NOS Nieuws - Algemeen

In de deelstaat Niger in het westen van Nigeria zijn kinderen en personeel van een katholieke school ontvoerd door gewapende mannen, bevestigen de autoriteiten na berichtgeving van lokale media. Het is de derde ontvoering in Nigeria in een week tijd.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen vandaag precies zijn ontvoerd. De politie doet nog onderzoek naar de ontvoering en het aantal mensen dat werd meegenomen. Het Nigeriaanse medium Arise TV spreekt van tientallen mensen die werden meegenomen.

De ontvoering was vanochtend tussen 03.00 en 04.00 uur lokale tijd, toen gewapende mannen de school binnenvielen en leerlingen wegvoerden in bussen. De politie en het leger zoeken in bossen naar de mensen die werden ontvoerd.

Waarschuwing voor ontvoeringen

De lokale overheid had eerder gewaarschuwd voor een verhoogd risico op ontvoeringen en had daarom bevolen dat scholen dicht bleven. De waarschuwing volgt op een soortgelijke ontvoering maandag op een school in het noordwesten van het land.

Daarbij werden 25 meisjes en een leerkracht van een kostschool ontvoerd. Bij deze aanval kwamen ook een leraar en een bewaker van de school om het leven. Zij werden doodgeschoten toen ze de meisjes probeerden te beschermen. Twee meisjes wisten te ontkomen bij de aanval.

Op Instagram en andere sociale media roepen gebruikers onder de hashtag #bringbackkebbigirls op tot de vrijlating van de schoolmeisjes. Er wordt gevreesd dat de schoolmeisjes eindigen zoals de Chibok-meisjes, die in 2014 werden ontvoerd door moslimextremisten van Boko Haram en pas jaren later werden vrijgelaten.

Woensdag vond ook een ontvoering plaats tijdens een kerkdienst in het midden van Nigeria, waarbij twee kerkbezoekers werden gedood. De predikant en enkele anderen werden bij de aanval meegenomen door gewapende mannen.

Verdienmodel

Na de aanvallen op maandag en woensdag besloot de Nigeriaanse president zijn bezoek aan Zuid-Afrika en Angola uit te stellen. Hij zou de situatie monitoren en veiligheidsbriefings hebben gekregen, en naar eigen zeggen bezig zijn met een plan om Nigeria beter te beschermen tegen het grote aantal ontvoeringen in het land.

Het is onduidelijk wie er precies achter de recente acties van ontvoeringen zit en waar de gijzelaars nu zijn. Ontvoeringen komen heel veel voor in Nigeria. Bendes kunnen vaak hun activiteiten uitbreiden doordat zowel de lokale als de landelijke overheid nauwelijks aanwezig is in gebieden waar zij opereren.

De laatste jaren zijn massaontvoeringen, waarbij honderden schoolkinderen worden ontvoerd, uitgegroeid tot een verdienmodel. Gewapende criminelen ontvoeren kinderen op scholen, boeren op het land of nemen mensen uit dorpen mee, en eisen vervolgens losgeld. Met name vrouwen en kinderen zijn doelwit van gewapende bendes, omdat zij meer losgeld opleveren.

Afrika-correspondent Saskia Houttuin maakte in april dit jaar onderstaande video over de 'epidemie aan ontvoeringen' in Nigeria.

De Amerikaanse oud-militair Robert Stirm is op 92-jarige leeftijd overleden. De foto die van hem en zijn gezin werd genomen bij thuiskomst uit Vietnam, na zes jaar gevangenschap, was een van de bekendste uit de Vietnam-oorlog.

Stirm werd in 1967 neergeschoten bij een bombardement op Vietnam en werd vastgezet in het Hanoi Hilton, de cynische bijnaam voor het meedogenloze detentiecentrum voor Amerikaanse krijgsgevangenen. Hij werd er mishandeld en gemarteld. Stirm zat in de cel naast de latere presidentskandidaat John McCain en wisselde boodschappen met hem uit door op de muur te tikken.

In maart 1973, na 1966 dagen gevangenschap, was de 39-jarige Stirm een van de 591 krijgsgevangenen die werden vrijgelaten na de Parijse vredesakkoorden, waarin de VS afspraken maakte over het einde van de oorlog. Hij kwam met een groep van twintig lotgenoten aan op de luchtmachtbasis in Travis in Californië, waar hun gezinnen wachtten op hereniging.

In een flits

AP-fotograaf Sal Veder (nu 99) was onder de tientallen journalisten die aanwezig waren om verslag te doen. De beroemde foto was een kwestie van een fractie van een seconde. "Ik fotografeerde een ander gezin en zag toen uit mijn ooghoeken wat er gebeurde. Ik draaide me om en had geluk."

Veder legde het moment vast vlak voordat Stirms 15-jarige dochter haar vader kon omhelzen, met uitgestrekte armen en beide voeten van de grond. Erachter volgen zijn vrouw en drie andere kinderen.

Binnen een half uur had Veder het kiekje ontwikkeld, in een provisorische doka op het vrouwentoilet van de luchtmachtbasis. De foto werd wereldwijd gepubliceerd onder de naam die hij ter plekke bedacht: Burst of joy, uitbarsting van vreugde. Veder won er dat jaar de Pulitzerprijs mee.

Gemengde gevoelens

Dochter Lorrie heeft de foto nog altijd thuis hangen, en haar broers en zus hebben dat ook. "De intensiteit van dat gevoel zal ik nooit vergeten", vertelde Lorrie ooit aan persbureau AP. "Ik krijg datzelfde gevoel elke keer als ik de foto zie."

Stirm had gemengde gevoelens bij de foto. Hij had bij zijn vrijlating een gevreesde Dear John-brief gekregen, waarin zijn vrouw aankondigde te willen scheiden. "Bob, je weet toch ook dat we het samen niet zullen redden. Waarom ongelukkig zijn als je er iets aan kan doen? Het leven is daar te kort voor", schreef ze.

De hereniging liep uit op een vechtscheiding, waarin zijn vrouw de jongste twee kinderen kreeg toegewezen, hun huis en een deel van zijn pensioen. Stirm, in gevangenschap bevorderd tot kolonel, zou nog tot 1977 in het leger blijven.

Symbool

Ondanks de bittere bijsmaak groeide de foto van het uitbundige moment uit tot een iconisch beeld van de oorlog. Doordat Stirm op de rug was gefotografeerd, kon hij symbool staan voor alle militairen die na lange tijd terugkeerden. "Heel symbolisch", vond ook Veder. "Een prachtmoment voor Amerikanen."

Ook voor Lorrie staat de foto voor iets groters dan alleen haar gezin. "Telkens als ik ernaar kijk, moet ik ook denken aan de gezinnen die niet herenigd zijn. Zo velen. Dan ben ik me ervan bewust hoeveel geluk wij hebben gehad."

Rapper en bassist Prakazrel "Pras" Michel van de Fugees is veroordeeld tot 14 jaar gevangenisstraf voor het illegaal doorsluizen van miljoenen dollars van buitenlandse donaties aan de herverkiezingscampagne van president Barack Obama in 2012.

Michel (52) werd in april 2023 veroordeeld voor tien aanklachten, waaronder samenzwering en het optreden als niet-geregistreerde agent van een buitenlandse overheid. Nu is een strafmaat bepaald. Hij gaat tegen het vonnis in beroep.

Aanklagers beschuldigden hem van samenzwering met de Maleisische zakenman Jho Low om de regeringen van Barack Obama en Donald Trump te beïnvloeden.

Getuigen beïnvloed

Michel kreeg ruim 120 miljoen dollar van de Maleisische miljardair Low Taek Jho, ook wel bekend als Jho Low, en schonk een deel van dat geld via stromannen aan Obama's campagne.

Omdat de federale kieswet in de VS het buitenlanders verbiedt om te doneren aan Amerikaanse campagnes, zou Michel de bron van het geld hebben verhuld.

Volgens de aanklagers probeerde Michel ook een onderzoek van het ministerie van Justitie naar Low te beëindigen. Hij zou twee beïnvloed hebben en meineed hebben gepleegd tijdens het proces.

Low is een Maleisische voortvluchtige zakenman die sinds 2016 door Interpol wordt gezocht vanwege zijn sleutelrol in het 1Malaysia Development Berhad (1MDB)-schandaal.

Disproportionele straf

Volgens aanklagers had Michel "zijn land verraden voor geld" en had hij "meedogenloos gelogen om zijn plannen uit te voeren. Zijn straf moet de omvang en diepte van zijn misdaden weerspiegelen, zijn onverschilligheid voor de risico's voor zijn land en de omvang van zijn hebzucht', schreven ze.

De advocaat van Michel noemde de straf van 14 jaar van zijn cliënt "volstrekt disproportioneel in verhouding tot het vergrijp". Hij had een gevangenisstraf van drie jaar voorgesteld.

Michel is geboren in Brooklyn, New York. Zijn ouders waren uit Haïti naar de VS geëmigreerd. Michel was samen met jeugdvrienden Lauryn Hill en Wyclef Jean een van de oprichters van de band Fugees.

De groep, die in de jaren 90 wereldwijd doorbrak met klassiekers als Killing Me Softly, Ready or Not en Fu-Gee-La, staat bekend om hun mix van rap, zang en reggae-invloeden. Fugees won onder meer twee Grammy's en verkocht tientallen miljoenen albums.

Oekraïne zegt het 28-puntenplan van de Amerikaanse president Trump voor vrede tussen Oekraïne en Rusland te bestuderen en verwacht een "gepaste houding" ten opzichte van het Oekraïense standpunt. Volgens Kyiv blijven hun standpunten hetzelfde: volledige soevereiniteit, veiligheid van de bevolking en een rechtvaardige vrede.

Het Kremlin laat via het Russische staatspersbureau RIA weten dat het nog niets heeft vernomen of Oekraïne bereid is om te onderhandelen over het plan van Trump.

28 punten

Gisteren ontving de Oekraïense president Zelensky een 28-puntenplan van de Amerikaanse president Trump om de oorlog met Rusland te stoppen. Over de inhoud van het plan is nog altijd niets bekend. Afgaand op wat er is uitgelekt, komt het plan voor Kyiv neer op een gedeeltelijke overgave aan Rusland.

Oekraïne moet naar verluidt onder meer de hele Donbasregio afstaan, langeafstandswapens inleveren en hun eigen leger inkrimpen. Ook wil Rusland geen buitenlandse troepen in Oekraïne die toezien op een bestand.

De Europese Unie zal volgens EU-buitenlandchef Kallas elk plan voor vrede in Oekraïne steunen zolang het plan gericht is op duurzame vrede en de EU en Oekraïne ook betrokken worden bij het plan. "Elk plan kan alleen slagen als Oekraïne en Europa ook achter het plan staan", aldus Kallas. Europa werd niet betrokken bij de opzet van het plan en lijkt te zijn verrast door het voorstel, schrijft nieuwssite Politico.

'Geen definitief plan'

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Wadephul benadrukt dat het 28-puntenplan geen definitief plan is en dat er moet worden onderhandeld over het plan. "Het Duitse standpunt is het Europese standpunt en dat betekent dat wij Oekraïne steunen. Wij willen ervoor zorgen dat Oekraïne vanuit een zo sterk mogelijke positie kan spreken over dit plan."

Het plan is opgesteld door Amerikaanse en Russische diplomaten. Het is onduidelijk of het ook tegemoetkomingen van Moskou bevat. Op basis van een anonieme bron zou Rusland toezeggen dat het geen aanvallen meer uitvoert op Oekraïne.

President Zelensky zei gisteren dat hij samen met de Amerikanen gaat werken aan de punten in het plan om de oorlog te beëindigen. Naar verwachting spreekt hij op korte termijn met Trump erover.

Familierechters gaan vanaf volgend jaar met kinderen vanaf 8 jaar spreken bij echtsscheidingszaken. Die grens lag tot nu toe op 12 jaar.

Formeel ging de verlaging al eerder dit jaar in, maar rechtbanken en gerechtshoven hebben nu afgesproken dat ze vanaf 1 januari daadwerkelijk kinderen van 8 jaar en ouder gaan uitnodigen. Dat gebeurt per brief.

Kinderen zijn niet verplicht om naar de rechtbank of het gerechtshof te komen. Ze kunnen er ook voor kiezen om hun mening te geven per brief of mail.

Geen toga

In een kindgesprek kan het kind zelf tegen de rechter zeggen wat het van de scheiding vindt. De ouders zijn daar niet bij.

Het kindgesprek duurt ongeveer 20 minuten en vindt plaats in een speciaal ingerichte kindvriendelijke ruimte. De setting is informeel, zo heeft de rechter geen toga aan.

Het streven is om de kinderen op een ander moment te spreken dan de dag van de zitting. Dat is onder meer om te voorkomen dat ze hun ouders op de gang horen ruziën.

Pedagogisch verantwoord

De afgelopen jaren verschenen meerdere onderzoeken die verlaging van de minimumleeftijd voor kindgesprekken bepleitten. De conclusie luidde dat dat niet alleen juridisch juist maar ook pedagogisch verantwoord is, als tenminste aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

De afgelopen periode waren er in diverse rechtbanken en gerechtshoven pilots met het horen van kinderen van 8 jaar. De ervaringen waren positief.

Schiphol gaat de komende tien jaar 10 miljard euro investeren. Een deel van dat geld wordt geïnvesteerd in buitenlandse luchthavens, het grootste deel gaat naar verbeteringen op de luchthaven zelf. Daaronder valt onder andere verduurzaming, het bouwen van een nieuwe vertrekhal en nieuwe toegangswegen tot de luchthaven.

Deze investering is onderdeel van de toekomstplannen van Schiphol tot 2050. Schiphol gaat uit van een groei in het aantal passagiers de komende jaren. Dat komt onder andere omdat de vliegtuigen steeds groter worden en meer mensen kunnen vervoeren.

Verduurzaming

De pieren moeten daarvoor worden aangepast. Daar zijn de gates, de plekken waar vliegtuigen staan geparkeerd en mensen instappen. Voor de allergrootste vliegtuigen wil Schiphol nieuwe gates bouwen.

De luchthaven heeft op dit moment geen geldige natuurvergunning meer. Daardoor mag Schiphol officieel geen stikstof meer uitstoten, maar over deze uitspraak van de rechter loopt nog een hoger beroep.

Om de uitstoot de komende jaren te verminderen kondigt Schiphol in de toekomstplannen aan meer gebruik te maken van elektrische hulpmiddelen. Zo moet er elektrisch vervoer komen van en naar de luchthaven en stroom worden geboden aan geparkeerde vliegtuigen. Zo hoeven zij de motoren niet draaiende te houden voor bijvoorbeeld de airconditioning.

Buitenlandse luchthavens

Een deel van de investeringen de komende jaren gaat naar buitenlandse luchthavens waar Schiphol een aandeel in heeft, zoals in Australië en Aruba. Schiphol investeert al langer in deze plekken. In een gesprek met het FD zegt topman Pieter van Oord niet uit te sluiten ook te kijken naar kleinere luchthavens dichtbij Nederland, zoals Weeze.

In 2050 wil Schiphol ook beter openbaar vervoer naar de luchthaven realiseren, onder andere door een nieuwe metrolijn tussen Amsterdam, Hoofddorp en de luchthaven.

Oostenrijk schaft volgend jaar de vignetstickers af. Mensen die met de auto naar de Alpenrepubliek reizen kunnen vanaf 1 december 2026 alleen nog digitaal tol betalen. Het doorgeven van je kenteken is dan voldoende.

Voor honderdduizenden Nederlandse wintersporters en wandelaars is het vaste prik: voor vertrek een vignet kopen en aan de binnenkant van de voorruit plakken. Wie dat vergeet, kan voor de Oostenrijkse grens terecht bij tankstations.

Over een jaar is dat dus niet meer nodig. Het Oostenrijkse parlement wil alleen nog een digitaal tolsysteem. Dat is goedkoper en veiliger. Reizigers vullen hun kenteken in en betalen online.

Van een dag tot een jaar

Verder verandert er niets. Zo hebben reizigers nog steeds de keuze uit vignetten voor één of tien dagen, twee maanden of een jaar. Ook is het de bedoeling dat de digitale tol op evenveel plekken kan worden betaald als nu, dus ook bij winkels in het buitenland en bij tankstations.

In Oostenrijk is tol op snelwegen verplicht. Op sommige routes, zoals de Brenner- en de Tauern-Autobahn, moet extra tol worden betaald. De tolprijzen liggen volgend jaar tussen 9,60 euro voor een dag en 106,80 euro voor een heel jaar.

In Vietnam zijn zeker 43 mensen omgekomen door zware overstromingen vanwege hevige regenval. Er worden zeker negen mensen vermist. Ruim 70.000 woningen zijn overstroomd en tienduizenden moesten worden geëvacueerd.

De centraal gelegen provincies Gia Lai, Dak Lak en Khanh Hoa zijn het zwaarst getroffen. Lokale media spreken van historische overstromingen. Vele gemeenschappen zijn nog geïsoleerd door het hoge water. Mensen wachten op daken op reddingsdiensten.

In sommige gebieden is er ruim 1600 millimeter regen gevallen. Hoewel naar verwachting de regenval en waterstand van de rivieren zal afnemen, blijft het risico op overstromingen in de provincies hoog. De nationale weerdienst waarschuwt ook voor aardverschuivingen.

Miljoenenschade

De Vietnamese premier Pham Minh Chinh heeft de regio's opgeroepen om noodmaatregelen te nemen. "Nationale Defensie en het ministerie van Openbare Veiligheid moeten lokale eenheden aansturen en extra troepen en materieel mobiliseren, waaronder helikopters en onbemande vliegtuigen uit aangrenzende gebieden", zei Chinh.

De schade wordt vooralsnog geschat op 3 triljoen Vietnamese dong, wat omgerekend ruim 98 miljoen euro is.

De organisatie van het Eurovisie Songfestival EBU voert een aantal wijzigingen door in de stemprocedures van de zangwedstrijd. De EBU zegt dit te doen om het "vertrouwen en de transparantie te versterken".

Omroepen en artiesten mogen niet meer actief deelnemen of bijdragen aan promotiecampagnes die de stemuitslag zouden kunnen beïnvloeden. Ook zegt de organisatie dat "disproportionele promotiecampagnes" worden ontmoedigd. "Met name wanneer deze worden ondernomen of ondersteund door derden, waaronder overheden of overheidsinstanties."

Het aantal maximale stemmen (online, sms en telefonisch) per persoon wordt verlaagd van twintig naar tien. Ten slotte keert de professionele jury weer terug in de halve finale, meldt de EBU in een persbericht. Dat is voor het eerst sinds 2022.

Valsspelen?

De EBU kreeg veel kritiek te verduren rond de stemprocedure. Bij de laatste editie van het songfestival eindigde de Israëlische zangeres Yuval Raphael op plek 2. Ze kreeg veel publieksstemmen, waarop andere landen Israël beschuldigden van valsspelen bij het televoten.

De Nederlandse songfestival-omroep AVROTROS zei dat is "bewezen" dat de Israëlische regering zich "inmengde" en dat daarmee het evenement is gepolitiseerd. "Dat druist in tegen het apolitieke karakter van het Songfestival", aldus de omroep.

De EBU zegt naast bovengenoemde maatregelen de beveiligingssystemen uit te breiden "waarmee frauduleuze of gecoördineerde stemactiviteiten worden gedetecteerd en voorkomen". Ook worden verdachte patronen beter in de gaten gehouden.

Elke stem telt

Songfestivaldirecteur Martin Green zegt in het persbericht dat met de maatregelen de focus van de wedstrijd houdt op muziek, creativiteit en verbinding.

"Hoewel we ervan overtuigd zijn dat de wedstrijd van 2025 een geldig en robuust resultaat heeft opgeleverd, zullen deze veranderingen helpen om sterkere waarborgen te bieden en de betrokkenheid te vergroten, zodat fans er zeker van kunnen zijn dat elke stem telt en elke stem wordt gehoord."

De verkeersboetes en de verhogingen daarvan zijn niet meer in verhouding tot de ernst van het feit. Dat zegt directeur Albert Hazelhoff van Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) tegen de Leeuwarder Courant.

Volgens Hazelhoff zijn het boetebedrag en de verhoging niet meer in balans. "Het is steeds meer uit de pas gaan lopen met de boetes in het strafrecht." Eerder wees het Openbaar Ministerie hier ook al op.

Hoe hoog de verkeersboetes zijn, is een politieke beslissing. De directeur van het bedrijf dat zorgt voor het versturen en innen van alle verkeersboetes wil dan ook niet zo stellig zeggen dat alle verkeersboetes omlaag moeten.

'Het makkelijkste is: geen boete krijgen'

"We moeten erkennen dat de boetes tamelijk hoog liggen", zegt ook minister Foort van Oosten van Justitie en Veiligheid. Toch is hij niet van plan ze te verlagen, omdat hij dan ergens anders op de begroting geld moet zien te vinden. "De boetes financieren belangrijke zaken binnen de justitie en veiligheid, zoals de politie en de brandweer."

De boetes helpen er volgens de minister ook bij dat mensen de verkeersregels niet overtreden. "De makkelijkste en beste manier voor iedereen om geen hoge boete te krijgen, is om je gewoon netjes aan de verkeersregels te houden. Dan krijg je geen bekeuring en heeft iedereen er plezier van in het verkeer."

Hoge verhogingen van de boetes

Hazelhoff pleit voor een aanzienlijke verlaging van de verhoging van de boetes, wanneer er niet betaald wordt. Na de eerste verhoging betaal je nu nog anderhalf keer het boetebedrag. Daarna wordt dit bedrag verdubbeld bij de tweede ophoging. Het bedrag is dan drie keer zo hoog als de originele boete.

Hazelhoff ziet zo al langer dat mensen met schulden zo door de bomen het bos niet meer zien. Ook vergeet men geregeld boetes te betalen, waardoor het bedrag snel verder oploopt. In het ergste geval komt de deurwaarder langs.

"Zowel vanuit het schuldenperspectief als vanuit eenvormigheid willen wij een verlaging van de verhoging. Of slechts één aanmaning met een ophoging in plaats van nu nog twee", aldus Hazelhoff.

"Verhogingen in het strafrecht zijn ook nog eens beperkter, rond de 20 procent. Heel wat anders dan 300 procent. De zin en het nut van de verhogingen moeten niet te ver uit elkaar lopen."

De verhogingen van de boetes hoeven er volgens Van Oosten niet toe te leiden dat mensen meteen in de grote schulden terechtkomen. Hij wijst erop dat mensen een betalingsregeling kunnen krijgen.

Systeem wel goed

Hazelhoff vindt dat het huidige systeem van verkeersboetes wel goed in elkaar zit. In Nederland vallen verkeersboetes niet onder het strafrecht en dat moet zo blijven, aldus de directeur.

"Die strafrechtketen wil je niet opnieuw belasten, met zittingen en officieren die ingezet moeten worden. Het gaat namelijk om acht miljoen verkeersboetes per jaar. Bovendien zijn het relatief geringe feiten. Je wilt niet dat mensen zo een strafblad krijgen."

Zijn onze privé-gegevens nog wel veilig? Daarover is onrust ontstaan in de Tweede Kamer nu een Amerikaans IT-bedrijf op het punt staat eigenaar te worden van het cloudbedrijf waar onder meer DigiD-gegevens bewaard worden. Die digitale identiteit hebben we allemaal nodig om gegevens uit te wisselen met bijvoorbeeld de belastingdienst, maar ook met zorgverzekeraars, pensioenfondsen en studiefinanciering.

Het gaat over het van oorsprong Nederlandse cloud-bedrijf Solvinity, dat een cruciale rol speelt bij het gebruik van DigiD. Het bedrijf is ook betrokken bij Mijn Overheid, de digitale postbus van de Staat, en levert diensten aan het Centraal Justitieel Incassobureau, de overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor het innen van boetes.

Het grote Amerikaanse techbedrijf Kyndryl, een afsplitsing van IBM, heeft een bod uitgebracht op Solvinity en daarmee is de kans groot dat Solvinity in Amerikaanse handen komt.

Geopolitieke speelbal

De Tweede Kamer dringt er al langer op aan dat de overheid zich minder afhankelijk moet maken van Amerikaanse techreuzen als Google en Microsoft, omdat dit de overheid en overheidsinstanties kwetsbaar maakt. Het is de vraag of Nederland nog wel de baas is over de data die vastligt op Amerikaanse servers.

De vrees dat het misgaat is sinds het aantreden van de Amerikaanse president Trump aangewakkerd, zegt Kamerlid Barbara Kathmann van GroenLinks-PvdA, die hier als eerste Kamervragen over stelde. "Het is erg dat zo'n bedrijf in Amerikaanse handen valt, omdat we nou juist vinden dat we onafhankelijker moeten worden van Amerikaanse techbedrijven."

Volgens haar wordt de digitale dienstverlening steeds meer een geopolitieke speelbal. "Als de Nederlandse overheid iets doet wat Trump niet leuk vindt, kan hij met een druk op de knop even onze overheid uit zetten. Dat is dus echt wel een groot gevaar", waarschuwt ze.

Zij betwijfelt of de overname nog tegen te houden is, maar vindt wel dat alles in het werk moet worden gesteld om dat te proberen. "Als het kan moet het zeker gestopt worden."

Niet alleen linkse oppositie ongerust

Het is niet alleen de linkse oppositie die ongerust is over de gevolgen van de overname. Ook SGP-fractievoorzitter Chris Stoffer is niet gerust op de goede afloop. Net als Kathmann vindt hij dat het kabinet moet onderzoeken of de verkoop nog kan worden tegengehouden.

"Wat gebeurt er met die gegevens, waar gaat dat naartoe?", zegt Stoffer. "Kunnen we straks nog wel op een veilige manier je belastingformulier invullen? Hier zitten hele kwetsbare dingen in. Dat dit zo maar gebeurt vind ik zorgelijk."

Opmerkelijk is overigens dat Solvinity in mei van dit jaar met een aantal andere Nederlandse bedrijven uit de sector een zogenoemd 'position paper' publiceerde over de kwetsbaarheid van digitale zelfstandigheid en het cloudbeleid van de overheid. In dat advies staat letterlijk: "Het is niet langer ondenkbaar dat toegang tot clouddiensten bij de overheid en in kritieke sectoren ingezet wordt als geopolitiek drukmiddel." En een stukje verderop in het document: "We benadrukken de urgentie én de mogelijkheden om nu actie te ondernemen."

Solvinity is overigens van oorsprong een Nederlands bedrijf, maar intussen is het grotendeels in handen van een Brits bedrijf. De oorspronkelijke Nederlandse eigenaren hebben nog een minderheidsaandeel.

Amerikaanse overname is 'een verrassing'

Het is op dit moment onduidelijk of de overname nog gestopt kan worden. BBB-staatssecretaris Van Marum (Digitalisering) liet gisteren weten dat "in de markt bekend was" dat Solvinity zocht naar een overnamepartij. Dat een Amerikaans bedrijf de beoogde overnemende partij is, was "een verrassing".

Volgens Van Marum doen de ministeries van Binnenlandse en Economische Zaken en de landsadvocaat onderzoek naar "de operationele, juridische en contractuele consequenties" van de voorgenomen overname en bekijken ze of die volgens de regels verloopt. Maar de vraag of de overname nog kan worden tegengehouden, konden de ministeries gisteren niet beantwoorden.

In het Financieel Dagblad liet het bedrijf zelf weten zich bewust te zijn van "het sentiment in de markt", maar wilde het niet ingaan op mogelijke risico's. De Kamervragen die GroenLinks-PvdA en de SGP hebben gesteld, moeten nog door de staatssecretaris worden beantwoord.

Colombia is begonnen met het opduiken van voorwerpen uit wat het meest kostbare scheepswrak ter wereld wordt genoemd. Het Spaanse galjoen San José zonk in 1708 met ongekende rijkdommen uit de Nieuwe Wereld aan boord. Tegenwoordig wordt de waarde van de lading geschat op miljarden.

De San José was vanuit de Spaanse koloniën in Zuid-Amerika onderweg naar Europa toen het door een Brits schip werd aangevallen. De driemaster ging daarbij verloren, met aan boord edelstenen en 11 miljoen goud- en zilverstukken.

"Men haalde het zilver uit Zuid-Amerika, zoals uit de Potosí-mijnen bij Peru en Bolivia, en dan gingen ze op transport naar Spanje", vertelt hoogleraar onderwater archeologie Martijn Manders, die de Colombiaanse regering adviseert bij de operatie. "Daar kon Spanje van alles en nog wat mee doen, waaronder ook de oorlogen financieren."

"Maar dat was dan juist heel erg lucratief voor de vijanden om die vloot tegen te houden", aldus Manders. "Zo kennen wij Piet Hein uit 1628, die de Spaanse zilvervloot heeft tegengehouden."

Onbekende locatie

Eeuwenlang was de plek waar het schip verging onbekend, tot Colombiaanse onderzoekers het in 2015 terugvonden, op 600 meter diepte. Vanwege de kostbare lading is de precieze plek nog altijd staatsgeheim.

Het schip ligt op een diepte waar je niet gewoon naartoe duikt, vertelt de hoogleraar. Daar worden allemaal robots voor gebruikt, die vanaf de oppervlakte worden bestuurd.

"Het is niet zo dat men nu is begonnen met het hele schip leeg te halen, maar wel met een aantal objecten omhoog te halen", vertelt Manders. "Dit om ten eerste te zien: hoe moeten we dat eigenlijk doen? En ten tweede: als die spullen omhoog komen, hoe moeten we ervoor zorgen dat die niet uit elkaar vallen?" Dit gaat volgens de hoogleraar niet over de goud- en zilverstukken, maar de kanonnen en het aardewerk.

De Colombiaanse president Petro keek mee tijdens het omhoog takelen van de eerste vondsten:

Nog altijd is er onenigheid over het eigenaarschap van de lading. Niet alleen claimen Colombia en Spanje de eigenaar ervan te zijn, ook eisen Amerikaanse duikers die zeggen het schip al in 1982 te hebben gevonden de schatten op.

Ook is er nog een claim van de inheemse bevolkingsgroep die in Bolivia en Peru wonen rond de Potosi-mijnen, waar het zilver en goud aan boord vandaan komt. "Zij zeggen wij hebben onder dwang dit uit die mijnen moeten halen, duizenden mensen zijn daardoor overleden", aldus Manders "Wij willen daarvoor genoegdoening en zijn eigenlijk moreel eigenaar van zeker een deel van de vondst."

Eerste stukken

De eerste stukken die nu boven water zijn gekomen, zijn een kanon, enkele goudstukken en een porseleinen beker. De Colombiaanse president Petro was erbij toen de archeologen ze ophesen.

De Colombiaanse onderzoekers zeggen overigens niet op de schatten uit te zijn, maar vooral geïnteresseerd te zijn in de archeologische waarde van het schip. Zo kan verder onderzoek uitwijzen hoe het schip precies aan zijn einde is gekomen.

25-jarige Mexicaanse Fatima Bosch is in Thailand gekroond tot Miss Universe. De toekenning was het slotstuk van een tumultueus verlopen evenement. Bosch was eerder deze maand nog het middelpunt van een rel rond de Thaise organisator van de verkiezing.

Op een promotiebijeenkomst met alle kandidaten begin deze maand haalde organisator Nawat Itsaragrisil uit naar de Mexicaanse. Hij vertelde het publiek dat Bosch weigerde om promotionele activiteiten voor gastland Thailand uit te voeren. Toen zij weerwoord gaf, raakte hij geïrriteerd: "Ik heb je niet gevraagd te praten, blijf alsjeblieft beleefd. Ik ben nog aan het praten. Luister! Waarom sta je op om tegen mij te praten?"

Bosch bleef protesteren tegen zijn denigrerende toon en na een woordenwisseling verliet zij de zaal, gevolgd door meerdere andere deelnemers die hun solidariteit met haar wilden betuigen.

Beelden van de confrontatie:

Het incident kwam Nawat op bestraffende woorden te staan van zijn medeorganisator, de Mexicaanse zakenman Raul Rocha. Zelf bood hij zijn excuses aan, maar daarmee was de commotie rond het evenement nog niet geluwd.

Deze week trok de Libanees-Franse componist Omar Harfouch zich terug uit de jury, uit onvrede over de manier waarop de organisatie kandidaten had geselecteerd voor de laatste ronde van de missverkiezing. Ook de Franse oud-voetballer Claude Makélélé stapte op als jurylid, naar eigen zeggen vanwege "persoonlijke omstandigheden".

74ste winnaar

Uitgerekend Bosch ging dus gisteravond in Bangkok aan de haal met de titel. Zij kreeg de bijbehorende kroon uit handen van haar voorganger, de Deense Victoria Kjaer Theilvig. De tweede plaats was voor de Thaise Veena Praveenar Singh, derde werd Stephany Abasali uit Venezuela.

Bosch is de 74ste winnaar van de Miss Universe-verkiezing. Het is een Amerikaans initiatief, maar de laatste jaren is het evenement in Mexicaanse en Thaise handen gekomen.

Nu Donald Trump onder druk van het Congres heeft getekend voor vrijgave van de Epstein-files, heeft de Amerikaanse overheid dertig dagen om de documenten die nog niet zijn vrijgegeven waar nodig geacht zwart te lakken, en te delen met het publiek. Eerdere datadumps geven alvast een inkijkje.

Van nieuwsartikelen en wetenschappelijke rapporten tot seksistische en bij vlagen racistische appjes en mailtjes, van en naar Jeffrey Epstein. Gedetailleerde beschrijvingen, verklaringen van jonge meiden die tegenover de politie vertellen over het misbruik door Epstein, videobeelden. Vrijwel alles komt voorbij in de meest recente lading 'Epstein-files' die afgelopen week werd gepubliceerd door een speciale commissie van het Congres.

Adreslijsten

Wie grasduint door de ruim 20.000 pagina's aan Epstein-gerelateerde documenten, leest hoe de veroordeelde zedendelinquent zijn net breed uitwierp: van een oneigenlijk verkregen adreslijst van het gemeentelijke waterbedrijf in Palm Beach (woonplaats van Trump), tot aanwezigheidslijsten van grote conferenties als het World Economic Forum. In meerdere gevallen gevolgd door appjes en mailwisselingen, met oude en nieuwe vertrouwelingen van Epstein.

"We zitten op het vliegveld van Amsterdam en staan op het punt naar Nairobi te vertrekken", schrijft pr-adviseur Peggy Siegal eind 2009 in een e-mail aan Epstein. Hij zou haar later vragen om het verhaal te ontkrachten van Virginia Giuffre, die Epstein betichtte van seksueel misbruik.

"We zullen foto's maken met de Masai in de lemen hutten", schrijft Siegal over het nomadenvolk uit Kenia. "Dan zeggen we dat we zijn binnengedrongen in het winterse Witte Huis en met Obama's familie poseren. Mis je." Obama is geboren in Hawaï, maar een complottheorie die Trump groot maakte houdt het op Kenia.

Ontmoetingen met Steve Bannon

"Fun", schrijft Epstein over een interview dat Nieuwsuur in 2018 had met Steve Bannon, ooit Trumps belangrijkste strateeg. "Hij moet die shit niet verdedigen", reageert een voormalig adviseur van Obama in een reply aan Epstein, nadat ze had gezien dat Bannon bij Nieuwsuur geen afstand wilde nemen van de complottheorie.

"Hij kan populisme/nationalisme verdedigen zoveel hij wil, maar als hij mensen afblaft die overduidelijke leugens van Trump aan de kaak stellen, verliest hij zijn geloofwaardigheid", mailt de Obama-adviseur aan Epstein. In die periode heeft Epstein veelvuldig contact met Bannon. Media-optredens worden door Epstein vrijwel realtime voorzien van advies. "De laatste tien minuten was meer de echte versie van jezelf."

Ze blijven afspreken in de periode, ook als de aanklachten tegen Epstein toenemen. "Ik houd niet van het Regency, omdat het vol staat met apparatuur", schrijft Bannon, bang afgeluisterd te worden in dat hotel. Epstein stelt voor bij hem thuis af te spreken. "Heb je een ingang anders dan de voordeur? Ze hebben je 24/7 onder surveillance." De achteringang, opteert Epstein. "Superveilig."

Nederlandse politiek

De twee hebben in die tijd veel aandacht voor de Brexit. Bannon reist op dat moment als MAGA-influencer stad en land af in een poging populistische, nationalistische bewegingen in Europa te ondersteunen.

In die context komen ook de politieke ontwikkelingen in Nederland meermaals voorbij. Oud-premier Rutte en PVV-leider Wilders zijn meermaals indirect terug te vinden in de documenten, in bijlages van e-mails die rapporten en analyses bevatten van denktanks over het politieke landschap in Europa. In een Twitter-analyse over de Brexit wordt een tweet geciteerd waarin PVV-leider Wilders schrijft: 'Britain, today you can make history!'

In de vrijgegeven documenten staan geen aanwijzingen dat Nederlandse politici, prominenten en bestuurders uit het bedrijfsleven op enig moment in contact zijn geweest met Epstein. Meerdere namen van Nederlandse topbestuurders die terugkomen in de documenten zijn terug te voeren op de gastenlijst van het World Economic Forum in 2011, waarop de toenmalige bestuursvoorzitters van onder meer ING, Heineken en Shell stonden.

Geobsedeerd door Trump

In Amerika kende de laatste datadump al meerdere slachtoffers. Oud-minister Summers legde deze week zijn taken neer nadat gênant mailverkeer met Epstein naar buiten kwam in de documenten. Summers vroeg de zedendelinquent advies om een veel jongere vrouw te versieren. Ook maakte hij seksistische grappen over de intelligentie van vrouwen. Summers zei zich te schamen voor zijn acties.

De e-mails laten ook zien hoe geobsedeerd Epstein was door Trump. Zijn naam komt duizenden keren terug in de data. Daaronder ook een e-mail waarin Epstein suggereert dat Trump urenlang in zijn huis had doorgebracht met een van de vermeende slachtoffers van Epsteins misbruik. Trump is zelf nooit in verband gebracht met wangedrag, bewijs dat hij afwist van strafbare feiten is er evenmin.

300 gigabyte aan data

Het is nog onduidelijk of en wanneer de 300 gigabyte aan nog niet vrijgegeven documenten worden gedeeld. Formeel moet het ministerie van Justitie de Epstein-files binnen dertig dagen vrijgeven, dus uiterlijk 19 december. Daarbij heeft Justitie ruimte om bepaalde documenten niet vrij te geven. Beeldmateriaal waarop seksueel misbruik is te zien bijvoorbeeld, om slachtoffers te beschermen. Of als de nationale veiligheid in gevaar komt.

Ook kunnen documenten tijdelijk worden achtergehouden als die van invloed zijn op lopende juridische onderzoeken. Daarmee blijft de vraag of Amerikanen, ongeacht politieke kleur, genoegen zullen nemen met wat er wel wordt gedeeld.

Eerder maakten we deze video over de relatie tussen Trump en Epstein:

Goedemorgen! Vandaag is het de laatste dag van de klimaattop in Brazilië en Trump ontmoet de gekozen burgemeester van New York, Zohran Mamdani.

Eerst het weer: vandaag zijn er zonnige perioden, maar in het noorden is nog een bui mogelijk. De temperatuur loopt op naar 3 tot 6 graden. Vanaf zondag neemt de wisselvalligheid toe en met maxima rond 5 graden is het koud voor eind november.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Oekraïense president Zelensky heeft het 28-puntenplan ontvangen van president Trump om de oorlog met Rusland te stoppen. Over de inhoud heeft hij niets gezegd.

"Onze teams, die van Oekraïne en de Verenigde Staten, gaan werken aan de punten in het plan om de oorlog te beëindigen", zegt Zelensky op X. Volgens anonieme bronnen zou het plan een aantal vergaande concessies aan Poetin bevatten. Zelensky gaat waarschijnlijk op korte termijn in gesprek met Trump over het plan.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In een wassenbeeldenmuseum in Parijs is een beeld van wijlen Diana Spencer onthuld. Het beeld draagt een replica van de wereldberoemde zwarte cocktailjurk, ook wel de 'wraakjurk' genoemd.

Zo zag de onthulling van het nieuwe wassen beeld van Diana Spencer eruit:

Fijne dag!

Slachtoffers van een seksueel misdrijf die stranden in het aangifteproces worden door de politie steeds vaker aangemeld bij organisaties als HelpWanted, Centrum Seksueel Geweld, Veilig Thuis en Perspectief Herstelbemiddeling. Die organisaties helpen bij traumaverwerking, veiligheid of bemiddeling tussen dader en slachtoffer.

In 2021 ging het om enkele tientallen, dit jaar om duizenden slachtoffers. Het zijn mensen die geen aangifte wilden doen of bij wie een onderzoek na aangifte stopte omdat er bijvoorbeeld te weinig bewijs was.

Het werkelijke aantal doorverwijzingen naar hulp ligt volgens de politie waarschijnlijk nog veel hoger, omdat het bijvoorbeeld niet wordt geregistreerd als iemand tijdens een aangifte wordt aangemeld bij hulpverlening.

Andere weg

"De bewijsvoering blijft bij seksueel misbruik lastig, omdat het vaak een een-op-een-situatie is", zegt een politiewoordvoerder. Ook wijst hij erop dat de dader in 85 procent van de gevallen een bekende is van het slachtoffer. "Slachtoffers willen niet altijd dat bijvoorbeeld hun opa of vader vervolgd wordt. Zij kiezen dan voor een andere weg."

Volgens Anna Pastor van Perspectief Herstelbemiddeling helpt vooral erkenning bij het verwerken van een seksueel misdrijf. "Bij seksuele misdrijven hebben slachtoffers vaak veel vragen: waarom ik? En: hoe kon je dat doen? Ze leggen de verantwoordelijkheid soms bij zichzelf. En dan kan een gesprek met de dader die dat tegengaat heel erg helpen." De organisatie bemiddelt bij gesprekken tussen slachtoffers en daders.

Meer baat bij hulpverlening

In 2021 werd nog maar een op de tien slachtoffers bij wie het onderzoek na aangifte stopte aangemeld bij een hulporganisatie. Inmiddels zijn dat er ongeveer vier op de tien.

"We werken steeds beter met hulpinstanties samen", zegt de politiewoordvoerder. "Slachtoffers van seksuele misdrijven hebben voor verwerking soms meer baat bij hulpverlening dan bij strafvervolging van de plegers. We leggen daarom verschillende opties aan het slachtoffer voor, die zelf beslist."

Het grootste deel kwam terecht bij Centrum Seksueel Geweld, waar slachtoffers worden behandeld na een nare seksuele ervaring of seksueel misbruik. Een kleiner deel werd doorverwezen naar Perspectief Herstelbemiddeling. Bij ongeveer even veel slachtoffers doet de politie de bemiddeling zelf.

'Informerend gesprek'

Eerder raakte de politie nog in opspraak door de wijze waarop vóór een aangifte de gang van zaken werd uitgelegd. Slachtoffers ervoeren dit gesprek vaak als ontmoedigend.

De politie heeft deze gesprekken daarom aangepast. "Ze zijn korter geworden, en vaak telefonisch. En de verplichte bedenktijd is afgeschaft. We vragen nu veel meer waar het slachtoffer behoefte aan heeft."

In september zijn de politie en hulpverleningsinstanties gezamenlijk een proef gestart om meldingen te beoordelen. Telefoontjes die bij Centrum Seksueel Geweld, Slachtofferhulp óf de politie binnenkomen, worden in een multidisciplinair team besproken, als de melder daarvoor toestemming geeft.

"We bekijken dan: waar heeft deze persoon baat bij? Bij een verkrachting moet er bijvoorbeeld direct sporenonderzoek worden gedaan. Soms heeft iemand juist medische hulp nodig, dan beginnen we met behandeling via Centrum Seksueel Geweld. En wie twijfelt over aangifte, koppelen we aan een slachtofferadvocaat", zegt een woordvoerder.

Eén keer verhaal doen

Een speciale regiehouder, die schakelt tussen de instanties, is het aanspreekpunt van het slachtoffer. De bedoeling is dat slachtoffers maar één keer hun verhaal hoeven te doen en sneller en beter worden geholpen.

Ook moet het de politie ontlasten, die al jaren te weinig zedenrechercheurs heeft. "Zedenrechercheurs worden maar moeilijk gevonden. Het is zwaar werk", zegt de politiewoordvoerder.

De proef wordt in het voorjaar afgerond en geëvalueerd.

Steeds meer geregistreerde zedenmisdrijven

De politie registreert ieder jaar meer zedenmisdrijven. In de eerste helft van 2025 kreeg de politie bijna 8000 meldingen, ruim duizend meer dan in dezelfde periode van 2024. Meldingen kunnen gedaan worden door slachtoffers, soms pas jaren later, maar ook door omstanders die de politie bellen wanneer ze getuige zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

De recente toename komt volgens de politiewoordvoerder door de nieuwe zedenwet die op 1 juli 2024 inging. Hierdoor zijn meer misdrijven strafbaar geworden, zoals chatten met minderjarigen. Ook is er meer meldbereidheid doordat er meer aandacht voor het onderwerp is. Hij wijst op de #MeToo-beweging en het onthullen van de misstanden bij The Voice in 2022. "Toen kregen we ook een stuk meer meldingen binnen."

Maar een kwart van de meldingen leidde in 2025 tot een aangifte. Een kwart daarvan werd vroegtijdig afgebroken.

Slachtoffers kloppen ook steeds vaker zelf aan bij hulporganisaties. Zelfs plegers weten de organisaties te vinden.

In 2024 werd ruim 2100 keer contact opgenomen met de hulplijn Stop it Now door mensen die zich zorgen maakten over eigen of andermans seksuele gevoelens voor minderjarigen. Dat is bijna drie keer zo vaak als twee jaar eerder. Zij hadden misbruikbeelden bekeken, seksuele gevoelens voor minderjarigen of kindermisbruik gepleegd.

Voor duizenden Palestijnen voelt Gaza na twee jaar oorlog als een plek waar je alleen nog kunt overleven door te vertrekken. Maar wie vertrekt, loopt het risico om nooit meer terug te kunnen keren. Met die mix van emoties stapten afgelopen maanden honderden Palestijnen uit Gaza op geheime chartervluchten die door een schimmige organisatie worden geregeld.

De reizigers betalen duizenden dollars, weten vaak niet waar ze terechtkomen, en vrezen dat hun vertrek wordt gebruikt als onderdeel van een politiek project: het etnisch zuiveren van de Gazastrook, waar Israëlische politici en opiniemakers openlijk over spreken.

De vluchten, die vanaf Ramon Airport bij Eilat in Israël vertrekken, worden aangeboden door Al-Majd, een tot voor kort onbekende organisatie. Uit onderzoek van de Israëlische krant Haaretz en van Al Jazeera blijkt dat Al-Majd is verbonden aan een eenheid binnen het Israëlische ministerie van Defensie die belast is met "vrijwillige emigratie" uit Gaza.

Voor veel Palestijnen is het de enige reële mogelijkheid om het gebied te verlaten. Palestijnse autoriteiten waarschuwen dat de vluchten onderdeel kunnen zijn van een strategie om Gaza te "ontvolken", vooral door kapitaalkrachtige Palestijnen te laten vertrekken.

Bestemming onbekend

De meest recente vlucht vervoerde 153 Palestijnen, onder wie dokters, ingenieurs, ondernemers, en gezinnen met jonge kinderen. De passagiers wisten vooraf niet naar welk land ze zouden reizen. De groep verzamelde zich in de Gazastrook en werd met bussen de grens met Israël overgereden.

De groep vloog eerst naar Nairobi, in Kenia, en daarna met een Zuid-Afrikaanse charter naar Johannesburg. Bij aankomst werden ze meer dan twaalf uur vastgehouden omdat hun paspoorten geen Israëlische uitreisstempels bevatten.

Zuid-Afrikaanse instanties spraken van een "mysterieuze" groep zonder duidelijke bestemming. Het land gaf de Palestijnen uiteindelijk een tijdelijke visumstatus van 90 dagen.

Haaretz achterhaalde dat Al-Majd wordt geleid door Tomer Janar Lind, een Israëlisch-Estse zakenman die bedrijven oprichtte in Europa en het Midden-Oosten. Op een oudere versie van de website stond het logo van zijn Estse bedrijf Talent Globus. De huidige website werkt deels niet. Adressen, foto's en contactgegevens blijken niet te kloppen. Links naar sociale media leiden nergens heen, en sommige verhalen op de site bevatten stockfoto's of foutieve data.

Toch is de website van de organisatie de laatste maanden breed gedeeld onder Palestijnen in Gaza via sociale media. Kandidaten moeten hun gegevens opsturen en na voorlopige goedkeuring tussen de 1500 en 2000 dollar betalen voor een ticket. Daarna worden ze toegevoegd aan een WhatsApp-groep, en krijgen ze via een Israëlisch telefoonnummer verdere details.

Volgens Haaretz heeft Al-Majd de reizen geregeld via COGAT, de militaire instantie die de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden coördineert. COGAT bevestigde aan de krant dat Al-Majd vooraf lijsten met namen en documentatie van reizigers aanlevert en dat Israël alleen groepen laat vertrekken als een land bereid is hen op te nemen.

Tegenover de NOS schrijft COGAT dat dit in lijn is met het beleid van de Israëlische regering, en dat besluiten afhankelijk zijn van "een verzoek van een ontvangend derde land". Verder onderstreept COGAT dat er geen limiet is aan hoeveel Gazanen op deze manier het gebied mogen verlaten en dat het aantal in de afgelopen maanden is toegenomen, onder meer door medische evacuaties.

Verder zijn de procedures voor het vertrek vanuit Gaza naar derde landen door de regering "vereenvoudigd", waardoor er meer verzoeken zijn goedgekeurd.

'Etnische zuivering'

Palestijnse autoriteiten spreken van misleiding. De Palestijnse ambassade in Zuid-Afrika noemt Al-Majd "een ongeregistreerde en misleidende organisatie die misbruik maakt van de humanitaire situatie." De Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken Varsen Aghabekian waarschuwde voor "mensenhandel, bloedhandelaren en agenten van verdrijving".

Palestijnen en internationale onderzoekers plaatsen de vluchten in een bredere politieke context. Uitspraken van president Trump eerder dit jaar hebben Israëlische politici en opinieleiders aangemoedigd om opnieuw te spreken over het "verplaatsen" van Palestijnen of het "ontvolken" van Gaza. Trump zei dat Palestijnen naar een "mooi gebied een stukje verderop" zouden kunnen worden gebracht.

Volgens de Palestijnse politici past het huidige vertrekprogramma in een historisch patroon van pogingen om Palestijnen te laten emigreren. Critici spreken van "gedwongen deportatie" en "etnische zuivering". Israël ontkent dat, maar premier Netanyahu heeft eerder gezegd dat hij oplossingen zoekt waarbij "zoveel mogelijk inwoners Gaza verlaten".

Veel Palestijnen in Gaza zitten nu klem tussen de wil om te overleven en de schaamte en verdriet om familie en vrienden achter te laten, zonder zicht op terugkeer "Ik ken zoveel mensen die graag op zo'n vlucht willen stappen, ongeacht wie die organisatie leidt", zegt een inwoner van Gaza, die niet met naam genoemd wil worden, tegen de NOS. "Het gonst in Gaza van de geruchten over de organisatie. Ik heb van alles geprobeerd om mensen die al zijn uitgevlogen te bereiken maar niemand wil erover praten."

De Utrechtse gemeenteraad heeft ingestemd met de komst van een extra asielzoekerscentrum voor 385 mensen. Het komt in een voormalig kantoorgebouw van de Rabobank. Het plan leidde tot weinig protest.

In het gebouw aan de Europalaan, vlak bij de meubelboulevard in het zuiden van de stad, zit nu al een noodopvang voor 200 asielzoekers. Als die er in 2027 uit zijn, wordt het pand omgebouwd tot duurzame opvanglocatie voor een periode van zeker vijftien jaar. In 2028 moet die opengaan.

Weinig bezwaren

Omwonenden kunnen zich wel vinden in het plan, zo bleek eerder op een inspraakbijeenkomst. Het pand staat op een bedrijventerrein, maar in de nabije omgeving staan wel hoge flats. Ondernemers hadden wel zorgen over de veiligheid; daarover is de gemeente met hen in gesprek.

Met het nieuwe azc wijkt Utrecht af van de eigen normen. Zo was voor nieuwe opvanglocaties een maximum van 300 asielzoekers afgesproken, maar opvangorganisatie COA zou dan de financiering niet rondkrijgen. De Utrechtse gemeenteraad ging daarom akkoord met het voorstel van het college van B&W om een uitzondering te maken.

Ook wil Utrecht asielzoekers in principe opvangen op plekken waar ook andere mensen wonen. Maar het zou te duur worden om ook andere doelgroepen in het voormalige kantoorpand te huisvesten, zegt de gemeente.

Wethouder en COA tevreden

Wethouder Rik van der Graaf (ChristenUnie) is tevreden dat er een opvang voor langere termijn bij komt. "Asielzoekers komen nu vaak terecht in dure, tijdelijke noodvoorzieningen die niet bedoeld zijn voor een langdurig verblijf. Dat draagt niet bij aan rust en het opbouwen van een leven en deelname aan de maatschappij."

Ook het COA is blij, want op veel andere plekken komen nieuwe azc's maar moeilijk van de grond. "We doen er iedere dag alles aan om mensen op de vlucht onderdak te bieden", zegt COA-topman Milo Schoenmaker. "Gelukkig zijn er nog steeds gemeenten die daarbij helpen."

Utrecht doet nog te weinig

Utrecht heeft sinds 1990 al een asielzoekerscentrum voor circa 600 mensen in de wijk Oog in Al, in een voormalig militair ziekenhuis. Ook zijn er verschillende tijdelijke opvanglocaties, waaronder één voor 335 mensen in een hotel aan de Biltsestraatweg.

In totaal heeft Utrecht nu zo'n 1500 opvangplekken voor asielzoekers. Volgens de spreidingswet zouden dat er 1946 moeten zijn, maar er zijn maar weinig gemeenten die aan de taakstelling voldoen.

Een passagiersbus met veertig passagiers aan boord, is van een brug in een rivier gestort. Zestien mensen kwamen daarbij om het leven. Volgens de politie zijn de anderen inzittenden gewond geraakt.

De nachtbus was onderweg van Siem Reap naar de hoofdstad Phnom Penh. Een rit die normaal gesproken ruim vijf uur duurt. Bij Siem Reap ligt het wereldberoemde tempelcomplex Angkor Wat. Alle passagiers in de bus waren Cambodjanen.

Volgens de politie zou de buschauffeur slaperig zijn geweest. Maar of dat ook de oorzaak van het ongeluk was, heeft de politie niet bekend gemaakt.

Een zelfportret uit 1940 van de Mexicaanse kunstenares Frida Kahlo is op een kunstveiling in New York voor omgerekend 47,3 miljoen euro geveild. Het is het hoogste bedrag dat ooit is betaald voor werk van Kahlo en ook is er niet eerder zoveel geld betaald voor het werk van een vrouwelijke kunstenaar.

Op het schilderij, getiteld De Droom (het bed) is Kahlo slapend in een houten bed te zien. Het bed is in koloniale stijl en zweeft in de wolken. Kahlo ligt onder een gouden deken en verstrikt in wijnranken en bladeren. Boven het bed ligt een skelet.

Bij de veiling tuimelden de biedingen van zeven cijfers over elkaar heen:

Frida Kahlo maakte vaker zelfportretten. Ze gebruikte ingrijpende gebeurtenissen uit haar eigen leven als inspiratie. Op 6-jarige leeftijd werd ze getroffen door kinderverlamming aan haar rechterbeen en op haar achttiende kreeg ze een zwaar busongeluk. Daarbij brak ze ribben, een heup en haar slechte been op elf plekken.

Het zou haar leven totaal veranderen. Ze moest een reeks pijnlijke operaties ondergaan aan haar ruggengraat en bekken. Maandenlang lag ze in bed, om de tijd te doden besloot ze te gaan schilderen.

De zelfportretten van Frida Kahlo zijn te herkennen aan het bonte kleurgebruik en aan haar handelsmerk: de aan elkaar gegroeide wenkbrauwen.

Het werk werd geveild via veilinghuis Sotheby's en is een van de weinige schilderijen van Kahlo die buiten Mexico in privébezit zijn gebleven. De verkopende eigenaar is niet bekend gemaakt. Eind jaren negentig van de vorige eeuw was het schilderij voor het laatst in een tentoonstelling te zien. Ook de nieuwe eigenaar is anoniem. Kunsthistorici zijn bang dat het schilderij na de veiling weer uit zicht verdwijnt.

Van Gogh

Bij een gelijktijdige, andere veiling van Sotheby's werden gisteravond eveneens werken van beroemde kunstenaars geveild. Het ging om werken van onder anderen Henri Matisse, Paul Gauguin en Vincent van Gogh. Van die laatstgenoemde bracht een schilderij uit 1887, genaamd Piles de romans parisiens et roses dans un verre, bijna 63 miljoen euro op.