De VN-Veiligheidsraad heeft gisteravond een Amerikaanse resolutie aangenomen die de inzet van een internationale troepenmacht in Gaza mogelijk maakt. De bedoeling is dat deze troepenmacht zo snel mogelijk gevormd en ingezet wordt bij het herstellen van de veiligheid en het voorbereiden van een nieuw politiek bestuur voor het gebied.
In Gaza klinkt vooral scepsis en frustratie over het gebrek aan Palestijnse zelfbeschikking in de plannen. Vijf vragen en antwoorden over de aangenomen resolutie.
Wat heeft de Veiligheidsraad besloten?
De resolutie maakt de oprichting mogelijk van een Internationale Stabilisatie Macht, vaak aangeduid als ISF. Naast het herstellen van de veiligheid en het bewaken van de grensovergangen moet die ook gaan toezien op het demilitariseren van gewapende groepen zoals Hamas.
Ook moeten de grensovergangen verder open worden gesteld zodat humanitaire hulp onbelemmerd de Gazastrook kan bereiken.
De tekst verwijst bovendien naar een traject richting een Palestijnse staat, wanneer een hervormde Palestijnse Autoriteit de bestuurlijke verantwoordelijkheid kan oppakken.
De Veiligheidsraad is het belangrijkste besluitvormende orgaan van de VN. Vijf grote landen hebben vetorecht. De besluiten zijn bindend voor alle VN-lidstaten.
Bekijk de stemming hieronder:
Wie steunen het plan en om welke redenen?
Een meerderheid van de Veiligheidsraad stemde vóór de resolutie. Vooral westerse landen schaarden zich achter het Amerikaanse plan. Zij zien het als een stap om de wapenstilstand te stabiliseren, humanitaire hulp te vergroten en een begin te maken met een politiek traject zonder Hamas.
Rusland en China onthielden zich van stemming. Beide uitten zorgen dat Palestijnen onvoldoende betrokken zouden zijn bij de uitwerking van het veiligheidsmodel en waarschuwden dat het document te weinig garanties biedt voor een toekomstig Palestijns bestuur van Gaza.
Toch bleef de beoordeling diplomatiek: geen van beide gebruikte zijn veto, waardoor het voorstel werd aangenomen.
Waarom klinkt er zoveel scepsis onder Palestijnen?
De reacties uit zowel Gaza als de Westelijke Jordaanoever zijn overwegend sceptisch en in veel gevallen ronduit negatief. Veel Palestijnen zien de komst van een internationale troepenmacht als een verlengstuk van de bezetting. Ook klinkt de vraag of de ISF daadwerkelijk bescherming kan bieden tegen Israëlische luchtaanvallen, die ondanks de wapenstilstand nog geregeld voorkomen.
Hamas heeft de VN-resolutie afgewezen. De terroristische beweging noemt het plan een poging om "internationaal voogdijschap over Gaza" op te leggen. Volgens de groep is er te weinig aandacht voor het beëindigen van de bezetting, de terugkeer van ontheemden en de wederopbouw van de Gazastrook.
Israël steunt onderdelen van het plan maar wil strengere garanties dat Hamas definitief wordt uitgeschakeld en geen rol meer kan spelen in het bestuur van Gaza.
Wordt dit een klassieke VN-vredesmacht?
Nee. Volgens VN-analist Daniel Forti van de International Crisis Group wordt de stabilisatiemacht geen reguliere blauwhelmenmissie. "De ISF zal niet worden geleid door de VN en niet gebonden zijn aan de gebruikelijke VN-procedures", zegt Forti tegen de NOS. De Veiligheidsraad verleent wel juridische legitimiteit, maar landen beslissen zelf of ze troepen of geld leveren.
"De zogenoemde Board of Peace, die nog moet worden samengesteld, krijgt de taak om te beslissen over de inzet van de missie, het personeel en de rules of engagement. Dat zijn de regels die bepalen wanneer en hoe geweld mag worden gebruikt", zegt Forti.
Veiligheidsraadresoluties zijn vaak vrij algemeen geformuleerd. "Bij klassieke VN-vredesmissies levert dat zelden problemen op, omdat de regels al zijn vastgelegd in bestaande VN-protocollen. In het geval van de ISF ligt dat anders. Omdat deze missie niet onder de standaard VN-structuren valt, zijn er veel meer onzekerheden over de precieze opdracht, bevoegdheden en commandostructuur."
Wat betekent dit voor de komende weken?
De urgentste vraag is welke landen bereid zijn deel te nemen en hoe de militaire commandostructuur eruit zal zien. Er zijn nog geen landen aangekondigd maar Trump heeft laten weten dat hij vooral een beroep wil doen op Arabische en islamitische landen.
Turkije, Qatar, Saudi-Arabië, Egypte en Jordanië steunen de resolutie maar hebben nog geen toezeggingen gedaan. De Verenigde Arabische Emiraten hadden eerder al gezegd dat het mandaat niet duidelijk genoeg is om deel te nemen.
Dat Nederland gaat meedoen aan de troepenmacht ligt volgens een woordvoerder van Buitenlandse Zaken niet voor de hand. "Voor het draagvlak van de missie acht het kabinet het van belang dat regionale partners hier een belangrijke bijdrage aan leveren."
Intussen blijft onzeker hoe snel Israël zich zal terugtrekken uit delen van Gaza en of Palestijnen naar hun verwoeste wijken kunnen terugkeren. Vanuit de Palestijnse politiek wordt steeds meer de vraag gesteld of deze route uiteindelijk leidt tot erkenning van een Palestijnse staat.
De Israëlische premier Netanyahu heeft recent nog gezegd tegen een Palestijnse staat te zijn en niets wijst erop dat Israël stappen zet in die richting.