NOS Nieuws - Algemeen

Het is erg druk bij bedrijven die airco's plaatsen en verkopen. Wie deze zomer nog een airco wil laten inbouwen, is bij veel bedrijven eigenlijk al te laat. "Als je nu een aanvraag doet, dan ben je in september ongeveer aan de beurt", zegt Dick Reijman van branchevereniging Techniek Nederland.

Bij sommige bedrijven lukt het überhaupt dit jaar niet meer om een airco te plaatsen. "We zitten vol tot oktober en daarna moeten we weer cv-ketels gaan plaatsen", zegt Martin Hoekstra van ST/Warmte uit Nieuwkoop. Bij het bedrijf waren juist extra mensen aangenomen. "We dachten: we kunnen de strijd wel aan, maar we zitten bomvol."

Hoekstra ziet de vraag naar airco's al jaren groeien. "2020 was al een recordjaar, maar dit jaar is het nóg drukker."

Lekker slapen

Omroep Gelderland was bij een gezin in Doetinchem, dat in maart een aanvraag deed voor airconditioning op zolder. Nu is het systeem geplaatst. "Daar slapen twee meiden. Inslapen is lastig als het warm is, echt niet prettig. Nu kunnen ze straks lekker slapen", zegt de bewoner.

Volgens Maurits Bulten van Buwegs Installatie is het ook erg druk omdat er een lange levertijd op de airco's zit. "De productie loopt achter. Als ik er een bestel, ben ik twaalf weken verder voor ik hem heb. We zijn nu de airco's aan het plaatsen die in december, januari en februari zijn aangevraagd."

Overigens zijn er nog steeds bedrijven die wel leveren in de zomer. "Het is ontzettend druk. De aanvragen vliegen ons om de oren, maar we kunnen nog steeds leveren en monteren in de zomer", zegt bedrijf BestaAir uit Heerhugowaard. Ook bij Aircovoorinhuis.nl is nog plek. "De verkoop moet nog loskomen. Ik heb nog genoeg mensen die kunnen installeren. Ik plan nu in de vierde week van juli", zegt een woordvoerder.

Volgens Reijman van Techniek Nederland willen mensen niet meer alleen koel slapen, ze willen ook dat het op hun werkplek niet te warm is. "Veel mensen zijn thuis gaan werken en bij veel bedrijven zal dat na corona ook doorgaan, dus mensen zijn aan het voorsorteren op een koele werkplek."

Hoekstra ziet dat ook. "Vroeger werd er alleen een airco in de hoofdslaapkamer geplaatst. Tegenwoordig hebben mensen het er vaker voor over om ze ook in de slaapkamers van kinderen te doen, in de werkkamer en soms zelfs in de woonkamer."

Veel mensen zijn daarnaast vanwege corona gaan investeren in hun huis, omdat ze geen geld uitgaven aan de horeca of vakanties. "Ze hebben geld voor luxere dingen, zoals dus airco's of een waterontharder", zegt Bulten.

Mobiele airco's

Ook mobiele airco's zijn populair. "We zien nu al dat er afgelopen twee weken zo'n zes keer zo veel airco's en ventilatoren verkocht werden als in de twee weken ervoor. Met de stijgende temperatuur verwachten we dat er komende dagen nog meer besteld worden", zegt een woordvoerder van Coolblue.

Bol.com laat weten dat ook daar de verkoop toeneemt. "Maar het is niet zo dat we niks meer op voorraad hebben. We werken ook samen met heel veel partners dus er is altijd nog wel wat te koop."

De landen van de G7 maakten afgelopen weekend bekend voor eind 2022 een miljard vaccins aan armere landen te gaan geven. De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, die ook bij de G7-top was, nam de gift beleefd aan. Maar hij weet: een miljard prikken zijn er weliswaar veel, maar bij lange na niet genoeg om de bevolking in ontwikkelingslanden te beschermen tegen het coronavirus.

Een kritisch geluid kwam er dan ook van internationale organisaties, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Die wijst erop dat er wereldwijd zo'n 11 miljard doses nodig zijn om de pandemie onder controle te krijgen en dat de leveringen snel moeten worden gedaan en dat er een duidelijk tijdpad moet komen.

Dus hoe nu verder na de G7? Covax, het vaccinatiehulpprogramma van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie dat gericht is op lage- en middeninkomenslanden, gaat door met het werven van donaties, ook uit China en Rusland. De laagste vaccinatiegraad is op het Afrikaanse continent; daar is pas 2 procent van de mensen ingeënt.

Ondertussen proberen Afrikaanse landen ook zelf meer vaccins te krijgen. Want Covax heeft gefaald, zegt Ayoade Alakija, de Nigeriaanse covoorzitter van de vaccinatiegroep van de Afrikaanse Unie, op de BBC-radio. En niet alleen omdat het niet genoeg vaccins heeft. Het programma had volgens haar vanaf het begin een "koloniale insteek", waarbij Afrikanen niets werd gevraagd. "Ons werd verteld dat Covax genoeg zou zijn. Blijf waar je bent en wij zorgen voor je."

Tijdens de G7-top pleitte de Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa, die momenteel ook voorzitter is van de Afrikaanse Unie, dan ook opnieuw voor het tijdelijk opheffen van patenten op vaccins, zodat landen ze zelf kunnen gaan produceren. Daar kreeg hij de handen niet voor op elkaar. Hij zal nu verder gaan met lobbyen in de Wereldhandelsorganisatie.

Kenia: miljoen prikken, 52 miljoen inwoners

Een van de vele landen waar grote tekorten zijn, is Kenia. Daar zijn tot nu toe ruim 1,1 miljoen prikken gezet. 128.744 mensen kregen twee injecties en zijn daarmee volledig gevaccineerd tegen het coronavirus. Dat op een bevolking van ruim 52 miljoen.

Kanyenje Gakombe is ziekenhuisdirecteur in de hoofdstad Nairobi en heeft nog niet eens al zijn artsen en verpleegsters die willen kunnen prikken. Zijn ouders van in de tachtig en negentig zijn ook nog niet volledig gevaccineerd.

Hij is ook dankbaar, maar hoopt wel dat de westerse wereld toch nog meer stuurt. Welke maakt hem niet uit. "Als je rijk bent, dan kan je kieskeurig zijn welk vaccin je gebruikt. Als je afhankelijk bent van donaties, dan is ieder vaccin welkom."

Sterker nog, hij heeft een voorkeur voor vaccins waar in westerse landen discussie over is. "We hebben tot nu toe vooral het AstraZeneca-vaccin gebruikt. Het is makkelijker te bewaren dan bijvoorbeeld Pfizer, omdat het niet in de vrieskist hoeft maar in een gewone koelkast kan. En logistiek is het vaccin van Johnson & Johnson makkelijk, omdat dat maar één prik is."

Ondertussen is er ook op andere terreinen meer hulp nodig. Want hoewel veel Afrikaanse landen meer vaccins willen, worstelen ze tegelijkertijd om de prik snel in de arm te zetten. En er zijn problemen met vaccinatiebereidheid. "Het grote aantal jongeren in ons land ziet de noodzaak niet zo van een injectie. De ouderen willen wel."

Arts Gakombe hoopt in ieder geval dat er nogmaals over wordt nagedacht wie wereldwijd eerst te vaccineren. Want hij kijkt met argusogen hoe overal ter wereld steeds jongere bevolkingsgroepen aan de beurt zijn voor een vaccinatie. "Ik denk niet dat het slim is om kinderen te vaccineren vóór de kwetsbare bevolkingsgroepen in de wereld. Zolang er ergens een uitbraak is, is de wereld niet veilig."

Het RIVM wil dat alle jongeren tussen de 17 en 24 jaar die terugkomen van een vakantie in Portugal of Spanje zich laten testen op corona. Ook als zij geen klachten hebben. "We zien in de afgelopen week een toename van jongeren die na een vakantie in het buitenland positief testen op corona", zegt het RIVM.

Via Instagram doet arts infectieziektebestrijding Rosa Joosten een oproep aan jongeren die naar een van de twee landen zijn geweest. "Ik snap dat je wil feesten, maar houd je dan ook echt aan de maatregelen en laat je testen."

6 procent besmet in buitenland

Van de 8981 mensen die afgelopen week een positief testresultaat kregen, bleek bijna 6 procent recent in het buitenland te zijn geweest. Spanje staat met 191 mensen op de eerste plaats, zo blijkt uit het bron- en contactonderzoek van de GGD's. Daarna komt Portugal, met 134 positief geteste reizigers.

Op de derde en vierde plaats staan Duitsland en België. In die landen waren respectievelijk 29 en 24 mensen geweest die terug in Nederland een positieve coronatest hadden.

Over het algemeen is het aantal besmettingen in Spanje en Portugal relatief stabiel. De afgelopen dagen namen de aantallen in beide landen wel iets toe, met zo'n 100 nieuwe coronabesmettingen per 1 miljoen inwoners. Spanje telt ongeveer 47,5 miljoen inwoners, Portugal ruim 10 miljoen.

Met name onder jongeren stijgt het aantal besmettingen in beide landen. "Het zijn nog geen heel hoge cijfers, maar het gaat wel snel", zegt correspondent Rop Zoutberg.

In Spanje is inmiddels ruim een kwart van de bevolking volledig gevaccineerd tegen het coronavirus, in Portugal is dat iets meer dan 20 procent. "Het prikken onder ouderen schiet ontzettend op, maar jongeren hebben nog geen prik gekregen", zegt Zoutberg. "En sinds de noodtoestand vorige maand is opgeheven, lijkt de vreugde wel ontploft."

Ook zijn in zowel Spanje als Portugal flink wat coronaregels versoepeld. Zo werden vorige maand in Spanje de noodtoestand en de avondklok beëindigd. In de regio Baskenland geldt ook geen limiet meer op het aantal mensen dat mag samenkomen. "Parken en pleinen moeten ontruimd worden omdat er duizenden jongeren bij elkaar zijn", zegt Zoutberg.

In het Madrid gaat het nachtleven ook weer bijna volledig open. Dansen is (met mondkapje) toegestaan, buiten en op anderhalve meter. Maar Zoutberg ziet dat veel feestende jongeren zich daar niet aan houden. "Aan de ene kant zie je dat de overheid probeert de boel los te laten om toeristen te trekken, aan de andere kant worden de regels - met name door jongeren - slecht begrepen. De jongerencultuur is met elkaar op het strand, lekker feesten en drinken."

België zet Catalonië op rood

Het coronavirus blijft onvoorspelbaar en iedere versoepeling is riskant. Donderdag maakte de Britse regering bekend dat het Portugal weer schrapt van de 'groene lijst', na een stijging van het aantal besmettingen in Portugal. België heeft de Spaanse autonome regio Catalonië vanaf morgen zelfs op rood gezet, nadat deze regio anderhalve week eerder juist code oranje kreeg.

Toch denken de Spaanse en Portugese overheid er niet aan om de touwtjes weer aan te halen. "De druk vanuit de horeca en hotels is enorm", zegt Zoutberg. "Het land drijft op toerisme." Spanje had voor corona rond de 84 miljoen toeristen per jaar. Vorig jaar waren er dat nog geen 20 miljoen.

Zoutberg vermoedt dat de testregeling van het RIVM voor jongeren die terugkomen uit Spanje of Portugal een afschrikwekkende werking zal hebben. "Je ziet nu dat Britten die naar Portugal gaan in quarantaine moeten en drie tests moeten ondergaan als ze terugkomen. Dat houdt mensen tegen en ik denk dat ook jongeren wel zullen denken: shit, dan ga ik naar een land waar ik wel naartoe mag."

In Jeruzalem trekken honderden Israëlische ultranationalisten met vlaggen door het bezette Oost-Jeruzalem. Sommigen scanderen leuzen als "dood aan de Arabieren". De 'vlaggenmars' wordt door Palestijnse groepen gezien als een provocatie. Zij hebben opgeroepen tot een "dag van woede".

Israëlische media melden dat het leger de luchtverdediging heeft versterkt, maar de verwachting is niet dat Hamas raketten zal afvuren. Wel zijn er vanuit de Gazastrook brandbare ballonnen opgelaten die zijn neergekomen in Israël. In het zuiden van het land zijn daardoor enkele velden in brand geraakt.

Voorafgaand aan de mars was de sfeer ook al gespannen. Het stadsbestuur van Jeruzalem heeft uit voorzorg zo'n 2000 agenten ingezet. "Er waren in de Oude Stad honderden Palestijnse jongeren op de been. Die zijn allemaal weggestuurd. Daarbij kwam het ook tot confrontaties met de politie. Er zijn diverse arrestaties verricht," zegt NOS-correspondent Ties Brock. Volgens de Palestijnse hulporganisatie Rode Halve Maan zijn bij de confrontaties zeventien Palestijnen gewond geraakt.

Huisuitzetting

De mars was oorspronkelijk gepland op 10 mei, de dag waarop Israël viert dat in 1967 Oost-Jeruzalem werd veroverd. Vanwege spanningen werd de mars toen voortijdig afgebroken. Hamas schoot die dag desondanks raketten af op Jeruzalem, waarop elf dagen van luchtaanvallen op Gaza door het Israëlische leger en verdere raketbeschietingen door Hamas volgden.

Een van de aanleidingen voor de spanningen vormt de voorgenomen huisuitzetting van vier Palestijnse families in een Arabische wijk in Jeruzalem. Het Israëlische Hooggerechtshof buigt zich binnenkort over de vraag of de Palestijnse families beroep mogen aantekenen tegen die uitzetting.

Test nieuwe regering

De mars vormt een uitdaging voor de nieuwe Israëlische premier, de rechtse nationalist Naftali Bennett. Ondanks de zorg dat de mars tot nieuwe onrust zou kunnen leiden, was verbieden geen optie voor de nieuwe regering. Dat zou binnen rechts-nationalistische kringen gezien worden als een knieval voor Hamas.

Het Israëlische parlement stemde afgelopen zondag in met de nieuwe regeringscoalitie, eentje zonder de Likud-partij van ex-premier Benjamin Netanyahu. De coalitie bestaat uit partijen die een groot deel van het politieke spectrum bestrijken, waaronder een kleine Arabische partij.

Het hooggerechtshof in Slowakije heeft de vrijspraak herroepen van de man die ervan wordt verdacht dat hij de opdrachtgever was van de moord op de Slowaakse journalist Jan Kuciak en zijn verloofde Martina Kusnirova. Zakenman Marián Kocner werd vorig jaar vrijgesproken, waarop het Openbaar Ministerie in hoger beroep ging.

In september 2020 oordeelde de rechtbank dat er onvoldoende bewijs tegen de zakenman en een medeverdachte was. De zaak wordt nu heropend omdat er volgens het hof fouten zijn gemaakt tijdens de rechtszaak.

De onderzoeksjournalist en zijn verloofde (beiden 27) werden in februari 2018 doodgeschoten in hun huis. De dubbele moord leidde tot grote demonstraties en een politieke crisis in Slowakije. Uiteindelijk zagen premier Fico en de hoogste politiebaas in het land zich genoodzaakt om op te stappen.

Corruptie

Kuciak publiceerde vooral over de corruptie in zijn land. De journalist wijdde zeker negen artikelen aan miljonair Kocner, een van de machtigste zakenmannen van het land.

Volgens de aanklagers had vastgoedmagnaat Kocner de onderzoeksjournalist meermaals bedreigd en gaf hij opdracht voor de moorden. Kocner heeft dit altijd ontkend. Toch zit hij momenteel in de gevangenis. Hij kreeg 19 jaar celstraf in een grote corruptiezaak.

Een oud-militair bekende begin 2020 schuld aan de moorden. Hij werd veroordeeld tot een celstraf van 25 jaar.

De Tweede Kamer wil dat Sywert van Lienden en zijn zakenpartners Bernd Damme en Camille van Gestel het geld dat ze verdiend hebben aan de mondkapjesdeal terugstorten. De Kamer nam een motie van Denk-voorman Farid Azarkan aan, waarin staat dat de drie zich op oneigenlijke gronden hebben verrijkt. Ze krijgen het verzoek om 28 miljoen euro "terug te geven aan de belastingbetaler".

Er is veel kritiek op de deal, waarover Van Lienden vorig jaar afspraken maakte met het ministerie van Volksgezondheid. De CDA-prominent had eerst de indruk gewekt dat de deal zonder winstoogmerk was gesloten, maar moest daar later op terugkomen. Ook bij allerlei andere facetten van de deal hebben Kamerleden vraagtekens gezet. Minister Van Ark kondigde in een Kamerdebat een extern onderzoek aan naar de gang van zaken.

Van Lienden noemde de deal zelf vorige week onuitlegbaar. Hij wil zijn rendement voor goede doelen gebruiken.

Op VVD, CDA en SGP na steunde de Kamer het verzoek om het geld terug te betalen. Het kabinet zei vorige week zich niet te willen bemoeien met de oproep van de Kamer. Een motie van Denk om de overeenkomst met Van Lienden en zijn partners ongedaan te maken, haalde het niet.

Verschillende fracties in de Tweede Kamer hebben hun afkeuring over de werkwijze van Kamerlid Baudet laten blijken. Zij wezen hem erop dat hij bij herhaling debatten over onderwerpen aanvraagt die al op de Kameragenda staan.

Caroline van der Plas van BBB voegde daar aan toe dat zij er schoon genoeg van heeft na zo'n debatverzoek van Baudet als "onwillig Kamerlid" afgeschilderd te worden in FvD-video's op YouTube.

"Op het gevaar af dat we weer als weigeraars in een filmpje van Forum komen - dat gebeurde vorige week ook, zeer kwalijk - steun ik ook nu het verzoek van de heer Baudet niet", zei Van der Plas. Zij vindt dat Baudet uit de filmpjes weglaat waarom de partijen zijn verzoeken niet steunen.

Ook Leijten van de SP stak haar ergernis niet onder stoelen of banken. "Het enige wat de heer Baudet doet, is een debat aanvragen, een filmpje knippen en weer rosé gaan lopen drinken."

Bekijk hier de discussie die ontstond toen Baudet een debat aanvroeg over de top van de G7:

Baudet noemt de andere vergaderzalen dan de grote zaal met de blauwe stoeltjes "achterafzaaltjes". Andere fracties klagen er regelmatig over dat Baudet bij deze debatten afwezig is en dan vervolgens iets op de agenda wil hebben wat net is behandeld of al gepland staat.

Vandaag vroeg Baudet dus een debat aan over de top van de G7 en diverse internationale onderwerpen die daar zijn besproken. "Jullie zijn al maanden bezig een debat tegen te houden over Build Back Better", verweet hij de andere fracties. Volgens Baudet is er sprake van een geheime strategie, waar hij een debat over wil.

De andere fracties wezen hem erop dat er morgen al diverse debatten gepland staan, zoals over Europese Zaken, de Eurogroep en de Raad buitenlandse zaken, waarbij deze onderwerpen aan de orde komen.

Duizenden tot wel tienduizenden mensen zijn zeer waarschijnlijk onwettig gedood door de Filipijnse politie, zo stelt de aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. Maar er wacht een grote uitdaging als het hof daadwerkelijk een rechtszaak begint over de bloedige drugsoorlog in het Zuidoost-Aziatische land.

Het is aannemelijk dat er misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd, concludeert hoofdaanklager Fatou Bensouda op basis van vooronderzoek. Rechters van het ICC buigen zich nu over haar verzoek tot een proces.

'We werken niet mee'

Maar de Filipijnse president Rodrigo Duterte zet zijn hakken in het zand. "We gaan niet meewerken, want we zijn niet meer aangesloten bij het ICC", zei diens woordvoerder vandaag. En dat klopt; in 2019 zijn de Filipijnen eruit gestapt. De autoriteiten beschuldigden het strafhof toen van vooringenomenheid, net als nu.

Het argument van de Filipijnen dat ze geen lid meer zijn, maakt voor de regels van het ICC overigens niets uit. Want het onderzoek richt zich op de periode juli 2016 tot maart 2019, toen het land nog was aangesloten. Dat betekent dat het hof de beschuldigingen gewoon kan onderzoeken en eventuele vonnissen bindend zijn, zegt het ICC.

Wegblijven uit Den Haag

Deze redenering klopt, bevestigt emeritus hoogleraar internationaal recht Willem van Genugten. "Maar de president zal wel wat bedenken waardoor die zaak er echt niet gaat komen. Als het hof hem daagt, zal hij vast niet naar Den Haag komen. Duterte zal zeker niet de eerste gedaagde zijn die op zo'n manier de zaak tegen hem doet struikelen."

In het Statuut van Rome is namelijk vastgelegd dat het ICC een verdachte niet bij verstek mag vervolgen. Hoogstens mag hij of zij een aantal zittingen missen, bleek jaren geleden in de strafzaak tegen de toenmalige vicepresident van Kenia.

De jurist verwacht ook dat de Filipijnse president zich zal beroepen op immuniteit als er een zaak komt. "Zolang hij in functie is, kan hij dan niet worden vervolgd."

De 75-jarige Duterte is nog tot volgend jaar juni president. Hij kan volgens de grondwet daarna niet meer beginnen aan een nieuwe zesjarentermijn. In theorie kan hij daarna nog wel bijvoorbeeld vice-president of opnieuw burgemeester worden. Maar hij gaat in 2022 liever met pensioen, zei Duterte onlangs in een interview.

Als ook de volgende regering Duterte gunstig gezind is, wordt het volgens Van Genugten vrijwel onmogelijk voor het ICC om hem te vervolgen. "Eigenlijk zegt aanklager Bensouda al in haar verklaring: ik heb er wel begrip voor als de zaak niet zou worden doorgezet uit praktische overwegingen."

Vier veroordelingen

Het strafhof heeft beperkte middelen en onderzoekt momenteel mogelijke oorlogsmisdaden in veertien landen. Sinds de oprichting van het ICC in 2002 zijn er in totaal vier mensen veroordeeld. Die statistieken maken duidelijk dat het hof scherpe keuzes moet maken.

"Het ICC zal alleen maar tijd en geld verspillen", zegt de woordvoerder van Duterte volgens krant The Manilla Times. "Zonder medewerking van de staat is er geen zaak, alleen maar op basis van getuigenissen van communisten en andere politieke vijanden van de president."

In Hongarije wordt het verboden om homoseksualiteit en verandering van sekse te "promoten" onder minderjarigen. Het Hongaarse parlement heeft daartoe een wet aangenomen. Tegen het wetsvoorstel werd gisteren en eerder vandaag nog door duizenden mensen gedemonstreerd.

Boeken, films en andere media met seksuele inhoud die niet heteroseksueel is, worden verboden. Ook reclame-uitingen waarin homo- of transseksualiteit wordt 'genormaliseerd' mag niet meer worden getoond.

Het verbod vertoont grote gelijkenis met de situatie in Rusland, waar sinds 2013 een wet van kracht is die "propaganda voor niet-traditionele seksuele relaties" verbiedt.

'Zo absurd'

Wat de wet in de praktijk zal betekenen, is de Hongaarse lbhti-gemeenschap nog niet helemaal duidelijk. "We weten helemaal niet wat promotie voor homoseksualiteit is", zegt Viktoria Radvanyi van Budapest Pride, een belangenorganisatie voor lbhti'ers. "We begrijpen het gewoon niet. Dit is zo absurd."

Maar waarschijnlijk krijgen vooral media en scholen ermee te maken. Radvanyi: "De bedoeling van de regering is om censuur op te leggen aan de media. Tv-stations zullen te bang zijn om maar iets uit te zenden dat naar homoseksualiteit riekt."

Voor scholen geldt ook een financieel argument. Als er bijvoorbeeld iemand een praatje komt houden over lbhti-onderwerpen, dan kan dat een boete van 100.000 forint (een kleine 300 euro) opleveren. "Mijn moeder werkt in het onderwijs", zegt Radvanyi. "Zij moet zelf krijtjes meenemen om op het schoolbord te schrijven omdat er geen geld voor is." Boetes kunnen scholen zich dus helemaal niet veroorloven.

De positie van jonge lbhti'ers in Hongarije is al behoorlijk moeilijk. Volgens cijfers van Budapest Pride komt depressie buitengewoon veel voor onder die groep; 65 procent zou wel eens hebben overwogen zichzelf van het leven te beroven. 10 procent heeft volgens de cijfers daadwerkelijk een poging daartoe gedaan. "Door dit verbod raakt die groep alleen nog maar verder geïsoleerd", verwacht Radvanyi.

Nog afgezien van het verbod op "promotie" van homoseksualiteit en sekseverandering steekt het organisaties als Budapest Pride dat het onderdeel is van een wet die pedofilie moet tegengaan. Radvanyi: "Dat is heel pijnlijk voor onze gemeenschap, alsof wij voor pedofilie zijn. Dat doen ze alleen om ons te belasteren."

Dat de wetgeving juist nu wordt aangenomen, heeft volgens haar direct te maken met de parlementsverkiezingen die voor begin volgend jaar op het programma staan. Zes oppositiepartijen hebben een coalitie gesmeed om de Fidesz-partij van de populistische premier Viktor Orbán van de overwinning af te houden.

In die coalitie zit ook Jobbik, voorheen een radicaal-nationalistische partij die zich tegenwoordig profileert als gematigd christen-democratisch. Deze partij stemde, zoals verwacht, voor het verbod op "promotie" van homoseksualiteit. "Zo probeert Orbán niet alleen haat te zaaien, maar ook de coalitie uit elkaar te spelen", zegt Radvanyi.

De politie heeft op meerdere plekken in Nederland verdachten aangehouden voor mogelijke betrokkenheid bij drugssmokkel. In totaal zijn er zes mensen opgepakt. Als leden van een criminele organisatie zouden ze een grote hoeveelheid verdovende middelen hebben geïmporteerd.

Tientallen agenten en een arrestatieteam vielen vandaag zeven woningen, een transportonderneming en een opslagbox binnen in Breda, Prinsenbeek, Made, Kerkdriel, Oss, Hoenzadriel, Lith en Rotterdam. Daar werden vuurwapens, een 'handelshoeveelheid' cocaïne en contant geld gevonden. Over de exacte aantallen en bedragen wil de politie niets zeggen.

Vorige week werden in Nederland 49 mensen opgepakt in een wereldwijde undercoveroperatie. Ook werden 25 drugslabs en opslagplaatsen opgerold en vond de politie meer dan 2 miljoen aan contant geld. De politie wil niet zeggen of de aanhoudingen van vandaag met de undercoveractie te maken hebben.

Voormalig BBC-directeur Tony Hall zegt dat hij bij nader inzien een inschattingsfout heeft gemaakt en dat hij journalist Martin Bashir had moeten ontslaan na het geruchtmakende interview met prinses Diana in 1995. Hij zegt voor een Kamercommissie dat het hem zeer spijt dat de uitkomst van het onderzoek in mei naar het interview Diana's zoon prins William pijn heeft gedaan. "Dat wil ik hem graag laten weten."

Zowel William als zijn broer Harry haalde hard uit na de publicatie van een rapport van Lord Dyson vorige maand, waarin stevige kritiek werd geuit op de manier waarop het interview indertijd tot stand was gekomen. William zei onder meer dat zij niet alleen in de steek was gelaten door een onbetrouwbare verslaggever, maar ook door de leiding van de BBC, die de andere kant op keek in plaats van Bashir stevig te ondervragen.

William sprak van het "falen van de BBC":

De BBC erkende daarop dat er fouten waren gemaakt. De afspraak voor het interview werd gemaakt onder valse voorwendselen. Volgens Diana's broer had Bashir haar overgehaald door bankafschriften te laten zien waaruit zou blijken dat naaste medewerkers van Diana spioneerden voor Buckingham Palace. Die documenten bleken vals.

Vertrouwen was onterecht

Hall, die indertijd hoofdredacteur van BBC News was, leidde in 1996 een intern onderzoek naar het interview. Hij zegt dat ze op dat moment deden wat juist leek, door Bashir niet een, maar twee keer te onderzoeken. "We vertrouwden hem, maar dat hadden we duidelijk niet moeten doen."

Hij geeft voor de commissie toe dat hij wist dat Bashir verschillende keren tegen hem had gelogen. Maar Bashir was "berouwvol en in tranen" toen hij hem "heel, heel stevig" ondervroeg. Hij kreeg een tweede kans en dat had achteraf niet gemoeten, aldus Hall.

Bashir kreeg daarna opnieuw opdrachten voor de BBC. "Als we dan geweten hadden wat we nu weten, was dat niet gebeurd", zegt Hall, wijzend op hoe ver Bashir was gegaan om het interview te krijgen.

In het interview vertelde Diana onder meer over haar slechte huwelijk met prins Charles. Volgens prins William droeg het interview bij aan het verslechteren van de relatie, die uiteindelijk eindigde in een scheiding. Diana overleed in 1997 bij een auto-ongeluk in Parijs.

Morgen en overmorgen is er in heel Nederland kans op smog, vooral in de namiddag en vroege avond. De luchtkwaliteit is dan slecht, zo waarschuwt het RIVM. Het instituut raadt mensen met luchtwegaandoeningen daarom aan om binnen te blijven en geen zware lichamelijke inspanning te verrichten.

De smog ontstaat doordat het op woensdag en donderdag relatief windstil en zonnig is. Een ophoping van luchtvervuiling, zoals stikstofoxiden, wordt door het zonlicht omgezet in ozon, een stof die in hoge concentraties schadelijk is voor het lichaam. Dit proces heet 'zomersmog', omdat in andere seizoenen de kracht van de zon te laag is om smog te laten ontstaan.

In de ochtend is het risico lager, omdat er dan nog weinig luchtvervuiling is.

Irritatie aan neus, ogen en keel

Niet alleen mensen met een luchtwegaandoening, ook kinderen en ouderen moeten uitkijken, waarschuwt het RIVM. "Smog door ozon kan leiden tot een toename van luchtwegklachten, zoals hoesten en kortademigheid, verergering van astmaklachten en afname van de longfunctie. Ook kan irritatie aan ogen, neus en keel voorkomen."

Naar verwachting is de ergste smog op vrijdag weer voorbij, omdat er dan wind vanuit het westen komt, vanaf zee dus. Ook wordt er op donderdagavond onweer verwacht, waardoor veel luchtvervuiling met de regen zal neerslaan. Als de weersverwachting de komende dagen echter anders wordt, waarschuwt het RIVM, kan de smog ook langer blijven hangen.

Door de verwachte hitte stelt Rijkswaterstaat vanaf morgenochtend 10.00 uur het 'hitteprotocol' in werking, meldt de wegbeheerder. Het protocol houdt in dat automobilisten die met pech langs de weg komen te staan, direct worden geholpen. Hun auto wordt zo snel mogelijk door een berger vervoerd naar een parkeerplaats of tankstation, zodat er niet in de hitte en volle zon gewacht hoeft te worden.

Het protocol geldt voor alle provincies waar temperaturen van 30 graden of meer worden verwacht. Dat is in heel Nederland, met uitzondering van Friesland, Groningen en Drenthe.

Rijkswaterstaat raadt weggebruikers ook aan om goed voorbereid op pad te gaan: met voldoende water en een paraplu tegen de zon. Omdat het risico op bermbranden nu groter is, wordt ook met klem opgeroepen om geen sigarettenpeuken of ander afval uit het raam te gooien.

De rechter heeft drie jaar cel en tbs met dwangverpleging opgelegd aan een man die zijn vrouw heeft gedood in Rotterdam. Het slachtoffer kwam augustus vorig jaar door messteken en verwurging om het leven in hun woning.

De 40-jarige man dacht in zijn psychotische wanen dat zijn vrouw (36) een relatie met iemand anders had, meldt regionale omroep Rijnmond. Hij draaide de deur van hun slaapkamer op slot en bracht zijn vrouw om het leven met een mes dat hij uit de keukenla had gehaald.

Hun dochters van 3, 5 en 7 jaar waren op dat moment thuis. Ze hoorden het gegil van hun moeder en daarna werd het stil in de slaapkamer. Ze zagen bloed en een mes onder de deur door. De oudste waarschuwde de bovenburen dat er iets mis was.

Mislukte zelfmoordpoging

De politie trof de vrouw dood aan en de man lag er zwaargewond naast met het mes in zijn keel. Hij overleefde de zelfmoordpoging.

Volgens het Openbaar Ministerie was er geen sprake van moord, maar van doodslag. Omdat de man een psychische ziekte heeft, vroeg de officier de rechter om de man ontoerekeningsvatbaar te verklaren en alleen tbs met dwangverpleging op te leggen.

Daar ging de rechtbank niet in mee. De rechters oordeelden dat de misdaad van de man niet volledig toegeschreven kan worden aan zijn paranoïde en schizofrene stoornis. Zo stelden de rechters dat tijdens het onderzoek in het Pieter Baan Centrum bijvoorbeeld nooit sprake is geweest van enige agressie.

20.000 euro schadevergoeding

De man moet aan zijn drie dochters ieder 20.000 euro schadevergoeding betalen. Sinds het drama zitten de kinderen in een pleeggezin. "Ze zullen de diepe sporen van dit onverwachte en te vroege verlies met zich mee moeten dragen", aldus de rechtbank.

De verdachte heeft twee advocaten gehad die hij niet accepteerde. Hij wilde niet dat zij in zijn dossier keken. Na het horen van het vonnis zei de man vandaag dat hij opnieuw een andere advocaat wil. De rechter maakte duidelijk dat hij in hoger beroep kan, maar dat hij dat wel binnen twee weken moet beslissen.

Staatssecretaris Van Huffelen, die over de kinderopvangtoeslagen gaat, zegt dat niet is gebleken dat ambtenaren een belangrijk memo hebben weggemoffeld. Zij zegt dat de mailtjes die ambtenaren hier in juni 2019 onderling over stuurden, gingen over het achterhalen van de achtergrond van het "zojuist boven tafel gekomen" memo en dat zij "geen enkele reden heeft om aan de integriteit van deze medewerkers te twijfelen".

In een van de mailtjes over het belangrijke memo staat: "Dit document graag NIET verder verspreiden en ook niet in Digidoc hangen. Het is een intern document van Toeslagen. Ik wilde alleen checken of het hier is gedeeld. Dus het hoeft niet in onze archieven te zitten."

Door deze formulering hebben verschillende partijen in de Tweede Kamer toch het vermoeden dat de ambtenaren bezig zijn geweest om onwelgevallige en politiek gevoelige informatie verborgen te houden. Maar de Kamerleden kunnen op het moment niet veel meer doen dan het onafhankelijk onderzoek van accountant PwC, waar zij zelf om gevraagd hebben, afwachten.

In 2017 geschreven

Het memo waar het over gaat, werd in 2017 geschreven door juridisch adviseur van de Belastingdienst Palmen. Zij had destijds net het dossier doorgelezen over de zaak van 300 ouders van wie de kinderopvangtoeslag in 2014 plotseling was stopgezet. Het dossier wordt nu de CAF 11-zaak genoemd.

Palmen bracht advies uit aan haar leidinggevenden. Haar juridische oordeel was dat de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst onbehoorlijk had gehandeld, dat de bezwaren van de ouders terecht waren en dat zij compensatie verdienden. In 2019 dook het memo dus weer intern bij Toeslagen op, maar het document werd pas in oktober 2020 vrijgegeven aan de Tweede Kamer.

De onderzoekers van accountant PwC zijn sinds mei bezig. Zij interviewen de betrokken politici en ambtenaren bij het ministerie van Financiën, de Belastingdienst en Toeslagen. Zij krijgen inzage in alle documenten, mails en andere onderlinge communicatie. Het rapport wordt in of na de zomer verwacht.

Een letselschadespecialist die gedupeerde ouders vertegenwoordigt, kondigde vrijdag aan dat hij aangifte gaat doen tegen topambtenaren wegens meineed. Ze zouden tegen de Tweede Kamer gelogen hebben over wat ze wisten van het memo-Palmen.

Eneco gaat zijn drie grote gascentrales ombouwen of sluiten, investeert extra in hernieuwbare energie-opwekking en stopt per 2025 met de verkoop van nieuwe, volledig op gas gestookte cv-ketels. Het zijn onderdelen van een vandaag gepresenteerd plan om klimaatneutraal te worden in 2035.

In dat jaar moeten de eigen activiteiten en de geleverde energie aan klanten klimaatneutraal zijn. Dat laatste betekent dat ook klanten van Eneco mee moeten werken.

"We hopen dat we onze klanten de komende vijftien jaar kunnen helpen af te stappen van de cv-ketel", zegt ceo As Tempelman. "Misschien in eerste instantie naar een hybride ketel, die ingezet kan worden op heel koude dagen. Ook daarmee kunnen we het gasverbruik terugbrengen." Uiteindelijk is het de bedoeling dat wordt overgestapt op een volledig elektrisch aangedreven warmtepomp.

Het idee is om klanten die een nieuwe ketel nodig hebben te verleiden met een duurzame oplossing die financieel aantrekkelijk is. Eneco heeft volgens Tempelman honderdduizenden ketels in onderhoud. Daar gaat het bedrijf wel mee door. "We willen klanten niet in de kou laten staan."

Gas duurder, stroom goedkoper

Eneco verwacht dat warmtepompen de komende jaren in steeds meer gevallen rendabel worden. Maar er zijn ook maatregelen van de overheid nodig. Bij de plannen gaat Eneco ervan uit dat de belastingen op aardgas verder zullen stijgen. Tegelijkertijd hoopt het elektriciteitsbedrijf dat de belastingen op elektriciteit dalen.

"Van de overheid hebben we echt nodig dat er effectief klimaatbeleid komt", zegt Tempelman. "Dat betekent dat we een verschuiving van belastingen willen zien van gas en fossiele oplossingen naar duurzame oplossingen." Zo moeten klanten gestimuleerd worden over te stappen terwijl de energierekening betaalbaar blijft.

De gascentrales waar het om gaat, zijn de Merwede- en de Lage Weidecentrale in Utrecht en Enecogen op de Maasvlakte. De Merwede-gascentrale wordt net als tien kleinere gasgestookte warmtecentrales voor 2030 verduurzaamd of, als dat niet lukt, gesloten. Voor Enecogen en de Lage Weidecentrale geldt 2035 als uiterste jaartal.

Verduurzamen komt neer op overstappen op groen gas of groene waterstof. Beide zijn nu nog niet in grote hoeveelheden beschikbaar of rendabel. In Rotterdam kijkt Eneco ook naar CO2-afvangen en opslaan.

Ook wil Eneco in 2035 nog eens 300.000 huizen op duurzame warmtenetten hebben aangesloten en wordt er geïnvesteerd in nieuwe warmtebronnen en zonne- en windparken.

'Enorme stap'

Dat een energiebedrijf in 2035 klimaatneutraal wil zijn, is een "enorme stap in de goede richting", zegt energie- en klimaatdeskundige Eveline Speelman van adviesbureau Systemiq. Voor allerlei plannen om in 2050 klimaatneutraal te worden, is groene stroom nodig. "Dat is alleen haalbaar als er razendsnel wordt opgeschaald en verduurzaamd."

De elektriciteitssector moet daarom op de troepen vooruitlopen, stelt Speelman. Het Internationale Energie Agentschap (IEA) stelde kortgeleden dat de elektriciteitssector al in 2035 geen CO2 meer zou moeten uitstoten.

Ook ambitie andere bedrijven

De plannen laten volgens concurrent Vattenfall zien dat de energiesector zijn verantwoordelijkheid neemt om fossielvrij leven mogelijk te maken. Vattenfall zegt ook de ambitie te hebben in 2035 klimaatneutraal te zijn en klanten te helpen met een fossielvrije oplossing, waar dat mogelijk is. "Klanten voor wie bijvoorbeeld een warmtepomp in 2035 nog niet haalbaar of betaalbaar is, willen wij nog steeds graag helpen met de stappen die wel passen, ook al is dat dan nog niet volledig fossielvrij."

Uniper, dat zelf geen consumenten bedient maar wel verschillende gascentrales heeft, zegt ook in 2035 klimaatneutraal te willen zijn. Maar om gas uit de energiemix te krijgen, moet er volgens Uniper "echt heel veel gebeuren. Gas is de ruggegraat van de huidige stroomproductie."

Eneco heeft het plan laten doorrekenen door de Boston Consulting Group. Daaruit blijkt dat 65 tot 75 procent haalbaar is op basis van de huidige technieken en verwachtingen. "Nog niet alles is geregeld, maar we praten natuurlijk over een periode van 15 jaar", erkent ceo As Tempelman. "We hebben er alle vertrouwen in dat we ook antwoorden vinden op de open vragen."

De afgelopen week zijn er 38 procent minder besmettingen gemeld, blijkt uit het weekoverzicht van het RIVM. Het aantal positieve testen per 100.000 Nederlanders daalde in een week tijd van 84 naar 53. Ter vergelijking: eind april was er in de leeftijdsgroep 18-24 nog sprake van 500 besmettingen op de 100.000.

De voorbije zeven dagen waren er 8981 positieve testen, tegen 14.397 in de week daarvoor. Dat is het laagste weektotaal sinds half september vorig jaar, aan het begin van de tweede golf.

Het percentage van alle testen dat positief uitviel daalde ook: van 7,2 naar 5,3 procent. Als dit percentage onder de 5 zakt, heeft een land de epidemie volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO redelijk onder controle.

Wel ziet het RIVM de afgelopen week een toename van het aantal jongeren dat terugkomt van vakantie en vervolgens positief test. Jongeren tussen de 17 en 24 die terugkomen van een vakantie uit Portugal of Spanje worden opgeroepen om zich te laten testen.

Grote verschillen

Tussen de verschillende GGD-regio's zijn de verschillen groot. In de regio Haaglanden waren afgelopen week 74 positieve tests per 100.000 inwoners, veel meer dan het gemiddelde van 53. In Friesland waren dat er maar 24, juist minder dan gemiddeld.

Het aantal ziekenhuisopnames daalde ook: de afgelopen zeven dagen werden 275 coronapatiënten in de verpleegafdelingen in het ziekenhuis opgenomen, een daling van 36 procent. Op de IC daalde het aantal coronapatiënten ook: met 13 procent, naar 52 nieuwe patiënten.

In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 645 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 681), van wie 250 op de IC (gisteren: 263), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Het reproductiegetal steeg in de tweede helft van mei even weer richting de 1, maar is sindsdien weer gedaald naar 0,78, meldt het RIVM. Dat getal geeft aan hoeveel mensen er besmettelijk zijn voor anderen. Alleen bij een getal onder de 1 neemt de verspreiding van het virus af: dan besmetten honderd mensen met het coronavirus samen minder dan honderd anderen.

Ook het geschatte aantal besmettelijke mensen daalde, tot onder de 50.000. Op het toppunt in april waren er tussen de 140.000 en 230.000 besmettelijke mensen, denkt het RIVM.

Ook in de landen om ons heen nemen de besmettingen af, behalve in het Verenigd Koninkrijk. Daar zijn gemeten naar inwoneraantal zelfs meer besmettingen dan in Nederland. Maandag werden ruim 7500 nieuwe besmettingen gemeld.

Vanwege de zorgen over de nieuwe, besmettelijker delta-variant is een aanstaande ronde versoepelingen in het Verenigd Koninkrijk uitgesteld tot 19 juli.

In de strijd tegen het coronavirus zijn inmiddels 12,5 miljoen prikken gezet. Dat is iets minder dan oorspronkelijk gepland. Deze week krijgen naar schatting 1,5 miljoen mensen een vaccinatie.

Het CDA kreeg 1,2 miljoen euro van miljonair Hans van der Wind, die bij de partij betrokken is als fondsenwerver. Dat werd gisteravond bekend, en roept vragen op: zijn dit soort donaties normaal in Nederland? Krijgt een donateur voor zo'n bedrag iets terug? En mag dit zomaar?

Om met die laatste vraag te beginnen: ja, zo'n donatie is legaal. De Wet financiering politieke partijen schrijft voor dat alle donaties vanaf 4500 euro moeten worden doorgegeven aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. Er is geen donatieplafond.

Er worden vaker flinke donaties aan partijen gedaan, maar "voor Nederlandse begrippen is dit een enorm hoog bedrag", zei politicoloog (en oud-PvdA-partijvoorzitter) Ruud Koole in het NOS Radio 1 Journaal.

Afgelopen maart ging het nog wel over een vergelijkbare kwestie. Toen maakte ondernemer Steven Schuurman bekend dat hij 1,3 miljoen euro schonk aan twee politieke partijen: D66 (1 miljoen euro) en Partij voor de Dieren (350.000 euro). Hij was toen open over zijn beweegredenen. Schuurman investeerde het bedrag omdat hij wil dat er een oplossing komt voor de klimaatcrisis, zei hij tegen Trouw.

Invloed binnen partij

Nu is de situatie anders. Van der Wind is geen donateur met afstand tot de politiek. Hij geeft volgens het CDA al vijftien jaar aan de partij. Maar ondertussen is hij ook voorzitter van de commissie fondsenwerving van de partij en maakte daarmee onderdeel uit van het campagneteam. Volgens het CDA hebben donateurs "op geen enkele manier de inhoudelijke koers van de partij kunnen beïnvloeden". Zelf zegt Van der Wind dat hij doneert "omdat het gedachtegoed mij aanspreekt".

Maar Koole plaatst daar kanttekeningen bij. "Als donateur zal hij formeel geen invloed hebben gehad op de koers van de partij. Maar als je tegelijkertijd lid bent van het campagneteam, dan heb je gewoon invloed natuurlijk."

Wettelijk gezien mag je niets terugkrijgen voor een donatie aan een politieke partij. "Als je in ruil voor de donatie een standpunt in het verkiezingsprogramma wil, of een persoon als leider van de partij die een bepaalde koers vaart, dan is er sprake van steekpenningen", zegt Koole. "Dan is er sprake van fraude. Dat kan niet."

Timing

Dat Van der Wind invloed met zijn donatie invloed heeft gekocht valt nu niet aan te tonen, zegt André Krouwel. Hij is politicoloog bij de Vrije Universiteit in Amsterdam. "Maar aan deze donatie vallen mij wel twee dingen op: de invloedrijke rol van deze donateur bij het CDA, en de timing van de donatie."

De ondernemer gaf vorig jaar november al aan dat het niet lekker liep met de donaties bij het CDA, nadat Hugo de Jonge was gekozen tot lijsttrekker. Toch besloot hij daar zelf pas iets aan te doen toen Wopke Hoekstra het stokje had overgenomen. Volgens Pieter Omtzigt hadden de donaties invloed op het beleid van Hoekstra. Met zijn 'New Deal' werden de CDA-plannen gunstiger voor ondernemers.

"De donatie kwam bovendien vlak voor de verkiezingen. Daardoor hoefde hij op dat moment niet meer aan het ministerie van Binnenlandse Zaken doorgegeven te worden", zegt Krouwel. "Zo zou de donatie, als de notitie van Omtzigt donderdag niet was uitgekomen, pas volgend jaar naar buiten komen. Het lijkt alsof er een poging is gedaan om die donatie, en de donatie van 247.000 euro door de Stichting Nederlands Ondernemers Klimaat, niet te associëren met de verkiezingen."

"Tijd is altijd in het voordeel van machthebbers. Mensen hebben kort geheugen, vergeten veel", zegt de politicoloog. "Alles op de lange baan is gunstig. Als er geen directe relatie zichtbaar is, is zo'n donatie achteraf lastig te plaatsen."

Openheid of donatieplafond

Beide politicologen zien zo'n enorme donatie vlak voor de verkiezingen als probleem, maar zoeken de oplossing niet in dezelfde hoek. Krouwel pleit voor verdere openheid van zaken. "In Oostenrijk, Zweden en Duitsland hebben ze wetten. Leden bepalen het beleid. Dat kan niet gewijzigd worden na een donatie. Daar is volledige transparantie over inkomsten én uitgaven. Hier weten we niet waar het geld aan besteed wordt."

Koole is voor een donatieplafond. "Het mooiste zou zijn als partijen veel kleine giften krijgen. Dan heb je een soort financiële worteling in de samenleving. Wat je moet voorkomen is dat grote geldschieters zoveel geld geven dat ze in feite toegang krijgen tot de politieke macht."

"De politiek is toch gebaseerd op een stem per persoon", zegt Koole. "Dat is geïntroduceerd zodat het grote geld minder invloed zou krijgen. Zonder plafond laat je het grote geld toch invloed uitoefenen."

Het ongeval op de N34 bij Borger waarbij vier doden vielen, is veroorzaakt door een automobilist die met hogere snelheid tegen een voorligger is gereden, meldt de politie na onderzoek.

Eén van de dodelijke slachtoffers is de automobilist die het ongeluk veroorzaakte. De politie wil uit respect voor de nabestaanden niet bekendmaken om wie het gaat, meldt RTV Drenthe.

Bij het ongeluk op 30 mei waren in totaal vijf auto's betrokken. Een 24-jarige man uit Dalen, een 69-jarige vrouw en een 72-jarige man uit Assen en een 48-jarige man uit Gramsbergen kwamen om het leven. Vijf anderen raakten zwaargewond.

Tientallen kilometers te hard

Het Dagblad van het Noorden schrijft, op basis van meerdere bronnen, dat het ongeluk werd veroorzaakt door roekeloos rijgedrag van de man uit Dalen. Hij zou 170 kilometer per uur hebben gereden, waar de maximumsnelheid 100 km/u is. De politie wil daar niets over zeggen.

In het onderzoek naar de oorzaak van het ongeluk sprak de politie met betrokkenen en getuigen, is er sporenonderzoek gedaan en zijn camerabeelden geanalyseerd. Het Openbaar Ministerie heeft de zaak nu afgerond. Er volgt geen strafrechtelijk onderzoek.

Aan de ruzie tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie over de twee grootste vliegtuigbouwers ter wereld komt na 17 jaar een voorlopig einde. De Amerikaanse president Biden en voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie hebben afgesproken de strijdbijl voor zeker vijf jaar te begraven en een streep te zetten door sancties.

Onder anderen kaasmakers, whiskystokers en zoete-aardappeltelers werden de afgelopen jaren meegesleurd in het conflict dat draaide om de strijd tussen de Europese vliegtuigbouwer Airbus en de Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing. De twee vliegtuigbouwers beheersen samen de markt en worden daarbij geholpen met overheidsgeld. Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie klagen over de steun die de ander geeft.

De Amerikaanse overheid had als straf voor de Europese Unie importheffingen ingevoerd op 7,5 miljard dollar aan Europese producten, zoals vliegtuigen, Franse wijn en kazen. De Europese Unie voerde vervolgens op 4 miljard dollar aan Amerikaanse spullen extra heffingen in, onder meer op vliegtuigen, tractoren en whisky.

Edammer kaas

De EU meende dat Boeing via militaire opdrachten staatssteun kreeg, de Amerikanen wezen op constructies waarbij Airbus van overheden geld leent en onduidelijk is hoeveel er moet worden terugbetaalt.

Al in 2004 werden de eerste klachten bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) ingediend over de steun. De WTO gaf in 2019 groen licht aan de Verenigde Staten om sancties in te voeren. De lijst met producten zorgde aanvankelijk voor schrik bij Nederlandse kaasmakers. Ze dachten dat de populaire Goudse en Edammer kaas op de lijst van geraakte producten stond. Dat bleek later niet het geval.

De kaassector vermoedde dat ambassadeur Pete Hoekstra ervoor had gezorgd dat Nederlandse kaas er niet op stond, maar hij ontkende dat.

Andere kazen bleven wel op de lijst staan. "Het verdwijnen van de importheffingen zorgt voor rust en daar zijn wij blij mee.", zegt Onno Boersma van ondernemersorganisatie Gemzu. Volgens hem hebben ondernemers er last van gehad, al is dat in de exportcijfers niet direct terug te zien. De export naar de VS is al jaren rond de 15 miljoen kilo kaas per jaar.

Steun

De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben voor de komende vijf jaar afgesproken hoeveel steun er mag worden gegeven aan Airbus en Boeing en onder welke voorwaarden. Frankrijk, Duitsland en Spanje hebben steun gegeven aan de deal. In die landen heeft Airbus relatief veel vestigingen.

Het akkoord betekent niet het einde van alle handelsconflicten tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Zo houdt de VS voorlopig de heffingen op Europees staal en aluminium intact.

Coronajaar 2020 was 'rampzalig' voor deelname aan vrijwilligerswerk, meldt de Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk (NOV) aan Omroep Gelderland.

Uit cijfers van het CBS blijkt volgens NOV dat nog nooit zo weinig mensen vrijwilligerswerk deden. In het laatste kwartaal van 2020 gaf 22 procent van de mensen van 15 jaar en ouder aan wel eens vrijwilligerswerk te doen. In 2019 was dit nog 46,7 procent.

"Mensen zijn in de coronatijd door de lockdown niet actief geweest en grepen de tijd aan om na te denken of ze hun vrijwilligersbaan wilden blijven doen. Vooral kunst en cultuur en de sportverenigingen die langere tijd hebben stilgelegen, hebben het moeilijk gehad", zegt directeur Jeroen van Alkemade van NOV.

Ook bij Museumpark Orientalis bij Nijmegen merken ze de gevolgen. Het park mag weer open, maar het vinden van vrijwilligers is een grote uitdaging. "We zoeken echt een grote groep om het park weer tot leven te brengen", zegt Veerle van de Ven van Orientalis.

Oudere vrijwilligers

Vooral oudere vrijwilligers zijn afgehaakt. Ze wilden als kwetsbare groep in coronatijd geen risico lopen. "En in de periode dat alles dicht was hebben mensen zich ook afgevraagd: kom ik nog terug?", zegt Van Alkemade. Nu er na versoepelingen van de coronamaatregelen weer meer mag, moeten organisaties op zoek naar nieuwe vrijwilligers.

Museumpark Orientalis zoekt nog veertig vrijwilligers voor verschillende functies. "Kassamedewerkers, suppoosten, mensen die bezoekers welkom heten, technische ondersteuning en groen onderhoud", zegt Van de Ven.

Het museumpark, waar de wereld van het jodendom, christendom en de islam centraal staat, is niet de enige instelling met een tekort in Gelderland. Zo zijn onder andere ook concertpodium Luxor Live in Arnhem en het Oude Ambachten & Speelgoedmuseum in Terschuur op zoek naar vrijwillige medewerkers.