NOS Nieuws - Algemeen

De FBI doet onderzoek op het containerschip dat eind maart een pijler van de Francis Scott Key Bridge in Baltimore ramde. De Amerikaanse federale politiedienst zegt in een verklaring dat er momenteel rechercheurs aan boord zijn. Een betrokkene zegt tegen persbureau AP dat zij onderzoeken of het schip en de bemanning wel aan de wettelijke voorschriften voldeden.

De Dali vertrok op 26 maart kort na middernacht uit de haven van Baltimore. Al snel viel alles op het schip uit, waardoor het 289 meter lange gevaarte onbestuurbaar werd. De bemanning en de twee loodsen van de Amerikaanse haven probeerden het schip nog onder controle te krijgen, maar konden niet voorkomen dat de Dali tegen een betonnen pijler van de brug aan voer.

Meteen na de aanvaring stortte de brug in. Zes wegwerkers, die op de brug bezig waren met het vullen van gaten in het wegdek, kwamen daarbij om het leven. Duikers hebben tot nu toe drie lichamen kunnen bergen.

Machinekamer

De Amerikaanse inspectiedienst NTSB, die ook onderzoek doet naar het incident, kondigde vorige week aan dat inspecteurs zich richten op de elektrische aandrijving van het schip. De NTSB wil weten waarom alles op het schip plotseling uitviel. "Informatie uit de machinekamer zal ons enorm helpen", aldus de voorzitter van de inspectiedienst.

Ook burgemeester Brandon Scott van Baltimore laat de ramp onderzoeken. Hij heeft twee advocatenkantoren in de arm genomen in de hoop dat de gemeente de financiële schade op de verantwoordelijken kan verhalen. Hij noemt onder meer de eigenaar, de manager en de bouwer van het schip.

De Dali is eigendom van een Singaporees bedrijf. De eigenaar is een juridische procedure gestart om de aansprakelijkheid van het bedrijf te beperken, om zo minder compensatie aan betrokkenen te hoeven betalen.

PVV-leider Wilders is vandaag eerder vertrokken bij de formatiegesprekken nadat hij om een schorsing van de besprekingen had gevraagd. Volgens informateur Dijkgraaf gebeurde dat na "pittige gesprekken" over de financiën en met name het beperken van de asielinstroom.

Wilders is naar eigen zeggen niet blij met de voorstellen die op tafel liggen om de instroom van asielzoekers in te perken. Dat pakket is te licht naar zijn smaak. Toch gaan de gesprekken morgen weer door.

De partijen zouden vandaag tot een uur of 19.00 doorpraten, maar Wilders verliet de gesprekken rond 15.30 uur. Op vragen van de NOS zegt hij: "Ik ben boos weggelopen, want het liep voor geen meter bij asiel." Op X zegt hij klaar te zijn met alleen alleen maar concessies doen. "Ze moeten nu leveren."

Informateurs Van Zwol en Dijkgraaf spreken tegen dat de PVV-leider boos is weggelopen. "Hij heeft ordentelijk het pand verlaten", zei Dijkgraaf. "Af en toe moet je je knopen tellen. Dat hoort helemaal bij het onderhandelingsproces. Op een gegeven moment kwam het moment dat je je kon afvragen: gaan we vandaag nog verder komen hierover?"

Volgens de informateurs gaan de vier partijleiders nu terug naar hun fracties voor terugkoppeling. Morgenochtend gaan de besprekingen weer verder. "Het is niet makkelijk, maar we gaan vol vertrouwen morgen weer verder praten", aldus Van Zwol.

Vorige week werd al duidelijk dat PVV, VVD, NSC en BBB niet helemaal op één lijn zitten over het financiële plaatje toen het demissionaire kabinet bekendmaakte 1 miljard euro extra uit te trekken voor Oekraïne. Vandaag presenteerde het kabinet de voorjaarsnota waarin het voorstelt nog meer miljarden uit te trekken voor Oekraïne, maar ook voor de gedupeerden van Groningen en de Toeslagenaffaire, Defensie en gemeenten. Die plannen werden gisteravond al door de NOS gemeld.

PVV-leider Wilders zei daarop vanmorgen dat wat het demissionaire kabinet doet "eigenlijk wel een beetje over het graf heen regeren" is. Ook NSC-leider Omtzigt toonde enige scepsis over de miljardenplannen, maar zei ze nog beter te willen bestuderen.

De ingewikkelde positie van de VVD werd duidelijk toen VVD-leider Yesilgöz gevraagd werd of ze loyaal is aan het demissionaire kabinet waar ze in zit, of aan de formatietafel. "Aan onszelf", ontweek ze de vraag.

De VVD-fractie zal volgens haar een eigen afweging maken over de plannen. Kamerlid Heinen toonde zich vandaag op X al zeer kritisch. Wat het demissionaire kabinet doet is volgens hem het tegenovergestelde van wat Nederland nodig heeft. In de voorjaarsnota staan veel onnodige lastenverzwaringen, vindt de liberaal.

'Illusiepolitiek'

Eerder op de dag kregen de vier partijen uitleg van twee experts op het gebied over asiel en migratie: Hein de Haas en Jan van de Beek. Die laatste wilde na afloop weinig kwijt, maar socioloog De Haas nam uitgebreid de tijd om te vertellen wat hij de onderhandelende partijen mee heeft gegeven.

Volgens De Haas denken partijen vaak te makkelijk over het onderwerp en is migratie niet zomaar even iets wat je als een "kraantje aan en uit kunt zetten". Oplossingen waarin wordt gepleit voor het sluiten van alle grenzen, noemde De Haas "illusiepolitiek". Hij sprak van een complex probleem. Als het eenvoudig was geweest hadden eerdere kabinetten dat wel laten zien, aldus De Haas.

"Migratie kun je wegdenken of wegwensen en dat zie je vaak in de politiek. Het is niet een kwestie van meer of minder, het is: hoe gaan we dat regelen? Journalisten vragen toch ook niet aan economen: bent u voor of tegen de economie?"

Ruim 65 miljoen jaar geleden werden de dinosauriërs opgeschrikt door een grote meteoriet die insloeg op aarde. Het rotsachtige projectiel had een diameter van 10 kilometer en liet een krater achter iets groter dan de helft van Nederland. De wereld was daarna twee jaar lang gehuld in een enorme stofwolk. Driekwart van alle diersoorten overleefde deze duisternis niet.

Om te voorkomen dat zoiets nog een keer gebeurt, zijn ruimteorganisaties NASA en ESA begonnen aan een gezamenlijk project om asteroïden van richting te doen veranderen. Als er dan ooit weer een asteroïde op koers ligt om in te slaan op aarde, kunnen we dit voorkomen, is de gedachte.

Op de persdag in Noordwijk werden verschillende media uitgenodigd om de Europese bijdrage aan de 'planetaire verdedigingsmissie' in levende lijve te zien: de Hera-satelliet.

Die satelliet ziet er zo uit:

Twee jaar geleden probeerde NASA op 11 miljoen kilometer afstand een botsing met asteroïde Dimorphos te forceren, in een poging deze van richting te veranderen. Die missie is met vlag en wimpel geslaagd, vertelt Paolo Martino, manager van het project bij ESA. Dimorphos werd met een snelheid van 6 kilometer per seconde geraakt en is daardoor inderdaad van koers gewijzigd. "We waren nog nooit zo blij om verbinding te verliezen met een ruimteschip, in het control center was iedereen aan het juichen."

De Hera-satelliet van ESA zal gedetailleerd onderzoek doen naar de geraakte asteroïde om uit dit experiment een goed begrepen en herhaalbare techniek te ontwikkelen. "Op die manier zijn we voorbereid op het moment dat het echt nodig is, en dat gaat zeker een keer het geval zijn", zegt Martino.

Het komt niet vaak voor dat de aarde wordt geraakt door een meteoriet. In totaal zijn er 190 meteorietinslagen op aarde bekend. Ook de maan is regelmatig geraakt en heeft daar zijn herkenbare kraterlandschap aan te danken.

Als het gebeurt, kunnen de gevolgen gigantisch zijn. In 2013 sloeg er in Rusland eentje in ter grootte van een schoolbus, waarbij 1200 mensen gewond raakten. Dankzij dashboardcamera's van automobilisten zijn er veel beelden van de inslag:

"Toen NASA erin slaagde om Dimorphos te raken, is hun ruimtevaartuig natuurlijk vernietigd. Vanaf aarde hebben we wel kunnen vaststellen dat er sprake is van een koerswijziging. Maar om nauwkeurige data hierover te verzamelen, moet je er echt naartoe", legt Martino uit.

Daarnaast gaat Hera het oppervlak, de massa en de samenstelling van de asteroïde onderzoeken. Ook wordt de krater die door de impact is veroorzaakt nauwkeurig bestudeerd. Dit helpt wetenschappers te begrijpen hoe effectief de botsing is geweest en wat er in de toekomst moet gebeuren om andere asteroïden van richting te veranderen.

Tijdens de missie worden ook nieuwe technologieën voor navigatie en communicatie getest. Hera zal voor het eerst twee CubeSats (een soort ruimtedrones) gebruiken om Dimorphos van heel dichtbij te bekijken en zo de meest riskante metingen uit te laten voeren.

Geen zorgen

Het plan is om in de toekomst een systeem te hebben waarbij het relatief makkelijk wordt om asteroïden die op koers liggen om in te slaan op aarde van richting te veranderen. Maar voorlopig hoeven we ons volgens Martino geen zorgen te maken: "We hebben al laten zien dat het mogelijk is, bovendien weten we van de meeste objecten al jaren van tevoren of ze in de buurt gaan komen waardoor er genoeg tijd is om ons voor te bereiden."

Hera ondergaat momenteel de laatste tests in Noordwijk voordat deze in oktober met de SpaceX Falcon 9 raket op zijn missie naar Dimorphos wordt gestuurd.

Anouar T., een neef van Ridouan Taghi, is veroordeeld tot acht maanden cel vanwege drugshandel. Voor de rechtbank in Zwolle staat vast dat de 30-jarige T. handelde in cocaïne. De straf is aanzienlijk lager dan het Openbaar Ministerie in gedachten had, want tegen de man was zes jaar cel geëist.

T. kreeg vorige maand in Amsterdam nog 26 jaar cel opgelegd voor zijn rol bij de moord op advocaat Derk Wiersum in 2019. Hij was volgens de rechter de leider van de groep die de moord op de advocaat heeft voorbereid.

De rechtbank in Zwolle heeft die uitspraak meegenomen bij het bepalen van de straf voor de cocaïnehandel. De redenering is dat als de zaak-Wiersum en de drugszaak tegelijk zouden zijn behandeld, T. tot maximaal 26 jaar en acht maanden cel zou zijn veroordeeld. Dat is nu ook de straf die hij opgeteld in beide zaken heeft gekregen.

Partij cocaïne

De drugszaak draaide om de import van een partij van 22 kilo cocaïne die eind 2021 in beslag werd genomen in de haven van Antwerpen. De drugs waren afkomstig uit de Dominicaanse Republiek. De rechtbank acht niet bewezen dat T. daarbij betrokken was. Wel wordt hij veroordeeld voor het verhandelen van elf blokken cocaïne.

T. liet zich in deze zaak niet bijstaan door een advocaat en deed zijn eigen verdediging. Hij had voor zichzelf om volledige vrijspraak gevraagd.

Het Openbaar Ministerie heeft 8 jaar celstraf geëist tegen een 28-jarige man uit Roosendaal voor roekeloos rijden. Hij was betrokken bij een ongeluk in 2022 in Oud Gastel waarbij vier mensen om het leven kwamen. De officier van justitie wil daarnaast dat de man een rijverbod van vijf jaar krijgt.

Omar E. reed op 2 september 2022 met hoge snelheid over een voorrangsweg met een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur. Volgens de computer aan boord van zijn auto reed hij vlak voor de botsing 155 kilometer per uur. Hij raakte een auto met daarin vijf leden van twee gezinnen uit Bosschenhoofd die onderweg waren naar een restaurant. Twee moeders en twee kinderen kwamen om.

Volgens het OM valt de andere bestuurder niets te verwijten, ondanks dat E. op een voorrangsweg reed. "Er was geen ongeval geweest als verdachte wel de regels had nageleefd. Het recht op voorrang kun je niet afdwingen", zo citeert Omroep Brabant de officier.

E. reed in een gehuurde Mercedes toen het ongeluk gebeurde. Hij was niet onder invloed van drugs of alcohol. Volgens zijn advocaat reed E. inderdaad te hard, maar valt hem het ongeluk niet te verwijten omdat de verkeerslichten het die dag niet deden. E. maakte in de rechtszaal excuses aan de nabestaanden.

Eerdere verkeersdelicten

E. was al vaker gepakt voor hardrijden, door rood rijden en voor het verlaten van de plek van een ongeluk. Volgens het OM werkt dat strafverzwarend en daarom eist justitie de hoogste straf voor roekeloos rijden. De man werd vorig jaar ook gearresteerd bij een inval in een drugspand.

Op 26 april doet de rechter uitspraak.

Het Openbaar Ministerie heeft tegen een groep verdachten in de zaak rond zelfdodingsmiddel 'X' celstraffen geëist tot 2,5 jaar, waarvan een jaar voorwaardelijk. Ze hebben volgens justitie geholpen bij de verstrekking van het middel en zouden daardoor schuldig zijn aan hulp bij zelfdoding. Voor een van de zeven verdachten is vrijspraak geëist.

Volgens de officier van justitie hebben de verdachten, gedreven vanuit "doorgeslagen idealisme", een distributiehandel in het middel opgezet. Twee verdachten zouden het daadwerkelijk hebben verhandeld. De andere verdachten hielpen bij de organisatie daarvan en zouden ervoor hebben gezorgd dat de distributie kon doorgaan. Door de handel in en rondom huiskamerbijeenkomsten is het middel bij honderden mensen terechtgekomen, wat in meerdere gevallen leidde tot de dood.

De officier van justitie zei dat de verdachten, die allen boven de 70 zijn, de drempel om het middel te verkrijgen "fors verlaagd" hebben. "Als je betaalde kon je het middel krijgen", zei hij. Dat zou soms via een appje of een e-mail zijn gegaan. "Of je nu oud was of jong, of je nu ziek was of gezond." Door het middel beschikbaar te stellen "voor iedereen" hebben de verdachten het risico genomen dat mensen met suïcidale gedachten "impulsief naar het middel grepen".

Twee verdachten kregen de hoogste straffen tegen zich geëist: 30 maanden cel waarvan 12 maanden voorwaardelijk. Zij hebben beiden volgens justitie het middel zelf geleverd; een van hen zou verantwoordelijk zijn voor zo'n 600 doses. Andere verdachten kregen lagere strafeisen; zij hadden zelf niet actief geleverd maar droegen er wel aan bij dat het distributiesysteem overeind bleef, aldus justitie. Een van de verdachten gaat wat het OM betreft vrijuit; zij zou geen actieve bijdrage hebben geleverd.

Huiskamergesprekken

De verdachten deden mee aan zogenoemde huiskamergesprekken, waar informatie over zelfdoding werd gegeven. Dat is legaal in Nederland, maar volgens het OM bleef het daar niet bij. Rond de huiskamergesprekken zouden de verdachten als groep de verstrekking van het middel mogelijk hebben gemaakt. Ze droegen hier volgens het OM ieder op hun eigen manier aan bij en zouden zich hierdoor schuldig hebben gemaakt aan deelname aan een criminele organisatie.

De zeven verdachten zijn allen verbonden (geweest) aan de Coöperatie Laatste Wil, twee van hen zijn oud-bestuursleden. De organisatie zelf, die zich sterk maakt voor het recht op zelfbeschikking, wordt niet vervolgd.

Hulp bij zelfdoding is strafbaar in Nederland tenzij aan heel strenge voorwaarden is voldaan. Voor euthanasie moet sprake zijn van ondraaglijk lijden, moet er geen behandeling meer mogelijk zijn en is betrokkenheid van een arts vereist.

Giftige stoffen

Middel 'X' is een poeder dat bestaat uit meerdere giftige stoffen die worden gebruikt in de chemische industrie. Zes jaar geleden introduceerde de Coöperatie Laatste Wil het als een humaan middel om op een zelfgekozen moment uit het leven te kunnen stappen. Gebruikers zouden binnen twintig minuten na inname in een coma raken en zonder pijn overlijden.

Over de vraag of het daadwerkelijk leidt tot een humane dood zijn sinds het begin sterke twijfels. Zo zouden er meerdere voorbeelden zijn waarbij mensen na inname in mensonterende situaties terechtkwamen. Op een website van de Rijksoverheid staat dat van tevoren onduidelijk is hoe de vergiftiging verloopt en dat "ernstige bijwerkingen" kunnen optreden tot het moment van overlijden. Na inname kan het wel 40 uur duren voor iemand overlijdt.

Het demissionaire kabinet komt met een verhoging van de CO2-heffing voor grote uitstoters. Dat staat in een Kamerbrief over klimaatmaatregelen bij de voorjaarsnota.

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kan de nieuwe heffing de uitstoot van de industrie met enkele megatonnen doen verminderen.

Het planbureau wijst ook op de risico's. De industrie kan straks honderden miljoenen euro's extra per jaar kwijt zijn. De kans bestaat dat bedrijven hun productie daarom zullen verplaatsen naar het buitenland.

"Dat verlaagt emissies binnen Nederland, maar draagt niet bij aan de verduurzaming van de Nederlandse industrie, en ook niet noodzakelijk aan emissiereductie wereldwijd", schrijven de onderzoekers. Om de verhuizingen te voorkomen stellen de onderzoekers een subsidie op maat voor de bedrijven voor.

De nieuwe heffing gaat alleen gelden voor de allergrootste uitstoters - bedrijven die meer dan 50.000 ton CO2 per jaar uitstoten. Vorig jaar ging dat bijvoorbeeld om een groep van ongeveer tachtig bedrijven.

Niet al die bedrijven zullen ook echt veel duurder uit zijn. Ze mogen namelijk eerst nog zogenoemde dispensatierechten aftrekken. Dat zijn een soort tegoedbonnen voor bedrijven. Die krijgen ze door bijvoorbeeld hun uitstoot te verlagen.

Na de aftrek begint het rekenen. Per ton CO2 boven de grens van 50.000 moeten de bedrijven in 2030 straks 216 euro betalen. Voor de verhoging zou dat nog 150 euro zijn in dat jaar.

Voor een grote uitstoter als kunstmestproducent Yara lijken de plannen mee te vallen. De Zeeuwse fabriek in Sluiskil stootte ruim 2,75 miljoen ton CO2 uit in 2023. Maar door onder meer het afvangen van CO2 gaat die uitstoot in 2026 met 1 miljoen ton verminderen.

Die maatregelen kostten Yara zo'n 200 miljoen euro, maar leveren ook veel dispensatierechten op die het bedrijf mag aftrekken. Yara wordt daardoor waarschijnlijk niet of nauwelijks geraakt door de extra heffing.

'Kunnen niet verduurzamen'

Voor andere bedrijven is dit wel "zeer ongelukkig", zegt Erik Klooster, van de Vereniging Energie voor Mobiliteit en Industrie. Met name voor bedrijven die niet zo makkelijk kunnen kunnen verduurzamen. Op veel plekken is het elektriciteitsnet op dit moment niet sterk genoeg voor een overstap van fossiel naar duurzame stroom.

Het kabinet heeft gekeken of er een extra uitzondering mogelijk was voor bedrijven die wel willen verduurzamen, maar dat niet kunnen. Maar dat is juridisch niet mogelijk. Wel bestaan er al regelingen om een uitzondering te krijgen als het bedrijf wel wil vergroenen, maar niet kan.

'Weer stap in de verkeerde richting'

"Ik ken geen regeling die nu werkt", zegt Klooster. "In de praktijk zien we bedrijven hierdoor in de problemen komen."

Al met al ziet Klooster het opnieuw als een stap in de verkeerde richting voor het Nederlandse concurrentieklimaat. "Ik hoor van leden dat ze nu al moeite hebben om kapitaal van het hoofdkantoor naar Nederland te krijgen."

Iets vergelijkbaars klinkt bij Yara in Sluiskil. "De Nederlandse fabriek zullen we niet snel sluiten, dat blijft het vlaggenschip", zegt een woordvoerder. "Maar de productie uitbreiden doen we op dit moment in Texas. Daar is het gas goedkoper en hebben ze een gunstigere industriepolitiek."

Vijf dikkopschildpadden die afgelopen winter in Nederland zijn aangespoeld en werden opgevangen in Diergaarde Blijdorp, zijn vrijdag doodgegaan. Door een technisch probleem was het water waarin de schildpadden zaten te warm geworden. Dat werd de dieren fataal.

"Een klap voor iedereen die zich de laatste maanden heeft ingezet voor het herstel van de aangespoelde dieren", aldus Blijdorp in een verklaring. De dierentuin laat aan regionale omroep Rijnmond weten dat de dieren nog leefden toen ze werden ontdekt door een verzorger, maar dat de temperatuur van het water was opgelopen tot 30 à 40 graden en dat de dieren niet meer gered konden worden. De oorzaak was een kapotte sensor in een van de tijdelijke bassins.

"Het is nu vooral belangrijk om te kijken naar hoe we zoiets kunnen voorkomen", zegt een woordvoerder tegen de omroep.

Nog drie in leven

De tropische dikkopschildpad komt niet in Nederland voor. Toch spoelden afgelopen winter zeker acht van de zeedieren aan in Nederland. Ze werden opgevangen in Blijdorp, de enige plek in ons land die zeeschildpadden mag opvangen en uitzetten.

Er verblijven nu nog drie dikkopschildpadden in de opvang. Die zaten vrijdag in andere bassins en bleven dus ongedeerd. Ze zijn nog altijd in afwachting om uitgezet te worden op de plek van herkomst.

Er zijn mensen die zeggen; het zat er al sinds 1979 aan te komen, en nu is het gebeurd. Dat Iran de Rubicon is overgestoken. Anderen zeggen; Netanyahu heeft bewust een reactie van Iran uitgelokt om zich zeker te stellen van Westerse steun. Weer anderen; dat dit mogelijk het begin is van een veel groter conflict, mogelijk zelfs een derde wereldoorlog. Of juist: dat er gecalculeerd en beheerst is geëscaleerd en dat het gelukkig meevalt.

Analyses zijn er volop, kortom, na de eerste rechtstreekse aanval van Iran op Israël. Alom klinkt ook de roep om de-escalatie. Maar naar wie luisteren Israël en Iran? Daarover hoor je in deze podcast voormalig Israël-correspondent Inez Polak en arabist Leo Kwarten.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Lars Hulshof

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

De politie gaat binnenkort rondom de voormalige vliegbasis in Twente automatische drones testen die zelfstandig kunnen vliegen. Het gaat om een proef waarbij een drone voor het eerst buiten het zicht van de piloot mag vliegen.

In Nederland mogen drones in principe alleen vliegen als ze vanaf de grond zichtbaar zijn voor de piloot. Om een drone buiten het zicht te laten vliegen - Beyond Visual Line of Sight zoals dat heet - is een ontheffing nodig van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Nu de ILT die ontheffing aan de politie heeft verleend, mag de politie in een gebied van 6 vierkante kilometer bij de voormalige vliegbasis testvluchten uitvoeren. Het toestel vliegt de route zelfstandig en keert na afloop weer terug naar zijn docking station.

Hoewel de drone zelfstandig vliegt, kijkt er altijd iemand op afstand mee die kan ingrijpen als er iets misgaat. Daarnaast benadrukt de politie dat beelden die de drone maakt, voldoen aan de wettelijke privacyeisen.

Sneller hulp bieden

Volgens Henk Fokkens, programmanager innovatie bij de politie, gaat het om een unieke pilot. "We zijn de eerste politiemacht binnen Europa die een ontheffing heeft gekregen", zegt hij tegen RTV Oost. "We doen dit experiment uiteindelijk voor de politie in heel Nederland."

Het doel van de pilot is dat de politie met behulp van drones sneller een actueel beeld krijgt van incidenten, zodat sneller en effectiever hulp geboden kan worden. Een drone kan bijvoorbeeld zelfstandig naar een incident vliegen en beelden doorzetten, waarmee de politie op afstand inschat hoeveel hulpverlening er nodig is. Een drone kan ook ingezet worden bij het opsporen van verdachten of vermiste personen.

Volgens projectleider Remco Aagtjes is gekozen voor de voormalige vliegbasis omdat het er rustig is. Het testen van drones in de buurt van drukke luchthavens als Schiphol brengt meer risico's met zich mee. In de buurt van Twente Airport kan het volgens Aagtjes wel. "Er lopen vooral koeien, schapen en het is een bosgebied. Dat maakt dat de risico's op de grond nog zo laag mogelijk zijn."

Pilot uitbreiden

Met de kennis en ervaring die nu tijdens de proef wordt opgedaan, wil de politie later ook oefenen boven bebouwd gebied. Dat is nu nog niet mogelijk.

Daarnaast mag de drone binnenkort ook worden getest bij daadwerkelijke hulpverlening. "De bedoeling is dat de drone op den duur gaat verhuizen naar Nijverdal, zodat we vanaf daar een gebied van ruim 20 kilometer rondom Nijverdal kunnen gaan bedienen qua hulpverlening", zegt Aagtjes. Wanneer deze fase start, is nog onbekend.

"Als de kogels ons niet doden, doet de honger het wel", zei een vrouw in Sudan recentelijk tegen de NOS. Het is vandaag precies een jaar geleden dat in het land een nieuwe burgeroorlog uitbrak. Sindsdien zijn tien miljoen mensen op de vlucht geslagen. Plunderingen, seksueel en etnisch geweld zijn aan de orde van de dag en hulp vanuit de internationale gemeenschap komt maar moeizaam op gang.

De VN schatte twee maanden geleden dat er 3,8 miljard dollar aan noodhulp nodig is. Tot vandaag was daar slechts 5 procent van gefinancierd.

In Parijs is vandaag een aantal landen bijeen om te praten over een steunpakket. Daar is ruim 2 miljard euro aan steun toegezegd aan Sudan, zei de Franse president Macron. Demissionair minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking bekend dat Nederland 10 miljoen euro beschikbaar stelt voor noodhulp.

Start conflict

Vijf jaar geleden werd de autocratische leider Omar al-Bashir na ruim drie decennia afgezet. De coup werd uitgevoerd door het reguliere Sudanese leger SAF onder leiding van Abdel Fattah al-Burhan en de paramilitaire groep RSF van de rijke generaal Hemedti.

Gesprekken over een overstap van een militair naar een civiel regime bleven stranden. De partijen werden het niet eens over de verdeling van de macht van het leger. De RSF weigerde onder toezicht van het reguliere leger te staan.

Op 15 april 2023 braken gevechten uit tussen de RSF en de SAF in Khartoem, de hoofdstad van Sudan waar de Blauwe Nijl en de Witte Nijl samenkomen.

Beide partijen worden gesteund en bestreden door een aantal andere milities. Door die strijd zijn inmiddels miljoenen mensen ontheemd. Het aantal doden kan slechts worden geschat. Maar volgens VN-hulporganisatie UNHCR gaat het om tienduizenden.

Hulporganisaties luiden noodklok

Het conflict krijgt volgens het Rode Kruis te weinig aandacht door de andere crises in de wereld zoals in het Midden-Oosten en Oekraïne. Er komt ook maar weinig naar buiten over de situatie in Sudan omdat internationale journalisten er amper in komen. Veel Sudanese journalisten zijn gevlucht of durven geen verslag te doen uit angst dat ze beschuldigd worden van het kiezen van een kant.

Unicef zegt dat ondervoeding het leven bedreigt van bijna vier miljoen kinderen. Volgens Artsen zonder Grenzen, een van de weinige internationale hulporganisaties die er nog actief zijn, is in een vluchtelingenkamp waar ze werken 15 procent van de kinderen tussen de zes maanden en twee jaar oud zwaar ondervoed.

Hoewel er langzaam beweging komt in de internationale gemeenschap strijden de partijen een jaar later nog onverminderd door. De gevechten niet ver van Khartoem lijken zelfs in hevigheid te zijn toegenomen.

Het grootste deel van de vluchtelingen is binnen Sudan op drift. Ook zijn er honderdduizenden gevlucht naar buurlanden, vooral naar Zuid-Sudan en Tsjaad. De vluchtelingen die de grens met Tsjaad oversteken komen veelal uit de westelijke regio Darfur, waar veel Sudanezen van Afrikaanse afkomst slachtoffer zijn van etnisch geweld door Sudanese milities van Arabische afkomst.

Volgens het Rode kruis zijn 25 miljoen mensen in nood. Ze hebben water, voedsel en medicijnen nodig. Door het conflict zijn ziekenhuizen gesloten. Doordat waterleidingen kapot zijn moeten mensen uit de rivieren drinken, wat een grote kans op ziektes met zich meebrengt.

Onze correspondent sprak vorig jaar in een vluchtelingenkamp met mensen uit Darfur, die vertelden over de verschrikkingen daar:

Tesla neemt wereldwijd afscheid van meer dan 10 procent van alle arbeidskrachten, meldt persbureau Reuters op basis van een mail van topman Elon Musk aan het personeel. Bij het bedrijf werken wereldwijd ruim 140.000 mensen.

De autofabrikant maakt een moeilijke tijd door. De laatste cijfers laten zien dat de vraag naar Tesla's is teruggelopen. Met name de verkoop van het laatste model, de Cybertruck, valt tegen. Daarnaast is de concurrentie van elektrische auto's uit China groot.

Het bedrijf geeft vooralsnog geen antwoord op vragen over de ontslagen. Ook topman Musk geeft nog geen reactie via X, waar hij ook de baas van is.

Twee spoorlijnen in Gelderland en Overijssel worden komende jaren omgebouwd voor het rijden met elektrische treinen. Het demissionaire kabinet maakt daar 98 miljoen euro voor vrij, zo is te lezen in de voorjaarsnota die het kabinet vandaag heeft gepresenteerd.

Het gaat om het traject tussen Zutphen en Oldenzaal en de spoorlijn tussen Almelo en Mariënberg. Met de elektrificatie verdwijnen de dieseltreinen die daar nu over het spoor rijden. Over een paar jaar moeten die zijn vervangen door elektrische treinen.

Demissionair staatssecretaris Heijnen zegt dat ze hiermee een stap wil zetten voor de toekomst. De dieseltreinen die er nu rijden stoten namelijk veel CO2 en stikstof uit. "Daarnaast is elektrisch materieel stiller en zorgt het voor minder overlast door trillingen." Ook trekken elektrische treinen sneller op dan dieseltreinen.

Dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nu geld uit het klimaatfonds vrijmaakt voor de ombouw is het resultaat van jarenlang lobbyen door de provincies Overijssel en Gelderland. Ook zij betalen voor een gedeelte mee aan het elektrificeren van de spoorlijnen.

De meeste spoorlijnen in Nederland werden vlak voor of net na de Tweede Wereldoorlog al voorzien van een bovenleiding, waardoor er elektrische treinen konden gaan rijden. Veel regionale spoorlijnen kregen die bovenleiding niet, waardoor er tot de dag van vandaag nog dieseltreinen rijden.

De laatste jaren is begonnen met de elektrificatie van deze rustigere lijnen, zoals in 2017 nog bij Kampen en tussen Zwolle en Wierden. Komende jaren elektrificeert spoorbeheerder ProRail ook de Maaslijn tussen Nijmegen en Roermond.

Wanneer de projecten over een paar jaar zijn afgerond, ligt er nog zo'n 400 kilometer spoor waar reizigers met dieseltreinen worden vervoerd. Die trajecten liggen vooral in de provincies Groningen en Friesland en in de Achterhoek. Volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn er nog geen plannen om deze lijnen ook te elektrificeren. Wel zijn er al langere tijd tests met treinen die niet op diesel rijden, maar op waterstof of batterijen.

Vanwege onstuimig weer zijn op Schiphol tientallen vluchten geannuleerd. Het zijn vooral vluchten binnen Europa.

Negentig retourvluchten komen vooralsnog te vervallen, het merendeel van KLM. Volgens een woordvoerder van Schiphol gaat het om vluchten van vanmiddag en vanavond. "Dan worden er zware windstoten verwacht en het kan ook gaan onweren. Voor daarna houden we de weersomstandigheden in de gaten", zegt een woordvoerder.

De vluchten worden geschrapt omdat vanwege de weersomstandigheden maar één baan open is. Dat heeft volgens de woordvoerder met de windrichting te maken.

Code geel

Het KNMI heeft voor vandaag al gewaarschuwd voor onweersbuien met zware windstoten tussen de 75 en 100 kilometer per uur. Voor het hele land geldt code geel, in de kustprovincies vanaf 13.00 uur. Voor andere provincies vanaf 14.00 uur of 15.00 uur.

Ook fietsers, vrachtwagens en auto's met een aanhanger of caravan kunnen last hebben van de windstoten. Het KNMI waarschuwt weggebruikers alert te zijn.

In de Australische stad Sydney zijn meerdere mensen gewond geraakt bij een steekincident in een kerk, onder wie de voorganger. Volgens de politie heeft niemand levensbedreigende verwondingen opgelopen. De aanvaller is opgepakt.

De steekpartij leidt tot onrust in de stad. Plaatselijke media berichten dat zich honderden mensen hebben verzameld bij het gebedshuis in stadsdeel Wakeley en dat de menigte in de omgeving van de kerk steeds groter wordt. Zij zouden in de veronderstelling zijn dat de dader van de steekpartij nog binnen is. De oproerpolitie probeert mensen op afstand te houden. Vanuit een politiehelikopter worden omstanders opgeroepen te vertrekken.

Volgens The Sydney Morning Herald wordt met stenen en andere spullen gegooid naar de politie. Een politievakbond meldt dat daardoor ook politiemensen gewond zijn geraakt.

Video van incident

De aanval gebeurde tijdens een kerkdienst in een buitenwijk van de stad, zo is te zien op video's op sociale media. Volgens Australische media was de voorganger Mar Mari Emmanuel. Hij is bisschop van de conservatieve Assyrische kerk, en zeer actief op sociale media. Op Instagram heeft hij ruim 121.000 volgers. Op filmpjes is te zien dat de bisschop wordt aangevallen. De aanvaller lijkt daarbij meerdere malen op hem in te steken. Het motief voor de aanval is nog onduidelijk.

Afgelopen weekend werden zes mensen gedood bij een steekpartij in een winkelcentrum in Sydney. Voor zover bekend is er geen link met het incident van vandaag.

GroenLinks-PvdA-leider Timmermans roept op om niet te demonstreren op 4 mei. Dat doet hij in Vrij Nederland in een manifest tegen antisemitisme. "Laten we waakzaam en strijdbaar blijven. Het is nodig. Het zal altijd nodig blijven. Antisemitisme kan niet worden getolereerd en moeten we veel structureler en concreter bestrijden, willen we de woekering ervan stoppen."

In het manifest gaat hij in op het toenemende aantal antisemitische incidenten in ons land sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober vorig jaar. "Waar antisemitisme toeneemt, neemt de haat jegens de ander toe. En waar de haat toeneemt is geen enkele minderheid veilig", aldus Timmermans.

Inclusief burgerschap

Hij pleit in het onderwijs en de maatschappij voor meer aandacht voor inclusief burgerschap. Wat we delen is volgens hem niet voor iedereen meteen duidelijk. Volgens Timmermans is het echter wel belangrijk dat alle Nederlanders op dezelfde manier over een aantal dingen denken.

"Diversiteit is niet bedreigend als het kan groeien op een bodem van consensus over de gedeelde spelregels. Sterker nog, diversiteit kan de gedeelde consensus verrijken, bijsturen, inclusiever maken. Zo kunnen antisemitisme en vreemdelingenhaat worden bestreden."

Joelende demonstranten bij Holocaustmuseum

Vorige maand werd de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam verstoord. Overlevenden van de Holocaust en nabestaanden werden daarbij geconfronteerd met joelende demonstranten, die volgens verschillende getuigen ook antisemitische leuzen gebruikten.

De protestactie was gericht tegen de aanwezigheid van de Israëlische president Herzog. Bij het museum en op het Waterlooplein waren honderden mensen op de been. Dertien mensen werden aangehouden. Verschillende partijen spraken na die verstoringen al hun zorgen uit over de aanstaande dodenherdenkingen op 4 mei. Ze zijn bang dat die mogelijk ook verstoord gaan worden.

Timmermans: "Op 4 mei herdenken we de doden en dat doen we in stilte, bewaar je protesten voor een ander moment. Op 5 mei vieren we de bevrijding en dat doen we met z'n allen, doe mee! Dit alleen al zou een goed begin zijn."

Uit protest tegen het geweld waar medewerkers mee te maken krijgen zet NS zaterdagavond om 22.30 uur alle treinen drie minuten stil. Het besluit volgt op een ernstig incident afgelopen weekend, waarbij een conducteur in een dubbeldekkertrein werd mishandeld.

De vrouw werd volgens spoorwegvakbond VVMC van een trap gegooid, geschopt en geslagen. Ook een machinist kreeg klappen. NS-directeur Wouter Koolmees zegt dat de NS "klaar is met agressie en geweld tegen onze collega's". Het incident van afgelopen weekend was volgens hem de druppel die de emmer deed overlopen.

"We willen een signaal afgeven, tot hier en niet verder", zegt Koolmees:

De NS heeft aangifte gedaan. Een minderjarige verdachte werd opgepakt; hij is gisteravond vrijgekomen maar blijft verdachte. De jongen zou deel hebben uitgemaakt van een groep jongens die betrokken was bij de mishandeling, die zaterdag rond 22.30 uur plaatsvond. De trein reed tussen Delft en station Den Haag Hollands Spoor. Meer aanhoudingen worden niet uitgesloten, zegt een politiewoordvoerder.

Het is het recentste incident in een reeks van geweld tegen treinpersoneel. De NS registreerde afgelopen jaar 1042 meldingen van geweldsincidenten, 8 procent meer dan in 2022. "Dan hebben we het niet over een woordenwisseling, maar over bedreigingen, spugen en belagen", zei een NS-woordvoerder erover. Het was het derde jaar op rij dat de geweldscijfers omhoog gingen.

Zaterdagavond staan alle NS-treinen dus drie minuten stil, waarbij wordt omgeroepen waarom dat zo is, vertelt Koolmees tegen de NOS. Hij benadrukt dat het afgelopen moet zijn met agressie en geweld tegen treinpersoneel. De vrouw die zaterdag werd mishandeld is volgens Koolmees zwaargewond geraakt. "Ze is afgevoerd naar het ziekenhuis en zit in het gips."

Identiteitscontrole

Koolmees zegt dat er afgelopen tijd al meer is geïnvesteerd in veiligheid, zoals in beveiligers en bodycams. Maar ook de politiek is volgens de oud-minister aan zet. "We lopen tegen grenzen aan van wat wij kunnen. We willen sneller inzicht kunnen krijgen in persoonsgegevens, nu zijn we daarvoor afhankelijk van de politie en dat kost tijd en capaciteit. Ook levert het meer risico op agressie op. Als we sneller de persoonsgegevens hebben, hoeven we mensen niet vast te houden. Dan kunnen we een boete uitdelen en door."

De NS wil betere toegang krijgen tot landelijke systemen voor identiteitscontrole en toegang tot bepaalde politiesystemen. "Dit ontlast de politie, voorkomt escalatie en zorgt dat personen zich moeten verantwoorden voor hun gedrag."

Arriva doet mee aan de actie van de NS en zet eveneens om 22.30 uur alle treinen drie minuten stil. De vervoerder verzorgt een deel van het treinverkeer in Groningen, Friesland, Drenthe, Gelderland, Overijssel en Limburg.

In grote delen van Kazachstan en over de grens in Rusland bereiden inwoners zich voor op meer overstromingen. Het waterpeil in rivieren in de regio stijgt nog altijd en op verschillende plekken is de situatie verslechterd. De autoriteiten waarschuwen vooral voor problemen in de regio's Tjoemen en Koergan, waar waterstanden recordhoogten breken.

Kremlin-woordvoerder Peskov zei vandaag dat er maatregelen zijn genomen, maar dat grote gebieden nog altijd het risico lopen onder water te komen staan.

De Russische Oeral-regio en het noorden van Kazachstan kampen met de zwaarste overstromingen in decennia. Die zijn het gevolg van het snelle smelten van sneeuw gecombineerd met zware regenval. De rivier de Ob, en zijriveren als de Irtysj en de Tobol, zijn als gevolg daarvan op sommige delen veranderd in kolkende watermassa's.

Zee van water

In Rusland zijn duizenden woningen ondergelopen. Onder meer in de regio Koergan is de nood hoog; daar is het waterpeil van de Tobol in 24 uur tijd met meer dan een meter gestegen tot 6,5 meter. De gouverneur zegt dat "een zee van water" het gebied bedreigt.

Ook de regio Orenburg, waar de Oeral stroomt, kampt met zware overstromingen. De smeltende sneeuw is afkomstig van de gelijknamige bergregio. Veel wegen zijn niet begaanbaar, bruggen zijn verwoest of beschadigd, waardoor hulp het gebied moeilijk kan bereiken.

Alles bij elkaar zijn volgens de autoriteiten in Rusland bijna 200 plaatsen getroffen, verspreid over tientallen regio's waaronder Samara, Omsk en Novosibirsk. In de regio Koergan zijn mensen opgeroepen te evacueren, uit vrees voor meer overstromingen. Om plunderingen te voorkomen patrouilleert de politie samen met leden van sportverenigingen, bericht persbureau DPA.

Sinds het begin van de wateroverlast hebben naar schatting 125.000 mensen in het noorden van Kazachstan en de Russische Oeral-regio hun huis moeten verlaten. Grote delen van de Kazachse stad Petropavlovsk staan blank, zegt een journalist van Reuters, die ter plekke is. De stad ligt aan de Isjim, een zijrivier van de Irtysj, die weer doorloopt in de Ob.

In Petropavlovsk valt de stroom geregeld uit en er staan rijen mensen voor drinkwater, dat met vrachtwagens wordt uitgedeeld. Het belangrijkste drinkwaterreservoir van de stad is ondergelopen.

Investeringsfonds CVC Capital Partners krijgt binnenkort een notering aan de Amsterdamse beurs. CVC is eigenaar van onder meer cosmeticaketen Douglas, horlogemerk Breitling en Franse en Spaanse voetbalcompetities.

Het in Luxemburg gevestigde CVC heeft momenteel 186 miljard aan investeringen uitstaan. Vorige maand bracht het fonds de keten Douglas zelfstandig naar de beurs in de Duitse stad Frankfurt.

CVC heeft ook een Nederlandse link. Zo nam het enkele jaren terug de in Rotterdam gevestigde theedivisie van Unilever over. In 2013 probeerde CVC het ineenstortende SNS Reaal te redden, wat mislukte.

250 miljoen euro

Bij de beursgang verkopen enkele huidige investeerders van CVC een deel van hun aandelen. Daarbij hopen zij 250 miljoen euro op te halen. Ook geeft het fonds enkele nieuwe aandelen uit, voor minimaal 1,25 miljard euro. De exacte datum van de beursgang wordt later bekend.

De gemeente Amsterdam investeert 4 miljoen euro in openbare toiletten.

Het besluit volgt op een jarenlange discussie over het gebrek aan openbare toiletten voor vrouwen in de stad.

Aanleiding was een uitspraak in een rechtszaak tegen de Amsterdamse student Geerte Piening. Zij kreeg in 2015 een boete voor wildplassen. Piening vocht die boete aan bij de rechter. Ze vond dat ze geen andere keus had dan wildplassen, omdat er in het centrum van Amsterdam te weinig openbare toiletten zijn voor vrouwen.

Maar de rechter oordeelde dat de boete terecht was omdat de vrouw ook naar een urinoir voor mannen had kunnen gaan:

De uitspraak leidde tot ophef. Vrouwen gingen uit protest massaal wildplassen of voerden actie bij urinoirs. Volgens de demonstranten was plassen in een urinoir geen oplossing, omdat de meeste urinoirs niet bedoeld zijn voor vrouwen.

Na de protesten volgde in 2018 in de gemeenteraad een motie van D66. Met het voorstel Baas in Eigen Blaas pleitte de partij voor meer openbare toiletten die voor iedereen toegankelijk zijn. De motie werd aangenomen. Om hoeveel toiletten het gaat, kan de gemeente nog niet vertellen. Naar verwachting worden de eerste toiletten nog dit jaar geplaatst, meldt de regionale omroep NH.

Dat nu, zeven jaar na de rechtszaak, het eerste nieuwe openbare toilet in zicht is, voelt als een overwinning voor Piening. "Het heeft wel wat lang geduurd maar dat het er komt, is heel goed", zegt ze tegen AT5.