De rook stijgt nog op boven het woontorencomplex in Hongkong, waar gisteren een verwoestende brand woedde in zeven van de acht torens. Een dag later wordt er in de zwartgeblakerde gebouwen nog volop gezocht naar overlevenden, leven naasten tussen hoop en vrees en hebben getroffenen die alles kwijt zijn geen idee waar ze de komende nacht slapen.
Het dodental van de brand staat vooralsnog op zeker 55, maar zal hoogstwaarschijnlijk aanzienlijk oplopen gezien de bijna 300 vermisten. Zo schrijft persbureau Reuters over een Google Docs-pagina waar vermiste personen aan toegevoegd kunnen worden.
De omschrijvingen zijn kort en zakelijk: "Schoonmoeder, in de zeventig, vermist". Of: "Een jongen en een meisje" en "Hoogste verdieping: 33-jarige man". Mensen die de brand hebben overleefd, bijvoorbeeld omdat ze niet thuis waren, brachten de nacht door in geïmproviseerde opvangcentra zoals in een nabijgelegen school.
Persbureau AP sprak in zo'n noodopvang met een bewoner, Lawrence Lee, die nog geen idee heeft van het lot van zijn vrouw. "Toen het vuur begon, zei ik haar over de telefoon dat ze moesten ontsnappen. Maar toen ze uit het appartement was, waren de hallen en trappengangen al gevuld met rook en het was donker. Dus ze moest wel terug naar het appartement."
Reuters sprak met een 52-jarige vrouw die naar haar dochter aan het zoeken was bij een noodopvang. "Zij en haar vader zijn er nog steeds niet uit. Ze hadden niet genoeg water om ons gebouw te kunnen redden", zei ze. De vrouw had een foto bij zich van haar dochter bij haar afstuderen.
De 66-jarige Harry Chung woonde meer dan veertig jaar in het complex. Hij hoorde rond 14.45 uur (lokale tijd) een hard geluid en zag daarna vlammen bij een andere toren. "Ik pakte meteen mijn spullen. Ik weet niet eens hoe ik me nu voel. Ik denk alleen maar: waar slaap ik vannacht?"
Ook zoeken mensen volop naar hun in allerijl achtergelaten huisdieren. Dierenorganisaties krijgen tientallen telefoontjes met hulpverzoeken van bewoners. "We hebben inmiddels een lijst met meer dan honderd zaken", zegt Anson Cheng van dierenorganisatie Hong Kong Guardians, tegen Reuters. De lijst wordt weer gedeeld met brandweerlieden, zodat zij in de appartementen kunnen zoeken.
Gebouwd in regelarme tijd
In het woontorencomplex woonden ruim 4600 mensen, verdeeld over zo'n 2000 appartementen. Dergelijke woontorens zijn typerend voor het door heuvels en water opgesplitste Hongkong, waar vlak land zeldzaam is en de 7,5 miljoen inwoners opeengepakt wonen in relatief kleine appartementen.
Vanwege dat structurele gebrek aan woonruimte staat de zakenstad ook standaard hoog in lijsten met duurste steden ter wereld. De Wang Fuk Court-torens werden begin jaren 80 gebouwd. AP schrijft dat de appartementen mogelijk niet waren uitgerust met brandalarmen of sprinklersystemen.
Verder stammen de gebouwen uit een tijd voordat regels bij nieuwbouw werden aangescherpt, waarbij onder meer verdiepingen met rookvrije 'brandveiligheidszones' werden verplicht, waar mensen naartoe kunnen vluchten in het geval van brand.
Een dag na de brand gaat het vizier steeds meer op dergelijke hiaten in de brandveiligheid en ook eventuele nalatigheid bij de renovatie van de woontorens: op het moment van de brand stonden de torens in steigers van bamboe.
Op sociale media schrijven bewoners over die nalatigheid en kostenbesparingen, die ze noemen als oorzaak van de brand. Ook worden er video's gedeeld waarop te zien is hoe bouwvakkers aan het roken zijn op de steigers, aldus Reuters en de South China Morning Post, een krant gevestigd in Hongkong.
Inmiddels is Hongkong-leider John Lee in gesprek gegaan met de bouwsector over het gebruik van steigers van bamboe, en die te vervangen door metalen varianten. Het komt te laat voor mensen die door het verwoestende vuur zijn omgekomen of hun huis en bezittingen zijn kwijtgeraakt en nu verkeren in een staat van rouw of wanhoop.
De South China Morning Post schrijft over Lam, een 76-jarige man die zijn oudere broer is verloren door de brand. Naar zijn schoonzus en neef wordt nog gezocht. "Ze hebben sinds gisteren de telefoon niet meer opgenomen."
Zoeken tussen persoonlijke eigendommen
In een gemeentezaal liggen foto's en persoonlijke eigendommen van slachtoffers ter identificatie. De meesten verlaten de zaal hevig aangeslagen en in tranen. Anderen blijven gissen naar het lot van hun naasten.
Bijvoorbeeld meneer Wan, die zoekt naar zijn schoonvader, die ingesloten was op de 31ste verdieping van een van de torens. "We vrezen dat hij is overleden, maar zijn foto ligt hier niet", zegt hij. "We zijn bang dat de brandweerlieden hem niet hebben gevonden. Ik hoop dat de lockdown snel wordt opgeheven, zodat we zelf in het gebouw kunnen kijken."