgang is bereikt in de onderhandelingen tussen de VS, Rusland en Oekraïne. Behalve over veiligheidsgaranties is er ook nog steeds verdeeldheid over het grondgebied dat Oekraïne zou moeten opgeven, zei Zelensky eerder vandaag in een telefoongesprek met persbureau Bloomberg.

"De VS, Rusland en Oekraïne hebben hun eigen visie - en we hebben geen verenigd standpunt over de Donbas", zei de president. Washington stelt zich op als bemiddelaar tussen Moskou en Kyiv. Andere Europese landen zijn niet uitgenodigd voor deze gesprekken.

Ook uitspraken van Trump gisteravond geven een beeld van vastgelopen onderhandelingen. "Ik ben een beetje teleurgesteld dat president Zelenksy het voorstel nog niet heeft gelezen, althans dat was zo een paar uur geleden. Zijn mensen houden ervan, maar hij niet", beweerde de Amerikaanse president tegenover journalisten.

Zelensky straks naar Brussel en Rome

Vorige week werd een Amerikaanse delegatie ontvangen in Moskou. Ook die bijeenkomst heeft niet tot concrete vooruitgang geleid. De Russische president Poetin zei dat delen van Trumps voorstel onwerkbaar zijn, hoewel de eerste versie van het document sterk in het voordeel van Rusland was.

Zelensky is bezig aan een tour door Europa om steun te vergaren. Na het bezoek aan Londen staat Brussel op de agenda. Daar spreekt de Oekraïense leider met NAVO-chef Rutte en de voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen. Morgen heeft Zelensky in Rome een ontmoeting met de Italiaanse premier Meloni.

In São Paulo is een verdachte gearresteerd voor een overval waarbij acht gravures van de Franse schilder Matisse werden gestolen. Hij werd aangehouden nadat hij was geïdentificeerd op camerabeelden. Ook de vluchtauto is gevonden. Naar de tweede verdachte wordt nog gezocht.

De twee gewapende mannen drongen volgens Braziliaanse media gisteren de bibliotheek Mario de Andrade in de Braziliaanse stad binnen, grepen de kunstwerken en gingen ervandoor.

De mannen hadden een ouder echtpaar en een bewaker overmeesterd in de bibliotheek. Ze stopten de gestolen werken in een tas en sloegen op de vlucht, schrijft CNN Brasil.

De gravures van Matisse kwamen uit zijn collectie Jazz. Dit is een serie van twintig werken die het circus, reizen, mythologie en sprookjes afbeelden. De serie staat bekend om zijn felle kleuren en bijzondere vormen.

De Franse schilder overleed in 1954 op 84-jarige leeftijd. Hij wordt samen met Picasso gezien als een van de invloedrijkste schilders van de 20e eeuw.

Er zijn ook vijf kunstwerken van de Braziliaanse schilder Candido Portinari uit de serie Menino de Engenho gestolen. Portinari is een van de belangrijkste Braziliaanse kunstschilders.

De kunstwerken waren onderdeel van de expositie "Van boek tot museum" van de bibliotheek en het Museum voor Moderne Kunst van São Paulo (MAM). De tentoonstelling liep tot 4 oktober en gisteren was de laatste dag.

Aankomend burgemeester Mamdani van New York geeft in een filmpje op sociale media inwoners van zijn stad tips om tegen de immigratiepolitie ICE in te gaan. Hij belooft de 3 miljoen immigranten in de stad te beschermen en zegt dat iedereen zich kan verweren tegen ICE "als je je rechten maar kent".

Hij legt bijvoorbeeld uit dat inwoners van de VS ervoor kunnen kiezen om niet met agenten van de immigratiepolitie te praten, maar om te zwijgen.

Ook mogen ze agenten filmen mits ze hun werk niet belemmeren en mogen ze agenten toegang weigeren tot privéplekken. ICE-agenten mogen onder meer geen huizen, scholen of privéruimtes van werkplekken betreden zonder een bevel van een rechter, zegt Mamdani.

"ICE mag wettelijk gezien tegen je liegen, maar je hebt het recht om te zwijgen. En als je wordt opgepakt, kun je herhaaldelijk 'Mag ik gaan?' vragen totdat ze je antwoorden."

Het filmpje van Mamdani werd binnen een dag al miljoenen keren bekeken:

De uitspraken van Mamdani volgen op een inval van ICE vorige week in de wijk Chinatown in New York. Straatverkopers werden hardhandig door gemaskerde immigratieagenten tegen de grond gewerkt en weggevoerd. Zo'n 200 mensen kwamen demonstreren, van wie er enkele werden opgepakt na schermutselingen met ICE. In oktober was er eenzelfde soort inval in Chinatown.

Sinds het aantreden van president Trump begin dit jaar is het aantal arrestaties door ICE fors gestegen. De opdracht van de immigratiepolitie is om zo veel mogelijk ongedocumenteerden op te pakken. Slechts het vermoeden van ontbrekende papieren is genoeg aanleiding om mensen te arresteren.

In de praktijk leidt dat tot etnisch profileren. ICE doet regelmatig invallen in fabrieken, boerderijen en bij bouwmarkten: plekken waar voornamelijk buitenlanders komen of werken.

NOSop3 maakte deze explainer over de immigratiepolitie:

Mamdani, die op 1 januari wordt beëdigd als burgemeester, verzet zich daartegen en noemt de invallen onmenselijk en wreed. Hij gaat met zijn filmpje lijnrecht in tegen Trump. De twee lagen de afgelopen maanden regelmatig overhoop met elkaar. Trump noemde Mamdani een "100% communistische gek" en een "volslagen idioot". Mamdani bestempelde de president op zijn beurt als fascist.

Vorige maand volgde een ontmoeting tussen de twee op het Witte Huis, nadat Mamdani was verkozen tot burgemeester. Tot veler verrassing sloegen de twee tegenpolen een verzoenende toon aan. Toen journalisten aan Trump vroegen of hij zich thuis zou voelen in New York onder de nieuwe burgemeester, zei hij: "Dat zou ik echt, vooral na deze ontmoeting."

In Tanzania worden op de nationale onafhankelijkheidsdag morgen grootschalige protesten verwacht. De autoriteiten hebben de demonstraties als illegaal bestempeld. Een herhaling van de dodelijke protesten rond de presidentsverkiezingen in oktober ligt daarmee op de loer, waarschuwen mensenrechtenorganisaties. Bij die protesten greep de Tanzaniaanse regering keihard in.

Een feestelijke onafhankelijkheidsdag leek het toch al niet te worden, omdat de regering de festiviteiten vorige maand annuleerde. Het geld dat hiervoor bestemd was, wil de regering besteden aan het herstellen van de schade die is veroorzaakt door de recente golf van protesten.

President Hassan zei vrijdag: "wanneer ze ook komen, we zijn voorbereid." Vandaag roepen de autoriteiten de bevolking opnieuw op om morgen thuis te blijven. Bij de vorige protestgolf constateerden mensenrechtenorganisaties dat de politie op burgers schoot, niet om menigten uiteen te drijven, maar om te doden.

Human Rights Watch (HRW) zegt dat de regering al is overgegaan tot repressieve maatregelen, waarbij aanhangers van de oppositie, journalisten en activisten zijn opgepakt of verdwenen.

Onafhankelijkheidsdag Tanzania

Op 9 december vieren Tanzanianen dat hun land op die datum in 1961 onafhankelijk werd van het Verenigd Koninkrijk. Het toenmalige Tanganyika was eerst een Duitse kolonie, maar kwam na de Eerste Wereldoorlog onder Brits gezag. In 1964 verenigden Tanganyika en Zanzibar zich en ging het land verder onder de naam Tanzania.

Mensenrechtenorganisaties waarschuwen voor een bloedige escalatie. De International Crisis Group (ICG) spreekt van een mogelijk nieuw "bloedbad". De ICG roept op dit te voorkomen en benadrukt dat de demonstraties zijn aangekondigd als vreedzaam. De verantwoordelijkheid hoe deze zullen verlopen ligt bij de autoriteiten, "die moeten afzien van nog meer buitensporig geweld".

Amnesty International schrijft dat het recht op vreedzaam protest en vrijheid van meningsuiting moet worden beschermd.

Repressie toegenomen

Volgens de Verenigde Naties zijn bij de vorige protestgolf honderden mensen gedood en ruim 2000 gearresteerd. Sommige mensenrechtenorganisatie schatten het dodental veel hoger. Een organisatie in buurland Kenia zegt dat zeker 3000 mensen zijn gedood en nog duizenden anderen vermist zijn geraakt.

Sinds de verkiezingen is de repressie in het land toegenomen. Honderden mensen zijn beschuldigd van verraad. Ook het delen van online berichten over protesten leidde tot arrestaties.

Hoop op hervormingen

Na het aantreden van Hassan in 2021 leek er hoop te zijn op hervormingen. Toch lijkt zij in de voetstappen van haar voorgangers te treden. De grootste oppositiepartijen werden politiek buitenspel gezet voorafgaand aan de presidentsverkiezingen, waardoor Hassan volgens de kiescommissie met 98 procent van de stemmen won.

De Afrikaanse Unie noemde de uitslag niet geloofwaardig en sprak van stembusfraude. Ook volgens het Europees Parlement verliepen de verkiezingen oneerlijk en niet vrij.

In een gevangenis in Ecuador zijn dertien overleden gevangenen aangetroffen door de politie. Zondagnacht was er een explosie buiten de gevangenismuren van de havenstad Machala. De politie vond de lichamen tijdens het onderzoek naar de explosie.

Het is niet duidelijk of er een verband is tussen de explosie en de dood van de gevangenen. Dat wordt nog onderzocht.

Vorige maand werden bij een opstand zeker 31 mensen gedood in de gevangenis. Volgens de autoriteiten kwamen de meeste gevangenen om het leven door verstikking. Drie weken eerder kwamen in dezelfde gevangenis ook al veertien gevangenen om het leven.

Inwoners van de havenstad eisen al langer dat de gevangenis uit het centrum van Machala verdwijnt.

In de Stille Oceaan ten noordoosten van de Japanse kust is een zware aardbeving geweest met een kracht van 7,6. Dat meldt het meteorologisch instituut van Japan. Volgens de nationale tv-zender NHK zijn er meerdere gewonden gevallen.

De beving was op zo'n 50 kilometer diepte en was ook in de hoofdstad Tokio voelbaar, ruim 700 kilometer verderop.

De autoriteiten hebben een tsunamiwaarschuwing afgegeven, waarbij gewaarschuwd wordt voor golven van drie meter hoog. De eerste waargenomen tsunamigolven zijn 70 centimeter hoog, volgens het meteorologisch instituut.

Een tsunami kan uit verschillende golven bestaan, waarschuwen deskundigen. Daardoor blijft het voorlopig gevaarlijk.

Diverse camera's legden de beving vast:

De autoriteiten hebben bewoners van de kustgebieden geadviseerd naar een hoger gelegen plek te gaan. Dat is lastig omdat het 's nachts sterk afkoelt en er vooral ouderen in de kustgebieden wonen.

Het Internationaal Atoomenergieagentschap IAEA zegt dat de Japanse autoriteiten hebben gezegd dat er geen afwijkingen zijn waargenomen bij de kerncentrale in Fukushima.

2011

Het epicentrum van de aardbeving van vandaag lag waarschijnlijk op dezelfde breuklijn als die van de zware aardbeving in Japan in 2011. Die aardbeving, met een kracht van 9,1, leidde tot een verwoestende tsunami.

Daarbij werden grote delen van het land geraakt en kwamen bijna 20.000 mensen om het leven. In Fukushima, waar een grote kerncentrale stond, leidde de tsunami tot een kernramp.

Filmstudio Paramount wil, net als Netflix, zijn Hollywood-concurrent Warner Bros. overnemen. Het bedrijf zegt vandaag een bedrag van 108,4 miljard dollar (93,3 miljard euro) te willen betalen voor het hele bedrijf, inclusief zijn afdeling met tv-zenders waaronder nieuwszender CNN en Discovery Channel.

Vrijdag maakte Netflix al bekend dat het bedrijf de filmstudio Warner Bros. en streamingdienst HBO Max wil overnemen voor bijna 83 miljard dollar. Met deze overname worden de tv-zenders van Warner Bros. afgesplitst en gaan die niet naar Netflix.

Door een bod uit te brengen op het héle Warner Bros. probeert Paramount de overname door Netflix te kapen. Het bestuur van Warner Bros. had de overname al goedgekeurd, maar Paramount zegt dat de aandeelhouders van Warner Bros. de kans moeten krijgen om het aanbod te overwegen.

Paramount is al eigenaar van de tv-zenders MTV en Nickelodeon, en is ook mede-eigenaar van streamingdienst SkyShowtime (samen met de Amerikaanse mediagigant Comcast) en filmstudio's in Hollywood. Titanic, Shrek, Gladiator en de filmreeksen van Transformers, Mission: Impossible en Star Trek zijn bekende Paramount-films.

Warner Bros. is eigenaar van filmstudio's achter de Harry Potter-films, The Lord of the Rings en het superheldenuniversum DC (van Superman en Batman). Streamingdienst HBO Max is bekend van populaire tv-series, zoals Game of Thrones en misdaad-dramaserie The Sopranos.

Strijd om Warner Bros.

Achter de schermen streden Paramount en Netflix al langer om Warner Bros., blijkt uit een reconstructie van Bloomberg. Paramount deed volgens de nieuwsdienst als eerste een bod op Warner Bros., maar was Netflix' bod volgens het bedrijf beter.

Paramount zegt in een verklaring dat Warner Bros. de overnamebiedingen nooit serieus heeft genomen. Daarom opent het bedrijf nu in de openbaarheid de tegenaanval op Netflix.

Hoewel het Warner Bros.-bestuur vorige week al akkoord is gegaan met het bod van Netflix, is het uiteindelijk aan de aandeelhouders van Warner Bros. om te beslissen welke partij het beste bod heeft. De overname moet waarschijnlijk ook nog goedgekeurd worden door een Amerikaanse toezichthouder.

Twee maanden nadat maaltijdbezorger Just Eat Takeaway met stille trom van de Amsterdamse beurs verdween, heeft de AEX er een nieuw voedselbedrijf voor in de plaats gekregen: The Magnum Ice Cream Company.

"Natuurlijk komen en gaan bedrijven op de beurs. Maar de komst van Magnum verzacht zeker de pijn van het vertrek van Just Eat Takeaway", zegt René van Vlerken, directeur van Euronext Amsterdam.

Precies om 9.00 uur opende topman Peter ter Kulve van The Magnum Ice Cream Company de beurs in Amsterdam. Hij deed dat met de traditionele slag op de gong, niet met een hamer, maar met een grote Magnum.

"We hebben allemaal nu wel een ijsco verdiend, denk ik", glundert beursdirecteur Van Vlerken als tien minuten later de eerste prijs van het aandeel Magnum bekend is.

Met iets meer dan 12 euro voldoet het ijsbedrijf bij de start van de beurs aan de verwachtingen.

Veel zegt de eerste handelsdag nog niet over het nieuwe aandeel, benadrukt Magnum-topman Ter Kulve. De ijsdivisie werd vanmorgen afgesplitst van Unilever, dat ook in Londen en New York een beursnotering heeft. Wie vijf aandelen Unilever bezat, kreeg er één van Magnum bij.

En dus was het vanmorgen spannend hoeveel Unilever-beleggers hun nieuwe Magnum-aandelen wilden verkopen, en hoeveel nieuwe aandeelhouders er wilden kopen. Om de interesse aan te wakkeren hield Ter Kulve de afgelopen maanden talloze presentaties: "We hebben heel erg ons best gedaan om er heel veel nieuwe aandeelhouders bij te halen. Er was veel enthousiasme. Maar wat de koers bij zo'n splitsing precies gaat doen kun je pas een paar maanden echt zien."

Keuze voor Nederland

Toen Unilever enkele jaren geleden besloot naar Londen te verhuizen, deed het Nederlandse kabinet een beroep op het voormalige Brits-Nederlandse concern om de voedseldivisie Nederlands te maken als die ooit zou worden afgesplitst. Maar toen werd besloten de ijsdivisie op eigen benen te zetten, bleek de keuze voor Nederland nog helemaal geen uitgemaakte zaak. Unilever maakte zich namelijk grote zorgen over het vestigingsklimaat in Nederland.

Hoe opgelucht de Amsterdamse beurs is dat Unilever toch kon worden overtuigd, vertaalt zich in de confetti-kanonnen die bij de gongslag werden afgevuurd. "Dit is niet alleen goed voor Euronext Amsterdam, maar ook heel belangrijk voor de BV Nederland. Voor de economie en de maatschappij", zegt Van Vlerken.

"Er was ons veel aan gelegen om dit onderdeel van Unilever bij ons te houden. Dus we hebben samen met de overheid, met het ministerie van Economische Zaken en Financiën alles op alles gezet om dit voor elkaar te krijgen."

Belastingkorting

Om Unilever over de streep te trekken werd beloofd dat aandeelhouders van The Magnum Ice Cream Company de komende vijf jaar geen dividendbelasting hoeven te betalen. Voor Nederlandse beleggers maakt die toezegging weinig uit. Zij kunnen hun dividendbelasting elk jaar al verrekenen met de inkomstenbelasting. Maar vooral voor Britse Unilever-beleggers scheelt het dat zij de komende vijf jaar geen belasting over hun winstuitkeringen hoeven af te dragen aan de Nederlandse schatkist.

Mede daardoor is Nederland met de veruit grootste ijsproducent ter wereld voorlopig in ieder geval ijsland nummer één. "Nederland is een fantastische plek", benadrukt Ter Kulve. "Amsterdam heeft een goede technische infrastructuur, veel marketingbedrijven. Het is makkelijk om hier talent aan te trekken. Als het investeringsklimaat in Nederland goed blijft, dan zitten we hier nog vele, vele jaren."

Op de vraag hoe dun het ijs is om Magnum voor lange tijd voor Nederland behouden, geeft Ter Kulve met een brede grijns antwoord: "Op dit moment is het ijs hartstikke dik."

Het aandeel Magnum sloot de eerste handelsdag op de Amsterdamse beurs af met een klein plusje. De slotstand bedroeg 12,97 euro, een winst van 1,33 procent.

Zeven jongeren van tussen de 15 en 18 jaar uit Boxtel zijn thuis opgepakt. Ze worden verdacht van onder meer vernieling, bedreiging en zware mishandeling.

Volgens de politie veroorzaakte de groep jongeren al langere tijd overlast. In totaal worden ze verdacht van zeven geweldsincidenten sinds mei.

In juni werd vanwege de overlast die jongeren in Boxtel veroorzaakten een samenscholingsverbod ingesteld, meldt Omroep Brabant.

Rust terugvinden

Bewoners van Boxtel reageren via Instagram opgelucht op het bericht van de politie. "Hopelijk kan de rust in en rondom Boxtel terug worden gevonden", schrijft iemand.

Voor het eerst heeft China een handelsoverschot van 1000 miljard dollar bereikt. Het is voor het eerst dat het land dit handelsoverschot noteert.

Het handelsoverschot laat zien dat China meer spullen exporteert dan importeert: de verkoop van spullen aan andere landen steeg afgelopen jaar bijna elke maand. Dit is niet alleen iets van het afgelopen jaar, zegt hoofdeconoom bij ING, Bert Colijn. Sinds de pandemie is het handelsoverschot van China flink aan het toenemen.

"Het markante is dat we zien dat de Verenigde Staten de handel van China met andere landen ook wil inperken, maar dat dit maar matig lukt", aldus Colijn. De handel met Amerika is in de vorige maand met 29 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode, vorig jaar. Maar met andere landen nam de handel juist erg toe. "Het is in lijn met de strategie van China om ook met nog 'opkomende economieën' meer te gaan handelen", zegt Colijn.

Casper Roerade, van branchevereniging Evofenedex, zegt dat voor Sub-Sahara Afrika en Zuid-Amerika de containervolumes met zo'n 25 procent zijn toegenomen. "In Nigeria is bijvoorbeeld de export vanuit China afgelopen jaar met bijna 50 procent gestegen, en ook bij buurlanden nam het flink toe", zegt Roerade. "Dit heeft veel te maken met infrastructurele projecten voor de Chinese nieuwe zijderoute".

Europa

Ook de export met de EU nam deze maand met 15 procent toe ten opzichte van vorig jaar. "China heeft enorme schaalvoordelen en kan goedkoop spullen exporteren, dat komt ook door de Chinese valuta renminbi", zegt Roerade. Deze is al drie jaar relatief goedkoop, dus het is voor bedrijven aantrekkelijk om spullen te importeren uit China.

De Europese auto-industrie heeft veel last van deze stevige concurrentie. En ook in Nederland wordt dat gevoeld, zegt Roerade. "Met name de chemiesector heeft het zwaar te verduren. Denk aan Chemelot en Covestro, die aan de ene kant last hebben van de hoge energiekosten, maar ook hele zware concurrentie ervaren vanuit China." Eerder dit jaar zag de Europese Commissie al een flinke toename van de import uit China.

Roerade ziet dat het exportgedreven model van China langzaam tegen zijn grenzen aanloopt. Dit weekend dreigde de Franse president Macron met importheffingen voor China als het land zijn handelsoverschot met de Europese Unie niet verkleint.

Import

Maar een handelsoverschot heeft ook twee kanten. Dat het overschot zoveel is gestegen komt niet alleen door de hoge export, maar ook doordat China nog steeds relatief weinig importeert.

"Dit komt omdat de binnenlandse economie daar niet goed presteert", zegt Colijn. Onder meer de vastgoedcrisis van afgelopen jaren heeft ervoor gezorgd dat Chinese huishoudens niet snel hun geld uitgeven. Daarnaast hebben ze enorme fabrieken en capaciteit om spullen te produceren en deze exporteren ze dus veelvuldig.

Colijn ziet dat het binnen China een prioriteit is om de binnenlandconsumptie weer aan te jagen. "In theorie zou dit overschot dan langzaam rechttrekken, maar gezien de vastgoedcrisis daar en de grootte van dit overschot, zal dat niet snel gebeuren."

De nieuwe Nederlandse treinmaatschappij GoVolta gaat over een paar maanden tussen Amsterdam en Berlijn en Hamburg rijden. Vanaf eind maart gaat er drie keer per week een trein tussen Amsterdam en Berlijn, en ook drie keer per week een tussen Amsterdam en Hamburg.

Het is voor het eerst dat er overdag concurrentie komt voor de route Amsterdam-Berlijn. Nu rijden NS en Deutsche Bahn zeven keer per dag tussen de Nederlandse en Duitse hoofdstad. Daarnaast is er een nachttrein tussen Amsterdam en Berlijn van het bedrijf European Sleeper.

Direct naar Hamburg

Tussen Amsterdam en Hamburg was er nog geen directe treinverbinding. Bij de NS en DB moet je op dat traject nu minstens één keer overstappen. Voor het uitvoeren van de dienstregeling werkt GoVolta samen met Keolis, dat op verschillende plekken in Nederland al met treinen en bussen rijdt.

Sinds een paar jaar mogen bedrijven ook internationale treinen laten rijden op routes die al door NS worden bereden.

Goedkoper maar minder vaak

"We merken dat veel mensen graag de trein willen nemen, maar nu vaak uitkomen bij het vliegtuig of de auto omdat de trein te duur of te ingewikkeld is", zegt Maarten Bastian, mede-oprichter van GoVolta. Een enkeltje Amsterdam-Berlijn gaat volgens het bedrijf gemiddeld 30 euro kosten en het goedkoopste ticket is 10 euro.

Ter vergelijking: bij NS is het goedkoopste enkeltje Amsterdam-Berlijn 38 euro en gemiddeld betaal je daar volgens GoVolta 80 euro. GoVolta zal het vooral van die lagere prijs moeten hebben, want NS en Deutsche Bahn rijden veel vaker: zeven keer per dag in plaats van drie keer per week.

Opvallend is verder dat je net zoals in vliegtuigen moet bijbetalen voor grote bagage. Twee stuks handbagage, ter grootte van een rolkoffer en een rugzakje, zijn bij de prijs inbegrepen. Bij de NS is bagage meenemen gratis. Wel zijn er maxima: drie stuks, waarvan het grootste 85x85x85cm mag zijn.

GoVolta is verder een stuk langzamer dan de NS: heen naar Berlijn duurt 6 uur en 35 minuten vanaf Amsterdam en terug 7 uur en 45 minuten. Bij NS/DB is dat 5 uur en 51 minuten.

Mede-oprichter Hessel Winkelman zegt dat deze dienstregeling "nog veel lucht" bevat. "Eventuele vertragingen kunnen dan gemakkelijk worden ingehaald." Het bedrijf kijkt nog of de rijtijd korter kan.

De treinreis van Amsterdam naar Hamburg gaat 5 uur en 22 minuten duren en die van Hamburg naar Amsterdam 6 uur en 5 minuten. Die reistijden zijn vergelijkbaar met die bij de NS en Deutsche Bahn, inclusief overstap.

Het bedrijf is van plan om komende zomer dagelijks te gaan rijden naar zowel Berlijn als Hamburg. En in december 2026 wil het ook tussen Amsterdam en Parijs gaan rijden.