Het lukt ProRail nog altijd niet goed om het spoor zo in te richten dat treinen op tijd rijden, concludeert de spoorbeheerder in zijn eigen jaarverslag. Daarin zegt het bedrijf hard te werken aan verbetering.
In februari werd uit het jaarverslag van NS, die verantwoordelijk is voor het meeste treinverkeer, al duidelijk dat minder reizigers het afgelopen jaar op tijd aankwamen. Vooral in het najaar waren er veel verstoringen en vertraagde en te drukke treinen. Vorig jaar meldde ProRail dat reizigers in 2022 met de meeste overlast in jaren te maken hadden op het spoor.
Ook dit jaar worden de normen voor treinen op het normale spoor vooralsnog niet gehaald. Waar het doel is dat maximaal 8,5 procent van de treinen met meer dan 5 minuten vertraging mag vertrekken, is dat nu gemiddeld 11 procent. In november vorig jaar vertrok zelfs 18 procent van de treinen met meer dan 5 minuten vertraging, dat komt neer op bijna één op de vijf treinen.
Op de hogesnelheidslijn blijft het percentage nog verder achter: daar vertrekt nu ongeveer 40 procent van de treinen met vertraging, terwijl maximaal 16 procent de norm is.
"Wie de cijfers ziet, kan denken dat het meevalt", schreven NS en ProRail al in februari aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. "In 2023 was bijna 90 procent van de reizigers op tijd op de bestemming. Maar we beseffen: achter de gemiddelden schuilen de individuele reiservaringen van dagelijks meer dan een miljoen reizigers. Reizigers mogen meer van ons verwachten."
Drie hoofdoorzakenProRail wijst drie belangrijke oorzaken aan voor de achterblijvende prestaties: de tijdelijke snelheidsbeperkingen op het spoor, het tekort aan materieel en personeel bij NS, en het gebrek aan bufferruimte in de dienstregeling. Daarnaast waren incidenten van invloed op de dienstregeling, zoals aanrijdingen, loslopende dieren en weersinvloeden.
Tijdelijke snelheidsbeperkingen worden opgelegd als er een gecompliceerd defect is aan het spoor. Zo geldt bij het viaduct bij Rijpwetering op het hsl-traject tot zeker eind 2025 een snelheidsbeperking omdat er scheurtjes zijn ontdekt in het viaduct. Treinen mogen er nu maximaal 80 in plaats van 300 kilometer per uur.
Hard werken aan verbeteringDe spoorbeheerder kondigt maatregelen aan om de situatie te verbeteren. Zo zegt ProRail hard te werken aan het opheffen van de tijdelijke snelheidsbeperkingen. "ProRail vindt dit heel vervelend voor de reizigers en verladers. Zij moeten kunnen rekenen op een betrouwbaar spoor", staat in het jaarverslag.
De afgelopen maanden zijn vijf impactvolle snelheidsbeperkingen opgeheven en er zullen er volgens planning nog twee verdwijnen voor juni van dit jaar. Een groot deel van de resterende beperkingen moet in de rest van het jaar worden opgeheven. "Dit betekent niet dat er aan het einde van het jaar geen tijdelijke snelheidsbeperkingen meer zullen zijn, omdat gedurende een jaar zich altijd situaties zullen voordoen die daarom vragen."
Verder probeert ProRail voldoende bufferruimte te creëren in de dienstregeling, zodat werkzaamheden niet meteen een groot effect hebben en vertraging kan worden voorkomen. Ook wil het bedrijf het aantal storingen door incidenten verlagen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de inzet van flitscamera's bij overwegen.
Het bedrijf zegt dat het afgelopen jaar "meer werk dan ooit" heeft laten uitvoeren. Voor dit jaar staan ook meer dan 400 projecten op het programma. "Ons spoor stamt veelal van vlak na de Tweede Wereldoorlog en gaat zo'n veertig jaar mee", verklaart topman John Voppen. "Nu zijn we tachtig jaar verder en is er dus op veel plekken een tweede ronde groot onderhoud nodig. Tegelijkertijd willen we het spoornetwerk uitbreiden voor meer en beter treinverkeer."
Jamel L. moet 10 jaar de cel in voor het doodsteken van een medewerkster van een Albert Heijn-filiaal in Den Haag. Ook heeft hij tbs met dwangverpleging opgelegd gekregen voor de moord op de 36-jarige Antoneta Gjokja op 20 juni vorig jaar. De straf is gelijk aan de eis.
De rechtbank oordeelt dat hij Gjokja vermoord heeft. "Het is moord. Hij had voldoende tijd gehad om zich te bedenken. Hij zocht naar een medewerkster, voerde een innerlijk gesprek met zichzelf en sloeg toe", aldus de rechtbank.
L. kende zijn slachtoffer niet. Hij vroeg in de winkel aan een medewerker waar de messen lagen, pakte een vleesmes en stak het slachtoffer vervolgens neer op de broodafdeling. "Ik heb een mes gepakt en de daad gepleegd", zei hij eerder in de rechtszaal.
WaanbeeldenHet Pieter Baan Centrum zegt dat hij tijdens zijn daad een psychose had en dat de steekpartij hem in sterk verminderde mate valt toe te rekenen. Omdat hij niet volledig ontoerekeningsvatbaar is, oordeelt de rechter dat hij eerst lange tijd de cel in moet.
"Hij heeft een ziekelijke stoornis met ernstige waanbeelden, gedreven door waanideeën en stoornis. Maar hij was zich bewust van het feit dat hij geen mensen mag doden", aldus de rechter.
Na het vonnis van de rechter was er applaus te horen vanuit de nabestaanden, schrijft Omroep West.
'Wraak'Jamel L. handelde naar eigen zeggen in een impuls en uit wraak. Hij vond dat hij onschuldig in de gevangenis had gezeten voor winkeldiefstal bij een ander filiaal van Albert Heijn.
Het was bij diverse instanties bekend dat Jamel L. gevaarlijk was. Hij had een lang strafblad. De man belandde kort voor de fatale steekpartij onbehandeld op straat omdat een eerdere zaak tegen hem werd geseponeerd, bleek onlangs uit onderzoek van Omroep West. Zo kwam hij ondanks een eerdere tbs-veroordeling snel weer vrij.
Uitkeringsinstanties moeten meer oog hebben voor financiële, sociale en psychische problemen die kunnen ontstaan als iemand een groot bedrag moet terugbetalen. Ook moeten ze meer kijken naar fouten die door de instanties zelf zijn gemaakt, waardoor uitkeringsgerechtigden te veel ontvangen uitkering moeten terugbetalen.
Dat zegt de hoogste bestuursrechter voor de sociale zekerheid, de Centrale Raad van Beroep (CRvB). Die kondigt aan "indringender te gaan toetsen of instanties voldoende oog hebben voor de menselijke maat".
Voor zowel het UWV als gemeenten en de Sociale Verzekeringsbank is de CRvB de hoogste rechter die uiteindelijk beslist of wettelijke regels wat betreft uitkeringen juist worden toegepast.
Nieuwe opvattingenDe Raad zegt in een uitspraak over een Wajong-uitkering "nieuwe opvattingen over het optreden van de overheid" toe te passen. De zaak gaat over iemand met zo'n arbeidsongeschiktheidsuitkering die drie jaar lang te veel geld had ontvangen. Hij had het UWV laten weten dat hij inkomsten kreeg uit werk en studiefinanciering. Maar het UWV had die wijzigingen niet goed verwerkt. De man moest 14.500 euro terugbetalen. Die schuld leidde tot grote financiële problemen.
Voor de meeste socialezekerheidswetten geldt dat te veel ontvangen uitkeringen altijd moeten worden terugbetaald. Alleen als er sprake is van 'dringende redenen' kan daarvan worden afgezien.
Te beperktDe CRvB zegt nu dat het begrip 'dringende reden' in het verleden te beperkt is uitgelegd. "De maatschappelijke opvattingen over overheidshandelen en de positie van de burger zijn de laatste tijd ingrijpend veranderd", zegt de bestuursrechter.
Anders dan in eerdere uitspraken zal de rechter voortaan ook kijken naar de eigen rol van uitkeringsinstanties als een uitkering te hoog blijkt te zijn. "Als die instanties steken laten vallen, kan dat een reden zijn om van gehele of gedeeltelijke terugvordering af te zien."
Ook zal de hoogste bestuursrechter voortaan "kritischer bekijken of terugvordering niet onevenredig belastend is voor de burger". Als voorbeeld noemt de CRvB het stopzetten van een schuldsaneringsregeling, omdat er een nieuwe schuld bij komt door de terugvordering van een uitkering. "Dat kan aanleiding zijn om van een gehele of gedeeltelijke terugvordering af te zien."
RekenkamerOok de Algemene Rekenkamer wijst op de negatieve effecten van het terugvorderen van te veel betaalde uitkeringen. In het vandaag verschenen rapport Grip op menselijke maat staat dat bij een op de acht WIA-gerechtigden die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn en werken naast hun uitkering terugvorderingen voorkomen. "Mensen kunnen erdoor in een neerwaartse spiraal terechtkomen van stress en toename van gezondheidsklachten."
De Rekenkamer wijst erop dat maatwerk bij het UWV ongewenste effecten van terugvorderingen kan dempen. Maar het ligt er maar net aan of een UWV-medewerker dat maatwerk kan en wil leveren. Zo ontstaat er willekeur, zegt de Rekenkamer.
Zowel het kabinet-Rutte IV als de Tweede Kamer wil dat er meer 'menselijke maat' komt in wetten en het handelen van de overheid. Zo moet worden voorkomen dat mensen in de knel komen. Er zijn doelen en definities voor opgesteld, ziet de Rekenkamer, "maar die zijn niet concreet genoeg om de menselijke maat toe te kunnen passen in beleid, wet- en regelgeving en de uitvoering daarvan."
Opnieuw beslissenBestuursrechter CRvB geeft het UWV opdracht om in de zaak van de Wajong-uitkering opnieuw te beslissen of de jongen het te veel betaalde geld moet teruggeven. Daarbij moet de uitkeringsinstantie rekening houden met het oordeel van de bestuursrechter. Die zegt dat er onvoldoende is gekeken naar hoe het komt dat er te veel is uitgekeerd.
"De jongere had op tijd de benodigde informatie doorgegeven. Doordat het UWV niet op tijd reageerde, is het terug te betalen bedrag opgelopen", zegt de bestuursrechter.
In Amersfoort zijn twee zeldzame nachtaapjes geboren. Het zijn plompe lori's, een bedreigde diersoort die vooral voorkomt in de natuur van Vietnam en Laos. Dierenpark Amersfoort heeft sinds begin deze maand vier van die dieren: moeder, vader en de tweeling.
Sinds een paar dagen zijn de jongen meer aan het ontdekken en heeft de dierentuin beelden van ze gemaakt. Ze zijn nu zeven centimeter groot. "Het gaat goed met ze", vertelt verzorgster Christel Broekman. "De tweeling kijkt nieuwsgierig om zich heen, maar verkent de omgeving voorlopig nog vanaf de buik van hun moeder of vanuit de planten."
De kleine plompe lori is een halfaap en familie van de lori-achtigen. Die hebben een ronde kop en grote ogen, zodat ze 's nachts goed kunnen zien. In het wild zijn ze daardoor juist kwetsbaar, want door hun reflecterende ogen zijn ze een makkelijke prooi voor jagers.
Giftig zoogdierHet zijn nachtdieren, die zich overdag schuilhouden in de bomen. Ze bewegen zich traag, maar kunnen bij het jagen op insecten razendsnel zijn. Ze worden maximaal 40 centimeter groot.
Bijzonder is dat ze als een van de weinige zoogdieren giftig zijn. "Voordat de moeder op jacht gaat, likt zij aan haar ellebogen die speciale gifklieren hebben. Vervolgens likt zij haar jong, zodat het gif het jonge dier beschermt tegen vijanden", vertelt Broekman.
Het giftige nachtaapje is onder meer bedreigd omdat ze in Azië als huisdier worden gehouden en gebruikt in de traditionele geneeskunde. En hun leefgebied wordt steeds kleiner door het kappen en verbranden van de bossen.
Het geslacht van de jongen in Amersfoort is nog niet bekend. Dat wordt op een later moment vastgesteld aan de hand van DNA-onderzoek van een haartje van de jonge dieren.
"De kersverse moeder is beschermend over haar jongen. Daarom wachten we er nog mee totdat de moeder het toelaat dat wij in de buurt komen", zegt de verzorgster.
"Disfunctioneren van de rechtsstaat ligt op de loer als de kwetsbare vertrouwensrelaties tussen overheid en burger en tussen burgers onderling niet verbeteren." Daarvoor waarschuwt de Raad van State in zijn jaarverslag. De Raad is de belangrijkste adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur en ook de hoogste bestuursrechter.
Vicepresident De Graaf schrijft in het verslag dat je de rechtsstaat niet alleen moet onderhouden en versterken, maar dat die zich ook verder moet ontwikkelen en waar nodig vernieuwen. Hij vindt dat de democratische rechtsstaat wel functioneert, maar tegelijk onder druk staat, "zowel intern als extern door geopolitieke bedreigingen".
Het verslag spreekt van een overheid die wordt overvraagd en mede daardoor fouten maakt. Volgens de Raad van State "loopt de overheid al langere tijd op haar tandvlees". De Graaf onderstreept dat de overheid toegankelijk moet zijn voor burgers en dat de toegang van minder draagkrachtige burgers tot de rechter verzekerd moet zijn.
De Raad doet onder meer aanbevelingen over digitale technologieën, de maatschappelijke functie van de grondwet en een sterkere rechtsstatelijke cultuur.
Toezicht op digitale technologieOp digitaal gebied zegt De Graaf dat reguleren en toezicht houden wenselijk is, als je AI en andere technologieën verstandig wilt gebruiken. Burgers moeten kennis kunnen nemen van de gegevens die de overheid van hen bewaart of gebruikt en ze moeten die op tijd kunnen corrigeren.
Volgens de Raad moet in een besluit staan of er gebruik wordt gemaakt van algoritmen en hoe daarover informatie kan worden verkregen.
De Raad van State vindt het positief dat er een debat wordt gevoerd over het toetsen van wetten aan de grondwet (nu bestaat er nog een verbod op zulke 'constitutionele toetsing', maar het kabinet wil dat veranderen). Volgens de Raad kan de juridische betekenis van de grondwet hierdoor worden vergroot.
Maar De Graaf benadrukt dat het debat niet moet worden beperkt tot de juridische aspecten van de grondwet, maar dat ook de maatschappelijke functie meer aandacht verdient. Hij wijst daarbij onder meer op de veranderingen op het gebied van klimaat.
'Sterke rechtsstatelijke cultuur'In het verslag staat verder dat regering en parlement prioriteit moeten geven aan een "sterke, gedragen en uitgedragen rechtsstatelijke cultuur". De Raad vindt dat "institutionele spelers" zorgvuldig en met respect met die cultuur moeten omgaan, maar dat ook burgers er aandacht voor moeten hebben.
De Raad van State onderstreept dat goed burgerschapsonderwijs toekomstige generaties kan leren de rechtsstaat te begrijpen en waarderen.
In Duitsland zijn twee vermoedelijke spionnen aangehouden. Ze zouden voor Rusland Amerikaanse bases hebben bespioneerd en aanvallen op militaire transportroutes hebben gepland. Ze wilden daarmee de Duitse hulp aan Oekraïne dwarsbomen.
Speciale politiediensten hielden de twee verdachten aan in de stad Bayreuth in de deelstaat Beieren. Hoofdverdachte is de 39-jarige Dieter S. Hij heeft het Duitse en Russische staatsburgerschap en kwam onder de aandacht van de autoriteiten omdat hij tussen 2014 en 2016 voor de "Volksrepubliek Donetsk" tegen Oekraïne vocht.
Sinds oktober vorig jaar had Dieter S. contact met iemand die was verbonden aan de Russische geheime dienst. Er werden volgens het Duitse Openbaar Ministerie ideeën uitgewisseld over sabotage-operaties in Duitsland. S. zou ermee hebben ingestemd om branden te stichten en aanvallen met explosieven uit te voeren op militaire infrastructuur en wapenfabrieken.
Foto's van militaire transportenAls voorbereiding verzamelde hij informatie over potentiële doelwitten, waaronder ook faciliteiten van het Amerikaanse leger. De tweede verdachte, de 37-jarige Duits-Russische Alexander J. hielp hem bij die verkenningen.
Beiden maakten foto's van militaire transporten en goederen. Volgens weekblad Der Spiegel ging het onder meer om militaire faciliteiten in Grafenwöhr, een plaats in Beieren. Er is daar onder meer een oefenterrein waar het Amerikaanse leger Oekraïense soldaten traint, onder meer op Abrams-gevechtstanks.
De aanklagers beschuldigen beide mannen van spionage. Dieter S. wordt daarnaast verdacht van lidmaatschap van een buitenlandse terroristische organisatie, het optreden als agent voor sabotage-doeleinden en het afbeelden van militaire faciliteiten op een manier die de veiligheid in gevaar brengt.
Het Kremlin en de Russische ambassade in Berlijn zeggen geen informatie te hebben ontvangen over de arrestaties en er daarom niet op te kunnen reageren. De Duitse krant Bild meldt dat het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken de Russische ambassadeur inmiddels op het matje heeft om uitleg te geven over de zaak.
De Palestijnse fotograaf Mohammed Salem heeft de World Press Photo gewonnen met een foto van een Palestijnse vrouw die het lichaam van haar 5-jarige nichtje vasthoudt. Het meisje werd thuis gedood door een Israëlische raketaanval in Khan Younis, in het zuiden van de Gazastrook.
Volgens de jury is de foto met respect en zorg gemaakt, maar laat het beeld ook het "onvoorstelbaar verlies" zien. Salem zelf omschrijft de foto als een "krachtig en verdrietig moment dat het grotere gevoel samenvat van wat er gebeurde in de Gazastrook".
Salem, zelf afkomstig uit de Gazastrook, werkt voor persbureau Reuters en maakte de foto in oktober 2023. De foto is gemaakt in het mortuarium van het Nasser-ziekenhuis. De vrouw op de foto, de 36-jarige Inas Abu Maamar, ging daarheen toen ze zag dat een bombardement het huis van haar familie vernietigd had.
In het ziekenhuis houdt Abu Maamar het in witte doeken gewikkelde en levenloze lichaam van haar nichtje vast. Fotograaf Salem laat weten dat het beeld hem extra aangreep omdat hij een paar dagen eerder zelf een kind had gekregen.
"Mensen waren in de war en renden van de ene naar de andere plaats, bang om hun dierbaren te verliezen. Deze vrouw trok mijn aandacht toen ze het lichaam van het kleine meisje vasthield en weigerde los te laten."
Speciale vermeldingOpvallend is dat de jury dit jaar twee foto's een 'buitengewone speciale vermelding' heeft gegeven. Het gaat om een foto van een Palestijn in Gaza na een luchtaanval en een foto van een Israëlische militair na de aanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar.
"Deze twee foto's weerspiegelen de ernst van de oorlog tussen Israël en Hamas en het extreme lijden van burger", aldus de jury, die beide kanten van de oorlog wil belichten.
Bekijk hier de foto's:
Naast de prijs voor beste foto is er ook een prijs voor het beste fotoverhaal, het beste langdurige project. Dat kan bijvoorbeeld een fotocollage gaan. Die prijs ging naar Lee-Ann Olwage uit Zuid-Afrika met een fotoserie over dementie in Afrika.
In de categorie lange termijn won Alejandro Cegarra uit Venezuela met een fotoserie over vluchtelingen in Mexico die de grens met de VS willen oversteken. De Oekraïense fotograaf Joelja Kotsjetova won de prijs in de Open Format-categorie met beelden van de oorlog in haar land.
Bekijk hier enkele foto's van de winnende series:
De winnende foto's zijn gekozen uit ruim 60.000 foto's, gemaakt door 3851 fotografen uit 130 landen.
World Press Photo beloont jaarlijks fotojournalisten voor de beste persfoto's van het afgelopen jaar. Bij de wedstrijd hoort ook een tentoonstelling, die op meerdere plekken in de wereld wordt getoond. De tentoonstelling is vanaf vrijdag te zien in De Nieuwe Kerk in Amsterdam.
De Marokkaans-Nederlandse deelneemster van een controversiële online datingshow op YouTube mag momenteel Marokko niet uit. Dat schrijft de regionale omroep Rijnmond na gesprekken met de vrouw.
In het land ontstond veel ophef over het programma waarbij een 20-jarige vrouw een date kiest op basis van zijn kleding. Onder meer de kledingkeuze van de deelneemster is veelbesproken in het land, maar volgens veel Marokkanen staat de inhoud ook haaks op de Marokkaanse normen en waarden.
Het ministerie van Justitie startte een onderzoek. De vrouw zegt tegen Rijnmond dat ze op het vliegveld terug naar Nederland werd tegengehouden door de douane. "Er werd mij verteld dat ik me moest melden bij de dichtstbijzijnde politie voor enkele vragen in verband met een onderzoek dat loopt."
'Nooit meegedaan'Ze verblijft nu in een huurappartement. Tegen de omroep zegt ze dat ze "een beetje geshockeerd" is over alle ophef en het strafrechtelijk onderzoek. "Ik werd gevraagd om mee te doen aan die show en heb laten zien welke kleding ik zou aandoen", aldus de tiktokker, die meer dan een half miljoen volgers heeft.
De video is inmiddels meer dan twee miljoen keer bekeken. Op YouTube lieten duizenden mensen negatieve reacties achter. Mensen vallen ook over het feit dat ze haar hond een date liet kiezen.
"Ik beledig de vrouw door mijn kledingkeuze en de man doordat ik mijn hond liet kiezen. Dit was niet mijn intentie, het was meer voor de fun. Ik respecteer de normen en waarden van Marokko, ondanks dat ik niet de enige ben die er misschien zo bij loopt", zegt ze. "Ik vind dit heel vervelend. Als ik dit had geweten, had ik nooit meegedaan."
Uit het politieonderzoek moet blijken of er strafbare feiten zijn gepleegd bij het maken van het online programma. Ze weet niet wanneer ze weer naar Nederland mag. Ze heeft naar eigen zeggen nog geen duidelijkheid van de Marokkaanse autoriteiten.
Het parlement op Curaçao heeft de 'Lei di Plèstik' aangenomen, de plasticwet. Die moet ervoor zorgen dat wegwerpplastic van het eiland verdwijnt, zoals frietbakjes en bestek.
De wet is een keerpunt in het milieubeleid van Curaçao. Met dertien stemmen voor en geen enkele tegen kreeg die enige tijd geleden brede politieke steun. Dat is opmerkelijk, want afval dumpen is eigenlijk heel gewoon op het Caribische eiland.
Omdat plastic niet vergaat, blijft het ontzettend lang liggen en dus moest er wat aan worden gedaan, vonden activisten. Er waren geregeld 'clean ups' op het eiland: eilanders die de vervuiling aan het hart ging, besloten het afval af en toe op te rapen en af te voeren, maar dat was geen structurele oplossing.
Sinds 2018 is er daarom gewerkt aan de plasticwet. Maar ook al is die unaniem aangenomen door het parlement, dat wil niet zeggen dat er ook iets wordt gedaan, blijkt bij een lokale snackbar in Willemstad waar plastic en foambakjes worden gebruikt.
"Er moet worden gehandhaafd. Als je ervan uitgaat dat iedereen zich wel gedraagt dan gaat er niets veranderen", voorspelt een klant. "Ze maken niet schoon", zegt een ander.
OvergangsperiodeCuraçao is zo ongeveer het laatste eiland in het koninkrijk dat wetgeving op dit gebied krijgt. Op Bonaire is het er al een tijdje, daar heeft het geleid tot een lichte verbetering. Op Aruba is in 2019 een wet aangenomen, maar worden flessen nog steeds niet ingenomen. Dus daar ligt in de natuur veel glas.
Afgesproken is dat ondernemers op Curaçao een overgangsperiode van negen maanden krijgen om zich aan te passen aan de nieuwe regels, maar om de nieuwe wet te laten gelden, moet die nog wel worden gepubliceerd door de regering. Dat gaat op de Cariben niet altijd goed. Sommige wetten worden gewoonweg niet gepubliceerd, omdat de regering het parlement niet wil volgen. Zo'n wet blijft dan op de plank liggen.
De initiatiefneemster van de wet beschouwt de goedkeuring in het parlement dan ook als een eerste stap. Zij pleit voor een bewustwordingscampagne, maar die moet van de overheid komen. Daarom is aan de wet toegevoegd dat er over twee jaar een evaluatie moet komen.
