NOS Nieuws - Algemeen

Brandweer en ambulances zijn vanochtend naar Schiphol uitgerukt nadat er een melding binnenkwam van een vreemde lucht in een KLM-toestel. Vlak voor de landing werd aan boord een afwijkende lucht geroken en daarom stonden hulpdiensten uit voorzorg klaar.

De Veiligheidsregio Kennemerland laat weten dat er twee mensen zijn nagekeken in een ambulance. Zij hadden milde klachten en hoefden niet mee naar het ziekenhuis.

Vlucht KL676 was onderweg van Edmonton in Canada naar Schiphol. De KLM laat weten dat het toestel veilig is geland en dat een eerste controle niet op onregelmatigheden wijst. De vliegmaatschappij doet nog nader onderzoek.

Beelden van de hulpdiensten bij het net gelande toestel:

In Griekenland wordt in het hele land gestaakt door onder meer medewerkers in het openbaar vervoer, de overheid, het onderwijs en de zorg. De stakers protesteren tegen het economisch beleid van de regering en de hoge kosten van levensonderhoud.

Vakbonden hebben aangekondigd dat de staking, die 24 uur zal duren, het hele land vandaag tot stilstand zal brengen. In meerdere steden zijn ook protestbijeenkomsten aangekondigd.

Gisteren staakten journalisten in Griekenland al voor hogere lonen, betere pensioenvoorwaarden en maatregelen om de prijsstijgingen tegen te gaan. Vorige maand waren er eveneens stakingen in onder meer het onderwijs. Duizenden docenten gingen toen de straat op om hogere lonen te eisen.

Bezuinigingen na miljardensteun

Griekenland zit sinds een aantal jaar economisch gezien in de lift, na een grote economische crisis. In 2010 schoten het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Unie het land te hulp met miljardensteun. In ruil daarvoor moest Griekenland flinke bezuinigingen doorvoeren. Inmiddels gaat het weer beter met de Griekse economie, maar het land heeft nog altijd de grootste staatsschuld in vergelijking met andere EU-landen.

Het ministerie van Defensie wil tijdelijk personeel en materieel inhuren van private bedrijven om de Noordzee te kunnen bewaken. Dat melden onderzoeksprogramma Pointer en VRT Nieuws die de gevaren onderzochten van Russische spionage op zee.

Het gaat om patrouilles die tot doel hebben beter in kaart te brengen wie er op de Noordzee rondvaart en waarom. Verdachte situaties worden vervolgens doorgegeven aan de kustwacht en de marine. Defensie wil nog geen mededelingen doen over welke bedrijven voor deze taak in aanmerking komen en over welke apparatuur en specialismen zij moeten beschikken.

"Daarover wordt met meerdere partijen en instanties overlegd", zegt een woordvoerder. België is op de hoogte gesteld van de Nederlandse plannen omdat de Belgische en Nederlandse marine onder één bevel opereren, zo meldt de Vlaamse omroep VRT. De Noordzeelanden wisselen al veelvuldig informatie uit vanwege de gezamenlijke bewakingstaken.

Voor België is het bij de inhuur van belang wat de juridische status is van zo'n schip en de bemanning. Dat mag geen echt defensieschip zijn met een bewapende bemanning, zegt minister van Defensie Ludivine Dedonder. Dat is ook niet de bedoeling, zegt Defensie. Het gaat volgens het ministerie uitsluitend om extra patrouilles, vergelijkbaar met wat de kustwacht doet.

De uitbesteding is tijdelijk omdat in 2026 twee nieuwe zogeheten Multifunctionele Ondersteuningsschepen van de marine klaar zijn om in gebruik te nemen, zo is de verwachting.

Spionage Russische schepen

Eerder meldde Pointer in samenwerking met internationale mediabedrijven dat 'gewone' Russische schepen op de Noordzee worden ingezet voor spionage. Het gaat bijvoorbeeld om vrachtschepen of schepen voor ecologisch onderzoek. Ze houden militaire doelen en windmolenparken in de Noord- en Oostzee in de gaten en zijn ook voor de kust van Nederland gezien.

De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) waarschuwt al lang voor het gevaar dat schade aan cruciale kabels en leidingen Europese landen kan ontwrichten. Volgens de MIVD is Rusland bereid tot grootschalige en ontwrichtende sabotage op de Noordzeebodem.

Defensie heeft zelf op dit moment te weinig mensen en middelen voor extra patrouilles, terwijl de risico's met de dag toenemen.

Glasvezelkabels beschadigd

Dat het een serieus risico is werd de afgelopen dagen extra duidelijk. Zondag en maandag raakten twee onderzeese glasvezelkabels tussen Finland en Duitsland beschadigd. Het was geen ongeluk, zegt Duitsland, maar onderdeel van een oorlogsstrategie. De Russische president Poetin probeert hiermee "ons gevoel van veiligheid te raken", zegt Patrick Bolder, militair analist bij het Haagse Centrum voor Strategische Studies.

De coördinatie van de bewaking op zee valt onder het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het vorige kabinet worstelde al met de extra beveiligingstaken, die bij de al overbelaste kustwacht terechtkwamen. De Tweede Kamer had kritiek op het gebrek aan voortvarendheid waarmee dit ministerie de dreiging aanpakte.

VVD en CDA pleitten er in de Tweede Kamer voor dat Defensie de eindverantwoordelijkheid krijgt voor het bewaken en beveiligen van kabels en leidingen op de Noordzeebodem. Zodra er meer duidelijkheid is over de aanbesteding op zee wordt het plan voorgelegd aan de Tweede Kamer.

Het Ommelander Ziekenhuis in Scheemda verkeert in grote financiële problemen. Vorig jaar leed het een verlies van 2,4 miljoen euro, terwijl was gerekend op een plus van 2,9 miljoen euro. Het Groningse ziekenhuis heeft om hulp gevraagd, onder andere bij de provincie.

Het Ommelander Ziekenhuis is in 2018 geopend en ontstaan uit een fusie van de ziekenhuizen in Delfzijl en Winschoten. Al sinds de opening zijn er financiële problemen, meldt RTV Noord. Op dit

De bouw van het ziekenhuis kostte meer dan 125 miljoen euro en is betaald met leningen van onder meer de provincie, banken, zorgverzekeraar Menzis en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG).

Stijgende personeelskosten

De afgelopen jaren was sprake van tegenvallende resultaten met verschillende oorzaken, zoals een gebrek aan specialistisch personeel, stijgende personeelskosten, een hoog ziekteverzuim en te weinig patiënten. Gevolg is dat het ziekenhuis de rentelasten voor de bouwleningen nauwelijks meer kan opbrengen. De totale openstaande schuld bedraagt nog zo'n 71 miljoen euro

Het bestuur van het Noord-Groningse ziekenhuis probeert de financiële nood nu te lenigen. Zo is de provincie verzocht om twee jaar lang geen rente te innen op de lening van 10 miljoen euro. Maar de provincie heeft dat verzoek afgewezen en wil niet verder gaan dan uitstel van rentebetaling over het eerste kwartaal van 2025.

Uitstel van rentebetaling over een kwartaal scheelt het ziekenhuis zo'n 60.000 euro. "Geen substantieel bedrag", aldus een woordvoerder in een schriftelijke reactie. "Maar het is wel een mooie handreiking en het symboliseert het meedenken van de provincie met onze situatie en het belang van het ziekenhuis voor de regio."

Medio 2025

Op de vraag of het Ommelander Ziekenhuis de banken, Menzis en het UMCG ook heeft gevraagd om te hulp te schieten, geeft het ziekenhuis geen concreet antwoord. "Wij zijn in gesprek met alle partijen om te onderzoeken wat zij binnen hun mogelijkheden kunnen bijdragen. Uit de verkennende gesprekken met de provincie kwam de optie van uitstel van rentebetaling naar voren", laat de woordvoerder weten. "We streven ernaar om uiterlijk medio 2025 alle uitkomsten duidelijk te hebben."

Het UMCG zegt desgevraagd "vertrouwen te hebben in een gezamenlijke aanpak van onder meer de provincie, ziekenhuizen en zorgverzekeraars" en wil verder niet reageren op de penibele financiële situatie waarin het ziekenhuis in Scheemda verkeert.

Rapportcijfer 1

Eind oktober beoordeelde accountantskantoor BDO de financiële positie van het ziekenhuis over 2023 met het rapportcijfer 1. Daarmee staat het Ommelander Ziekenhuis onderaan de ranglijst van alle niet-academische ziekenhuizen in Nederland.

Bij de beoordeling woog zwaar mee dat het ziekenhuis niet in staat is om z'n schulden af te lossen. Met andere woorden: het Ommelander Ziekenhuis kan niet voldoen aan de voorwaarden die de banken stellen aan leningen. Als de banken het ziekenhuis aan de regels zouden houden, kunnen ze het geleende geld direct opeisen en komt het voortbestaan in gevaar.

In gesprek

In een reactie op de BDO-beoordeling zei bestuurslid Hennie Sanders van het ziekenhuis vorige maand vertrouwen te houden in de toekomst. "Herstelmaatregelen kosten tijd. Voor 2025 zullen we zeker opnieuw in gesprek gaan met de banken", aldus Sanders. "We zijn nu alweer in gesprek."

Meisjes van 13 tot 18 jaar geven hun leven online en offline een stuk lager cijfer dan jongens van dezelfde leeftijd. Dat concludeert Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer in een nieuw rapport. Uit het onderzoek blijkt dat meisjes vooral druk ervaren door sociale media, online pestgedrag en het idee dat ze constant bereikbaar moeten zijn.

Jongens beoordelen hun online leven met een 7.7, meisjes met een 6.7. Zeker 23 procent van de meisjes geeft hun online leven zelfs een onvoldoende. Bij jongens is dit 14,3 procent. Hun offline leven geven zowel jongens als meisjes gemiddeld een hoger cijfer.

Het tweejaarlijkse onderzoek is onder zo'n 3000 jongeren uitgevoerd. Voor het eerst zijn er nu ook vragen gesteld over het online welbevinden van de tieners.

Onzekerheid

Dat jongens en meisjes hun online leven anders beoordelen heeft volgens de onderzoekers ook te maken met wat ze doen op het internet. Jongens zijn vaker aan het gamen, meisjes zitten meer op sociale media. Veel tienermeisjes zeggen sociale media als een bron van onzekerheid te ervaren.

Volgens de ondervraagde meisjes komt dat vooral door de constante vergelijking met anderen op apps als TikTok, Snapchat en Instagram. Ze zien daar vooral 'perfecte en succesvolle' plaatjes van bijvoorbeeld influencers. Naast de onzekerheid roept het ook een gevoel van jaloezie bij hen op.

Ook benoemt de Kinderombudsvrouw in het rapport het verhoogde risico online op ongewenst gedrag en seksueel getinte berichten. Desondanks blijkt uit het onderzoek dat de mate waarin jongens en meisjes te maken zeggen te krijgen met ongewenst gedrag nauwelijks verschilt: 60,8 procent van de meisjes zegt dat hier geen sprake van is, tegenover 64,2 procent van de jongens.

Offline betere cijfers

De tieners geven aan gelukkiger te zijn met hun offline leven. Dan gaat het voornamelijk om het leven thuis, met familie en vrienden. Maar ook hier zijn er verschillen tussen jongens en meisjes: jongens geven hun offline leven een 7.9, meisjes een 7.1.

Tieners die zich niet als meisje of jongen identificeren vormen hierop de uitzondering: zij zijn juist blijer met hun leven online dan offline.

De Kinderombudsvrouw roept de overheid op om met 'genderspecifiek' beleid te komen. "Ik maak mij ernstige zorgen over de kloof in kwaliteit van leven tussen jongens, meisjes en hen die zich niet als jongen of meisje identificeren. We doen als overheid, professionals en ouders onze kinderen en jongeren tekort als we geen rekening houden met gender en leeftijd", aldus Kalverboer.

Controle en bescherming ouders

Uit het onderzoek blijkt verder dat de digitale opvoeding van ouders te vaak vrij beperkt is. Ze controleren te weinig wat hun kinderen online doen en tegenkomen en beschermen hun kinderen onvoldoende tegen schadelijke content.

Ook tonen ouders volgens de Kinderombudsvrouw weinig interesse in de online belevingswereld van hun kinderen. Ze laten daarnaast niet altijd goed voorbeeldgedrag zien. "Ja, ze zitten zeg maar meer op hun telefoon dan met ons", zegt een 12-jarig meisje in het onderzoek.

De Britse gitarist Vick Flick, bekend van de wereldberoemde gitaarriff in de soundtrack van de James Bond-films, is overleden. The Guardian meldt dat zijn zoon heeft bekendgemaakt dat zijn vader afgelopen donderdag is overleden. Flick leed aan de ziekte van Alzheimer en is 87 jaar geworden.

Het Bondnummer werd in 1962 opgenomen, schrijft de Britse krant. Het was het nummer voor de eerste Bondfilm: Dr. No.

Flick speelde de beroemde riff in op een gitaar uit 1939, aangesloten op een versterker. Hij kreeg er een eenmalige vergoeding voor van 6 Britse pond.

"It had an edge to it, een soort dynamisch geluid", vertelde Flick er jaren geleden over, schrijft The Guardian. Hij legde toen uit hoe hij "met een hard plectrum tegen die dikke lage snaren leunde". Hij speelde iets voor op de maat en uiteindelijk klonk het deuntje "spannend", zei Flick, "bijna 'aanvallend', wat paste bij het James Bond-imago".

In 2012 speelde Flick het wereldberoemde deuntje nog bij de Oscars:

Flick maakte in zijn carrière geen deel uit van een band, maar speelde als gitarist onder andere voor grote namen als The Beatles, Tom Jones en Eric Clapton.

Elf jaar geleden kreeg Flick een prijs voor zijn oeuvre van het National Guitar Museum, een zogenaamde Lifetime Achievement Award.

De Amerikaanse ambassade in Kyiv blijft vandaag dicht vanwege de dreiging van een grote Russische aanval. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat daarover "specifieke informatie" is binnengekomen.

De VS adviseert Amerikanen in de Oekraïense hoofdstad om binnen te blijven en onmiddellijk een schuilplaats te zoeken wanneer het luchtalarm afgaat.

De waarschuwing komt een dag nadat Oekraïne voor het eerst Amerikaanse ATACMS-raketten heeft afgevuurd op Russisch grondgebied. Rusland bestempelde het gebruik van de raket met een bereik van 300 kilometer buiten de grenzen van Oekraïne eerder als een escalatie. Daardoor wilde de Amerikaanse president Biden Oekraïne aanvankelijk niet toestaan om de ATACMS te gebruiken voor aanvallen op Rusland.

Het is overigens niet de eerste keer dat de Amerikaanse ambassade de deuren sluit na waarschuwingen over mogelijke luchtaanvallen. Er waren soortgelijke waarschuwingen tijdens Nieuwjaar en rond de Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne.

Het Spaanse persbureau EFE meldt dat ook de Spaanse ambassade in Kyiv dicht is vanwege een mogelijke Russische aanval. Ook de Griekse ambassade meldt dat de deuren in Kyiv vandaag dicht blijven.

De Nederlandse ambassade laat weten open te blijven.

Eén vraag houdt politiek Berlijn al dagen bezig. Gaan de Duitse sociaaldemocraten met Olaf Scholz de verkiezingen in of kiest zijn partij voor een grotere kanshebber? Scholz wil graag door, maar binnen de SPD gaan er steeds meer stemmen op om plaats te maken voor de meer populaire minister van Defensie, Boris Pistorius.

Gisteravond kwam de partijtop van de SPD bij elkaar om vertrouwelijk te spreken over de K-Frage, de vraag wie hun kanselierskandidaat moet worden. Over de uitkomst is weinig bekend. Op dat moment bevond Scholz zich al enkele dagen in het zonnige Brazilië voor de G20-top, op afstand van de kanselierskrimi in het politiek stormachtige Berlijn.

De partijleiding heeft tot nu toe consequent Scholz gesteund, maar hij is nog niet formeel benoemd als hun aanvoerder voor de vervroegde verkiezingen. De discussie over zijn positie speelt al maanden op de achtergrond, en werd tot nu toe alleen in krantenkolommen en door minder belangrijke SPD-politici gevoerd. Doordat de Duitse regeringscoalitie twee weken geleden uit elkaar viel is de vraag plotseling actueler geworden.

Twijfel neemt toe

Twee prominente SPD-parlementariërs hebben zich inmiddels uitgesproken tegen Scholz. Zij zeiden in hun kiesdistricten in de belangrijke deelstaat Noordrijn-Westfalen veel steun voor Pistorius te bespeuren. Daarna volgden onder meer oud-partijleider Sigmar Gabriel en de SPD-leider in Thüringen. "De weerstand tegen 'weiter so' neemt toe", aldus Gabriel.

Kern van de kritiek: Scholz wordt - terecht of niet - te veel geassocieerd met de fouten van de geklapte stoplichtcoalitie van SPD, de Groenen en liberale FDP. In plaats van de gebruikelijke 'kanseliersbonus' dreigt er nu juist een afstraffing. Scholz kan zich daarom onmogelijk positioneren als iemand die verandering vertegenwoordigt.

De meeste SPD'ers houden zich afzijdig van de K-Frage, om schade aan de eigen positie én aan de partij te voorkomen. Er moet vooral snel duidelijkheid en eensgezindheid komen, klinkt het. Haast is geboden. Alle andere grote partijen hebben hun kanselierskandidaat al bekendgemaakt en de verkiezingen zijn al over drie maanden.

Scholz blijft vol vertrouwen dat hij de juiste keuze is. Toen hem zondagavond werd gevraagd of hij ooit daaraan twijfelt, zei hij met een zelfverzekerde glimlach resoluut 'nee'. Vanuit Brazilië stelde hij "samen met de SPD" de verkiezingen te winnen. Door kiezers duidelijker uit te leggen wat zijn regering wél voor elkaar heeft gekregen, denkt hij de SPD opnieuw de grootste te kunnen maken.

Pistorius meest geliefde politicus

Met de huidige peilingen lijkt dat onwaarschijnlijk. Scholz' SPD staat op ongeveer 15 procent van de verwachte stemmen, ruim de helft van de christendemocraten. Ook de rechts-radicale AfD staat een paar procentpunt hoger. In opinieonderzoek naar twintig belangrijke politici bungelt Scholz helemaal onderaan. SPD-collega Pistorius komt juist steevast naar voren als meest geliefde politicus van het land.

Pistorius wordt geroemd om zijn daadkracht en authentieke, duidelijke communicatie. Als minister van Defensie neemt hij een leidende rol in de steun voor Oekraïne en investeringen in het eigen leger, die door begrotingsproblemen overigens niet zonder tegenslagen verlopen.

De politieke ervaring van de SPD'er (lid sinds 1976) is groot, onder meer als burgemeester van Osnabrück en deelstaatminister van Binnenlandse Zaken in Nedersaksen. Als minister van Defensie hoort hij niet tot de 'inner circle' van de impopulaire stoplichtcoalitie. Hij zou daarom als relatieve buitenstaander met minder ballast van het verleden campagne kunnen voeren.

Eenheid

De vraag is of zijn populariteit als defensieminister ook betekent dat Pistorius een kansrijke kanselierskandidaat is, en of hij voldoende is ingelezen op andere dossiers, zoals de economie.

Tegelijkertijd staat hij voor een beleid gericht op het 'oorlogsklaar' maken van Duitsland, iets wat juist binnen de SPD voor ongemak zorgt. Scholz spreekt zich herhaaldelijk uit voor het belang van diplomatie met Rusland en is terughoudend met het leveren van 'escalerende' wapens aan Oekraïne.

En wat wil Pistorius eigenlijk zelf? Hij steunt Scholz en zegt ervan uit te gaan dat Scholz de kanselierskandidaat wordt. Maar tussen de regels door laat hij de K-Frage nadrukkelijk open. "In de politiek moet je nooit iets uitsluiten", zegt hij dan. "Het enige wat ik definitief kan uitsluiten is dat ik paus word."

Het is nu aan de partijleiding om op korte termijn de rijen te sluiten en Scholz wel of niet tot kanselierskandidaat te bestempelen. Hoe langer dat duurt, des te groter de schade voor de partij, en met name voor Olaf Scholz. Eenheid is vereist, maar de vraag is hoe groot die eenheid nu achter de coulissen is.

Het is de Nederlandse elektrische bussenbouwer Ebusco gelukt om genoeg geld op te halen om het faillissement van het bedrijf af te wenden. Ebusco haalde 36 miljoen euro op met de uitgifte van extra aandelen.

Christian Schreyer, directeur van Ebusco, benadrukt dat de komende maanden nog uitdagend zullen blijven voor het bedrijf. "Maar met de toewijding en vastberadenheid die ik bij Ebusco heb gezien, heb ik er alle vertrouwen in dat we onze prestaties kunnen verbeteren."

De al lang slepende financiële problemen bij Ebusco kwamen in oktober aan de oppervlakte toen twee klanten grote busorders annuleerden. Door een tekort aan onderdelen en personeel lukte het Ebusco niet om bestelde bussen op tijd af te leveren. Het missen van deadlines kostte het bedrijf niet alleen omzet, maar ook vele boetes aan wachtende klanten.

Voor de rechter

Ondertussen stond het water Ebusco al aan de lippen, omdat in september de kredietlijn van de bank op was. De bussenbouwer had toen voor ruim 6 miljoen euro aan onbetaalde facturen openstaan en dreigde de salarissen niet meer te kunnen betalen. Via de rechter probeerde het bedrijf de klant Qbuzz te dwingen om de geannuleerde bestelling bussen alsnog af te nemen.

Toen de rechter die eis van tafel veegde, stond er per 1 november geen stuiver meer op de rekening. Ebusco legde daarop de productie stil. Het aandeel van het bedrijf, ooit op de beurs in totaal 1,4 miljard euro waard, was hierop nog slechts enkele dubbeltjes waard.

Vorige week schreef Ebusco in de begeleidende documenten voor de aandelenuitgifte dat er een tekort van 60 miljoen euro ontstaat als het niet zou lukken om 36 miljoen euro bij aandeelhouders op te halen. Daarmee zou een faillissement in de eerste drie maanden van volgend jaar een feit zijn.

Reddingsplan

Een breed reddingsplan moest voorkomen dat Ebusco na de jaarwisseling zijn laatste halte zou bereiken. Aandeelhouders keurden een plan goed om via de uitgifte van nieuwe aandelen de benodigde 36 miljoen op te halen. Daarnaast werd voor 5 miljoen euro aan spullen verkocht, zoals stoelen, wielen, banden, camera's en spiegels.

Daarnaast probeert Ebusco 48 bussen uit de geannuleerde orders ter waarde van 22,7 miljoen euro aan andere vervoerders te verkopen. Aan het Duitse NIAG mogen 21 bestelde bussen al vroeger worden geleverd.

Maar, zo stond in een toelichting op de aandelenuitgifte, als een van de onderdelen uit het reddingsplan niet zou slagen kan Ebusco al op korte termijn niet meer aan zijn betalingsverplichtingen voldoen. Daarmee is een faillissement nagenoeg onafwendbaar.

Trouwe investeerders, zoals ING, de familie Van der Valk en het Amerikaanse Heights Capital Management, lieten Ebusco in eerste instantie niet vallen. Ze beloofden aandelen te kopen of schuld om te zetten in aandelen. Daarnaast nam de Chinese batterijproducent Gotion een belang.

Hiermee was Ebusco op maandag verzekerd van ruim 19 miljoen euro. Daarmee restten nog twee dagen om nog iets minder dan de helft van de 36 miljoen euro binnen te slepen. Dat is nu gelukt.

De Amerikaanse president Biden heeft ingestemd met het leveren van zogenoemde anti-personeelsmijnen aan Oekraïne, bevestigen regeringsfunctionarissen aan Amerikaanse media. De bedoeling is dat de mijnen de Russische opmars in het oosten van Oekraïne vertragen.

Bronnen zeggen dat Oekraïne heeft toegezegd de mijnen alleen op Oekraïens grondgebied te zullen gebruiken en nadrukkelijk niet in bewoond gebied.

Anti-personeelsmijnen zijn landmijnen die meestal vlak onder de grond zijn begraven en ontploffen als iemand erop stapt. De meest recente exemplaren zijn zo in te stellen dat ze alleen in een bepaalde periode actief zijn. Als de batterij leeg is, kunnen ze niet meer ontploffen. Dat moet voorkomen dat burgers later nog slachtoffer worden van de mijnen.

Antitankmijnen

Tien jaar geleden stopte de Verenigde Staten met het produceren en kopen van anti-personeelsmijnen omdat elk jaar duizenden burgers omkwamen of gewond raakten door oude mijnen. De mijnen die de Amerikanen nu gaan leveren kunnen na verloop van tijd niet meer ontploffen. Dat maakt dat ze niet vallen onder de verdragen die mijnen verbieden.

Mensenrechtenactivisten zijn kritisch dat de VS de anti-personeelsmijnen aan Oekraïne gaat leveren. Zo zegt Human Rights Watch tegen The Washington Post dat de mijnen niet altijd kunnen worden uitgeschakeld.

De Amerikanen hebben Oekraïne in de oorlog tegen Rusland al voorzien van antitankmijnen. Gisteren gebruikte Oekraïne voor het eerst Amerikaanse ATACMS-raketten om doelwitten in Rusland aan te vallen. Tot voor kort stond de VS zijn bondgenoot alleen maar toe om Amerikaanse raketten in te zetten in door Rusland bezet gebied.

Goedemorgen! Vanwege een staking van ProRail rijden er vanochtend geen treinen in Limburg en een groot deel van Brabant. In Enschede spelen de vrouwen van FC Twente vanavond tegen Real Madrid. De uitwedstrijd tegen de Spaanse club verloren de vrouwen uit Enschede met 7-0.

Eerst het weer: vandaag komen verspreid over het land winterse buien voor. Aan de westkust waait een krachtige tot harde noordwestenwind met windstoten tot 90 km/uur. De temperatuur ligt tussen 4 en 7 graden, tijdens buien kan het enkele graden afkoelen. Tot vrijdag is het aanhoudend koud en trekken buien met winterse neerslag over. Vanaf zaterdag loopt de temperatuur op.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De vrijdag afgetreden staatssecretaris Nora Achahbar (NSC) spreekt uitdrukkelijk tegen dat ze is gestopt vanwege racistische uitlatingen in het kabinet. In gesprek met het SBS-programma Hart van Nederland zegt ze verbijsterd te zijn over de berichtgeving over haar vertrek. "Ik lees bizarre uitspraken die niet kloppen. Ik ben niet weggegaan vanwege racisme. Het is beschadigend."

Het is voor het eerst sinds haar aftreden dat Achahbar ingaat op vragen van de pers. Ze benadrukt opnieuw dat onder andere de polariserende omgangsvormen haar hebben bewogen te vertrekken. "Daarmee bedoel ik de felheid binnen de ministerraad maar met name ook wat bewindspersonen en Tweede Kamerleden naar buiten toe zeggen." Ze geeft geen specifieke voorbeelden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De 17-jarige Nila Ibrahimi heeft de Internationale Kindervredesprijs gewonnen voor haar inzet voor de rechten van meisjes in Afghanistan. Ze kreeg de prijs gistermiddag uitgereikt in De Nieuwe Kerk in Amsterdam.

Fijne woensdag!

SP en ChristenUnie vinden dat het kabinet niet snel genoeg ingrijpt op de online gokmarkt en komen daarom zelf met een initiatiefwetsvoorstel. De partijen stellen een pakket aan maatregelen voor, zoals het verbieden van reclames.

Uit recent gepubliceerd onderzoek blijkt dat vooral meer jongeren verslaafd raken aan online gokken sinds de markt in 2021 is opengesteld. "Die evaluatie geeft schokkende bevindingen, de gezondheid van jongeren staat op het spel. Men is naïef geweest en heeft niet beseft dat je die gokkast, met je telefoontje, altijd op zak hebt", zegt Tweede Kamerlid Bikker van de ChristenUnie.

De partijen willen vooral dat er nu snel wat gebeurt. "Wij hadden opgeroepen om de evaluatie niet af te wachten", zegt SP-Kamerlid Van Nispen. "Nu ligt die er en worden zaken nog vooruit geschoven." Ook bij de ChristenUnie klinkt dat ongeduld. "Het duurt me te lang, daarom slaan wij de handen nu ineen", zegt Bikker.

Verslavingspreventie

En dus stellen de twee partijen voor onder meer voor om reclames voor online gokken te verbieden, betalen met een creditcard onmogelijk te maken en bedrijven te verplichten meer geld af te dragen voor verslavingspreventie.

Het liefst zouden SP en ChristenUnie het online gokken weer helemaal verbieden, zoals CDA en SGP eerder hebben voorgesteld. Maar de initiatiefnemers verwachten dat daar geen meerderheid voor is.

SP en ChristenUnie hopen dat hun voorstel wél kan rekenen op voldoende steun in de Tweede Kamer. "Ik hoop dat meer partijen inzien dat heel veel strengere regels nu nodig zijn", zegt Van Nispen van de SP.

Moties om het online gokken verder aan banden te leggen konden in de Kamer eerder rekenen op een meerderheid. Of dat ook voor dit initiatiefwetsvoorstel geldt, wordt later pas duidelijk als de Kamer het voorstel behandelt.

Het heeft veel weg van een film waarin drie cowboys elkaar tegelijk onder schot houden. Wie haalt het eerst de trekker over? Of durft als eerste zijn pistool te laten zakken? Verruil de cowboys voor de belangrijkste politieke groepen in het Europees Parlement en ziedaar de impasse rond de benoeming van de nieuwe Europese Commissie. Vandaag moet duidelijk worden of het lukt die impasse te doorbreken.

Het draait om de afloop van de hoorzittingen van de beoogd Eurocommissarissen, die samen het dagelijks bestuur van de Europese Unie vormen. Ze zijn allemaal langsgegaan in het Europees Parlement voor een urenlange ondervraging. Na zo'n hoorzitting besluit het parlement of de kandidaat geschikt is voor de baan. In het uiterste geval stuurt het parlement de commissaris in spe naar huis, wat in het verleden geregeld is gebeurd.

Strijd over koers EU

De politieke groepen weigeren nu elkaars belangrijkste kandidaten goed te keuren. Met als mogelijk gevolg dat Commissievoorzitter Von der Leyen niet op 1 december met haar nieuwe ploeg van start kan.

In principe is het oordeel over een kandidaat inhoudelijk. Het parlement moet beoordelen of een beoogd commissaris de functie aankan en of er mogelijk sprake is van belangenverstrengeling.

Maar in dit geval gaat het vooral om machtspolitiek, en daarmee over de koers van de EU voor de komende jaren. De hoofdrol in die strijd is voor de Europese christendemocraten, met daarin namens Nederland het CDA, NSC en BBB.

De christendemocraten leveren in de nieuwe Europese Commissie verreweg de meeste Eurocommissarissen: ruim de helft. Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni kregen ze ook de meeste zetels.

Daardoor zijn ze nodig voor elke werkbare meerderheid, dus ook om beleid of Eurocommissarissen erdoorheen te krijgen. En ze kunnen kiezen: zoeken ze die meerderheid in het midden, zoals tot nu toe altijd gebeurde, of gaan ze 'over rechts'?

Zij legden een dreigement op tafel bij de andere politieke groepen: als jullie een van onze kandidaten pakken, dan pakken wij er een van jullie. En ze maken zich ook hard voor de goedkeuring van misschien wel de meest omstreden nieuwe Eurocommissaris: de Italiaan Raffaele Fitto, lid van de radicaal-rechtse partij Fratelli d'Italia van de Italiaanse premier Meloni en een van de beoogde vicepresidenten van de Commissie.

Met hun steun aan Fitto nodigen de christendemocraten de groep van de Europese Conservatieven uit om in de toekomst ook met elkaar op te trekken, bijvoorbeeld op het gebied van landbouw of klimaat. De partij van Meloni is binnen de conservatieve groep de belangrijkste. Voor Nederland doet de SGP daaraan mee. De conservatieven zien samenwerking met de christendemocraten wel zitten.

Vaste verkering

Maar dat leidt tot verontwaardiging bij de Europese sociaaldemocraten, onder wie de Nederlandse GroenLinks-PvdA. Ze vinden het onbegrijpelijk dat een radicaal-rechtse politicus een van de vicevoorzitters wordt in de nieuwe Commissie. En ze waarschuwen dat door samenwerking van de christendemocraten met rechtse partijen bijvoorbeeld klimaatbeleid ernstig zal worden afgezwakt.

Sowieso zijn ze gewend met EU-gezinde partijen in het centrum de koers te bepalen in de Europese Unie. Ook nu willen ze de Europese Commissie weer steunen, maar niet als de christendemocraten in hun ogen van twee walletjes eten. "Wij willen vaste verkering, geen knipperlichtrelatie", zegt Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA). Tot nu toe richten zij hun pijlen dus op Fitto, en blokkeren ze zijn kandidatuur.

De christendemocraten wijzen erop wijzen dat de uitslag van de verkiezingen voor het Europees Parlement nu eenmaal vraagt om een rechtsere koers. De sociaaldemocraten raakten zetels kwijt bij de verkiezingen. "Wij kunnen niet exact dezelfde verdeling vasthouden als de afgelopen vijf jaar en net doen alsof er niks gebeurd is," zegt CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers.

Te veel acute problemen

De christendemocraten blokkeren nu op hun beurt de topkandidaat van de sociaaldemocraten: Tiresa Ribera, die de nummer 2 moet worden in de Commissie, vlak onder Von der Leyen. Momenteel is Ribera minister in Spanje.

Spaanse christendemocraten in het Europees parlement verwijten haar in die rol ook nog eens medeverantwoordelijkheid voor het hoge aantal doden door de overstromingen rond Valencia. Juist vandaag moet ze daar in Spanje verantwoording voor afleggen.

Daarnaast is er vandaag weer overleg tussen alle politieke groepen in het Europees Parlement. De meest logische uitkomst lijkt dat ze allemaal hun pistool laten zakken. Uitstel van de start van de Europese Commissie vindt eigenlijk niemand te verkopen. Daarvoor zijn er te veel acute problemen die de EU moet aanpakken.

Maar zekerheid dat het zo afloopt is er nog niet. En als een van de partijen toch de trekker overhaalt, dan is waarschijnlijk het hek van de dam, en kan het zorgvuldig opgebouwde kaartenhuis van de nieuwe Europese Commissie zomaar in elkaar storten.

Een olieverfschilderij van de Belgische kunstenaar René Magritte is in veilinghuis Christie's verkocht voor 121,2 miljoen dollar (114,2 miljoen euro). Dat is het hoogste bedrag dat ooit voor een werk van de surrealistische kunstenaar is betaald.

Het gaat om een versie van L'empire des lumières (het rijk van de lichten), dat Magritte in 1954 schilderde. Twee telefonische bieders waren in het veilinghuis in New York verwikkeld in een tien minuten durend duel, schrijft The New York Times. De koper is onbekend. Het schilderij komt uit de collectie van de overleden interieurontwerper en filantroop Mica Ertegun.

Het werk is 146 bij 114 centimeter en toont een straatbeeld in een buitenwijk, met een huis dat verlicht wordt door een lantaarnpaal. In het schilderij lijkt het zowel nacht als overdag.

Magritte is de zestiende kunstenaar van wie een werk is verkocht voor meer dan 100 miljoen dollar. Ook Leonardo da Vinci, Gustav Klimt, Andy Warhol, Jean-Michel Basquiat en Pablo Picasso behoren tot dat lijstje.

In Limburg en een groot deel van Noord-Brabant reden tot 09.00 uur vanochtend geen treinen vanwege een staking bij spoorbeheerder ProRail. Daarna werd de dienstregeling weer opgestart. Treinreizigers hadden de rest van de ochtend nog last van verstoringen en uitval van treinen.

In Noord-Brabant reden er vanochtend geen treinen van en naar onder meer Den Bosch, Eindhoven en Tilburg. Ook de internationale treinen van Duitsland via Venlo naar Amsterdam reden niet.

Het was vanmorgen in de twee provincies drukker op de weg dan normaal vanwege de staking. Het slechte weer speelde daarbij een rol. Het kan nog steeds plaatselijk glad zijn.

Code geel

Ook in de Randstad waren de dagelijkse files tijdens de ochtendspits een stuk langer dan gebruikelijk, vanwege het slechte weer in combinatie met enkele ongelukken.

Voor Noord- en Zuid-Holland, Flevoland, Gelderland, Utrecht, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg is code geel afgegeven vanwege winterse buien. "De plaatselijke gladheid tijdens en na de hagel- en nattesneeuwbuien kan plotseling optreden en is daardoor verraderlijk", meldde het KNMI vanochtend.

De waarschuwing gold aanvankelijk tot 12.00 uur, maar is nu verlengd tot middernacht. Aan de kust worden tot en met vanavond plaatselijk ook nog zware windstoten verwacht.

Vijfde staking

De staking van ProRail is de vijfde in twee weken tijd. Vorige week maandag was de eerste stakingsdag. Toen werd het werk stilgelegd op een rangeerterrein, waar reizigers nog weinig last van hadden.

Dat was anders bij de stakingen die volgden. Vorige week woensdag reden er in de ochtendspits bijna geen treinen in Noord-Holland, delen van Flevoland en Utrecht. Vrijdag legde ProRail-personeel het werk neer in Utrecht en Amersfoort. En maandag reden er geen treinen in Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant. Voor aankomende vrijdag staan er acties gepland in Zwolle, Groningen en Arnhem.

Verkeersleiders staken omdat ze een betere cao willen. Vakbond FNV eist een loonsverhoging van 13 procent, de spoorbeheerder wil niet verder gaan dan 8 procent.

Salademaker Johma roept een salade terug omdat er mogelijk koperen deeltjes in zitten. Het gaat om de farmersalade van 175 gram met de houdbaarheidsdatums 11 en 18 december 2024.

De koperen deeltjes met een diameter van 0,16 millimeter en een lengte tussen de 0,01 en 2 centimeter zitten volgens Johma mogelijk in een grondstof van een leverancier.

De salade met onder meer yoghurt, selderij, wortel en augurk is verkocht bij Albert Heijn, Boni, Boon, Dekamarkt, Hoogvliet, Jumbo, Nettorama, Picnic, Plus, Poiesz, Vomar en Versunie.

Johma adviseert mensen die de salade thuis hebben liggen om die niet op te eten. Om het aankoopbedrag terug te krijgen kunnen ze een foto van de verpakking opsturen naar de consumentenservice van Johma.

Artsen zonder Grenzen (AzG) heeft zich teruggetrokken uit de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince. De hulporganisatie noemt bedreigingen door het politiekorps als reden.

"We zijn het gewend om in Haïti en elders onder extreem onveilige omstandigheden te werken, maar als zelfs degenen die de wet moeten handhaven een directe bedreiging gaan vormen, hebben we geen andere keuze dan onze projecten op te schorten."

Een ambulance van AzG werd vorige week aangevallen door een onbekende groep en politieagenten. Daarbij zijn twee patiënten gedood en zijn medewerkers van de hulporganisatie gewond geraakt. Sindsdien zijn ambulancemedewerkers door agenten herhaaldelijk lastiggevallen en bedreigd, schrijft AzG.

Vorige week werd de luchthaven van de hoofdstad enige tijd gesloten nadat een Amerikaanse passagiersvlucht werd beschoten door bendes. Daarbij raakte een medewerker aan boord lichtgewond. Vorige maand werd een VN-helikopter die boven Port-au-Prince vloog beschoten door bendes, daarbij raakte niemand gewond.

Jarenlange crisis

Haïti verkeert al jarenlang in een crisis. Volgens schattingen van de VN hebben bendes ongeveer 85 procent van de hoofdstad in handen en zijn er dit jaar al 4900 mensen om het leven gekomen. Ook zijn tienduizenden mensen op de vlucht.

Na de moord op president Moïse in 2021 zijn er geen verkiezingen meer geweest. Premier Conille is vorige week een half jaar na zijn aanstelling ontslagen. De reden is onduidelijk.

In deze video wordt meer uitgelegd over de achtergrond van het bendegeweld in Haïti:

De vrijdag afgetreden staatssecretaris Nora Achahbar (NSC) heeft in een gesprek met het SBS-programma Hart van Nederland teruggeblikt op de week die achter haar ligt. Haar vertrek uit het kabinet leidde tot een crisis, omdat de andere bewindslieden van haar partij ook overwogen om op te stappen. Uiteindelijk werd de crisis bezworen na urenlang overleg op het Catshuis.

Het is voor het eerst sinds haar aftreden dat Achahbar ingaat op vragen van de pers. Ze benadrukt nogmaals dat onder andere de polariserende omgangsvormen haar hebben bewogen te vertrekken. "Daarmee bedoel ik de felheid binnen de ministerraad maar met name ook wat bewindspersonen en Tweede Kamerleden naar buiten toe zeggen." Ze geeft opnieuw geen specifieke voorbeelden van de omgangsvormen.

Ze spreekt wel uitdrukkelijk tegen dat ze is gestopt vanwege racistische uitlatingen in het kabinet. "Ik lees bizarre uitspraken die niet kloppen. Ik ben niet weggegaan vanwege racisme. Het is beschadigend."

Achahbar weet niet, zegt ze, waardoor dit verhaal in de wereld is gekomen. "Ik heb geen idee wat daar gebeurd is. Het lijkt wel op het spel van vroeger waarbij je iets in elkaars oor fluistert, aan het einde van de kring komt er dan een heel ander woord uit. Er is iets niet goed gegaan."

Zuurstof

Waar ze zich vrijdag beperkte tot een summiere verklaring, wil Achahbar ook tegen Hart van Nederland niks zeggen over een uitspraak over "kut-Marokkanen" die in de ministerraad zou zijn gedaan, naar aanleiding van de rellen in Amsterdam rond de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv. "Ik wil niet ingaan op specifieke woorden, dan geef ik het zuurstof. Ik kan alleen zeggen dat ik verbijsterd was over de berichtgeving."

Op herhaalde verzoeken van de NOS om nadere toelichting heeft Achahbar de afgelopen week geen reactie gegeven. "Ik heb niet eerder gereageerd omdat ik in een rollercoaster zat de afgelopen dagen", is nu haar verklaring. "Ik hoop dat dat nu stopt."

'Niet uit mijn koker'

Over minister Heinen van Financiën, die door Haagse bronnen werd beticht van racistische uitlatingen, zegt ze dat "die geruchten niet uit mijn koker" komen. Ze heeft vrijdag goed afscheid genomen van Heinen en begrijpt niet waar de suggestie vandaan komt dat de samenwerking moeizaam was. Als staatssecretaris van Toeslagen en Douane zat ze op het departement waarvoor Heinen als minister politiek verantwoordelijk is.

Over de toekomst van het kabinet-Schoof wil ze weinig kwijt. "De samenwerking met de PVV kan alleen werken als iedereen zich aan de gezamenlijke basislijn van de vier coalitiepartijen houdt. Ik durf niet te voorspellen of dat gaat gebeuren."

Achahbar zei vrijdag in haar verklaring dat ze vertrekt vanwege 'polariserende omgangsvormen' binnen het kabinet:

Iran heeft aangeboden om de productie van hoogverrijkt uranium, dat onder meer gebruikt wordt voor kernwapens, te beperken. Dat meldt VN-atoomagentschap IAEA in een uitgelekt rapport.

De afgelopen maanden heeft Iran zijn voorraad uranium met een zuiverheidsniveau van bijna 60 procent verder uitgebreid. Vanaf 60 procent is het nog maar een kleine stap naar de benodigde 90 procent of hoger voor kernwapens.

Volgens IAEA-directeur Rafael Grossi heeft Iran dit weekend voorbereidingen getroffen om ervoor te zorgen dat de voorraad niet verder toeneemt. Grossi bracht vorige week een bezoek aan Teheran. Hij zou deze stap hebben voorgesteld in het licht van de onrust in het Midden-Oosten.

Spanningen verminderen

Tussen aartsvijanden Iran en Israël kwam het de afgelopen maanden tot meerdere ongekende raketaanvallen. Het regime in Teheran zou de spanningen in de regio nu willen verminderen. Het eist tegelijkertijd dat westerse sancties tegen Iran worden afgebouwd.

De Israëlische premier Netanyahu zei maandag dat bij de meest recente vergeldingsaanval op Iran ook een nucleair doelwit was geraakt, zonder verdere details te geven.

De openbaar aanklager in New York heeft geadviseerd om de veroordeling van Donald Trump in de Stormy Daniels-zaak uit te stellen. Wel zegt de aanklager in een brief dat hij het belangrijk vindt dat Trump na zijn presidentschap alsnog gestraft wordt. Hij kan tot vier jaar cel krijgen.

Trump zou afgelopen zomer zijn straf te horen krijgen, maar de rechter stelde zijn oordeel uit om de presidentsverkiezingen niet te beïnvloeden. Eigenlijk zou de rechter eind deze maand uitspraak doen.

130.000 dollar

Trump werd in mei dit jaar schuldig bevonden in een zaak waarin hij terechtstond voor het betalen van zwijggeld aan pornoactrice Stormy Daniels. Hij zou in 2006 seks met haar hebben gehad en haar daarna geld hebben betaald om daarover niets te zeggen.

Hij betaalde in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in 2016 130.000 dollar aan Daniels. In beginsel is dat niet strafbaar. Maar omdat Trump het geld in de boeken had laten zetten als 'juridische kosten' was dat in strijd met de wet, oordeelde de jury. Trump zelf heeft altijd ontkend dat hij seks met Daniels heeft gehad.

De advocaten van Trump vinden dat hij immuniteit moet krijgen omdat het meeste bewijs dat tegen hem werd gebruikt in de zaak verzameld werd op het moment dat Trump president was. Daarnaast oordeelde het hooggerechtshof in juli dat presidenten grotendeels onschendbaar zijn in strafzaken.

Trump is de eerste president die in een strafzaak schuldig is bevonden. Als Trump is aangetreden als president kan hij zijn zaak aanvechten tot aan de hoogste rechters, die hem gratie kunnen verlenen.

Hij staat in nog drie andere zaken terecht. In een van die zaken wordt hij verdacht van het beïnvloeden van de verkiezingsuitslag van 2020 in de staat Georgia. Twee federale zaken draaien om de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 en het bewaren van geheime documenten in zijn residentie Mar-a-Lago.