Aggregator

Met alle Amerikaanse oorlogsschepen en troepen die in de Caribische Zee zijn verzameld, lijkt het haast onmogelijk dat een gezochte olietanker door de "blokkade" kan glippen die president Trump vorige week tegen Venezuela afkondigde. Toch lukt het de VS al drie dagen niet om het onder Amerikaanse sancties staande schip Bella I te enteren, zoals dat bij twee andere tankers al wel is gebeurd.

Bella I was afgelopen weekend doelwit van een mislukte Amerikaanse onderscheppingspoging. De bemanning zou een verzoek van de Amerikanen hebben geweigerd om aan boord te mogen komen. Een gedwongen overname van het schip bleef uit vanwege een personeelstekort, meldt persbureau Reuters. Een Amerikaanse functionaris zei dat de kustwacht te weinig speciaal getraind personeel voorhanden had om zo'n operatie uit te voeren.

Sancties

Bella I werd in juni 2024 op de Amerikaanse sanctielijst geplaatst wegens het verschepen van olie voor een bedrijf in bezit van de Libanese Hezbollah-beweging, die volgens onder anderen de Amerikanen een terroristische organisatie is. Toen het schip zaterdag leeg de kust van Venezuela naderde, ontving de bemanning het Amerikaanse verzoek om aan boord te mogen komen. Dat mocht niet. Sindsdien is het schip omgedraaid en richting open zee aan het varen. Volgens online scheepvaartspotters stuurde Bella I talrijke noodsignalen uit toen het wegvluchtte.

De jacht op Bella I volgt kort na de inname van twee andere olietankers voor de kust van Venezuela. Op 10 december enterde de Amerikaanse kustwacht Skipper, die onder sancties van de VS stond en onder een valse vlag van Guyana voer. Zaterdag nam de VS de tanker Centuries in, die niet is gesanctioneerd. Volgens de VS werd dat gedaan omdat het schip, dat onder Panamese vlag voer, een lading olie verscheept die wel onder Amerikaanse sancties staat.

Sinds het begin van de door Trump uitgeroepen blokkade van Venezuela twijfelen critici aan de juridische houdbaarheid van de acties tegen olietankers. Maar er zijn ook experts die het aanpakken van de schaduwvloot, waar zowel Bella I en Skipper als Centuries toe zouden behoren, toejuichen.

Wat is de schaduwvloot?

De schaduwvloot is een netwerk van rond de 1500 olietankers die door Rusland, Iran en Venezuela worden gebruikt om gesanctioneerde olie wereldwijd te verschepen. Die tankers varen vaak onder een valse registratie en verhullen hun locatie door technische trucs. Ze zijn ouder dan gemiddeld en voldoen vaak niet aan moderne veiligheids- en milieunormen. Vanwege valse registratie of andere tekortkomingen zijn ze meestal niet verzekerd.

Ondertussen begint de harde Amerikaanse aanpak van de schaduwvloot voor irritatie te zorgen in China. Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking noemde de inname van Centuries een serieuze inbreuk op het internationaal recht. Het ministerie zei dat Venezuela het recht heeft om relaties met andere landen te onderhouden en dat China tegen alle "eenzijdige en illegale" sancties is. De olie die Centuries aan boord had, was bestemd voor de Chinese markt.

Tegelijkertijd is het duidelijk dat sommige landen in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied meewerken met het Amerikaanse optreden. Vlak voordat de Amerikanen aan boord gingen van Centuries, verwijderden de autoriteiten van Panama de tanker uit het nationale schepenregister, schrijft een scheepvaartdeskundige op sociale media. Daarmee werd de tanker stateloos, waardoor de VS die onder het zeerecht zou mogen enteren.

De Amerikanen zeiden gisteren tegen de VN-Veiligheidsraad dat ze doorgaan met acties om de olie-inkomsten van het regime van de Venezolaanse leider Maduro af te knijpen. De acties slagen er al in om de handel ernstig te verlammen. Een volgeladen olietanker die vorige week de Venezolaanse wateren had verlaten, is teruggekeerd uit vrees voor onderschepping door de VS. Inmiddels gebruikt Venezuela tankers aan de wal om olie op te slaan omdat de meeste opslagtanks aan land vol zijn.

Achtervolging gaat door

De Amerikanen wachten tot ze voldoende agenten aanwezig hebben voordat ze de Bella I proberen te enteren, volgens de bronnen van Reuters. Het enteren op onvrijwillige basis wordt deels uitgevoerd met helikopters waaruit agenten of troepen zich laten zakken via touwen. De Amerikaanse marine, die meer dan voldoende troepen paraat heeft staan in het gebied om zo'n klus te klaren, wordt niet ingezet.

De keuze lijkt te zijn gevallen op de minder goed uitgeruste kustwacht, wellicht omdat die, in tegenstelling tot de marine, een rol mag spelen in wetshandhaving. Een admiraal getuigde onlangs in het Amerikaanse Congres dat de kustwacht dringend toe is aan meer middelen om de snel groeiende lijst handhavingstaken, onder meer in de Caribische Zee, aan te kunnen.

Dean Snowfield, Sleighbelle en Daniel & The Holly Jollies: het lijken doodgewone artiesten die kerstliedjes uitbrengen op Spotify. Maar in werkelijkheid bestaan ze helemaal niet en zijn hun kerstcovers met kunstmatige intelligentie (AI) gemaakt. Ook SoundCloud en YouTube staan er vol mee.

De invloed van AI op de muziekwereld groeit elk jaar, zegt muziekdeskundige Kris Keijser. Hij produceert zelf nummers met kunstmatige intelligentie zoals Zo Zomer van 'John de Koning' uit 2024. "Daar zit een soort ruis doorheen; het klinkt eigenlijk niet goed. Als je het nu zou maken met AI-app Suno, dan hoor je echt de kwaliteitsslag. De technologie is verbeterd, maar je hoort nog steeds dat het nep is."

30.000 AI-nummers per dag

Van Spotify is niet bekend hoeveel procent van de totale bibliotheek uit AI-nummers bestaat. Wel heeft de streamingdienst afgelopen jaar 75 miljoen 'spamnummers' verwijderd. Dit zijn liedjes die door AI zijn gemaakt en nagenoeg hetzelfde klinken als echte artiesten.

Bij vergelijkbare streamingdiensten is het aanbod AI-content wel bekend. Zo ontdekte het Franse Deezer via een eigen tool dat ongeveer een derde van alle geüploade muziek met AI is gemaakt. Dat komt neer op meer dan 30.000 nummers per dag.

Datawetenschapper Janne Spijkervet doet veel onderzoek naar kunstmatige intelligentie en produceerde met rapper Willie Wartaal het liedje Abbus, de inzending voor het AI Songfestival in 2020. "De eerste signalen dat AI groot zou worden, deden zich tien jaar geleden voor. Dat uitte zich in playlists, die door AI worden voorgeschoteld."

Eind 2023 kwam Suno uit, een van de eerste AI-programma's waarmee gebruikers zelf nummers kunnen maken. "Toen kwam generatieve AI echt op de kaart; die technologie leert van alle muziek die wereldwijd beschikbaar is", zegt Spijkervet. "Elk door AI gegenereerd nummer is gebaseerd op bestaande artiesten en liedjes. En dat slaat aan bij luisteraars."

Zo is de cover van Santa Baby van AI-artiest Sleighbelle op Spotify al meer dan 14 miljoen keer beluisterd. Het nummer verschijnt in afspeellijsten tussen artiesten van vlees en bloed als Ella Fitzgerald, Michael Bublé en Brenda Lee.

"Het gebeurt steeds vaker dat bepaalde artiesten worden nagebootst, laatst overkwam het ook Tim Knol", zegt Spijkervet. "Dat is schadelijk voor artiesten, omdat je de spot drijft met hun werk." Bovendien lopen zij inkomen mis.

Geen toestemming

Ook is het voor luisteraars vaak moeilijk om het verschil te horen tussen AI-gegenereerde muziek en nummers van echte artiesten. Uit een recent onderzoek van Deezer en Ipsos bleek dat 97 procent van de 9000 deelnemers niet kon aangeven welke nummers door AI waren gemaakt en welke niet.

Volgens Spijkervet moet het voor luisteraars duidelijker zijn wanneer ze naar AI-content luisteren. "Het nadoen of toe-eigenen van iemands stem gaat verder dan een nummer coveren. Het wordt vaak ook niet gelabeld als AI-muziek op Spotify of YouTube", zegt ze.

Spijkervet verwacht dat AI-muziekgeneratoren uiteindelijk een kwaliteitsplateau zullen bereiken. Dit heeft te maken met de vele rechtszaken die platenlabels hebben aangespannen tegen platforms zoals Suno en Udio, voor het zonder toestemming gebruiken van bestaande muziek. "Op een gegeven moment zullen deze platforms zich echt aan de regelgeving moeten houden en kunnen ze niet langer alle muziek gebruiken om hun modellen te trainen."

Muziekdeskundige Keijser zegt dat er voordelen zitten aan het gebruiken van AI voor het maken van muziek. "Het kan je als artiest inspireren en verder helpen. Bijvoorbeeld als je een bepaalde tekst in je hoofd hebt en je weet hoe je het gezongen wil hebben, komt het programma met net iets anders."

Schoonheidsfoutjes

Kerstnummers bedenken is een stuk lastiger, zegt hij. "Een echt goed kerstliedje maken is moeilijk: het moet je raken of er moet een verhaal achter zitten. AI-kerstnummers vangen vaak meer een algemeenheid."

Bovendien hoor je vaak dat het nep klinkt, met name als je goed naar de stem luistert, zegt Keijser. "In nummers van The Band, The Beatles of D'Angelo zitten bepaalde foutjes die AI niet maakt, en juist dat maakt ze ongelofelijk goed. Er zit ook een groove in die je niet door AI kunt vervangen."

Spijkervet voegt toe dat kerstmuziek bij uitstek een genre is waarin echtheid en authenticiteit belangrijk zijn. "Het is leuk om AI uit te proberen en er creatief mee aan de slag te gaan, maar kerstnummers die het goed doen, bestaan al 40 jaar, en het zijn steeds dezelfde artiesten en nummers. Het kerstgenre grijpt terug naar traditie, knusheid en nostalgie, en daar past AI als experiment niet bij."

Een toeschouwer die maandagavond zwaargewond raakte bij een lichtjestocht in Nunspeet is overleden. Dat heeft de politie bekendgemaakt. De leeftijd en woonplaats van de overledene worden in verband met de privacy niet gedeeld.

Eerder op de dag vertelde Céline Blom, de burgemeester van Nunspeet, aan de NOS dat er nog vijf gewonden in het ziekenhuis lagen, waarvan er twee ernstig gewond waren geraakt.

Bij het ongeval raakten meerdere kinderen gewond; hoeveel exact is niet bekendgemaakt. Zij hebben inmiddels het ziekenhuis verlaten.

Bestuurder gewond

Onder de gewonden die nog in het ziekenhuis verblijven is ook de 56-jarige vrouw die de auto bestuurde. Zij reed in op een groep mensen, die stonden te wachten op de jaarlijkse lichtjesparade. Volgens de politie lijkt er geen sprake van opzet, maar het onderzoek loopt nog.

Mogelijk is de bestuurder onwel geworden. Ze was in ieder geval niet onder invloed van drank of drugs, liet de politie dinsdag weten. De vrouw is wel aangehouden, zoals gebruikelijk bij ernstige verkeersongevallen.

Ooggetuigen van de aanrijding vertellen wat ze hebben meegemaakt:

Vandaag kwamen zo'n vijftig mensen in Nunspeet bijeen om na te praten over het ongeluk. "De verhalen waren intens", vertelt burgemeester Blom. "Al die verhalen samen geven voor hen het beeld van wat er nou eigenlijk is gebeurd. Ik merk dat die behoefte er is."

Schuldgevoel

"Wat mij heel erg bijblijft zijn de mensen die in de 'wat als?'-stand staan", aldus Blom. "Zij zeggen: 'Ik stond eerst daar en ik ben van plek veranderd. Anders was ik het geweest.' Ik merk dat er bijna een soort schuldgevoel is. Ze zeggen: 'Omdat ik verplaatst ben, stonden zij daar'."

"Dat is natuurlijk een emotie die niet te bevatten is", vervolgt Blom. "Ik heb kinderen hun ouders zien troosten. Zij zien ook dat hun ouders verdriet hebben. Dat vond ik moeilijk om te zien."

Bij de bijeenkomst waren ook deskundigen van Slachtofferhulp, ggz en GGD aanwezig, om de aanwezigen verwerkingstips te geven. "Neem de tijd voor jezelf, vraag om hulp en laat je helpen", somt de burgemeester die suggesties op. "Dit is niet met een paar dagen voorbij."

Rusland heeft een rechtszaak aangespannen tegen een kunstenaar uit Duitsland, vanwege de beeltenis van de Russische president Poetin op een praalwagen. Hij wordt beschuldigd van verspreiding van valse informatie over het Russische leger en belediging van Poetin als opperbevelhebber daarvan.

Na een voorbereidende zitting vanochtend in Moskou werd bekend dat het proces 30 december van start gaat. Op het vergrijp staat een boete of een celstraf van maximaal 10 jaar. Op verdere vragen van het Duitse persbureau DPA wilde de rechtbank geen antwoord geven.

De beklaagde, de Duitse kunstenaar Jacques Tilly, zal niet in de Russische rechtbank verschijnen. "Ik heb nog geen enkele brief of andere informatie ontvangen", laat hij aan Duitse media weten.

Poetin in gevangenisuniform

De grote Duitse carnavalsoptochten staan bekend om hun satirische praalwagens, met vaak bekende figuren als Donald Trump, de Duitse bondskanseliers of FIFA-baas Infantino. Tilly maakt de wagens al sinds de jaren 80, en Poetin is een van zijn favoriete onderwerpen.

Tilly ontwierp vorig jaar een praalwagen waarop Poetin met wijd opengesperde mond het land Oekraïne opeet, met de tekst "erstick dran!" (stik erin!). Dit jaar beeldde hij Poetin af in een gevangenisuniform en met bebloede handen; hij wordt geplet door een grote stalen bal aan een ketting om zijn nek.

'Belachelijk'

"Mijn eerste reactie was ongeloof", zegt Tilly tegen Duitse media over het moment dat hij hoorde over de aanklacht. "Dat zo'n grote staat als Rusland hier zoveel aandacht aan besteedt. Blijkbaar doet humor toch meer pijn dan ik dacht."

Tilly noemt de rechtszaak belachelijk, en heeft zich voorgenomen de aanklacht als onderwerp te gebruiken bij een van zijn volgende praalwagens. Aan de andere kant wil hij ook niet in een strafkamp terechtkomen, zegt hij. "Mijn wellnessvakantie naar de sauna's in Moskou is even van de baan."

In Europa is met verontwaardiging gereageerd op de inreisverboden voor onder meer voormalig Eurocommissaris Thierry Breton. De Fransman Breton en vier Europese leidinggevenden van non-profitorganisaties die zich inzetten tegen desinformatie mogen de VS niet meer in. De VS beschuldigt hen van online censuur.

De Europese Commissie veroordeelt het Amerikaanse besluit. De EU heeft de VS ook om opheldering gevraagd. "Onze digitale regels garanderen een veilig, eerlijk en gelijk speelveld voor alle bedrijven, en worden eerlijk en zonder discriminatie toegepast. Indien nodig zullen we snel en resoluut reageren om onze regelgevende autonomie te verdedigen tegen ongerechtvaardigde maatregelen", staat in een verklaring van de Commissie.

Ook de Franse president Macron heeft de Amerikaanse sancties veroordeeld. "Deze maatregelen komen neer op intimidatie en dwang gericht op het ondermijnen van de Europese digitale soevereiniteit", zegt Macron op X. "Samen met de Europese Commissie en onze Europese partners zullen we onze digitale soevereiniteit en onze regelgevende autonomie blijven verdedigen."

Visumbeperkingen VS

Het opleggen van individuele inreisverboden door de VS is een uitzonderlijke maatregel. In het verleden zijn ze opgelegd aan mensen die beschuldigd zijn van wijdverbreide corruptie en mensenrechtenschendingen.

Dan gaat het bijvoorbeeld om Yahya Jammeh, voormalig president van Gambia. Een ander voorbeeld is de Chinese partijsecretaris in Xinjiang Chen Quanguo. Hij werd in 2020 gesanctioneerd vanwege het schenden van de mensenrechten van de Oeigoeren.

Recent kondigde de regering-Trump aan het visum van de president van Colombia in te trekken om "roekeloze en opruiende" opmerkingen tijdens een pro-Palestijns protest in New York rond de jaarvergadering van de VN.

De Amerikanen richten hun pijlen op de Digital Services Act (DSA) van de Europese Unie. Deze wet stelt (Amerikaanse) techbedrijven zelf verantwoordelijk voor onder meer het tegengaan van desinformatie, beïnvloeding van verkiezingen en het verspreiden van haatberichten op hun platform.

De Franse zakenman Breton, van 2019 tot 2024 Europees commissaris voor de interne markt, wordt door de Amerikaanse onderminister voor publieke diplomatie Sarah Rogers "het brein achter de DSA" genoemd.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio beschuldigt Breton en de vier anderen ervan "georganiseerde pogingen" te hebben ondernomen om "Amerikaanse platforms te dwingen Amerikaanse standpunten die zij afwijzen te censureren, te devalueren en te onderdrukken".

'Washington maakt regels niet'

De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Noël Barrot benadrukt dat de DSA in Europa op democratische wijze is aangenomen. De opvolger van Breton, de Fransman Stéphane Séjourné, had ook kritiek. "Geen enkele sanctie zal de soevereiniteit van de Europese volkeren tot zwijgen brengen", zei hij.

Ook twee bestuursleden van de Duitse non-profitorganisatie HateAid kregen een Amerikaans visumverbod. Het Duitse ministerie van Justitie noemt dat onaanvaardbaar en zegt dat de twee de "steun en solidariteit" van de regering krijgen.

Daarnaast wijst het ministerie erop dat HateAid mensen steunde die slachtoffer zijn van "onwettige digitale haatzaaiende uitlatingen". "Iedereen die dit als censuur omschrijft, geeft een verkeerde voorstelling van ons constitutioneel systeem", staat in een verklaring. "De regels waarmee we in de digitale ruimte in Duitsland en Europa willen leven, worden niet in Washington gemaakt."

If you read about Hall effect sensors — the usual way to detect and measure magnetic fields these days — it sounds deceptively simple. There’s a metal plate with current …read more

IJsmeesters en vrijwilligers werken op meerdere plekken in het land hard om ijsbanen gereed te maken voor schaatsplezier tijdens de kerstdagen. Vanwege de gunstige omstandigheden en nachtvorst zijn sommige ijsbanen naar verwachting morgen al open. "Het kriebelt. Dat merk ik bij mezelf en bij alle vrijwilligers", zegt Frederik Swart, voorzitter van de Doornsche IJsclub tegen RTV Utrecht.

De schaatsbanen hebben wel wat voorbereiding nodig. "De baan moet absoluut schoon zijn", legt Swart uit. "De basis moet goed zijn. Sommige vrijwilligers vinden het leuk om op de vreemdste tijden aan de bak te gaan om mensen dit plezier te geven." De tanks met water staan al klaar om de baan te voorzien van een mooie laag ijs.

Ook in Oosterbeek hopen ze te kunnen schaatsen. Zo maken vrijwilligers de schaatsbaan klaar:

IJsmeester Theo Schippers zegt dat de weersomstandigheden gunstig zijn voor de ijsbaan in Doorn. "De oostenwind veegt de warmte weg, waardoor het bevriezingsproces niet wordt belemmerd. De bomen houden de zon ook lekker tegen."

Ook in Zeist hopen ze snel open te kunnen. "We hebben er echt wel zin in. We hebben een leuk clubje vrijwilligers bij elkaar", zegt voorzitter Kobus Schellevis van IJsbaan Zeist. "Gisteravond hebben we in een vergadering de knoop doorgehakt en we gaan proberen vannacht ijs te maken."

IJsmeester Koen Koster moet daarom op kerstavond al aan de bak. "We beginnen om 22.00 uur met schoonmaken. Daarna proberen we er een eerste laagje water op te krijgen. Vervolgens sproeien we er een laagje overheen. Heel belangrijk is dat je het eerste laagje goed laat opdrogen. Anders moet je veel langer wachten."

De baan in Zeist gaat naar verwachting morgen al open:

Als alles volgens plan verloopt staan er met kerst zo'n 1300 mensen op het ijs, verwacht de club. Dat er geschaatst wordt tijdens kerst vindt de ijsmeester extra bijzonder. "Het is hier altijd vrede op aarde op het ijs en saamhorigheid. Heerlijk is dat."

Hoopvol

Ook in Overijssel zijn de mensen achter de ijsbanen hoopvol, maar nog een beetje terughoudend. "Het zou fantastisch zijn als het lukt", zegt Jarno van Faassen van de ijsvereniging in Gramsbergen tegen RTV Oost.

Ook de Steenwijker IJsclub hoopt op een schaatsdag, maar die vereniging heeft iets lagere temperaturen nodig dan verwacht, zegt woordvoerder Gerrit Finke. Daar wordt geschaatst op een ondergespoten weiland. Er is 6 tot 7 centimeter ijs nodig, wil de baan open kunnen. Dat is een paar centimeter meer dan de verenigingen die water op asfalt laten lopen.

Finland verhoogt de uittredingsleeftijd voor reservisten naar 65 jaar. Dat betekent dat voormalige dienstplichtigen na hun diensttijd vijftien jaar kunnen worden opgeroepen. Oud-officieren bleven al tot hun 60ste reservist. De verhoging betekent dat zij vijf jaar langer oproepbaar blijven.

"Het aantal Finse reservisten zal in 2031 rond de 1 miljoen liggen", zei minister van Defensie Häkkänen bij de presentatie van het besluit. "Deze en andere maatregelen moeten het signaal versterken dat Finland nu en in de toekomst voor zijn veiligheid zorgt." Finland telt 5,6 miljoen inwoners.

De maatregel heeft te maken met de angst voor een aanval van buurland Rusland. De landen delen een grens van meer dan 1300 kilometer.

In 1939 viel de toenmalige Sovjet-Unie Finland binnen. Finland moest in ruil voor beëindiging van de oorlog een aantal stukken grondgebied aan de Sovjet-Unie afstaan.

Correspondent Rolien Créton ging in oktober met Finse dienstplichtigen mee die les kregen in het leggen van mijnen:

Het Openbaar Ministerie ziet geen aanknopingspunten om in beroep te gaan in de zaak van de dodelijke steekpartij bij de Erasmusbrug in Rotterdam. Vorig jaar september stak Ayoub M. uit Amersfoort daar willekeurig in op aanwezigen, waarbij een 32-jarige Duitser om het leven kwam en een 33-jarige man uit Zwitserland zwaargewond raakte.

Het Openbaar Ministerie had twintig jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist voor moord en poging tot moord met terroristisch oogmerk. De rechtbank ging daar vorige week niet in mee; die oordeelde dat de man volledig ontoerekeningsvatbaar was en legde alleen tbs op. De rechtbank acht wel bewezen dat M. met een terroristisch motief handelde, maar ook dat zijn daden hem niet kunnen worden aangerekend.

Het OM zegt daar nu over dat het het vonnis heeft bestudeerd en dat een hoger beroep "geen reëel uitzicht biedt op een andere uitkomst". Toch benadrukt het OM dat het nog altijd vindt dat de man slechts deels ontoerekeningsvatbaar was.

Daarbij houdt het vast aan het rapport van het Pieter Baan Centrum, de observatiekliniek die Ayoub M. uitvoerig heeft onderzocht. De conclusie was dat M. weliswaar aan psychoses leed, maar deels toerekeningsvatbaar was.

Jihadistisch materiaal

In een van de politieverhoren heeft M. gezegd dat ongelovigen gedood moesten worden. Op zijn laptop en telefoon werd jihadistisch materiaal gevonden, zoals video's van terreurorganisatie Islamitische Staat over zelfmoordaanslagen en het leven in het kalifaat.

Op het moment van de mesaanval stond M. onder toezicht vanwege een ander incident met een mes. Hij had zijn moeder een paar jaar geleden aangevallen en was veroordeeld tot tbs met voorwaarden.

Het Openbaar Ministerie pakt nog net voor het einde van het jaar 82 miljoen af van een groep vermeende fraudeurs. Daarmee ontneemt het in een klap bijna net zoveel crimineel geld als normaal gesproken in een heel jaar.

Afgelopen jaar werd er bijvoorbeeld door het Openbaar Ministerie (OM) en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) samen voor 99 miljoen euro aan crimineel vermogen afgepakt.

Het kan daarbij gaan om geld, maar ook om bijvoorbeeld luxe auto's, dure horloges of bitcoins. Of het gaat om waardepapieren, zoals aandelen of obligaties. Dat was bij de verdachten in deze zaak het geval.

Oude verdachten

De zaak kwam aan het rollen na onderzoek van de Belastingdienst. Tussen 2006 en 2009 gebruikten de verdachten vervalste contracten. Het geld dat ze binnenhaalden ging naar Zwitserse bankrekeningen. De miljoenen waren afkomstig van een buitenlandse multinational. Zeker 111 miljoen dollar werd via een stichting in buitenlandse waardepapieren geïnvesteerd.

Inmiddels zijn de verdachten oud en ziek. "Sommigen kampen met ernstige gezondheidsproblemen, diverse betrokkenen hebben hun werkzaamheden inmiddels neergelegd en een aantal is overleden", schrijft het Openbaar Ministerie.

Dat de zaak en de verdachten inmiddels zo oud zijn, heeft ertoe geleid dat het OM niet naar de rechter is gestapt, maar afspraken heeft gemaakt met de groep verdachten. De zogenoemde strafbeschikkingen leveren een stuk sneller resultaat op.

Tips gevraagd

Het nadeel van de route buiten de rechter om is dat veel feiten niet naar buiten komen. Welke bedrijven en stichtingen de fraudeurs gebruikten, is onbekend. Dat geldt ook voor de waardepapieren en waar de miljoenen precies vandaan komen. Het OM wil geen details geven over deze zaak.

Weet u meer over deze fraudezaak? Tips mogen naar economie@nos.nl

Nieuwe afpakwet op komst?

Afpakken van crimineel geld kan in de toekomst mogelijk veel makkelijker gaan. Nu is er een veroordeling nodig, of moet de crimineel afspraken willen maken. Maar een voorgestelde nieuwe wet moet afpakken ook mogelijk maken zonder veroordeling.

Dat wetsvoorstel is nu in consultatie, wat betekent dat iedereen er een reactie op mag geven. "De nieuwe wet zou echt een schokgolf onder criminelen veroorzaken", zegt een woordvoerder van het OM. Justitie hoopt dan ook dat wet er komt.

In de reacties is niet iedereen even positief. Verschillende mensen vrezen dat de overheid te makkelijk vermogen kan afpakken van mensen van wie niet is bewezen dat ze crimineel zijn.

Een emotionele oproep van de 11-jarige Vlaamse Hafsa in de Vlaamse versie van Het Glazen Huis heeft zo'n 2000 nieuwe stamceldonoren opgeleverd, waaronder ook 600 in Nederland. Dat bevestigde Mirjam Fechter van de stichting Matchis gisteren in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen.

De oproep van Hafsa werd massaal gedeeld, zowel in Nederland als in België. In Vlaanderen hebben zich 1335 nieuwe donoren aangemeld en in Wallonië 135, meldt VRT Nieuws.

Hafsa is een meisje van Marokkaanse afkomst. Ze lijdt aan bèta-thalassemie major, een levensbedreigende bloedziekte waarbij lichaamscellen niet genoeg zuurstof krijgen. Dat leidt tot een zeer ernstige vorm van bloedarmoede. Om te overleven heeft zij elke twee weken een bloedtransfusie nodig.

Noord-Afrikaanse donor

Hafsa's enige kans op genezing is een stamceltransplantatie met stamcellen van een donor van Marokkaanse of Noord-Afrikaanse afkomst. Die zijn er bijna niet. "Dat komt voornamelijk omdat Noord-Afrikaanse landen en Marokko geen stamceldonorbanken hebben, waardoor dus ook geen stamceldonoren worden geregistreerd", zei Fechter in het Oog.

Haar stichting koppelt donoren aan patiënten die stamcellen nodig hebben. Begin deze maand deed Matchis zelf ook een oproep voor Hafsa. De stichting registreert de etnische achtergrond van de donoren niet, maar vermoedt dat er onder de aanmeldingen relatief veel Nederlanders met Marokkaanse wortels zitten, gezien de piek in aanmeldingen.

Juiste match

De honderden nieuwe aanmeldingen betekenen niet dat Hafsa nu geholpen is, ook niet als daar donoren met de juiste afkomst tussen zitten. Voorwaarde is dat stamcellen van de donor matchen met die van een patiënt.

Eerst wordt gezocht naar een donor binnen de familie, broers en zussen. In 30 procent van de gevallen vindt men daar een geschikte donor. Zo niet, dan wordt in het wereldwijde donorbestand gezocht.

Etnische achtergrond speelt daarbij een grote rol. Hoe meer mensen met dezelfde etnische achtergrond in het bestand zitten, des te groter de kans dat een geschikte donor wordt gevonden, maar zekerheid is er niet.

Currently quartz crystal-based oscillators are among the most common type of clock source in electronics, providing a reasonably accurate source in a cheap and small package. Unfortunately for high accuracy …read more

Een pro-Russische hackersgroep zit achter de cyberaanval op het Franse postbedrijf La Poste, melden de Franse autoriteiten. De online diensten werden maandag, drie dagen voor Kerstmis, getroffen door de cyberaanval.

Daardoor raakte de bezorging van pakketten en post verstoord. Zo konden medewerkers van het postbedrijf pakketbezorgingen niet volgen. Miljoenen Fransen zouden getroffen zijn door de aanval. De Franse krant Le Figaro meldt dat de online diensten van het postbedrijf inmiddels gedeeltelijk zijn hersteld.

Ook de banktak van het postbedrijf, La Banque Postale, werd geraakt. Klanten konden geen betalingen goedkeuren in de app. De bank meldt vandaag dat de storing is verholpen.

Noname057

De aanval zou volgens de Franse autoriteiten zijn opgeëist door Noname057. De groep wordt in verband gebracht met meerdere aanvallen in andere Europese landen, ook in Nederland.

Zo viel de pro-Russische hackersgroep in mei meer dan vijftig Nederlandse websites aan. Ook legde die dit jaar meerdere Franse websites plat met ddos-aanvallen. Bij zo'n aanval wordt een website bestookt met een enorme hoeveelheid dataverkeer, waardoor de site trager of onbereikbaar wordt.

Tijdens een internationale politieoperatie in juli werden meer dan honderd servers offline gehaald die door Noname057 werden gebruikt om ddos-aanvallen uit te voeren.

De groep is sinds de invasie van Rusland in Oekraïne in 2022 actief en heeft het voornamelijk gemunt op bedrijven en overheden van landen die bondgenoot zijn van Oekraïne.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft ruim een kwart van het consumentenvuurwerk afgekeurd. Het was niet veilig. De importeurs moeten ervoor zorgen dat het uit de winkels wordt gehaald, zodat het rond oud en nieuw niet wordt afgestoken.

De inspectie test het zogeheten F2-vuurwerk ieder jaar. Dit keer bleek 25,8 procent onveilig. Dat is veel minder dan vorig jaar, toen 40,9 procent werd afgekeurd. De jaren ervoor lag het percentage iets boven 20 procent.

Dit jaar viel op dat er veel mis was met de zogenoemde lontvertraging. Sommige lonten waren te kort, andere juist te lang. Het gevolg is dat vuurwerk te snel afgaat of juist onverwacht laat. Ook zag de inspectie vuurwerk dat niet volledig afging, waardoor er blindgangers achterbleven, en bleef het vuurwerk te lang nabranden. Het moet na twee minuten uit zijn.

"De consument moet ervan uit kunnen gaan dat vuurwerk uit de winkel veilig is. Dus natuurlijk zien we het liefst 0 procent afkeur ", zegt de inspectie. "Ten opzichte van 2024 ligt het afkeurpercentage een stuk lager, maar een kwart afkeur is nog steeds te hoog."

186 risicovolle soorten

Voor de test zijn 186 verschillende vuurwerkproducten uitgeprobeerd. Daarbij kiest de inspectie bewust voor de risicovolste soorten, zoals batterijen en meerdere batterijen die gecombineerd worden. Een batterij is relatief zwaar vuurwerk in een doos waarbij je een keer een lont aansteekt. Uit de doos schieten over een langere tijd lichtkogels de lucht in.

Vuurwerk dat is goedgekeurd, mag dit jaar worden verkocht op maandag 29 december, dinsdag 30 en woensdag 31 december.

In Australië is een man aangehouden in verband met antisemitische berichten die een paar uur na de aanslag op Bondi Beach in Sydney op sociale media verschenen. De 39-jarige man wordt ervan verdacht te hebben geschreven dat "de twee schutters het recht hadden om zichzelf te verdedigen tegen Joden en alle toekomstige Joden". Dat steunde hij "100 procent", staat in een bericht.

Bij een huiszoeking in de woning van de 39-jarige verdachte werden zes geweren en zo'n 4000 patronen gevonden. Ook had de man vlaggen van terreurorganisaties Hamas en Hezbollah in zijn bezit.

In notitieblokjes die werden gevonden stonden antisemitische uitspraken, verwijzingen naar Adolf Hitler en de Holocaust, en de benodigdheden voor het maken van een bom. Alle spullen zijn in beslag genomen.

De man wordt verdacht van illegaal wapenbezit en racistische intimidatie. Hij verscheen vandaag voor de rechter in de westelijke stad Perth en blijft voorlopig vastzitten.

Visa ingetrokken

Daarnaast hebben de Australische autoriteiten vandaag het visum van een Britse man ingetrokken nadat hij een hakenkruis had gedeeld op sociale media. De 43-jarige man werd op 8 december aangeklaagd voor het oproepen tot geweld op platform X en het tonen van het nazisymbool.

De man is aangehouden en wordt beschuldigd van het hebben van "een pro-nazi-ideologie met een specifieke haat tegen de Joodse gemeenschap, en het oproepen tot geweld tegen deze gemeenschap". Bij zijn aanhouding in zijn woning werden wapens gevonden, waaronder zwaarden met hakenkruizen erop.

"Als je met een visum naar Australië komt, ben je hier als gast", zei minister van Binnenlandse Zaken Burke tegen Australische media. Soortgelijke woorden gebruikte hij vorige maand, toen Australië het visum van een Zuid-Afrikaan introk nadat de man zich in Sydney bij een neonazibetoging had gevoegd.

Aangescherpte wetten

Naar aanleiding van de aanslag op Bondi Beach heeft het parlement van de Australische deelstaat New South Wales eerder deze week nieuwe wapen- en antiterreurwetgeving aangenomen. Inwoners kunnen nog voor maximaal vier wapens een vergunning krijgen; voor boeren worden dat er tien. Verder komt er een verbod op het in het openbaar tonen van terreursymbolen, zoals vlaggen van organisaties als IS, Hamas of Hezbollah.

De nieuwe wetgeving regelt ook dat protesten tot drie maanden na een terroristische aanval kunnen worden ingeperkt. Deelstaatpremier Minns noemt de wapenwetten "de strengste in Australië".

Geïnspireerd door IS

De aanpassingen volgen op de aanslag in Sydney, waar een vader en zoon op 14 december het vuur openden op mensen die samenkwamen voor Chanoeka, het joodse lichtjesfeest. Daarbij vielen vijftien doden.

De 50-jarige vader werd doodgeschoten door de politie. De 24-jarige zoon zit vast. Volgens Australische autoriteiten werden de twee geïnspireerd door terreurgroep IS.

De Tsjechische minister van Defensie mag zich voortaan niet meer uitlaten over Oekraïne. Alleen uitspraken over het eigen leger zijn toegestaan. Dat is de uitkomst van overleg in de eerste regeringscrisis van de nieuwe rechts-populistische coalitie van Andrej Babis.

De onrust begon afgelopen vrijdag, toen de kersverse minister Jaromír Zuna van Defensie zijn steun aan Oekraïne uitsprak. "Oekraïne is een land dat zich verdedigt, Rusland is de agressor", zei hij daarover. Dat waren feitelijke en weinig omstreden woorden, die op brede steun kunnen rekenen in het pro-Oekraïense Tsjechië, maar niet binnen Zuna's eigen partij.

Zijn uiterst-rechtse en pro-Russische SPD vormt samen met de eveneens uiterst-rechtse Motoristen en het populistische ANO van Babis sinds deze maand een coalitie. De SPD voerde campagne tegen steun aan Kyiv, wil Oekraïense vluchtelingen deporteren en ziet Tsjechië het liefst vertrekken uit de EU en de NAVO.

In ruil voor regeringsdeelname liet de SPD zijn meest radicale standpunten varen. Ook schoof de partij 'onafhankelijke experts' naar voren als minister, in plaats van eigen partijprominenten met een radicaler profiel. Zo werd de luitenant-generaal Zuna minister van Defensie en ook vicepremier namens de SPD.

Munitie-initiatief

Zuna leek de bestaande steun aan Oekraïne te willen voortzetten, tot opluchting van de rest van Europa. Tsjechië leidt een belangrijk initiatief waarbij het als tussenpersoon optreedt tussen Oekraïne en leveranciers van munitie. Zo blijft de afzender anoniem, bijvoorbeeld omdat die banden met Rusland onderhoudt. Het initiatief heeft dit jaar naar schatting 1,8 miljoen stuks artilleriegranaten opgeleverd.

Tsjechië betaalt zelf relatief weinig aan het project, maar ontvangt wel belastinginkomsten uit de munitiehandel. Zuna steunt het project, maar zijn eigen partij is tegen. Partijleider Okamura, een Japans-Tsjechische ondernemer, wil dat "geen enkele cent van Tsjechische burgers" meer naar wapens voor Oekraïne gaat.

Ook Zuna's aangekondigde reis naar Oekraïne en de aankondiging om Amerikaanse gevechtsvliegtuigen te kopen, leidden tot onrust binnen de partij. In een crisisoverleg van drie uur werd besloten dat Zuna mag aanblijven, zolang hij zich niet meer uitlaat over deze onderwerpen. Alleen premier Babis mag over Oekraïne spreken. De reis naar Kyiv is afgeblazen.

Monddood gemaakt

De minister en vicepremier lijkt monddood gemaakt. Tsjechische journalisten krijgen geen contact meer met hem, zijn account op X is verwijderd. Wel verscheen hij in een video waarin hij de SPD-fractievoorzitter beloofde niet naar Oekraïne te reizen. "Met de blik van een krijgsgevangene", oordeelde de krant Denik N.

Voor het munitie-initiatief lijkt een kosmetisch compromis bedacht. Het project zou voortaan niet meer onder het ministerie van Defensie vallen, zodat het niet meer de vingerafdruk van de SPD draagt.

Strijd om ministers

Daarmee is, kort voor Kerstmis, de rust weergekeerd in de nieuwe Tsjechische regering. De totstandkoming daarvan ging aanvankelijk soepel: al een maand na de verkiezingen werd een voorlopig regeerakkoord gepresenteerd. Daarna volgde een lange strijd om de ministersposten, die nog altijd niet volledig is beslecht.

President Pavel, die tot de huidige oppositie behoort, weigert de leider van de Motoristen te benoemen tot minister van Milieu. Aanleiding zijn racistische, antisemitische en homofobe Facebookberichten van deze Filip Turek. Daarmee keert hij zich tegen de democratische orde, stelt Pavel. Voorlopig doet de minister van Buitenlandse Zaken de milieuportefeuille erbij.

Ook de benoeming van Babis tot premier liep vertraging op, omdat de president eiste dat hij afstand zou doen van zijn meer dan 200 bedrijven. Dat was nodig om belangenverstrengeling te voorkomen. Inmiddels heeft Babis zijn bedrijven ondergebracht in een trustfonds.

Na de feestdagen hoopt de regering-Babis daadwerkelijk van start te gaan en het definitieve regeerakkoord te presenteren. Dan wordt ook duidelijk in hoeverre Tsjechië Oekraïne zal blijven steunen. Minister Zuna zal zich er in ieder geval niet over uitlaten.

De man die maandagnacht is gearresteerd na de vondst van een dode vrouw in Zaltbommel is de partner van de overledene. Dat heeft de politie bekendgemaakt. De man wordt verdacht van betrokkenheid bij haar dood.

De vrouw werd in de nacht van maandag op dinsdag gevonden in haar huis aan de Wichard van Pontlaan. Medische hulp mocht niet meer baten. Het is niet bekend of de man op hetzelfde adres woonde.

Wat er precies is gebeurd, is nog niet duidelijk. Het onderzoek loopt nog, schrijft Omroep Gelderland. De politie heeft geen verdere details of leeftijden van de verdachte en de vrouw bekendgemaakt.

De Arbeidsinspectie wil maaltijdbezorger Uber Eats in de regio Amsterdam een maand stilleggen. Dat bevestigt het ministerie van Sociale Zaken na een bericht in NRC.

Uber Eats doet volgens de Inspectie te weinig om maaltijdkoeriers zonder werkvergunning te weren bij de bezorging. Bij controles bleken koeriers niet over de benodigde documenten te beschikken.

Uber Eats is een online platform dat koeriers koppelt aan restaurants die maaltijden laten bezorgen.

Identiteitscheck

Uber Eats controleert of de persoon die maaltijden bezorgt echt de persoon is die bij Uber staat ingeschreven. Maar die identiteitscheck is niet waterdicht, tenminste niet tot februari van dit jaar toen de Arbeidsinspectie de laatste controle deed.

Bij die controle bleek dat koeriers een andere bezorger lieten inloggen op het platform om daarna zelf aan het werk te gaan. Bij de verplichte identiteitscontrole met een foto lieten zij een andere bezorger een selfie nemen, of scanden een foto in, in plaats van zichzelf te fotograferen.

De identiteitsfraude werd in de afgelopen jaren al verschillende keren vastgesteld door de Arbeidsinspectie en de politie. Naast het 'lenen' van een account door een maaltijdbezorger zonder papieren werd ook vastgesteld dat een accounthouder zelf niet in Nederland mocht werken. Hij had zijn account aangemaakt met valse of vervalste documenten.

Verscherpen

Uber Eats beloofde herhaaldelijk de identiteitscontroles aan te scherpen en zegt nu dat die echt sluitend zijn. "Wij hanteren een zerotolerancebeleid ten aanzien van illegale accountdeling", zegt een woordvoerder. "Elke bezorger die zijn of haar account deelt, wordt van het platform verwijderd."

"Het onderzoek waar deze zaak over gaat, startte jaren geleden en weerspiegelt niet de uitgebreide verbeteringen die sindsdien zijn doorgevoerd", aldus de woordvoerder. Hij wijst op "strengere controles om te waarborgen dat de juiste bezorger het werk doet en vernieuwde procedures voor documentverificatie".

Maar de hernieuwde belofte van beterschap is dus niet voldoende voor de Arbeidsinspectie.

Laatste waarschuwing

Voor het stilleggen van de bezorgactiviteiten van Uber Eats in de regio Amsterdam moet nog wel een juridische hobbel worden genomen. De Raad van State, de hoogste bestuursrechter, moet bepalen of er voldoende aanleiding was voor de 'laatste waarschuwing' die de Arbeidsinspectie aan Uber Eats gaf.

Die waarschuwing is nodig om daarna de bezorgactiviteiten stil te kunnen leggen. De rechtbank vernietigde eerder echter die waarschuwing, omdat de Arbeidsinspectie niet goed genoeg had gekeken naar de verbeteringen in de identiteitscontroles door Uber Eats.

De Raad van State beoordeelt die waarschuwing nu opnieuw. Het ministerie van Sociale Zaken brengt in deze procedure de resultaten in van de laatste controle, in februari, door de Arbeidsinspectie. Daarbij bleek dat de helft van de aangehouden bezorgers onder een geleend account werkten.

Als de Raad van State de laatste waarschuwing aan Uber Eats alsnog goedkeurt, kan de Arbeidsinspectie het stilleggen van de bezorging doorzetten. Daarmee zouden naast Uber Eats ook duizenden restaurants gedupeerd raken, die van de bezorgdienst gebruikmaken.

De Raad van State doet naar verwachting in februari uitspraak.

Veel minder baby's met het RS-virus komen dit jaar op de intensive care terecht dan in voorgaande jaren. Dat blijkt uit cijfers van het RIVM. Het lijkt een direct gevolg van de prik tegen het virus, die sinds september in Nederland beschikbaar is.

Voor harde conclusies over het directe effect van de prik is het nog te vroeg, legt kinderarts-infectioloog Joanne Wildenbeest uit. "Het seizoen lijkt iets later op gang te komen dan normaal en we weten nog niet welke baby's de prik hebben gehad, maar de inenting lijkt zijn vruchten af te werpen."

Pas over een maand is er meer over te zeggen, maar Wildenbeest is optimistisch. Ze werkt in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht en ziet de afname met eigen ogen. "Normaal zagen we toch wel tientallen kinderen met RS-virus op de IC, nu maar een handjevol."

Jaarlijkse cijfers

Het RIVM publiceert sinds een paar jaar wekelijkse cijfers over het RS-virus, waaronder het aantal opnames op de zeven kinder-IC's die Nederland heeft. Vergeleken met de afgelopen jaren zijn dat er nu beduidend minder, terwijl het virus wel aan de gebruikelijke winteropmars bezig is.

In week 50 en 51 werden in totaal 6 baby's op de IC opgenomen. In vorige winterseizoenen waren dat er in dezelfde twee weken ongeveer 40. Daarmee komt het totale aantal baby's dat dit najaar op de IC terechtkwam op 22. Vorig jaar om deze tijd, toen het virus ook vrij laat begon rond te gaan, waren dat er 66.

Vaccinatie of immunisatie?

De prik tegen het RS-virus die baby's krijgen, is geen vaccinatie, maar een zogeheten immunisatie. Dat betekent dat de antistoffen tegen het virus al in de prik zitten en niet door de baby zelf hoeven te worden aangemaakt. Daarom zijn er ook bijna nooit bijwerkingen. Met een prik is een baby zes maanden beschermd tegen het RS-virus.

Er is ook een vaccinatie tegen het RS-virus. Die wordt gegeven aan zwangere vrouwen. Zij maken antistoffen aan die dan via de placenta bij de baby terechtkomen. Ook dat biedt zes maanden bescherming tegen het virus.

Het respiratoir syncytieel-virus levert voor oudere kinderen en volwassenen niet veel meer dan een gewone verkoudheid op, maar bij baby's leidt het tot ernstige benauwdheid. Ze kunnen dan zelf niet meer voldoende zuurstof binnenkrijgen. Wereldwijd is het RS-virus de tweede doodsoorzaak bij zuigelingen, na malaria.

Hoewel in Nederland sterfte door het RS-virus zeldzaam is, kwamen jaarlijks wel enkele duizenden baby's in het ziekenhuis terecht. Elk jaar belandden 150 tot 200 van hen op de intensive care. Ziekenhuizen in buurlanden hebben wel eens moeten bijspringen om alle zieke baby's te helpen. Ook afgelopen winter leverden volle IC's problemen op.

Alle baby's een prik

Sinds september kunnen baby's in Nederland een prik krijgen tegen het virus. Die werd in 2023 goedgekeurd door het Europese geneesmiddelenbureau EMA. Begin 2024 adviseerde de Gezondheidsraad om zo snel mogelijk alle baby's een inenting te geven.

In Nederland was dat vanwege geldgebrek niet direct mogelijk. Andere landen, zoals Frankrijk en Luxemburg, deden dat wel. Het RIVM meldde dat het aantal ziekenhuisopnames in die landen met 80 procent is gedaald.

Een voormalig Eurocommissaris en vier Europese activisten van non-profitorganisaties die zich inzetten tegen desinformatie hebben een Amerikaans visumverbod opgelegd gekregen. Dat betekent dat ze de VS niet meer in mogen.

De regering-Trump beschuldigt hen ervan Amerikaanse socialemediaplatformen te censureren. Het meest prominente doelwit van de Amerikaanse regering is de Franse zakenman Thierry Breton. Hij was van 2019 tot 2024 Europees commissaris voor de interne markt.

De visumverboden volgen op de zogenoemde nationale veiligheidsstrategie van de Amerikaanse regering die deze maand werd gepresenteerd. Hierin werd het buitenlandbeleid van de VS voor de komende jaren uit de doeken gedaan. Het bevestigde dat Europa veel minder belangrijk is geworden voor de VS en dat de regering-Trump veel kritiek heeft op de EU.

'Bedreiging van Musk'

Een van de zaken waarop de Amerikanen hun pijlen richten, is de Digital Services Act (DSA) van de Europese Unie. Deze "digitaledienstenwet" stelt (Amerikaanse) techbedrijven zelf verantwoordelijk voor onder meer het tegengaan van desinformatie, beïnvloeding van verkiezingen en het verspreiden van haatberichten op hun platform. Ze zijn verplicht de risico's hierop te beperken.

Amerikaanse media meldden al eerder dat Amerika sancties overwoog tegen functionarissen die verantwoordelijk waren voor de DSA.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio noemde de vijf niet bij naam. Wel zei hij dat ze een visumverbod hebben gekregen omdat ze "georganiseerde pogingen hebben ondernomen om Amerikaanse platforms te dwingen Amerikaanse standpunten die zij afwijzen te censureren, te devalueren en te onderdrukken."

Onderminister voor publieke diplomatie Sarah Rogers identificeerde de vijf wel. Op X noemde Rogers ex-EU-commissaris Breton "het brein achter de DSA". Ook zei ze dat hij ooit X-eigenaar Elon Musk had "bedreigd" voorafgaand aan een interview van Musk met Trump. Waarschijnlijk refereert Rogers aan een waarschuwingsbrief die Breton schreef aan Musk in 2024. In de brief waarschuwde de Fransman Musk om geen gevaarlijke inhoud te verspreiden.

Democratisch gelegitimeerd

Breton heeft verontwaardigd gereageerd op het visumverbod: "Is McCarthy's heksenjacht terug?", zegt hij, verwijzend naar de jacht op communisten in het Amerika van de jaren 50 door de Republikeinse senator Joseph McCarthy.

"Ter herinnering: 90 procent van het Europees Parlement, ons democratisch gekozen orgaan, en alle 27 lidstaten hebben unaniem voor de DSA gestemd. Aan onze Amerikaanse vrienden: censuur bevindt zich niet waar jullie denken dat die zich bevindt", zegt Breton in het Engels op X.

De visumverboden treffen ook de Brit Imran Ahmed, die leiding geeft aan het Center for Countering Digital Hate, dat in de VS is gevestigd. Rogers zegt op X dat Ahmeds organisatie online platforms heeft opgeroepen om twaalf Amerikaanse 'anti-vaxxers' te verwijderen. Eén van hen was Robert F. Kennedy, de huidige minister van Gezondheidszorg en daarvoor jarenlang een drijvende kracht binnen de antivax-beweging.

'Onwettig en on-Amerikaans'

Daarnaast noemt Rogers Anna-Lena von Hodenberg en Josephine Ballon van de Duitse non-profitorganisatie HateAid. Hodenberg en Ballon noemen de visumverboden in een verklaring een poging om de handhaving van de Europese wetgeving voor Amerikaanse bedrijven in Europa te belemmeren.

"We laten ons niet intimideren door een regering die beschuldigingen van censuur gebruikt om degenen die opkomen voor mensenrechten en vrijheid van meningsuiting het zwijgen op te leggen", zeggen ze.

De laatste die een visumverbod heeft gekregen is Clare Melford, medeoprichter van de Global Disinformation Index (GDI). Het Amerikaanse persbureau Reuters citeert een woordvoerder van GDI die de Amerikaanse actie "immoreel, onwettig en on-Amerikaans" noemt en "een autoritaire aanval op de vrijheid van meningsuiting en een flagrante daad van overheidscensuur".

Visumbeperkingen VS

Het opleggen van visumbeperkingen door de VS is een uitzonderlijke maatregel. In het verleden zijn ze opgelegd aan mensen die beschuldigd zijn van wijdverbreide corruptie en mensenrechtenschendingen. Dan gaat het bijvoorbeeld om Yahya Jammeh, voormalig president van Gambia.

Een ander voorbeeld is de Chinese partijsecretaris in Xinjiang Chen Quanguo. Hij werd gesanctioneerd vanwege het schenden van de mensenrechten van de Oeigoeren.