NOS Nieuws - Algemeen

Lale Gül vreest voor het stoppen van haar persoonsbeveiliging. De schrijfster zegt te hebben gesproken met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en die heeft volgens haar besloten haar beveiliging op korte termijn stop te zetten.

"Ik heb vannacht geen oog dichtgedaan door dit besluit. Ik wil niet alleen op het Media Park lopen zonder beveiliging", zegt ze tegen het ANP.

Volgens de schrijfster geeft de NCTV als reden dat de dreigementen online zijn en niet serieus genomen moeten worden. Ze zegt dat ze die argumentatie niet begrijpt en dat ze de beslissing zal aanvechten. "Ik heb meer dreiging dan ooit tevoren. Zij besloten mij destijds in de beveiliging te zetten."

Begin augustus werden twee mannen opgepakt voor het bedreigen van Gül. Later die maand werd nog een derde man gearresteerd. Gül zegt dat de mannen concrete plannen hadden om haar iets aan te doen.

Onderduiken

"Het waren zulke empathieloze mensen die ik gisteren sprak", zegt ze over haar gesprek met de NCTV. "Nederland leert nooit van haar fouten. Na Peter R. de Vries, na Pim Fortuyn, na Theo van Gogh, het boeit ze geen ene moer. Ze laten me zomaar vallen. Mevrouw Gül, het is vanaf nu uw eigen verantwoordelijkheid."

De NCTV laat aan het ANP weten niet te reageren op individuele zaken.

De 28-jarige Gül heeft al sinds het verschijnen van haar debuutroman Ik ga leven in 2021 last van bedreigingen vanuit de extremistisch-islamitische hoek. De Turks-Nederlandse opiniemaker dook als gevolg daarvan onder. In het boek schrijft ze over de beklemming van opgroeien in een streng-islamitisch gezin.

Bekende namen in de Nederlandse muziekwereld reageren geschrokken op het plotselinge overlijden van zanger René Karst. Uit de reacties en de vele steunbetuigingen op sociale media wordt duidelijk hoe groot de betrokkenheid van de 59-jarige Karst was bij de muziekindustrie en dat hij oog had voor zijn omgeving.

De Drentse zanger werd bekend met feestnummers als Supergave tijd (2007), Liever te dik in de kist (2016) en Atje voor de sfeer (2019). Hij was ook actief als liedjesschrijver en werkte met veel Nederlandse artiesten samen.

"Hij was ook altijd bezig om nieuw talent een platform te geven. Hij was een manusje van alles in de muziekwereld. Iedereen kon bij hem terecht voor raad en daad", zegt vriend en collega-zanger Stef Ekkel tegen de NOS. Met Ekkel maakte Karst Liever te dik in de kist, de hit waarmee hij landelijk doorbrak.

'Een van de meest geliefde mensen'

"De troubadour is niet meer... rust zacht lieve René Karst", schrijft zanger Jan Smit op Instagram. Zijn zus, zangeres Monique Smit, omschrijft Karst als "een geweldige artiest en bovenal een lieve man". "Dank voor altijd een luisterend oor en goede adviezen, de mooiste teksten, gedichten en liedjes."

Zanger Wolter Kroes zegt op Instagram veel verdriet te hebben van het overlijden van Karst. "René was een van de meest geliefde mensen uit ons vak." "Mijn hart huilt, één van de liefste, attentste collega's, die ons allemaal zo dierbaar is", schrijft ook zangeres Samantha Steenwijk.

"Rust zacht lieve René, bedankt voor alle tijd, wijsheid en muzikaliteit die we samen hebben gedeeld", reageert zanger Frans Duijts.

Samenleving

Bekenden omschrijven Karst als "kunstenaar op zijn gitaar" en als iemand die bovenal iets wilde betekenen voor een ander.

Voorafgaand aan zijn doorbraak als muzikant was hij een periode gemeenteraadslid voor het CDA in zijn woonplaats Hoogeveen. Vanaf 2019 was hij ambassadeur voor de Stichting Lezen en Schrijven en sinds vorig jaar ook voor de CliniClowns.

"Het overlijden van René Karst raakt ons allemaal in Hoogeveen", laat burgemeester Martijn Breukelman aan RTV Drenthe weten. "René was een echte trots van onze stad: een getalenteerde muzikant, een betrokken inwoner en iemand die altijd zijn Hoogeveense hart liet zien. We zullen hem herinneren om zijn muziek en zijn inzet voor de samenleving."

Theaterachtergrond

Zijn betrokkenheid nam hij ook mee naar het podium, zegt Willie Oosterhuis, organisator van feesten met Nederlandstalige muziek. "Je hebt artiesten... die komen langs, doen hun ding en zijn weg. Als René kwam, dan was hij er. Dan had hij aandacht voor iedereen."

Zelf bleef Karst ingetogen, stelt zanger Anton Geerts van feestduo de Dikdakkers: "Als wij op het podium komen dan is dat met heel veel bombarie. Dat was met René niet. Hij was nog altijd die troubadour met die gitaar."

Het had volgens Ekkel en Oosterhuis alles te maken met zijn theaterachtergrond en de wil om verhalen te vertellen. De zanger begon zijn loopbaan in het theater als Duo Karst, samen met zijn moeder. Binnenkort zou hij starten met een nieuwe theatertour.

"Toen Liever te dik in de kist zo explodeerde, leerde René ineens een heel andere kant van de muziek kennen. Hij stond in plaats van in de theaters ineens in de feesttenten. Dat vond hij prachtig", zegt Ekkel.

Toch was het theater in de liedjes van Karst nooit ver weg, benadrukt zijn muzikale vriend. "Zijn liedjes waren nooit standaardliedjes. Het waren goed doordachte teksten."

Een grizzlybeer heeft in Canada een groep van twintig scholieren en leraren aangevallen. Daarbij raakten drie leerlingen en een leraar zwaargewond, melden Canadese media.

Zeven anderen zijn ter plekke behandeld en hoefden niet naar het ziekenhuis.

De aanval vond gisteren plaats op een wandelpad in Bella Coola in Brits-Columbia, in het westen van de Canada. De groep nam na een wandeling een lunchpauze toen de beer aanviel.

Volgens Canadese media probeerden de leraren de leerlingen te beschermen door het dier met pepperspray en een afschrikapparaat (bear banger) weg te jagen.

Natuurgebied mijden

Een moeder van een 10-jarige leerling vertelt dat de zwaargewonde docent "de volle laag kreeg". Haar zoon bleef ongedeerd, maar is volgens de moeder getraumatiseerd door het voorval.

"Hij rende voor zijn leven", vertelt ze aan Canadese media. Volgens haar zoon kwam de beer zo dichtbij dat hij de vacht van het dier kon voelen.

De autoriteiten hebben de leeftijden van de scholieren nog niet bekendgemaakt, maar volgens Canadese media gaat het om basisschoolleerlingen.

Naar de beer wordt nog gezocht. De Canadese autoriteiten hebben mensen aangeraden om het natuurgebied waar de aanval plaatsvond, te mijden en om binnen te blijven. De school van de leerlingen is vanwege het incident gesloten.

Een veiling van de allereerste Superman-strip heeft op een veiling in de VS een recordbedrag van bijna 8 miljoen euro opgeleverd, bijna 2 miljoen meer dan het vorige record voor een stripblad.

Het puntgave exemplaar uit 1939 was door drie broers uit Californië naar de veiling gebracht. Ze vonden het in 2024 op een zolder bij het leegruimen van het huis van hun moeder.

Superman nummer 1 lag in een kartonnen doos onder een stapel grotendeels vergane kranten uit dezelfde tijd, samen met nog vijf strips die hun moeder in de jaren 30 als kind samen met haar broer had gekocht. Het blad kostte toen 10 dollarcent.

Vergeten

Drie maanden na de vondst informeerden de broers bij veilinghuis Heritage Auctions in Dallas wat de strips waard waren. De directeur vloog zodra dat kon naar San Francisco om de strips te zien en de broers te ontmoeten.

"Hun moeder had hen gezegd dat ze een kostbare stripcollectie had, maar heeft die hen nooit laten zien", zei de directeur bij de aankondiging van de veiling.

The Hollywood Reporter schrijft waarom niet: hun moeder kon zich niet herinneren waar ze de strips had weggestopt. Haar zoons gingen ervan uit dat het niet waar was.

Wat de andere vijf strips hebben opgeleverd, is niet bekend.

Drie Twentse gemeenten komen in actie om boeren en ondernemers bewust te maken van criminele praktijken. Vertegenwoordigers van Dinkelland, Losser en Tubbergen gaan samen met de politie en een veiligheidscoach van de provincie op pad in het buitengebied om inwoners persoonlijk te waarschuwen en te informeren.

Het gaat om ondermijnende criminaliteit, een vorm van zware, georganiseerde misdaad. Criminelen gebruiken legale bedrijven en dienstverleners voor hun illegale activiteiten. Daardoor raken onder- en bovenwereld met elkaar vermengd, wat tot onveilige omstandigheden kan leiden.

Leegstaande schuren

Net als in veel andere buitengebieden maken politie, justitie en gemeenten in Twente zich zorgen over wat er gebeurt in leegstaande schuren bij boerenbedrijven. Voor boeren kan het aanlokkelijk zijn om zo'n ruimte voor veel geld te verhuren, zonder dat precies duidelijk is wat er gebeurt.

"We hebben een mooi en uitgestrekt buitengebied. Dat is prachtig, maar helaas ook aantrekkelijk voor criminele netwerken", vertelt burgemeester Jeroen Diepemaat van Losser aan RTV Oost. "Zij kunnen hier misbruik van maken door bijvoorbeeld leegstaande schuren te gebruiken voor drugsproductie of door geld wit te wassen via vastgoedtransacties."

Volgens de burgemeester gebeurt het met enige regelmaat. "Dan treffen we dumpingen van drugsafval aan of een drugslab of hennepkwekerij." Zo werden er in september nog 165 jerrycans met drugsafval gevonden in de gemeente Losser.

Samen optrekken

Om boeren en ondernemers bewuster te maken van de signalen en risico's gaan de gemeenten, provincie en politie langs bij boerderijen in de regio. In 2022 werd een vergelijkbare actie georganiseerd in Midden-Twente.

Tijdens een eerste rondgang werd onder meer gesproken over het veilig verhuren van leegstaande schuren, het herkennen van ongebruikelijke samenwerkingsverzoeken en het melden van zorgen.

De reacties waren erg positief, zegt veiligheidscoach van de provincie Neeltje Bleumink. "Ondernemers waardeerden het dat we langskwamen en met hen meedachten. Het geeft hen vertrouwen dat we hier samen tegen optrekken."

Verder roept de politie op om verdachte situaties te melden. Dat kan bijvoorbeeld via Meld Misdaad Anoniem of door contact te zoeken met de wijkagent. "Ook als men denkt dat het niet belangrijk is, is het goed om verdachte situaties bij ons te blijven melden", aldus de politie Noordoost-Twente.

Op verschillende plekken in Zuid-Afrika is vandaag geprotesteerd tegen het toenemende geweld tegen vrouwen in het land. Ook online is de actie overal zichtbaar. Aanleiding is de G20-bijeenkomst dit weekend in Johannesburg.

Op de G20 praten de negentien landen met de grootste economieën en de Europese Unie (EU) over de problemen in de wereld en hoe ze beter kunnen samenwerken om die op te lossen. Women for Change, de ngo achter de landelijke protestbeweging, wil dat er meer aandacht komt voor een groot probleem in Zuid-Afrika: femicide en gendergerelateerd geweld.

Zolang vrouwen worden vermoord en verkracht, is het zinloos om over economische groei te praten, stelt Women for Change.

Gemiddeld 15 vrouwen

Zuid-Afrika heeft een van de hoogste femicidecijfers ter wereld: vijf keer hoger dan het gemiddelde. Elke dag worden er gemiddeld vijftien vrouwen vermoord. In Nederland wordt iedere acht dagen een vrouw vermoord. In de meeste gevallen is de dader de partner of ex-partner van het slachtoffer.

Ook misbruik, verkrachting en huiselijk geweld komt in Zuid-Afrika veel voor. In 2020 registreerde de Zuid-Afrikaanse politie in één week tijd tweeduizend oproepen voor hulp bij gendergerelateerd geweld.

Women for Change heeft vrouwen vandaag opgeroepen om niet te werken, naar school of de universiteit te gaan en geen geld uit te geven. Met deze shutdown wil de organisatie laten zien wat de economische en sociale gevolgen zijn als vrouwen niet deelnemen aan de maatschappij.

'We zullen niet zwijgen'

Bij Union Buildings in Pretoria, de officiële zetel van de Zuid-Afrikaanse regering, werd vanmiddag vijftien minuten stilte gehouden, een minuut voor elke vrouw die vandaag omkomt. Demonstranten droegen zwarte kleding als teken van rouw en verzet.

Op zo'n vijftien andere plekken in het land, zoals Kaapstad en Johannesburg, werd een zogeheten silent-lie-down georganiseerd. In de wijk Sea Point in Kaapstad deden volgens lokale media zo'n drieduizend vrouwen mee.

Zij droegen borden met teksten als 'Zuid-Afrika, wij zullen niet zwijgen'. Ook werd een doodskist meegedragen, "ter nagedachtenis aan de vrouwen en kinderen die nooit thuis zijn gekomen".

De protestactie Women's Shutdown van de G20 begon als sociale mediabeweging. De organisatie riep gebruikers van onder meer Instagram, TikTok en WhatsApp op om hun profielfoto vandaag paars te maken uit solidariteit met de vrouwen in Zuid-Afrika. Er werd massaal gehoor aan gegeven.

Ook beroemdheden deden mee, onder wie de Zuid-Afrikaanse zangeres Tyla, presentatrice Bonang Matheba en actrice Pearl Thursi. Paars is gekozen omdat de kleur symbolisch en historisch geassocieerd wordt met feminisme, kracht en gerechtigheid.

Op video's op sociale media reageren vrouwen met paarse hartjes of delen hun eigen ervaringen met huiselijk geweld. "We zijn niet alleen", schrijft een gebruiker.

Nationale ramp

Demonstranten willen dat de Zuid-Afrikaanse regering geweld tegen vrouwen als een nationale ramp erkent, zodat er meer gedaan kan worden om vrouwen te beschermen. Een online petitie daarvoor is door meer dan een miljoen mensen ondertekend.

President Ramaphosa heeft dat toegezegd. Als het land het geweld tegen vrouwen erkent als ramp kan de overheid verregaande maatregelen nemen om femicide aan te pakken en zelfs de noodtoestand uitroepen, vergelijkbaar met een natuurramp.

Women for Change zegt dat met deze stap "geschiedenis is geschreven" en dat de beweging de overheid gedwongen heeft "de waarheid onder ogen te zien". In 2019 heeft Ramaphosa gendergerelateerd geweld en vrouwenmoord al tot nationale crisis verklaard, maar sindsdien is er weinig veranderd.

Tegen de BBC zegt een woordvoerder van Women for Change dat een deel van het probleem in Zuid-Afrika te danken is aan het "gebrek aan uitvoering van de wetten en transparantie" van de kant van de regering: "Geweld is geïntegreerd in onze cultuur en in onze sociale normen."

Drie maanden na de arrestatie van de verdachte van de moord op de 17-jarige Lisa uit Abcoude is er nog altijd geen zekerheid over zijn identiteit. Ook wat hij over zijn komst naar Nederland zegt, hebben de rechercheurs nog niet kunnen controleren, schrijft Het Parool.

Kort na de aanhouding van de verdachte zei het OM dat het niet was gelukt om met 100 procent zekerheid vast te stellen wie de man is, omdat hij geen identiteitspapieren heeft. Daar is nog weinig verandering in gekomen, blijkt uit verklaringen die hij heeft afgelegd. Misdaadjournalisten van Het Parool kregen daar inzage in.

Geen familie, geen achternaam

De verdachte noemt zich 'Chris Jude' en zegt uit Nigeria te komen. Zijn familie kent hij niet, zijn achternaam kent hij niet en zijn geboortedatum weet hij niet. Volgens de datum die hij aanhoudt, zou hij nu 22 jaar zijn.

De verhalen die hij vertelt over een tragische jeugd en zijn reis naar Europa en uiteindelijk Nederland zijn eveneens niet of moeilijk te controleren. Details geeft hij niet, aldus de krant.

Wat 'Chris Jude' wel zegt, is dat hij al voordat hij kon lopen in de stad Benin City is opgepakt en in een weeshuis is gestopt. Daar zou hij de naam Chris hebben gekregen.

Van weeshuis naar weeshuis

Omdat hij onhandelbaar gedrag vertoonde, zou hij van het ene naar het andere weeshuis zijn verhuisd. Het laatste weeshuis zou in het noordwesten van Nigeria hebben gestaan.

Vandaar zou hij via Niger en Algerije en/of Libië per vrachtwagen naar Tunesië zijn gereisd. Daar zou hij in een opvanghuis zijn tweede voornaam Jude hebben gekregen en een geboortedatum: 14 februari 2003.

Vanuit Tunesië zou hij als bootvluchteling op het Italiaanse eiland Lampedusa terecht zijn gekomen. Ook daar hebben de rechercheurs geen bevestiging van gekregen. Vast staat wel dat hij op 21 juni dit jaar opdook bij het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Daar is hij geregistreerd.

Op een of andere manier is hij daarna in het asielzoekerscentrum aan de Hogehilweg in Amsterdam-Zuidoost terechtgekomen. Er gaan verhalen dat hij 's nachts vaak op op pad ging, schrijft de krant.

Weesperzijde

In de nacht van 14 op 15 augustus maakte een vrouw een wandeling langs het water van de Weesperzijde in Amsterdam, toen ze door de verdachte werd aangesproken. Hij pakte haar vast, sleepte haar mee en verkrachte haar.

Op 20 augustus vonden agenten de 17-jarige Lisa uit Abcoude in een water bij de Holterbergweg in Duivendrecht. Ze was met messteken gedood. Het was haar nog gelukt om 112 te bellen, maar de agenten kwamen te laat.

Dinsdag staat 'Chris Jude' voor de rechter in de eerste pro-formazitting in deze zaak. Hij spreekt de beschuldigingen niet tegen, maar zegt zich er niets van te herinneren. Hij heeft dan ook geen bekentenis afgelegd, aldus de krant.

Het onderzoeksteam heeft sterke aanwijzingen dat de verdachte ernstige psychische stoornissen heeft. Hij zal zo snel mogelijk voor observatie in het Pieter Baan Centrum worden opgenomen.

"Er is zeker vooruitgang geboekt", verzekerde D66-leider Jetten vrijdagmiddag na afloop van een dag gesprekken in de werkkamer van formateur Buma in de Tweede Kamer. "De urgentie staat goed bij ons op het netvlies", zegt CDA-leider Bontenbal. En informateur Buma zegt ook die "urgentie" te voelen.

De eerste echte week van de kabinetsformatie zit erop en de boodschap van het informatieteam is duidelijk: er is hard "aan de inhoud" gewerkt om een "gezamenlijke positieve agenda" te maken, zoals verkenner Koolmees aan D66 en het CDA geadviseerd heeft. "We gaan richting geven, een stip op de horizon", zegt Jetten. "Anders blijf je maar hangen in wie met wie wil regeren."

Thema's

Deze week spraken Jetten, Bontenbal en Buma tientallen uren met zo'n dertig experts van ministeries, planbureaus en maatschappelijke organisaties; mensen die weten wat er speelt. Elke dag stond een groot thema centraal: migratie, wonen, landbouw en stikstof, defensie en economie/klimaat.

Het zijn de grote thema's waar de Haagse politiek snel oplossingen voor moet vinden, maar ook onderwerpen waar - ook door uitgenodigde experts - de afgelopen jaren al heel veel rapporten en adviezen over geschreven zijn.

Arrogant

Toch vinden informateur Buma en de twee partijleiders het zinvol om hun adviezen opnieuw te horen. "Het zou arrogant zijn om als politicus te zeggen dat je alles al weet", verklaarde CDA-leider Bontenbal deze opzet.

Na afloop van de gesprekken lichtten sommige experts hun boodschap toe: zo pleitte de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 voor het behoud van de Spreidingswet, vroeg Bouwend Nederland om kortere procedures en pleitten stikstofdeskundigen voor meer geld, tempo en helderheid om het probleem aan te pakken. De NAVO-stafchef wees op het belang van extra defensie-investeringen richting 3,5 procent van het bbp, een lijn waar D66 en CDA al voor openstaan.

Bontenbal en Jetten hebben niet alleen geluisterd, maar werken intussen aan een basisdocument dat over twee weken af moet zijn. Jetten wil een stuk maken waarin "knopen worden doorgehakt" over oplossingen voor grote problemen.

Jetten en Bontenbal gaan volgende week al met andere partijen praten, hoewel het stuk nog niet af is. Het zijn ook geen onderhandelingen, maar alleen gesprekken, met wie is nog niet bekendgemaakt. Buma, die er zelf niet bij zal zijn, spreekt van een goed plan. "Om echt af te tasten: hoe sta je erin en hoe denk je samen te kunnen werken."

De kans bestaat dat het basisdocument, die gezamenlijke positieve agenda, gezien wordt als een 'herenakkoord' van Jetten en Bontenbal. Voor andere partijen, bijvoorbeeld VVD, GroenLinks-PvdA of JA21, zou het dan lastig zijn om nog aan te haken. Tekenen bij een kruisje willen ze niet.

Jetten erkent dat er na 9 december weer opnieuw onderhandeld zal worden. Maar hij hoopt ook dat ze zo'n "verrassende agenda" neerleggen met duidelijke keuzes "dat de rest hier enthousiast van wordt".

Zover is het voorlopig nog niet. Maandag praten ze over de begroting en hoe de mogelijke voorstellen betaald zullen worden. Dinsdag staan weer experts op de agenda en daarna wordt er verder geschreven. Maar wanneer er een nieuw kabinet zit, daar durft nog niemand een voorspelling over te geven.

Hoe veilig zijn kritieke overheidsdiensten als DigiD straks nog? Er is onrust ontstaan in de Tweede Kamer nu een Amerikaans cloud- en infrastructuurbedrijf op het punt staat om eigenaar te worden van Solvinity, een bedrijf dat essentieel is voor de toegang tot DigiD.

Deskundigen beamen dat we zeer kwetsbaar zijn door de afhankelijkheid van deze Amerikaanse clouddiensten. Vijf vragen en antwoorden.

Wat doet Solvinity?

Solvinity biedt een 'betrouwbare en veilige IT-omgeving voor bedrijven', valt te lezen op de website van het bedrijf. Het levert de infrastructuur waar DigiD op draait. Daarmee is het als het ware de snelweg waar de gegevens overheen gaan. Via die snelweg vragen we paspoorten en toeslagen aan, en kun je je pensioen inzien.

Tot welke gegevens heeft Solvinity toegang?

Volgens het ministerie van Binnenlandse zaken heeft Solvinity geen toegang tot de gegevens, maar beheert het bedrijf alleen 'de snelweg'. DigiD zelf geeft alleen toegang tot gegevens, vertelt Logius, de overheidsinstantie achter DigiD.

De gegevens over je inkomen, gezondheid en pensioen worden opgeslagen bij de overheidsinstantie die daarover gaat. De gegevens staan opgeslagen op Nederlandse datacentra van de overheid, benadrukt Logius.

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken gaan de gegevens versleuteld over die 'snelweg' en kan Solvinity niet met alles meekijken.

Volgens Solvinity voldoet de nieuwe Amerikaanse eigenaar ook aan de vereisten voor veilige IT-dienstverlening voor de overheid, maar wil die vanwege de vertrouwelijkheid geen vragen beantwoorden over de exacte activiteiten voor hun opdrachtgevers.

Wat zijn de risico's?

Het risico zit 'm vooral in het mogelijk blokkeren van toegang tot diensten als DigiD, zeggen deskundigen. Zo zou de Amerikaanse overheid sancties kunnen opleggen aan Nederland waar Amerikaanse bedrijven zich aan moeten houden, schetst technologiedeskundige Bert Hubert.

"Die schrijven dan bijvoorbeeld een brief waarin staat dat ze geen zaken meer mogen doen met Nederlandse instanties." Dit hebben we ook gezien toen Trump ingreep bij het Internationaal Strafhof in Den Haag met als gevolg dat de hoofdaanklager van de ICC geen toegang meer had tot zijn Microsoft-e-mailadres.

In het geval van Solvinity kan dat grote gevolgen hebben. Mocht zoiets gebeuren, dan kan je bijvoorbeeld niet meer inloggen met DigiD of op Mijnoverheid.nl. Dat betekent: geen belastingaangifte meer doen of een paspoort aanvragen. Het kan dus ontwrichtende gevolgen hebben, aldus Hubert.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt samen met de landsadvocaat en het ministerie van Economische Zaken uit te zoeken wat de exacte gevolgen zijn van de overname. Logius begrijpt dat er zorgen zijn over de afhankelijkheid van de Verenigde Staten en zegt onder meer te onderzoeken of Amerika zomaar de stekker eruit zou kunnen trekken.

Zijn er alternatieven?

Ja die zijn er, benadrukken deskundigen. Maaike Okano Heijmans van Clingendael, noemt Info Support. Dit cloud- en softwarebedrijf was ook een kandidaat om diensten te verlenen voor de gemeente Amsterdam, maar verloor de aanbesteding van Solvinity.

Hoogleraar Digitalisering aan de Open Universiteit Reijer Passchier heeft het over een Duits alternatief, Nextcloud. Het voordeel daarvan is dat het 'open source' software is. Dat betekent dat iedereen het op zijn eigen server kan gebruiken. "Als Nextcloud iets geks doet, kan je altijd nog terecht met diezelfde software bij een andere aanbieder" en dat maakt je een stuk minder afhankelijk.

Hubert benadrukt wel dat het niet al te makkelijk is om meteen over te stappen naar zo'n alternatief: "Het is niet: ik kocht altijd bij Albert Heijn en nu koop ik bij Jumbo, maar eerder alsof je altijd koffiecups van een specifiek merk kocht voor je machine en nu die cups er niet meer zijn, moet je ook wisselen van machine."

Kan overname voorkomen worden?

In theorie wel. Er zijn twee wetten die de overname zouden kunnen blokkeren. Als de overname gevoelig is voor onze nationale veiligheid moet het getoetst worden aan de wet Veiligheidstoets Investeringen Fusies en Overnames (Vifo) of de wet Ongewenst Zeggenschap Telecommunicatie, zegt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken.

Al zal het kabinet daar heel voorzichtig mee zijn, vermoedt voormalig Europarlementariër Marietje Schaake, verbonden aan Stanford University. "In heel Europa wordt overdreven voorzichtig omgegaan met Amerika om Trump niet boos te maken", zegt Schaake. "We hebben met Nexperia gezien hoe hoog dit kan oplopen. Je moet goed kijken hoe je dit op een goede manier zou kunnen oplossen. Met het doel van soevereiniteit voorop."

De politie heeft in het buitengebied van Nuenen in Noord-Brabant stropers op heterdaad betrapt. Ze hadden met een hond en wapens op hazen gejaagd, meldt Omroep Brabant.

De verdachten zijn twee mannen van 22 en 19 jaar uit Nuenen. Een derde verdachte, een 19-jarige man uit Frankrijk, kwam later in beeld.

Volgens de politie hebben milieuagenten en boa's samengewerkt om de stropers op te sporen. "Samen zijn er vele nachtelijke uren besteed aan het observeren. In het gras en de modder liggen om de stropers te betrappen." Dat resulteerde in deze "mooie vangst", zegt de politie.

Speciale lichtbakken

De politie zegt dat stropers gebruikmaken van speciale lichtbakken en zo de weilanden afspeuren naar reeën en hazen. Volgens de politie worden de dieren op brute en pijnlijke wijze gedood. "Dergelijke praktijken zijn wreed en in strijd met de wet.

De Britse oud-politicus Nathan Gill is veroordeeld tot 10,5 jaar cel in een pro-Russisch omkoopschandaal. Gill, de voormalige leider van de radicaal-rechtse partij Reform UK in Wales, heeft duizenden euro's aangenomen om pro-Russische uitspraken te doen.

Gill gaf eerder dit jaar toe dat hij in 2018 en 2019 geld had aangenomen van Oleh Volosjyn, een pro-Russische politicus uit Oekraïne.

In ruil daarvoor zou Gill pro-Russische toespraken houden in het Europees Parlement. In die tijd was hij Europarlementariër voor de eurosceptische partij UKIP en later voor de Brexit Party.

Ook deed Gill in ruil voor de steekpenningen pro-Russische uitspraken in Russischgezinde media. Volosjyn stuurde hem vooraf teksten toe die hij moest gebruiken. Volgens de Britse politie kreeg hij daarvoor zo'n 40.000 pond, omgerekend ruim 45.000 euro.

Moreel kompas

De rechter in Londen oordeelde dat Gill zijn morele kompas had verruild voor geld. "Als je je laat betalen om bepaalde dingen te zeggen, ben je niet oprecht", zei de rechter.

Gill werd in 2021 op het vliegveld van Manchester opgepakt toen hij op weg was naar Rusland. Op zijn telefoon vond de Britse politie bewijs dat hij de steekpenningen aannam.

De voormalige Europarlementariër was van 2014 tot 2020 lid van het Europees Parlement voor UKIP en de Brexit Party. Beide partijen werden toen geleid door Nigel Farage. In 2021 leidde Gill Reform UK Wales voor enkele maanden.

Correspondent Verenigd Koninkrijk Arjen van der Horst over de zaak:

"De zaak van Nathan Gill is uniek. Niet eerder werd een Britse politicus veroordeeld voor het aannemen van Russische steekpenningen om de propaganda van het Kremlin te verspreiden. Toch zal het voor de Britse geheime diensten niet als een verrassing komen.

De commissie Inlichtingen en Veiligheid van het Lagerhuis concludeerde al in 2019 dat Rusland op clandestiene wijze de Britse politiek probeert de beïnvloeden. In 2022 stuurde de voorzitter van het Lagerhuis een brandbrief naar alle parlementariërs. Daarin hij waarschuwde voor buitenlandse lobbyisten die in opdracht van het Kremlin "actieve steun zoeken bij Britse politici om de doelen van de Russische staat te ondersteunen".

Volgens de Britse inlichtingendiensten is dit onderdeel van de hybride oorlogsvoering van de Russen. Subtiele tactieken zoals het beïnvloeden van politici combineren ze met sabotage, vandalisme en brandstichting.

Eerder dit jaar veroordeelde een Britse rechtbank vijf criminelen die in opdracht van de Russische Wagner-groep een Londens pakhuis in brand hadden gestoken. In het pakhuis waren voor 120.000 euro aan hulpgoederen opgeslagen die bestemd waren voor Oekraïne.

"Oekraïne bevindt zich op een van de moeilijkste momenten in zijn geschiedenis." Met die woorden richtte de Oekraïense president Zelensky zich in een toespraak vanuit de hoofdstad Kyiv tot de Oekraïense bevolking.

Oekraïne moet volgens Zelensky kiezen tussen twee moeilijke scenario's: het verlies van zijn waardigheid of het verliezen van de Verenigde Staten als partner. Zelensky benadrukte dat hij de belangen van Oekraïne niet zal verraden en zei met alternatieven te komen voor het Amerikaanse 28-puntenplan, waarin zware concessies voor Oekraïne staan.

Gisteren ontving Zelensky het plan van de Amerikaanse president Trump om de oorlog met Rusland te stoppen. Het plan zou zijn opgesteld door Amerikaanse en Russische diplomaten, zonder betrokkenheid van Oekraïne en de rest van Europa. Er circuleren verschillende gelekte versies van het document, maar het komt erop neer dat Kyiv zich gedeeltelijk moet overgeven aan Rusland. Ook zou de hele Donbasregio in Russische handen komen.

Wat staat er in het 28-puntenplan?

Dit is een aantal van de afspraken die in de gelekte stukken staan:

Zelensky riep de bevolking op om de eenheid in het land te bewaren. "Volgende week zal erg lastig worden." Ook het parlement en de regering riep hij op samen te werken. "Stop de bullshit, stop de politieke spelletjes."

Hij prees de inzet van de bevolking, die al vier jaar lang een duizenden kilometerlange grens verdedigt en dagelijks naasten verliest. "Onze mensen willen echt dat de oorlog stopt", benadrukte Zelensky. "We zijn natuurlijk gemaakt van staal. Maar elk metaal, zelfs het sterkste, zal dit niet kunnen blijven weerstaan."

De Oekraïense president deelt elke dag een toespraak waarin hij de bevolking op de hoogte stelt van de ontwikkelingen in de oorlog en de militairen prijst voor de zware strijd die ze voeren. Doorgaans spreekt hij hen toe vanachter een bureau. Dit keer is de setting anders.

In een mistig Kyiv spreekt hij de bevolking toe op een manier die herinneringen oproept aan zijn toespraak meteen na de grootschalige Russische invasie. "Wij zijn allemaal hier", zei hij toen in het bijzijn van zijn belangrijkste medewerkers. "Wij verdedigen onze onafhankelijkheid en ons land."

Bekijk hier een deel van de toespraak van Zelensky:

"We doen geen schreeuwerige uitspraken en zullen rustig samenwerken met Amerika en alle partners", zei Zelensky. Ook zei hij op constructieve wijze oplossingen en alternatieven te willen aandragen. "Maar we zullen de vijand zeker geen reden geven om te zeggen dat het Oekraïne is dat geen vrede wil en het proces verstoort", benadrukte Zelensky.

Bij het vorige plan dat zonder Oekraïense of Europese inspraak werd gepresenteerd door Trump in augustus vlogen EU-leiders en Zelensky halsoverkop naar Washington. Oost-Europadeskundige Bob Deen verwacht niet dit opnieuw zo zal gebeuren.

"Net als voor de Oekraïners is het voor de Europeanen heel riskant om hier nu volop tegenin in te gaan", zegt Deen. "Dan roepen ze de woede van Trump over zich af." Hij verwacht dat de EU daarom zal proberen om met alternatieve voorstellen te komen en het plan niet volledig zal verwerpen.

Die aanpak lijkt ook Zelensky te kiezen. Op X laat hij zich lovend uit over Trump. "Oekraïne heeft altijd respect getoond voor de wens van de Amerikaanse president Donald Trump om een eind te maken aan het bloedvergieten, en blijft dat doen", schrijft Zelensky. "Wij staan positief tegenover elk realistisch voorstel."

Oekraïne, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk werken samen aan een tegenvoorstel voor het VS-plan, meldt persbureau Reuters op basis van meerdere bronnen.

'Druk op Zelensky'

De druk op Zelensky is al hoog. Trump liet kort na de toespraak van Zelensky weten dat hij uiterlijk donderdag, op de Amerikaanse feestdag Thanksgiving, wil weten of Oekraïne het voorstel accepteert.

Het overtuigen van de Oekraïense bevolking van dit voorstel is echter een lastige opgave voor Zelensky, denkt Deen. De Oekraïense president ligt in Oekraïne al zwaar onder vuur vanwege een corruptieschandaal, maar ook inhoudelijk zijn er bezwaren. "Het plan bevat veel dingen die voor de Oekraïners moeilijk te verteren zijn."

Zo is het opgeven van Oekraïens grondgebied een eis die Oekraïne steevast afwijst. Al zijn er ook lichtpuntjes in het plan te ontwaren, zegt Deen. "Wat ik voor het eerst zie in dit document is dat de Amerikanen bereid zijn tot behoorlijk stevige veiligheidsgaranties aan Oekraïne, die lijken op artikel 5 van de NAVO." Al komen die garanties wel met een flink prijskaartje.

Zelensky heeft inmiddels ook met NAVO-chef Rutte gesproken over het VS-plan en de mogelijke diplomatieke opties die er nu zijn. "We coördineren onze volgende gezamenlijke stappen."

Tussen Amersfoort en Amsterdam is het treinverkeer aan het eind van de middag verstoord geweest vanwege een bommelding in een trein. De trein werd stilgezet vlak bij station Hilversum.

Er zijn drie mensen aangehouden voor bedreiging, meldt de politie. Twee van hen werden in de loop van de avond vrijgelaten. De ene man bleek niet betrokken te zijn geweest bij het incident en had niemand bedreigd, zegt de politie.

De ander is wel verdachte en is met een boete naar huis gestuurd. De derde man zit nog altijd vast. "Eén van hen riep dat er een bom in de trein zat, waarna een inzittende 112 belde", meldt de politie.

Passagiers verder per bus

De eerste melding over de situatie kwam rond 15.00 uur binnen. Kort daarna werd besloten om de trein stil te zetten. Passagiers werden daarna uit de trein gehaald, zij reisden verder per bus.

Het Team Explosieven Verkenning en de Dienst Speciale Interventies (DSI) deed in de trein onderzoek. Daar werd niets gevonden, waarna de trein veilig werd verklaard. Het treinverkeer rond Hilversum werd daarop weer opgestart.

Criminelen in Bangalore, een miljoenenstad in het zuiden van India, hebben een bedrag buitgemaakt ter waarde bijna 700.000 euro bij een overval op klaarlichte dag op een geldtransport.

De geldauto was met de chauffeur, twee gewapende bewakers en een kassier onderweg om geldautomaten bij te vullen. Op het moment dat ze bij een geldautomaat aankwamen, stopte een SUV. Enkele van de inzittenden stapten uit, deden zich voor als inspecteurs van de Indiase centrale bank en zeiden dat ze de papieren voor het transport wilden controleren.

De bewakers moesten hun wapens in de transportwagen achterlaten en in de SUV stappen. De kassier moest ook instappen. De chauffeur kon blijven zitten, maar kreeg gezelschap van enkele overvallers.

Beide auto's reden daarna verder, maar stopten na een paar kilometer op een fly-over, buiten het zich van camera's. De leden van het geldtransport werden uit de auto's gezet en het geld werd in de SUV geladen, die daarna met de overvallers verdween.

De SUV zou zijn teruggevonden door de politie. Een bron bij het onderzoek zei tegen de BBC dat de auto een vals kenteken had. Er wordt nog onderzocht of de medewerkers van het geldtransportbedrijf iets met de overval te maken hebben gehad.

Broers en zussen van slachtoffers die zijn overleden of ernstig gewond zijn geraakt door toedoen van een ander, moeten recht krijgen op een financiële compensatie. Dat staat in een wetsvoorstel van het kabinet.

Deze vergoeding voor affectieschade dient als compensatie voor het emotionele leed dat de dierbaren van een slachtoffer ondergaan. De dader moet betalen (12.500 tot 20.000 euro).

Eerder konden partners, ouders en kinderen van slachtoffers al aanspraak maken op deze vergoeding, maar volgens het wetsvoorstel van het kabinet komen daar nu ook broers en zussen van het slachtoffer bij.

"Pijnlijk en onrechtvaardig"

De vraag naar uitbreiding van de vergoeding speelde al langer, zegt Arno Rutte, staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. "We hebben eerder kunnen zien dat de onmogelijkheid van deze vergoeding voor broers en zussen als zeer pijnlijk kan worden ervaren", zegt Rutte. "Met dit wetsvoorstel wordt de positie van broers en zussen als nabestaanden versterkt. Dat is een grote wens van zowel de Tweede Kamer als het kabinet."

In het wetsvoorstel staat verder dat mensen in het Caribisch deel van Nederland ook recht krijgen op vergoeding voor affectieschade. Daarnaast worden de bedragen van de schadevergoeding verhoogd.

Goedkeuring

Voordat de nieuwe wet in werking kan treden, gaat die eerst nog voor advies langs de Raad van State. Ook komt er een consultatieronde. Vanaf maandag kan iedereen reageren op het voorstel. En vervolgens moeten de Tweede Kamer en de Eerste Kamer er nog mee instemmen.

Mensenrechtenorganisaties maken zich grote zorgen over de terreur van Joodse kolonisten tegen Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever.

"Dit hebben we niet eerder meegemaakt. Niet als het gaat om de hoeveelheid aanvallen en ook niet als het gaat om de mate van geweld", zegt Hagit Ofran van Settlement Watch. De Israëlische organisatie monitort de ontwikkelingen rond de illegale nederzettingen op de Westoever, inclusief de terreur die kolonisten gebruiken om Palestijnen te verdrijven.

Volgens cijfers van de VN waren er sinds het bijhouden nooit zo veel aanvallen als afgelopen maand: 264 in totaal, gemiddeld 8 per dag. Ofran: "Kolonisten vallen Palestijnen lastig, bedreigen ze, vallen ze aan met knuppels en soms met wapens. Of ze steken auto's in brand of huizen, zelfs als er nog mensen in het huis zijn."

Ze zien bij Settlement Watch dat kolonisten altijd dezelfde soort tactiek gebruiken om Palestijnen te verdrijven. "De eerste stap is dat ze zich vestigen in bijvoorbeeld simpele caravans in de buurt van een Palestijns dorp. Dan beginnen ze de Palestijnen lastig te vallen en weg te jagen uit het gebied rond het dorp. Dat gaat steeds verder en uiteindelijk vestigen ze zich nog dichter bij het dorp. En dan worden de Palestijnen nog verder geterroriseerd. Dan is het een dagelijkse dreiging in hun dorp, in hun huizen. Vrouwen en kinderen worden bedreigd. En uiteindelijk vertrekken ze. En als ze niet vertrekken, dan komt er wel een groep kolonisten de huizen in de fik steken."

Leger beschermt kolonisten

Alleen al in de afgelopen twee jaar hebben kolonisten zich op zo'n 150 nieuwe plekken gevestigd. En die tactiek lijkt te werken, want inmiddels is zo'n 14 procent van de Westoever gebied waar Palestijnen niet meer durven te komen vanwege angst voor kolonisten. Met als gevolg de verdrijving van tientallen Palestijnse gemeenschappen. Datzelfde dreigt nu te gebeuren met nog tientallen andere gemeenschappen.

De Palestijnen zijn voor hun veiligheid volledig afhankelijk van het Israëlische leger. En Israël heeft als bezetter volgens het internationaal recht ook de plicht om Palestijnen te beschermen tegen aanslagen van kolonisten. Maar het Israëlische leger grijpt nauwelijks in.

Ofran: "Het leger laat de kolonisten meestal hun gang gaan. Als ze ingrijpen jagen ze vaak juist de Palestijnen weg met traangas of zelfs door met scherp te schieten. Het punt is dat het Israëlische leger is getraind om Israëliërs te beschermen tegen Palestijnen. Dus de uitkomst is dat je kolonisten hebt die Palestijnen aanvallen, maar het leger beschermt de kolonisten in plaats van de Palestijnen."

Steun regering

Premier Netanyahu doet alsof het om een kleine groep relschoppers gaat en zegt die te veroordelen. Maar volgens mensenrechtenorganisaties gaat het in werkelijkheid om een grote groep gewelddadige kolonisten. "We hebben het over duizenden jongeren die betrokken zijn bij dit soort gewelddadige aanvallen. Er zijn georganiseerde pogroms waarin tientallen kolonisten een Palestijns dorp aanvallen. Dit is geen kleine groep", zegt Ofran van Settlement Watch.

Bovendien krijgen ze juist steun van de overheid. "De kolonisten kunnen geen dag zonder steun van de regering. Ze hebben bescherming nodig van het leger en financiering van de overheid. Het is systematisch geweld, gesteund door de regering."

Veel bewijs

Palestijnen en activisten proberen aanslagen van kolonisten zo veel mogelijk te filmen zodat ze bewijs hebben. Dat doen ze met hun telefoons, ook hangen ze veel beveiligingscamera's op. Zo werd onlangs vastgelegd hoe tientallen kolonisten Palestijnse dorpen terroriseren door mensen aan te vallen en brand te stichten.

Ook gingen beelden rond van een bewakingscamera waarop te zien is hoe kolonisten een stal van een Palestijnse boer binnenvallen en de schapen doden.

Ondanks het vele bewijs worden daders zelden vervolgd. "We hebben honderden zaken van klachten tegen gewelddadige kolonisten, maar slechts in een derde van de zaken wordt er ook een onderzoek geopend. Slechts bij enkele tientallen zaken wordt er daadwerkelijk iemand opgepakt", zegt Ofran.

Aan het hoofd van de Israëlische politie staat minister Ben-Gvir van Nationale Veiligheid. Hij was zelf een gewelddadige kolonist en wil niet ingrijpen. Sinds zijn aantreden is het aantal strafzaken tegen kolonisten die Palestijnen terroriseren met 70 procent gedaald. Ofran: "De kolonisten weten dat hen niets zal overkomen. Ze kunnen doorgaan met aanvallen en land afpakken. En niemand roept ze ter verantwoording."

Drie politiemensen van de Eenheid Landelijke Expertise en Operaties in Driebergen zijn ontslagen vanwege gedragingen die "niet in lijn zijn met de normen en waarden van de politie".

Een van de ontslagen agenten stuurde seksueel getinte foto's naar minderjarigen. Een ander gebruikte in zijn vrije tijd drugs en de derde misbruikte politiesystemen voor privésituaties. In het laatste geval was sprake van schending van het ambtsgeheim en computervredebreuk. Deze ontslagen politiemedewerker heeft een taakstraf gekregen.

De Eenheid Landelijke Expertises en Operaties houdt zich bezig met handhaving en opsporing binnen de politie, schrijft RTV Utrecht.

De politie kreeg halverwege 2024 over alle drie de medewerkers een klacht of melding. Daarop zijn onderzoeken gestart die uiteindelijk tot de ontslagen hebben geleid.

Nederland neemt met Colombia het voortouw in het organiseren van een internationale top over het afbouwen van fossiele brandstoffen als olie, gas en steenkool. Dat heeft minister Sophie Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei bekendgemaakt op de klimaattop in Brazilië, samen met ministers uit zowel ontwikkelde als opkomende landen.

Nederland maakt deel uit van een groep landen die afgelopen week pleitte voor plannen om te stoppen met fossiele brandstoffen. Deze brandstoffen zijn de voornaamste oorzaak van klimaatverandering, en tegelijk een onderwerp waarover veel landen weigeren te praten op de klimaattop. Zo'n dertig landen oefenen met een brief en deze persconferentie druk uit op de voorzitter van de top om hierover te schrijven in de slotverklaring.

Colombia leidt deze coalitie, al heeft ook Nederland een prominente rol. Deze meerdaagse top moet concreet maken hoe het verbruik van fossiele brandstoffen kan worden afgebouwd. In een interview op de klimaattop met de NOS zegt Hermans: "We hebben er lang over gepraat en zeggen nu met een aantal landen: laten we nou om de tafel gaan welke stappen je moet zetten om dat voor elkaar te krijgen."

De enthousiaste steun van Nederland is opvallend. Hermans staat niet bekend om ambitieus klimaatbeleid, en het afgelopen jaar is veel Nederlands klimaatbeleid geschrapt of afgezwakt.

Nederlandse steun opvallend, BBB tegen

Het kabinet-Schoof wil juist meer naar gas gaan boren onder de Noordzee, om te voorzien in de eigen behoefte zolang Nederland nog gas gebruikt. Ook werd de fossiele subsidie IKC heringevoerd. In het VVD-verkiezingsprogramma waren fossiele brandstoffen geen groot thema: "We helpen de industrie te verduurzamen: Dit is belangrijk om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit onvrije landen te verkleinen", was de enige vermelding.

Coalitiepartner BBB zegt tegen de NOS niets te zien in het plan voor een top in Colombia. "We hebben nog jaren fossiel nodig", zegt Henk Vermeer, Tweede Kamerlid voor de BBB. "Bedrijven in Nederland kunnen helemaal niet vergroenen vanwege netcongestie. Laten we een top organiseren in Nederland om Nederlandse problemen op te lossen."

Op de vraag van de NOS of de BBB op de hoogte was van de Nederlandse plannen, zegt Hermans: "Ze zijn op de hoogte dat ik hier ben, ze zijn op de hoogte van de plannen van Parijs, en we hebben in het regeerprogramma afgesproken dat we ons houden aan die afspraken. Ik geef nu invulling aan die afspraken."

Politiek verslaggever Michiel Breedveld

"Nederland laat op de klimaattop weer ambitie zien. Dat is opvallend, want BBB en voormalig regeringspartij PVV willen juist liever minder dan meer klimaatbeleid. Nadat de PVV uit het kabinet stapte, is er weer ruimte voor meer ambities op gebied van klimaatbeleid.

BBB protesteert wel tegen de Nederlandse steun voor de top over het afbouwen van het gebruik van olie en gas, maar volgens klimaatminister Hermans valt het allemaal binnen de doelen van het Parijs-akkoord. Het gaat hooguit om uitwerking, redeneert ze. En daar hadden BBB en zelfs PVV voor getekend in het hoofdlijnenakkoord.

Inmiddels is de formatie voor een nieuw kabinet begonnen. Daarin wil D66 meer realiseren op het gebied van klimaat dan het huidige kabinet."

Het plan voor de top, volgend jaar april in Colombia, werd met luid gejuich ontvangen door delegaties, activisten en andere geïnteresseerden. Na een lang applaus, hielden de vertegenwoordigers van laaggelegen eilandstaten Vanuatu en Tuvalu een betoog om haast te maken.

"De Pacifische eilanden zijn hier gekomen voor een routekaart, maar de huidige tekst noemt dit niet eens", zei de delegatieleider van Tuvalu. "Na dertig jaar faalt dit proces (van klimaattoppen, red.) nog steeds."

Opvallend is dat op de lijst van ondersteunende landen ook grote economieën staan, zoals dus Nederland en Australië. Australië heeft een omvangrijke steenkoolindustrie.

In het gezinshuis dat deze week in het nieuws kwam omdat twee kinderen er jarenlang zijn mishandeld en verwaarloosd, zijn eerder misstanden geweest. De William Schrikker Stichting haalde toen een kind weg uit het huis, maar besloot later om er opnieuw kinderen te plaatsen.

Een woordvoerder van de stichting bevestigt dat na berichtgeving van het AD. Volgens de krant ging het om een jongen die werd gekleineerd en te werk werd gesteld. Ook zou hij er buitensporig zware straffen hebben gekregen.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd doet onderzoek naar de zaak. De IGJ zegt na een melding meestal de betrokken jeugdhulpaanbieder zelf te vragen onderzoek te doen of te laten doen. Maar de Inspectie gaat de zaak nu zelf beoordelen "vanwege de impact op de kinderen die in het gezinshuis verbleven en de grote maatschappelijke commotie".

Een gezinshuis is een kleinschalige woonvorm voor kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, met een of twee professionele gezinshuisouders. Van het gezinshuis in kwestie is alleen bekend dat het in Noord-Nederland staat.

Verbetertraject

Na een melding van een orthopedagoog die een bezoek had gebracht aan de locatie, haalde de William Schrikker Stichting de jongen weg. Erna werd een "verbetertraject" voor de gezinshuisouders opgezet door jeugdzorgorganisatie Cornerstones, zegt de woordvoerder. Toen Cornerstones uiteindelijk groen licht gaf, ging de William Schrikker Stichting weer kinderen plaatsen in het gezinshuis.

Maar het ging dus weer mis. Deze week diende in de rechtbank Noord-Nederland een zaak over twee kinderen van 9 en 10 die de afgelopen drie jaar in het bewuste huis woonden. Zij vertelden de rechter dat de gezinshuisouders hen sloegen en hen lieten bijten door hun hond.

De rechter sprak verder van "ontoelaatbare kinderarbeid" die de kinderen moesten verrichten. Twee weken geleden haalde de William Schrikker Stichting hen weg.

Vlaardingen

De stichting was eerder ook verantwoordelijk voor het pleegmeisje in Vlaardingen. Zij zou zo zwaar zijn mishandeld door haar pleegouders dat zij lichamelijk en verstandelijk beperkt is geraakt en de rest van haar leven intensieve zorg nodig heeft.

Tegen beide Vlaardingse pleegouders is elf jaar cel en tbs geëist. De uitspraak in deze zaak is komende dinsdag.

Welke rol speelde Olaf Scholz bij de aanleg van de Nord Stream 2-gasleiding? En hoe groot was de invloed van Rusland op de Duitse besluitvorming? Daarover werd de oud-bondskanselier en oud-minister van Financiën vandaag verhoord door een onderzoekscommissie van de deelstaat Mecklenburg-Voorpommeren.

De omstreden gasleiding werd aangelegd in de Oostzee tussen Rusland en Duitsland, parallel aan de bestaande Nord Stream 1-leiding. Kort voor de afronding van het project viel Rusland Oekraïne binnen, waarop bondskanselier Scholz de ingebruikname stopzette. Een half jaar later werden beide leidingen opgeblazen, vermoedelijk door Oekraïners.

Het onderzoek richt zich op de totstandkoming van het project, in de tijd dat Scholz in de laatste regering van Angela Merkel minister van Financiën was (2018-2021). In die rol speelde Scholz een belangrijke rol in het doorzetten van het project, terwijl de kritiek toenam.

De aanleg werd destijds fel bekritiseerd door de Verenigde Staten en Midden- en Oost-Europese landen, omdat Duitsland met goedkoop Russisch gas te afhankelijk van Moskou zou worden. Nord Stream zou bovendien een alternatief bieden voor gasleidingen die via Oekraïne lopen, waardoor Kyiv inkomsten en geopolitieke macht zou verliezen.

Toen in 2019 de VS sancties overwoog tegen bedrijven die betrokken zijn bij de bouw van de leiding, dreigde het Duits-Russische prestigeproject ten onder te gaan. Bedrijven trokken zich terug, de bouw werd stilgelegd.

Uit een gelekte brief bleek dat Scholz het project probeerde te redden door een deal te sluiten met de VS. Daarbij beloofde hij de bouw van Duitse terminals voor Amerikaans vloeibaar gas (lng) te subsidiëren, afkomstig uit fracking. In ruil zou de VS moeten afzien van sancties. Volgens Handelsblatt wilde Scholz dit plan doorzetten zonder goedkeuring van het parlement.

In het verhoor gaf Scholz voor het eerst toe dat hij die brief heeft opgesteld, maar dat dat in samenspraak ging met andere instanties, waaronder het kantoor van bondskanselier Merkel. Ook zou hij langer voor de bouw van lng-terminals hebben gepleit, los van deze brief. Uiteindelijk mislukte zijn reddingspoging: de VS wees de deal van de hand.

List

De deelstaat Mecklenburg-Voorpommeren, geleid door SPD'er Manuela Schwesig, bedacht daarop een list. Samen met het Russische gasbedrijf Gazprom werd een stichting gefinancierd met de verhullende naam 'Stichting Klimaat- en Milieubescherming MV'. Deze organisatie zou zich inzetten voor milieuprojecten, maar eerst en vooral voor het afronden van Nord Stream 2.

Doordat de stichting onder de Noord-Duitse deelstaat viel, gold ze als een overheidsinstelling en kwamen de Amerikaanse sancties te vervallen. Zo kon de gaspijpleiding worden afgebouwd.

Scholz zegt dat zijn rol bij dit plan klein was. "We hebben hiervan kennisgenomen en hebben dit beschouwd als een zaak van de deelstaatregering", zei hij tegen de commissie. Scholz zou daarbij niet gevraagd hebben naar details en of het initiatief door de Russen of de Duitsers werd genomen.

Met zijn zuinige antwoorden wist Scholz de ondervraging zonder politiek explosieve kleerscheuren te doorstaan. Op veel vragen wilde hij geen antwoord geven, omdat het volgens hem niet mogelijk is over interne afspraken binnen de regering te spreken. Wel erkende hij dat de sterke afhankelijkheid van Rusland een fout is geweest.

Schröder

Scholz is zeker niet de enige SPD'er die door de commissie is ondervraagd. Eerder werd oud-bondskanselier Gerhard Schröder (1998-2005) verhoord. Nord Stream 1 kreeg onder hem vorm. Later verkreeg hij meerdere bestuursfuncties bij Russische olie- en gasbedrijven, waaronder het bedrijf dat Nord Stream 2 zou uitbaten. Nog altijd onderhoudt hij goede banden met Moskou.

Schröder noemde de voltooiing van Nord Stream via de milieustichting een "buitengewoon verstandig besluit". Het was volgens hem nodig om Amerikaanse inmenging in het Duitse energiebeleid te voorkomen. De 81-jarige Schröder beantwoordde veel vragen niet, omdat hij zich de zaken niet precies kon herinneren of het onderwerp "onzin" vond.

Federaal onderzoek?

De SPD wil liever niet meer herinnerd worden aan het Nord Stream-hoofdstuk. Huidig bondspresident Steinmeier, die onder Merkel minister van Buitenlandse Zaken was, heeft in 2022 toegegeven dat hij zich heeft vergist in het project. Ook deelstaatpremier Schwesig heeft haar fouten toegegeven. Oud-minister Gabriel erkende dat de zorgen van Oost-Europese buren ten onrechte werden genegeerd.

Scholz kijkt liever naar zijn verdiensten in 2022, toen de Russisch gastoevoer werd gestopt en Duitsland in een energiecrisis belandde. Duitsland bouwde daarop razendsnel nieuwe lng-terminals.

Het huidige onderzoek wordt verricht door de deelstaat Mecklenburg-Voorpommeren. Oppositiepartijen de Groenen en Die Linke willen al jaren een groter, federaal onderzoek naar het gasproject. Daar is in de Bondsdag geen steun voor. Naast de SPD wil ook de CDU, waartoe Merkel behoort, het boek Nord Stream dichtslaan.

De uitkomsten van de onderzoekscommissie worden volgend jaar gepresenteerd, hoogstwaarschijnlijk zonder antwoorden op alle vragen.