Aggregator

De Noorse kroonprinses Mette-Marit heeft waarschijnlijk een longtransplantatie nodig. Het Noorse koningshuis heeft dat bekendgemaakt. Mette-Marit kreeg in 2018 de diagnose longfibrose, waarbij littekenweefsel in de longen ontstaat.

De opbouw van dat weefsel maakt het moeilijk voor de longen om zuurstof op te nemen. "In de herfstperiode zijn er meerdere tests uitgevoerd waaruit blijkt dat de gezondheid van de kroonprinses achteruitgaat", staat in de verklaring. Artsen van het universiteitsziekenhuis in Oslo onderzoeken de 52-jarige Mette-Marit.

"We zullen een punt bereiken waar een longtransplantatie nodig is", zegt het hoofd van de longafdeling in het ziekenhuis. "We treffen alle nodige voorbereidingen om ervoor te zorgen dat dit mogelijk zal zijn wanneer het zover is." Er is volgens hem nog niet besloten of de kroonprinses op de wachtlijst voor transplantatie wordt geplaatst.

Aangepast programma

Mette-Marit wil graag haar taken blijven uitvoeren, meldt het koningshuis, hoewel ze behoefte heeft aan rust en fysiek herstel. Daarom krijgt ze een aangepast officieel programma, dat is afgestemd op haar gezondheid.

Mette-Marit is getrouwd met kroonprins Haakon. Samen hebben ze twee kinderen, dochter Ingrid Alexandra (21) en zoon Sverre Magnus (20). De kroonprinses heeft ook een oudere zoon, de 28-jarige Marius Borg Høiby, uit een eerdere relatie. Hij wordt verdacht van meerdere misdrijven.

Het gaat niet lukken om de stikstofnorm per 1 januari te verhogen. Demissionair BBB-minister Wiersma zei na afloop van de ministerraad dat ze hoopt dit alsnog zo snel mogelijk te regelen. Maar er is nog geen nieuwe datum.

De BBB wilde de rekenkundige ondergrens per 1 januari verhogen, zodat ondernemers meer stikstof zouden kunnen uitstoten zonder een natuurvergunning nodig te hebben.

Het idee was dat de ondergrens naar 1 mol (14 gram) stikstof per hectare gaat. Dat is 200 keer hoger dan de huidige ondergrens van 0,005 mol. De BBB zei vlak voor de verkiezingen dat landbouwminister Wiersma dit snel voor elkaar zou krijgen.

Onenigheid in kabinet

Maar de twee overgebleven regeringspartijen hadden onenigheid over het onderwerp. De VVD is het ermee eens dat de stikstofnorm omhoog moet, maar heeft minder haast. Deze partij wil voorkomen dat ondernemers ermee gaan werken en vervolgens worden teruggefloten door de rechter.

In oktober kwamen ze tot een soort compromis. Er zou eerst onderzocht worden of het kon. En dan zou aan het einde van het jaar worden bekeken of de nieuwe rekenkundige ondergrens er op 1 januari 2026 kon komen.

Dat is dus niet het geval. Wiersma zei na de kabinetsvergadering dat een nieuwe norm op dit moment "niet haalbaar" is. Ze zei dat er de afgelopen maanden intensief contact is geweest met de provincies en verschillende departementen. Volgens haar is er echt een aantal stappen gezet maar ontbreekt het nog aan "flankerend beleid".

Ook op een ander punt moest Wiersma vandaag toegeven: haar mestplan is van de baan. De ministerraad gaf gehoor aan een oproep van de Tweede Kamer om hiermee pas op de plaats te maken.

Na drie edities is het over en uit met het Regio Songfestival, het gezamenlijke liedjesfestival van de dertien regionale omroepen. De omroepen zijn tot dit besluit gekomen omdat de impact niet zo groot is als gehoopt.

Het idee van het festival was dat elke provincie zijn eigenheid kon laten zien met een afgevaardigde die in de eigen streektaal zong. Alle dertien omroepen leverden een vakjury aan om de optredens te beoordelen.

Winnaars

De eerste editie werd in 2023 georganiseerd door RTV Utrecht. De Limburgse zangeres Emmy Ackermans won met 't Letste rundje.

Winst voor Limburg betekende dat een jaar later het feest in die provincie werd gehouden. Regionale omroep L1 Nieuws koos voor Maastricht als locatie. Het nummer Illusie door Emma Luca uit Gelderland ging met de winst naar huis.

AI-jurylid

En zo was Arnhem afgelopen november decor van (wat nu blijkt) het laatste Regio Songfestival. Daar werd iets nieuws geprobeerd. Behalve de vakjury kwam er een veertiende jurylid bij: de AI-gegenereerde 'Robin'.

Naar eigen zeggen was de organisatie op zoek naar vernieuwing. Een moderne twist, zonder afbreuk te doen aan het originele format", zei bedenker Arthur Marres van Omroep Brabant eerder.

Alles Goud

De laatste editie werd gewonnen door de Groningers Jeroen Russchen en Iwan Esajas met het nummer Alles Goud. De heren scoorden de meeste punten bij zowel de vak- als publieksjury. AI-jurylid Robin had hen op de tweede plaats gezet.

Groningen was de laatste winnaar van het Regio Songfestival:

Waarnemend hoofdredacteur Maarten Fussel van Omroep Gelderland vindt het jammer dat het songfestival stopt. "Wij kijken met trots terug dat de laatste editie bij ons in Arnhem was. Een prachtige plek om talent een kans te geven op het grote podium."

Volgens Fussel gaan de hoofdredacteuren nu op zoek naar nieuwe projecten om met elkaar samen te werken.

Het demissionaire kabinet heeft het wetsvoorstel klaar met een landelijk geregeld verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties. Een meerderheid van de Kamer had hierom gevraagd.

Verder onderzoekt het kabinet een paar aanscherpingen van het demonstratierecht, zoals een aparte strafbaarstelling voor het beschadigen van cultureel erfgoed en het blokkeren van snelwegen en treinsporen.

Uit recent onderzoek, waar de politiek zelf om had gevraagd, bleek volgens de onderzoekers juist dat deze aanscherpingen niet nodig zijn. Zij keken naar de praktijk van demonstraties in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC).

97 procent geen risico

De onderzoekers benadrukken dat het beeld van veel politici niet klopt doordat vooral de demonstraties die uit de hand lopen in beeld komen. 97 procent van de demonstraties vormt geen risico voor de openbare orde en in maar 0,03 procent van de gevallen waren er meer dan tien incidenten bij een demonstratie.

Het kabinet erkent deze onderzoekscijfers. Toch is besloten dat er een signaal afgegeven moet worden, juist aan de kleine groep demonstranten die volgens het kabinet misbruik maken van het ruime demonstratierecht in Nederland.

"We hebben naar mijn smaak te vaak gezien dat demonstraties misbruikt worden om te vernielen of geweld te gebruiken tegen de politie", zegt demissionair minister Van Oosten van Justitie. Het gaat hem ook om het gevoel van demonstranten die zich wel gedragen. "Die moeten niet gaan denken: ik blijf er maar weg."

Van Oosten heeft de ME groen licht gegeven om te kijken of er extra bewapening nodig is. De WODC-onderzoekers gaven nog als advies mee dat politie en het OM binnen de al bestaande wetten meer mogelijkheden hebben om op te treden tegen demonstranten die de wet overtreden.

Boete of celstraf

Overtreding van het verbod op gezichtsbedekkende kleding kan leiden tot een celstraf van maximaal twee maanden of een boete van maximaal 5150 euro.

Er blijft een uitzondering gelden voor mensen die een goede reden hebben om hun gezicht te verbergen. Bijvoorbeeld demonstranten bij een ambassade die herkend kunnen worden waardoor dat land hen of hun familie in het thuisland kan aanpakken.

De aanpassing van de Wet openbare manifesties wordt nu voorgelegd aan de politie, het Openbaar Ministerie, de rechtspraak, de advocatuur en het College voor de Rechten van de Mens. Burgers kunnen de komende weken reageren op internetconsultatie.nl.

Ook burgemeesters wordt gevraagd naar hun mening. Zij hebben op dit moment de bevoegdheid om voor bepaalde demonstraties een verbod op gezichtsbedekkende kleding op te leggen. In het wetsvoorstel verandert dat in de mogelijkheid om bepaalde mensen of groepen demonstranten vrijstelling te geven.

Meer mensen met een hbo-zorgopleiding inzetten om het tekort aan keuringsartsen aan te pakken. Met dat plan hoopt het UWV de lange wachtlijsten voor een keuring voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering korter te krijgen. Ook komen er minder herkeuringen.

Er staan nu zo'n 25.000 mensen op de wachtlijst voor een keuring voor een WIA-uitkering. Zonder maatregelen vreest het UWV dat dat aantal hard zal stijgen, naar 200.000 in 2030. Want steeds meer mensen vallen langdurig uit door ziekte en ondertussen daalt het aantal keuringsartsen. "Het is helaas niet een megapopulaire specialisatie", aldus een woordvoerder van het UWV. Ook gaan de komende jaren veel keuringsartsen met pensioen.

Aanpassing wet

In de wet is nu geregeld dat zo'n arts, met een universitaire opleiding, bij elke stap van een beoordeling betrokken moet zijn. Voor een deel van het proces worden ook hbo'ers ingezet, zoals mensen met een verpleegopleiding. Maar het UWV wil dat dus fors uitbreiden. Daarvoor moet de wet worden aangepast. Het ministerie van Sociale Zaken staat daarachter.

Het UWV erkent dat de wachtlijsten ook komen doordat de organisatie intern niet op orde is. "We moeten ons richten op de verbetering van de sociaal-medische dienstverlening. Daarvoor moeten wij uniformer werken en de IT-systemen verbeteren."

Minder herbeoordelingen

De uitkeringsinstantie wil de komende tijd prioriteit geven aan nieuwe beoordelingen, zodat mensen sneller weten of ze wel of geen recht hebben op een WIA- of Wajong-uitkering. Het UWV zal daarom minder herbeoordelingen doen. "Helaas alleen nog in urgente gevallen."

Van zo'n urgent geval is volgens het UWV sprake wanneer het uitblijven van een herbeoordeling directe financiele consequenties heeft voor een cliënt. Bijvoorbeeld als iemand voor de helft is afgekeurd maar nog wel twee dagen per week kan werken. Als de ziekte verslechtert waardoor het niet meer lukt om die twee dagen te werken, kan die persoon herkeurd worden, volledig arbeidsongeschikt worden verklaard en dus een hogere uitkering krijgen.

Het UWV maakte eerder deze maand al bekend de beslistermijn voor WIA-beoordelingen te verdubbelen, van maximaal acht naar zestien weken. Het UWV is al langer niet in staat om zich aan die acht weken te houden door de wachtlijsten.

Het bizarre tafereel dat zich gisterochtend afspeelde op de A1 bij Muiden, waarbij een vrachtwagen werd klemgereden en de chauffeur werd beroofd van zijn lading, blijkt een ripdeal te zijn geweest. Dat is een fenomeen in het criminele circuit waarbij twee partijen een deal hebben, waarna de ene partij de andere berooft.

De politie zegt dat een van de auto's die de truck van de snelweg drukten, is gevonden in Naarden. Daarin lagen meerdere pakken met waarschijnlijk harddrugs.

"Het is hondsbrutaal dat er midden op de snelweg een vrachtwagenchauffeur wordt overvallen. Dit gaat om zware criminaliteit. Een ripdeal gebeurt meestal in de heimelijkheid, hier is een enorm risico genomen door nietsvermoedende automobilisten hierbij te betrekken", zegt een woordvoerder van de politie.

Gisterochtend werd rond 11.50 uur een vrachtwagenchauffeur klemgezet door meerdere personenauto's en daarna onder bedreiging van ten minste twee mensen met vuurwapens gedwongen zijn lading af te staan.

Chauffeur aangehouden

De vrachtwagenchauffeur, een 48-jarige man uit Apeldoorn, raakte niet gewond en reed na de overval door. Hij werd na enkele uren op de weg tussen Baarn en Bunschoten klemgereden en aangehouden door de politie. Zijn rol wordt onderzocht.

De politie is op zoek naar getuigen, met name personen die rond dat tijdstip op de A1 reden en mogelijk dashcambeelden hebben gemaakt.

Het plan om boeren toe te staan meer mest uit te rijden op plekken waar de waterkwaliteit goed genoeg is, gaat niet door. De Tweede Kamer stelde gisteravond dat demissionair BBB-minister Wiersma pas op de plaats moet maken. De ministerraad heeft nu besloten om daar gehoor aan te geven.

Daarmee komt er een einde aan de discussie over het mestplan, die ook binnen het kabinet hoog opliep. Wiersma kreeg het onder anderen aan de stok met haar partijgenoot, minister Tieman van Waterstaat. Ook de VVD-bewindspersonen vreesden dat de waterkwaliteit in Nederland verder achteruit zou gaan.

De betrokken bewindspersonen hebben de afgelopen weken veel extra overleg gehad over de kwestie en daardoor was de kou al uit de lucht, verzekerden ze vanmorgen voor aanvang van de kabinetsvergadering.

Wiersma blijft

Dat Wiersma heeft moeten toegeven, heeft geen gevolgen voor de samenstelling van het demissionaire kabinet. Wiersma zei vanmorgen al dat ze niet van plan was om af te treden. "Ik ben geen wegloper. Ik ben Friezin, sta met beide benen op de grond. Aan het einde van de dag ook."

Ze voegde daar na afloop van de ministerraad aan toe dat "dit de politieke realiteit is". Ze ervaart het niet als een nederlaag. "Maar ik ben er niet blij mee." Ze blijft van mening dat er op sommige plekken in het land wel degelijk mogelijkheden zijn om de regels te versoepelen.

Het mestplan hangt samen met Europese afspraken. Het zou op 1 januari ingaan en dan voor vier jaar gelden, wat betekent dat een nieuw kabinet er ook aan gebonden zou zijn.

Een ruime Kamermeerderheid nam gisteravond een motie van CU-Kamerlid Grinwis aan. Daarin staat dat de demissionaire regering "geen onomkeerbare stappen" moet zetten en nieuwe afspraken over de waterkwaliteit aan het volgende kabinet moet laten.

In Nijmegen is een stadsbus gebotst op een grote paal waaraan verkeersborden hangen. Van de vijftien inzittenden raakten er elf gewond. Acht van de gewonden, onder wie de chauffeur, zijn naar het ziekenhuis gebracht. Dat meldt de politie.

Het ongeluk gebeurde net voor het middaguur op de Van Rosenburgweg. Inzittenden zijn geëvacueerd door hulpdiensten. Er waren geen andere weggebruikers betrokken bij het ongeluk.

De botsing veroorzaakte een ravage. De politie doet onderzoek naar de toedracht.

Op beelden is te zien hoe de bus deels in de lucht hangt:

De weg is afgesloten en het verkeer wordt omgeleid, laat een woordvoerder van de gemeente Nijmegen weten. Hoelang de weg blijft afgesloten, is afhankelijk van het politieonderzoek.

Zonder extra inzet van gemeenten bestaat het risico dat de ruimte voor sport en beweging in Nederland afneemt in plaats van toeneemt. Dat blijkt uit het Jaarrapport Ruimte voor sport en bewegen 2025 van het Mulier Instituut, dat onderzoek doet naar sport.

Het onderzoeksbureau maakt zich daar zorgen over, omdat de behoefte aan ruimte voor sport juist toeneemt.

Het gaat onder meer om sportaccommodaties zoals voetbalvelden en gymzalen en de daarbij behorende kleedkamers, kantines en verlichting. Ook betreft het sport- en beweegmogelijkheden die bestaan uit plekken specifiek ingericht voor sport zoals ruiterpaden en mountainbikeroutes. Verder horen er ook voorzieningen bij die niet specifiek daarvoor zijn aangelegd maar die wel voor sport gebruikt kunnen worden, zoals fietspaden en parken. En als laatste gaat het om sportevenementen in de openbare ruimte.

In de Nota Ruimte van de Rijksoverheid staat dat voorzieningen voor sportbeoefening belangrijk zijn voor de kwaliteit van leven. De nabijheid van sportverenigingen draagt bij aan de fysieke en mentale gezondheid van mensen.

Woningbouw en wachtlijsten

Een van de factoren die invloed hebben op de ruimte voor sport is woningbouw. "Soms moet de ruimte voor sport en bewegen plaatsmaken voor concurrerende ruimtevragen, zoals woningbouw", staat in het rapport. In een op de vijf gemeenten heeft de afgelopen tien jaar op een of meerdere sportparken woningbouw plaatsgevonden. In de meeste gevallen is de ruimte voor sport gecompenseerd.

Door demografische ontwikkelingen zoals groei, krimp en vergrijzing verandert de behoefte aan sportaccommodaties. Stedelijke regio's hebben moeite om het sportaanbod met de bevolkingsgroei mee te laten groeien.

Een op de acht sportverenigingen heeft een wachtlijst of ledenstop. Het is volgens het rapport vaak de jeugd die niet terechtkan bij de verenigingen, hoewel de behoefte bij die groep groot is. Dat blijkt uit het Jongerenmanifest.

Er zijn ook zorgen over sportvoorzieningen in landelijke gebieden. "Ook is er een toenemende druk op natuur- en recreatiegebieden, waardoor sport hier soms voor moet wijken", aldus het instituut.

Om voldoende ruimte te creëren voor sport ontwikkelt het instituut in 2026 samen met het RIVM en met steun van het ministerie van VWS een nationale richtlijn voor gemeenten. Dat plan moet gemeenten handvatten bieden bij ruimtelijke planning en het maken van keuzes.

Oekraïne heeft op de Middellandse Zee een olietanker van de Russische schaduwvloot met luchtdrones aangevallen. Dat zeggen bronnen bij de Oekraïense veiligheidsdienst SBU tegen persbureau Reuters en de Oekraïense publieke omroep Suspilne. Het is volgens de dienst voor het eerst dat een aanval is uitgevoerd op een schip in de Middellandse Zee.

Doelwit van de aanval was volgens de bronnen een olietanker genaamd Qendil, die onder de vlag van Oman vaart. Op de trackingsite Vesselfinder is te zien dat de tanker niet is gestopt met varen. De tanker is onderweg naar Port Said in Egypte en voer tijdens de aanval op een afstand van meer dan 2000 kilometer van Oekraïne.

Een van de SBU-bronnen stelt dat het vaartuig toen het geraakt werd leeg was, maar dat het normaal gesproken door Rusland wordt gebruikt om Europese sancties te omzeilen. Schepen van de Russische schaduwvloot varen geregeld onder valse vlag om bijvoorbeeld olie te vervoeren naar landen als China en India.

Hieronder zie je de locatie waar de olietanker ongeveer voer tijdens de aanval:

Eerder deze week meldde de veiligheidsdienst dat Oekraïense onbemande onderwaterdrones een onderzeeër van de Russische marine hadden aangevallen. Dat ging om een Kilo-klasse onderzeeër die in de Russische haven van Novorossiejsk in de Zwarte Zee lag. Het was volgens de veiligheidsdienst voor het eerst dat 'Sub Sea Baby'-drones een aanval op een onderzeeër hadden uitgevoerd.

Vier dagen na deze aanval is nog onduidelijk hoe groot de schade is. De Russische marine ontkende dat de onderzeeër beschadigd was, terwijl de SBU stelde dat het vaartuig was uitgeschakeld. "Niet één schip of onderzeeër van de Zwarte Zeevloot is beschadigd. Ook is niemand van de bemanning die aan het werk was gewond geraakt", zei Rusland na de aanval.

Op satellietfoto's van het havengedeelte waar de aanval plaatsvond is te zien dat de Russische onderzeeër in ieder geval niet gezonken is, maar is in de hoek van de kademuur links van het schip een groot gat geslagen.

Luitenant-kolonel Peter Schrijver zei daarover eerder tegen de NOS dat het te vroeg is om conclusies te trekken over deze aanval. Wel is volgens hem vast te stellen dat een drone de haven kon binnenvaren en dat een explosie heeft plaatsgevonden.

Oekraïne deelde maandag beelden van die aanval:

Een 20-jarige vrouw uit Veenendaal is overleden nadat zij gistermiddag werd aangereden door een auto in Ede, meldt de politie. Het slachtoffer was aan het hardlopen, schrijft Omroep Gelderland. De bestuurder reed na het ongeluk door en werd korte tijd later aangehouden.

De aanrijding gebeurde gisteren rond 17.15 uur op de Maanderbroekweg, in het buitengebied tussen Ede en Veenendaal. De vrouw werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht met een traumahelikopter.

Kort daarna vond de politie in de buurt een beschadigde auto langs de kant van de weg, waarna de bestuurder kon worden aangehouden. Het gaat om een 54-jarige vrouw uit Veenendaal.

De vrouw is gehoord. De forensische opsporing verkeer doet verder onderzoek naar de toedracht. "Natuurlijk onderzoeken we de reden van het doorrijden. Dat kan variëren van een schrikreactie tot een bewuste actie", zegt een woordvoerder van de politie. Voor betrokkenen en nabestaanden is slachtofferhulp beschikbaar.

As the saying goes — when life gives you lemons, you make lemonade. When life gives you a two-ton surplus industrial robot arm, if you’re [Brian Brocken], you apparently make …read more

De verontreiniging waardoor veel Utrechters begin november een paar dagen zonder schoon drinkwater kwamen te zitten, werd veroorzaakt door een scheur in het dak van de drinkwateropslag. Daardoor kon er regenwater bij het drinkwater komen. Het bedrijf heeft "onvoldoende onderhoud gepleegd", zegt een woordvoerder van waterbedrijf Vitens tegen RTV Utrecht.

Op 1 november werd de enterokokkenbacterie ontdekt in de drinkwateropslag in Park Transwijk. Die bacterie komt van nature ook voor in de darmen van de mensen en is niet gevaarlijk als je gezond bent. Voor mensen met een kwetsbare gezondheid of verminderde weerstand kan de bacterie wel vervelende gevolgen hebben, zoals een infectie.

Begroeiing

Omdat de enterokokkenbacterie normaal gesproken niet in drinkwater zit, onderzocht Vitens waar de bacterie vandaan kwam. Door schade aan het dak van de drinkwateropslag, blijkt nu. "De locatie was slecht bereikbaar door begroeiing van het dak en het reservoir", zegt een woordvoerder.

Het ondergrondse reservoir werd begin jaren 60 aangelegd en in de loop der jaren zijn er steeds meer bomen bovenop geplant. Met dat extra gewicht was echter geen rekening gehouden bij de aanleg van het reservoir.

Het risico dat de bomen voor schade zouden kunnen zorgen bij de wateropslag was al langer bekend. De kelder heeft een betonnen dak, maar de wortels zouden in het beton kunnen groeien met als gevolg dat er vuil in het water zou komen. De gemeente besloot eerder ruim honderd bomen te kappen.

Of de bomen de scheur in het dak van afgelopen november daadwerkelijk hebben veroorzaakt, kan Vitens niet bevestigen.

Run op drinkwater

Een gebied met zo'n 125.000 aansluitingen kon uiteindelijk vier dagen niet zomaar gebruikmaken van water uit de kraan. Bewoners moesten het voor gebruik eerst minstens drie minuten koken. Ondanks een oproep om niet te hamsteren, ontstond bij veel supermarkten in de regio een run op flessen drinkwater.

Vitens is met de gemeente Utrecht in gesprek om te kijken hoe het gebrek aan onderhoud in de toekomst kan worden voorkomen.

Vanaf 1 januari krijgen alle gemeenten hetzelfde nieuwe verkeersbord dat uitstootvrije zones zal aangeven. Den Haag heeft de primeur: daar zijn de nieuwe borden nu al geplaatst.

Het centrum van de stad is een zero-emissiezone. Dat betekent dat de meest vervuilende voertuigen daar worden geweerd om de luchtkwaliteit te verbeteren en CO2-uitstoot te verminderen.

Voor schonere voertuigen geldt een overgangsregeling. Vanaf 2030 is de regel dat echt elke bedrijfsauto of vrachtwagen volledig uitstootvrij moet zijn om de zone te mogen betreden.

Steeds meer gemeenten stellen nu al een zero-emissiezone in, maar vaak resulteert dat in een wirwar aan verkeersborden.

De uitstootvrije zone in Den Haag wordt in het nieuwe jaar uitgebreid van het centrum naar wegen dichter langs de kust. Daarom mocht de stad als eerste de nieuwe landelijke borden in gebruik nemen, schrijft Omroep West.

"Alle andere borden worden hiermee vervangen", zegt wethouder Robert Barker (Milieu). Dat maakt de chaotische situatie van de verkeersborden verleden tijd. Barker is er trots op dat Den Haag de eerste gemeente is die de borden in gebruik mag nemen.

Milieuzone

Sinds 1 januari 2025 hebben zo'n achttien gemeenten een zero-emissiezone ingevoerd en de komende jaren zal dat aantal groeien.

Een zero-emissiezone is iets anders dan een milieuzone. Een milieuzone weert vervuilende dieselvoertuigen, terwijl de strengere zero-emissiezone op termijn alleen maar volledig uitstootvrije bedrijfsauto's en vrachtwagens toelaat.

Op het Mundus College in Amsterdam is vanochtend een steekpartij geweest. Een 16-jarige jongen is naar het ziekenhuis gebracht met verwondingen. Het is niet bekend hoe hij eraan toe is. Hij was wel aanspreekbaar. Er zijn zes verdachten aangehouden.

De melding kwam vanochtend iets na 09.30 uur binnen, schrijft regionale omroep NH. Volgens een politiewoordvoerder gebeurde de steekpartij na een conflict in de school aan de Burgemeester Hogguerstraat in de wijk Slotermeer. Meerdere scholieren zouden bij dat conflict betrokken zijn geweest. Zij zijn aangehouden.

De recherche en forensische opsporing doen onderzoek naar het incident en de rol van de verdachten.

Op de Vestdijk in de binnenstad van Eindhoven is vanochtend een explosief gevonden. Het gaat volgens de politie om een zogeheten 500 ponder-vliegtuigbom uit de Tweede Wereldoorlog.

De omgeving was afgezet en specialisten van de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) deden ter plaatse samen met de politie onderzoek. De EOD gaat zand over de bom leggen, waarna er rijplaten overheen worden gelegd.

Het is nog niet bekend wanneer de bom wordt ontmanteld; dat moet nog worden afgesproken met de gemeente.

WO II-bombardementen

Eindhoven is op 6 december 1942 tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Britse luchtmacht (RAF) gebombardeerd. De RAF deed dat omdat de Philipsfabrieken, die verspreid over de stad stonden, onderdelen produceerden voor Duitse militaire apparatuur. Het lijkt er nu dus op dat de 500-ponder een overblijfsel is van dit bombardement.

In 1944 werd de stad nogmaals gebombardeerd, dit keer door de Duitse Luftwaffe. Dat gebeurde een paar dagen nadat de stad was bevrijd van de nazi's.

De Duitse luchtmacht kon vrijwel ongehinderd te werk gaan omdat de luchtafweer van de geallieerden nog niet was geïnstalleerd. Bij het bombardement werden grote delen van het centrum geraakt en kwamen 227 mensen om het leven.

WO II-nieuwsbrief

Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog? Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.

De bewindspersonen van het demissionaire kabinet willen niet vooruitlopen op een besluit over het plan van landbouwminister Wiersma om boeren toe te staan meer mest uit te rijden op plekken waar de waterkwaliteit dat toelaat.

De Tweede Kamer besloot gisteravond dat dit plan van tafel moet. Daar wordt vandaag over gesproken in de ministerraad. Maar geen van de betrokkenen wilde vooraf iets zeggen over de mogelijke uitkomst.

"Ik heb gezien dat daar een meerderheid voor is", zei Wiersma. "Het parlement is het hoogste orgaan in dit land. We gaan binnen het kabinet kijken hoe we daarmee omgaan."

'Volwassen regelen'

Ook premier Schoof wilde nog niets kwijt. Hij zei wel: "Je neemt de Kamer altijd serieus." Hij verwacht geen lastige discussies meer tussen de bewindspersonen.

Dat geldt ook voor VVD-staatssecretaris Aartsen (Milieu). "We hebben er al veel over gesproken. We gaan het nu op een volwassen manier met elkaar regelen."

In het kabinet is onenigheid over het plan. BBB-minister Tieman (Waterstaat) en VVD-bewindspersonen vrezen dat de waterkwaliteit in Nederland er verder door achteruitgaat.

Volgend kabinet

Het mestplan heeft te maken met Europese afspraken die op 1 januari ingaan en die dan voor vier jaar gelden. De Kamer heeft nu bepaald dat Wiersma geen onomkeerbare stappen mag zetten, maar het aan het volgende kabinet moet overlaten.

VVD-leider Yesilgöz en CDA-leider Bontenbal zeiden vanmorgen op weg naar de informateur dat ze ervan uitgaan dat het kabinet de motie van de Tweede Kamer uitvoert. "Dus pas op de plaats", zei Bontenbal.

De Nederlandse economie blijkt veel sterker dan eerder dit jaar werd gedacht. Ondanks de handelsoorlog tussen Europa en de Verenigde Staten en onzekerheid door militaire conflicten in de wereld, is de economie in Nederland niet stilgevallen.

Sterker: hij blijkt juist hard te zijn gegroeid. Ook voor volgend jaar verwacht De Nederlandsche Bank (DNB) grotere groei. En die kan zelfs sterker zijn als het nieuwe kabinet snel met plannen komt om de onderdelen die de economie in de weg staan aan te pakken, zoals het overvolle stroomnet en de belemmeringen rond stikstof.

Waar DNB dit voorjaar nog voorspelde dat de economie dit jaar slechts 1 procent zou groeien, zal die in 2025 uiteindelijk uitkomen op 1,7 procent. Dat is zelfs meer dan vorig jaar, toen de economie met 1,1 procent groeide.

Groei kan groter

In de nieuwe najaarsraming rekent DNB voor volgend jaar op een groei van 1,2 procent en voor 2027 op 1,1 procent. En ook dat is een totaal ander beeld dan waar de centrale bank in het voorjaar nog van uitging. Toen vreesde DNB nog dat de economie maar licht zou groeien en in het ergste geval zou stilvallen.

Dat komt volgens DNB doordat ondernemers hebben geleerd slimmer in te spelen op onrust in de wereld. Ditmaal deden bepaalde bedrijven sneller zaken, voor de hoge handelstarieven van de Amerikaanse president Trump dit jaar ingingen. "Daarvan heeft onze open economie dit jaar geprofiteerd", concludeert DNB-president Olaf Sleijpen. Hij spreekt van een "adrenalineboost".

Als een nieuw kabinet de belemmeringen op het gebied van energie en stikstof aanpakt, krijgen bedrijven en consumenten nog wat meer vertrouwen. En daardoor gaat de eerste groep meer investeren en de andere meer uitgeven. In dat geval zou de economie volgens DNB volgend jaar niet met 1,1 procent, maar met 1,6 procent groeien.

Met de wijsheid van nu lijkt alle somberheid van dit voorjaar niet nodig te zijn geweest. "Onze economie toont opnieuw veerkracht", zegt Sleijpen. Bij eerdere crisismomenten, bijvoorbeeld tijdens de uitbraak van het coronavirus, hield de Nederlandse economie zich ook veel beter dan vooraf werd gedacht.

Prijsstijgingen

Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn in de vooruitzichten. De verwachting van DNB van afgelopen voorjaar dat de inflatie dit jaar onder de 3 procent zou dalen is weliswaar uitgekomen, maar met 2,8 procent blijven de prijzen nog altijd hardnekkig sterk stijgen. DNB denkt dat de inflatie volgend jaar op hetzelfde niveau blijft en pas in 2027 richting het gewenste niveau van 2 procent zal dalen.

Dat huishoudens ondanks de hoge prijsstijgingen toch blijven consumeren, is dan weer een opluchting. Dat komt doordat de lonen de laatste tijd harder zijn gestegen dan de inflatie. Daardoor houden consumenten meer over. Hoewel ze hun geld blijven uitgeven, ziet DNB dat ze tegelijk onverstoord doorsparen. Bijvoorbeeld voor het aflossen van hun hypotheek of om een eigen woning te kopen.

Mede daardoor stijgen de huizenprijzen dit jaar met 8,5 procent, verwacht DNB. In 2026 en 2027 zullen de prijzen met 4 procent minder hard stijgen. Dat lijkt goed nieuws. Maar doordat de lonen de komende twee jaar niet zo hard meestijgen, blijft een koophuis voor veel mensen moeilijk te financieren.

Ook vindt DNB dat het kabinet om de extra groei mogelijk te maken wel goed op de centen moet blijven letten. Het begrotingstekort loopt volgens de centrale bank de komende twee jaar al te ver op.

Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk verkoopt rond de jaarwisseling geen warme, maar koude oliebollen in de centrale hal. Het ziekenhuis wil daarmee patiënten die worden behandeld met chemotherapie tegemoetkomen, want zij kunnen misselijk worden van de geur.

"Het gaat niet om honderden mensen, maar het zijn wel onze patiënten", zegt een woordvoerder van Stichting Vrienden van St Jansdal, initiatiefnemer van de jaarlijkse oliebollenactie.

Al 25 jaar ruikt het in de hal van het St Jansdal aan het einde van het jaar naar oliebollen en poedersuiker. "Het gebeurde soms dat mensen op de poli kwamen en hun ongenoegen uitten over de geur", zegt de woordvoerder. Verpleegkundigen hadden aan de bel getrokken bij de stichting.

Nu worden de oliebollen vroeg op de dag al gebakken, zodat ze kunnen afkoelen. "Dat zorgt voor minder geur in de centrale hal, maar dat betekent niet dat ze minder verkocht worden."

Zo goed mogelijk vertoeven

De stichting is blij met de oplossing. "Het belangrijkste is dat patiënten hier zo goed mogelijk vertoeven." De actie is belangrijk voor het goede doel, zegt de woordvoerder tegen Omroep Gelderland. De opbrengsten van de oliebollen gaan namelijk naar de stichting en Vakantieschip Prins Willem-Alexander, een aangepast schip voor mensen met een beperking of rolstoel.

Vorig jaar kocht de Vriendenstichting van de opbrengst rustgevende plafondplaten voor de afdeling radiologie.

Vier dagen na een spectaculaire aanval van Oekraïne met een onderwaterdrone op een onderzeeër van de Russische Zwarte Zeevloot is nog altijd onduidelijk hoe groot de schade is.

De Oekraïense veiligheidsdienst SBU beweerde dat de onderzeeër van de Kilo-klasse in de marinehaven van Novorossiejsk was uitgeschakeld, maar de Russische marine ontkende dat. "Niet één schip of onderzeeër van de Zwarte Zeevloot is beschadigd. En van de bemanning die aan het werk was, is niemand gewond geraakt."

Wie heeft gelijk?

De marinehaven van Novorossiejsk voor en na de aanval:

Ondertussen zijn satellietfoto's beschikbaar van het havengedeelte waar de aanval plaatsvond. Op die van na de aanval zijn twee onderzeeërs te zien. De onderzeeër die het doelwit was, is vermoedelijk het schip dat binnen de kademuren ligt. Het schip is in ieder geval niet gezonken. In de hoek in de kademuur links van het schip is een groot gat geslagen.

"Ik vind het eigenlijk nog heel lastig om er iets van te zeggen", zegt luitenant-kolonel Peter Schrijver, officier bij de Koninklijke Landmacht en promovendus bij de Nederlandse Defensie Academie. "Je kan wél vaststellen dat een drone die haven kon binnenvaren en dat een explosie heeft plaatsgevonden op naar schatting 20 tot 30 meter van de onderzeeër, waarbij de kade is beschadigd. Dat betekent dat je die onderzeeër niet zomaar de zee op kunt laten gaan. Er moeten controles plaatsvinden en de tijd moet uitwijzen of hij uit de vaart genomen moet worden."

Dit zijn de beelden die de SBU van de aanval verspreidde:

Opmerkelijk is dat de SBU direct beelden van de aanslag beschikbaar had. Schrijver kijkt daar niet van op. "Dat is iets wat de SBU vaker doet. In juni was er ook een explosie bij de Krimbrug en eerder was daar een vrachtwagen geëxplodeerd. Daar hadden ze ook meteen beelden van en er zijn meer voorbeelden."

Volgens Schrijver betekent dit dat de SBU Russische cameranetwerken hackt of Russen heeft omgekocht. Dat doen ze om het succes van zo'n operatie zo veel mogelijk uit te buiten, met name op sociale media.

De video van een aanval op de Krimbrug in oktober 2022:

Wat je volgens Schrijver wederom kan vaststellen is dat de Russische Zwarte Zeevloot bijzonder kwetsbaar is en op dit moment weinig kan uitrichten. In januari is Oekraïne begonnen met de systematische uitschakeling met drones van de radaropstellingen en luchtverdediging op de door Rusland geannexeerde Krim.

"Dat gaat het hele jaar al door", zegt Schrijver. "En dat creëerde na de zomer ruimte om die aanvallen door te zetten richting de Zwarte Zeekust en de laatste weken zelfs tot olieboortorens in de Kaspische Zee."

Met name de olieoverslagplaatsen in Novorossiejsk en Toeapse worden keer op keer aangevallen. Hetzij met drones vanuit de lucht, hetzij met zeedrones. "De Russische marine is alsmaar niet bij machte om daar iets tegen te doen. Uitvaren betekent vaak dat ze worden aangevallen door zeedrones."

Het belang van het Oekraïense succes in en rond de Zwarte Zee is dat Oekraïne graan kan blijven exporteren en de Russische olie-export kan saboteren door olie-installaties en olietankers aan te vallen. "Dat raakt de export van Russische olie, wat natuurlijk een belangrijke kurk is waar de Russische economie op drijft."

Een belangrijke militaire les is volgens Schrijver dat een land zonder een marine van betekenis de marine van een ander land met drones kan dwingen om in zijn havens te blijven.

Voor de strijd op het land heeft Oekraïne daar weinig aan. "Aan het front en met name in de Donbas staan ze zwaar onder druk, al het hele jaar. Maar als de Russische Zwarte Zeevloot nog volledig zou functioneren en de hele zuidkust bij Odesa zou hebben afgesloten, zou Oekraïne nog verder van huis zijn geweest."