Op de eerste dag van de NAVO-top in Den Haag wilde het bondgenootschap vooral eenheid en kracht uitstralen. Ook werd er aan de lopende band gehamerd op het uitgeven van meer geld aan defensie om de veiligheid te waarborgen.
"Als we oorlog willen voorkomen, moeten we meer gaan uitgeven", sprak secretaris-generaal Rutte bij de opening van de top. "We hebben munitie, munitie, munitie nodig. Dan krijgen we vrede door krachtig te zijn."
Rutte zei dat de NAVO-landen zich geen zorgen hoeven te maken of de VS zich wel blijft inzetten voor de alliantie. "De Amerikaanse president en de hoogste Amerikaanse leiders zijn volledig toegewijd aan de NAVO."
Toch zaaide Trump vandaag twijfel over die volledige toewijding. In zijn vliegtuig Air Force One, onderweg naar Schiphol, wilde hij tegen journalisten niet zeggen of hij achter artikel 5 staat uit het verdrag, dat inhoudt dat NAVO-landen een aanval op één lidstaat beschouwen als een aanval op alle lidstaten. "Dat ligt aan de definitie", zei hij.
'Het zal jouw succes zijn!'
Vanuit hetzelfde vliegtuig werd een inkijkje gegeven in de relatie tussen Rutte en Trump. Die laatste deelde een screenshot op Truth Social van een bericht van Rutte. "Gefeliciteerd en bedankt voor je beslissende actie in Iran", schrijft Rutte daarin onder meer. "Je vliegt nu naar een volgend groot succes in Den Haag vanavond. Europa gaat op een GROOTSE manier betalen, zoals ze zouden moeten doen, en het zal jouw succes zijn!", schrijft Rutte.
"Het was niet gepland, maar er staat niets geks in", zei Rutte daar later over. "Ik heb er geen enkel probleem mee." Op de vraag of het geen gênante vertoning was, zei hij zichtbaar niet onder de indruk: "Ja, weetje, dat is smaak, maar zo werk ik."
Een belangrijk onderdeel van de eerste dag was het Defence Industry Forum. Defensieministers, experts en het bedrijfsleven praatten daar over manieren waarop de NAVO beter kan samenwerken met de industrie. Rutte zei daar dat de NAVO "deze nieuwe productieoorlog" moet winnen. "Het is simpelweg ondenkbaar dat Rusland met een economie die 25 keer kleiner is dan NAVO ons kan overtreffen." Volgens Europese Commissie-voorzitter Von der Leyen moet Europa in 2030 "alles klaar hebben om een geloofwaardige afschrikking te hebben."
In tegenstelling tot de vorige drie toppen speelde de Oekraïense president Zelensky dit keer een beperkte rol, vanwege zijn bekoelde relatie met de Amerikaanse president Trump. Bij het Defence Industry Forum wees hij op het gevaar van Rusland.
"Onze inlichtingen bevestigen dat Rusland nieuwe operaties aan het plannen is op NAVO-territorium", waarschuwde Zelensky de aanwezigen. "Dat betekent in jullie landen", benadrukte hij. "Poetin denkt alleen aan oorlogvoeren. Zo lang hij doodt, leeft hij."
Later op de middag sprak hij de Tweede Kamer toe, waar hij opnieuw fel uithaalde naar de Russische president Poetin:
De NAVO-bondgenoten moesten het zoals vooraf bekendgemaakt in de middagsessie zonder Trump stellen. Hij landde rond 19.30 uur met zijn Air Force One op Schiphol, waarna hij in zijn gepantserde auto naar Den Haag werd gereden voor het diner met wereldleiders op Paleis Huis ten Bosch.
Bij het diner waren er ook nog toespraken, onder meer opnieuw van Rutte. Hij dankte koning Willem-Alexander en koningin Máxima voor de ontvangst "op deze prachtige plek", maar prees vooral de Amerikaanse president Donald Trump opnieuw uitvoerig. "De NAVO heeft inmiddels al meer dan 1000 miljard dollar toegevoegd aan de uitgaven. Meneer de president, beste Donald, dat is dankzij jou, die ons aanspoorde."
Willem-Alexander ging in zijn toespraak in op de historie van de Oranjezaal. Hij verwees daarbij naar de eerste vredesconferentie die hier gehouden werd door koningin Wilhelmina in 1899.
"Toen was het gevoel dat de vrede eeuwig zou duren. Maar daarna zou de Eerste Wereldoorlog beginnen. Vrede, vrijheid en democratie zijn de hoogste idealen. En de geschiedenis heeft ons geleerd hoe kwetsbaar onze waarden zijn als ze niet worden beschermd. Waar zouden we zijn zonder de NAVO?"
Woensdag gaat de top verder op het World Forum. Leiders van de NAVO-landen komen in de ochtend aan, gaan op de foto en vergaderen vervolgens in de North Atlantic Council. Daar moet definitief het besluit worden genomen dat alle NAVO-landen 5 procent gaan uitgeven aan defensie.