NOS Nieuws - Algemeen

De Mexicaanse president Claudia Sheinbaum is gisteren betast door een onbekende man. Dat gebeurde op straat in Mexico-Stad toen Sheinbaum aanhangers groette. De belager is later aangehouden, melden Mexicaanse media.

Op sociale media zijn beelden van het incident gedeeld. Daarop is te zien dat de man Sheinbaum van achter benadert en eerst een arm om haar heen slaat. Vervolgens kust hij haar nek en raakt hij met beide handen haar borsten.

Een medewerker van Sheinbaum grijpt in en duwt de man weg. Sheinbaum draait zich op dat moment om en neemt afstand van de betaster. Ze lacht ongemakkelijk en spreekt daarna nog even met de man die volgens Mexicaanse media vermoedelijk dronken was. Tijdens het incident was Sheinbaums beveiliging niet zichtbaar.

Het voorval gebeurde toen de Mexicaanse president een bijeenkomst voor universiteiten en hogescholen bij het ministerie van Onderwijs wilde bijwonen. Omdat het ministerie in de buurt van haar werkplek was, besloot ze om die afstand te voet at te leggen, schrijven Mexicaanse media.

Een 25-jarige statushouder uit Afghanistan moet van de rechter het asielzoekerscentrum in Luttelgeest binnen twee weken verlaten.

De man weigerde eerder een geschikte woning in Marknesse, een paar kilometer verderop. Hij blijft liever in het azc.

Daarmee verspeelde hij zijn recht op opvang in het azc in de Noordoostpolder, oordeelt de rechtbank.

De statushouder vertelde twee weken geleden tijdens de rechtszitting dat hij het niet zag zitten om in zijn eentje in Marknesse te gaan wonen. "Ik heb een heel zwaar leven gehad", aldus de man, die sinds 10 maart vorig jaar in Nederland verblijft. "Ik heb hier geen vader en moeder of familie en ik heb mentale problemen."

Tijdens de zitting moest de man af en toe vechten tegen zijn tranen. Zijn 'netwerk' in Luttelgeest houdt hem op de been, zei hij. "Ik heb medicijnen van een psychiater gekregen zodat ik weer kan slapen en naar school kan voor Nederlandse les. Dat ging de laatste tijd net goed", aldus de man. "Als ik nu alleen zou moeten wonen, dan betekent dat het einde van alles. Dan word ik erg eenzaam."

Liever bij vrienden

De statushouder weigerde de woning en maakte meermaals duidelijk dat hij liever in het azc blijft, bij zijn vrienden. Maar dat was geen optie voor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Het COA vond een passende woning voor de statushouder. En toen hij die weigerde, verspeelde hij zijn recht op opvang in het azc. Dat zijn nou eenmaal de regels, voerde het COA aan.

De rechter is het daarmee eens. "Zijn bezwaren tegen de woning maakten de woning niet ongeschikt", stelde hij. Volgens de rechter is de statushouder ook meermalen gewezen op de consequenties van het weigeren van een geschikte woning. Dat hij die toch afwees, is zijn eigen keuze geweest.

Hard nodig

Bovendien heeft het COA de opvangplekken in het asielzoekerscentrum hard nodig voor mensen die wel aanspraak kunnen maken op de opvangvoorzieningen, schrijft de rechter in zijn vonnis.

Volgens de rechter hoeft de man niet op straat terecht te komen. Hij kan voor hulp aankloppen bij de gemeente of Vluchtelingenwerk.

Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de islamistische vereniging Muslim Interaktiv verboden. Tegen twee andere organisaties, Generation Islam en Realität Islam, lopen nog onderzoeken.

De vereniging wordt ontbonden en alle bezittingen worden in beslag genomen. De organisatie kan in beroep gaan tegen het verbod. Vrijwel meteen nadat het verbod inging, heeft de politie huiszoekingen gedaan in Hamburg, Berlijn en Hessen.

Muslim Interaktiv wordt beschuldigd van het ingaan tegen de constitutionele orde omdat de organisatie geregeld heeft opgeroepen tot de stichting van een kalifaat in Duitsland. Ook ontkent de organisatie het bestaan van de staat Israël.

Het verbod komt zo'n anderhalf jaar nadat de organisatie een demonstratie had georganiseerd in Hamburg, schrijft Der Spiegel. Op de demonstratie kwamen ongeveer duizend mensen af. Op enkele protestborden stonden teksten als "Kalifaat is de oplossing". Kort daarna werd opgeroepen om de organisatie te verbieden.

Kritiek van bestuursrechter

Dat had afgelopen zomer al moeten gebeuren, maar volgens Der Spiegel had een bestuursrechter kritiek op de motivering van het ministerie. Die motivering is inmiddels herzien zodat een verbod alsnog kan ingaan.

Muslim Interaktiv verwerpt het democratische en rechtsstatelijke systeem, stelt het ministerie nu. De vereniging zou vijandig staan tegenover de grondwet.

Binnenlandse Zaken zegt dat Muslim Interaktiv de islam als het enige maatschappelijke ordeningsmodel ziet en dat islamitisch leven volledig moet worden onttrokken aan staatsbesluiten. Als bewijs haalt het ministerie uitspraken aan als: "Al onze ideeën en waarden komen voort uit onze islamitische levensbeschouwing en zijn niet onderhandelbaar".

Niet jihadistisch

Het ministerie schrijft ook dat de organisatie mensenrechten niet respecteert. Het wijst erop dat de organisatie tegen gelijke rechten voor vrouwen is en tegen de vrijheid van seksuele oriëntatie en genderidentiteit. De organisatie voert geregeld actie op straat en maakt veelvuldig gebruik van sociale media.

"Op die manier moet een zo groot mogelijke groep mensen worden geïndoctrineerd, zodat er voortdurend nieuwe vijanden van de grondwet ontstaan en de constitutionele orde stelselmatig wordt ondermijnd", aldus het ministerie.

Muslim Interaktiv, Generation Islam en Realität Islam worden niet als jihadistisch beschouwd. Ze streven hun doelen niet na met geweld of terreur zoals Al Qaida of Islamitische Staat, schrijft het Duitse persbureau DPA.

Jonge moslims

Generation Islam en Realität Islam zijn vooralsnog niet verboden, maar er wordt wel onderzoek naar gedaan. Dat is nodig, stelt het ministerie, omdat ze ervan verdacht worden dezelfde doelen na te streven als Muslim Interaktiv. Het onderzoek richt zich op "inhoudelijke, organisatorische, personele en financiële structuren" van de verenigingen.

De groepen richten zich met name op jonge Duitstalige moslims. Ze zetten moslims online daarbij regelmatig neer als onderdrukte minderheid. Het Duitse Bureau voor de bescherming van de grondwet ziet een ideologische verwantschap bij de drie groepen met de islamistische beweging Hizb ut-Tahrir, die sinds 2003 verboden is in Duitsland.

Commissaris van de Koning in Zuid-Holland Wouter Kolff doet aangifte omdat gelekt is dat Tweede Kamerlid Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA) heeft gesolliciteerd als burgemeester van Delft.

"Deze schending is onacceptabel en levert een strafbaar feit op", laat Kolff weten bij Omroep West.

Het AD meldde begin deze week dat Lahlah in februari had gesolliciteerd als burgemeester van Delft. Bij zijn benoemding tot fractieleider van GroenLinks-PvdA bevestigde Jesse Klaver afgelopen maandag die berichtgeving. Zelf "ontkende, noch bevestigde" Lahlah haar sollicitatie toen zij ernaar werd gevraagd.

Commissaris Kolff zegt het nieuws de afgelopen dagen 'nauwgezet' te hebben gevolgd. "Het is aan de rijksrecherche om dit verder te onderzoeken", stelt hij nu.

Kolff toont ook ergernis over hoe het nieuws nu naar buiten komt. "Als we kijken naar de berichtgeving, valt me vooral op dat het gaat over het feit dat iemand gesolliciteerd zou hebben naar een burgemeesterschap en niet over het feit dat de geheimhouding geschonden is", zegt hij.

Ambitie

"De verontwaardiging zou moeten zitten in het schenden van geheimhouding, niet in het tonen van ambitie", aldus Kolff. "Met deze actie wordt iemand beschadigd die met ambitie de samenleving wil dienen."

De vacature in Delft opende in februari, nog voor de val van het kabinet en dus ook voordat Lahlah zich opnieuw verkiesbaar had gesteld voor de Tweede Kamer en nummer 2 stond op de kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA bij de verkiezingen vorige week.

Op 23 oktober, toen Esmah Lahlah al wel op de kandidatenlijst stond, werd duidelijk dat ze had gesolliciteerd als burgemeester van Tilburg. Ook in dat geval lekte iemand haar naam naar de pers. Net als Zuid-Holland nu, deed ook de provincie Noord-Brabant aangifte.

Hele kabinetsperiode

Volgens partijleider Klaver blijft Lahlah de gehele kabinetsperiode Tweede Kamerlid namens GroenLinks-PvdA.

Uiteindelijk werd Alexander Pechtold (D66) afgelopen september verkozen tot burgemeester van Delft.

In 4 uur met een hogesnelheidstrein van Berlijn naar Kopenhagen, en in 6 uur van Parijs naar Madrid. Het is nu nog onmogelijk, maar de Europese Commissie komt vandaag met een actieplan dat deze droom in 2040 werkelijkheid moet maken.

Het doel van het "hogesnelheidsverbindingsplan" is om reizigers te verleiden te kiezen voor schone treinreizen, in plaats van voor vervuilende korte afstandsvluchten. "Het zal reizigers snellere verbindingen bieden, makkelijkere boekingopties en lagere prijzen", zo spiegelt de Commissie voor.

Obstakels

Het plan schetst wat er nodig is om in 2040 in de EU een beter internationaal aansluitend netwerk te hebben. Problemen zijn er nog genoeg. Zo vormen de grenzen tussen landen nog steeds een obstakel. Spoorwegbedrijven hanteren verschillende kaartsystemen. De prijzen zijn te hoog en verbindingen sluiten niet aan.

De Commissie wil dit aanpakken door investeringen aan te jagen en het bouwen van de benodigde infrastructuur makkelijker te maken. De regeldruk voor spoorwegbedrijven wordt minder, zo is de belofte. Zo moet er op termijn een geharmoniseerde Europese spoorwegsector komen.

De vraag is: wie gaat de miljardeninvesteringen die hiervoor nodig zijn betalen? De Commissie wil hiervoor een 'strategische dialoog' opzetten met de lidstaten.

Dat wordt nog moeilijk genoeg. Maar het eindresultaat mag er zijn, blijkt uit de routekaart die de Commissie levert bij het plan.

"Ontdek hier hoe snel je reist op routes die tussen 2030 en 2040 worden afgerond", zegt de Commissie erbij.

Strategische investering

De Europese Commissie ziet de hogesnelheidstrein ook als een investering in de concurrentiekracht van de EU. Betere verbindingen zouden het voor bedrijven makkelijker maken zaken te doen over grenzen heen. In veel rapporten is al gewezen op het probleem dat de versnipperde infrastructuur in Europa leidt tot een minder goed functionerende interne markt.

Ook voor de Europese spoorwegindustrie zelf kan het voordelen opleveren. Onderzoek en ontwikkeling van de nieuwe generatie hogesnelheidstreinen zou in Europa zelf ondersteund moeten worden.

"Het pakket versterkt Europa's concurrentiekracht", zegt Transportcommissaris Tzitzikostas, "door te investeren in snellere en betere verbindingen maken we ons transportsysteem schoner en goedkoper."

Concurrentie op het spoor

Concurrentie op het spoor, zoals in Spanje en Italië al bestaat, leidt tot lagere prijzen en meer reizigers, staat in het plan. Maar lang niet alle landen geloven dat marktwerking de oplossing is. In verschillende landen hebben de traditionele nationale spoorwegmaatschappijen nog een dominante rol op het spoor. Zo ook in Nederland.

Recent sleepte de Commissie Nederland nog voor de Europese rechter omdat de NS het hoofdnetwerk onderhands kreeg. Concurrentie is essentieel voor een goed functionerend spoor, vindt de Commissie.

De Commissie zegt in heel Europa de spoorwegmarkt open te willen breken. Nieuwkomers hebben het nu nog moeilijk om toegang te krijgen tot stations, kaartverkoopsystemen en rijdend materieel. Ook dat wil de Commissie doorbreken, door af te dwingen dat ze toegang krijgen tot de nationale netwerken, en door die bedrijven te helpen de benodigde financiering te vinden.

Ten slotte wil Brussel ook de rechten van treinreizigers verbeteren. Wie een kaartje koopt bij een aanbieder, heeft dezelfde rechten voor het hele traject binnen de EU, los van de vraag hoeveel aanbieders daarbij betrokken zijn.

In totaal 44 mensen hebben gesolliciteerd naar het burgemeesterschap van Schiermonnikoog.

Dat is een ongekend hoog aantal, in andere gemeenten blijft de teller van het aantal sollicitanten vaak rond de vijftien steken. In de Friese gemeente Dantumadiel, aan de andere kant van de Waddenzee, werd de procedure onlangs stopgezet omdat zich maar vijf burgemeesterskandidaten hadden gemeld.

De nieuwe burgemeester van Schiermonnikoog volgt Ineke van Gent (67) op. Zij stopt op 1 januari omdat ze iets anders wil gaan doen.

Schier is niet verbaasd door de grote belangstelling. "Het is de mooiste plek van Nederland", zegt Sjon Stellinga bij Omrop Fryslân.

Stellinga was burgemeester van 2012 tot 2015. "Er heerst een sterk eilandergevoel", stelt hij. "Met een eigen lied en een eigen vlag. Dat eilandergevoel zorgt er ook voor dat veel bewoners zich inzetten voor de gemeenschap."

Integreren

Integreren is geen probleem, zegt Stellinga. "Als je je voornaam goed kunt spellen, ben je meteen vrijwilliger bij drie organisaties."

De gemeenteraad van de kleinste gemeente van Nederland telt negen zetels. Een van de negen raadsleden is Wyb Groendijk (Schiermonnikoogs Belang). Hij is trouwens ook onderhoudsman van de begraafplaats en secretaris van de lokale KNRM-afdeling.

Ook Groendijk roemt het eilandergevoel. "Het zal ook aan de bewoners liggen", zegt hij dan. "Het is de kleinste gemeente, maar niet de meest onbekende. Alleen al door het feit dat Schiermonnikoog bijna altijd als eerste klaar is met het tellen van de stemmen bij de verkiezingen, is het regelmatig landelijk in het nieuws."

Op de boot

Feit is dat de negen raadsleden, net als de ambtenaren, meer dan elders in Nederland verantwoording moeten afleggen. "Als je in de raad iets zegt, is de kans groot dat je daar de volgende dag al op wordt aangesproken. Op de boot, in de bus of langs het voetbalveld", zegt oud-burgemeester Stellinga.

Hij haalt een anekdote aan over geluidsoverlast bij de Tox Bar in het dorp. De burgemeester vroeg een ambtenaar om een geluidsmeting te doen. Haar antwoord maakte duidelijk hoe klein het eiland is "Ik doe die meting met alle liefde. Maar u moet wel weten dat mijn echtgenoot dj is in die bar", zei ze.

Meestal wordt dit soort 'belangenverstrengeling' in goed overleg opgelost. Maar wat raadslid Groendijk betreft zou het toch verstandig zijn als de nieuwe burgemeester net als Van Gent 'van buiten' komt, dus niet van het eiland.

De nieuwe burgemeester hoeft ook niet meteen overal aan mee te doen, vindt Groendijk. "Je moet wel gepaste afstand bewaren en boven de partijen staan", zegt hij. Hij wijst op de woorden die Van Gent uitsprak toen zij burgemeester werd: "Je zult mij niet in de kroonluchters bij hotel Van der Werff zien hangen."

Voor het eerst hebben Nederlandse personenauto's in een jaar meer kilometers afgelegd dan voor de coronapandemie, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Samen reden Nederlandse auto's in 2024 bijna 122 miljard kilometer in binnen- en buitenland. Dat is 726 miljoen kilometer meer dan in 2019. Vergeleken met 2023 steeg het aantal kilometers met 2,3 procent.

Opvallend is dat er per auto gemiddeld juist 5,7 procent minder werd gereden dan voor de pandemie. Dat het totaal aantal kilometers toch toenam komt doordat er nu meer auto's zijn dan in 2019. Er waren in 2024 9,9 miljoen auto's in gebruik, tegenover 9,3 miljoen in 2019.

Mannen maakten meer kilometers

De meeste kilometers werden gemaakt door particulieren. Zij reden samen 96,1 miljard kilometer, meer dan voor de pandemie. De overige kilometers ( 25,8 miljard) werden door zakelijke rijders gemaakt, die juist minder vaak de auto pakten dan voor 2019.

Mannen waren verantwoordelijk voor 65 procent van alle door particulieren gemaakte kilometers. Vrouwen hadden vorig jaar wel vaker een auto dan in 2019. Het aantal auto's op naam van een vrouw steeg met 9,3 procent en zij reden ook iets meer kilometers dan voor de pandemie. Vooral vrouwen tot 40 en boven de 60 jaar hadden vaker een auto en legden meer kilometers af dan in 2019.

De meeste autobezitters komen uit de hogere inkomensgroepen en zij rijden ook meer kilometers dan huishoudens uit lagere inkomensgroepen.

Aantal auto's bleef tijdens corona groeien

Voor de coronapandemie nam het aantal gereden kilometers ieder jaar toe. Dat veranderde tijdens de pandemie, toen werd er veel minder gereden. Wel bleef het aantal auto's groeien tijdens de pandemie.

"Een kind zegt niet zomaar dingen, luister gewoon." Dat zegt de biologische moeder van het zwaar mishandelde pleegmeisje uit Vlaardingen in een interview met RTL Nieuws. Het meisje vroeg zelf meerdere keren om hulp, maar werd niet gehoord.

Afgelopen januari concludeerden de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Inspectie Justitie en Veiligheid (IJenV) dat het kind aan haar lot was overgelaten in het pleeggezin.

Door te spreken over haar dochter, hoopt de moeder dat jeugdhulpverleners sneller zullen handelen wanneer kinderen signalen afgeven. Ook in een gesprek met De Telegraaf vertelt ze hoe haar waarschuwingen werden genegeerd. "Mijn gevoel zei dat het daar niet pluis was. Ik ging zelf op onderzoek uit en vond online foto's van drank, wiet en seksadvertenties. Ik stuurde alles naar jeugdzorg, maar ze zeiden: dat is hun privéleven."

Trauma's en verslavingen

De pleegouders van het meisje, John en Daisy van den B. uit Vlaardingen, staan morgen voor de rechter in Rotterdam op verdenking van onder meer zware mishandeling. Vorige maand kwam de zwaarste verdenking, poging tot doodslag, te vervallen.

Het destijds 10-jarige meisje werd volgens justitie door hen opgesloten, uitgehongerd en stelselmatig mishandeld. Ze liep ernstig hersenletsel en botbreuken op en heeft blijvend intensieve zorg nodig.

De rechtszaak

Na zes voorbereidende zittingen start morgen de inhoudelijke behandeling van de zaak tegen de Vlaardingse pleegouders.

Ze worden verdacht van de mishandeling van vier pleegkinderen die in dat gezin verbleven: het Vlaardingse meisje is er daar een van. De andere pleegkinderen zijn haar zusje en twee Syrische broertjes.

De verdenking met betrekking tot het Vlaardingse pleegmeisje is zware mishandeling, vrijheidsberoving en iemand in hulpeloze toestand brengen of laten. Bij de andere pleegkinderen gaat het om een verdenking van mishandeling.

In het interview met RTL Nieuws vertelt de moeder onder de gefingeerde naam Sophie hoe ze haar dochter in het ziekenhuis aantrof. "Ze lag daar, dun, onder de littekens, haar ogen gingen alle kanten op. Het is dat ik wist dat het mijn kind was, anders had ik haar niet herkend."

Sophie zegt dat ze met trauma's en verslavingen worstelde. Toen ze zelf om hulp vroeg, veranderde de steun die ze kreeg in toezicht, meldt De Telegraaf. "Binnen weken stond ik te boek als onbetrouwbare moeder. Terwijl ik juist steun nodig had."

Zelf om hulp gevraagd

Na een korte terugval in haar verslaving werden het meisje en haar jongere zusje eerst in een crisispleeggezin geplaatst, waar het goed leek te gaan. In 2022 verhuisden ze naar het gezin in Vlaardingen. Volgens De Telegraaf waren daar eerder al andere pleegkinderen weggehaald na meldingen van mishandeling, maar kreeg de moeder die informatie pas veel later.

Sophie trok meerdere keren aan de bel bij de betrokken instanties: de William Schrikker Stichting (WSS) en pleegzorgorganisatie Enver. Ze meldde littekens bij haar dochter en andere zorgelijke signalen, maar kreeg geen gehoor. In interne mails van de WSS is volgens De Telegraaf te lezen dat het meisje vertelde dat ze werd geslagen en soms naakt in de tuin moest staan. Toch bleef ze in het pleeggezin.

Ook het meisje zelf vroeg om hulp, op school, op straat en bij de supermarkt. "Maar niemand luisterde naar haar", zegt Sophie.

In mei 2024 werd het meisje met spoed opgenomen in het ziekenhuis. De pleegvader verklaarde dat ze van de trap was gevallen. "Maar ik keek naar haar gezicht en wist: dit was geen val. Dit was geweld", vertelt Sophie. Kort daarna werden de pleegouders aangehouden.

Haar dochter overleefde het, maar zal nooit meer zelfstandig kunnen leven. Ze woont nu in een medisch gezinshuis en krijgt 24-uurszorg. "Ze kan niet alleen douchen, eten, aankleden of lopen", zegt Sophie tegen RTL Nieuws. "Ze praat niet goed. Het klinkt als babytaal. Maar ze zingt soms kinderliedjes. Ze doet het op haar eigen tempo."

Veiligheid geven

De betrokken organisaties erkennen dat zij tekort zijn geschoten. "Onze organisatie had de taak om te zorgen dat dit meisje veilig was. Dat hebben we niet goed gedaan. Dat spijt ons intens en dat hebben we ook aan haar moeder laten weten met het aanbieden van onze excuses", zegt de William Schrikker Stichting in een reactie aan RTL Nieuws. Pleegzorgorganisatie Enver noemt het "hartverscheurend" dat een kind aan wie bescherming geboden moest worden "zo tekort is gedaan".

De jongste dochter woont inmiddels weer bij haar moeder. "Zij heeft veel gezien," zegt Sophie. "Ze heeft nachtmerries, durft soms niet te slapen. Ik probeer haar veiligheid te geven, elke dag opnieuw."

Iran heeft een Frans stel dat in 2022 werd opgepakt op borgtocht vrijgelaten. Het stel werd een paar weken geleden nog tot celstraffen van 17 en 20 jaar veroordeeld.

De vrijlating is de eerste stap in een gevangenenruil. Sinds het afgelopen voorjaar zit in Frankrijk een Iraanse vrouw vast. Zij wordt verdacht van het verheerlijken op sociale media van terrorisme, en met name de aanval van Hamas van 7 oktober 2023 op Israël. Sinds twee weken mag ze het onderzoek tegen haar in haar huis in Frankrijk afwachten.

Gijzeldiplomatie

Frankrijk pleitte al lang voor de vrijlating van het Franse stel. Ze zouden onschuldig zijn en het slachtoffer zijn van Iraanse 'gijzeldiplomatie': het vastzetten van buitenlanders op grond van valse beschuldigingen om iets bij het land van herkomst gedaan te krijgen, bijvoorbeeld de vrijlating van een of meerdere gevangenen met de Iraanse nationaliteit. Iran ontkent dit met klem.

Het lerarenpaar Cécile Kohler (41) en Jacques Paris (72) maakte in mei 2022 een reis door Iran. Ze werden op de laatste dag van hun vakantie opgepakt, volgens bronnen van persbureau DPA omdat ze Iraanse vakbondsactivisten hadden ontmoet. Een Iraans persbureau schreef dat Kohler en Paris voor een Franse en een Israëlische inlichtingendienst werkten.

In september kwam er beweging in hun zaak. Frankrijk trok een aanklacht tegen Iran bij het Internationale Hof van Justitie in en de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken liet weten dat een gevangenenruil ophanden was.

Naar ambassade

Kohler en Paris zaten onder meer vast in de beruchte Evin-gevangenis in Teheran, die in juni door Israël werd gebombardeerd. Daarbij vielen tientallen doden. De Franse minister van Buitenlandse Zaken zegt dat de twee in goede conditie zijn, zowel fysiek als mentaal.

De twee zijn nu ondergebracht in de Franse ambassade in Teheran. "Het gesprek gaat verder om hen zo snel mogelijk naar Frankrijk terug te laten keren", zei president Macron gisteravond.

In de Filipijnen zijn zeker 66 mensen om het leven gekomen door orkaan Kalmaegi. Naar 26 mensen wordt nog gezocht. De orkaan trok in westelijke richting over de eilandengroep naar de Zuid-Chinese Zee.

De meest doden vielen op het centraal gelegen eiland Cebu, zeggen de autoriteiten. Meerdere dorpen in het gebied overstroomden. Door het hoge water zijn rivieren buiten de oevers getreden. Eind september vielen er tientallen doden op Cebu door een aardbeving.

Op het eiland zijn tot nu toe bijna vijftig mensen verdronken. Ook zijn er mensen omgekomen door modderstromen en vallende brokstukken. Dertien van de 26 vermiste personen komen uit Cebu.

Onder de doden zijn zes militairen. Hun helikopter crashte in het noordoosten van het eiland Mindanao toen ze onderweg waren om humanitaire hulp te verlenen.

Bekijk hier beelden van de schade:

Kalmaegi kwam dinsdag aan land in de Filipijnen en bereikte aanhoudende windsnelheden tot zo'n 130 kilometer per uur en windstoten tot 180 kilometer per uur, zeggen meteorologen tegen persbureau AP. Via het westelijk gelegen eiland Palawan trok de orkaan vanochtend richting de Zuid-Chinese Zee waar die in kracht afnam.

Uit voorzorg werden deze week ruim 387.000 mensen geëvacueerd. De autoriteiten hadden gewaarschuwd voor hevige regen, harde wind en tot wel drie meter stijgend water. Bijna 190 vluchten werden geannuleerd en veerboten mochten niet uitvaren.

Verwacht wordt dat de orkaan boven de Zuid-Chinese Zee weer aanzwelt en aan het einde van de week aan land komt in Vietnam. Dat land heeft de afgelopen dagen al te kampen gehad met zware regenval en modderstromen. Autoriteiten daar maken zich klaar voor evacuaties en bereiden zich voor door voedsel in te slaan en opvangplekken in te richten.

Ook in Thailand worden voorbereidingen getroffen. In het noorden, oosten wordt gewaarschuwd voor "zware tot zeer zware regenval" die kan leiden tot overstromingen.

Alle drie de wethouders van de gemeente Wijk bij Duurstede leggen per direct hun functie neer.

Volgens de gemeente komt dat door "spanningen die hebben geleid tot een onveilige werksituatie voor verschillende medewerkers". Een woordvoerder wil bij RTV Utrecht niet zeggen wat er precies aan de hand is.

Wijk bij Duurstede had drie wethouders: Hans Buijtelaar (VVD), Jeroen Brouwer (SP) en Jan Kuiper (CDA).

Al voor de zomerperiode bleek dat het niet lekker liep. De samenwerking van de drie wethouders onderling en die met de ambtelijke organisatie stond onder druk: in een brief van juli schreef het college aan de gemeenteraad dat de samenwerking "niet zo optimaal is geweest als nodig en mogelijk". Dat had "uitstraling naar de organisatie".

Toen nog zei het college, na gesprekken met een externe adviseur, te willen doorwerken tot aan de gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart. "De wethouders stelden de intentie en wil te hebben om gezamenlijk zorg te dragen voor een goede invulling van de resterende periode waarin bestuurlijk verantwoordelijkheid wordt genomen op de komende dossiers en waarin met respect en waardering de samenwerking wordt ingevuld met uw raad, de samenleving en uiteraard onze medewerkers".

Niet verbeterd

Maar tijdens een debat drie weken geleden in de gemeenteraad bleek al dat de sfeer niet verbeterd was. Naar aanleiding van vragen van verschillende politieke partijen, zei Jan Kuiper toen namens de rest van het college dat er in de afgelopen jaren en ook in het recentere verleden "veel gebeurd" is, waarover "pijn en verdriet" wordt gevoeld in het Utrechtse stadje.

"We waren misschien meer gefocust op werk, uitkomsten, goede besluiten, dan op verbinding", aldus Kuiper toen. "Medewerkers hebben daaronder geleden. Het berouwt mij en het berouwt ons als college."

Nogmaals reflecteren

Na dat debat hebben de wethouders volgens de gemeente "tijd genomen om nogmaals te reflecteren op wat er is gebeurd". "Hun conclusie is dat het voor de organisatie belangrijk is om ruimte te krijgen om rust en vertrouwen te herstellen. Daarom hebben zij besloten per direct terug te treden", aldus de gemeente.

De namen van de wethouders zijn inmiddels verdwenen van de website van de gemeente. Alleen de pagina's van burgemeester Mirjam van 't Veld, die vanaf 8 september waarnemend burgemeester is, en die van gemeentesecretaris Miriam Oosterwijk zijn nog actief.

Zo'n 500 tot 1000 passagiers hebben de nacht doorgebracht op Brussels Airport vanwege meldingen van drones gisteravond. Ze kregen van de luchthaven bedden en eten en drinken.

De dronemeldingen hebben ook nog gevolgen voor het vliegverkeer vanmorgen. De luchthaven is weer open, maar er zijn 40 vluchten geschrapt. Dat zijn 16 vertrekkende vluchten en 24 inkomende vluchten. Daarnaast zijn er nog veel vertragingen. De problemen zijn ontstaan doordat sommige toestellen gisteravond niet op de juist luchthaven zijn geland.

16 vluchten geannuleerd

De luchthaven ging gisteravond twee keer dicht na meldingen van drones in de omgeving. De Belgische omroep VRT vernam uit een betrouwbare bron dat het om drie drones ging. Na de eerste sluiting konden nog een paar vliegtuigen vertrekken, maar toen er opnieuw drones werden waargenomen ging het luchtruim boven Brussel opnieuw dicht. Daardoor kwamen zestien vluchten te vervallen.

Acht inkomende vluchten moesten uitwijken naar alternatieve luchthavens zoals Oostende, Charleroi, Maastricht, Schiphol en Eindhoven.

Jens Franssen, defensiespecialist VRT

"België heeft de afgelopen weken verschillende drone-incidenten gehad. De verdenkingen gaan daarbij uit naar Rusland. Bij twee van die drones is het bijna zeker dat die in Nederland opstegen, vanuit het grensgebied met België.

Stel dat de Nederlandse politie zo'n dronebestuurder zou kunnen vinden, dan zal dat geen Russische kolonel zijn van de Russische buitenlandse diensten. We weten dat de Russen gebruikmaken van extreem-rechtse mensen en mensen uit het criminele milieu.

Dat de drones juist in België opduiken heeft waarschijnlijk te maken met intimidatie. In de voorbije weken is België in het vizier gekomen van Moskou omdat er in België zo'n 180 miljard euro aan Russische tegoeden bevroren zijn op een aantal internationale banken, die Europa wil uitlenen aan Oekraïne.

Rusland heeft al tegen de banken gezegd dat ze dat niet mogen en kunnen doen. Het zou kunnen dat dit een vorm van intimidatie is."

Ook de luchthaven van Luik werd gisteren twee maal gesloten nadat in de buurt drones werden waargenomen. Boven de militaire basis van Kleine-Brogel werden ook opnieuw drones waargenomen. De afgelopen dagen zijn daar verschillende dronemeldingen geweest. De basis is daardoor in verhoogde staat van paraatheid.

Volgens de VRT hebben buurtbewoners ook drones gemeld boven de militaire luchtbasis van Florennes, waar de eerste Belgische F-35-gevechtstoestellen staan. De burgemeester van Diest meldt dat gisteravond ook vier drones zijn gezien boven de militaire luchtmachtbasis van Schaffen.

Nationale Veiligheidsraad

Na de dronemeldingen op verschillende plaatsen in België heeft minister Quintin van Binnenlandse Zaken premier De Wever gevraagd met spoed de Nationale Veiligheidsraad bijeen te roepen. Die heeft dat verzoek ingewilligd.

"We kunnen niet accepteren dat onze luchthavens worden verstoord door ongeoorloofde dronevluchten. Dit vereist een gecoördineerde en nationale reactie", zegt Quintin. "Dit is geen werk van amateurs", zei minister Francken van Defensie tegen de VRT.

De Veiligheidsraad komt morgenochtend om 10.00 uur bijeen.

Jens Franssen, defensiespecialist VRT:

"Dat de Veiligheidsraad bijeenkomt is bijzonder. Dat gebeurt bij rampen of wanneer je een terreuraanslag zou hebben. In de Nationale Veiligheidsraad zitten de premier en de vicepremiers, de ministers van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken, Defensie en Justitie en toplui van de inlichtingendiensten en het crisiscentrum.

Toeval of niet, deze incidenten komen nu op het slechtst mogelijke moment, want de regering begint langzaam in in crisismodus te komen. Er moet een begroting worden gemaakt en als dat de komende 24 uur niet lukt stapt premier De Wever morgen naar de koning om zijn ontslag aan te bieden.

Dus je begrijpt dat het heel erg moeilijk is om daar ook nog eens een Veiligheidsberaad tussen te gaan duwen."

Scholen gaan zelf schoolboeken ontwikkelen met een nieuwe coöperatieve schoolboekenuitgever. Daardoor krijgen ze meer grip op de inhoud en moeten de boeken goedkoper en duurzamer worden.

Deze coöperatie, Neon, verwacht dat eind december vijftig scholengemeenschappen zich hebben aangesloten met bij elkaar een half miljoen leerlingen. Dat is ongeveer een vijfde van alle leerlingen op de basisschool en middelbare school.

Nu al doen twaalf scholengemeenschappen mee met ruim 70.000 leerlingen. Zij dragen 10 euro per leerling af voor de ontwikkeling van de boeken.

Doorbraak

Bij schoolbesturen is er veel enthousiasme over het initiatief van Neon-directeur Marten Blankesteijn, die eerder werkte aan de digitalisering bij kranten- en tijdschriftenuitgever DPG Media.

"Dit wordt een doorbraak", zegt Annet Kil van de Gooise Scholen Federatie (GSF). Die zich heeft aangesloten bij Neon. "Het wordt duurzamer, goedkoper en verbetert de onderwijskwaliteit."

"Er is veel enthousiasme voor bij schoolbestuurders", zegt Niek Bootsma van de Gelderse scholengemeenschap Quadraam. Ook hij wil zich aansluiten bij Neon. "Deze formule deugt. Dit kan echt gaan vliegen en een heleboel veranderen."

Zelf aan de slag

De afgelopen jaren is er in de onderwijswereld veel kritiek op de grote uitgevers van schoolboeken. Scholen hebben weinig te zeggen over de inhoud van de boeken, de kosten zijn hoog en jaarlijks verdwijnen miljoenen werkboeken in de afvalbak. Drie grote uitgevers hebben bijna driekwart van de markt in handen.

Neon-directeur Blankesteijn werkte zelf bijna twee jaar bij Noordhoff, de grootste schoolboekenuitgever. Daar zag hij veel verbeterpunten. Maar veranderingen doorvoeren bij zo'n groot bedrijf bleek moeizaam.

Hij hoorde de kritiek uit het onderwijs. "Toen dacht ik: waarom zou ik niet zelf aan de slag gaan samen met de scholen."

Vacatures

Vandaag plaatst de coöperatie vacatures om de boeken te gaan schrijven, in eerste instantie voor vakken die het meest worden gegeven, zoals Nederlands en wiskunde. Deze standaardboeken zijn vervolgens digitaal eenvoudig aan te passen. "Leraren kunnen bijvoorbeeld heel makkelijk eigen materiaal invoegen, en hoofdstukken in een andere volgorde zetten." De school heeft zelf de keuze om het boek te laten drukken, met harde, duurzame kaft. "We geven de regie terug aan het onderwijs."

Ook worden de kosten veel lager, belooft hij: van zo'n 340 euro jaarlijks per leerling nu naar 20 tot 30 euro. "Anders dan de traditionele uitgevers is ons doel niet om winst te maken."

Onmogelijk, reageert brancheorganisatie van schoolboekenuitgevers MEVW. "Het zou fantastisch zijn als het kon, maar ik zie werkelijk niet hoe je voor zo'n bedrag per leerling leermiddelen van een hoge kwaliteit kunt ontwikkelen en vervolgens steeds up-to-date kunt houden", reageert voorzitter Jorien Castelein.

Lerares Duits Vera Stijnman van het Goois Lyceum, onderdeel van koepel GSF, kan niet wachten tot ze de nieuwe methode kan gebruiken. "Nu sluit de lesmethode vaak niet aan bij wat wij willen, en zijn de opdrachten veel te moeilijk of te makkelijk. We zitten ons vaak in bochten te wringen met aanvullende kopietjes om ons eigen lesmateriaal te integreren in de lessen."

Daarom is ze blij dat ze over een paar jaar gebruik kan maken van Neon-materiaal. "Je kan eigen materiaal makkelijk invoegen. Het is veel vrijer, daar kijk ik erg naar uit."

Stikjaloers

Dat is precies de reden dat de GSF zich heeft aangesloten bij Neon, zegt bestuurder Annet Kil. "Dit doen wij vanuit goed werkgeverschap. Leraren krijgen hun professionele ruimte terug." Zij is "stikjaloers" dat dit systeem er nog niet was toen zij lerares Nederlands was.

De scholen die meedoen laten docenten zelf kiezen welke methode ze willen gebruiken. "Als je het oplegt, gaat het fout. Het moet echt door de leraren zelf worden gedragen", aldus Kil.

Daar ligt precies de uitdaging voor Neon, zegt Castelein van brancheorganisatie MEVW. "De vraag is of leraren binnen deze scholengemeenschappen ook met het ontwikkelde materiaal willen gaan werken." Wel noemt ze het een "mooi en ambitieus alternatief" dat mogelijk "een impuls geeft aan de markt".

Neon verwacht dat over ongeveer twee jaar de eerste boeken klaar zijn.

Reacties

De belangenbehartigers van het basisschoolonderwijs (PO-Raad) en het middelbaar onderwijs (VO-Raad) vinden het initiatief een "goede manier om de regie weer terug te krijgen naar de scholen en de kosten terug te dringen" (VO-Raad). "Het is een veelbelovend initiatief waar enthousiasme voor is bij basisscholen." (PO-Raad).

Staatssecretaris Koen Becking van Onderwijs volgt de ontwikkeling met interesse. "Als dit initiatief bijdraagt aan meer keuzemogelijkheden voor scholen, en daarmee aan een hogere kwaliteit en betere betaalbaarheid van leermiddelen, dan is dat een goede zaak."

De Achterhoekse rockband Normaal is door zijn fanclub voorgedragen voor de lijst met Nederlands immaterieel erfgoed, schrijft RTV Oost.

De initiatiefnemers vinden dat de band een plaats op de lijst verdient vanwege zijn muziek, maar vooral ook doordat ze een fenomeen is: Normaal is uitvinder van de dialectrock, heeft inmiddels vier generaties fans en is belangrijk voor de 'emancipatie' van het platteland.

Het verzoek komt in het jaar dat Normaal het 50-jarig bestaan viert. Bekende hits zijn Oerend hard, Deurdonderen en De boer dat is de keerl. Dit jaar gaf de band een jubileumconcert in Lochem, de plaats waar Normaal in 1975 voor het eerst optrad. Ook kwam er van de groep een levensgroot standbeeld te staan in Hummelo, het geboortedorp van Normaal-voorman Bennie Jolink.

De fanclub van Normaal, die Anhangerschap heet, is met 2000 leden nog steeds een van de grotere van het land.

Meer dan alleen muziek

Journalist Dolf Ruesink uit Haaksbergen schreef boeken over de band en opperde al eerder dat Normaal een plek verdiende op de lijst van immaterieel erfgoed. Hij ziet het als een enorme eer dat de fanclub zijn idee heeft opgepakt en een verzoek heeft ingediend bij het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).

"Je hebt natuurlijk de materiële kant: de platen van Normaal en de posters van de concerten, maar je hebt ook de immateriële kant, zoals de typische Normaal-kreten en leuzen", zegt hij tegen RTV Oost. Onder die noemer vallen høken (uit je bol gaan) en daldeejen (plezier maken). En dan zijn er ook nog de tradities bij concerten, zoals het gooien met bier en stro.

Volgens Ruesink is de nalatenschap van Normaal meer dan alleen muziek. De band gaf een stem aan plattelandsregio's en werd zo een cultureel icoon voor het Nederlandse platteland. Ruesink: "Als pioniers van de streektaal, de introductie daarvan in de popmuziek, het zelfbewustzijn van de provincie, maar ook tradities en rituelen die pas blijvende betekenis krijgen als ze worden doorgegeven aan een nieuwe generatie. Bij Normaal gebeurt dat."

Grote eer

Tegenover RTV Oost laat zanger en voorman Bennie Jolink weten het mooi te vinden dat Normaal is voorgedragen om te worden uitgeroepen tot immaterieel cultureel erfgoed. "Ik vind niet dat ik me daar actief mee moet bemoeien, maar als het uiteindelijk lukt zou ik dat een grote eer vinden."

De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bestaat uit tradities, oude activiteiten en ambachten en heeft als doel het erfgoed te beschermen. Een toetsingscommissie bepaalt of aanvragen worden toegelaten.

Inmiddels staan er meer dan 400 Nederlandse gebruiken en tradities op de lijst met immaterieel erfgoed. Op de inventaris staan onder meer fierljeppen, de bloemencorso's, de cultuur van de piratenmuziek, de Indische rijsttafeltraditie, het worstenbroodje en het Rotterdamse Zomercarnaval.

Goedemorgen! Verkenner Wouter Koolmees, die gisteren werd aangesteld, gaat vandaag van start met de gesprekken met politieke partijen over de vorming van een coalitie. En Ajax speelt vanavond in de Johan Cruijff Arena in de Champions League tegen het Turkse Galatasaray.

Eerst het weer: Het is vandaag droog met veel zon, maar ook sluierbewolking. Het is zeer zacht met 15 graden in het noorden tot 18 graden in het zuiden. De wind is zwak tot matig uit het zuiden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In New York is de socialistische Democraat Zohran Mamdami verkozen tot de nieuwe burgemeester. Dat melden Amerikaanse media op basis van de tot nu toe getelde stemmen.

De 34-jarige Mamdani nam het op tegen de Republikeinse kandidaat Curtis Sliwa en de onafhankelijke kandidaat en voormalig gouverneur van de staat New York, Andrew Cuomo. Op voorhand werd Sliwa in het Democratische New York al kansloos geacht. Hoewel Cuomo de steun kreeg van president Trump, of volgens sommige analisten omdat, kon ook hij niet op tegen de populariteit van de jonge Democraat.

Anders nieuws uit de nacht En dan nog even dit

David Beckham is gisteren door koning Charles geridderd op Windsor Castle. De oud-voetballer ontving zijn riddertitel vanwege zijn verdiensten als voetballer en zijn werk voor goede doelen.

Fijne dag!

De klimaatministers van de 27 EU-landen zijn het vandaag na een dag en nacht onafgebroken onderhandelen eens geworden over een nieuw klimaatdoel voor 2040. Het doel - 90 procent CO2-reductie in 2040 - wordt afgezwakt ten opzichte van het oorspronkelijke plan van Eurocommissaris Wopke Hoekstra.

De EU-landen willen nog altijd een netto CO2-reductie van 90 procent in 2040 (ten opzichte van 1990), maar 5 procent daarvan willen de EU-landen behalen met het kopen van zogeheten koolstofkredieten.

Afzwakkingen

Landen en bedrijven kunnen zulke kredieten aanschaffen om hun eigen uitstoot te compenseren met uitstoot die in andere landen bespaard is, bijvoorbeeld door bomen te planten in Zuid-Amerika of elektrische bussen aan te schaffen in Azië. Op die manier hoeft de EU zelf de CO2-uitstoot met nog maar 85 procent terug te brengen.

Klimaatwetenschappers zijn kritisch op de inzet van koolstofkredieten. Het is vaak onduidelijk of die kredieten daadwerkelijk tot de beloofde uitstootvermindering leiden. De adviesraad van klimaatwetenschappers van de EU adviseerde eerder om geen gebruik te maken van koolstofkredieten om het 2040-doel te halen. In Hoekstra's oorspronkelijke voorstel stond al een mogelijkheid om eventueel 3 procent van de reductie met koolstofkredieten te realiseren. De lidstaten hebben dat percentage nu dus uitgebreid naar 5 procent.

In het akkoord van vandaag staan ook nog tal van andere afzwakkingen. Zo komt er elke twee jaar een evaluatie van het klimaatdoel om te kijken of het niet de Europese concurrentiekracht te hard raakt. Indien nodig kunnen er dan aanpassingen worden gedaan.

Ook houden de EU-landen de optie open om nóg eens 5 procent van hun doel met koolstofkredieten te halen in het geval dat andere opties onhaalbaar zijn. Daarnaast wordt een geplande taks die bedoeld is om het gebruik van fossiele brandstoffen te ontmoedigen, ETS-2, een jaar uitgesteld van 2027 naar 2028.

Puinhoop

Voor de vergadering gisteren begon was het al duidelijk dat het een lange zit zou worden. EU-landen kijken heel verschillend naar het klimaatdoel. Kritische landen, zoals Polen en Italië, vinden een te ambitieus klimaatdoel een groot risico voor de economie. Andere landen, zoals Spanje en Nederland, hechten juist aan een helder en ambitieus doel, dat duidelijkheid biedt aan bedrijven en huishoudens.

Betrokkenen noemen de onderhandelingen een puinhoop. Lang kwamen de landen geen stap verder. Even leek het overleg zelfs helemaal te klappen. Rond drie uur 's nachts was er eindelijk een doorbraak.

De onderhandelingen vonden plaats onder grote druk. Later deze maand wil de EU een klimaatdoel kunnen presenteren tijdens de klimaattop in Brazilië. Zonder doel naar Brazilië afreizen zou gezichtsverlies betekenen voor de EU, die zichzelf graag profileert als voorloper op het gebied van klimaatbeleid.

Nadat de EU-landen een akkoord hadden bereikt over het 2040-doel, stemden ze ook over de Europese inzet voor de klimaattop Brazilië. De EU zal in Brazilië de intentie uitspreken om de hoeveelheid broeikasgassen met 66,25 procent tot 72,5 procent terug te brengen in 2035.

Het Europees Parlement moet nog stemmen over het 2040-doel. Dat gebeurt naar verwachting volgende week donderdag.

Klimaatdoel 2040

In 2050 wil de Europese Unie klimaatneutraal zijn. Dat is in lijn met de afspraken in het Parijsakkoord. Om naar dat doel toe werken, legt de EU tussendoelen vast in de wet om te voorkomen dat klimaatmaatregelen jaren worden uitgesteld en EU-landen tegen 2050 plots heel snel de uitstoot moeten verminderen.

Het voorstel om in 2040 de CO2-uitstoot al met 90 procent te verlagen ten opzichte van 1990, is gebaseerd op adviezen van klimaatwetenschappers. Zij stellen dat een reductie van 90 procent nodig is in 2040, omdat de laatste 10 procent richting 2050 relatief moeilijk is te realiseren. Daarom moet daar genoeg tijd voor overblijven.

De socialistische Democraat Zohran Mamdani is verkozen tot burgemeester van New York. Dat melden Amerikaanse media op basis van de tot nu toe getelde stemmen. Mamdani heeft vooralsnog 50,3 procent van de stemmen behaald.

De 34-jarige Mamdani nam het op tegen de Republikeinse kandidaat Curtis Sliwa en de onafhankelijke kandidaat en voormalig gouverneur van de staat New York, Andrew Cuomo. Op voorhand werd Sliwa in het Democratische New York al kansloos geacht. Cuomo kreeg de steun van president Trump, wat niet per se als behulpzaam werd gezien in het 'blauwe' New York'.

Bekijk hier een deel van de overwinningsspeech van Mamdani:

Mamdani geldt in de Verenigde Staten als radicaal-links. Hij heeft grote plannen met de stad van 8,5 miljoen inwoners. Zo wil hij de stad betaalbaarder maken, onder meer door de huren te bevriezen, en kinderopvang en busvervoer gratis te maken. Verder zou er in elke wijk een gemeentelijke supermarkt moeten komen met lage prijzen. Ook wil hij de belastingen voor rijken flink verhogen.

In zijn overwinningstoespraak richtte Mamdani zich tot alle New Yorkers, ongeacht op wie ze gestemd hadden. "Voor diegenen die de politiek van vandaag te wreed vinden om hoop te houden. New York, we hebben die angsten weggenomen. Vanavond hebben we met een duidelijke stem gesproken", sprak Mamdani zijn aanhang toe.

Ervaring

Veel ervaring heeft de jonge Democraat nog niet. Momenteel is Mamdani parlementslid in de staat New York, eerder werkte hij als huurbeschermingsadvocaat. Dat gebrek aan ervaring heeft de inwoners van New York er niet van weerhouden te stemmen op de dertiger.

Met Bernie Sanders en Alexandria Ocasio-Cortez aan zijn zijde is Mamdani uitgegroeid tot het gezicht van de Democratic Socialists of America-beweging. Mamdani is niet alleen de jongste burgemeester in meer dan honderd jaar tijd van New York, maar wordt ook de eerste moslim die burgemeester is van de stad.

'Communist'

De opkomst van Mamdani leidde tot grote frustratie bij de Amerikaanse president Trump, die hem eerder een "communist" noemde en dreigt federale fondsen aan New York te ontzeggen.

"Ik ben ervan overtuigd dat New York een totale economische en sociale ramp wordt als Mamdani wint", zei Trump aan de vooravond van de verkiezingen. "Ik zie nog liever een succesvolle Democraat winnen, dan een een communist zonder enige ervaring en met een verleden van falen."

Een vrachtvliegtuig van UPS is dinsdag neergestort bij de luchthaven van Louisville in de Amerikaanse staat Kentucky. Aan boord van het vliegtuig waren drie bemanningsleden, zij hebben het ongeluk niet overleefd. Ook vier personen op de grond kwamen om.

Op beelden op sociale media is te zien dat het vliegtuig met grote snelheid over de startbaan vaart maakt. Bij de linkervleugel zijn vlammen en rookpluimen te zien, waarna het vliegtuig aan het einde van de startbaan tegen een gebouw stort.

De gouverneur van de staat zegt dat er naast de zeven doden ook meerdere gewonden zijn. De aantallen zullen naar alle waarschijnlijkheid nog oplopen, aldus gouverneur Andy Beshear.

Kijk hier naar de eerste beelden van de vliegtuigcrash:

Foto's vanuit de lucht tonen hoe ook omliggende panden in de brand staan na het ongeluk. Hulpdiensten rukten massaal uit naar de plek. "Het is nog steeds een zeer gevaarlijke situatie met verschillende ontvlambare en potentieel explosieve materialen. Ga niet naar de rampplek", zegt Beshear.

Een brandweercommandant zegt dat de hoeveelheid kerosine aan boord van het vliegtuig voor zeer gevaarlijke situaties heeft gezorgd. Bovendien stortte het vliegtuig neer op een plek waar nog meer brandstof lag opgeslagen.

Het vliegtuig van pakketbezorger UPS was onderweg naar Honolulu op Hawaï en stortte rond 17.15 uur lokale tijd neer. Het vliegveld van Louisville blijft tot nader order gesloten.

Hoofdkwartier UPS

Op de luchthaven van Louisville heeft de Amerikaanse pakket- en bezorgdienst UPS het hoofdkwartier zitten. Op deze wereldwijde hub worden dagelijks zo'n 300 vluchten van en naar Louisville verwerkt.

De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) in Vlissingen heeft meer vrouwen dan mannen op de kandidatenlijst gezet voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026.

"Een unicum binnen de SGP, wat in Vlissingen wél kan ", zegt lijsttrekker Lilian Janse in een persbericht op de website. "Ik ben enorm blij en super trots dat ik een lijst mag aanvoeren waarop een meerderheid aan vrouwen staat."

De lijst bestaat uit vijftien mensen, onder wie acht vrouwen. Janse, die in 2014 de eerste vrouwelijke lijsttrekker van de SGP ooit was, voert ook deze verkiezingen de lijst weer aan. De SGP in Vlissingen heeft op dit moment twee zetels in de raad. Hoewel Janse de lijst aanvoert, bestaat de top vijf van de kandidatenlijst voor de rest uit mannen.

Een woordvoerder van de SGP in Vlissingen noemt het "min of meer toeval dat er zoveel vrouwen op de lijst staan", maar vindt het tegelijkertijd ook "een mooi signaal". "Bij ons voelen vrouwen de ruimte om lid te worden, terwijl bij andere kiesverenigingen terughoudendheid heerst", zegt hij tegen het Nederlands Dagblad.

Behalve in Vlissingen zijn er in twee andere gemeenten vrouwelijke SGP-raadsleden actief. In Dordrecht en in de gemeente Noordoostpolder werden bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 SGP-vrouwen gekozen.

Tweede Kamer

Dit jaar diende Janse op de landelijke partijdag een voorstel in om het vrouwenstandpunt van de partij te veranderen. Vrouwen wordt volgens de partijprincipes van de SGP ontraden om zich verkiesbaar te stellen voor politieke functies. Daar wilden Janse en de SGP Vlissingen verandering in brengen.

Het voorstel werd vrij eensgezind afgewezen: 299 leden stemden tegen, slechts 53 leden stemden voor. "Kennelijk is de SGP er nog niet klaar voor", reageerde Janse destijds.

Nog geen twee weken later droeg Vlissingen Lilian Janse toch voor als kandidaat voor de Tweede Kamer. Zoals verwacht werd haar kandidatuur niet geaccepteerd. Tot grote frustratie van Janse, vooral omdat ze geen inhoudelijke reden kreeg waarom ze niet op de lijst werd gezet.

"Wat is nou de reden, de inhoudelijke reden?", vroeg Janse zich daarna hardop af bij het radioprogramma De Zeeuwse Kamer van omroep Zeeland. "De reden willen ze niet geven. Ik vind dat frustrerend. Ik hou van transparantie en openheid."

Er is een "realistische kans" dat de Europese Unie binnen vijf jaar van 27 naar 31 lidstaten groeit. Moldavië, Montenegro, Oekraïne en Albanië zijn op de goede weg, concludeert de Europese Commissie in het jaarlijkse voortgangsverslag van de kandidaat-lidstaten. Servië en Georgië krijgen flinke kritiek en een aantal andere landen krijgt een magere voldoende.

De Commissie wil dat de toekomstige toetredingsverdragen strengere waarborgen bevatten. Op die manier moeten ook na toetreding de positieve ontwikkelingen op het gebied van rechtsstaat, democratie en grondrechten behouden blijven.

Het 'kandidatenklasje' van de EU bestaat uit tien landen: Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kosovo, Moldavië, Georgië, Montenegro, Noord-Macedonië, Servië, Oekraïne en Turkije. Niet alle landen zijn al even lang bezig met het toetredingsproces. Turkije werd al in 1999 kandidaat-lid, maar de onderhandelingen zijn sinds 2018 bevroren.

Het toetredingsproces draait om het openen en afsluiten van 35 onderhandelingshoofdstukken, een beetje vergelijkbaar met een game waarbij verschillende niveaus ontgrendeld en uitgespeeld moeten worden. Montenegro wil eind volgend jaar de laatste hoofdstukken 'uitspelen' en ligt volgens de EU op schema hiervoor.

Albanië wil het proces in 2027 kunnen afsluiten en Moldavië en Oekraïne willen dit doen in 2028. Stappen overslaan mag niet, maar sommige landen doorlopen het proces wel sneller dan andere. "Het moet en zal een op verdiensten gebaseerd proces blijven", zei EU-buitenlandschef Kaja Kallas tijdens de jaarlijkse 'rapportuitreiking'.

Bosnië en Herzegovina, Noord-Macedonië en Kosovo boekten het afgelopen jaar om verschillende redenen geen echte progressie, zei Marta Kos, EU-commissaris Uitbreiding.

Moldavië boekte meeste voorgang

Moldavië, kandidaat-lid sinds 2022, krijgt daarentegen op een grote krul in het EU-rapport. "Moldavië heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt, ondanks de voortdurende hybride dreigingen en pogingen tot destabilisatie", zei Kos. Moldavië boekte de meeste voortgang in een jaar tijd.

Albanië oogstte lof voor de "ongekende vooruitgang" die het land liet zien. Wel moet het land het momentum vasthouden en de inclusieve politieke dialoog versterken als het land al in 2027 wil toetreden.

Waarschuwing aan Servië

De Servische autoriteiten blijven zeggen dat ze EU-lidmaatschap nastreven, maar er moeten ook daden volgen, zegt de EU. Servië boekte weliswaar voortgang op het gebied van mediawetten, maar de vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheden moeten weer worden hersteld.

"Staatsfunctionarissen bestempelden de protesten vaak als een door het buitenland gesteunde 'kleurenrevolutie'", schrijft de EU. Daardoor werd de legitimiteit van de door studenten en burgers aan de orde gestelde kwesties ondermijnd. De EU doelt hiermee op de grootschalige studentenprotesten in Servië.

Dat Servië Russische staatsburgers Servische paspoorten geeft, ziet de EU als een potentieel veiligheidsrisico. Een Servisch paspoort maakt visumvrij reizen mogelijk.

Georgië 'alleen nog in naam' kandidaat

De autoriteiten in Georgië krijgen eveneens een flinke veeg uit de pan. Het land wordt door de EU "alleen nog in naam beschouwd als kandidaat-lidstaat", aldus Kos. "Waarschijnlijk is er nog nooit eerder in een uitbreidingsverslag zo veel gesproken over achteruitgang."

EU-ambassadeur Pawel Herczynski vatte de bevindingen samen tegenover journalisten in de Georgische hoofdstad Tbilisi. "Georgië is niet op weg om lid te worden van de EU, noch in 2030, noch later."

Sinds regeringspartij Georgische Droom eind vorig jaar bekendmaakte de toetredingsgesprekken met de EU op te schorten, wordt er dagelijks gedemonstreerd in het land. "De burgers eisen een Europese toekomst en zij hebben onze steun", zei Kos hierover.

Oekraïne moet werken aan rechtstaat

Ook Oekraïne behaalt mijlpalen die nodig zijn om voortgang te boeken. De EU prijst de Oekraïense "toewijding aan de Europese koers" ondanks de oorlog in het land. "Geen enkel kandidaat-lid heeft ooit zulke verregaande hervormingen doorgevoerd terwijl het in oorlog was", zei Kallas.

Oekraïne moet sommige hervormingen wel sneller doorvoeren, voornamelijk op rechtstatelijk gebied. De EU noemt als voorbeeld de controversiële wet die het Oekraïense parlement deze zomer aannam, die de onafhankelijkheid van twee belangrijke anticorruptie-instanties inperkten.

"Deze ontwikkelingen doen twijfels rijzen over de toewijding van Oekraïne aan de anticorruptie-agenda", waarschuwt de EU. Na demonstraties in Oekraïense steden en kritiek van de EU kwam de Oekraïense president Zelensky terug van het omstreden besluit.

Nieuwe landen

Kroatië trad in 2013 toe tot de EU en is daarmee het jongste EU-lid. De Russische inval in Oekraïne maakte de toetredingskwestie weer urgent voor Brussel. Sommigen kandidaatslidstaten liggen in de Russische invloedssfeer, zoals Servië, Georgië en Moldavië.

Kallas bestempelde uitbreiding als een politieke prioriteit en een geopolitieke investering. "Uitbreiding is geen 'nice to have', maar een noodzaak als we een sterkere speler op het wereldtoneel willen zijn."