NOS Nieuws - Algemeen

In Rusland zijn vier journalisten veroordeeld die voor de vorig jaar overleden oppositieleider Aleksej Navalny werkten. Ze moeten alle vier 5,5 jaar de gevangenis in voor "extremisme".

De journalisten werkten voor de door Navalny opgerichte anti-corruptie-organisatie 'Fonds voor de Strijd tegen Corruptie'. Die is in 2021 door een rechtbank als extremistisch bestempeld. Iedereen die ervan wordt beticht banden te hebben met de organisatie, loopt daardoor gevaar.

Het proces tegen Antonina Favorskaja, Sergej Karelin, Konstantin Gabov en Artjom Kriger begon in oktober en vond plaats achter gesloten deuren. Zij hebben altijd ontkend dat ze werken voor een extremistische groepering. Ze zeggen dat ze worden vervolgd omdat ze een luis in de pels zijn van het Kremlin.

Sinds de invasie in Oekraïne is de repressie in Rusland op binnenlandse en buitenlandse journalisten sterk toegenomen. Volgens de organisatie Reporters Without Borders zitten er momenteel 32 journalisten vast in Rusland.

Laatste videobeelden

Favorskaja (35) kreeg bekendheid als de vrouw die de laatste videobeelden heeft gemaakt van Navalny. Een dag voor zijn dood was ze aanwezig op een rechtszitting in het Oeralstadje Charp, boven de Poolcirkel, waar Navalny te zien was op een beeldscherm. Navalny overleed daar vorig jaar onder verdachte omstandigheden.

Favorskaja maakte ook reportages over de plek waar Navalny werd vastgehouden, en na zijn dood vergezelde ze zijn moeder, die dagenlang vergeefs probeerde het lichaam van haar zoon vrij te krijgen om hem te kunnen begraven.

Producer en cameraman

Net als mede-veroordeelde Kriger (24) is Favorskaja verbonden aan het agentschap SotaVision, dat actief is in het volgen van rechtszaken. De andere twee verdachten, Gabov (38) en Karelin (42), werkten als freelance producer en cameraman, onder meer voor de internationale persbureaus AP en Reuters. In die hoedanigheid verrichtten ze in het verleden soms ook werk voor de mediaorganisatie van Navalny.

Eerder dit jaar werden drie advocaten veroordeeld tot gevangenisstraffen van 3,5 tot 5,5 jaar, ook wegens deelname aan een "extremistische organisatie".

Politiediensten in Turkije en Europa hebben vandaag bij een grote gezamenlijke actie naar eigen zeggen vier criminele netwerken opgerold. Er zijn 232 verdachten gearresteerd, onder wie vier mensen in Nederland. De actie werd gecoördineerd door Europol.

De invallen in Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Spanje en Turkije waren gericht op zowel leidinggevenden binnen de criminele organisaties, als degenen die zich bezighielden met de logistieke operatie. De bendes werkten los van elkaar, maar hadden volgens Europol samen "een immense hoeveelheid macht" en waren "grote spelers in de Europese drugshandel".

Ook is er op allerlei goederen beslag gelegd, zoals op 127 auto's, met een totale waarde van 300 miljoen euro. Volgens Europol zijn er belangrijke figuren binnen de criminele organisaties gearresteerd die een belangrijke rol speelden in de handel van drugs en het witwassen van geld.

De Turkse minister van Binnenlandse Zaken deelde op X een video van de operatie:

De vier verdachten in Nederland gelden volgens Europol als middelgrote spelers in de netwerken. Ze zijn opgepakt in Rotterdam, Den Haag en Arnhem. Ze werkten voor verschillende organisaties, maar hielden zich allemaal bezig met de distributie van drugs in Europa. De verdachten handelden in cocaïne, heroïne en synthetische drugs.

Afgelopen zomer arresteerden de Turkse autoriteiten tientallen criminelen door versleutelde data uit apps zoals Sky ECC en ANOM te kraken. Europol kwam de vier criminele netwerken op het spoor door informatie uit deze apps te onderzoeken.

Europol zegt dat de operatie onderdeel is van een bredere strategie om EU-landen te helpen met het ontdekken en ontmantelen van criminele netwerken.

De avondspits van vandaag was de drukste van het jaar tot nu toe. Op het hoogtepunt, om 17.30 uur, stond op de snelwegen en de provinciale wegen in totaal 1197 kilometer file, meldt de ANWB.

Dat is veel meer dan het vorige record van vorige week donderdag, toen er op het hoogtepunt 899 kilometer stond. Het was ook meer dan het record van vorig jaar, toen er op 21 mei 1170 kilometer werd gemeten.

Onder meer in de Randstad en in Gelderland - waar 300 kilometer stond - was het een stuk drukker dan normaal. Daarnaast leidden in het noordoosten van het land zware buien tot overlast en files en leidde een ongeluk op de A10 bij Amsterdam tot flinke vertraging.

Maar het slechte weer en ongelukken en pechgevallen waren volgens de ANWB niet de hoofdzaak. Een woordvoerder wijst erop dat het op dinsdag altijd druk is op de weg en dat er veel woon- en werkverkeer is nu er nergens vakanties zijn. "Er zijn gewoon veel en lange dagelijkse files."

Echte verkeersinfarcten hebben vaak te maken met slecht weer, zoals sneeuw, ijzel, hoosbuien en mist. De drukste avondspits die de ANWB ooit heeft gemeten, was in januari 2019, toen er door sneeuw 2300 kilometer file stond.

Bij een middelbare school in Almelo zijn vanmiddag vijf minderjarigen aangehouden. Volgens regionale omroep Oost ontstond er buiten de school onrust rond een niet-aangekondigde examenstunt.

De politie kwam met zeker vijf auto's naar het Alma College. Volgens de regionale omroep stonden er zo'n tachtig tot honderd jongeren buiten en werden er vernielingen aangericht en zwaar vuurwerk afgestoken.

Vier jongeren zijn aangehouden voor openlijke geweldpleging. Een meisje is aangehouden voor belediging. Het is niet duidelijk of zij leerlingen van de school zijn.

Vermomd

Een woordvoerder van de school zegt dat er een geplande examenstunt aan de gang was in het gebouw die "leuk" verliep. "Leerlingen die in roze haaienpakken rondliepen en er was confetti."

Vervolgens wilde een groep jongeren buiten ook een stunt uitvoeren die niet was aangekondigd bij de schoolleiding. Het was niet duidelijk of het daarbij alleen om leerlingen van de school ging. "Enkele leerlingen waren vermomd", zegt de woordvoerder. Op dat moment is de politie ingeschakeld.

Een jaar geleden waren er ook problemen met een examenstunt in Almelo. De leerlingen van deze school werden naar huis gestuurd nadat er een troep was gemaakt met bloem, rijst, eieren en stinkbommen.

De onderhandelingen over de voorjaarsnota zijn nog in volle gang, maar beetje bij beetje wordt duidelijk wat er op tafel ligt en waar de knelpunten zitten. Al dagen wordt er onderhandeld op het ministerie van Financiën, vooral door minister Heinen en de vier coalitiepartijen. Zo nu en dan schuift premier Schoof aan.

Het kabinet zou een oplossing hebben gevonden voor het btw-probleem. Het gaat daarbij om de btw-verhoging op theaters, musea, boeken en sport die in november voorlopig van tafel ging door toedoen van de oppositie. Het gat van 1,2 miljard euro in de begroting dat daardoor ontstond, zou nu worden opgevuld door de inkomstenbelasting minder te verlagen dan gepland, zo valt te horen rond de onderhandelingen.

Gevangenissen en gemeenten

Staatssecretaris Coenradie van Justitie wil honderden miljoenen euro's om het cellen- en personeelstekort in de gevangenissen aan te pakken. Maar dat geld is nog niet geregeld, klinkt het achter schermen.

Minister Heinen van Financiën, die over de begroting gaat, zou het verzoek van Coenradie hebben doorgeschoven naar de vier fractievoorzitters om er een besluit over te nemen. Het is nog de vraag wie van de vier partijen zich hiervoor hard wil maken.

Hetzelfde geldt voor extra geld voor gemeenten, die worden geconfronteerd met een gat op hun begroting en die zelf spreken van een "ravijnjaar" dat er aankomt. Ook over dat probleem zijn in de onderhandelingen over de voorjaarsnota (de tussentijdse bijstelling van de rijksbegroting) nog geen afspraken gemaakt.

Klimaatpot

Ondertussen ligt er nog een aantal dure wensen van de coalitiepartijen op de onderhandelingstafel. Zo wordt er gesproken over het verlagen van de energiebelasting. Alle coalitiepartijen (PVV, VVD, NSC en BBB) willen dat. Maar doe je dat door de belasting op gas te verlagen of juist die op stroom? Daar zijn zijn ze het nog niet over eens.

Ook liggen er nog wensen om miljarden extra te reserveren voor defensie (vooral de VVD wil dat) en om boeren perspectief te bieden in het stikstofdossier (BBB). De PVV wil iets doen aan de hoge huren en de prijs van de boodschappen. En NSC wil geld voor de hervorming van het WIA-stelsel, om de uitkeringen voor arbeidsongeschikten beter te regelen.

Bij elkaar gaat het om vele miljarden aan potentiele uitgaven, maar de partijen zijn het er nog niet over eens hoeveel er eigenlijk kan worden uitgegeven. Zo is er volgens ingewijden discussie over een klimaatpot van 8 miljard euro, die volgens een aantal partijen ook gebruikt zou kunnen worden voor iets anders dan klimaatbeleid.

Het gaat om de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie, een regeling waarmee bedrijven en organisaties subsidie kunnen krijgen voor de vermindering van CO2-uitstoot.

Toekomstige generaties

Verder gaan er in de coalitie stemmen op om de staatsschuld laten oplopen en minder streng te begroten. Het loslaten van begrotingsregels kan miljarden euro's 'opleveren'. Maar in het regeerakkoord is afgesproken dat de partijen zich juist aan alle begrotingsregels houden. Met name de VVD wijst daar geregeld op.

VVD-minister Heinen benadrukte vanmiddag in zijn wekelijkse gesprek met RTL Z nog maar eens dat hij van het zuinige soort is en dat hij aan de toekomstige generaties denkt. "Ik probeer de portemonnee van mensen te beschermen, en te voorkomen dat we straks weer de lasten moeten verzwaren."

Hoe het er verder voorstaat, daarover wilden de hoofdrolspelers vanmiddag niets kwijt. "We gaan niks zeggen", zei NSC'er Van Vroonhoven. Vermeer van de BBB wilde kwijt dat hij nog steeds hoopt er vandaag uit te komen. PVV-leider Wilders zei op zijn beurt dat er wat hem betreft "nog een etmaal" was. VVD-leider Yesilgöz zei dat ze "optimistisch" is en dat het "vandaag of morgen" moet kunnen lukken.

Vanavond en mogelijk dus ook morgen wordt er verder onderhandeld. Het idee is dat de plannen donderdag in de ministerraad worden besproken. De ministerraad is een dag eerder dan normaal vanwege Goede Vrijdag.

Een stel uit Woudenberg wordt verdacht van het seksueel misbruiken van meerdere kinderen, meldt het Openbaar Ministerie. Het misbruik zou hebben plaatsgevonden terwijl het stel op de kinderen van vrienden en familie paste.

De man van 55 en vrouw van 33 jaar zijn in januari en februari van dit jaar aangehouden en zitten sindsdien vast.

Twee gezinnen

Het misbruik zou hebben plaatsgevonden tussen 2018 en 2024. Volgens het OM is er zicht op vier slachtoffers. Dat zijn "zeer jonge" kinderen uit twee gezinnen. Maar er zijn "sterke aanwijzingen" dat nog twee andere jonge kinderen slachtoffer zijn geworden, aldus het OM.

RTV Utrecht schrijft dat drie slachtoffers meisjes zijn uit een gezin waarmee het echtpaar bevriend was. Het andere slachtoffer zou familie zijn van het echtpaar. Volgens het OM dwong de vrouw de meisjes om mee te werken terwijl de man seksuele handelingen verrichtte. Ook zouden de kinderen zijn gedrogeerd.

In alle kamers in het huis van het stel hingen camera's waarmee misbruik is gefilmd, meldt het OM.

Het is de bedoeling dat de verdachten worden onderzocht in het Pieter Baan Centrum.

Wie een website bezoekt, moet makkelijk 'nee' kunnen zeggen tegen het plaatsen van cookies. Dat zijn bestandjes waarmee een website bezoekers kan volgen. Maar 'nee' zeggen leidt lang niet altijd tot het gewenste resultaat, zegt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

De toezichthouder wil daarom Nederlandse websites aanpakken die cookies plaatsen zonder dat zij daarvoor toestemming hebben gekregen.

De eerste vijftig websites krijgen deze week van de AP een waarschuwingsbrief. Daarmee wil de toezichthouder ze dwingen om zich aan de wet te houden. De toezichthouder dreigt met boetes voor websites die hun cookiebeleid niet binnen drie maanden op orde hebben.

De AP zegt dat het nu op verschillende manieren misgaat. Bijvoorbeeld omdat op websites de vakjes bij het vragen van toestemming al zijn aangevinkt. Of omdat mensen eerst een paar keer moeten klikken om de cookies te weigeren, terwijl er maar één klik nodig is om ze te accepteren. Ook zijn er websites die de cookies al plaatsen voordat de bezoeker daarmee akkoord is gegaan.

'Alsof iemand je volgt'

Door cookies kunnen websites veel over hun bezoekers te weten komen. "Alsof iemand je door de winkelstraat volgt en opschrijft wat je allemaal koopt, je naar huis volgt, door de ramen gluurt, en ook meteen even noteert met wie je getrouwd bent en hoe je kinderen heten", zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen op de site van de toezichthouder. "Dat klinkt apart, maar online gebeurt dit aan de lopende band."

Met die informatie kunnen adverteerders producten aanprijzen die voor jou interessant zijn. Heb je kinderen, dan ben je misschien meer geïnteresseerd in speelgoed. De websites mogen cookies plaatsen, maar alleen na instemming van de gebruiker, benadrukt de AP.

De NOS deed jaren geleden al onderzoek naar cookies. In deze video legt NOS Stories uit hoe we dit onderzoek hebben gedaan en hoe bedrijven je nog meer in de gaten houden.

De Autoriteit Persoonsgegevens wil elk jaar vijfhonderd Nederlandse websites een brief sturen om ervoor te zorgen dat zij op de juiste manier toestemming vragen, of stoppen met het plaatsen van de cookies.

De toezichthouder wil niet zeggen welke websites het eerst aan bod komen. Wel dat het om een diverse groep gaat (webwinkels, mediabedrijven en verzekeraars). "Het zijn niet alleen grote partijen, maar ook de kleintjes", zegt woordvoerder Quinten Snijders. "We gaan dit elke maand doen."

Om te bepalen welke websites een brief krijgen, heeft de AP een computerprogramma ontwikkeld dat automatisch controleert of de manier waarop de websites met cookies omgaan, mogelijk in strijd is met de wet. De toezichthouder houdt op die manier tienduizend Nederlandse websites in de gaten. "Van meer de helft lijkt het er al op dat zij de wet overtreden", zegt Snijders.

Eerder boetes uitgedeeld

Voor die websites dreigen nu dus boetes, en die kunnen hoog oplopen. Vorig jaar maakte de AP bekend dat Kruidvat en Coolblue boetes van 600.000 en 40.000 euro hebben gekregen, omdat zij hun cookiebeleid niet op orde hadden.

Eerder deze maand maakte de AP bekend dat vijf organisaties hun cookiebeleid hebben aangepast na onderzoek van de toezichthouder. Ook deze websites vroegen niet op de juiste manier toestemming. De onderzoeken waren gestart na klachten, maar de AP gaat nu dus uit zichzelf websites controleren.

De toezichthouder hoopt dat van de controles een waarschuwing uitgaat, zodat ook websites die nog geen brief krijgen hun cookiebeleid aanpassen.

Bunq heeft vorig jaar ruim 10 miljoen euro uitgekeerd aan slachtoffers van online oplichting uit naam van de bank. Dat heeft het bedrijf bekendgemaakt in het jaarverslag. Vorig jaar bleek uit onderzoek van NOS en NRC dat tientallen klanten van Bunq grote bedragen waren verloren door online oplichting.

De oplichters deden zich voor als medewerkers van Bunq en haalden hun slachtoffers over om geld over te maken. Deskundigen wezen erop dat de werkwijze waarschijnlijk geen succes zou hebben bij andere banken, onder meer omdat er geen limiet zat op overboekingen. Na de kritiek nam Bunq in zijn app maatregelen om frauduleuze transacties tegen te gaan.

De bank kreeg ook veel kritiek omdat de bank slachtoffers in de regel geen vergoeding bood. Banken zijn niet verplicht om slachtoffers van deze vorm van oplichting te compenseren, maar doen dat in veel gevallen wel.

Bunq kwam slachtoffers uiteindelijk wel tegemoet, maar wilde niet zeggen hoeveel het had uitgekeerd of aan hoeveel mensen. Nu blijkt dat het bedrag vorig jaar flink is toegenomen: in 2023 betaalde de bank 'slechts' 203.000 euro aan slachtoffers van deze vorm van fraude.

Door de snelle toename van het aantal medische testen en het aantal diagnoses worden veel mensen onnodig tot patiënt gemaakt en wordt de zorg onnodig belast en minder toegankelijk voor mensen met echte gezondheidsklachten. Dat schrijft de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in het advies Iedereen bijna ziek.

Wat de raad betreft moet de overheid daarom de focus verleggen van het vroeg opsporen van ziektes naar het voorkomen van ziektes.

Als voorbeeld van preventie noemt de raad "wettelijke maatregen op het gebied van voeding, roken en leefomgeving".

Diagnose-expansie

De raad werkt dat verder niet uit en richt zich in het advies vooral op de nadelen van 'de diagnose-expansie': het verschijnsel waarbij steeds meer en in een vroeger stadium diagnoses worden gesteld, onder meer met MRI-scans en bloedtesten. Steeds vaker ook kopen mensen een zelftest bij de drogist.

De raad ziet ook een sterke neiging om meer te screenen bij mensen die geen klachten hebben. In Nederland wordt gescreend op borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker, maar bestaat er ook een sterke lobby om daarnaast te gaan screenen op longkanker en prostaatkanker. Ook wordt er al geëxperimenteerd met screening op Alzheimer.

Tegelijk worden mensen door het oprekken van definities vaker ziek verklaard. Zo leiden verruimde criteria tot een sterke toename van het aantal diagnoses met ADHD, is de diagnose pre-diabetes ingevoerd voor het voorstadium van suikerziekte en is de grenswaarde voor een te hoog cholesterolgehalte verlaagd.

Onrust en angst

De RVS erkent dat vroegtijdige opsporing van ziektes voordelen heeft, maar ziet ook grote nadelen. Zo leiden fout-positieve uitslagen of bevindingen waarvan de betekenis onduidelijk is, tot veel onrust en angst. Ook worden mensen zonder gezondheidsklachten tot patiënt gemaakt, waarna vaak ook medisch ingrijpen of het gebruik van medicijnen volgt.

Een voorbeeld is dat bij mannen zonder klachten een mogelijk beginstadium van prostaatkanker of een milde vorm van prostaatkanker wordt ontdekt, waarna belastende onderzoeken en mogelijk een operatie volgen.

Dat kan leiden tot ernstige gezondheidsklachten, zoals incontinentie of impotentie, terwijl de patiënten anders nooit klachten van prostaatkanker zouden hebben gekregen. De raad wijst erop dat van de mannen boven de 60 die overlijden aan iets anders, meer dan een derde ook prostaatkanker heeft, zonder gezondheidsklachten.

"Niemand 100 procent gezond"

Andere voorbeelden: de almaar verdere verlaging van de grenswaarde voor een 'te hoog cholesterol' leidt tot veel meer medicijngebruikers en door de categorie 'pre-diabetes' zijn 1,4 miljoen Nederlanders 'bijna ziek'.

De diagnose-expansie wordt volgens de raad aangedreven door het grote belang dat mensen aan gezondheid hechten en "door het verdienmodel van de medische industrie". Daarom pleiten bijvoorbeeld patiëntenverenigingen en de farmaceutische industrie, medisch specialisten en de producenten van medische apparatuur voor meer screening en diagnostiek. Bovendien zijn met nieuwe technologie "steeds subtielere afwijkingen" te zien.

"Niemand zal als 100 procent gezond uit alle onderzoeken komen. Wie goed zoekt en veel medische testen doet, vindt uiteindelijk bij iedereen iets afwijkend", schrijft de raad.

Het roer moet dus om: "Nu laten we de samenleving steeds ongezonder worden, maar gaan we intussen wel steeds harder op zoek naar ziekten om die vervolgens individueel te behandelen".

Huishoudens met een lager inkomen en een relatief hoge energierekening kunnen vanaf volgende week voor de derde keer steun krijgen, meldt het Tijdelijk Noodfonds Energie. De overheid heeft 56,3 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het fonds.

In december dreigde het fonds te stoppen. De overheid, energieleveranciers, gemeenten, banken en maatschappelijke organisaties konden het niet eens worden over de financiering, bleek uit een Kamerbrief.

Volgens het kabinet wilde het bedrijfsleven te weinig bijdragen. In februari werd bekend dat de steun toch kon doorgaan omdat netbeheerders en energiebedrijven een financiële bijdrage gingen leveren. Noodfonds Energie verwacht dit jaar 100.000 huishoudens te kunnen helpen.

Blokaansluiting

Huishoudens met een bruto-inkomen van maximaal 200 procent van het sociaal minimum, inclusief vakantiegeld, komen in aanmerking voor de steun. Voor een alleenstaande is dit 3400 euro en voor samenwonenden 4740 euro bruto per maand.

Acht tot tien procent van het inkomen moet besteed worden aan energiekosten. In deze ronde kunnen huishoudens met een een blokaansluiting ook een aanvraag doen.

De afgelopen twee jaar hebben 160.000 huishoudens een financiële bijdrage gekregen. Op de website van het Tijdelijk Noodfonds Energie kunnen mensen zien of zij in aanmerking komen voor steun.

De politie heeft een inval gedaan bij het chemiebedrijf Chemours in Dordrecht. De doorzoeking werd gedaan in het kader van een strafrechtelijk onderzoek naar vervuiling door het bedrijf.

Chemours spreekt van "een onaangekondigd bezoek aan onze locatie in Dordrecht" en zegt dat het "net als bij eerdere onaangekondigde inspecties volledig meewerkt".

Het OM zegt tegen de NOS dat het gaat om een doorzoeking naar extra documentatie voor het lopende onderzoek. Meer wil het OM er niet over kwijt.

Aansprakelijk voor schade

Het OM begon zijn onderzoek nadat advocaat Bénédicte Ficq namens meer dan 3000 omwonenden aangifte had gedaan tegen de directie van Chemours. De omwonenden stellen dat het bedrijf de omgeving heeft vervuild met PFAS en daarmee hun gezondheid en levens in gevaar heeft gebracht. Ook zou Chemours hebben geweten van de vervuiling en dit bewust hebben verzwegen.

Chemours werd eerder al deels aansprakelijk gesteld voor schade die gemeenten in de omgeving hebben geleden door vervuiling met PFAS. Uit een uitzending van Zembla bleek al eerder dat de voorganger van Chemours, DuPont, al tientallen jaren wist van de risico's van PFAS voor de omgeving en medewerkers van het bedrijf.

Feyenoordersupporters mogen morgen bij De Kuip een laatste groet brengen aan Leo Beenhakker. Hoewel de oud-Feyenoord-trainer in besloten kring wordt begraven, zijn supporters welkom langs de kant van de rouwstoet. Dat hebben zijn kinderen via Feyenoord laten weten.

De rouwstoet van 'Don Leo' rijdt om 16.00 uur langs de voorzijde van de Kuip. Zijn kinderen laten weten vereerd te zijn met alle aandacht en steun die zij de afgelopen dagen hebben gehad, schrijft regionale omroep Rijnmond.

Beenhakker overleed donderdagmiddag op 82-jarige leeftijd. De afgelopen dagen is bij wedstrijden in onder meer de eredivisie en eerste divisie een minuut stilte houden ter nagedachtenis aan Beenhakker.

Bondscoach

Beenhakker ging in 1968 aan de slag als coach van Veendam. De destijds 26-jarige Rotterdammer was de jongste hoofdtrainer in het Nederlandse betaalde voetbal.

Beenhakker was één van de weinige trainers die zowel bij Ajax als Feyenoord successen boekten. In 1980 en 1990 werd hij kampioen met Ajax. In 1999 veroverde hij de landstitel met Feyenoord. Legendarisch werd 'Don Leo' als hoofdtrainer van Real Madrid, waar hij drie jaar op rij (1987-1989) kampioen van Spanje werd.

Tijdens zijn laatste trainersklus was hij bondscoach van Polen. Onder zijn leiding bereikte het land in 2008 voor het eerst de eindronde van een Europees kampioenschap. Door die mijlpaal werd de Rotterdamse trainer opgenomen in de Poolse ridderorde in de rang van officier.

Ghana wil buitenlanders verbieden om goud uit mijnen in het West-Afrikaanse land te kopen of erin te handelen. De maatregel, vastgesteld door een nieuwe autoriteit, gaat in op 1 mei.

Het land wil meer controle over de handel en de eigen goudreserves aanvullen. Ghana is de grootste goudproducent van Afrika en de op vijf na grootste van de wereld.

Vanaf komende maand kan gedolven goud alleen nog gekocht worden via de nieuwe goudautoriteit: de Ghana Gold Board. Tot nog toe konden lokale en buitenlandse importeurs met een exportlicentie direct goud kopen van mijnbedrijven.

Kwakkelende economie

De Ghana Gold Board (vaak afgekort tot GoldBod) wordt de enige koper, verkoper en exporteur van al het goud dat door kleine mijnbedrijven in het land wordt gedolven. Wie de goudautoriteit omzeilt, kan strafrechtelijk worden vervolgd. Met de verandering wil Ghana niet alleen meer controle krijgen over de handel, maar ook de opbrengst uit de goudexport maximaliseren.

Ook wil het land illegale mijnbouw en smokkel tegengaan. Door een kwakkelende economie zijn die toegenomen. Pogingen van de overheid om er iets tegen te doen, hebben dat niet opgelost.

De maatregelen komen op een moment dat de goudprijzen flink zijn gestegen. Dat hangt samen met de huidige onzekerheid op de beurzen door het handelstarievenbeleid van de Amerikaanse president Trump. Investeerders zoeken in tijden van economische onzekerheid traditioneel hun toevlucht tot edelmetalen als goud.

Den Haag krijgt volgend jaar een nieuw evenement dat onder meer in het teken staat van de Indische cultuur, de gedeelde cultuur van Indonesië en voormalig kolonisator Nederland. De naam is Jalan Jalan, Indonesisch voor 'wandelen'.

Het evenement staat niet alleen in het teken van de Indische cultuur, maar richt zich ook op de Indonesische, Molukse en Papoea-gemeenschap, meldt Omroep West.

Jalan Jalan wordt volgend jaar voor het eerst gehouden.

Dit jaar is er een vooreditie. Die begint in het weekend na de jaarlijkse herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië, op 15 augustus. Op het Lange Voorhout in het centrum komt dan een ontmoetingsplek.

Jalan Jalan is de opvolger van de Tong Tong Fair, die vroeger Pasar Malam Besar heette. Tijdens dat festival stond het Malieveld anderhalve week lang vol met eet- en marktkraampjes en waren er muziek- en dansoptredens. Het evenement trok jaarlijks tienduizenden bezoekers.

Verjongen en opfrissen

Vorig jaar ging het evenement niet door om "financiële redenen". Later werd duidelijk dat de organisator failliet was gegaan.

Cultuurwethouder Saskia Bruines (D66) meldt dat veel betrokkenen vinden dat een evenement met de opzet van de Tong Tong Fair "niet langer financieel houdbaar is en dat een en ander toe is aan verjonging en verfrissing". Ze is daarom blij met de nieuwe opzet: "De verkenners hebben uitgebreid gesproken met betrokkenen uit de hele stad. Er ligt nu een mooie basis voor een nieuw Haags-Indisch evenement. Het voorproefje in augustus licht alvast een tipje van de sluier op over de sfeer en opzet van het nieuwe evenement."

De Nederlander Duran Lantink wordt de nieuwe creatief directeur van het Franse modehuis Jean Paul Gaultier. Het modehuis heeft daarmee na vijf jaar weer een vaste ontwerper. De afgelopen jaren ontwierpen gastontwerpers de collecties nadat de Franse designer Gaultier in 2020 met pensioen ging.

De 72-jarige oud-ontwerper noemt Lantink op Instagram het nieuwe enfant terrible in de modewereld. De Fransman stond jarenlang zelf zo bekend. Hij was onder meer verantwoordelijk voor het iconische satijnen roze korset met punt-bh dat Madonna in 1990 droeg tijdens haar Blond Ambition Tour.

Lantink stelt het een "ware eer" te vinden om aan te treden als creatief directeur van het Franse modehuis. "Ik beschouw Jean Paul Gaultier als een genie en als onderdeel van een generatie die barrières heeft doorbroken waardoor mensen zoals wij kunnen zijn wie we zijn."

Vaginabroek

De 37-jarige ontwerper studeerde af aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam en verwierf in 2018 internationale bekendheid met zijn vaginabroek. De Amerikaanse artiest Janelle Monáe droeg de broek in de videoclip van haar nummer Pynk. Het Centraal Museum in Utrecht kocht de broek in 2019.

Lantinks studiegenoot Emma Westenberg vroeg hem om een vaginajurk voor de videoclip te maken, maar het werd een vaginabroek:

Ondanks de internationale aandacht was Lantink op een gegeven moment ook wel een beetje klaar met het ontwerp. "Je wilt niet je hele leven lang de jongen van de vaginabroek blijven", zei hij in 2019 in het NPO Radio 1-programma Nooit Meer Slapen. Tegelijkertijd benadrukte hij "heel dankbaar" te zijn dat hij het project mocht doen.

Tijdens de Parijse modeweek in september presenteert Lantink zijn eerste zogeheten ready-to-wear-collectie voor Gaultier. Zijn haute couture-collectie volgt begin volgend jaar. De Franse hoofdstad is geen onbekend terrein voor Lantink; in 2023 maakte hij er zijn debuut tijdens de modeweek.

De politie heeft een vijfde verdachte aangehouden in verband met de kunstroof van begin dit jaar in het Drents Museum in Assen. De 36-jarige man uit Alkmaar werd vanochtend in een woning in zijn woonplaats gearresteerd.

De politie meldt dat de aangehouden man niet de persoon is die op bewakingsbeelden van een bouwmarkt in Assen te zien was. De 36-jarige verdachte uit Alkmaar kwam in beeld tijdens rechercheonderzoek en wordt volgens de politie "gehoord over zijn betrokkenheid bij de kunstroof".

Na de aanhouding van de man zijn digitale gegevensdragers in beslag genomen. De gestolen kunstschatten, waaronder een helm van bijna zuiver goud, zijn nog altijd niet teruggevonden.

Verdachten komen uit Noord-Holland

Voor de kunstroof in Assen werden eerder vier verdachten aangehouden. Drie mensen zitten nog vast. Een 40-jarige vrouw uit Heerhugowaard die ook was gearresteerd kwam vorige maand vrij. Ze blijft verdachte, maar mag het onderzoek in vrijheid afwachten. Alle verdachten komen uit Noord-Holland.

In de nacht van 24 op 25 januari werden in het Drents Museum vier kunstschatten uit Roemenië buitgemaakt. Het Nationaal Historisch Museum in Boekarest had de archeologische topstukken aan het Nederlandse museum uitgeleend voor een tentoonstelling over de Daciërs. Die leefden tot 100 jaar na Christus in het huidige Roemenië.

Gouden tip

Bijna drie maanden na de roof zijn de gestolen stukken nog altijd niet terecht. Voor de gouden tip die leidt naar de gestolen kunstschatten ligt een beloning van 250.000 euro klaar.

Een Nederlandse ondernemer die in Roemenië woont heeft de beloning uitgeloofd. "Die items zijn onvervangbaar en moeten terug naar Roemenië voor toekomstige generaties", zei hij hier eerder over.

De politie zegt dat de "prioriteit en de focus ligt op het opsporen van de gestolen topstukken". Als de Roemeense stukken niet worden teruggevonden, kan dat de Nederlandse overheid 5,8 miljoen euro kosten.

Het Openbaar Ministerie heeft zes jaar cel geëist tegen een man uit Zwolle voor het online misbruiken van 33 minderjarige meisjes. De 34-jarige man benaderde meisjes in de leeftijd van 8 tot 14 jaar via TikTok en Snapchat, bleek vandaag tijdens de strafzaak in Zwolle. Tijdens de zitting heeft hij bekend tientallen meisjes online te hebben misbruikt.

De zaak kwam in 2022 aan het rollen toen een vader ontdekte dat zijn minderjarige dochter naaktfoto's had verstuurd. Hij deed daarop aangifte waarop de politie langsging bij Daan F., de ontvanger van de foto's.

De politie hield aanvankelijk rekening met zeker honderd slachtoffers. Inmiddels zijn er 33 minderjarigen geïdentificeerd. F. zei vandaag in de rechtbank dat hij vooral jonge meisjes benaderde "omdat ze opdrachten sneller uitvoeren".

De Zwollenaar benaderde de kinderen tussen juni 2021 en mei 2022. "Ik heb toen nooit nagedacht over de gevolgen voor hen of voor hun omgeving."

Uit het onderzoek van de politie blijkt dat sommige meisjes hem uit angst naaktfoto's stuurden, omdat ze vreesden dan hij anders boos zou worden. Zelf zegt F. de meisjes nooit te hebben bedreigd.

Op de zitting vroeg een van de rechters of het zou kunnen dat hij honderd slachtoffers heeft gemaakt. "Dat zou kunnen", reageerde de verdachte.

Over een mogelijke straf zei de verdachte dat hij de gevolgen van zijn daden zal accepteren. De rechtbank doet op 29 april uitspraak .

In België is een akkoord bereikt tussen de Volkswagen-groep en claimorganisatie Testaankoop over het dieselschandaal. Zo'n 320.000 Belgen kunnen een vergoeding van vijf procent van de aankoopprijs krijgen. Dat melden Belgische media op basis van een verklaring van Testaankoop. In Nederland lopen er nog verschillende rechtszaken van andere claimorganisaties.

Sinds 2015 zijn er wereldwijd rechtszaken aangespannen tegen Volkswagen AG. In België begon Testaankoop twee rechtszaken voor de bezitters van meer dan 300.000 voertuigen. Belgen die tussen september 2014 en september 2015 een auto met sjoemelsoftware hebben gekocht zijn automatisch aangesloten bij die groepsvordering.

In 2023 had een rechtbank in Brussel al bepaald dat consumenten een schadevergoeding konden eisen. Nu is dus duidelijk welke vergoeding ze kunnen krijgen: vijf procent van de aankoopprijs van de auto. Of, als eigenaren de diesel al hebben verkocht, vijf procent van het verschil tussen de aankoopprijs en de doorverkoopprijs. Wie in aanmerking komt, moet wel zelf een claim indienen.

Nederland

In Nederland hebben meerdere claimorganisaties rechtszaken aangespannen tegen de Volkswagen-groep. De Consumentenbond werkt samen met twee daarvan: VGDES en Stichting Claim Car. VGDES heeft vier individuele zaken aangespannen en die alle vier gewonnen. Volkswagen is daartegen in hoger beroep gegaan. Dat loopt nog, laat de Consumentenbond weten.

Stichting Car Claim heeft een collectieve claim lopen tegen de Volkswagen-groep uit naam van zo'n 150.000 getroffen dieseleigenaren. Ook die claimorganisatie won al een rechtszaak waarin werd bepaald dat de kopers recht hebben op een vergoeding. Ook in die zaak loopt nog een hoger beroep.

In Moskou wordt vandaag het vonnis geveld over vier Russische journalisten die ervan worden beschuldigd banden te hebben met de organisatie van de vorig jaar overleden oppositieleider Aleksej Navalny. De openbare aanklager heeft tegen alle vier een gevangenisstraf geëist van vijf jaar en elf maanden. De maximaal mogelijke straf is zes jaar.

Antonina Favorskaja, Artjom Kriger, Konstantin Gabov en Sergej Karelin staan terecht omdat ze banden zouden hebben met de organisatie van Navalny, die vorig jaar in gevangenschap is overleden. Zijn 'Fonds voor de Strijd tegen Corruptie' is in 2021 door een Russische rechtbank als extremistisch bestempeld, wat betekent dat iedereen die er al dan niet vermeende banden mee heeft in Rusland gevaar loopt.

Achter gesloten deuren

Het proces tegen de vier vond plaats achter gesloten deuren. Dat betekent dat er geen pers en geen publiek bij mocht zijn en dat het ook voor de advocaten verboden is om informatie over het proces naar buiten te brengen. Alleen bij de uitspraak mogen camera's en mensen van buitenaf aanwezig zijn.

Gedurende het hele het proces was er daardoor geen mogelijkheid voor familie en sympathisanten om de journalisten te zien, of andersom, uitgezonderd van een hoger beroep dat ze zelf hadden aangespannen tegen hun voorarrest. Dat diende in een andere rechtbank en bood de mogelijkheid om via een videoscherm enkele minuten oogcontact te maken.

Favorskaja (35) kreeg bekendheid als de vrouw die de laatste videobeelden heeft gemaakt van Navalny. Een dag voor zijn dood was ze aanwezig op een rechtszitting in het Oeralstadje Charp, boven de Poolcirkel, waar Navalny te zien was op een beeldscherm.

Favorskaja maakte ook reportages over de plek waar Navalny werd vastgehouden, en na zijn dood vergezelde ze zijn moeder, die dagenlang vergeefs probeerde het lichaam van haar zoon vrij te krijgen om hem te kunnen begraven.

Helpen bij begrafenis

Later bezocht Favorskaja veelvuldig het graf van Navalny om vast te leggen hoeveel mensen naar de begraafplaats bleven komen om hem de laatste eer te bewijzen. Ze werd niet ver daar vandaan in een café gearresteerd. In een brief vanuit de gevangenis schreef Favorskaja dat ze mede wordt vervolgd wegens "hulp bij het organiseren van de begrafenis van Aleksej Navalny".

Zowel Favorskaja als Artjom Kriger (24) is verbonden aan SotaVision, een onafhankelijk agentschap dat de laatste jaren vooral actief is in het volgen van rechtszaken. Gabov (38) en Karelin (42) werkten als freelance producer en cameraman voor diverse media, waaronder de internationale persbureaus Associated Press en Reuters. Als freelancer hebben ze in het verleden incidenteel werk verricht voor de mediaorganisatie van Navalny.

De zaak tegen de vier journalisten staat niet op zichzelf. Begin dit jaar werden drie advocaten van Navalny veroordeeld tot gevangenisstraffen van 3,5 tot 5,5 jaar, ook wegens deelname aan een "extremistische organisatie". Ook dat proces vond plaats achter gesloten deuren.

Veel politieke gevangenen

Sinds de Russische inval in Oekraïne in 2022 zijn honderden Russen vervolgd voor het uitspreken van hun mening, wegens verspreiding van "nepnieuws" of het leveren van kritiek op het leger. De straffen daarvoor kunnen oplopen tot acht jaar strafkolonie. De oom van Artjom Kriger, Michail Kriger, werd in 2023 tot zeven jaar veroordeeld wegens het verspreiden van "nepnieuws".

Volgens mensenrechtenorganisaties telt Rusland inmiddels meer dan 700 politieke gevangenen; sommigen spreken van meer dan duizend, afhankelijk van de gebruikte criteria. Zulke aantallen zijn sinds de jaren 50 niet meer voorgekomen.

Arts en verpleegkundige

Deze week dient in Moskou ook het hoger beroep in de zaak tegen Ivan Tisjtsjenko, een gevierd hartchirurg die eerder tot vier jaar gevangenisstraf is veroordeeld omdat hij geld had overgemaakt aan de organisatie van Navalny.

Begin deze maand kreeg verpleegkundige Olga Mensjich in hoger beroep acht jaar voor kritiek op de Russische inval die ze had geuit op sociale media. En de 67-jarige oud-dissident Aleksandr Skobov, die al in de Sovjettijd jarenlang was opgesloten in een psychiatrische inrichting, werd in maart veroordeeld tot 16 jaar wegens "rechtvaardiging van terrorisme".

Bij een aanrijding tussen een vrachtwagen en een tram in Den Haag zijn vanochtend drie gewonden gevallen. De vrachtwagenchauffeur is met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Ook twee passagiers van de tram raakten gewond, meldt de politie.

Het ongeluk gebeurde op de Noord-West Buitensingel in het centrum van de stad. Een vrachtwagen reed daar tegen een tram. Meerdere hulpdiensten kwamen ter plaatse.

Hoe de vrachtwagenchauffeur eraan toe is, is niet bekend. De twee overige gewonden zijn ter plekke nagekeken door ambulancepersoneel, zegt een politiewoordvoerder.

Uit de cabine geholpen

Een passagier vertelt aan Omroep West dat ze opeens een klap hoorde voor in de tram. Volgens de getuige hebben de inzittenden van de tram de chauffeur van de vrachtwagen geholpen om uit de cabine te komen. Hij zou daarna het bewustzijn zijn verloren.

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, is niet bekend. De politie doet daar onderzoek naar. Het tramverkeer is in beide richtingen gestremd geweest door het ongeval. Inmiddels rijdt de tram richting het centrum weer. Hoelang het duurt voordat de tram de andere kant weer op kan rijden, is nog onduidelijk.