NOS Nieuws - Algemeen

Bewoners van buurtschap Het Woold in Winterswijk proberen om de bouw van drie grote windmolens net over de grens in Duitsland tegen te houden. Ze gaan vanuit Nederland bezwaar maken.

"We weten dat de molens onherstelbare schade veroorzaken aan natuur en gezondheid. Het is aan ons om dat duidelijk te maken", zegt bioloog Mark Hessels bij Omroep Gelderland.

Het grensgebied tussen Winterswijk en de Duitse stad Bocholt bestaat uit een coulisselandschap vol oude landerijen, bossen en een halfopen veengebied. Veel mensen in Het Woold met z'n nog geen duizend inwoners noemen het "onbegrijpelijk" dat er op deze locatie "industriële windturbines" van zo'n 250 meter hoogte worden gepland.

De plannen voor de windmolens op de grens zijn ontwikkeld na een tijdelijke wetswijziging in Duitsland in 2022. In feite was dat een noodwet die de bouw van windmolens moest versnellen, toen het land in een energie- en economische crisis kwam. De Duitse grensstad Rhede wees een 'windgebied' aan, pal op de grens met Nederland en en schrapte vanwege de urgentie de verplichte Duitse milieueffectrapportage (MER).

Protestborden

Voor veel Duitse grensbewoners zat er niets anders op dan zich te schikken. Wel lieten zij protestborden plaatsen. Ook riepen ze de hulp in van de bewoners van Het Woold, de gemeente Winterswijk en de provincie Gelderland.

"Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de gevolgen voor de Nederlandse kant. Dat is onacceptabel", zei Ricarda Kleffel van de werkgroep Windmolenvrij Woold bij de lokale omroep Regio8.

De actie had succes, want na de protesten en officiële verzoeken van de Nederlandse overheden, besloten de Duitsers alsnog een MER uit te voeren. Die ligt nu bij de officiële vergunningsaanvraag voor de drie windmolens ter inzage.

Bevestiging

Voor de Nederlanders is het rapport een bevestiging van wat ze al vreesden. Binnen een straal van 2 kilometer liggen 27 woningen die hinder ondervinden van de geplande turbines. Het gaat om laagfrequent geluid (brommen, dreunen of zoemen) en schade aan de natuur, zegt Tanja van der Ree, die een logeerboerderij in het gebied heeft.

Bioloog Mark Hessels vreest dat het aantal insecten zal afnemen en ecosystemen verstoord raken. Plaagdieren zouden daardoor juist vaker gaan voorkomen, denkt hij.

Een aantal bewoners van Winterswijk zegt ook financieel schade te zullen ondervinden, bijvoorbeeld omdat hun huizen minder waard worden. In Nederland bestaat daarvoor het begrip planschade, waarbij gedupeerde bewoners compensatie kunnen krijgen. Maar in de Duitse wetgeving bestaat planschade niet en is er waarschijnlijk nauwelijks financiële compensatie.

Bezwaarmaken

Nederlandse grensbewoners kunnen tot 19 januari bezwaar maken. Gemakkelijk is dat niet. "Een overvloed aan informatie, inclusief veel Duitse termen en wetgeving, maakt het erg moeilijk voor Nederlanders om hun weg in deze dikke dossiers te vinden", stelt Ricarda Kleffel.

Toch heeft ze er vertrouwen in dat het lukt om de bouw tegen te houden. Als 'Duitsland' niet luistert, bestaat de mogelijkheid van een rechtszaak bij het Europese Hof. "Dat moet via een Duitse advocaat, maar die hebben wij, net als de gemeente Winterswijk en de provincie Gelderland. Hopelijk komt het niet zover, maar als het moet, doen we dat."

Intussen plant Rhede meer windmolens langs de grens. In januari wordt het volgende besluit verwacht.

De politie heeft aanhoudingen verricht bij een kleine demonstratie voor het Concertgebouw in Amsterdam. Daar werd geprotesteerd tegen de aanwezigheid van een Israëlische zanger die banden heeft met het leger. Een politiewoordvoerder wil nog niet zeggen hoeveel mensen er zijn gearresteerd.

Pro-Palestijnse betogers blokkeerden vanmiddag kort twee ingangen van het Amsterdamse podium, maar werden daar volgens een woordvoerder het Concertgebouw snel door de politie weggehaald. De betogers stonden voor de artiesteningang en een zij-ingang.

De demonstranten vinden dat zanger Shai Abramson vanwege zijn banden met het Israëlische leger niet zou mogen optreden. Hij is ex-commandant en voorzanger bij officiële gelegenheden van het leger.

Kort geding

Aanvankelijk werd het protest voor de deur van het Concertgebouw nog verboden door de gemeente. Die wees het nabijgelegen Museumplein aan als locatie voor het protest. Verschillende actiegroepen vonden dat te ver weg van het muziekgebouw en stelden dat het demonstratierecht daarmee beknot werd. Zij spanden een kort geding aan tegen burgemeester Halsema.

In die zaak stelden demonstranten voor dat zij vandaag om 12.45 uur bij een ingang aan de zijkant van het gebouw geruisloos zouden demonstreren en om 18.00 uur nogmaals met een groep van dertig mensen. Andere demonstranten zouden dan wel op het Museumplein hun onvrede over de komst van de zanger uiten.

De rechter ging in dit voorstel mee en stond een "stil en statisch" protest toe, met maximaal twintig demonstranten tussen 12.45 uur en 13.30 uur bij de zij-ingang van het gebouw. Ook moesten de betogers zelf ordehandhavers meenemen. Het versperren van ingangen werd verboden. "U blokkeert de ingang niet en gaat ook niets roepen."

Chanoekaconcert

Abramson zou in eerste instantie optreden bij het jaarlijkse chanoekaconcert dat vanavond plaatsvindt. Vanwege zijn banden met het Israëlische leger vroeg het Concertgebouw de stichting die het concert organiseert hem te vervangen. Volgens de concertzaal stond zijn aanwezigheid "haaks op de missie van het Concertgebouw om mensen te verbinden met muziek".

Toen de Stichting Chanukah Concert dat verzoek weigerde, schrapte het Concertgebouw het concert.

Uiteindelijk kwamen de concertzaal en de stichting tot een compromis, waarin werd besloten dat de zanger niet zou optreden tijdens het chanoekaconcert, maar in plaats daarvan zou optreden als religieus voorzanger in twee besloten concerten. Daar kunnen alleen genodigden naartoe.

Om 18.00 uur vindt er nog een protest plaats bij het Concertgebouw en op het Museumplein. Volgens persbureau ANP is er veel politie aanwezig.

Voor veel Joodse Nederlanders begint vanavond Chanoeka. Dit 'feest van de lichtjes' ontstond ruim 2000 jaar geleden toen de Joodse tempel in Jeruzalem opnieuw werd ingewijd na een periode van onderdrukking.

Een gevoel van uitsluiting en onderdrukking is voor sommige Joodse Nederlanders weer actueel door oplevend antisemitisme. Vorig jaar en in 2023 registreerde de politie 880 antisemitische incidenten, ruim meer dan in 2022. Toen was dat aantal 549.

De NOS sprak Joodse Nederlanders over hun ervaringen met antisemitisme, van wie sommigen zijn of haar verhaal niet publiekelijk durft te delen.

De ervaringen hebben veel overeenkomsten. Joodse Nederlanders merken dat kritiek op Israël en antisemitisme steeds meer door elkaar lopen, ze voelen zich regelmatig gedwongen om zich te verantwoorden voor de oorlog in Gaza, worden uitgescholden of durven hun davidster niet meer te dragen.

Noot van de redactie

De NOS sprak met deze Joodse Nederlanders vóór de aanslag op een joods festival in Sydney. Om deze reden benoemen zij de aanslag niet in de interviews.

Drie Joodse Nederlanders vertellen over hun ervaringen met antisemitisme en gevoelens van isolement:

Jules van Hessen, dirigent

"Mensen verwachten van Joodse Nederlanders dat je afstand doet van het beleid van Israël, anders ben je fout. Als je zegt: 'Ik vind het complex, ik voel me niet in de positie om een standpunt in te nemen', dan ben je fout. Terwijl ik denk: mijn vak is muziek, mijn politieke standpunt is niet relevant voor mijn publiek.

In mijn werk merk ik dat projecten die met Jodendom te maken hebben, worden gecanceld. Dan wordt er gezegd: 'Het is nu niet de goede tijd ervoor, om iets te doen met Joods zijn.'

Ik ben er zelfs vrienden door kwijtgeraakt. Mensen vinden iets van de situatie in Gaza, koppelen mij daaraan en denken: Jules zullen we maar even niet meer bellen. Dat vind ik erg.

Het Joodse leven is ook enorm veranderd sinds 7 oktober 2023. Als we een vergadering of concert hebben met een Joodse inslag, is de locatie eerst geheim. Pas op de dag zelf wordt die bekendgemaakt. Dat gebeurt veel, dat is geen zieligdoenerij.

Kinderen die naar een Joodse school gaan, zitten tegenwoordig in een soort vesting. Dat is een groeiende zorg in de gemeenschap. Steeds vaker klinkt de vraag: voelen we ons hier nog wel thuis?"

Yaël Hersbach, student aan Universiteit Utrecht

"Ik doe een fellowship bij StandWithUs Nederland, een organisatie die antisemitisme bestrijdt door middel van educatie. Ik organiseer evenementen om een gemeenschap te creëren waarin Joodse en Israëlische studenten zich veilig voelen. Antisemitisme is er naar mijn mening altijd al geweest, maar het was eerst minder geaccepteerd om het te uiten. Toen de oorlog begon, veranderde dat.

In september 2023 kwam ik terug uit Israël nadat ik daar een jaar had gewoond, een maand later begon de oorlog. Toen ik op Instagram een story over Israël had geplaatst, schreven tientallen mensen dat ze me wilden verkrachten, verbranden of zelfs onthoofden. Mensen maakten zich er boos over dat ik in Israël heb gewoond, of over mijn Joodse achtergrond. Ik nam de bedreigingen eerst niet serieus, tot mensen achter mijn locatie probeerden te komen en dreigden om mijn familie iets aan te doen. Toen heb ik online mijn naam veranderd en mijn profiel op privé gezet.

Op mijn universiteit willen sommige studenten weten of ik het wel of niet eens ben met de term genocide. Mensen verwachten dat ik mezelf daarover verklaar, terwijl ik denk: waarom? Als mensen daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in mijn mening, dan sta ik 100 procent open voor een gesprek. Maar als ze alleen maar een echo van hun eigen standpunt willen horen, dan zie ik geen nut in het gesprek.

Ik vind het lastig dat antisemitisme geaccepteerd wordt. Familie, vrienden en zelfs vreemden vinden het onverstandig dat ik mijn davidster draag in het openbaar. 'Je weet niet wat voor reactie het oproept', zeggen ze dan. Ik vind dat zorgelijk, want mijn davidster is het probleem niet, een antisemitische reactie wel."

Aryeh Leib Heintz, rabbijn in Utrecht

"Ik kan niet over straat in bepaalde wijken in Utrecht, zonder dat ik word nageroepen. Dan roepen ze bijvoorbeeld: 'vuile rotjood'. Ik probeer het te negeren, maar soms is dat onmogelijk, bijvoorbeeld als iemand je aanvalt. Je moet wel een olifantenhuid hebben.

Sinds 7 oktober 2023 is overal antisemitische propaganda te vinden. Dat brengt ons in gevaar. Ik hoor het ook van andere Joodse Nederlanders: of ze nu behoudend Joods zijn of niet behoudend Joods, ze hebben veel last van antisemitisme. Sommigen zeggen dat ze dachten te weten wie hun vrienden zijn, maar dat die ook bleken mee te doen met antisemitische kreten."

Oekraïne is bereid om het NAVO-lidmaatschap te laten varen in ruil voor westerse veiligheidsgaranties. Dat heeft president Zelensky gezegd voorafgaand aan gesprekken met de Amerikaanse gezanten in Berlijn over een einde aan de oorlog in zijn land.

"Deze veiligheidsgaranties bieden de mogelijkheid om een nieuwe golf van Russische agressie te voorkomen", zei hij. "En dit is op zich al een compromis van onze kant."

Het opgeven van het NAVO-lidmaatschap is een belangrijke koerswijziging voor Oekraïne, dat zich al lange tijd ervoor inzet als bescherming tegen Russische aanvallen.

"Vanaf het begin was het de wens van Oekraïne om lid te worden van de NAVO; dat zijn echte veiligheidsgaranties. Sommige partners uit de VS en Europa steunden deze richting niet", zei hij in antwoord op vragen van journalisten.

Geen uitbreiding in het oosten

"Dus vandaag bieden bilaterale veiligheidsgaranties tussen Oekraïne en de VS, garanties vergelijkbaar met artikel 5 van het NAVO-verdrag, en veiligheidsgaranties van Europese collega's, evenals van Canada en Japan een kans om een nieuwe Russische invasie te voorkomen", zei hij. Zelensky voegde eraan toe dat de veiligheidsgaranties juridisch bindend moeten zijn.

De Russische president Poetin heeft herhaaldelijk geëist dat Oekraïne officieel afziet van zijn NAVO-ambities en zijn troepen terugtrekt uit de ongeveer 10 procent van de Donbas in Oost-Oekraïne die nog in Oekraïense handen zijn. Moskou heeft ook geëist dat er geen NAVO-troepen in Oekraïne gestationeerd mogen worden.

Russische bronnen meldden eerder dit jaar dat Poetin een "schriftelijke" toezegging wil van de belangrijkste westerse mogendheden dat het bondgenootschap niet wordt uitgebreid naar het oosten. Daarmee bedoelt Rusland landen als Oekraïne, Georgië, Moldavië en andere voormalige Sovjetrepublieken.

Kans op vooruitgang

Zelensky, de Amerikaanse gezant Witkoff en Trumps schoonzoon Kushner komen in Berlijn samen voor een nieuwe ronde gesprekken om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Zelensky zei dat Oekraïense, Amerikaanse en Europese functionarissen een reeks bijeenkomsten in Berlijn gaan houden. Hij gaf aan dat hij een persoonlijke ontmoeting zal hebben met Witkoff en Kushner.

Witkoff heeft de onderhandelingen met Oekraïne en Rusland over een Amerikaans voorstel geleid. De keuze om hem naar Berlijn te sturen wordt gezien als een signaal dat Washington een kans op vooruitgang ziet.

De politie heeft een man aangehouden in verband met de schietpartij op de Brown University in de VS. NBC News schrijft dat de persoon nog niet is geïdentificeerd.

Twee studenten werden doodgeschoten, negen andere studenten raakten gewond. In totaal waren ruim 400 agenten bezig met de klopjacht naar de schutter.

Eerder deelde de politie al een korte video van een verdacht persoon, vlak bij de plek waar de aanslag plaatsvond. Het is nog niet duidelijk of de aangehouden man ook degene op die beelden is.

De aanslag vond plaats in de stad Providence. Daar opende een persoon het vuur op studenten. Het motief voor de daad is nog onbekend.

Campus weer open

De campus in de Amerikaanse staat Rhode Island was afgesloten, maar de universiteit laat in een bericht weten dat die inmiddels weer open is. Dat gebeurde op advies van de politie.

"De politie blijft daarentegen bezig in gebieden die nog steeds als plaats delict worden beschouwd", schrijft de universiteit. "Houd er rekening mee dat de toegang tot deze delen van de campus beperkt blijft."

Waarschuwingsborden hangen langs de weg in het dorpje Fujiyoshida aan de voet van Japans bekendste berg, Mount Fuji. "Niet stilstaan op het zebrapad", staat er in grote letters, in het Chinees en het Engels. "Thai, Indonesiërs, Filipijnen, Taiwanezen", somt reisagent Wangping Aw op terwijl ze om zich heen naar de toeristen kijkt. "Geen Chinezen vandaag."

Op 7 november verklaarde de Japanse premier Sanae Takaichi in het parlement dat een Chinese blokkade rond Taiwan zou kunnen neerkomen op een "levensbedreigende situatie" voor Japan. Daarmee suggereerde ze dat het land in dat geval militair betrokken kan raken bij een Chinese aanval op Taiwan.

China reageerde woedend en riep zijn burgers op om "in de nabije toekomst" niet meer naar Japan te reizen. Chinese luchtvaartmaatschappijen boden vrijwel direct gratis annuleringen en omboekingen aan.

"Dit is een vorm van economische dwang", zegt Mong Cheung, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Waseda-universiteit in Tokio. Hij volgt de relatie tussen beide landen al jaren. "Voor de Chinezen is dit een makkelijke manier om de Japanse premier onder druk te zetten, het kost ze weinig."

Miljarden te besteden

Chinezen zijn veruit de grootste groep buitenlandse toeristen in Japan. In 2024 gaven zij volgens het toerismebureau van Japan 1730 miljard yen uit, omgerekend zo'n 9,5 miljard euro.

Tussen januari en september bezochten 6,7 miljoen Chinese toeristen Japan, op een totaal van 28,3 miljoen buitenlandse bezoekers.

Sinds de Chinese reiswaarschuwing is dat beeld abrupt gekanteld. Voor december hebben Chinese luchtvaartmaatschappijen bijna een op de vijf vluchten naar Japan geschrapt, goed voor ruim 156.000 stoelen. Hotelboekingen door Chinese toeristen zijn volgens boekingsplatform Tripla met meer dan de helft gedaald. Hotels in Osaka bevestigen die trend en melden een afname van 50 tot 70 procent tot het einde van het jaar.

"Vooral de grote touroperators lijden hieronder", zegt reisagent Aw. "Wie voor het eerst naar Japan wil, moet in China een visum aanvragen via een reisagent, maar reisagenten verwerken momenteel niets. Dus komen de mensen niet." Ze wijst naar een parkeerplaats langs een bekend meer bij Mount Fuji, waar één middelgrote bus staat. "Het is lunchtijd. Normaal staat het hier vol", zegt ze.

De voorzitter van de Japanse Vereniging voor Reisagenten, Hiroyuki Takahashi, bevestigde deze week dat "er een complete stop is van groepsreizen uit China". Enkele dagen later herhaalde de Chinese overheid zijn oproep, nu vooral gericht aan individuele reizigers.

Druk opvoeren

"Dit is pas het begin", zegt Cheung. "China heeft nog meer kaarten in handen, van economische sancties tot beperkingen op zeldzame grondstoffen, en in het uiterste geval het vastzetten van Japanse burgers op eigen grondgebied." Ook kan Peking zogenoemde grijsgebiedtactieken inzetten, zoals kustwachtschepen, gevechtsvliegtuigen of drones naar betwiste wateren sturen. Dat gebeurde deze week al.

Toch lijken deze middelen voor China niet het gewenste effect te hebben. Premier Takaichi weigert haar woorden terug te nemen. "Ze staat politiek sterker door haar koers", zegt Cheung. "Ze is populair bij het publiek en gebruikt dit conflict om haar machtsbasis te verstevigen."

Minder afhankelijk worden

Tegelijk past de toerismesector zich aan. Bedrijven proberen hun klantenbestand te verbreden en minder afhankelijk te worden van China. "Wij richten ons nu op Australische, Amerikaanse en Taiwanese bezoekers", zegt Aw. "Ik merk bij collega's in de sector dat iedereen daar actief mee bezig is. Uiteindelijk is het ook gewoon slimme business om niet te afhankelijk te zijn van één land."

Volgens Cheung verliest toerisme daardoor op termijn aan kracht als drukmiddel. "Deze ruzie kan nog zeker een jaar duren", zegt hij. "Maar China heeft nog genoeg andere manieren om de druk op Japan op te voeren."

Getuigen van de aanslag op een joods festival op Bondi Beach in Australië, reageren geschokt op wat er is gebeurd. "Een prachtige dag in Bondi verpest door iemand vol haat."

Op het moment van de aanslag waren veel mensen in de omgeving van het strand in Sydney.

Een vrouw vertelt dat ze aan het dineren was in een restaurant aan het strand toen ze iets hoorde dat klonk als vuurwerk, schrijft nieuwszender ABC. Ze zag vervolgens mensen van het strand af rennen, waarop zij en haar man beseften dat er iets mis was. Ze zochten hun toevlucht in een kleedkamer.

"Er stond een houten bank. Ik schoof hem opzij en zette mijn kinderen erachter", zegt de vrouw. "Toen kwam er iemand naast ons zitten die bloedde. Ik weet niet wat er met hem is gebeurd, want iemand opende de deur van de kleedkamer en liet mensen naar binnen." Ze zegt dat mensen huilend zaten te schuilen, terwijl anderen op zoek gingen naar hun dierbaren.

In deze video vertellen verschillende getuigen wat ze zagen gebeuren:

De autoriteiten spreken van een terroristische aanslag gericht tegen de joodse gemeenschap in Sydney. Twee mannen stapten uit een voertuig en openden even na 18.30 uur lokale tijd vanaf een brug het vuur met zware wapens. Volgens de politie waren er zo'n duizend mensen op het joodse festival afgekomen om Chanoeka te vieren. Het schieten zou zeker 10 minuten hebben geduurd.

ABC sprak ook een man die op het Chanoeka-festival in Bondi Park aanwezig was. Hij zegt dat hij twee schutters in zwarte kleding zag staan op de kleine loopbrug vlak bij de parkeerplaats van de speeltuin, waar het festival werd gehouden.

Op door de NOS geverifieerde beelden zijn de schutters op de brug te zien:

De getuige zei dat hij zijn familie zo goed mogelijk tegen de schutters beschermde en vervolgens was weggerend. Hij beschreef de aanslag als "een absolute hel op aarde". Hij zei dat hij mensen in plassen bloed zag liggen.

Dag verpest door haat

Richard Hasten was bezoeker van het joodse evenement genaamd Chanukah by the Sea. "Mijn kleinzoon speelde in de kinderboerderij, alles was in orde", zegt hij. Rond 18.30 uur hoorde hij drie knallen vanaf de voetgangersbrug. Toen hij zich realiseerde dat het om een aanslag ging.

"Ik zocht dekking, ik lag op de grond en er lag een vrouw recht voor me. Ik zag dat ze bloedde, pal voor mijn neus... Dus trok ik mijn shirt uit om het bloeden te stoppen." Hij zegt dat hij denkt dat de kogel haar schedel mogelijk heeft geraakt, maar dat ze nu "in orde" is.

Hij zegt dat zijn zoon "hysterisch" raakte toen hij van zijn vrouw en kind werd gescheiden. Ze zijn inmiddels herenigd. "Een prachtige dag in Bondi verpest door iemand vol haat", zegt de man.

"Het was net als elke andere zondagmiddag hier in Bondi", zegt getuige Marley Carroll. "Ik denk dat het eerst twee schoten waren. Iedereen keek achterom, het kwam uit North Bondi", vertelt hij. "In eerste instantie dacht ik: 'Ach, daar hoef ik me geen zorgen over te maken', want je zou zoiets gewoon niet verwachten in Sydney."

Toen zag hij een groep mensen op hem af rennen. "Ze renden weg van de schutter, recht op ons af. Toen beseften we dat iedereen om ons heen aan het rennen was, mensen renden over de wegen, auto's claxonneerden, mensen huilden en ik herinner me een groep meisjes die langs ons renden en riepen: 'Hij schiet op mensen, hij schiet op mensen.'"

Toen drong het pas tot hem door dat het echt gebeurde. "Je zou zoiets gewoon niet verwachten, nota bene in Bondi, Sydney. Het was gewoon surrealistisch."

Het wordt wennen op de ochtend van Nieuwjaarsdag. Voor het eerst in bijna veertig jaar is Tjeerd de Faber dan niet op de radio en tv om te vertellen over "horrorjaarwisselingen" ten gevolge van vuurwerk. Kinderoogarts De Faber (70) gaat net voor de jaarwisseling met pensioen.

De timing van zijn pensioen is geen toeval, zegt Tjeerd de Faber bij Rijnmond. Eerder dit jaar besloot de Tweede Kamer tot een vuurwerkverbod. Bij de volgende jaarwisseling mag geen consumentenvuurwerk meer worden verkocht en afgestoken.

Faber sprong een gat in de lucht toen het nieuws bekend werd en zegt nu met een gerust hart met pensioen te kunnen.

Oorlogsverwondingen

"Een jaar of tien geleden heb ik me voorgenomen: ik wil íedere nieuwjaarsdienst meemaken. Als je dat gezien hebt, heb je voor een jaar energie om door te gaan", zegt hij. "Het was M*A*S*H aan de Maas. Het zijn oorlogsverwondingen die je ziet. Je ziet compleet gezonde ogen die aan flarden worden geschoten, in de helft van de gevallen niet eens door eigen schuld."

M*A*S*H was een film en daarna een tragikomische tv-serie waarin de wederwaardigheden werden gevolgd van dokters en verpleegkundigen in een mobiel veldhospitaal tijdens de Koreaanse oorlog in de jaren 50.

Magisch

Tjeerd de Faber begon zijn carrière in het Oogziekenhuis in Rotterdam in 1982 als coassistent, deed hersenonderzoek bij schele apen en specialiseerde zich als hoornvliesarts. "Het hoornvlies, de cornea, heeft echt iets magisch. Je kunt transplanteren, je kunt chirurgisch ontzettend veel doen. En: je kunt mensen écht beter laten zien", vertelde hij vorig jaar bij het 150-jarig bestaan van het Oogziekenhuis.

De Faber behandelde altijd alle leeftijden, maar is kinderoogarts. In het omgaan met kinderen en hun ongeruste ouders is hij "echt gegroeid", vertelt hij. Daarbij spelen ervaringen met zijn eigen kinderen een grote rol. "De oudste had een aangeboren afwijking, waardoor hij wat vingers miste. Ons tweede kind is na vijf maanden overleden aan wiegendood. Dat gebeurde allemaal tijdens mijn opleiding tot oogarts. Dan krijg je wel bepaalde antennes voor verdriet en ongerustheid van ouders."

Landelijke registratie

Sinds 2002 houdt De Faber alle oogletselcijfers in het Oogziekenhuis in Rotterdam nauwkeurig bij. In 2008 wist hij een landelijke registratie van de grond te krijgen. "Toen zijn ook bij mijn collega's de ogen opengegaan: dit moet stoppen", zegt hij.

"Sindsdien pleitten we op medische gronden voor een vuurwerkverbod en in ruil daarvoor professionele vuurwerkshows. Als je arts bent, leg je de eed van Hippocrates af. Daar staat in: breng geen schade toe. Maar daar staat ook in dat als het je als arts lukt om schade te voorkomen, je dat moet doen. Dat is precies wat we met dit dossier hebben gedaan."

De Faber maakte van de strijd tegen consumentenvuurwerk zijn levenswerk. "Bij mij is het kwartje gevallen in de jaargang 2002/2003", vertelt hij. "Toen werd op 1 januari 's ochtends een huilend 3-jarig kind binnengebracht, hartstikke onschuldig. Het vuurwerkongeluk heeft de jeugd van dat jongetje helemaal verpest. Hij is vijf keer geopereerd, maar uiteindelijk is het oog toch blind geworden en kreeg hij een posttraumatisch stresssyndroom. Het jongetje moest daardoor naar het speciaal onderwijs."

Zwanger

Het is niet de enige situatie die De Faber in herinnering roept. "Een mevrouw uit het Oostblok was hier op vakantie, net na de val van de Muur. Ze kwam op het Stadhuisplein uit een kroeg en werd midden in het oog geraakt door een vuurpijl. Die mevrouw was twintig weken zwanger. Diezelfde nacht hebben we het oog moeten verwijderen, twee dagen later beviel ze van een dood kind. Dat soort horrorverhalen, die vormen je wel."

Na zo'n 29.000 operaties en iets meer dan 39 jaar in het Oogziekenhuis neemt De Faber op 16 december afscheid. Althans van Rotterdam. "Ik ga nog wel wat werken op Sint-Maarten, omdat ze daar een tekort hebben aan oogartsen."

Maar de komende jaarwisseling staat hij dus voor het eerst sinds tientallen jaren niet op de OK. Hij gaat samen met zijn vrouw op vakantie, naar een huisje op het Franse platteland.

De politie heeft vannacht een dode gevonden in een woning in Beuningen, niet ver van Nijmegen. Er is een verdachte opgepakt.

De politie trof het lichaam rond 03.00 uur vannacht aan, meldt Omroep Gelderland. Niet veel later werd de arrestatie van een verdachte gemeld. Verder is er nog niets bekendgemaakt over de identiteit van de dode of de verdachte. Ook is nog onduidelijk wat er is gebeurd.

Op dit moment doet de politie onderzoek.

Op het bekende strand Bondi Beach in de Australische stad Sydney hebben twee schutters een aanslag gepleegd op een joods festival. Er zijn elf mensen gedood en ook een van de schutters heeft het niet overleefd, zo maakte de politie bekend op een persconferentie. De autoriteiten spreken van een terroristische aanslag gericht tegen de joodse gemeenschap in Sydney op de eerste dag van het chanoekafeest.

29 gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht, onder wie twee politieagenten. De tweede schutter ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis. De politie onderzoekt of er nog een derde aanslagpleger was.

Over de identiteit van de slachtoffers is nog weinig bekend. De Israëlische premier Netanyahu zegt dat onder de doden één Israëlische staatsburger is.

Volgens Australische media hebben ooggetuigen gemeld dat twee mannen uit een voertuig stapten en even na 18.30 uur lokale tijd vanaf een brug het vuur openden met zware wapens. Het was druk op het strand met zo'n duizend mensen die het joodse festival bijwoonden in het kader van Chanoeka. Het schieten duurde volgens ooggetuigen zeker 10 minuten.

Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat de twee mannen schoten afvuren:

Op andere beelden is te zien dat een omstander een van de schutters belaagt en zijn wapen afpakt. De omstander houdt zich schuil achter een auto, terwijl de schutter vlakbij een vuurwapen afvuurt. Vervolgens besluipt de omstander de man van achteren, pakt hij zijn wapen af en houdt hem onder schot.

De schutter krabbelt op en probeert te ontkomen door langzaam naar achteren te lopen. Tegelijkertijd blijft de andere aanslagpleger schoten afvuren vanaf de brug.

Deelstaatpremier Chris Minns noemt de man die het wapen af wist te pakken "een ware held". Volgens lokale media heet de man Ahmed al-Ahmed. Hij is een 43-jarige fruithandelaar. Ahmed zou met schotwonden in het ziekenhuis liggen. "Er zijn heel veel mensen vanavond in leven als gevolg van zijn moed", zegt Minns.

Bekijk hier de door de NOS geverifieerde beelden:

Op en rond het strand werden gewonden behandeld. Er werden tientallen helikopters, ambulances en medische teams naar het gebied gestuurd. De dreiging lijkt geweken, maar mensen worden nog steeds opgeroepen weg te blijven van het strand. Een team is ter plaatse om mogelijke zelfgemaakte explosieven te ontmantelen.

Een van de daders is geïdentificeerd als Naveed Akram (24) uit Sydney, zo melden Australische media op basis van anonieme politiebronnen. Zijn woning wordt doorzocht door de politie. Er is verder nog weinig over hem bekend. Over de tweede dader is nog niets naar buiten gekomen. Het is niet duidelijk of Akram nog leeft.

'Hart van de natie geraakt'

Premier Albanese zei op een persconferentie dat hij kapot is van de aanslag, die volgens hem "het voorstellingsvermogen te boven gaat". "Dit is een gerichte aanval op de joodse Australiërs op de eerste dag van Chanoeka, wat een dag van vreugde zou moeten zijn. Een kwaadaardige daad van antisemitisme en terrorisme die het hart van onze natie heeft getroffen."

Volgens Albanese wordt onderzocht of nog meer mensen betrokken waren bij de aanslag. "Er is in ons land geen plaats voor dit soort haat, geweld en terrorisme."

Australië-correspondent Meike Wijers:

"Het begin van de chanoekafeestdagen wordt al dertig jaar op Bondi Beach gevierd. Er waren veel kinderen, er werd eten verkocht en er werden spelletjes gespeeld. Het strand was hartstikke vol.

Ik sprak een taxichauffeur die daar was en de schoten heeft gehoord. Hij zag de mensen van het strand af rennen en zag ook mensen op de grond liggen.

Er waren de afgelopen maanden vaker antisemitische aanvallen in Sydney en Melbourne. Er is grote angst hier dat dit een escalatie betekent van wat sowieso al een gespannen situatie was."

Ook Nederlandse politici reageren geschokt op de aanslag. Demissionair premier Schoof spreekt op X van een "vreselijke aanslag in Sydney". Hij schrijft dat zijn gedachten uitgaan naar alle slachtoffers en nabestaanden van deze "laffe daad".

Minister van Buitenlandse Zaken Van Weel noemt het een "meedogenloze aanval tijdens de chanoekafeesten" en zegt dat Nederland "zij aan zij met onze Australische vrienden" staat. De formerende D66-leider Jetten heeft het over een "afschuwelijke aanslag" in Australië. "Joden moeten overal vrij en zonder angst hun geloof kunnen vieren."

Antisemitisme in Australië

Israël wijst met de beschuldigende vinger naar de Australische regering. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Saar moet de Australische regering "die talloze waarschuwingssignalen heeft gehad, tot bezinning komen". Saar stelt dat de aanslag het gevolg is van "antisemitische razernij" in Australië in de afgelopen twee jaar.

De afgelopen jaren waren er meerdere antisemitische incidenten in Australië. Sinds de aanslagen van Hamas in Israël op 7 oktober 2023 werden onder meer aanslagen gepleegd op een synagoge in Melbourne. Begin dit jaar riep premier Albanese de deelstaatministers van het land bijeen na een nieuwe antisemitische aanval in Sydney.

Op nog geen uur rijden van de dichtbevolkte, met wolkenkrabbers volgebouwde Chinese hoofdstad ontvouwt zich een verrassend landschap. In de draslanden en op de verlaten akkertjes rond Peking strijken honderden vogelsoorten neer op hun lange trektocht door Azië.

Met 527 vogelsoorten is Peking namelijk de op een na vogelrijkste hoofdstad van alle G20-landen. De ligging van de stad maakt het een ideale rustplaats voor trekvogels. Maar dat is lang niet zo geweest.

Na jaren van verwoesting van natuurgebieden probeert Peking de vogels nu weer een veilige thuishaven te bieden in de metropool, met succes.

Trekroutes

Ten noordwesten van het centrum van Peking trekken honderden kraanvogels met veel kabaal over onze hoofden. Niet veel later verschijnt de grote trap, die met een gemiddeld gewicht van achttien kilo de zwaarste vliegende vogel ter wereld is. Even daarna laat ook de hop z'n waaierachtige oranje kuif met zwarte puntjes zien.

Ieder jaar vinden honderden vogelsoorten een veilige toevlucht in Peking. De Chinese hoofdstad ligt namelijk op de Oost-Aziatische Australaziatische trekroute, een van de belangrijkste vogelmigratieroutes ter wereld, die loopt van Siberië en Rusland tot aan Australië.

De stad is een aantrekkelijke rustplaats, niet omdat het minder koud is dan in het noorden; van kou hebben vogels weinig last, maar omdat Peking rijk is aan leefgebieden, voedsel en veilige rustplaatsen. Precies wat de vogels nodig hebben op hun lange tocht, vertelt Terry Townshend, een natuurconservator en oprichter van het Wild Beijing Collective.

Peking is niet altijd een vogelparadijs geweest. In de afgelopen dertig jaar is het inwonertal van Peking bijna verdubbeld naar ruim 23 miljoen mensen. En dus dijde de stad, vaak ten koste van de natuur, gigantisch uit.

Bomenplantprogramma

Geteisterd door luchtvervuiling en zandstormen, startte China in 2012 een landelijk bomenplantprogramma. In de jaren daarna werden in het noorden van China tientallen miljoenen bomen geplant. Vandaag de dag beslaan dergelijke bossen bijna een derde van het totale laaglandgebied rond Peking. Hoewel meer groen goed klinkt, bleek deze aangeplante bebossing voor veel vogels desastreus.

Sommige vogels, zoals de kraanvogels en de grote trap, die hun toevlucht zoeken rond Peking, zijn namelijk groot en zwaar. Dat betekent dat ze veel ruimte nodig hebben om te landen en weg te vliegen, legt Townshend uit.

Daarnaast zijn veel vogels door hun zwaarte traag, waardoor ze ver moeten kunnen kijken om vijanden op tijd te zien en te kunnen vluchten. Bomen beperken dat zicht en maken de omgeving dus onveilig.

Ook verstoort de kunstmatige beplanting in sommige gevallen de biodiversiteit, wat dan weer ernstige gevolgen heeft voor de beschikbaarheid van voedsel. Natuurorganisaties proberen lokale overheden er al jaren van te overtuigen te stoppen met het planten van bomen. Het gaat in sommige gevallen goed. Maar het idee dat meer bomen altijd goed is, blijkt hardnekkig.

Toch maakte China de afgelopen jaren veel voortgang in het natuurherstel, via een hele reeks aan wetten en regelgeving. En zo is in de afgelopen vijf jaar volgens de Chinese overheid bijvoorbeeld honderden hectaren aan drasland rond Peking hersteld. Een belangrijk habitat voor vogels.

Vogelbescherming

Daarnaast breidt het land in rap tempo zijn lijst met beschermde vogelsoorten uit, waarmee de jacht strafbaar wordt. Bijna vierhonderd vogelsoorten zijn inmiddels opgenomen in de nationale lijst van speciaal beschermde dieren.

Bovendien startte China dit jaar een campagne gericht op de bestrijding van illegale jacht en handel in beschermde vogelsoorten. Vogels als de wilgengors, een vogeltje dat te herkennen is aan z'n felgele borst en sporadisch ook in Nederland wordt gespot, blijken populair onder stropers. Ook de Chinese hwamei, een beschermde lijstersoort geliefd om zijn zang, doet het goed op de illegale vogelmarkt. Maar wie op hen jaagt, wordt aangepakt.

China heeft sinds dit jaar veldteams opgezet om de ruim duizend vogelrijke zones en natuurgebieden te patrouilleren. Volgens de veiligheidsdiensten zijn er in het eerste jaar meer dan 10.000 mensen gearresteerd en 6600 strafzaken gestart.

Meer vogelsoorten

Meer en meer vogels en vogelsoorten streken de afgelopen jaren neer in Peking. Dit jaar werden er officieel acht nieuwe vogelsoorten geteld. Via het gebruik van kunstmatige intelligentie, camera's en onderwijs- en onderzoeksprogramma's hoopt China de aankomende jaren nog beter zicht te krijgen in het welzijn van de vogelpopulatie in de stad.

Met een overnachting op landgoed Zwaluwenberg in Hilversum trappen Rob Jetten (D66), Henri Bontenbal (CDA) en Dilan Yesilgöz (VVD) vandaag de inhoudelijke besprekingen over een nieuw kabinet af. Nu Yesilgöz ook aan tafel zit, zal de "inhoudelijke en ambitieuze" agenda van Bontenbal en Jetten weer op de schop gaan. Wat zullen de belangrijkste discussiepunten worden?

In het stuk van Jetten en Bontenbal ontbrak nog het financiële plaatje. Daar komt nu verandering in: alle drie de partijen zetten de komende tijd hun financiële experts aan een andere tafel, om een lijstje op te stellen met waar de grote uitdagingen precies liggen.

Voor de komende jaren staat er niet alleen een bezuiniging van zo'n 7 miljard op de agenda, maar is het ook de wens om miljarden uit te trekken voor bijvoorbeeld defensie en investeringen in de economie. Duidelijk is dat als de drie partijen al die wensen willen doorvoeren, er tientallen miljarden euro's extra nodig zijn. Op de vraag waar die vandaan moeten komen, liggen tot nu toe slechts de contouren van een antwoord.

Over bezuinigingen op de zorg en de sociale zekerheid lijken de partijen het wel eens te kunnen worden. Maar daarna wordt het lastiger: de VVD wil bijvoorbeeld ook flink snoeien in het budget voor ontwikkelingssamenwerking, terwijl Jetten en Bontenbal dat juist willen ophogen.

D66 en CDA zien ook nog andere opties dan bezuinigen: het verhogen van de lasten en het laten oplopen van de staatsschuld. Het is de vraag hoe groot de weerstand van de VVD, die hier faliekant op tegen is, de komende weken zal blijven.

Op de achtergrond speelt ook nog de vraag in hoeverre de partijen vinden dat Nederland zich verder moet binden aan de plannen van de Europese Unie. VVD is bijvoorbeeld fel tegen het plan van Europese landen om gezamenlijk te gaan lenen. D66 en CDA hebben daar veel minder bezwaren tegen.

Wie verder leest in de agenda van Jetten en Bontenbal, ziet ook nog andere hordes op de weg. De hypotheekrenteaftrek bijvoorbeeld: zowel D66 en CDA is voorstander van de afbouw ervan, maar Yesilgöz ging daar tijdens de verkiezingscampagne juist hard tegenin door aan te kondigen niet in een kabinet te stappen dat de hypotheekrente aanpast.

Het is de vraag in hoeverre Yesilgöz hieraan vasthoudt. Deze week wilde ze alleen nog kwijt dat ze "haar best gaat doen" om D66 en CDA op dit punt te overtuigen.

Dan het rekeningrijden, of hoe D66 en CDA het in hun stuk beschrijven: "een systeem van betalen naar gebruik, plaats en tijd". De VVD is de afgelopen jaren hier meerdere keren over van standpunt veranderd, maar liet tijdens afgelopen campagne weten toch tegen te zijn. Wellicht hebben D66 en CDA de omschrijving dus bewust vaag gehouden om VVD op dit punt binnenboord te krijgen.

Asielwetten lopen door formatie heen

De strengere asielmaatregelen zullen vermoedelijk ook voor heel wat gesprekken aan de formatietafel zorgen. D66 en CDA willen vasthouden aan de spreidingswet, waar VVD juist weer op tegen is.

Dwars door die discussie loopt de Asielnoodmaatregelenwet: volgende week bespreekt de Tweede Kamer de strafbaarstelling van illegaal verblijf. De VVD is hier grote voorstander van, D66 is juist tegen.

Ook op andere dossiers kan het in de Tweede Kamer wel eens sneller gaan botsen dan aan de formatietafel. Zo wil het demissionaire kabinet volgende week een besluit nemen over de opening van Lelystad Airport, een onderwerp waarover de politiek al jaren verdeeld is.

Volgende week moet duidelijk worden of er F-35-vliegtuigen op Lelystad Airport gestationeerd mogen worden. De gemeente Lelystad en de provincie Flevoland willen dat alleen als er ook vakantievluchten vanaf het vliegveld mogen vertrekken. Een meerderheid van de Kamer, waaronder de onderhandelende partijen D66 en CDA, wil dat het demissionaire kabinet over de vakantievluchten nu nog geen besluit neemt.

De VVD gaat daar dwars tegenin en roept het kabinet juist op om over alles tegelijk een besluit te nemen. Dat roept de vraag op in hoeverre de VVD, die nu in het demissionaire kabinet aan de knoppen zit, rekening zal houden met de toekomstige coalitiegenoten.

En ook als D66, CDA en VVD het eens worden, zijn de partijen er nog niet per se. Of de formatie nou uitdraait op een meerderheidskabinet of een minderheidsvariant, om plannen door de Tweede Kamer te krijgen is minstens één andere partij nodig en ook die zal weer eigen wensen willen inbrengen.

Bij een auto-ongeluk op een weg tussen Schijndel en Heeswijk-Dinther zijn vannacht twee jongeren zwaargewond geraakt. Twee andere inzittenden konden zelf uit de auto kruipen.

De auto waarin de jongeren zaten raakte waarschijnlijk door de mist in de berm en belandde zijwaarts tegen een boom. Twee jongeren moesten door de brandweer uit de auto worden bevrijd. De auto werd daartoe eerst met een lier van de boom losgetrokken en weer op zijn wielen gezet.

Het eenzijdige ongeluk op verbindingsweg de Steeg gebeurde afgelopen nacht niet lang na 02.00 uur. Het was toen erg mistig, meldt Omroep Brabant. De politie vermoedt dat de mist een rol speelde bij het ongeluk.

Vijf ambulances, twee helikopters

De gewonden zijn naar ziekenhuizen in de omgeving gebracht. Aanvankelijk was ook een traumahelikopter opgeroepen met een medisch team, maar die kon vanwege de mist niet komen

De politie onderzoekt nog of de bestuurder onder invloed was.

Het aantal Amerikanen dat naar Nederland wil verhuizen, is in zeker tien jaar niet zo hoog geweest. Dat blijkt uit een analyse van cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) door de NOS en Nieuwsuur.

Tot en met november hebben 6690 Amerikanen een aanvraag ingediend voor werk-, gezins- en studiemigratie. Met de doorgaans drukke decembermaand nog te gaan liggen de getallen al hoger dan de eindcijfers van de vorige twee jaar.

Voor nagenoeg alle soorten migratie ligt het aantal aanvragen door Amerikanen hoger dan de afgelopen jaren, maar vooral in de categorieën gezin en kennis en talent. Die laatste is bedoeld voor vaak hoogopgeleide werknemers uit landen buiten de EU om te werken in functies waar specifieke kennis of ervaring voor nodig is.

Daarbij komen de laatste jaren opvallend veel ondernemers op een Dutch-American Friendship Treaty-visum naar Nederland. DAFT is een verdrag uit 1956, bedoeld om mensen uit de Verenigde Staten en Nederland de kans te bieden relatief eenvoudig te ondernemen in elkaars landen. Tot en met september dit jaar kregen al 700 mensen zo'n vergunning, terwijl dat er vijf jaar geleden zo'n 300 waren.

Startkapitaal

Van Amerikanen wordt 'slechts' verlangd dat zij een onderneming beginnen in Nederland en een startkapitaal van 4500 euro meebrengen. Bovendien maken ze een goede kans om na vijf jaar een permanente verblijfsvergunning te krijgen. Uit cijfers van de IND blijkt dat DAFT-aanvragen bijna altijd worden gehonoreerd.

Dat maakt Nederland een aantrekkelijk land om naartoe te emigreren, zegt Jana Sanchez. Zij is oprichter van GTFO Tours, dat Amerikanen helpt naar het buitenland te verhuizen.

"Amerikanen die willen emigreren, gaan meestal het liefst naar een Engelstalig land: Canada, Engeland of Ierland bijvoorbeeld", zegt Sanchez. "Maar daar is het bijna onmogelijk om een visum te krijgen. In tegenstelling tot Nederland, dat eigenlijk óók een Engelstalig land is. Bijna iedereen spreekt hier de taal."

'Opkomend fascisme'

De belangrijkste reden om te vertrekken uit de VS, laat zich volgens haar samenvatten in één woord: Trump. "Er is grote angst over het opkomende fascisme onder zijn leiding. Zeker mensen met Latijns-Amerikaanse wortels of een andere geaardheid zijn heel erg bang op het moment."

Ook het dure zorgsysteem en het vele vuurwapengeweld zijn belangrijke redenen om te vertrekken, ziet Sanchez. "Je wilt gewoon niet bang hoeven zijn dat je kind wordt neergeschoten. Of dat je duizenden dollars moet betalen als je een keer naar de eerste hulp moet."

Het zijn precies de redenen die Daniel (39) en Jolissa (38) Acosta noemen. Op 17 november landden de geboren Texanen met hun 1-jarige dochtertje Sophia op Schiphol. Ze speelden altijd al met het idee om eens in het buitenland te gaan wonen en Nederland vonden ze al langer interessant. "We hadden documentaires gezien over het Nederlandse onderwijs- en zorgsysteem. Daar zijn we heel erg enthousiast over."

Nu de ontwikkelingen in de VS "snel de verkeerde kant opgaan", hebben de Acostas hun plannen dit jaar doorgezet. "We zijn allebei geboren en getogen Amerikanen, maar hebben wel Mexicaanse wortels. We zien nu ook verhalen van mensen die worden opgepakt, terwijl ze gewoon in de VS zijn geboren. Dat is behoorlijk beangstigend. Door de combinatie van Trump én de mogelijkheid om via het DAFT-visum naar Nederland te komen, hebben we besloten om nu de stap te zetten."

De Acostas hadden allebei een goede baan in de VS: Jolissa als IT'er in de financiële sector en Daniel in de horeca. Jolissa gaat hier proberen iets in haar eigen vakgebied te vinden, maar wil eerst vloeiend Nederlands leren spreken. Daniel is druk bezig met het opzetten van zijn eigen cateringbedrijf. "Het wordt een combinatie van Mexicaanse pittigheid met Texaanse grill."

Kritische geluiden

Op sociale media vertellen tal van Amerikanen enthousiast hoe ze zich dankzij DAFT in Nederland hebben kunnen vestigen. Diverse bureautjes - zoals dat van Sanchez - ondersteunen Amerikanen met hun aanvraag. De interesse in Nederland als emigratiebestemming groeit volgens deze bureaus snel. Na de publicatie van een artikel in The New Yorker van afgelopen week - waarin DAFT een prominente rol heeft - zal dat vermoedelijk niet minder worden.

Er zijn onder Amerikanen ook kritische geluiden over Nederland te horen. Zo gaat het vaak over de crisis op de woningmarkt en de relatief hoge kosten voor levensonderhoud.

Is DAFT daarmee vooral voor de happy few? "Wij hebben het geluk gehad dat we de financiële mogelijkheden hadden om deze stap te zetten, maar we hebben ook verhalen gehoord van mensen met heel weinig geld die naar Nederland zijn gekomen", zegt Daniel Acosta.

Ook meer asielaanvragen

Wie niet voor de DAFT-route kiezen, zijn Amerikanen die in Nederland asiel aanvragen. Dat aantal is dit jaar ook opvallend gestegen, naar 67 - en dan zijn de laatste twee maanden nog niet meegeteld.

Ook dit kan niet los worden gezien van de angst voor het beleid van president Trump, in het bijzonder onder lhbti'ers. Dat zegt Sandro Kortekaas van LGBT Asylum Support, een ngo die zich inzet voor lhbtiq+-asielzoekers. "Deze groep wordt nu door de regering-Trump gezien als extremisten. Voor trans en queer mensen is de VS helaas een bijzonder onveilige plek geworden."

Maar asielaanvragen worden vooralsnog niet gehonoreerd, omdat Nederland de Verenigde Staten als een 'veilig land' beschouwt. Wel werd afgelopen voorjaar het reisadvies voor lhbti'ers die naar de Verenigde Staten willen reizen aangescherpt.

Goedemorgen! De formatie gaat vandaag weer verder en de Nederlandse handbalsters spelen in Ahoy voor de derde plaats op het WK.

Eerst het weer: vandaag begint mistig op sommige plaatsen. De mist lost op, maar het blijft grijs en bewolkt. Het wordt 8 graden met af en toe flink wat wind. Komende dagen houdt het zachte weer aan en liggen hoogste temperaturen rond 10 graden. Het is vaak droog en soms zonnig.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In het luchtruim van Curaçao zijn vrijdagavond bijna twee vliegtuigen op elkaar gebotst. Volgens de piloten van een Jetblue-toestel moesten zij tijdens hun klim uitwijken voor een Amerikaans militair vliegtuig. Dat blijkt uit openbare geluidsopnames van de communicatie tussen de cockpit en de luchtverkeersleiding.

Het betrof JetBlue-vlucht 1112 op weg van Curaçao naar de luchthaven JFK in New York. Het gebeurde in het Curaçaose luchtruim, 26 minuten na vertrek. De bemanning van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij meldde aan de luchtverkeersleiding dat een militair tankvliegtuig van de VS op korte afstand voor het vliegpad langsvloog, op hetzelfde vliegniveau.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een deel van de oude binnenstad van Deventer is dit weekend omgetoverd tot een 19e eeuwse stad. In totaal worden 100.000 bezoekers verwacht. Voor het Dickens Festijn komen ruim 950 personages uit de boeken van de gelijknamige Britse schrijver tot leven.

In verband met de hogere kosten voor de organisatie moeten bezoekers voor het eerst entree betalen. "Vind ik niet erg", zegt een vrouw. "Als ik zie wat er hier allemaal geregeld is."

Fijne dag!

In een universiteitsgebouw in de VS zijn twee studenten doodgeschoten. De politie zoekt al uren naar de voortvluchtige schutter. Voor zover bekend zijn er zeker negen mensen gewond geraakt. Het merendeel is zwaargewond, zo heeft de burgemeester bekendgemaakt.

De schietpartij gebeurde op de Brown University in de stad Providence. Deze universiteit behoort tot de zogenoemde Ivy League, elite-universiteiten in het noordoosten van de VS. Tijdens examens opende een persoon het vuur op studenten. Het motief voor de daad is nog onbekend.

Campus afgesloten

De politie zoekt een volledig in het zwart geklede schutter. Het gaat om een man van naar schatting rond de 30 jaar oud. Hij is vastgelegd op door de politie gedeelde videobeelden vlak bij de plek waar de aanslag plaatsvond. Getuigen hebben gezegd dat hij een grijs camouflagemasker droeg, meldt de politie.

De campus in de Amerikaanse staat Rhode Island is afgesloten zolang de klopjacht voortduurt. Ook het ziekenhuis waar de gewonden worden behandeld is niet toegankelijk voor bezoekers. Alleen de spoedeisende hulp blijft bereikbaar.

"We besloten de lichten uit te doen en ons te verstoppen onder de bureaus", zegt een student tegen de lokale nieuwszender WJAR. Hij had via zijn telefoon een waarschuwing gekregen dat er een schietpartij gaande was in het gebouw. Hij heeft samen met andere studenten zo'n twee uur gewacht onder het bureau. Daarna werden ze door agenten naar buiten begeleid.

500 mass shootings

Het komt regelmatig voor dat een gewapend persoon willekeurig begint te schieten in openbare ruimtes in de VS. Eerder deze maand werd een student doodgeschoten op de campus van de Kentucky State University. De verdachte was een ouder van een andere student.

Vorig jaar werden er ruim 500 mass shootings geregistreerd in de VS.

In het luchtruim van Curaçao zijn vrijdagavond bijna twee vliegtuigen op elkaar gebotst. Volgens de piloten van een Jetblue-toestel moesten zij tijdens hun klim uitwijken voor een Amerikaans militair vliegtuig. Dat blijkt uit openbare geluidsopnames van de communicatie tussen de cockpit en de luchtverkeersleiding.

Het betrof JetBlue-vlucht 1112 op weg van Curaçao naar de luchthaven JFK in New York, in het Curaçaose luchtruim, 26 minuten na vertrek. De bemanning van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij meldde aan de luchtverkeersleiding dat een militair tankvliegtuig van de VS op korte afstand voor het vliegpad langsvloog, op hetzelfde vliegniveau.

'Defensief handelen'

De piloten gaven aan dat zij, om 17.04 uur lokale tijd, hun klim moesten afbreken om afstand te houden. In de communicatie is hoorbaar dat de piloten spreken van een bijna-botsing. Zij zeggen dat zij defensief moesten handelen om een botsing te voorkomen. Op online vliegradardata is terug te zien dat de Jetblue-vlucht op het moment van het gemelde incident stopte met klimmen.

De directeur van DC-ANSP, verantwoordelijk voor de luchtverkeersleiding boven Curaçao, laat weten op de hoogte te zijn van het incident met JetBlue-vlucht 1112. Zij kan hangende het onderzoek nog geen inhoudelijke uitspraken doen. Wel bevestigt zij dat JetBlue het incident zal melden bij de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA.

'Het is schandalig'

Volgens de bemanning vloog het militaire toestel zonder ingeschakelde transponder. "Het is schandalig", zegt een van de piloten in de audio-opnames. De luchtverkeersleiding van Curaçao bevestigde dat het toestel niet zichtbaar was op de radar.

De verkeersleiding bood excuses aan en gaf aan het incident te registreren. De piloten werd gevraagd een rapport op te stellen.

Een militair tankvliegtuig heeft een extra grote voorraad brandstof aan boord. Via een slang kunnen andere luchtmachttoestellen worden bijgetankt zonder te hoeven landen.

De bemanning van JetBlue zei dat het militaire toestel na de bijna-botsing richting het noordoosten vloog richting het Venezolaanse luchtruim. JetBlue-vlucht 1112 werd uitgevoerd met een Airbus A320-232. Dit type toestel is bij JetBlue ingericht voor ongeveer 150 passagiers.

In deze video wordt uitgelegd waarom de Amerikaanse marine en luchtmacht massaal aanwezig is bij Venezuela:

Een vliegtuigspotter op Curaçao, die het militaire verkeer in de regio volgt, zegt dat het incident hem niet verrast. "Het is eigenlijk onvermijdelijk met al dat ongeïdentificeerde vliegverkeer."

Eerdere waarschuwingen

De bijna-botsing volgt op een eerdere waarschuwing van de Curaçaose civiele luchtvaart. In een speciaal bericht van 22 november waarschuwde de luchtvaartautoriteit voor ongeïdentificeerd luchtverkeer in het luchtruim rond Aruba, Curaçao en Bonaire.

In die notificatie staat dat piloten herhaaldelijk onbekende toestellen hebben gemeld in het naderingsgebied van de ABC-eilanden en dat deze meldingen zijn bevestigd door de radar van de luchtverkeersleiding.

De luchtvaartautoriteit van Curaçao riep piloten op tot uiterste voorzichtigheid bij nadering en vertrek. Ook werden bemanningen verplicht om ongebruikelijke of verdachte luchtactiviteit direct te melden aan de verkeersleiding. In dezelfde periode waarschuwde ook de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA voor verhoogde risico's in het Venezolaanse luchtruim, dat door internationale maatschappijen inmiddels wordt gemeden.

Opgelopen militaire spanningen

De VS heeft de afgelopen tijd een grote militaire aanwezigheid opgebouwd in het Caribisch gebied. Met marineschepen en straaljagers voert Washington de druk op Venezuela steeds verder op. Trump dreigt met militaire actie op Venezolaans grondgebied. De vrees bestaat dat het Caribische deel van het Nederlands koninkrijk daarbij betrokken raakt: Curaçao ligt enkele tientallen kilometers ten noorden van Venezuela.

Het BNNVARA-programma Even tot Hier heeft ruim drie miljoen euro ingezameld om ambulances en medische spullen te kopen voor Oekraïne. Presentatoren Niels van der Laan en Jeroen Woe maakten de eindopbrengst afgelopen avond bekend in de laatste aflevering van dit seizoen.

Het satirische programma startte in de eerste uitzending van het seizoen met de inzamelingsactie voor TATU, dat staat voor Transport Ambulances To Ukraine. Dat is een initiatief van de in Nederland woonachtige Oekraïense accordeonist Oleg Lysenko.

Lysenko trad in het programma op als boegbeeld van de actie en kwam elke aflevering terug om het publiek aan te sporen om te doneren:

Uiteindelijk werd er in totaal 3.182.651 euro ingezameld. "We hoopten natuurlijk een mooi bedrag bij elkaar te krijgen, maar dit overtreft alle verwachtingen", zei presentator Niels van der Laan.

Met het gedoneerde geld zijn op dit moment negentien ambulances gekocht. De stichting achter de actie houdt mensen op de hoogte van hoe het geld wordt uitgegeven en plaatst iedere drie maanden een verantwoording op de website.

In Even Tot Hier nemen cabaretiers Van der Laan en Woe op satirische wijze de afgelopen week door. Het programma won in 2022 de Gouden Televizier-Ring. Deze week werden beide presentatoren ook uitgeroepen tot Mediapersonen van het Jaar door mediavakblad Broadcast Magazine.

De Duitse politie heeft gisteren vijf mannen gearresteerd voor het voorbereiden van een aanslag op een kerstmarkt in de omgeving van de stad Dingolfing in de deelstaat Beieren. De Duitse krant Bild meldt dat het gaat om mannen uit Marokko, Syrië en Egypte. Het OM zou de verdachten op het spoor zijn gekomen na een tip van een buitenlandse inlichtingendienst.

Het Duitse OM heeft niet bekendgemaakt wanneer de aanslag zou plaatsvinden en hoe concreet de plannen waren. Minister van Binnenlandse Zaken Hermann spreekt over een "mogelijk islamitisch gemotiveerde aanslag".

De veiligheidseisen voor kerstmarkten zijn sinds de aanslag op een kerstmarkt in Maagdenburg vorig jaar aangescherpt. De aanslagpleger reed daar met zijn auto op hoge snelheid een kerstmarkt op. Er vielen zes doden en ruim driehonderd gewonden.

Afgelopen nacht werd een kerstmarkt in Duderstadt ontruimd omdat er een man zou rondlopen met een vuurwapen. De man werd niet aangetroffen.

In de woning van de spookrijder die zaterdagavond een groot ongeluk op de A58 veroorzaakte, zijn twee jonge kinderen met steekwonden aangetroffen. De zwaargewonde spookrijder is de vader van de twee kinderen. Dat heeft de politie bevestigd na een bericht van Omroep Brabant.

De zwaargewonde kinderen, die jonger zijn dan 10 jaar, zijn naar een ziekenhuis gebracht. Het is niet bekend waar de moeder is. De politie onderzoekt wat er is gebeurd in het huis.

Agenten waren naar de woning in Moergestel gegaan om de familie van de man in te lichten over de aanrijding op de snelweg. Omdat er niemand opendeed, werd de deur geforceerd; de agenten hadden het gevoel dat er iets niet klopte. Dat had te maken met de verdachte omstandigheden waaronder het ongeluk op de A58 plaatsvond.

Bekijk hier beelden van de ravage op de snelweg:

Bij het ongeluk ter hoogte van Tilburg waren zeven auto's betrokken. Er ontstond een grote ravage. Inzittenden van andere auto's raakten lichtgewond en zijn ter plekke behandeld door ambulancepersoneel.

'Engeltje op onze schouder'

Twee getuigen zeiden tegen Omroep Brabant dat de spookrijder met gedoofde lichten en flinke snelheid frontaal op hen afreed. De auto's kwamen met elkaar in botsing, maar de twee slachtoffers hielden er alleen wat spierpijn aan over. "We hebben meer dan één engeltje op onze schouders gehad dat we dit hebben overleefd", zegt een van de twee vrouwen tegen de regionale omroep.