NOS Nieuws - Algemeen

De Verenigde Naties, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben de executie van negen mensen door Houthi-rebellen in Jemen, gisteren, veroordeeld. Volgens VN-secretaris-generaal António Guterres heeft de groep Jemenieten geen eerlijk proces gekregen.

De negen werden ten overstaan van honderden mensen op een plein in hoofdstad Sanaa doodgeschoten. De Houthi-rebellen, die worden gesteund door Iran, hielden de groep verantwoordelijk voor de fatale aanslag op een Houthi-leider, drie jaar geleden. Ze zouden gespioneerd hebben voor de internationale coalitie die onder leiding van Saoedi-Arabië tegen de Houthi's vecht. Mensenrechtenactivisten en juristen riepen de rebellen tevergeefs op om de executies niet te laten doorgaan.

In totaal worden zestig mensen beschuldigd van betrokkenheid bij de aanval op Saleh al-Samad. Hij werd in april 2018 gedood bij een luchtaanval in de kuststad Hodeida. Volgens persbureau AP houden de Houthi's ook voormalig president Trump verantwoordelijk, evenals hooggeplaatste functionarissen uit het westen, Israël en de Golfregio.

'Onmenselijk behandeld'

Al-Samad was een van de belangrijkste leiders van de rebellen. Kort na de aanslag werden de negen opgepakt en vastgezet, waarna zij volgens een van hun raadslieden "onmenselijk" zouden zijn behandeld. De executies hebben in het door oorlog verscheurde Jemen tot veel onrust geleid.

Jemen is al jaren verwikkeld in een bloedige burgeroorlog waarbij naar schatting 130.000 slachtoffers zijn gevallen. Het conflict begon toen Houthi-rebellen eind 2014 de regering uit de hoofdstad Sanaa verdreven. Een internationale coalitie probeert sindsdien de Houthi's te verdrijven, onder meer met luchtaanvallen. De oorlog heeft geleid tot een ongekende humanitaire crisis in het land.

Op basis van de eerste, voorlopige uitslagen van de Russische parlementsverkiezingen lijkt de partij die gelieerd is aan president Poetin zoals verwacht als winnaar uit de bus te komen.

De staatstelevisie meldt na de eerste exitpoll dat Verenigd Rusland op zo'n 45 procent van de stemmen kan rekenen. Daarna volgt de Communistische Partij, met 21 procent van de stemmen. Ook de Centrale Kiescommissie zet Verenigd Rusland op winst, met ongeveer 9 procent van de stemmen geteld. De partij staat op 38,5 procent van de stemmen.

Mogelijk krijgt Verenigd Rusland in de Doema straks opnieuw de meerderheid van de zetels in handen. De partij bezet nu 343 van de 450 zetels in het lagerhuis. Vooraf zei Poetin al te hopen op zo'n meerderheid. Het parlement dat nu is gekozen, zit er nog als Poetin in 2024 een nieuwe termijn als president wil binnenhalen.

Critici buitenspel

Rond 20.00 uur (Nederlandse tijd) sloot het laatste stembureau in Kaliningrad, in de meest westelijke regio van het land, de deuren. De bureaus in het oosten van het land waren toen al uren dicht na drie dagen stemmen.

In de aanloop naar de parlementsverkiezingen zetten de autoriteiten met een reeks van maatregelen kritische organisaties vrijwel buitenspel. Zo mochten bondgenoten van oppositieleider Aleksej Navalny, die een straf van tweeënhalf jaar uitzit in een strafkamp, niet meedoen nadat Navalny's beweging in juni als "extremistisch" werd verboden door de rechter.

Veel Kremlin-critici verlieten het land en analisten spraken van de "minst vrije verkiezingen sinds Poetin in 2000 aan de macht kwam".

Verder waren er vooraf al twijfels over een eerlijk verloop van de verkiezingen. Er verschenen meerdere berichten over geplande fraude of manipulatie van de uitslag. Ook waren er voor het eerst vrijwel geen onafhankelijke waarnemers aanwezig, officieel vanwege beperkingen door de coronapandemie.

Fraudemeldingen

En sinds de eerste stemdag, op vrijdag, regende het fraudemeldingen. Zo sprak de leider van de Communistische Partij gisteren van wijdverspreide verkiezingsfraude.

De onafhankelijke waarnemersorganisatie Golos zag verschillende vormen van fraude. Zo zouden mensen vaker dan één keer een stem uitbrengen en vonden waarnemers in Moskou in een stembureau een pen met verdwijnende inkt.

Op sociale media circuleerden verschillende video's waarop de vermeende fraude is te zien:

Het Kremlin benadrukte in aanloop naar de verkiezingen dat critici van de regering uitsluitend zijn vervolgd omdat ze de wet overtraden.

De conducteurs van NS Internationaal die werken op de Intercity Brussel leggen komende woensdag de hele dag hun werk neer. Hiermee hopen ze samen met de vakbonden FNV Spoor en de Vakbond voor Rijdend Personeel (VVMC) meer salaris af te dwingen.

De staking staat gepland vanaf de nacht van dinsdag op woensdag. Er rijden dan 24 uur lang geen treinen tussen Amsterdam en Brussel.

De conducteurs zijn ontevreden omdat ze minder betaald krijgen dan hun collega's bij de andere internationale treinen, waaronder de Eurostar naar Londen en de Nightjet naar Wenen. Zo krijgen ze onder meer een lagere toeslag voor extra kennis van buitenlandse wet- en regelgeving. Onderhandelingen met NS Internationaal en de vakbonden, die in 2018 werden gestart, zijn op niets uitgelopen.

Volgens FNV Spoor hebben conducteurs van NS Internationaal een "veeleisend takenpakket", maar is dat niet terug te zien op hun loonstrookjes. Ook zegt een woordvoerder van de vakbond dat er bij machinisten van verschillende internationale treinen geen verschil is in beloning en dat dit conducteurs "extra boos" maakt.

Nederland heeft vandaag 100.000 antigeen-sneltesten naar Suriname gestuurd. De ambassadeur van Suriname in Nederland, Rajendre Khargi, schrijft op het zakelijke netwerk LinkedIn dat de levering "een direct uitvloeisel" is van het recente bezoek van de Surinaamse president Santokhi aan Nederland.

De Surinaamse minister van Volksgezondheid Ramadhin tekende tijdens dat bezoek een schenkingsovereenkomst met zijn Nederlandse ambtgenoot De Jonge. Daarmee is Suriname een jaar lang verzekerd van beschermingsmiddelen tegen het coronavirus. Het land zit momenteel midden in een vierde coronagolf.

Naast testen gaat het in de overeenkomst ook om de levering van onder meer handschoenen en schorten. Ramadhin heeft verder gevraagd om vaccins van verschillende merken. Volgens hem heeft Nederland daar positief op gereageerd.

Vaccins

In juni stuurde Nederland al 250.000 vaccins naar Suriname. Uiteindelijk is het de bedoeling om 500.000 tot 750.000 vaccins aan Suriname te doneren, afhankelijk van de beschikbare voorraad in Nederland en de vraag in Suriname. De coronasituatie in het land is nog altijd ernstig.

De testkits zijn vanochtend meegestuurd met de lijnvlucht van de Surinaamse luchtvaartmaatschappij SLM tussen Amsterdam en Paramaribo.

De nieuwe burgemeester van Kabul heeft vrouwelijke ambtenaren opgedragen om thuis te blijven en niet naar hun werk te komen, tenzij hun taken niet door een mannelijke collega kunnen worden uitgevoerd. De interim-burgemeester van de hoofdstad behoort tot de Taliban, de extremistische groepering die Afghanistan vorige maand veroverde.

Volgens burgemeester Hamdullah Noman is het "noodzakelijk dat vrouwen tijdelijk niet aan het werk gaan". De stad telt ongeveer drieduizend vrouwelijk stadsmedewerkers. Sommige vrouwen mogen volgens Noman wel aan het werk blijven, bijvoorbeeld schoonmakers die vrouwentoiletten in Kabul reinigen.

Het bevel betekent dat de Taliban Afghaanse vrouwen opnieuw een restrictie opleggen, ondanks eerdere beloftes om hun vrijheden en rechten 'binnen de wet van de islam' te respecteren. Gisteren werd duidelijk dat de groepering ook het departement voor vrouwenzaken in Kabul heeft gesloten. In het pand is nu een ministerie van Deugdzaamheid gehuisvest. Vrouwelijke werknemers zouden de afgelopen weken naar huis zijn gestuurd.

Opnieuw demonstratie

Tientallen vrouwen protesteerden vandaag bij het gebouw van het ministerie. Zij eisen dat vrouwen mogen deelnemen aan het publieke leven. "Een maatschappij waaraan vrouwen niet deelnemen, is een dode maatschappij", was op hun protestborden te lezen. De demonstratie duurde tien minuten en voltrok zich onder toeziend oog van de Taliban.

Het is het niet de eerste keer sinds de machtsovername dat Afghaanse vrouwen de straat op gaan. De demonstraties worden veelal met harde hand neergeslagen. Toch blijven vrouwen demonstreren - zij zijn woedend over het restrictieve beleid dat de groepering oplegt ten aanzien van vrouwenrechten.

Onderwijs verboden

Eerder deze week werd meisjes in het middelbaar onderwijs verboden om voorlopig terug naar school te gaan, terwijl mannelijke klasgenoten wel terug mochten. Vrouwelijke studentes krijgen nog wel les, maar in aparte klaslokalen en met verplichte gezichtsbedekkende kleding.

Toen de Taliban in de jaren 90 de macht hadden, verboden zij meisjes en vrouwen om onderwijs te volgen. Daarnaast mochten vrouwen niet buitenshuis werken. Vrouwenrechtenactivisten vrezen dat de groepering opnieuw zo'n beleid zal voeren.

Duizenden mensen hebben meegelopen met een mars voor lhbti-rechten in de Oekraïense hoofdstad Kiev. De optocht maakte onderdeel uit van de Gay Pride in de stad.

Er was veel politie op de been om de demonstratieve tocht vreedzaam te laten verlopen. Honderden anti-lhbti-demonstranten hadden zich in Kiev verzameld om tegen de mars te protesteren, maar ongeregeldheden bleven uit.

De organisatie meldt dat er zo'n 7000 mensen meeliepen met de mars. In 2019 waren dat er 8000, de grootste opkomst sinds de Gay Pride in Kiev plaatsvindt. Vorig jaar werd het evenement, net als in Nederland, niet gehouden vanwege het coronavirus.

Afkeuring homoseksualiteit

In 2013 werd er voor het eerst een mars voor homorechten georganiseerd in Kiev, in weerwil van protesten van religieuze en nationalistische groeperingen in het land. In de afgelopen jaren werd de optocht meerdere keren verstoord door rechts-radicale groeperingen.

Homoseksualiteit wordt breed afgekeurd in Oekraïne. Uit een recente enquête van de Oekraïense opiniepeiler Rating bleek dat 47 procent van de respondenten een negatief beeld heeft van de lhbti-gemeenschap.

Discriminatie wegens seksuele geaardheid op de werkvloer is verboden, maar het homohuwelijk is niet toegestaan en homokoppels mogen ook geen kinderen adopteren.

Bij het station van Apeldoorn heeft een arrestatieteam van de politie een man uit een trein gehaald. De politie greep in nadat hij een bommelding had gedaan. Het gaat om een 42-jarige Rotterdammer.

De trein, die onderweg was van Den Haag naar Enschede, werd na de waarschuwing stilgezet en op een rangeerterrein geplaatst. De helft van de inzittenden werd daar uit de trein gehaald, de andere helft moest op verzoek van de politie blijven zitten.

Uit voorzorg werd ook het station van Apeldoorn ontruimd. Het treinverkeer rond de stad raakte daardoor ontregeld.

Na de aanhouding van de man werden de treinpassagiers weggebracht in bussen en vervolgens opgevangen. De trein is doorzocht met behulp van politiehonden. Dat leverde niets op, twitterde de politie. Inmiddels is het treinverkeer weer op gang gekomen.

Op het Canarische eiland La Palma zijn bewoners en toeristen geëvacueerd nadat een vulkaan voor het eerst in vijftig jaar weer is uitgebarsten. Mensen in de omgeving zagen vanmiddag dikke, zwarte rook die af en toe rood kleurde door de hete lava, uit verschillende kraters komen.

De directe omgeving van de vulkaan is dunbevolkt, slechts enkele afgelegen huizen zijn getroffen door een lavastroom. Meer dan duizend bewoners en 500 toeristen zijn uit het gebied weggehaald. De toeristen verbleven in een hotel in het dorp Puerto Naos dat mogelijk op het pad ligt van een van de lavastromen. De evacués zijn overgebracht naar een oude kazerne bij de hoofdstad Santa Cruz de La Palma.

Het leger is ingeschakeld voor meer evacuaties en uit voorzorg zijn de toegangswegen tot het gebied afgesloten. Op La Palma wonen zo'n 85.000 mensen.

De eruptie volgde op een aardbeving, vanmorgen, met een kracht van 3,8. Daarna stootte de vulkaan as en lava uit, schrijven Spaanse media. De uitbarsting begon iets na 15.00 uur, meldde radiostation Canarias Radio.

Deze Spaanse verslaggeefster voelde de eerste schokken:

"Op dit moment valt het allemaal nog mee, omdat er niet veel mensen wonen. Maar het is wel een spannende situatie", zegt correspondent Rop Zoutberg. "Wetenschappers hebben eerder gespeculeerd dat er een groot stuk land zou kunnen afbreken bij een uitbarsting. Dat zou een tsunami kunnen veroorzaken." Op steeds meer plekken komt lava uit de grond en er is een grote scheur te zien op de vulkaanhelling.

De Spaanse luchtvaartautoriteit raadt luchtvaartmaatschappijen af om nog te vliegen op La Palma, maar er geldt geen verbod. De Spaanse premier Sanchez heeft een bezoek aan de VS uitgesteld om zo spoedig mogelijk poolshoogte te kunnen nemen op La Palma.

Seismologen hielden de vulkaanketen op het eiland, de Cumbre Vieja, al meer dan een week in de gaten vanwege verhoogde activiteit. Er werden meer trillingen gemeten en er kwam magma omhoog.

'Uitbarsting kan weken of maanden duren'

In 1971 barstte er voor het laatst een vulkaan uit in de Cumbre Vieja. Het is niet duidelijk hoe lang de uitbarsting op La Palma kan duren, zei Itahiza Dominguez, hoofdseismoloog van het Spaanse geologie-instituut, tegen een lokale tv-zender. "Maar eerdere uitbarstingen op de Canarische Eilanden duurden weken of soms zelfs maanden."

De meest recente uitbarsting op de Canarische Eilanden vond in 2011 onder water plaats, nabij het eiland El Hierro. Die uitbarsting duurde vijf maanden.

Actievoerders zijn vanmiddag het afgesloten Kroondomein Het Loo bij Apeldoorn ingegaan. Ze protesteerden tegen de jaarlijkse sluiting van een deel van het natuurgebied. De aanwezigen, republikeinen en natuurbeschermers, negeerden het publieksverbod, maar dit bleef zonder gevolgen.

Sinds 15 september is ook dit jaar het grootste deel van het park op de Veluwe weer voor drie maanden dicht voor het publiek. "De koning ontvangt 4,7 miljoen euro openstellingssubsidie, terwijl hij het natuurgebied gesloten houdt", zegt Floris Müller, voorzitter van vereniging Republiek, tegen Omroep Gelderland.

Voorwaarde bij die subsidie is dat het bos publiekelijk toegankelijk blijft. Müller stelt dat de koning de rijksbijdrage onterecht ontvangt. "Als jij subsidie ontvangt, moet je je aan de regels voor die subsidie houden", zegt hij. "Wat voor alle Nederlanders geldt, geldt in het bijzonder ook voor de koning."

Protest rustig verlopen

Demissionair minister van Landbouw Carola Schouten besloot vorige week dat de koning het natuurgebied vanaf volgend jaar alle maanden open moet houden, als hij tenminste de huidige subsidie wil houden voor het natuurgebied. Voor de koning gaan in 2022 namelijk dezelfde regels gelden als voor andere subsidieaanvragers van natuurgebieden.

De actievoerders hielden eerst een picknick en liepen daarna een rondje over het terrein. Volgens een verslaggever van Omroep Gelderland waren er tientallen demonstranten. De vereniging Republiek liet weten dat er 100 mensen meededen aan het protest.

Medewerkers van het natuurgebied probeerden aanvankelijk de demonstranten tegen te houden toen ze op verboden terrein kwamen. Maar die maakten hun ronde af en trokken zich daarna terug naar de rand van het domein waar ze wel mochten komen. Voor zover bekend zijn er geen boetes uitgedeeld.

Het park op de Veluwe is jaarlijks van 15 september tot 25 december gesloten. Natuurbeschermers zeggen dat de koninklijke familie in die maanden jaagt op wild.

De overheid zit in zijn maag met bedrijven die losgeld betalen aan ransomware-criminelen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoekt onder meer de mogelijkheden om verzekeraars te verbieden om losgeld te vergoeden. Dat melden bronnen aan de NOS.

Als een bedrijf wordt platgelegd door een ransomware-aanval, kan een verzekeraar er nu voor kiezen om het losgeld te vergoeden zodat de ondernemer snel weer aan de slag kan. Dat is in veel gevallen goedkoper dan wanneer een bedrijf een paar weken stil ligt en de verzekeraar die kosten moet vergoeden. Eerder zei minister Grapperhaus liever niet te zien dat verzekeraars losgeld betalen.

"We onderzoeken hoe we losgeldbetalingen kunnen verminderen", bevestigt een woordvoerder van het ministerie. "Daarover hebben we nog geen besluit genomen."

Waarom alleen betalingen door verzekeraars aan banden zouden worden gelegd, en niet alle losgeldbetalingen, is onduidelijk; het ministerie heeft vragen daarover niet beantwoord.

Yasin Chalabi van verzekeraar Hiscox, die ook cybercrime-verzekeringen aanbiedt, vindt die keuze vreemd. "Verbied losgeldbetalingen dan voor alle bedrijven, want de meeste bedrijven hebben geen verzekering."

Het Verbond van Verzekeraars is ook kritisch: "We snappen het politieke sentiment, maar men moet niet over één nacht ijs gaan." Niet mogen betalen kan namelijk grote gevolgen hebben en kan bedrijven in gevaar brengen.

Criminele ecosysteem

Bij een ransomware-aanval wordt een bedrijf platgelegd totdat er geld wordt betaald aan de aanvallers. Daarbij gaan ze geniepig te werk: ook back-ups worden vaak uit de lucht gehaald, waardoor herstel moeilijk of zelfs bijna onmogelijk is.

Als geen enkel bedrijf losgeld zou betalen, zou het voor criminelen niet zinvol zijn om bedrijven aan te vallen, is de gedachte. "De betalingen houden het criminele ecosysteem in stand", zegt hoofdofficier van justitie Michiel Zwinkels.

Hoe werkt een ransomware-aanval eigenlijk? In deze video leggen we het je uit:

Ook kunnen de criminelen het geld dat ze verdienen gebruiken voor nieuwe aanvallen. "Wij zien in onderzoeken dat het geld dat door het ene slachtoffer wordt betaald, direct wordt geïnvesteerd in infrastructuur en middelen", zegt Matthijs Jaspers van de ransomware-taskforce van de politie.

"We zouden graag zien dat slachtoffers niet betalen, maar we zien dat het soms tóch gebeurt omdat het goedkoper is dan alle herstelwerkzaamheden."

Betalen

Hoe vaak bedrijven betalen, is niet bekend. Beveiligingsexpert Frank Groenewegen van Deloitte, die gehackte bedrijven bijstaat, zegt dat het in zijn ervaring in zes op de tien de gevallen gebeurt.

Uit onderzoek van verzekeraar Hiscox blijkt ook dat 58 procent van de succesvol aangevallen bedrijven betaalt. Dat onderzoek ging onder meer over Nederland; specifieke cijfers over de Nederlandse situatie zijn niet bekend.

Ook de politie heeft geen exacte cijfers. "We zien alleen het topje van de ijsberg, omdat bedrijven uit angst voor reputatieschade vaak geen aangifte doen."

Ondernemers of instellingen die het losgeld betalen, willen vaak niet in de publiciteit, uit angst voor diezelfde reputatieschade of om opnieuw doelwit te worden. Een van de weinige bekende Nederlandse gevallen is de Universiteit Maastricht, die de aanvallers 200.000 euro betaalde. Een van de bekendste voorbeelden is de Braziliaanse vleesverwerker JBS, die de aanvallers 11 miljoen dollar betaalde.

"Soms hebben ze geen andere keuze", zegt Groenewegen. "In de meeste gevallen die ik zie, zien ondernemers echt geen andere optie." De gevallen waarbij losgeld wordt betaald uit een zakelijke afweging - herstel is wel mogelijk, maar duurder - zijn volgens hem zeldzamer.

"Ik heb veel bedrijven bijgestaan waar echt alle data weg was. Die hebben dan de keuze: betalen, of weken tot maanden bezig zijn met herstellen en soms zelfs failliet gaan."

Bestanden gelekt

Intussen zetten aanvallers steeds meer druk op bedrijven om wél te betalen. Niet alleen de bedrijfsnetwerken worden versleuteld, de aanvallers stelen ook gegevens van medewerkers en klanten. Die publiceren ze vervolgens als bedrijven weigeren te betalen.

Het overkwam ROC Mondriaan, een MBO-scholengemeenschap in de regio Den Haag met 25.000 studenten. Op internet zijn nu interne documenten te zien, zoals de personeelsdossiers van leraren, gemelde klachten en financiële stukken.

"De aanvallers eisen vier miljoen euro", zegt Hans Schutte, de voorzitter van de raad van bestuur. "Dat is natuurlijk absurd veel geld."

Ondanks de gelekte documenten heeft de organisatie ervoor gekozen om niet te betalen. "We hebben nooit betaling overwogen. Principieel hebben we gezegd: wij betalen niet."

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1694 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 338 minder dan gisteren.

Gemiddeld daalt het aantal positieve coronatests ook: in de afgelopen zeven dagen werden gemiddeld 2015 positieve tests per dag geregistreerd. Dat is 16 procent minder dan de zeven dagen daarvoor.

Na weken van stabiele coronacijfers lijkt er nu een daling ingezet:

In de ziekenhuizen nam de bezetting licht toe. Er liggen nu 559 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 551), van wie 195 op de IC (gisteren: 192), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

De ziekenhuisbezetting nam iets toe:

Bij het RIVM werden 3 overleden covidpatiënten gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 6 doden per dag, tegen 5 doden per dag een week eerder.

In het weekend worden minder sterfgevallen doorgegeven aan het RIVM. Daardoor zijn op zondag en maandag deze cijfers vrijwel altijd lager dan in de rest van de week.

102.000 Joden en 220 Roma en Sinti uit Nederland overleefden de vervolging en de massamoord door de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog niet. Hun namen zijn, 76 jaar na de oorlog, vereeuwigd in het Nationaal Holocaust Namenmonument dat vandaag is onthuld door koning Willem-Alexander.

"Ruim 102.000 mensen, die vermoord zijn om wie ze waren. Het is een getal waar je je nauwelijks iets bij voor kunt stellen", zegt Jacques Grishaver, voorzitter van het Auschwitz Comité en initiatiefnemer van het monument. "Maar in dit Namenmonument zie je in volle omvang hoeveel dat is."

In de special hieronder kun je digitaal rondwandelen door een 360 graden-weergave van het monument en een deel van alle namen op de stenen bekijken. Bekijk ook de persoonlijke verhalen achter twintig namen. Zoals dat van de 13-jarige Alida Lopes Dias, die mee moest met het kindertransport naar vernietigingskamp Sobibor of het artiestenduo Johnny & Jones, dat tot in kamp Westerbork liedjes bleef maken.

Ruim 40.000 vrijwilligers hebben gisteren zo'n 90.000 stuks zwerfafval opgeruimd in het kader van World Cleanup Day. Er is in werkelijkheid veel meer opgeruimd, maar niet iedere deelnemer heeft zijn of haar resultaat in een app ingevoerd.

Opvallend volgens de organisatie was dat het aandeel plastic flesjes in het gevonden afval sterk is afgenomen. De deelnemers vonden 37 procent minder plastic flesjes.

Volgens organisator Plastic Soup Foundation heeft dat te maken met het instellen van statiegeld op alle plastic flesjes. De regeling ging op 1 juli van dit jaar in. Plastic is en blijft wel het meest gevonden materiaal. 71 procent van het aangetroffen zwerfafval betrof een plastic object, 14 procent was papier en 12 procent metaal.

Peuken

Er deden ruim 41.000 mensen mee aan de opruimactie, op 1574 verschillende plekken. Filters van sigaretten staan op 1 in de top tien van gevonden zwerfvuil. Daarna volgen blikjes en snoepwikkels. Marlboro voert de lijst van merken aan, ook afval van Red Bull en McDonalds wordt regelmatig aangetroffen.

De organisatie verwacht dat volgend jaar het laatste jaar is dat blikjes vaak worden gevonden. Vanaf 31 december 2022 wordt er ook statiegeld gerekend op blikjes. Dat zou moeten leiden tot minder weggooide blikjes.

De gesprekken tussen informateur Remkes en VVD, D66 en CDA gaan volgende week maandag verder. Dat zei informateur Remkes na overleg in Hilversum met de leiders van VVD, D66, en CDA. Volgens Remkes waren er dit weekeinde goede gesprekken, maar hebben de gebeurtenissen van de afgelopen week 'complicerend' gewerkt. Hij doelde daarmee op de aangenomen moties van afkeuring in de Kamer en het aftreden van de ministers Bijleveld en Kaag in de nasleep van de slecht verlopen evacuaties uit Afghanistan. Volgens hem heeft dat "veel politieke pijn" veroorzaakt.

Remkes denkt nog steeds dat de drie partijen vruchtbaar met elkaar kunnen samenwerken, maar hij maakt zich wel zorgen over de situatie. Er is in elk geval nog geen doorbraak bereikt. "Als ik vol overtuiging was dat dit allemaal zou gaan vliegen, had ik hier iets anders gestaan. Ik vind dat het te lang duurt."

Kijk hier naar de toelichting van Remkes:

Remkes wilde dit weekend "vanuit de inhoud" verkennen of VVD, D66 en CDA vruchtbaar kunnen samenwerken. Hij had daarvoor het landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum uitgekozen, zodat de partijleiders Rutte, Kaag en Hoekstra en hun secondanten in een rustige omgeving, ongestoord, wat langer met elkaar konden praten. De opdracht van de Tweede Kamer aan Remkes is om te onderzoeken of er een minderheidskabinet kan komen uit een combinatie van VVD, D66 en CDA.

Druk neemt toe

De verkiezingen zijn inmiddels al meer dan een half jaar geleden en van alle kanten neemt de druk toe dat er nu toch echt snel een nieuw kabinet moet komen. De politieke situatie rond het al sinds januari demissionaire kabinet werd deze week nog precairder na het aftreden van de ministers Kaag (donderdag) en Bijleveld (vrijdag).

Dat de gesprekken pas over een week verdergaan, heeft er ook mee te maken dat het volgende week Prinsjesdag is en dan ook de Algemene Beschouwingen in de Kamer worden gehouden. Ook moet Rutte als premier volgende week nog naar de Verenigde Naties in New York.

Heftige week

VVD-leider Rutte zei dat het "heel heftig is wat er afgelopen week is gebeurd". Volgens hem heeft dat geen directe gevolgen voor de samenwerking tussen VVD, D66 en CDA, en hebben de drie de wil om er uit te komen, maar is het niet gelukt om nu al concrete afspraken te maken. "De precieze vorm en de voorwaarden, daar moeten we echt over doorpraten."

Kijk hier naar de toelichting van Rutte:

Ook D66-leider Kaag gebruikte het woord heftig, maar volgens haar hebben de gesprekken van dit weekeind een goede basis gelegd. "We moeten nu verder. Het demissionaire kabinet begint een duiventil te worden".

Ze benadrukte het belang van samenwerking met het politieke midden:

CDA-leider Hoekstra sprak van een lastige week, die ook iets met de "persoonlijke dynamiek" heeft gedaan. Maar hij gaat "gematigd optimistisch" naar huis. "We zijn nog niet klaar, maar er blijven weinig smaken meer over."

Daarom wil Hoekstra ook samenwerken met andere partijen:

De komende week overlegt VVD-fractievoorzitter Hermans, ook namens D66 en CDA, met andere partijen "in het brede politieke midden" over mogelijke aanpassingen in de begroting voor volgend jaar. Die begroting wordt dinsdag, Prinsjesdag, ingediend. "Iedereen realiseert zich dat de lijnen met GroenLinks, PvdA en ChristenUnie open moeten zijn", zei Rutte daarover.

"De begroting is minder inhoudelijk dan als er een missionair kabinet had gezeten en je wilt kijken hoe in 2022 zoveel mogelijk de dingen kunnen gebeuren die nodig zijn."

PvdA: uitstel idioot

PvdA en GroenLinks reageren er zeer kritisch op dat de formatie in feite opnieuw wordt uitgesteld. In Buitenhof noemde PvdA-leider Ploumen dat idioot: "Ze hebben nu twee dagen bij elkaar gezeten. Er is nog geen seconde onderhandeld over een meerderheidskabinet en nu we moeten we dus weer een week wachten. Twee rechtse partijen blokkeren twee linkse partijen en de problemen worden niet opgelost."

Ook GroenLinks-voorman Klaver vindt het onverstandig om nog langer te wachten. Net als Ploumen herhaalde hij dat hij nog steeds bereid is mee te werken aan een meerderheidskabinet, zelfs met zes partijen (VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie). Volgens Klaver moeten politici over persoonlijke vetes heen stappen: "Het is geen crèche."

Verhuurderheffing

Klaver noemde het wel positief dat de formerende partijen deze week met anderen willen bekijken wat er nog in de begroting voor volgend jaar kan worden geregeld: "Dat brengt een kabinet niet dichterbij, maar het is wel heel belangrijk."

PvdA en GroenLinks willen bijvoorbeeld dat de verhuurderheffing voor verhuurders van sociale huurwoningen wordt afgeschaft. Daardoor zouden volgens hen snel meer betaalbare woningen kunnen komen. Ze denken dat daar misschien nu ruimte voor is. En ze willen grotere stappen in het klimaatbeleid. Buiten wat het kabinet al heeft toegezegd, zou een van de kolencentrales eerder moeten sluiten.

In het centrum van Katwijk (ZH) heeft de politie vannacht zes mensen opgepakt na ongeregeldheden. Zo'n 100 à 200 jongeren veroorzaakten volgens de politie na middernacht tumult toen de horeca vanwege de coronaregels om 00.00 uur moest sluiten.

Volgens een politiewoordvoerder werd de sfeer grimmig toen de jongeren niet van plan waren naar huis te gaan, ondanks meerdere oproepen daartoe. Ze blokkeerden volgens de politie enkele wegen in het centrum en gooiden voorwerpen naar agenten, zoals stenen, bierflesjes en bierblikken. Een agent werd geraakt, maar diegene is wel weer aan het werk.

Na ongeveer anderhalf uur was de rust in de plaats weer terug. Zeker een van de arrestanten is gebeten door een politiehond. Ook is een van de aangehouden jongeren minderjarig.

Vijf Joodse organisaties willen dat Tweede Kamerfracties zich expliciet uitspreken tegen het gebruik van Holocaustvergelijkingen in het coronadebat. Ze hebben een brief gestuurd naar alle politieke partijen in het parlement, schrijft het Nieuw Israëlietisch Weekblad, dat zelf een van de ondertekenaars is. Ook het Centraal Joods Overleg (CJO), het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), het Nederlands Auschwitz Comité en het Nationaal Holocaustmuseum hebben de brief ondertekend.

Tijdens demonstraties tegen coronamaatregelen worden regelmatig Jodensterren gedragen door demonstranten. Daarmee willen ze aangeven dat ongevaccineerde Nederlanders nu op een zelfde manier behandeld worden als Joden in de Tweede Wereldoorlog. Veel politici, zoals de Amsterdamse burgemeester Halsema, en organisaties als het CIDI, hebben zich daar fel over uitgelaten.

De vijf Joodse organisaties constateren in hun brief dat dergelijke vergelijkingen ook in de Tweede Kamer worden gemaakt. Kamerleden van Forum voor Democratie (FVD) hebben de afgelopen tijd vergelijking met de Jodenvervolging gemaakt, maar FVD wordt in de brief niet expliciet genoemd. Wel staat er in de brief dat politici een voorbeeldfunctie hebben: "Wij verzoeken u met klem uw verantwoordelijkheid te nemen."

Debat

FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren zei in een debat op 9 september dat de invoering van het coronatoegangsbewijs betekent dat het "voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog zo is dat mensen aan de hand van een pasje moeten bewijzen dat ze wel of niet toegang krijgen tot het sociaal-maatschappelijk leven". Van Meijeren werd op z'n vingers getikt door Kamervoorzitter Vera Bergkamp en uiteindelijk werd de microfoon van Van Meijeren uitgezet.

Ook Van Meijerens partijgenoot Pepijn van Houwelingen maakte in de Kamer een Holocaustvergelijking. In een debat eind april over een quarantaineplicht na terugkomst van een reis zei Van Houwelingen over de opmerking dat je niet op reis hoeft: "Zo ver hoeven we niet in de geschiedenis terug om het gevoel van een bepaalde bevolkingsgroep terug te halen van 'je hoeft toch niet op een bankje in het park te zitten'." Een verwijzing naar het nazi-besluit om Joden in 1941 de toegang tot parken te verbieden.

FVD-partijleider Thierry Baudet heeft ook meerdere keren vergelijkingen gemaakt met de Jodenvervolging.

Lessen trekken

In de brief stellen de Joodse organisaties dat vergelijkingen met de Holocaust "niet alleen buitengewoon kwetsend [zijn], ook worden de lessen die uit die zwartste periode van de twintigste eeuw moeten worden getrokken, hierdoor inflatoir."

De vergelijking gaat volledig mank, schrijven de organisaties: "Wij benadrukken alleen al het feit dat mensen die in alle vrijheid een keuze maken zich niet te laten vaccineren, worden vergeleken met bevolkingsgroepen die destijds helemaal geen keuze hadden. Zij werden vermoord. Enkel en alleen om wie ze waren."

Australië had al jarenlang twijfels over de aankoop van een onderzeevloot van Frankrijk. Daar is het land altijd eerlijk over geweest, zegt de Australische minister van Defensie in een interview met Sky News Australië. Peter Dutton reageerde op de diplomatieke rel die is ontstaan met Frankijk.

Afgelopen week kondigde Australië aan de aankoop van gewone onderzeeërs uit Frankrijk voor tientallen miljarden euro's te annuleren. In plaats daarvan schaft het acht nucleaire onderzeeboten aan van Amerikaanse en Britse makelij. Onder de noemer AUKUS sloten de drie landen een defensiepact, bedoeld om sterker te staan tegen China.

Dat pact schoot bij Frankrijk in het verkeerde keelgat. President Macron besloot om z'n ambassadeurs terug te roepen uit de VS en Australië. De Franse minister Le Drian van Buitenlandse Zaken repte van "huichelarij, minachting en leugens". Twee weken terug zou Australië nog hebben uitgesproken van plan te zijn de deal met Frankrijk door te zetten.

De ambassadeur van Frankrijk heeft Australië verlaten:

Maar volgens Australië is daar geen sprake van: "De suggestie dat onze bedenkingen niet geuit zijn door de Australische overheid is eerlijk gezegd in tegenspraak met wat er publiekelijk bekend is en wat we al langere periode publiekelijk hebben geuit", aldus Peter Dutton. Australië was onder meer bang dat de kosten van de deal ver boven de afgesproken 40 miljard dollar uit zouden komen.

Eerder zei premier Morrison van Australië al in juni zijn zorgen over te hebben gebracht aan de Franse president Macron. Australië "moet handelen in zijn eigen nationale belang", zei Morrison destijds. Die woorden herhaalde Morrison zondag in een persconferentie, maar "natuurlijk is het een grote teleurstelling voor de Franse regering, dat begrijp ik".

De man die afgelopen vrijdag met een kruisboog schoot vanaf een balkon in Almelo ligt niet aanspreekbaar in het ziekenhuis. De 28-jarige verdachte ligt volgens Tubantia op de intensive care aan de beademing. Ook zijn advocaat bevestigt aan de NOS dat de man niet aanspreekbaar is, maar wil er verder niets over zeggen omdat hij niet kan overleggen met zijn cliënt.

De man, die Kenzo K. wordt genoemd, werd vrijdag door een arrestatieteam aangehouden. De politie heeft daarbij geschoten en de verdachte raakte daarbij gewond. Volgens de regionale krant is hij in de borst getroffen. De Dienst Speciale Interventies zou geschoten hebben toen de man ook de politie vanaf zijn balkon bedreigde met een kruisboog. Eerder had hij op omstanders geschoten met de kruisboog.

Medici noemen de situatie van K. tegenover Tubantia stabiel, maar weten niet of hij op korte termijn verhoord kan worden.

Verpleegkundige gewond

De politie was die ochtend afgekomen op een melding over een steekincident. Toen de politie aankwam stond de verdachte met zijn kruisboog op het balkon van zijn woning. Bij het steekincident kwamen twee vrouwen uit Amelo van 70 en 52 jaar oud om het leven. Een vrouw van 33 uit de gemeente Rijssen raakte gewond. Er is nog altijd niets bekend over de toedracht en over de precieze doodsoorzaak van de twee.

Volgens Tubantia wordt Kenzo K. verdacht van het doodsteken van de vrouwen. De 70-jarige vrouw is zijn onderbuurvrouw en het 52-jarige slachtoffer is haar nicht. De gewonde vrouw zou een verpleegkundige zijn die de 70-jarige vrouw verzorgde, ze kon volgens de krant via het balkon ontsnappen.

De man is op onderstaande beelden te zien:

Goedemorgen! Vandaag wordt het Nationaal Holocaust Namenmonument geopend. En de komende uren spreken de onderhandelaars in de formatie verder op landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Sinds de invoering van de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer zijn 11.600 boetes uitgedeeld voor het niet dragen ervan. De plicht ging in op 1 juni vorig jaar en blijft ondanks versoepelingen op 25 september nog altijd gelden. Ook zijn er bijna 5600 incidenten met boze reizigers gemeld. Het gaat bijvoorbeeld om scheldende of spugende passagiers.

Dat blijkt allemaal uit documenten die de NOS heeft gekregen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). Daaruit blijkt ook dat er binnen de overheid veel discussie was over wie de mondkapjesplicht moest gaan handhaven. De politie weigerde dat te doen, omdat boa's nu eenmaal verantwoordelijk voor de handhaving in het ov. Uiteindelijk werd een compromis gesloten: boa's zouden gaan handhaven, en de politie zou alleen komen als de situatie zou escaleren.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een droom die uitkomt, noemt koorddanser Nathan Paulin zijn wandeling op 70 meter hoogte vanaf de Eiffeltoren over de Seine. De 27-jarige Fransman trok er een half uurtje voor uit en deed onderweg wat kunstjes.

Het koord van 2,5 centimeter breed was gespannen van de eerste verdieping van de Eiffeltoren naar het dak van het Palais de Chaillot, aan de overkant van de rivier. Duizenden mensen keken toe hoe hij de oversteek maakte.

Fijne zondag!

De Nederlandse staatsschuld is tijdens de coronacrisis minder gestegen dan eerder gedacht. Dinsdag is het Prinsjesdag en zal het ongetwijfeld gaan over het huishoudboekje van de overheid en wat te doen.

Moet Nederland zijn schuld gaan verlagen om zo een goed uitgangspunt te hebben voor als er weer een crisis aankomt? Of kunnen we de staatsschuld laten oplopen? Daarover verschillen de meningen onder economen.

Bekijk eerst deze video over hoe de staatsschuld zich afgelopen tijd heeft ontwikkeld:

De staatsschuld is dus onder de EU-grens van 60 procent van het bruto binnenlands product gebleven. "Het is goed nieuws dat we daaronder bleven ondanks al die grote uitgaven", zegt Lex Hoogduin, hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

"We hadden financieel de ruimte om daaronder te blijven, doordat in de jaren hiervoor de begroting op orde was. Daarom is het ook belangrijk om in de toekomst verstandig begrotingsbeleid te blijven voeren. We hoeven ook niet veel in te grijpen om weer ruimte onder die 60 procent op te bouwen voor een volgende crisis."

'Geen argumenten voor minder dan 60 procent'

Volgens Marieke Blom, hoofdeconoom van ING, is het fijn dat de staatsschuld niet hard opliep, maar dat die onder die magische 60 procent bleef maakt niet veel uit. "Dat is een politiek afgesproken grens. Er zijn geen sterke economische argumenten om eronder te blijven. De meeste economen denken dat schulden tot 90 procent van het bbp niet echt een probleem zijn."

Coen Teulings, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en voormalig directeur van het Centraal Planbureau, is het daarmee eens. "Bijna alle eurolanden, inclusief Duitsland, hebben langdurige staatsschulden van hoger dan 60 procent. Het is een publiek geheim dat die grens moet worden aangepast, omdat die geen enkele praktische betekenis meer heeft."

Blom vindt dat de overheid gemiddeld meer mag uitgeven dan er binnenkomt. "Nederland zou met jaarlijks een klein gat op de begroting nog altijd de schuldquote (de schuld ten opzichte van de economie) kunnen stabiliseren. We kunnen ons dus een iets ruimere begroting permitteren."

'Meer dan genoeg bestedingsruimte'

"Overheidsuitgaven waarvan je zeker weet dat er rendement tegenover staat, die moet je echt doen", zegt Blom. "Denk bijvoorbeeld aan sommige onderwijsuitgaven, die zich later uitbetalen. Ook voor sommige klimaatinvesteringen mag de overheid lenen, ook als de toekomstige generatie niet financieel profiteert maar wel profiteert van een betere leefomgeving."

Volgens Blom heeft Nederland voorlopig voldoende bestedingsruimte, ook als er weer een crisis komt. "Sommigen zeggen: een afgebouwde schuld geeft lekker veel ruimte. Maar er is niet veel bewijs voor dat Nederland, ook met een hogere schuld, geen ruimte voor extra uitgaven zou hebben. Uiteindelijk is het vooral belangrijk dat een land een schuld kan stabiliseren, optimaal is dan waarschijnlijk iets tussen 60 en 90 procent."

Volgens Coen Teulings is een schuld van rond de 80 procent redelijk en zijn er veel dingen waar die extra bestedingsruimte voor gebruikt kan worden. "Denk aan de arbeidsmarkt. Het inhuren van zzp'ers is zo populair omdat het voor bedrijven vaak goedkoper is. Belast mensen in loondienst minder zwaar, zodat bedrijven daar eerder voor kiezen. Investeer in onderwijs, daar gaat het niet goed mee. Maak leraar een aantrekkelijker en uitdagender beroep."

Lage rente

De Europese Centrale Bank zorgt er op dit moment voor dat eurolanden relatief weinig geld kwijt zijn aan hun hoge schulden, door de rente laag te houden en door staatsobligaties, dus leningen van landen, op te kopen. Landen betalen daardoor weinig tot geen rente over hun leningen.

Volgens sommigen betekent dat dat hoge staatsschulden minder problematisch zijn. "Ik vind dat roekeloos", zegt Lex Hoogduin. "Er is geen reden om aan te nemen dat rentes niet weer omhoog kunnen. Dus moet je niet nu beleid voeren dat ervan uitgaat dat rentes laag blijven. Het is hetzelfde als je brandverzekering stopzetten, omdat je huis al 20 jaar niet is afgebrand."

Risico voor wereldeconomie

Italië wordt vaak genoemd als een EU-land met een gevaarlijk hoge staatsschuld, van 160 procent. Daarmee zou het land de kant op kunnen gaan van Griekenland, dat bijna failliet ging en door andere EU-landen gered moest worden. "Dat is de echte zorg, niet of Nederland nou een wat hogere staatsschuld moet hebben", vindt Hoogduin. "Italië gaat de prijs voor die hoge schuld nog wel betalen. En dat is een risico voor de hele eurozone en de wereldeconomie."