Akkoord in de maak over stabilisatiemacht Gaza, maar onduidelijkheden blijven
De Verenigde Staten hebben een herziene versie van de ontwerpresolutie over Gaza verspreid binnen de VN-Veiligheidsraad. De tekst moet de voorwaarden scheppen voor de oprichting van een internationale stabilisatiemacht (ISF) die tot taak krijgt het staakt-het-vuren moet te handhaven, veiligheid te garanderen, en Palestijnse politie-eenheden te trainen.
Leden van de Veiligheidsraad krijgen 24 uur de tijd om wijzigingen voor te stellen, waarna Washington de resolutie vrijdag, of begin volgende week, in stemming wil brengen, melden Israëlische media.
Diplomatieke bronnen in Qatar spreken van een "gevoelige maar noodzakelijke stap" richting stabiliteit en wederopbouw, al blijven de plannen in de resolutie omstreden.
Behoud van UNRWADe belangrijkste wijziging in de Amerikaanse tekst gaat over de humanitaire hulp aan de enclave. Volgens een eerdere passage zouden organisaties die worden "beschuldigd van misbruik van hulp" worden uitgesloten van toekomstige samenwerking. Die zin werd gezien als een aanval op het VN-agentschap UNRWA.
In de nieuwe versie is die passage volledig verwijderd. Daarmee geeft Washington volgens ingewijden toe dat UNRWA, ondanks druk vanuit Israël, een rol moet blijven spelen bij het verstrekken van hulp in Gaza.
Hamas verwelkomt de wijziging en roept op tot "onmiddellijke toelating van UNRWA om vrijelijk in Gaza te werken". UNRWA-chef Philippe Lazzarini benadrukt in een opiniestuk in The Guardian dat het herstel van Gaza afhangt van de mogelijkheid voor zijn organisatie om vrij en onafhankelijk te opereren.
Emiraten zien af van deelnameVolgens diplomatieke bronnen zoekt Washington nog altijd nadrukkelijk steun in de regio voor zowel financiering als troepen voor de ISF. Niet niet ieder land ziet een rol voor zichzelf in de missie. De Verenigde Arabische Emiraten "zien vooralsnog geen duidelijk raamwerk" voor de beoogde stabilisatiemacht en "zullen onder de huidige omstandigheden" niet deelnemen, zei Anwar Gargash, diplomatiek adviseur van de Emiraten.
Volgens Gargash blijft Abu Dhabi inzetten op politieke inspanningen voor vrede en humanitaire hulp, maar is militaire betrokkenheid "niet aan de orde zolang het mandaat en de voorwaarden onduidelijk zijn".
De VS zou naast de Emiraten ook Indonesië, Egypte, Qatar, Turkije en Azerbeidzjan hebben benaderd voor deelname aan de ISF. Israël heeft Turkse deelname eerder al uitgesloten, terwijl Azerbeidzjan zei geen vredestroepen te sturen zolang er nog gevochten wordt.
Hoewel Washington Amerikaanse grondtroepen in Gaza uitsluit, zouden volgens Amerikaanse functionarissen enkele tientallen Amerikaanse militairen in de regio aanwezig zijn in coördinerende en toezichthoudende rollen ter voorbereiding van de inzet van de ISF. Ook Nederland stuurt twee civiele experts naar het zogenoemde Coalition Military Coordination Center (CMCC) in de Israëlische plaats Kiryat Gat, ten noorden van de Gazastrook.
Discussie over mandaatEen belangrijk twistpunt in New York is de juridische basis van de missie. De VS wil een ISF-mandaat onder Artikel 7 van het VN-Handvest, dat militair ingrijpen toestaat. Arabische en Europese landen vrezen echter dat zo'n mandaat te zwaar is en de politieke steun in de regio ondermijnt. Ook zouden ze de VS aanmoedigen om het plan zo multinationaal mogelijk op te zetten en de Palestijnse Autoriteit nauw te betrekken bij het toekomstige bestuur van de Gazastrook.
Naast toezicht op het staakt-het-vuren moet de ISF Palestijnse politie-eenheden trainen, de grensovergangen beveiligen en helpen bij de ontmanteling van gewapende groeperingen. Volgens diplomatieke bronnen wordt ook gedacht aan een fusie tussen het CMCC en het Israëlische orgaan COGAT, dat momenteel verantwoordelijk is voor grenscontrole en toelating van hulpgoederen.
De humanitaire toegang tot Gaza in het plan wordt vooralsnog als "onvoldoende" gezien, zegt een westerse bron tegen de NOS.
Betrokkenheid Tony Blair niet bevestigdDe ontwerpresolutie bevat geen verwijzing naar de oprichting van een Palestijnse staat, iets wat vooral door Arabische landen als problematisch wordt gezien. De tekst verwijst wel naar het zogenoemde "Comprehensive Plan to End the Gaza Conflict" en het "Board of Peace" (BoP), dat tijdelijk bestuur en financiering voor wederopbouw moet coördineren totdat de Palestijnse Autoriteit - vooralsnog ongespecificeerde - hervormingen heeft afgerond.
Ook de mogelijke betrokkenheid van de voormalig Britse premier Tony Blair, die door de VS als speciale gezant wordt overwogen, ligt gevoelig. Zijn deelname, die nog niet is bevestigd, stuit op weerstand in de Arabische wereld.
Cruciale faseLanden in de regio dringen erop aan dat Gaza en de Westelijke Jordaanoever als een geheel worden behandeld in elke toekomstige politieke regeling.
De komende VN-resolutie is essentieel om over te gaan naar de tweede fase van het 20-punten-plan van president Trump. De verwachting is echter dat Israël terughoudend zal blijven zolang niet alle stoffelijke resten van gijzelaars zijn overgedragen, en de vrees is dat niet alle lichamen zullen worden teruggevonden.