Een maand geleden ging de wapenstilstand in Gaza in, maar sindsdien waren er toch aanvallen van het Israëlische leger, en de humanitaire situatie blijft desastreus.
Het bestand wordt door beide zijden geschonden. Op 28 oktober voerde Israël grootschalige luchtaanvallen uit waarbij 104 Palestijnen werden gedood. In totaal zijn zo'n 240 Palestijnen gedood sinds het begin van de wapenstilstand.
Een ander onderdeel van het bestand is het vrijlaten van gijzelaars door Hamas in ruil voor het vrijlaten van Palestijnen door Israël. Alle levende gijzelaars werden vrijgelaten en van de overleden gijzelaars zijn 24 van de 28 lichamen overgedragen.
Dat betekent dat Israël nog op vier lichamen wacht, en dat Hamas daarmee het bestand schendt. Volgens Hamas is het ingewikkeld om de lichamen onder het puin vandaan te halen. Vaak is de exacte locatie niet bekend en is het materiaal niet beschikbaar dat nodig is om onder het puin te zoeken. Israël blokkeert het toelaten van meer groot materiaal, zoals graafmachines.
Slechte leefomstandigheden
Ondertussen heeft Israël de 'gele lijn' getrokken, een denkbeeldige grens midden door Gaza. Het leger bezet ongeveer de helft van het gebied en achter die lijn mogen Palestijnen niet komen, met als resultaat dat honderdduizenden Palestijnen nog dichter op elkaar leven dan toch al het geval was.
Omdat ruim tachtig procent van de woningen is verwoest, wonen de meeste Palestijnen noodgedwongen in tenten. De wederopbouw, inclusief het bouwen van huizen, verloopt langzaam door de Israëlische blokkade.
Ook met de gezondheid is het slecht gesteld. "We zien in onze gezondheidscentra nog veel problemen als huidinfecties, direct gerelateerd aan de slechte leefomstandigheden", vertelt Caroline Willemen van Artsen zonder Grenzen vanuit een veldziekenhuis in Gaza.
"De oorlog is voorbij en daarom gingen we terug naar huis, maar er was geen huis meer", vertelt een Palestijnse man in Nuseirat aan persbureau AP. "Nu leven we in tenten, zonder matras, zonder dekens. We hebben niets. Ik maak me zorgen om de aankomende winter."
Ook hulporganisaties maken zich zorgen om de winter, vertelt Carla Jonkers, hoofd Internationale Noodhulp bij het Rode Kruis, vanuit Ramallah. "Materiaal voor onderdak mag van Israël de grens niet over. We hebben die spullen klaarstaan in opslagplaatsen, maar we hebben geen toestemming om ze naar binnen te brengen."
'Alles is duur'
Het opschalen van noodhulp verloopt stroef. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zouden er zo'n 600 vrachtwagens per dag de grens over moeten gaan, maar zijn dat er in de praktijk tussen de 200 en 300.
Het Wereldvoedselprogramma (WFP) zegt dat het in oktober maaltijden heeft uitgedeeld aan een miljoen mensen in Gaza, duidelijk meer dan vóór de wapenstilstand. Wel waarschuwt de organisatie dat het nog steeds te weinig is en roept ze Israël op meer grensovergangen te openen en wegen binnen Gaza niet meer te blokkeren. Vooral Noord-Gaza kan nauwelijks worden bereikt.
Het eten blijft daardoor onbetaalbaar, zegt inwoner Nidal Abu Arqoub tegen Reuters. "Alles is duur, niets is goedkoper geworden. Vlees en verse groenten en fruit zijn nauwelijks beschikbaar."
Ondervoeding
En dus is ook de ondervoeding nog niet opgelost. "We diagnosticeren nog steeds dagelijks gevallen van acute ondervoeding", zegt Willemen van Artsen zonder Grenzen. "Voedsel bereikt niet iedereen."
"Ondervoeding is niet iets wat je met een knop weer kan terugdraaien", zegt Jonkers van het Rode Kruis. "Als je lichaam lang geen voedsel heeft gehad, dan moet je dat onder begeleiding weer langzaam opbouwen, anders is het gevaarlijk voor je organen."
Daarnaast is de kwaliteit van het eten in Gaza vaak slecht. "Er komt kant-en-klaar eten binnen, of rijst en meel", zegt Jonkers. "Maar geen vers voedsel met vitamines die je nodig hebt om te herstellen."
14 van 36 ziekenhuizen deels open
Ook medische hulp komt niet genoeg de grens over. "We hebben nog altijd meer patiënten dan onze eigenlijke capaciteit, die aantallen gaan niet snel omlaag", zegt Willemen.
Geen enkel ziekenhuis in Gaza is volledig operationeel en slechts 14 van de 36 ziekenhuizen zijn gedeeltelijk open. "Er komen wel weer medicijnen binnen, maar geen apparatuur", zegt Jonkers.
De ambulances kunnen volgens het Rode Kruis wel makkelijker opereren nu er minder wordt gebombardeerd. Toch blijft ook dat lastig door het regelmatig uitvallen van communicatiesystemen en het tekort aan brandstof.
16.500 Palestijnen in Gaza wachten volgens de VN op medische evacuatie omdat ze behandeling nodig hebben die in Gaza niet beschikbaar is. 700 Palestijnen kwamen al om terwijl zij wachtten op medische evacuatie.
De echte wederopbouw van Gaza lijkt ver weg. Jonkers: "We zitten in de eerste noodhulpfase en we moeten nog naar een herstelfase."