NOS Nieuws - Algemeen

Met een gespannen glimlach poseert de Japanse minister en onderhandelaar Ryosei Akazawa in de Oval Office. Hij staat naast een zichtbaar ontspannen president Trump. De twee spraken bijna een uur met elkaar over de nieuwe Amerikaanse importheffingen. "Hij vertelde me dat Japan de hoogste prioriteit heeft", vertelde onderhandelaar Akazawa, enigszins verrast, achteraf tegen verslaggevers.

De directe ontmoeting kwam voor de Japanse delegatie compleet onverwacht. Pas kort voor het overleg werd duidelijk dat Trump persoonlijk zou aanschuiven bij de gesprekken over tarieven, militaire kosten en handel tussen de twee landen. "Ik zie het als een teken dat Japan serieus wordt genomen", aldus Akazawa.

Het doel van de onderhandelingen is duidelijk. Japan wil het algemene importtarief van 24 procent op Japanse goederen verlaagd zien en vrijstelling krijgen van de 25 procent heffing op buitenlandse auto's. De VS wil het handelsoverschot met Japan verkleinen. Hoewel China nog altijd de grootste handelspartner van Japan is, vormt de VS de belangrijkste afzetmarkt. Volgens experts kunnen de Amerikaanse importheffingen ervoor zorgen dat de Japanse economie met wel 0,8 procent krimpt dit jaar.

Hakken in het zand

Japanse media volgen de onderhandelingen daarom alsof het een WK-finale met eigen team betreft, met liveblogs die om de minuut worden ververst en constante verslaggeving ter plekke. Zo veel staat er op het spel voor Tokio. In het overleg uitte Akazawa daarom ook ongebruikelijk scherp de Japanse frustratie over alle nieuwe invoerheffingen, van sectorgerichte maatregelen op staal en aluminium tot de algemene heffing van 10 procent.

Minister Akazawa kwam wel goed voorbereid. De voormalig topambtenaar van het ministerie van Infrastructuur en Transport, en persoonlijk adviseur van de Japanse premier Shigeru Ishiba, werd bijgestaan door een bataljon hoge functionarissen van de ministeries van Financiën, Economie, Handel en Buitenlandse Zaken. Eerder op de dag had hij al ontmoetingen met vertegenwoordigers van Japanse bedrijven in de VS om informatie in te winnen.

Terwijl de spanningen in Japan hoog opliepen sloeg Trump na afloop op sociale media een opvallend optimistische toon aan: "Een grote eer om de Japanse delegatie te ontmoeten. Grote vooruitgang!" Toch houdt zijn regering de hakken in het zand. De autoheffingen zijn volgens Washington van nationaal veiligheidsbelang en dus onbespreekbaar. Alleen over andere tarieven lijkt nog enige onderhandelingsruimte te bestaan. Voor Japan een pijnlijke boodschap, bijna een derde van zijn export naar de VS bestaat uit auto's en auto-onderdelen.

Afreizen naar VS

Tegelijkertijd neemt in Washington ook de kritiek op de Amerikaans-Japanse defensierelatie toe. "Wij betalen honderden miljarden om hen te verdedigen. Zij betalen niets", zei Trump vorige week nog. "Als wij worden aangevallen, hoeven ze niets terug te doen." Het zijn frustrerende uitspraken voor beleidsmakers in Tokio, mede omdat ze feitelijk onjuist zijn.

Sinds 2016 staat een herinterpretatie van de Japanse grondwet het land toe om de VS militair bij te staan in geval van een aanval. Daarnaast draagt het land jaarlijks ongeveer twee miljard dollar bij aan het onderhoud van Amerikaanse troepen op eigen bodem. Toch blijft Japan in hoge mate afhankelijk van de VS voor zijn nationale veiligheid, waardoor elke aanval op de veiligheidssamenwerking des te gevoeliger ligt.

Dankzij de positieve toon van Trump keert Akazawa daarom met een voorzichtig optimistische boodschap terug naar huis, al zijn er nog geen concrete oplossingen bereikt. Daarvoor staat een volgende gespreksronde voor later deze maand gepland. "Ik overweeg op het meest geschikte moment zelf naar de VS te reizen en president Trump direct te spreken", laat premier Ishiba weten op een persconferentie vanmiddag.

MAGA-pet

Japan kondigde eerder dit jaar zijn grootste investeringen ooit in de VS aan en is inmiddels al vijf jaar op rij de grootste buitenlandse investeerder in het land. De investeringen waren een manier om de kersverse president Trump te paaien, maar daardoor blijft er voor beleidsmakers in Tokio nu weinig onderhandelingsruimte over. Mogelijke concessies liggen onder meer in verhoogde LNG-aankopen uit Alaska, extra import van Amerikaanse auto's en landbouwproducten, en maatregelen om de yen te stabiliseren.

Landbouw en monetair beleid zijn echter politiek gevoelig in het binnenland. Een door Washington afgedwongen verzwakking van de dollar of verplichte invoer van Amerikaanse rijst zou voor de regeringspartij pijnlijk kunnen uitpakken in aanloop naar de verkiezingen voor het Japanse Hogerhuis later dit jaar. Juist op het platteland, waar de LDP-partij van premier Ishiba zijn grootste achterban heeft, is er veel verzet tegen dit soort maatregelen.

Akazawa vertrok uiteindelijk niet helemaal met lege handen: na afloop kreeg hij van Trump een knalrode Make America Great Again-pet cadeau, compleet met handtekening van de president. Premier Ishiba noemde het gesprek "constructief". Hij erkende dat er nog altijd verschillen van inzicht zijn, maar is opgelucht dat de deur niet volledig dichtgegooid is. In een X-bericht bedankte hij Trump persoonlijk: "Ik hoop dat het gesprek zal bijdragen aan een verdere verdieping van onze relatie."

Kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers heeft een kort geding tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana gewonnen. Die stichting moet per direct stoppen met de verspreiding van het Zwartboek Lentekriebels dat in aanloop naar de Week van de Lentekriebels werd verspreid en waarin Rutgers in verband wordt gebracht met pedofilie.

Ook moet de katholieke stichting stoppen met "onrechtmatige uitingen" over Rutgers, de Week van de Lentekriebels en het lespakket Kriebels in je Buik. Berichten die al zijn gepubliceerd, moeten worden verwijderd. Civitas Christiana moet ook een rectificatie plaatsen.

"Dit kort geding ging niet over een verschil van mening over opvoeding, maar over het verspreiden van nepnieuws dat kinderen juist in gevaar brengt in plaats van beschermt", zegt adjunct-directeur Luc Lauwers van Rutgers.

Rutgers werd ervan beschuldigd dat ze kinderen seksualiseert met het lesprogramma dat ze op basisscholen verspreidt. "Civitas Christiana mag iets vinden van het lesmateriaal van Rutgers, maar wat niet mag is dat ze daar allerlei uitlatingen en beschuldigingen over doet die feitelijk niet kloppen", zegt de persrechter. "Lesmateriaal wordt aangehaald, maar dat wordt onvolledig gedaan, onjuist en misschien zelfs wel misleidend. Dat mag niet."

Civitas Christiana is het oneens is met de uitspraak. De stichting noemt het van "groot belang" dat ze "kritiek" kan blijven geven "op de werkwijze van Rutgers en haar visie op seksuele voorlichting". Ze zegt daar dan ook mee door te gaan, "natuurlijk binnen de grenzen van de uitspraak van vandaag".

De stichting beraadt zich op stappen tegen de uitspraak.

Rutgers noemt de uitspraak "een belangrijke stap in het tegengaan van desinformatie, het verspreiden van leugens en online haat".

"En bovenal een opsteker voor ouders, leerkrachten en scholen, die allemaal willen dat kinderen gezond en veilig op kunnen groeien en de informatie krijgen die zij nodig hebben om te kunnen bepalen wat wel en niet oké is", zegt Lauwers van Rutgers.

Gisteren werd bekend dat Civitas Christiana alle lasterlijke beschuldigingen richting kinderboekenschrijver Pim Lammers gaat verwijderen. Dat is de stichting overeengekomen met Singel Uitgeverijen en Lammers, die naar de rechter waren gestapt.

De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagt de rente in de eurozone opnieuw met een kwart procentpunt. Daarmee wil de ECB de economie meer ondersteunen, vooral omdat de economische vooruitzichten onzeker zijn geworden door de handelsoorlog die de Amerikaanse president Donald Trump wereldwijd heeft ontketend. De ECB vreest vooral dat consumenten en bedrijven onzeker worden, en daarom minder gaan uitgeven.

De renteverlaging van de ECB is de zevende sinds juni vorig jaar, waarmee die uitkomt op 2,25 procent. Bij de vorige renteverlaging in maart hintte ECB-president Christine Lagarde nog op een pauze. Toen leek de dalende rente voldoende om de hoge prijzen in de eurozone te laten dalen.

Inmiddels is de wereld enorm veranderd. Begin deze maand legde de Amerikaanse president Trump flinke handelstarieven op aan landen, waaronder één van 20 procent voor goederen uit de Europese Unie. Inmiddels geldt er een tarief van 10 procent, en is er een pauze van negentig dagen ingesteld waarin de VS wil onderhandelen met andere handelsblokken.

Geen schokvrije wereld

In een toelichting sprak Lagarde van "exceptionele" zaken die spelen. Naast de handelsoorlog wees zij ook naar de Russische oorlog in Oekraïne en de "tragische gebeurtenissen" in het Midden-Oosten. De manier waarop de ECB het afgelopen jaar naar de inflatie keek werkt alleen in een "schokvrije wereld". "Iedereen die denkt dat we momenteel in schokvrije wereld leven moet zijn hoofd laten nakijken", benadrukte ze over de politieke en economische onrust.

Vooral de onzekerheid over wat er gaat gebeuren zorgt voor de grootste zorgen, aldus Lagarde. Zo is bijvoorbeeld helemaal niet duidelijk of de hoge Amerikaanse importtarieven op Europese goederen in juli van tafel gaan of alsnog ingevoerd worden. Ondertussen dalen de energieprijzen wel, wat de inflatie juist tegengaat. "Voor iedereen is vertrouwen, voorspelbaarheid en een redelijk niveau van zekerheid belangrijk om beslissingen te nemen", legde Lagarde uit.

Ondertussen groeien ook de zorgen over het stelsel van Amerikaanse banken, de Fed. President Trump wil dat de Fed de rente verlaagt en voert hierover de druk op voorzitter Jerome Powell stevig op. Powell haalde zich gisteren in een toespraak de woede van Trump op de hals door te verklaren dat de Amerikaanse economie door de handelsoorlog van de president problemen krijgt, en dat de Fed niet van plan is om snel de problemen op te lossen.

Lagarde wilde niet diep ingaan op vragen over wat er kan gebeuren als de Fed zijn onafhankelijkheid zou verliezen. Zij benadrukte alleen dat de onafhankelijkheid van de ECB een fundamenteel onderdeel van de eurozone is. Het vormt volgens haar een "obstakel" voor nieuwe lidstaten die dit niet willen erkennen.

Rente omlaag

In 2023 bracht de ECB in snel tempo de rente omhoog naar een record van 4 procent. Dat was om iets te doen aan de toen hoge inflatie door de gestegen energieprijzen. Met een hoge rente wordt geld lenen duurder, wat de economie weer wat afremt. Daarmee moeten de prijzen dalen, is het idee. Een lagere rente heeft het tegenovergestelde effect. Omdat geld lenen goedkoper wordt, ondersteunt dat de economie.

Voor spaarders betekent de serie van renteverlagingen slecht nieuws. Spaargeld dat banken niet in leningen kunnen omzetten parkeren zij elke nacht bij de ECB in Frankfurt. Daar krijgen ze nu nog 2,25 procent over. ING en ABN Amro keren de afgelopen anderhalf jaar een rente van 1,5 procent uit op een vrij opneembare spaarrekening, Rabobank 1,7 procent.

ING is de eerste van de drie grote banken die rente gaat verlagen. Morgen zakt die naar 1,25 procent. Prijsvechters, vooral buitenlandse banken, bieden nog wel hogere spaarrentes. Maar ook die zakken inmiddels door de dalende rente bij de ECB. De verwachting van economen is dat de ECB in de nabije toekomst nog meer renteverlagingen doorvoert.

Bij Fontys was tot voor kort sprake van een groot datalek waarbij gevoelige informatie zoals medische gegevens van studenten door anderen in te zien waren. Omroep Brabant ontdekte het lek. De onderwijsinstelling heeft alle documenten inmiddels verwijderd.

Als iemand zich aanmeldde voor een cursus bij Fontys, kreeg diegene een e-mailadres en logingegevens voor het interne netwerk. Via de zoekfunctie van het intranet kon diegene vervolgens bij een grote hoeveelheid documenten met persoonlijke informatie, bleek uit onderzoek van de regionale omroep.

Interne e-mails en verslagen

Het ging onder meer om lijsten met pasfoto's, adressen en 06-nummers van studenten. Maar ook om interne e-mails tussen medewerkers en verslagen van gesprekken tussen mentors en studenten. In sommige e-mails stond medische informatie over bijvoorbeeld mentale problemen of dyslexie.

Verder ontdekte Omroep Brabant cijferlijsten, ondertekende stageovereenkomsten, uitspraken van de examencommissie en lijsten met studieadviezen.

Fontys geeft toe dat er fouten zijn gemaakt. "Dit datalek had niet mogen gebeuren en daar willen we onze oprechte excuses voor aanbieden", aldus een woordvoerder. De hogeschool neemt de situatie "zeer ernstig" op. Het college van bestuur stelt een onderzoek in.

Van openbaar naar privé

Volgens de hogeschool kon het lek ontstaan doordat medewerkers per ongeluk bepaalde documenten openbaar deelden via het interne netwerk. Alle openbare bestanden zijn omgezet naar privé, waardoor ze niet meer toegankelijk zijn voor anderen.

Studenten die bang zijn dat hun informatie is gedeeld, kunnen zich melden bij Fontys. Een datalek binnen een organisatie moet altijd gemeld worden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Die instantie kan nog niet ingaan op het verdere verloop van de zaak.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen de gegevens hebben bekeken. Omroep Brabant heeft alle documenten die zijn ingezien zelf ook verwijderd, aldus de omroep.

De voormalige Franse president François Hollande vindt dat Amerikaanse wetenschappers in Frankrijk versneld een vluchtelingenstatus moeten kunnen krijgen. Hollande, die tegenwoordig Kamerlid is, heeft daarvoor een wetsvoorstel ingediend. Daarin staat dat snel langdurige visa moeten worden verleend aan "wetenschappers en onderzoekers van wie de persoonlijke en wetenschappelijke vrijheid wordt bedreigd".

Parijs moet zorgen voor "snelle, duurzame en simpele" procedures, aldus de ex-president. "Deze wetenschappers verdienen een speciale status, een status als erkend vluchteling. Net zoals we klimaatvluchtelingen erkennen."

Het wetsvoorstel is een reactie op bezuinigingen die de Amerikaanse president Trump oplegt aan verschillende universiteiten en onderzoeksinstituten. Zo raakte de beroemde Harvard Universiteit 2 miljard aan overheidssubsidies kwijt, onder meer omdat het in de ogen van Trump niet hard genoeg optreedt tegen antisemitisme en het diversiteitsprogramma's niet wil beëindigen.

Braindrain

Veel wetenschappers in de Verenigde Staten voelen zich onder druk staan. Dat zijn met name degenen die zich met politiek gevoelige onderwerpen bezighouden, zoals het klimaat, geneeskunde en inclusiviteit. Ze zeggen dat Donald Trump bezig is met een heksenjacht. De Amerikaanse president zou af willen van onderzoek naar onderwerpen die hem niet bevallen.

Wetenschappelijk tijdschrift Nature deed vorige maand een peiling waaruit bleek dat 75 procent van de Amerikaanse onderzoekers "nadenkt" over verhuizen naar het buitenland. Canada en Europa zouden de favoriete bestemmingen zijn.

In verschillende westerse landen zijn plannen gelanceerd om Amerikaanse wetenschappers op te vangen. Ook Frankrijk gaat dat doen. De minister voor Hoger Onderwijs, Philippe Baptiste, riep Franse onderzoeksinstellingen vorige maand al op om met plannen en voorstellen te komen. "Amerikaanse onderzoekers vragen zich af of hun toekomst nog wel in Amerika ligt", aldus Baptiste. "Natuurlijk kunnen we een aantal van hen in Frankrijk opvangen."

'Virtueel' opvangen

Franse instellingen en universiteiten zijn bezig met het voorbereiden en financieren van de opvang. De beroemde ingenieursopleiding CentraleSupélec heeft 3 miljoen gereserveerd voor het aannemen van vijf Amerikanen. De Sorbonne Universiteit in Parijs denkt erover na om Amerikanen 'virtueel' onderdak te bieden: ze kunnen dan op afstand, vanuit de VS, voor de Franse topuniversiteit werken.

De Universiteit Aix-Marseille, in Zuid-Frankrijk, kondigde vorige maand al aan fysiek onderdak te willen bieden aan Amerikanen, onder de noemer 'Safe Place for Science'. "We willen wetenschappelijk asiel verlenen aan alle collega's die worden afgeremd, ontslagen of geen subsidie meer krijgen", zei universiteitsvoorzitter Eric Berton.

Bij zijn universiteit hebben zich tot nu toe 298 onderzoekers aangemeld. Ze komen van vooraanstaande instituten zoals NASA en de Yale en Standford-universiteiten. Volgende week worden de eerste toelatingsprocedures gestart. In mei volgen gesprekken met dertig à veertig geselecteerde kandidaten. Een maand later zullen de eerste Amerikanen arriveren en hun werk beginnen aan de Zuid-Franse universiteit.

Kapers op de kust

Oud-president Hollande wil dat Frankrijk zijn reputatie als 'land van vrijheid' eer aan doet en de Amerikaanse wetenschappers daarom ruimhartig opvangt. Maar er spelen niet alleen nobele motieven: er is ook concurrentie. Andere landen zoals China, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland willen ook graag de succesvolste Amerikaanse wetenschappers in huis halen.

Een Amerikaanse braindrain met onderzoekers die de oceaan oversteken, zou een enorme impuls kunnen zijn voor het wetenschappelijk onderzoek in Europa. "We kunnen nu ineens talent aantrekken dat we onder normale omstandigheden nooit zouden kunnen aantrekken", zei directeur Patrick Cramer van het Duitse Max Planck instituut kort geleden.

"We zijn niet de enigen die Amerikanen willen", constateert Hollande. "We moeten snel zijn want nú worden mensen ontslagen en nu sluiten onderzoekscentra hun deuren."

De Palestijnse fotograaf Samar Abu Elouf heeft de World Press Photo voor beste foto van het jaar gewonnen. Op het prijswinnende beeld is een gewonde jongen uit Gaza te zien. Mahmoud Ajjour van 9 verloor zijn armen in de oorlog tussen Hamas en Israël.

De winnaar werd bekendgemaakt tijdens de persopening van de World Press Photo-tentoonstelling in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. Volgens directeur Joumana El Zein Khoury is het "een stille foto die luid spreekt. Het beeld vertelt het verhaal van één jongen, maar ook van een grotere oorlog die generaties lang impact zal hebben."

Mahmoud raakte gewond bij een Israëlische aanval, schrijft de jury van de jaarlijkse persfotoprijs. Hij spoorde zijn familie aan om door te lopen toen zijn armen werden getroffen door een explosie. De jongen werd uiteindelijk geëvacueerd naar Qatar. Daar leerde hij om met zijn voeten deuren te openen en spelletjes te spelen op zijn mobiel.

Fotograaf Abu Elouf is afkomstig uit Gaza en is in december 2023 naar Qatar geëvacueerd. Ze leeft in Doha in hetzelfde appartementencomplex als Mahmoud. Ze maakte de foto voor The New York Times.

Correspondent Daisy Mohr bezocht eind vorig jaar de compound waar Ajjour in Qatar woont. Daar woont ook de 11-jarige Dareen, die net als Ajjour zwaargewond werd geëvacueerd:

Vorig jaar werden ook foto's die te maken hadden met de oorlog in Gaza onderscheiden. Toen won de Palestijnse fotograaf Mohammed Salem de World Press Photo met een foto van een Palestijnse vrouw die het lichaam van haar 5-jarige nichtje vasthoudt. Het meisje werd thuis gedood door een Israëlische raketaanval op Khan Younis, in het zuiden van de Gazastrook.

De jury gaf dat jaar twee foto's een "buitengewone speciale vermelding". Het ging om een foto van een Palestijn in Gaza na een luchtaanval en een foto van een Israëlische militair na de aanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar. De foto's "weerspiegelen de ernst van de oorlog tussen Israël en Hamas en het extreme lijden van burgers", aldus de jury destijds.

Finalisten bekendgemaakt

El Zein Khoury maakte vandaag ook de twee foto's bekend die net niet foto van het jaar werden. De Amerikaanse fotograaf John Moore (1967) werd bekroond met zijn werk Night Crossing waarmee hij volgens de organisatie "de complexe realiteit van migratie laat zien". Op de foto is een groep Chinese migranten te zien die door Zuid- en Centraal-Amerika reisden op weg naar Noord-Amerika.

"De buitenaardse sfeer van het beeld, in combinatie met de tederheid tussen ouder en kind, nodigt uit tot reflectie en roept vragen op over de onzekerheid die voor hen ligt. In één enkele foto weet de fotograaf zowel enorme kwetsbaarheid als veerkracht over te brengen", aldus de jury.

De Mexicaanse fotograaf Musuk Nolte (1988) werd bekroond met zijn foto Droughts in the Amazon. Het beeld toont een jonge man die onderweg is naar zijn moeder in Manacapuru, een dorp in de Amazone dat vroeger per boot bereikbaar was. Nu moet hij 2 kilometer lopen over een drooggevallen rivierbedding.

Een krachtige foto die "de gevolgen van klimaatverandering en het schrijnende contrast van droge, woestijnachtige taferelen in 's wereld grootste regenwoud verbeeldt', aldus de jury.

De foto's:

De World Press Photo-tentoonstelling wordt ieder jaar in De Nieuwe Kerk gehouden en reist daarna langs meer dan zestig locaties over de wereld. World Press Photo bestaat dit jaar 70 jaar. Daar wordt in de tentoonstelling aandacht aan besteed met een aparte presentatie.

De man die gisteren werd aangehouden voor de dood van de 63-jarige vrouw in Hellevoetsluis, is een zoon van het slachtoffer. Bronnen bevestigen aan de NOS dat het hoofd en het lichaam van het slachtoffer apart van elkaar zijn gevonden.

Het lichaam van de vrouw werd gisteren rond 14.45 uur ontdekt in haar huis. Kort na de vondst werd een 31-jarige man uit Diemen aangehouden op de A4 ter hoogte van Delft. In de auto waarin hij reed, lag volgens verschillende media het hoofd van de vrouw.

Uit het LinkedIn-profiel van de man is af te leiden dat hij manisch depressief is. Ook buurtbewoners zeggen tegen regionale media dat de man psychische klachten had. De verdachte wordt morgen voorgeleid.

Het politieonderzoek is nog in volle gang. Vandaag wordt buurtonderzoek gedaan bij de Molenstraat in Hellevoetsluis, waar de vrouw woonde en waar haar lichaam werd gevonden. Getuigen wordt gevraagd zich te melden.

Burgemeester reageert geschokt

Burgemeester Arno Scheepers heeft gereageerd op de dood van de vrouw. "Net als vele anderen ben ik geschokt en vol ongeloof over de gruwelijke gebeurtenis gistermiddag in de vesting van Hellevoetsluis, waarbij een inwoonster om het leven is gebracht."

"Mijn medeleven gaat in de eerste plaats natuurlijk uit naar de familie en vrienden van het slachtoffer. En naar haar buren in de Molenstraat. Zo'n tragedie maakt veel los en is eigenlijk niet te bevatten."

Twee schilderijen uit de collectie van het Mauritshuis blijken geen echte Rembrandt te zijn. Over een derde werk is geen uitsluitsel te geven, blijkt na onderzoek door het Haagse museum.

Het Mauritshuis heeft een van de grootste Rembrandtcollecties ter wereld. Van elf werken staat vast dat ze van de hand van Rembrandt zijn. Maar over zeven andere stukken bestaat twijfel of werd zelfs al gezegd dat ze niet door hem gemaakt zijn.

Van de werken waarover twijfel is, zijn Portret van Rembrandt met ringkraag, Studie van een oude man en Tronie van een oude man nog eens grondig onderzocht. Door de nieuwste technieken kon worden vastgesteld dat de eerste twee werken geen echte Rembrandts zijn. Maar bij de laatste, De tronie van een oude man, blijft dat onduidelijk.

De onderzoekers durven wel met zekerheid te zeggen dat alle drie de werken uit het atelier van Rembrandt komen, doordat ze bijvoorbeeld gekeken hebben op wat voor hout het geschilderd is.

"Aan de zijkant van de werken kun je de jaarringen tellen. Die hebben een heel eigen patroon, een soort vingerafdruk. En dat komt overeen met werken die zonder twijfel aan Rembrandt zijn toe te schrijven", zegt Carol Pottasch, onderzoeker en restaurator van het Mauritshuis.

De werken kunnen door een leerling of medewerker van Rembrandt zijn gemaakt. "Het geeft een goed inkijkje in hoe zijn atelier functioneerde en hoe hij lesgaf", zegt Pottasch. Zo is dankzij speciale onderzoekstechnieken op Studie van een oude man langs de kin een correctielijn te zien. "Dat is echt een typische hoekige vorm van Rembrandts hand. Net alsof hij tegen zijn leerling heeft gezegd: 'nee, dat moet je zo doen'."

Houtworm

Over het Portret van Rembrandt met ringkraag was rond de eeuwwisseling eigenlijk al duidelijk dat het om een kopie ging. Een museum in Neurenberg had namelijk exact hetzelfde werk. Door infraroodtechnieken bleek dat op de versie van het Mauritshuis potloodlijnen waarneembaar zijn. Maar Rembrandt zou nooit eerst schetsen en dan het werk afmaken.

Vandaar dat toen al aangenomen werd dat dit werk van een leerling van hem moet zijn. Om het zekere voor het onzekere te nemen, is het nu nog een keer onderzocht en ook gerestaureerd.

Het was sowieso de bedoeling om de drie onderzochte werken te restaureren. Bij de Studie van een oude man is dat ook gelukt. Maar de Tronie van een oude man was te kwetsbaar om te herstellen. "Door de jaren heen heeft daar mogelijk houtworm in gezeten. Waarschijnlijk hebben ze dat proberen op te lossen door erover heen te verven. Zelfs met de nieuwste methodes krijgen we dat werk niet zoals het was", zegt Pottasch.

Het lukt dus ook niet om vast te stellen of het een echte Rembrandt is of niet. "Het kanten kraagje is veel grover geschilderd dan we van hem gewend zijn. Net als de felrode accenten bij zijn linkeroor en -oog."

Aan de andere kant is het hoofd wel weer "heel typisch Rembrandt". Het kan volgens Pottasch ook nog dat er twee handen aan hebben gewerkt. "Dat Rembrandt zei: ik doe het gezicht wel, maak jij het dan maar af."

Altijd te zien

De laatste twee werken zijn aan het eind van de 19de eeuw aangekocht door Abraham Bredius. Hij was in die tijd directeur van het Mauritshuis en was een van de belangrijkste Rembrandtexperts.

Het Mauritshuis heeft een aantal van de mooiste Rembrandts uit de collectie aan hem te danken. Bredius kocht ze met zijn eigen geld en na zijn overlijden liet hij ze na aan het Mauritshuis. Hij stelde wel de strikte voorwaarde dat alle werken altijd te zien moesten zijn.

Erfgenamen van Bredius kwamen erachter dat aan die voorwaarde niet is voldaan. Zij eisen alle kunstwerken nu terug van het museum. Die zaak loopt nog en zolang dat zo is, wil het Mauritshuis er niets over zeggen.

Volgens het Mauritshuis staat het onderzoek naar de authenticiteit van deze werken hier los van en loopt dat al vijf jaar. Het museum zegt wel dat het topwerken zijn.

"Wie het ook geschilderd heeft: ze komen prachtig uit de verf, zeker nu ze gerestaureerd zijn." De drie onderzochte schilderijen zijn tot half juli in het Mauritshuis te zien.

Donald Trump voert de druk op Harvard verder op. De president bevroor eerder al ruim 2 miljard dollar aan overheidsgeld, nu staat ook een belastingontheffing op de tocht. Bovendien dreigen buitenlandse studenten geen visum meer te krijgen. Critici noemen het een aanval op de academische vrijheid.

Tijdens de campagne beloofde Trump al met universiteiten de strijd aan te gaan over "transgender-onzin en andere ongepast materiaal over ras, sekse en politiek". Nu hij president is, eist hij verschillende aanpassingen, zoals het schrappen van diversiteitsprogramma's, minder rechten voor trans studenten en een hardere aanpak van pro-Palestijnse protesten.

Om zijn eisen kracht bij te zetten, dreigde hij verschillende universiteiten te korten. Zo verloor Cornell in New York 1 miljard aan federaal geld, kreeg Northwestern ongeveer 790 miljoen minder en werden ook bij Princeton voor 210 miljoen aan verschillende contracten geschrapt.

Voor Columbia University was het wegvallen van het geld aanleiding inderdaad veranderingen door te voeren. Zo kwam het Midden-Oostendepartement onder verscherpt toezicht, werd er meer bewaking ingehuurd en waren gezichtsmaskers voortaan niet meer toegestaan bij protesten. Rector Armstrong stapte op na felle kritiek op die wijzigingen.

Harvard verzette zich juist tegen Trumps vorderingen. Volgens bestuursvoorzitter Garber heeft de Amerikaanse overheid niets te zeggen over het onderwijs aan Harvard. "De universiteit zal zijn onafhankelijkheid niet opgeven of afstand doen van grondwettelijke rechten."

Het leidde ertoe dat Trump deze week 2,2 miljard dollar voor de universiteit introk en nu dus met meer maatregelen dreigt. Zo wil hij een eind aan de belastingontheffing voor Harvard die voor alle onderwijsinstellingen geldt. Die vrijstelling levert Harvard nu nog een belastingvoordeel van een half miljard op.

"Voorwaarde voor die ontheffing is dat ze het algemeen nut dienen", redeneert de president op sociale media. "Ze moeten belasting betalen als ze politieke, ideologische, en door terroristen geïnspireerde meuk blijven uitdragen." Onderwijsminister McMahon sloot niet uit dat ook andere universiteiten uitgesloten kunnen worden.

Een besluit van de belastingdienst wordt binnenkort verwacht. Harvard zou daar nog tegen in beroep kunnen gaan. De universiteit noemt het een ongekend harde sanctie die in het verleden nog nooit zo gebruikt is.

Meer dreigementen

Daarnaast dreigt het ministerie van Binnenlandse Zaken geen visa meer uit te geven voor buitenlandse studenten, ruim een kwart van het totaal. Minister Noem eist dat Harvard voor 30 april opheldering geeft over beschuldigingen tegen studenten uit het buitenland, zoals het bedreigen van medestudenten of personeel, belemmeren van colleges of opgelegde sancties.

De regering-Trump beschuldigt pro-Palestijnse betogers van antisemitisme en zegt dat universiteiten dat mogelijk maken door demonstraties toe te staan. Er werd daarom de afgelopen weken al vaker hard opgetreden tegen deelnemers. Zo werd een organisator daarvan ondanks een verblijfsvergunning opgepakt om te worden uitgezet. Die zaak is nog onder de rechter, maar ook van honderden andere betogers werden de vergunningen ingetrokken.

In reactie op dit dreigement zegt Harvard dat "wij ons aan de wet blijven houden en ervan uitgaan dat de overheid hetzelfde doet". Dat betekent volgens de woordvoerder dat er bewijs moet zijn als betogers van strafbare feiten worden verdacht en dat iedereen de kans moet krijgen zichzelf te verdedigen. Eerder werd al duidelijk dat de regering-Trump het bij uitzettingen soms niet nauw neemt met de geldende rechtsgang.

Trump heeft in de eerste maanden van zijn tweede termijn vaker financiële middelen ingezet tegen instituties die hij als een bedreiging ziet. Zo wist hij honderden miljoenen aan gratis werk af te dwingen bij advocatenkantoren, met het dreigement dat ze anders geen overheidswerk meer zouden mogen doen. Over deze praktijk lopen nog verschillende rechtszaken van kantoren die zich niet bij dergelijke dreigementen neerlegden.

Een "MrBeast Experience-arrangement" inclusief verblijf van drie nachten in een hotel in Las Vegas. Compleet met een reeks activiteiten rond de bekende youtuber, een "mystery bag", gevuld met exclusieve MrBeast-merchandise en een kans op een cadeaubon van 10.000 dollar.

Het had voor fans van de socialemediaberoemdheid een prachtervaring moeten worden, maar de realiteit bleek anders. Iedereen krijgt nu zijn geld terug.

Het evenement in Resorts World Las Vegas, dat in samenwerking met MrBeast werd georganiseerd, werd aangekondigd als een meeslepende en onvergetelijke ervaring en kostte 1000 dollar. "Er zouden spelletjes worden gedaan, er zouden meet & greets en fotomomenten zijn en dergelijke", vertelt Theresa Metta, die met haar moeder naar Las Vegas reisde, aan een lokale zender. "Helaas zagen we daar niets van terug. "

In plaats daarvan moesten de gasten in hun hotelkamers dagenlang wachten op hun "mystery bags". Toen die uiteindelijk arriveerden, leidde dat tot teleurstelling. "Er werd mij verteld dat ik twee dagen op mijn kamer moest wachten op een pakketje. Dus ik heb daadwerkelijk twee dagen op mijn kamer gezeten om daar op te wachten", zegt Metta. Wat erin zat, was een doos bonbons.

Op sociale media zeiden fans dat ze T-shirts in verschillende maten hadden gekregen, die online voor omgerekend 8 euro gekocht kunnen worden. Eén van hen plaatste een video op TikTok waarin hij het hotel en de YouTube-ster beschuldigde van "misleidende reclame". Ook noemt hij het evenement een "verschrikkelijke" ervaring.

Een groep gefrustreerde MrBeast-fans verzamelde zich in het hotel waarin ze bij de baas van het Resorts World-hotel hun beklag deden over het evenement en geld terug eisten:

Ook op X werd er geklaagd. In reactie op een fan trekt Donaldson het boetekleed aan. Hij zegt dat het "absoluut niet de ervaring was die we gehoopt hadden" en belooft het goed te maken door de gedupeerden uit te nodigen in zijn studio.

Het evenement is inmiddels van de website van het hotel verwijderd. De lokale zender meldt dat het bedrijf van het hotel waar het evenement plaatsvond deelnemers een excuusmail heeft gestuurd. Daarin zegt het te begrijpen dat mensen gefrustreerd zijn omdat "niet aan de verwachtingen werd voldaan" en dat binnen drie tot vijf dagen een terugbetaling verwacht kan worden.

De Nederlandse democratie staat onder druk en heeft onderhoud nodig, waarschuwt de Raad van State (RvS) in het jaarverslag over 2024. Het bestel wordt uitgehold "als krachten binnen en buiten het politieke domein" democratie alleen maar gebruiken als middel om de meerderheid aan de macht te helpen.

"Democratie is zoveel meer dan de helft plus één", schrijft de belangrijke kabinetsadviseur. De RvS wijst bijvoorbeeld op het belang van wetenschap, onderwijsinstellingen, onafhankelijke media, adviesorganen en maatschappelijke organisaties voor het functioneren van de democratie.

De raad stelt verder dat minderheden moeten worden beschermd, fundamentele rechten gerespecteerd en dat er een open maatschappelijk debat moet zijn. Ook moeten uitspraken van rechters worden gerespecteerd en moet ook de overheid zich aan wetten en regels houden, betoogt de RvS.

De Raad van State noemt geen concrete gevallen waarin de democratie wordt ondermijnd en wijst ook geen schuldigen aan. Dat kan ermee te maken hebben dat de onafhankelijke adviseur en hoge bestuursrechter het belangrijk vindt om zoveel mogelijk neutraal te blijven.

Basislijn 'opmerkelijk'

Vorig jaar stond in het teken van grote verschuivingen in politiek Den Haag. De PVV, die lang buitenspel stond in formaties, ging voor het eerst regeren, als grootste partij in een coalitie met VVD, NSC en BBB.

In de formatie ondertekenden de partijen een zogenoemde basislijn over de rechtsstaat. De raad noemt het opmerkelijk dat er "zoveel woorden" gewijd moesten worden aan het waarborgen van de democratie. En het adviesorgaan zegt dat het vragen oproept dat de coalitie vervolgens ingrijpende bezuinigingen op wetenschap, hoger onderwijs en publieke omroep bekendmaakte.

Grenzen aan uitholling

De coalitie stuitte binnen en buiten de politiek op weerstand. Oppositiepartijen reageerden bijvoorbeeld bezorgd op het plan van de coalitie om noodwetgeving in te zetten om snel strenge asielmaatregelen in te voeren, waardoor de invloed van Eerste en Tweede Kamer werd beperkt. Uiteindelijk ging dit voornemen niet door omdat NSC grote bezwaren had.

De democratie moet weerbaarder worden gemaakt door grenzen te stellen aan "ondermijning of uitholling", betoogt de raad. Die vindt ook dat wetten hierop moeten worden aangepast, bijvoorbeeld door meer eisen te stellen aan hoe politieke partijen zijn georganiseerd en worden gefinancierd.

Ook hier worden geen specifieke partijen genoemd. Maar de PVV krijgt regelmatig kritiek omdat de partij naast Geert Wilders geen leden heeft. Forum voor Democratie is eerder berispt door het bestuur van de Tweede Kamer omdat parlementariërs weigerden hun nevenfuncties op te geven.

Het jaarverslag van de Raad van State heeft altijd een waarschuwend karakter. Vorig jaar stelde de RvS dat het disfunctioneren van rechtsstaat op de loer lag vanwege "kwetsbare vertrouwensrelaties". Een jaar daarvoor betoogde de raad dat de overheid scherpere keuzes moest maken.

Is hij erbij, of is hij er niet bij? Dat is de prangende vraag die door iedereen in en om het Vaticaan al dagen wordt gesteld. Met Witte Donderdag begint vandaag immers de belangrijkste reeks vieringen van de Goede Week, met als hoogtepunt de Hoogmis van Pasen aanstaande zondag. Na de mis volgen dan de Paasboodschap en de zegen urbi et orbi, voor Rome en de wereld.

Daar komt nog bij dat het dit jaar een Heilig Jaar is. De pelgrims die in de paastijd naar Rome komen hopen de paus in levende lijve te zien. Maar of en hoe dat zal kunnen, blijft tot op het laatste moment onzeker. Franciscus is nog altijd herstellende van een levensbedreigende longontsteking.

Tussen leven en dood

Na een ziekenhuisopname van vijf weken voor een dubbele longontsteking bovenop zijn chronische bronchitis, keerde de paus op 23 maart terug in het Vaticaan. Zijn artsen vonden dat goed (al hadden ze hem vermoedelijk graag wat langer in het ziekenhuis willen houden), op voorwaarde dat hij twee maanden volledig rust zou houden. Geen audiënties, geen ontmoetingen met groepen en al helemaal niet met kinderen, uit vrees voor nieuwe besmetting.

Eind februari, zo vertelde zijn behandelend arts, had de paus tot twee keer toe tussen leven en dood gezweefd. Met nog zwaardere medicatie was het medisch team erin geslaagd om zijn leven te redden.

Extra zuurstof

Bij zijn ontslag verscheen Franciscus kort in het openbaar. Zwak en vermagerd, en vrijwel zonder stem. In Casa Santa Marta, het gastenverblijf in Vaticaanstad waar hij sinds zijn verkiezing in 2013 woont, doet de paus het sindsdien, voor zijn doen, rustig aan.

Op zijn verdieping is speciale apparatuur aanwezig om hem, indien nodig, extra zuurstof te geven. Er is een medische staf die hem begeleidt. Franciscus doet aan stemtraining, ademhalings- en fysiotherapie, en hij bidt en rust veel.

Maar hij werkt ook, verzekert zijn woordvoerder. De paus zendt boodschappen de wereld in, schrijft toespraken die door anderen worden voorgelezen of per e-mail worden rondgestuurd, neemt besluiten en ontvangt naaste medewerkers. Hij regeert gewoon door.

Icoon van Maria

Ook al heeft de 88-jarige Franciscus lichamelijk flinke klappen gekregen, zijn wilskracht is en blijft onverminderd sterk. Twee weken na zijn thuiskomst verscheen hij opeens op het bordes van de Sint-Pietersbasiliek, na afloop van een speciale Heilig Jaarmis voor zieken en medisch personeel.

Als zieke tussen de zieken maakte de paus met een neusbril een rondje in zijn rolstoel en begroette de mensen. De aanwezige artsen hielden eerbiedig afstand om de paus niet in gevaar te brengen, maar de gewone gelovigen raakten hem veelvuldig aan. Franciscus genoot er zichtbaar van.

Daarna was er geen houden meer aan. Koning Charles en zijn vrouw Camilla mochten op hun staatsbezoek aan Italië even aanwippen bij de paus voor een privébezoek. Franciscus liet zich, gekleed in zwarte broek, wit hemd en met een soort poncho over zijn borst geslagen, rondrijden in de Sint-Pieter om bij het graf van een heilige paus te bidden.

Hij bezocht, dit keer in pauselijke kleding, de basiliek van Santa Maria Maggiore om een icoon van Maria te eren waar hij erg aan is gehecht. Als klap op de vuurpijl verscheen hij na de mis van Palmpasen tien minuten op het bordes van de Sint-Pieter om iedereen een mooie Goede Week te wensen.

Slechte knie

Met ieder bliksembezoek lijkt hij verder op te knappen. Op Palmpasen was opeens de neusbril verdwenen. Franciscus is een man die energie krijgt van het directe contact met mensen. Hoe hard zijn artsen ook met hun hoofd schudden, hij is niet tegen te houden.

De verwachting is dan ook dat we hem deze dagen verschillende keren zullen zien. De missen en vieringen waar hij normaliter bij zou zijn, zijn door hem gedelegeerd aan kardinalen. Eigenlijk is dat niet echt nieuw.

In de afgelopen jaren kon hij vanwege zijn slechte knie ook niet voorgaan achter het altaar. Zijn preek werd vanwege stemproblemen vaak voorgelezen door een medewerker. Maar hij zat er wel naast.

Lichamelijke aanwezigheid

Dit jaar zal hij zorgvuldig zijn momenten moeten kiezen om even aanwezig te zijn. Naar verwachting zal Franciscus zijn best doen om, als de weeromstandigheden het toelaten, bij het wereldwijd uitgezonden urbi et orbi te zijn.

Want, ook al kan hij maar enkele woorden spreken en met zijn hand de zegen geven, zijn lichamelijke aanwezigheid is voor veel mensen meer dan genoeg.

De Mobiele Eenheid heeft gisteravond in Uden ingegrepen vanwege een groep van zo'n vijftien jongeren die onrust veroorzaakten. Zeven mensen zijn aangehouden.

Het gebied was uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied. Eerder op de avond was er een demonstratie tijdens een nieuwe informatieavond over een toekomstig asielzoekerscentrum in de gemeente. Die betoging verliep grotendeels rustig, in tegenstelling tot een week eerder.

Wel werd tijdens de demonstratie een man aangehouden voor openbare dronkenschap. Eerder op de avond was ook een 64-jarige man uit Uden opgepakt voor doxing (het openbaar maken van gegevens) van een politiemedewerker. De man zit voorlopig vast.

Brandjes

Omroep Brabant schrijft dat jongeren na de demonstratie onder meer dranghekken op straat duwden en brandjes stichtten. De Mobiele Eenheid heeft de groep van zo'n vijftien mensen uit elkaar gedreven. De zeven mensen zijn aangehouden voor het verstoren van de openbare orde, bevestigt een politiewoordvoerder. Het gaat om zowel minderjarigen als volwassenen.

De arrestanten kwamen uit onder meer Oss, Nijmegen en Gorinchem. Niemand kwam uit Uden zelf, aldus de politie.

Een week eerder ging het mis tijdens de demonstratie. Zo'n 300 mensen hadden zich buiten verzameld terwijl de gemeente in gesprek was met bewoners die vlak bij de beoogde opvanglocaties wonen. Mensen gooiden met stenen en flessen, staken zwaar vuurwerk af en liepen met fakkels. Meteen daarop kwamen bussen van de ME aan en werden de relschoppers verdreven.

Omdat er gisteren sprake was van een veiligheidsrisicogebied, mocht de politie preventief fouilleren. "Al mijn zakken moesten leeg. Ze keken zelfs in mijn buil shag. De vorige keer hadden mensen vuurwerk bij zich en jongeren zakmessen. Dus wel goed dat er nu op gelet wordt", zegt een jongen tegen Omroep Brabant.

Burgemeester Hans van der Pas noemt de veiligheidsmaatregelen "heel treurig". "Maar het is nu eenmaal nodig. Demonstranten proberen zo'n bijeenkomst te verstoren, en dan is het gesprek weg."

Er komen in Maashorst (waar Uden onder valt) drie opvanglocaties voor minimaal de komende vijf jaar. In Uden komt een azc voor zeker 300 asielzoekers. Daarnaast is er plek voor gevluchte Oekraïners, statushouders en eigen inwoners die dringend op zoek zijn naar een woning. Ook in Schaijk en het dorp Zeeland komen opvangplekken.

De politie heeft een jongen aangehouden vanwege het aankondigen van een "zeer dreigende situatie" bij twee scholen in Overijssel en Gelderland. De jongen uit de gemeente Berkelland zou zijn dreigement via sociale media hebben gedaan.

De scholen van het Zone.college in Zwolle en Borculo zijn wel open, schrijven RTV Oost en Omroep Gelderland.

De examenkandidaten van de scholen hebben vandaag hun laatste lesdag. Het is niet duidelijk of de aangekondigde actie iets met een examenstunt te maken heeft. "We nemen de melding serieus en hebben het doorgegeven aan de politie", zegt een woordvoerder van de school. "We hopen dat het rustig blijft."

De woordvoerder wil niet zeggen of de aangehouden jongen een leerling van het Zone.college is. De scholengemeenschap biedt zowel voortgezet als middelbaar beroepsonderwijs aan.

Brief aan ouders

De school ontdekte de dreiging gisteravond. "Wij zijn geschrokken van deze melding en kunnen ons voorstellen dat ook u zich daar zorgen over maakt", schrijft de school in een brief aan ouders die in handen is van RTV Oost.

"In overleg met de politie zullen we vandaag voor de zekerheid extra veiligheidsmaatregelen nemen", aldus de school. "Onze medewerkers zijn extra alert. Ook zal de politie zichtbaar en onzichtbaar in de buurt aanwezig zijn." Daarom vindt het schoolbestuur het verantwoord om de school vandaag gewoon open te houden. "Wij doen er alles aan om voor onze examenkandidaten een leuke laatste schooldag te realiseren."

De afgelopen dagen ging het op verschillende middelbare scholen mis rond examenstunts. Zo kwam de politie gisteren in actie in Almere, nadat vechtpartijen waren uitgebroken en vernielingen werden aangericht.

Het kabinet komt vandaag bij elkaar om de voorjaarsnota te bespreken. De fractievoorzitters van PVV, VVD, NSC en BBB bereikten gisteren na een nacht lang onderhandelen een akkoord over deze begroting. Voor veel ministers is het nog onduidelijk wat het voor hun ministerie betekent. Minister Heinen van Financiën (VVD), die de onderhandelingen met de vier partijen voerde, gaat het ze allemaal uitleggen.

Vice-premier en minister van Volksgezondheid Agema (PVV) wilde bij aankomst op het Catshuis meteen iets rechtzetten. Gisteren meldden bronnen dat zij volgend jaar 600 miljoen euro moet bezuinigen, maar dat klopt volgens haar niet. "Ik heb gehoord dat dat een foutje was van 200 miljoen. Het gaat om 400 miljoen en ik hoef dat ook niet te bezuinigen, want het is geld dat over is, het is een meevaller."

Maar die meevaller mag Agema niet zelf houden. Volgens de begrotingsregels mag geld dat voor een bepaald doel op de zorgbegroting staat maar niet wordt uitgegeven, niet aan andere zorg worden uitgegeven. Op vragen van journalisten of dat dan voor haar niet toch een bezuiniging is, zei Agema: "Wat je over hebt, gaat terug naar de kas. Daar is minister Heinen heel streng in." Verder wilde ze niet op de zaken vooruitlopen en afwachten wat Heinen binnen te vertellen heeft.

Heinen is benieuwd naar de berekeningen van Agema:

Van vicepremier Van Hijum (NSC) is bekend dat hij wat directer namens zijn partij bij de onderhandelingen was betrokken. Er ging gisteren zelfs het gerucht dat hij met opstappen had gedreigd. Dat verhaal bevestigt hij vandaag zelf.

"Bestaanszekerheid is voor mij en mijn partij een belangrijk thema. Je moet af en toe duidelijk maken hoe je in de discussie staat", zei hij bij aankomst. Verder wilde hij er niets over kwijt. "Ik wil geen afbreuk doen aan het feit dat het uiteindelijk wel gelukt is om eruit te komen." Ook inhoudelijk wilde hij niets kwijt over het bereikte akkoord. "Dat doet de minister van Financiën eerst hierbinnen."

Vicepremier en minister Keijzer van Volkshuisvesting (BBB) is wat minder voorzichtig. Zij is blij met de afspraken in de voorjaarsnota over de versoepeling van de wet betaalbare huur. "Ze steunen me, hoe mooi is dat!" Dinsdag leek het er nog op dat Keijzer niet voldoende steun had. Volgens haar is versoepeling van deze wet nodig om te voorkomen dat verhuurders hun panden verkopen en er zo minder huurwoningen op de markt zijn.

De coalitie heeft ook afgesproken om de huren te bevriezen. De woningcorporaties zeggen dat zij daardoor te weinig huurgeld overhouden om nieuwe huizen mee te bouwen. Keijzer is daar niet bang voor. "Ik ga ervan uit dat daar compensatie voor komt", zegt zij. Welk bedrag daarvoor beschikbaar is, is niet bekend, ook niet bij de BBB-vicepremier. "Ik ga dat nog horen zo meteen."

Geen inflatiecorrectie

Gisteren klonk er van verschillende anonieme bronnen kritiek op het feit dat er deels achter de ministers om was onderhandeld. "Het is één grote chaos", zo klonk het. Naar verluidt moet vicepremier en minister Hermans van Klimaat (VVD) zelfs 1 miljard euro missen uit het klimaatfonds. Dat zou voor andere doelen worden ingezet. Zij was vanmorgen al vroeg op het Catshuis en heeft vooraf geen journalisten te woord gestaan.

Ook staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid (PVV) verwacht slecht nieuws te horen. Naar verluidt krijgt zij geen extra geld voor de gevangenissen. Zij had om honderden miljoenen euro's gevraagd om voor de komende jaren het cellentekort op te lossen. Op de vraag van journalisten waar dat geld is, zei zij: "Nou, in ieder geval niet in mijn portemonnee. Dus ik heb wel een gesprek te voeren met de ministerraad." Op de vraag of ze opstapt als ze het geld niet krijgt, herhaalde ze dat ze strijdbaar is.

Vaststaat dat de ministeries er in ieder geval iets van gaan merken. De budgetten die zij hebben, stijgen niet meer mee met de inflatie. Per saldo kunnen zij dus minder doen met hetzelfde geld. Het is niet duidelijk of dat voor alle departementen in dezelfde mate gaat gelden.

Ruim 8000 foto's die illegaal zijn gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben een Unesco-status gekregen. Het gaat om de collectie van de zogeheten 'Ondergedoken Camera', een Amsterdamse groep fotografen die de gevolgen van de Duitse bezetting in beeld bracht. De collectie is toegevoegd aan het Nederlandse register in het Memory of the World van Unesco.

Een kerngroep van veertien fotografen legde in de oorlog zaken vast waar om veiligheidsredenen vaak nauwelijks beeld van bestaat: wapentransporten, sabotageacties, onderduikers, het vervalsen van persoonsbewijzen en de illegale pers. Ook gingen ze de straat op om het leed in de hongerwinter en andere gevolgen van de Duitse bezetting clandestien te fotograferen.

"De foto's zijn stiekem gemaakt, bijvoorbeeld vanuit een jas of een fietstas, want fotograferen was levensgevaarlijk", zegt curator Claartje van Dijk van fotomuseum Foam. Daar opent op 2 mei een overzichtstentoonstelling, gebaseerd op nieuw onderzoek over de collectie. "Ze zijn vaak gemaakt met een rolleiflex camera. Dat is een camera die je niet voor je gezicht houdt: je kijkt er van bovenaf in. Omdat er vaak stiekem en gehaast werd gewerkt, was de kwaliteit niet altijd optimaal. De foto's waren vaak met een scheve horizon of niet helemaal scherp gesteld."

De opnames bleken beeldbepalend voor onze kijk op die periode. Emmy Andriesse kiekte bijvoorbeeld een vermagerd jongetje dat met zijn pannetje op weg was naar de gaarkeuken, Cas Oorthuys wachtte aan de rand van Amsterdam stadgenoten op die terugkwamen van hongertochten op het platteland. Ook waren er meerdere fotografen op de Dam aanwezig toen de Duitsers daar op 7 mei nog een bloedbad aanrichtten.

Doel van de foto's was om de Nederlandse regering in ballingschap te laten zien dat er dringend hulp nodig was in Nederland. "Het verzet wilde de noodklok luiden. Daarnaast was het een manier om voor de toekomst vast te leggen wat er in de hongerwinter gebeurde."

De fotocollectie krijgt de status omdat die volgens Unesco een unieke inkijk biedt in de Tweede Wereldoorlog. "Deze foto's hebben de laatste fase van de oorlog op een heel gestructureerde manier in beeld gebracht, door samenwerking in de illegaliteit", zegt een woordvoerder. "Ze laten een uniek en indringend tijdsbeeld zien van de Tweede Wereldoorlog."

Het is voor het eerst in Nederland dat een collectie die alleen uit foto's bestaat de Unesco-status voor documenten krijgt. "In andere collecties spelen foto's soms een bijrol", zegt een woordvoerder van de Nederlandse Unesco Commissie. "De archieven van de Koninklijke Maatschappij de Schelde bestaan bijvoorbeeld uit veel papierwerk en hebben hier en daar wat ondersteunende foto's."

Fotograaf Cas Oorthuys was een van de veertien kernleden van de groep, die daarnaast de steun kreeg van een groot aantal amateurfotografen, enkele laboranten, dokawerkers en koeriers. Oorthuys fotografeerde onder meer mensen die tijdens de hongerwinter overleden en die zonder kist werden opgebaard in de Zuiderkerk in Amsterdam. Na de oorlog groeide hij uit tot een toonaangevende fotograaf in Nederland.

Kleinzoon Casper Oorthuys is nu trots op het werk van zijn opa. "Als kind ben ik opgegroeid met zijn archief en als tiener wilde ik niets weten van de oorlog. Het trauma van mijn grootouders was te aanwezig. Nu vind ik het ontzettend moedig dat mijn opa de gruwelen van de oorlog en onderdrukking in beeld heeft gebracht."

Het aantal verkeersdoden in Nederland is voor het tweede jaar op rij gedaald, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2024 kwamen in Nederland 675 mensen om door een verkeersongeluk. Dat zijn negen verkeersdoden minder dan een jaar eerder en zeventig minder dan in 2022.

Het CBS vergelijkt de cijfers ook met het jaar 2000, toen er 1166 verkeersdoden waren. Vorig jaar waren er daarmee 42 procent minder verkeersdoden dan aan het begin van deze eeuw.

Ouderen kwetsbaar

De meeste slachtoffers van dodelijke verkeersongelukken vorig jaar zaten op de fiets. Het aantal inzittenden van personenauto's dat omkomt in het verkeer is juist het meest gedaald.

Vooral ouderen zijn kwetsbaar: de meeste verkeersdoden in 2024 waren 80-plussers. Dat is een verschuiving ten opzichte van 25 jaar geleden, toen vooral jongeren tussen de 20 en 30 slachtoffer waren.

Ouderen komen vaker om door een fietsongeluk, waar jongeren juist vaker omkomen door een auto-ongeluk.

E-bike

Van alle fietsers die vorig jaar omkwamen door een verkeersongeluk, zat bijna de helft op een e-bike. De meeste van hen, 60 procent, kwamen om het leven door hoofdletsel.

Hoewel Nederland een echt fietsland is, zijn fietshelmen onder Nederlanders minder populair. Mensen vinden ze lelijk, niet lekker zitten, en bijna niemand draagt ze. Dat moet veranderen, vindt minister Madlener van Infrastructuur.

Gemiddeld vier op de tien slachtoffers op de fiets overleden nadat ze in botsing kwamen met een auto. In de meeste andere gevallen ging het om een eenzijdig ongeluk, bijvoorbeeld doordat mensen ongelukkig ten val kwamen.

Minder dodelijke auto-ongelukken

Over de afgelopen 25 jaar daalde het aantal verkeersdoden het hardst tussen 2000 en 2010, omdat er toen minder mensen in personenauto's dodelijk verongelukten.

In 2024 hadden 220 inzittenden van een personenauto een dodelijk ongeluk, in 2000 waren dat er 543. In de laatste tien jaar ligt het aantal fatale slachtoffers in een auto op gemiddeld 213 per jaar.

Het aantal brom- en snorfietsers dat omkomt in het verkeer is in de afgelopen 25 jaar nog nooit zo laag geweest. In 2024 kwamen dertig mensen op een brom- of snorfiets om het leven.

De man die brandstichtte in de ambtswoning van de gouverneur van Pennsylvania zegt dat de oorlog in Gaza aanleiding was voor de aanslag. De 38-jarige Cody Balmer zei tegen de politie dat "ons volk al te veel heeft moeten doorstaan vanwege dat monster", staat in een huiszoekingsbevel.

Balmer drong in de nacht van zaterdag op zondag de woning binnen door over een hoog hek te klimmen en een ruit in te slaan. Hij gooide molotovcocktails in twee kamers, die grote schade aanrichtten. Daarna vluchtte hij weg, maar binnen een uur belde hij de politie om te bekennen.

Bij de aanslag raakte niemand gewond. Gouverneur Josh Shapiro werd met zijn vrouw en vier kinderen op tijd door bewakers geëvacueerd. Het gezin had kort daarvoor nog de eerste avond van het joodse paasfeest gevierd. Een foto daarvan deelde Shapiro op sociale media.

Tegen de politie zei Balmer dat hij een grote haat koestert tegen Shapiro vanwege diens positie over de Gaza-oorlog. Shapiro heeft zich in het verleden uitsproken voor Israëls recht op zelfverdediging, naar aanleiding van het bloedbad dat Hamas aanrichtte. Hij is overigens ook kritisch over de manier waarop premier Netanyahu de oorlog aanpakt.

In de politieverklaring spreekt Balmer over dingen die Shapiro "het Palestijnse volk wil aandoen" en zegt dat de Democraat "moet ophouden met mijn vrienden te laten vermoorden". Hij bekent ook dat hij Shapiro wilde aanvallen met de hamer die hij had meegenomen. Een antisemitisch motief is niet vastgesteld.

Eerder werd al bekend dat Balmer een psychiatrisch verleden heeft. Hij was enige tijd opgenomen vanwege een bipolaire stoornis, die hijzelf overigens ontkent te hebben. Volgens zijn advocaat wijzen zijn verklaringen aan de politie "op de verwoestende gevolgen van een ernstige psychische stoornis".

Shapiro geldt als een rijzende ster binnen de Democratische partij: in 2023 won hij de gouverneursverkiezingen in de belangrijke Amerikaanse swingstate van een uitgesproken Trump-aanhanger. Vorig jaar werd hij genoemd als een van de mensen die Kamala Harris als vicepresident overwoog.

In een persconferentie wilde Shapiro niet speculeren wat de woorden van Balmer precies betekenen. "Die vraag moeten de aanklagers beantwoorden, dat is niet aan mij."

Hij wil dat de aanslag niet zijn leven gaat beïnvloeden. "Niets kan mij ervan weerhouden mijn werk als gouverneur te doen of trots en openlijk mijn geloof te belijden", vertelde hij de pers. Wel was het volgens hem moeilijk het geweld aan zijn kinderen uit te leggen.

Politiek geweld

In de VS worden parallellen getrokken met andere politieke aanslag van de afgelopen tijd. Zo werd in 2022 de man van de prominente Democraat Nancy Pelosi met een hamer aangevallen door een verwarde man. Ook was Trump als presidentskandidaat twee keer doelwit van een mislukte aanslag.

"Dit soort geweld heeft geen plaats in onze samenleving, wat je motief ook is. Zo lossen we onze meningsverschillen niet op", reageerde Shapiro na de aanslag op hem en zijn gezin. "Dit geweld moet stoppen."

President Trump sprak eerder deze week ook zijn afschuw uit over de aanval en zei dat zoiets nooit mag gebeuren. Hij noemde Balmer "waarschijnlijk van lotje getikt" en voegde er ongevraagd aan toe dat de verdachte "waarschijnlijk geen fan van Trump" was.

Goedemorgen! De rechter doet uitspraak in het kort geding tegen een conservatief christelijke stichting dat de organisatie van de Week van de Lentekriebels aanspande. En de Italiaanse premier brengt een bezoek aan het Witte Huis.

Eerst het weer: Er is vandaag veel bewolking met vooral in het oosten soms wat regen. Elders blijft het droog met in het westen ook af en toe zon. Maxima liggen tussen 11 en 14 graden. De komende dagen blijft het licht wisselvallig met tijdens het weekend geleidelijk meer zon en oplopende temperaturen.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een ruime meerderheid van de Nederlanders steunt klimaatmaatregelen, zoals investeringen in verduurzaming en bescherming tegen de gevolgen van overstromingen. Toch is er weinig vertrouwen in het kabinet: slechts één op de tien is tevreden over het klimaatbeleid. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

Zorgen over het klimaat leven het sterkst onder hoogopgeleiden, vrouwen en mensen boven de 65 jaar. Jongeren tussen 18 en 25 jaar blijken juist minder bezorgd over het klimaat, hoewel nog altijd de meerderheid zich zorgen maakt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Nicolas Hojac en Philipp Brugger beklommen in de Zwitserse Alpen in 15 uur en 30 minuten de Eiger, Mönch en Jungfrau. Het oude record was 25 uur uit 2004.

Bekijk de beelden hieronder:

Fijne dag!

Ze was als enige Europese regeringsleider aanwezig op Trumps inauguratie als president. Ze investeerde in een vriendschap met Elon Musk, die haar "nog mooier van binnen dan van buiten" noemde. En haar uitnodiging om te spreken op het conservatieve Amerikaanse CPAC-congres in februari gebruikte ze om banden te smeden met vooraanstaande figuren in de Republikeinse Partij.

Nu is het moment aangebroken waarop de Italiaanse premier Meloni de vruchten wil plukken van die relaties. Vandaag is ze in Washington om met Trump te spreken over de importheffingen op Europese producten. Ook de Italiaanse economie wordt daardoor sterk geraakt.

"De ambitie van Meloni om een brug te vormen tussen de Europese Unie en Trump, is in lijn met de aanpak die Italië al sinds 1945 heeft", stelt analist Leo Goretti, die voor denktank Istituto Affari Internazionali het Italiaanse buitenlandbeleid volgt. "Italië beschouwt de relatie met de VS als fundamenteel voor de nationale veiligheid. De EU is vooral belangrijk voor de economie."

Toch zijn er ook andere redenen voor Meloni's band met Trump. Als nationalist bewondert ze zijn Make America Great Again-filosofie. En als conservatief is ze het eens met zijn anti-woke-standpunten over diversiteit en lhbti-rechten. In eigen land beperkte ze de rechten van lesbische ouderparen en maakte ze draagmoederschap illegaal, zelfs als dat gebeurt in het buitenland.

Hypocrisie

Dat Trump met Meloni zaken wil doen, is daarom geen toeval. Maar het feit dat juist zij namens de EU zal proberen de gesprekken met de Amerikaanse president weer vlot te trekken, leidt bij sommige andere lidstaten tot bezorgdheid. "Als we nu bilaterale gesprekken hebben, breekt dat ons momentum," stelde de Franse minister van Industrie Marc Ferracci.

Zijn Italiaanse collega, minister voor Europese Zaken Tommaso Foti, beschuldigde de Fransen daarop van hypocrisie: "Waarom is alles ok als president Macron naar Washington gaat, maar hebben we een probleem als Meloni gaat?"

De vrees dat Meloni alleen namens Italië een deal wil sluiten met Trump, acht politiek analist Goretti ongegrond. "Ideologisch staat Meloni misschien dichter bij Trump, maar feit is dat de Italiaanse economie veel afhankelijker is van de Europese gemeenschappelijke markt dan van de VS. De helft van de Italiaanse export gaat naar de EU, slechts 10 procent naar de VS."

"Meloni's hart mag dan wel in Washington liggen, haar hoofd is als premier van Italië toch echt in Brussel", zegt hij.

Meloni zelf noemde het idee dat ze zou moeten kiezen tussen Washington en de EU in een interview met de Financial Times "oppervlakkig" en "kinderachtig". "Italië kan goede relaties hebben met de VS. Als Italië iets kan doen om een confrontatie tussen de VS en Europa te vermijden en om bruggen te bouwen, dan doe ik dat."

Eurosceptische achterban

In eigen land blijft Meloni benadrukken dat zij vooral het Italiaanse belang voor ogen heeft. Dat heeft ook te maken met de binnenlandse politiek, stelt Goretti: "Meloni's achterban is nogal eurosceptisch. Daardoor is er altijd de verleiding om in de retoriek ook kritiek te leveren op Brussel en de EU."

Daarbij speelt mee dat Meloni's coalitiegenoot Matteo Salvini, de nog eurosceptischere partijleider van de rechtse Lega, haar steeds vaker openlijk uitdaagt. "Meloni moet daardoor extremere ideologische standpunten innemen, om geen stemmen aan Lega kwijt te raken", zegt Gorretti. "Maar in de praktijk werkt ze goed samen met de EU."

Met het bezoek aan Trump neemt Meloni in elk geval een risico, stelt de analist. "Ze zet haar prestige op het spel. Als ze met lege handen terugkomt, zonder gemeenschappelijke verklaring, kan dat gezien worden als een politieke mislukking."

Dat het in de Oval Office niet makkelijk zal worden, ziet Meloni zelf ook in. "Ik voel helemaal geen druk over hoe het zal gaan", grapte ze dinsdag in een toespraak tot een zaal vol Italiaanse ondernemers.