NOS Nieuws - Algemeen

De commerciële maanlander Athena is aangekomen op de maan, maar onduidelijk is of alle systemen werken. Het lijkt erop dat het ruimtevaartuig niet rechtop staat. De exacte positie is nog onduidelijk.

Na het geplande tijdstip van landen vanavond was niet meteen duidelijk of de landing was gelukt. Zo'n tien minuten later kwam voorzichtig de bevestiging dat verschillende systemen leken te werken. De Athena, van het commerciële ruimtevaartbedrijf Intuitive Machines, leek intact, de zonnepanelen werkten en er kwamen data door. Maar op een persconferentie kort na de landing zei de chef van het bedrijf dat het erop lijkt dat de Athena "niet in de goede positie" ligt.

De Athena werd vorige week gelanceerd en na 7 dagen en 17 uur kwam het voertuig aan op het maanoppervlak. De plek waar de Athena moest landen, ligt dicht bij de zuidpool van de maan. Dat gebied is een stuk ruiger dan de plekken waar maanlanders meestal op mikken. Wetenschappers denken dat de kans hier groter is om water aan te treffen.

Odysseus omgevallen

Het is de tweede keer dat Intuitive Machines een maanlander op de maan zet. Een jaar geleden werd de Odysseus gelanceerd, de eerste commerciële maanlander die de maan bereikte. Ook toen was er eerst even geen contact na de landing. Later bleek dat de lander was omgevallen bij aankomst op de maan.

Door de val waren de zonnecollectoren niet op de zon gericht en werkte een deel van de antennes niet. De Odysseus kon maar beperkt data doorsturen en werd na een week uitgeschakeld.

Het is de bedoeling dat de Athena gedurende tien dagen gegevens verzamelt over het landschap en de bodem van de maan, en zoekt naar grondstoffen en water. Aan boord van het onbemande ruimtevaartuig zijn onder meer een ijsboor, een drone en twee 'rovers': wagentjes die over het maanoppervlak kunnen rijden. In hoeverre de Athena nog kan doen waarvoor ze kwam, moet nog blijken.

Blue Ghost

Eerder deze week kwam al een andere commerciële maanlander aan op de maan. De Blue Ghost had een volledig succesvolle landing en verzamelt nu gegevens uit het gebied Mare Crisium (de Zee der Crises). Ook had de Blue Ghost een 'ruimtemuseum' bij zich: een schijfje met 47 kunstwerken erop om achter te laten op de maan.

Meerdere commerciële bedrijven werken samen met NASA aan missies om de maan zo veel mogelijk te verkennen. NASA wil in 2027 mensen op de maan zetten.

Tata Steel krijgt een boete van 140.000 euro voor het overtreden van de milieuregels in 2021 en 2022. Het staalbedrijf uit IJmuiden meldde twee incidenten te laat bij de Omgevingsdienst, waardoor die niet snel genoeg kon optreden.

Op 15 februari 2021 kwam bijna 36.000 kubieke meter kooksovengas vrij bij onderhoudswerkzaamheden in de sinterfabriek. Het lek werd in de ochtend ontdekt en had binnen 15 minuten gemeld moeten worden. Tata Steel deed dat pas laat in de avond.

De rechtbank verwijt het staalbedrijf dat het de nadruk legde op herstelmaatregelen. Ook deed Tata Steel te weinig om de sterke uitstoot van kooksovengas te voorkomen.

Afdekband weggewaaid

Een jaar later, op 31 januari 2022, waaide een afdekband van een filterinstallatie bij de kooksgasfabriek weg tijdens een storm. De afdekband kwam dubbelgebouwen terecht in een afzuigwagen. Ook dit voorval had binnen 15 minuten gemeld moeten worden bij de Omgevingsdienst, maar dat gebeurde bijna vijf uur later.

Het Openbaar Ministerie had een boete van 200.000 euro tegen het staalbedrijf geëist. De rechter oordeelde dat Tata 150.000 euro moet betalen, maar trok daar wel 10.000 euro van af omdat de overtredingen jaren geleden hebben plaatsgevonden.

Meldingsdiscipline verbeterd

Tata Steel heeft toegegeven dat er fouten zijn gemaakt en heeft erkend dat de uitstoot niet had mogen gebeuren, te laat werd opgemerkt of gemeld. Het bedrijf zegt dat de procedures zijn aangescherpt en de meldingsdiscipline is verbeterd.

Het OM gaat het vonnis bestuderen en zegt "niet ontevreden" te zijn met de uitspraak. Ook Tata wil de uitspraak nader bestuderen.

In 2023 kreeg Tata twee boetes van ruim 100.000 euro voor het overtreden van de milieuregels.

Op de EU-top in Brussel zijn 26 van de 27 landen het eens geworden over extra steun voor Oekraïne. Het akkoord werd gesloten zonder Hongarije, bondgenoot van Rusland. Concrete bedragen werden nog niet genoemd.

De Hongaarse premier Orbán had vooraf al gedreigd niet akkoord te zullen gaan met extra steun voor Oekraïne en een slotverklaring met die strekking niet te zullen ondertekenen. De leiders van de andere landen probeerden hem te overtuigen, maar dat lukte niet.

Ook de Slowaakse premier Fico had vooraf bedenkingen geuit, omdat hij het Oekraïne kwalijk neemt dat het geen Russisch gas meer doorvoert. Fico sloot zich uiteindelijk wel aan bij de andere EU-leiders.

Over versterking van de Europese defensie werden alle 27 landen het wel eens. Het gaat om het plan dat voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie dinsdag lanceerde. De komende vier jaar wordt er zeker 800 miljard euro voor vrijgemaakt.

De landen gaan ermee akkoord om de normale begrotingsregels buitenspel te zetten bij de extra investeringen in defensie. Dat is nodig omdat de toekomst van een vrij en soeverein Europa op het spel staat, schreef Von der Leyen deze week in een toelichting op haar pleidooi.

De Oekraïense president Zelensky was ook aanwezig op de ingelaste top in Brussel. Hij vroeg de aanwezigen onder meer om zich hard te maken voor een gedeeltelijk staakt-het-vuren tussen Rusland en Oekraïne. Frankrijk opperde dat onlangs.

Na afloop van de top reageerde hij tevreden. Op sociale media sprak hij van een "erg productieve dag" en sprak hij zijn dankbaarheid uit voor de steun van de EU-leiders.

Een dag na China's Volkscongres, de belangrijkste politieke vergadering van het jaar in het land, was het vandaag aan het ministerie van Handel en de Chinese centrale bank om de plannen voor de economie toe te lichten. Ook dit jaar noteert China een gewenst groeicijfer van rond de 5 procent. Een ambitieuze doelstelling voor het land dat kampt met economische problemen in binnen- en buitenland. Het meest recente voorbeeld hiervan zijn de importheffingen die de Verenigde Staten invoerden op Chinese goederen.

Om deze problemen het hoofd te bieden, heeft China onder andere meer investeringen nodig uit het buitenland. Maar dat lijkt geen gemakkelijke opgave te worden. Volgens het Chinese ministerie van Handel daalde het aantal gerealiseerde directe buitenlandse investeringen (DBI) in China vorig jaar met 27 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Een flinke daling voor het tweede jaar op rij.

Gevolgen voor groei en technologie

Dat China zich zorgen maakt over de daling van de gerealiseerde DBI is goed te begrijpen. Minder buitenlandse investeringen betekent minder geld voor industriële ontwikkeling, wat een directe invloed heeft op economische groei en werkgelegenheid. Dit is een pijnpunt. China heeft moeite met het scheppen van voldoende banen en ook aankomend jaar is de verwachting dat ruim 10 miljoen mensen van de universiteiten afstuderen.

Daarnaast kan een afname van DBI de technologische vooruitgang vertragen, aangezien buitenlandse bedrijven vaak nieuwe technologieën en kennis meebrengen. Op de persconferentie benadrukte de gouverneur van de Chinese centrale bank dan ook dat buitenlandse investeringen in technologische bedrijven sterk worden aangemoedigd.

Het is geen toeval dat hij expliciet de technologiesector noemde. China wil leidend zijn in de technologiesector om economische groei te versnellen, zelfvoorzienend te worden en zo z'n geopolitieke invloed te vergroten.

Eind vorige maand publiceerde China het allereerste op zichzelf staande actieplan om buitenlandse investeringen aan te trekken. Waar China de afgelopen jaren voornamelijk fiscale instrumenten inzette - denk aan het verstrekken van belastingvoordelen en subsidies - om buitenlandse bedrijvigheid aan te trekken, komt het land nu met groter geschut.

Zo heeft China een aantal sectoren waar buitenlandse bedrijven voorheen geen aandeel in mochten hebben, zoals de medische sector, het onderwijs en telecommunicatie, opengesteld voor buitenlandse investeerders. Ook wordt er gekeken hoe het bedrijven makkelijker gemaakt kan worden om zaken te doen. Dan gaat het bijvoorbeeld om het versoepelen van internationale datadeling, het in- en uitreizen van personeel en het verkrijgen van leningen.

Negatief sentiment

Of China's plannen een groot verschil zullen maken, moet nog blijken. Uit een onderzoek van de Europese Kamer van Koophandel in China blijkt dat veel buitenlandse bedrijven China niet zien als een goede bestemming voor investeringen. Veel van deze bedrijven zijn dan ook van plan om hun investeringen die ze gepland hadden voor China te verplaatsen naar landen die als "voorspelbaarder, betrouwbaarder en transparanter" worden ervaren.

Dat het voor China lastig blijkt om het vertrouwen van buitenlandse investeerders aan te trekken, ziet ook Sinoloog en China-adviseur Valérie Hoeks. "Waar iedereen tot een aantal jaar geleden nog vooral de positieve kanten zag van zakendoen in China, is dat nu wel anders. De geopolitieke situatie en de handelsoorlog met de VS hebben enorm bijgedragen aan het negatieve sentiment", aldus Hoeks. "En nu de economie van China het wat lastiger heeft, wordt het nog moeilijker om men ervan te overtuigen meer in China te investeren."

Hij vindt het heel erg, verzekert Derk Bolt met zachte stem, dat zijn programma Spoorloos mensen aan de verkeerde ouders heeft gekoppeld. "Het is iets waar ik me voor schaam. Maar fouten kunnen op vele manieren ontstaan. Mensen kunnen zich vergissen."

Bolt doet zijn verhaal in de rechtbank in Utrecht, waar hij met een aantal andere betrokkenen een getuigenverhoor ondergaat. Dat is op verzoek van twee gedupeerden die een civiele zaak zijn begonnen tegen de omroep die Spoorloos uitzond, KRO-NCRV.

Het programma ging sinds 1990 voor geadopteerde mensen op zoek naar hun biologische familie, maar in 2022 kwam aan het licht dat er meermalen een mismatch was. Inmiddels zijn er acht gevallen bekend, waarvan zes in Colombia. Vorige maand werd bekend dat het programma stopt.

Gedupeerden willen erkenning en een vergoeding voor de schade die ze hebben geleden - sommigen hebben honderden of duizenden euro's betaald aan hun vermeende familie - maar ze willen vooral antwoorden. Hoe kon het zo misgaan en waarom werden documenten niet gecheckt? Waarom werden DNA-tests pas sinds 2018 standaard bij het programma? Ze hopen dat de getuigenverhoren duidelijkheid geven.

'Ik deed de verificatie niet'

Derk Bolt, tientallen jaren het gezicht van het programma en in zijn eigen woorden 'Mr. Spoorloos', heeft in de rechtbank geen kristalheldere antwoorden. Volgens hem ging het mogelijk al mis voordat hij bij de zaak werd betrokken. De redactie van Spoorloos deed de research, zijn zoektocht begon pas in Colombia.

Bolt had naar eigen zeggen geen redactionele verantwoordelijkheid en moest zich baseren op gegevens die hij voorgelegd kreeg door de redactie. "Officiële papieren, adoptiepapieren, geboortecertificaten, gegevens uit het geheugen van adoptieouders. Daar ga je naar kijken en dan kies je de logische lijn van het zoeken uit en dan ga je aan de slag. Het verifiëren van die gegevens gebeurde niet door mij."

Fixers

Bij veel mismatches waren dezelfde tussenpersonen betrokken, zogenoemde fixers. Journalist Kees van der Spek, die de fouten in 2022 aan het licht bracht, vraagt zich af waarom er zo op de informatie werd vertrouwd van die fixers, die er een financieel belang bij hadden. "Als journalist vind ik dat een risico om dat zo te doen", zegt hij in de rechtbank.

Desondanks denkt Bolt dat de redactie zorgvuldig te werk is gegaan. "Mijn indruk is van wel. Ik ga uit van zorgvuldigheid. Maar er zijn mismatches geweest, dus ergens is er iets fout gegaan." Hij wil niet antwoorden op de vraag of de Spoorloos-redactie is misleid door de fixers. Hij spreekt van "een keten van vertrouwen die tot een verkeerd eindresultaat leidt".

De tv-maker, die terloops benadrukt dat Spoorloos ook veel goede matches heeft gemaakt, wijst ook op de moeilijkheden bij het zoeken in Colombia destijds. Soms kwam het voor dat Bolt "een verfrommeld papiertje kreeg" waarvan men zei dat het een geboortebewijs was. "Dan zeiden ze: 'We hadden een meisje en ze heette Maria, en we hebben haar naar dat en dat kindertehuis gebracht.' Als dat allemaal klopte met de papieren, was er voor mij geen reden om daaraan te twijfelen."

Als die twijfel er wel was, probeerde de redactie een DNA-test te doen, maar dat was niet zo simpel volgens Bolt. "Die tests kwamen op rond de eeuwwisseling, maar toen zaten ze nog niet direct in ons voorhoofd." Het ging toen om bloedtesten. "Dat was niet gemakkelijk, zeker niet in Colombia, bij mensen die uiterst argwanend naar buitenstaanders waren. Het was niet makkelijk om iemand mee te nemen naar een ziekenhuis om daar bloed af te nemen. En je kon in de gevangenis belanden als je met bloed of ander lichaamsmateriaal het land verliet."

Bedenkingen over de werkwijze en mogelijke mismatches waren geen terugkerend agendapunt, zegt Bolt. "Het kwam wel voor dat we ergens bedenkingen over hadden. Dan zijn er ook extra controlemaatregelen genomen, maar dat het een regelmatig terugkerend fenomeen was kan ik niet zeggen. Voor ons was het het belangrijkst om mensen te koppelen."

Na de verhoren van vandaag zei Barbara Quee, een van de gedupeerden die na een mismatch uiteindelijk wel haar echte biologische moeder vond en nu anderen helpt bij hun zoektocht, dat ze het niet verwonderlijk vindt dat er dingen misgingen. "Spoorloos heeft essentiële informatie niet geverifieerd en blindelings vertrouwd op tussenpersonen ter plekke die niet te vertrouwen waren. Hun informatie klopte gewoon niet."

Op 15 april worden opnieuw getuigen gehoord. Ook KRO-NCRV mag dan getuigen voordragen. Onduidelijk is of de omroep dat ook gaat doen.

Meer tanks, munitie en nucleaire afschrikking. Na decennialang leunen op de VS, is het voor Europa in korte tijd duidelijk geworden dat de eigen defensie-industrie een enorme slinger nodig heeft. Begin deze week presenteerde de Europese Commissie een investeringsplan van in totaal 800 miljard euro.

Of dat geld er komt, dat is nog de vraag, en daar wordt vandaag op de ingelaste EU-top in Brussel over gesproken. Maar de onderliggende boodschap is duidelijk: hoe dan ook moet er veel geld worden geïnvesteerd zodat Europa op het gebied van defensie meer op eigen benen kan staan.

Het kloppende hart

Als je de kaart van Europa erbij pakt, springen er twee landen uit die je als het kloppende hart kunt zien. Om te beginnen Duitsland. Het bedrijf Rheinmetall is daar een zeer belangrijke speler. Het bouwt onder meer tanks en logistieke voertuigen die gebruikt kunnen worden op het slagveld.

"Duitsland domineert op dit vlak in Europa", zegt defensie-specialist Dick Zandee van Instituut Clingendael. Rheinmetall heeft ook groot succes op de beurs: in een jaar tijd is het aandeel met ruim 170 procent gestegen. Met een beurswaarde van 50 miljard euro behoort het bedrijf tot de top vijftig van grootste bedrijven in de EU.

Waar Duitsland domineert op het land, domineert Frankrijk op zee. Het land is het andere deel van het kloppende hart. Dat komt door de Franse Naval Group, die onder meer onderzeeboten en vliegdekschepen bouwt. De Franse overheid is grootaandeelhouder in het bedrijf. "Ze zijn onvoorstelbaar sterk op zee", zegt Zandee. "Daarnaast zijn de Fransen een onafhankelijke kernmacht, daar hebben ze alle technologie voor."

De defensie-industrie zit door heel Europa. Wil je een completer beeld? Swipe dan door deze slider:

Er zijn meer belangrijke spelers in Europa, denk aan het Italiaanse Leonardo en het Zweedse Saab. Maar, tekent Zandee aan, voor Italië geldt bijvoorbeeld dat het land ondanks een significante eigen defensie-industrie sterk afhankelijk is van andere landen. Zo is er samen met Frankrijk gewerkt aan de Fremm-fregatten en samen met Duitsland aan de opvolger van de eigen Centauro-tank. "De eigen industrie is wel groot, maar niet uitmuntend in een bepaald onderdeel", zegt Zandee. "Het materieel wordt niet door andere landen gekocht."

Een land dat belangrijk zal zijn voor de verdediging van Oekraïne en de rest van Europa, is het Verenigd Koninkrijk. Samen met Frankrijk is het de voortrekker van de 'coalitie van bereidwilligen'. Maar aangezien dat land geen deel meer uitmaakt van de EU, is het niet meer betrokken bij deze enorme investering. Premier Starmer heeft wel al een budgetverhoging aangekondigd.

Nederlandse sector

Ook Nederland speelt een rol in de Europese defensiesector. De defensie- en veiligheidsindustrie was in 2023 goed voor 7,7 miljard euro omzet en telt ruim 1000 bedrijven, blijkt uit een rapport van adviesbureau Berenschot.

Zandee noemt als het gaat om Nederland direct marinescheepsbouwer Damen in Vlissingen. "De scheepswerf is niet super groot, maar het bedrijf zit overal ter wereld." Zandee wijst ook op het Franse bedrijf Thales dat in Hengelo radarsystemen bouwt die een groot marktaandeel hebben.

Maar er zijn in Europa ook een aantal zwakke plekken. Zo leunen wij zeer sterk op de VS voor nucleaire afschrikking. Weliswaar hebben Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk kernwapens, toch ontbreekt een gezamenlijk 'afschrikkingsbeleid', schrijft het Haagse Centrum voor Strategische Studies in een rapport dat gisteren verscheen.

Politicoloog Sabine Mengelberg, verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie, noemt die nucleaire capaciteit het ultieme wapen. "Nu zitten er twee kapiteins op één schip die ook een tekort hebben aan die nucleaire afschrikkingsmacht." En wie van die kapiteins drukt op de knop als het erop aankomt? "Dat maakt het ingewikkeld."

Inlichtingen en commandostructuur

Daarnaast moet het delen van inlichtingen volgens Mengelberg prioriteit krijgen en strakker worden georganiseerd. Dat geldt ook voor de commandostructuur.

Ook als het gaat om communicatiemiddelen is Europa afhankelijk van de VS. Daarnaast is er voor een langere periode genoeg personeel en materiaal - zoals tanks - nodig. Daarvoor zal er extra productiecapaciteit bij moeten komen.

Denktank Bruegel schreef onlangs dat Europa, inclusief het Verenigd Koninkrijk, beschikt over 1,47 miljoen actieve militairen. Dat klinkt als een enorm aantal, maar de "effectiviteit wordt beperkt door het ontbreken van een centraal commando".

Bruegel wijst erop dat de NAVO werkt onder het commando van een Amerikaanse generaal, maar dat werkt alleen als de VS ook de rol van leider op zich blijft nemen. Gebeurt dat niet, dan zijn er in Europa meer dan 300.000 extra militairen nodig - of er moet een manier worden gevonden om de coördinatie te verbeteren.

Het is de laatste dagen prachtig lenteweer en dat blijft het voorlopig ook nog wel. Maar na het weekeinde zakken de temperaturen weer wat in.

Tot en met zondag heerst de zon en liggen de maxima rond 18 graden. De nachten zijn nog wel fris, maar komen niet meer onder het vriespunt.

Dat het nu zo warm is, komt door een zuidelijke wind die warmte vanuit Spanje onze kant op blaast. Het is overigens niet alleen warmte die vanuit het zuiden onze kant op komt, maar ook Sahara-stof. Hierdoor zal de lucht niet meer zo mooi blauw zijn als de laatste dagen.

Vanaf dinsdag flink frisser

Maar lente is het voorlopig dus volop. In de loop van het weekeinde wordt de wind meer zuidoostelijk en maandag slaat de windrichting om naar noord. Dan zijn we de warme aanvoer kwijt.

En zoals dat wel vaker gaat in deze tijd van het jaar heeft dat meteen flinke gevolgen. Is het in het weekeinde dus nog 18 graden, dinsdag, woensdag en donderdag pakken de maxima zo'n 10 graden lager uit. In de nacht kan het dan zomaar weer een graadje vriezen.

Toch is het niet meteen kommer en kwel. Er is weliswaar wat meer bewolking en mogelijk valt er een keer een bui, maar er blijft ook zon.

Caroline Darian, de dochter van Gisèle en Dominique Pelicot, klaagt haar vader aan voor verkrachting. Ze is ervan overtuigd dat hij haar heeft gedrogeerd en misbruikt, net als hij jarenlang bij haar moeder deed.

Dominique Pelicot werd in december veroordeeld tot de maximale straf van 20 jaar cel voor het jarenlang drogeren, verkrachten en door tientallen mannen laten verkrachten van zijn vrouw Gisèle. Hij is niet in hoger beroep gegaan.

Tijdens het proces van haar moeder zei Darian al dat ze er zeker van was dat haar vader haar ook heeft misbruikt. Bij de 20.000 foto's en video's die de politie bij hem thuis vond, zaten ook twee foto's van Darian, waarop ze bijna naakt en buiten bewustzijn op een bed ligt.

Ze herkende haar eigen huis op de beelden. Het ondergoed dat ze droeg, herkende ze niet en ook lag ze in een houding die voor haar ongewoon is.

Dominique Pelicot ontkende tijdens de rechtszaak bij hoog en laag dat hij zijn dochter ooit had aangeraakt. Hij gaf tegenstrijdige verklaringen over de foto's.

'Nooit opgeven'

De 46-jarige Darian spant de zaak aan om erkenning te krijgen voor wat haar is aangedaan, zegt ze tegen persbureau AFP. Maar vooral wil ze andere slachtoffers laten zien dat "er dingen gedaan kunnen worden en dat we nooit mogen opgeven".

Slachtoffers die gedrogeerd worden bij seksueel geweld zijn volgens Darian een vergeten groep. "Zij worden niet geloofd, omdat er vaak geen bewijs is", zei ze eerder in een interview met de BBC.

Darian wil het proces in de openbaarheid houden, waar haar moeder ook voor koos. Beiden benadrukken dat zij zich nergens voor hoeven te schamen, maar de daders des te meer.

In totaal stonden nog 50 mannen terecht, die allemaal zijn veroordeeld. Ze kregen celstraffen tussen 3 en 15 jaar.

De Amerikaanse president Trump heeft laten weten dat hij de hogere importheffingen op producten uit Mexico opschort tot begin april. In een bericht op zijn sociale medium Truth Social zegt Trump dat hij dat heeft bevestigd aan de Mexicaanse president Sheinbaum.

"Na een gesprek met president Claudia Sheinbaum van Mexico, heb ik ermee ingestemd dat Mexico geen tarieven hoeft te betalen voor alles wat onder de USMCA-overeenkomst valt. Deze overeenkomst is geldig tot 2 april", schrijft Trump.

In het bericht is hij complimenteus over de Mexicaanse president. Hij schrijft dat hij de beslissing heeft genomen als "tegemoetkoming en uit respect voor president Sheinbaum. Onze relatie is goed en we werken er samen hard aan om aan de grens zowel illegale vreemdelingen de toegang tot de Verenigde Staten te beletten als om fentanyl te stoppen."

'Uitstekend en respectvol gesprek'

President Sheinbaum schrijft op X dat ze een "uitstekend en respectvol" gesprek had met Trump. Ook zei ze dat Mexico en de VS blijven samenwerken om "kwesties rond veiligheid en migratie aan te pakken, inclusief het verminderen van de illegale stroom van fentanyl naar de VS en van wapens naar Mexico".

Volgens Sheinbaum valt het grootste deel van de Mexicaanse export naar de VS onder het USMCA-vrijhandelsverdrag.

Handelsoorlog afgewend

Eerder schortten de Verenigde Staten al de aangekondigde importheffingen op op auto's en auto-onderdelen die voldoen aan dat verdrag tussen de VS, Mexico en Canada.

Dat gebeurde begin februari. In ruil daarvoor beloofde de Mexicaanse president 10.000 militairen voor grensbewaking. Deze week liet Trump onder meer aan Mexico weten dat er geen ruimte meer was om de importheffingen nog te voorkomen, maar daar komt hij nu dus van terug.

Bekijk de uitleg van de Mexicaanse president Sheinbaum over het uitstel in februari:

Een 23-jarige man uit Middelburg is veroordeeld tot 2,5 jaar cel en tbs met dwangverpleging voor het online misbruiken van zes tienermeisjes. De rechtbank acht bewezen dat de man zich schuldig maakte aan sextortion, waarbij hij de slachtoffers verleidde tot het sturen van naaktbeelden en hen vervolgens afperste.

De verdachte deed zich op sociale media voor als een minderjarig meisje en zocht contact met kinderen. Nadat hij het vertrouwen van de slachtoffers had gewonnen, vroeg hij hen om naaktfoto's en naaktfilmpjes te sturen.

Als hij die kreeg, zette hij de slachtoffers onder druk om nog meer beelden op te sturen. Daarbij dwong hij hen om seksuele handelingen te verrichten. Deden ze dat niet, dan zou hij de beelden openbaar maken of hun familie iets aandoen. De verdachte liet volgens de rechtbank op die manier onder meer een meisje seksuele handelingen plegen met haar broertje.

'Impact op slachtoffers is groot'

Volgens de rechtbank stelde de verdachte zijn eigen behoeften voorop en heeft hij nooit stilgestaan bij het leed dat hij bij de meisjes veroorzaakte. De impact op de slachtoffers is groot, aldus de rechtbank.

Sommige slachtoffers hebben slaapproblemen, beschadigen zichzelf of willen niet meer leven. "Het is bekend dat de gevolgen nog jaren invloed zullen hebben op de slachtoffers. Veel slachtoffers en hun ouders hebben professionele hulp moeten inroepen."

Bij de verdachte is een grote hoeveelheid chats, contacten en kinderporno gevonden. Daaruit blijkt volgens de rechtbank dat de man vermoedelijk meer slachtoffers heeft gemaakt. Een deel van hen kon niet worden geïdentificeerd of wilde geen aangifte doen.

Straf lager dan de eis

De straf valt lager uit dan de eis van het Openbaar Ministerie van zes jaar cel en tbs met dwangverpleging. De rechtbank wijst erop dat de Middelburger sterk verminderd toerekeningsvatbaar is. De verdachte is zowel fysiek als mentaal beperkt, volgens deskundigen functioneert hij op emotioneel niveau als een kind van 1,5 tot 3 jaar.

Daarnaast vindt de rechtbank het noodzakelijk dat hij zo snel mogelijk wordt behandeld vanwege het grote risico op herhaling en het gevaar dat de man voor anderen oplevert, meldt Omroep Zeeland.

De rechtbank oordeelde dat naast de tbs met dwangverpleging nog een gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel nodig is. Hierdoor kan de Zeeuw na de eventuele afloop van de tbs-maatregel nog langer onder intensief toezicht blijven staan."

Op een snelweg in de Belgische plaats La Louvière in Wallonië is bij werkzaamheden een brug ingestort. Daarbij is iemand om het leven gekomen en raakten zeker twee mensen gewond, melden Belgische media.

De brug op de E42 richting Charleroi stortte in toen twaalf bouwvakkers aan het werk waren. Het bouwwerk werd ontmanteld om plaats te maken voor een nieuwe brug.

Volgens de Waalse omroep RTBF raakte het dodelijke slachtoffer korte tijd vermist. Diegene werd teruggevonden en door hulpdiensten gereanimeerd. Zij bezweek aan haar verwondingen. De twee gewonden liggen in het ziekenhuis.

Op dronebeelden is de ravage goed te zien:

Bij het ongeluk zijn meerdere kranen in het water gevallen. Een daarvan zou op een schip zijn gevallen dat voor anker lag bij de brug. De boot was op dat moment leeg.

Vanwege het ongeval is een brug die parallel liep uit voorzorg afgesloten voor verkeer. Het scheepvaartverkeer is gestremd vanwege het incident.

Bij de brand in de historische panden in het centrum van Arnhem wordt niemand vermist. De politie houdt wel een slag om de arm, werd bekend op een persconferentie, omdat één pand nog niet doorzocht is; het is nog te gevaarlijk om daar naar binnen te gaan.

"Daar wonen gelukkig niet zoveel mensen, er zitten vooral veel winkels", zei een politiewoordvoerder. "De brandweer is nog tot morgenvroeg bezig met blussen, dus voorlopig kunnen we er niet in." Er zijn vannacht zo'n honderd mensen geëvacueerd.

Volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio is de brand nog niet uit. "De brand is beperkt en teruggebracht maar nog niet uit. We gaan slopen om bij de laatste brandhaarden te komen." Dat moet voorzichtig omdat er instortingsgevaar is. De recherche kan daarom ook pas morgen beginnen met het sporenonderzoek.

Bekijk beelden van de sloop van een pand om bij de laatste brandhaarden te komen:

De politie gaat daarbij verschillende scenario's onderzoeken. Ook brandstichting wordt daarin meegenomen. Verschillende bronnen meldden aan De Gelderlander dat het vuur mogelijk is aangestoken. Er zouden kort voor de brand mensen zijn gezien in de buurt van de plek waar de brand uitbrak.

"Je kunt niks uitsluiten, maar we kunnen ook niks bevestigen over brandstichting", aldus de woordvoerder, die toevoegde dat er vooralsnog geen aanwijzingen voor zijn.

Geen asbest vrijgekomen

Bij de brand is geen asbest vrijgekomen, meldt de Veiligheidsregio. Waar de brand precies is ontstaan wordt nog onderzocht. Wel is duidelijk dat toen de brandweer aankwam er zowel aan de voor- als achterzijde van het pand waar de winkel SoLow in zit een uitslaande brand was.

Volgens de Veiligheidsregio is het niet gek dat de brand zich zo snel kon verspreiden. "Oude panden zitten vaak met veel houten verbindingen aan elkaar vast en dan zie je dat een brand zich snel kan verspreiden. Het kan ook een tijdje geduurd hebben voor mensen in de gaten hadden dat er brand was."

Locoburgemeester Cathelijne Bouwkamp spreekt van een "zwarte dag voor Arnhem". De gemeente zegt getroffen bewoners en ondernemers te ondersteunen.

Deel bewoners kan naar huis

Een deel van de circa honderd geëvacueerde bewoners mag weer terug naar huis. Om hoeveel mensen het gaat, is niet bekendgemaakt. De bewoners uit de door brand getroffen huizenblokken aan de Pauwstraat, Jansstraat, Varkensstraat en Munterstraat mogen niet terug. Zij worden morgen geïnformeerd over mogelijke terugkeer.

Al zullen niet alle bewoners kunnen terugkeren. "Sommige bewoners hebben al te horen gekregen dat ze nooit meer naar huis zullen kunnen omdat hun woning is afgebrand", aldus de locoburgemeester.

De brand brak rond 03.45 uur vannacht uit in de Jansstraat, in de buurt van de Korenmarkt en sloeg over naar andere panden. Door de brand zijn circa tien historische panden verloren gegaan, met meerdere winkels en tientallen bovenliggende woningen.

Rond 14.00 uur vanmiddag gaf de brandweer het sein brand meester. Dat betekent dat de brand onder controle is, maar nog niet helemaal uit. Het nablussen kan nog de hele dag duren. De gemeente is rond 19.00 uur begonnen met het slopen van een deel van de gevels van de panden om beter bij de brandjes te kunnen die nog in de gebouwen woeden.

In het getroffen gebied zijn de winkels en horeca gesloten, ook de koopavond gaat vanavond niet door. Stroom en gas waren er urenlang afgesloten en zijn nu deels weer beschikbaar in het gebied waar de brand heeft gewoed, meldt de gemeente. Ook is gestart met schoonmaakwerkzaamheden in het gebied.

Tweede grote brand

Het is de tweede grote brand in 24 uur in Arnhem. Gisternacht brandden een meubelzaak en een garagebedrijf in Arnhem volledig uit, niet ver van de binnenstad.

Of er een verband bestaat tussen de branden is nog niet duidelijk. De winkelformule van de meubelzaak en de SoLow vallen onder dezelfde investeringsmaatschappij. De politie zegt dit mee te zullen nemen in het onderzoek.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft de Roemeense oud-presidentskandidaat Calin Georgescu in het ongelijk gesteld in een zaak over het schrappen van de verkiezingsuitslag van eind vorig jaar. Georgescu won de eerste ronde, maar de uitslag werd ongeldig verklaard vanwege bewijzen over Russische inmenging. Hij ging tegen dat besluit in beroep bij het Europese hof.

De winst van de radicaal-rechtse Georgescu in de eerste ronde was onverwacht. Maar Roemeense veiligheidsdiensten stelden vast dat zijn succes voor een groot deel te danken was aan een beïnvloedingscampagne die door Rusland was aangestuurd. Zo werden video's die de pro-Russische Georgescu op sociale media plaatste gedeeld door tienduizenden nepaccounts.

Kort na de verkiezingen verklaarde de hoogste rechter in Roemenië de uitslag ongeldig. Daardoor ging de tweede ronde, waarin Georgescu het zou moeten opnemen tegen de liberale kandidaat Elena Lasconi, niet door.

Overeenkomstig de grondwet

Georgescu sprak van een staatsgreep en probeerde het besluit ongedaan te maken bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Volgens hem waren zijn mensenrechten geschonden en was het besluit om de uitslag te schrappen buitenproportioneel en politiek gemotiveerd.

De drie rechters van het Europese hof wijzen de bezwaren van Georgescu unaniem af. Ze zeggen dat Georgescu niet met deugdelijke argumenten is gekomen om te bewijzen dat het schrappen van de uitslag politiek gemotiveerd was. Bovendien was het besluit in overeenstemming met de Roemeense grondwet, iets wat Georgescu bestreed. Tegen de uitspraak van het EHRM is geen beroep mogelijk.

Strafrechtelijk onderzoek

Inmiddels loopt in Roemenië ook een strafrechtelijk onderzoek tegen Georgescu, zo werd eind vorige maand bekend. Hij wordt op zes punten aangeklaagd, onder meer voor het verspreiden van valse informatie en het hebben van banden met een verboden fascistische beweging.

Het is nog onduidelijk of Georgescu meedoet aan de nieuwe presidentsverkiezingen in Roemenië. De eerste ronde is op 4 mei. Als er geen kandidaat is die dan meer dan 50 procent van de stemmen krijgt, volgt twee weken later een tweede stemronde.

De Bourdonklok is terug op de Waalsdorpervlakte tussen Wassenaar en Den Haag. De klok werd in november weggehaald voor restauratie van het hangwerk; de klok zelf mankeerde niets, zegt restaurateur Koninklijke Eijsbouts.

De herstelwerkzaamheden liepen volgens planning. Omdat de klok midden op de duin staat, moest Eijsbouts voor maart klaar zijn met de restauratie. Dan begint het broedseizoen. "Ze hadden liever dat we een weekje eerder klaar waren, maar dit was ook nog vroeg genoeg." Vanwege het broedseizoen is het niet toegestaan om later zwaar materiaal over de duin te verplaatsen.

Het was een bijzonder project om deel van uit te maken, zegt Eijsbouts. "Het is de luidste klok van Nederland, als het ware. Vooral in mei zijn alle ogen op de klok gericht."

De klok wordt jaarlijks tijdens Dodenherdenking geluid door mensen in tenue van de Binnenlandse Strijdkrachten. De dienst wordt elk jaar door duizenden mensen bijgewoond.

De Waalsdorpervlakte was tijdens de Tweede Wereldoorlog een fusilladeplaats van de Duitsers. Er werden tussen de 250 en 280 verzetsstrijders gedood. De verzetsstrijders werden begraven op de vlakte. Een helmgrasplanter wist stiekem de graven te markeren, zodat deze na de oorlog konden worden teruggevonden.

De Belastingdienst heeft bijna 13.000 mensen een schadevergoeding uitbetaald, omdat ze onterecht op een zwarte lijst stonden. Het gaat om bedragen van 375 tot ruim duizend euro.

In totaal stonden er ruim 300.000 mensen op de lijst. Het overgrote deel heeft volgens de Belastingdienst geen nadelen ondervonden van de registratie en ook geen recht op schadevergoeding. Zij kregen alleen een excuusbrief.

De zwarte lijst heette officieel de Fraude Signaleringsvoorziening (FSV) en bestond van 2013 tot 2020. Mensen die verdacht werden van fraude kwamen op die lijst te staan, zonder dat ze het wisten.

De meeste van de 13.000 gedupeerden stonden lange tijd onder intensief toezicht van de Belastingdienst, waardoor hun aangiftes vaak werden gecontroleerd. Meerdere mensen bleken daarbij fouten te hebben gemaakt en moesten grote bedragen terugbetalen.

Maar omdat de controle zelf onterecht was, hebben zij toch hun geld teruggekregen. Dat ging vaak om duizenden euro's per persoon.

Eiwitrijke voeding

Zo kreeg Pras Ramsaran recent een flinke vergoeding, omdat in 2013 zijn inkomstenbelasting onterecht opnieuw werd berekend. Maar de reden dat hij op de lijst stond is hem nooit echt duidelijk geworden.

"Ik heb een chronische ziekte en koop daarom veel hulpmiddelen en eiwitrijke voeding", zegt Ramsaran. "Ik denk dat ik daarom op de lijst ben gezet, al kon niemand bij de Belastingdienst mij dat bevestigen. Dat voelt toch wel heel onbevredigend."

'Heel onbeschoft'

Die frustratie wordt door meer gedupeerden gedeeld. "Er moet iets getriggerd zijn en ik wil weten wat", zegt Michel van Kommer, die geen schadevergoeding kreeg. "Maar de Belastingdienst zegt het niet te weten. Ik vind het heel onbeschoft dat mensen je ergens van beschuldigen, maar vervolgens niet uitleggen waarom dat was."

Advocate Narda Teke-Bozkurt diende voor vijf cliënten een informatieverzoek in, maar ook zonder succes. "Mensen willen weten waarom ze op die lijst stonden en wat de gevolgen waren. Maar ze krijgen geen antwoord." Ook schadevergoedingen kreeg ze niet toegewezen.

Zelf stond ze ook op de zwarte lijst. "Zelfs als advocaat is het me niet gelukt om antwoorden te krijgen. Dus ik snap dat het anderen ook niet lukt."

De inspectie Belastingen, Toeslagen en Douane concludeert in een eigen onderzoek ook dat veel gedupeerden zich niet erkend voelen. Heel wat mensen zijn er bijvoorbeeld nog altijd van overtuigd dat hun FSV-registratie grote gevolgen heeft gehad, ook al zegt de Belastingdienst van niet.

Extra lastig is dat gedupeerden zelf aannemelijk moeten maken dat zij nadelen hebben ondervonden. Dat is volgens meerdere advocaten die de NOS sprak eigenlijk niet te doen, omdat de Belastingdienst alleen alle informatie bezit.

Meldpunt blijft open

Een woordvoerder van de Belastingdienst laat weten dat de Tweede Kamer jaren terug zelf ermee instemde om maar een beperkte groep schadevergoeding te geven. Ook rechters hebben tot nu toe steeds geoordeeld dat het niet geven van schadevergoeding aan gedupeerden terecht was.

Het FSV-meldpunt staat de komende tijd nog open voor iedereen die vragen heeft. "Onze reactie en aanpak daarbij is om te luisteren, en vervolgens opnieuw te kijken of de situatie niet anders zat dan is aangenomen", zegt de woordvoerder van de Belastingdienst. De gehele reactie is hier te lezen.

Grote operatie

Voor de Belastingdienst was de afhandeling een grote operatie, waarvan het einde nu in zicht is. Er werden honderdduizenden excuusbrieven verstuurd en tienduizenden dossiers opnieuw bekeken. Daarnaast deden zo'n 15.000 mensen een inzageverzoek.

Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, bedacht de dienst onorthodoxe manieren van communiceren. Zo stuurden ze ansichtkaarten naar gedupeerden met terugbelverzoeken.

Het ministerie is, samen met de VNG, nog bezig om een laatste groep 600 gedupeerden te compenseren. Zij zijn het zwaarst gedupeerd, omdat zij geen schuldtraject kregen vanwege de FSV. De bedoeling is dat zij uiteindelijk geheel schuldenvrij worden.

Gevangenissen moeten zelf drones uit de lucht kunnen halen als die zonder toestemming in de buurt vliegen. Dat vindt staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Coenradie. Nu moet daar nog de hulp van de politie voor worden ingeroepen. In een brief aan de Kamer schrijft ze dat ze ook wil dat gevangenissen zelf drones gaan inzetten om de veiligheidssituatie in de gaten te houden.

Drones worden geregeld zonder toestemming gebruikt om pakketjes te bezorgen bij gevangenen. Zo kunnen gedetineerden bijvoorbeeld aan drugs komen of aan mobiele telefoons om contact met de buitenwereld te houden.

De Dienst Justitiële Inrichtingen, die gaat over de gevangenissen, heeft al een landelijk dekkend dronedetectiesysteem en Coenradie wil dat verder versterken, schrijft ze.

Het uitschakelen van die drones is onderdeel van een plan van Coenradie om te voorkomen dat gevangenen hun criminele activiteiten in de gevangenis voortzetten. Daarvoor is vorig jaar 16 miljoen euro vrijgemaakt.

Bodyscanners

Het kabinet investeert verder in technologie om smokkelwaar in de gevangenis op te sporen. Het gaat volgens de PVV-staatssecretaris onder meer om bodyscanners en apparaten om mobiele telefoons mee te kunnen opsporen.

In haar brief herhaalt Coenradie ook dat er 36 plekken in een Extra Beveiligde Inrichting (EBI) moeten bij komen in 2030. Het gaat om uitbreiding van de bestaande EBI in Vught en nieuwbouw in Vlissingen.

Dan zouden er in totaal 60 EBI-plekken zijn voor zware gevangenen, zoals Ridouan Taghi en Willem Holleeder. De nieuwe plekken moeten zo worden gebouwd dat de kans op onderling contact tussen gevangenen zo klein mogelijk is.

Automonteurs, motormonteurs en fietsenmakers staken vandaag voor een betere cao. Om hun eis voor een loonsverhoging van zeven procent kracht bij te zetten is een groep van zo'n driehonderd actievoerders bij elkaar gekomen op het TT Circuit in Assen.

"De mensen die goed zijn lopen weg, omdat de cao tegenvalt", zegt een automonteur uit Groningen bij RTV Drenthe. "Dat is jammer, want het is een mooi beroep."

Er zijn al eerder regionale 24-uursstakingen geweest bij garagebedrijven, maar vandaag is de eerste landelijke actiedag. Volgens de organiserende vakbonden was dat onvermijdelijk. Brancheorganisatie BOVAG wil niet verder gaan dan een salarisverhoging van maximaal 2,3 procent. Veel te weinig, vinden de vakbonden. Naast de loonsverhoging van 7 procent eisen ze ook betere arbeidsvoorwaarden zoals een 32-urige werkweek met behoud van loon.

Best welwillend

"Onze werkplaats ligt nu helemaal plat, op twee collega's na die alleen noodwerkzaamheden doen", aldus een garagemedewerker uit Sneek. "Met deze staking benadelen wij onze werkgever. Dat is jammer, want hij is best welwillend. Vooral de grotere werkgevers willen niet meewerken, kleinere vaak wel. Maar die zijn niet sterk genoeg om de eisen erdoorheen te krijgen."

"Dit is de eerste keer dat we landelijk gelijktijdig het werk neerleggen", zegt FNV-bestuurder Anthony Williams. Hij hoopt dat de werkgevers nu wel bereid zijn om in de buidel te tasten. "Staking na staking neemt de bereidheid om te staken toe", stelt hij. "Dus als de BOVAG hierna niet over de brug komt, dan kunnen wij niet anders dan de acties verder uitbreiden."

Langer wachten op reparatie fiets of auto

Dat is vervelend voor de werkgevers, maar ook voor de klanten. Veel reparaties liggen stil. "Dat is inderdaad de negatieve consequentie", zegt de vakbondsbestuurder. Hij verwacht dat klanten begrip hebben.

"Veel mensen zijn ook in hún sectoren aan het staken geweest voor fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden. Bovendien worden ze getroffen door hoge tarieven die worden gerekend", aldus Williams. "Klanten snappen dit zolang het personeel fatsoenlijk wordt gecompenseerd. Als het maar geen extra winst is voor garagehouders."

'Extreem en onrealistisch'

De brancheorganisatie noemt de salariseisen extreem en onrealistisch. "We hebben in de onderhandelingen inflatiecorrectie geboden, maar vakbonden verwachten blijkbaar meer", zegt Stijn Oosterhoff van BOVAG. Hij vreest dat de eisen van de stakers tot een loonkostenstijging van 40 procent voor de werkgevers leiden. Hij wijst erop dat de inflatie vorig jaar op 3,3 procent uitkwam.

De BOVAG benadrukt bovendien dat het in de fietsenhandel helemaal niet goed gaat. Bijna de helft van de werkgevers zou daar te maken hebben met een winstdaling. Een derde van de fietsbedrijven zegt zijn bedrijf ter overname te willen aanbieden. 14 procent wil stoppen.

De man die afgelopen maandag in Mannheim op een menigte inreed is in het verleden veroordeeld vanwege het gebruik van een nazi-leus. Dat schrijft Die Welt op basis van het strafdossier.

De 40-jarige Alexander S. zou in 2018 op Facebook onder een foto van Adolf Hitler een reactie hebben geplaatst met de tekst 'Sieg Heil from Germany'. Volgens de rechter nam de Duitser vervolgens geen afstand van het nazi-gedachtegoed. Het gebruik van nazisymbolen is strafbaar in Duitsland. S. kreeg een boete opgelegd.

Het Duitse blad Der Spiegel schreef eerder deze week ook dat S. was veroordeeld voor een Facebookreactie die uit een "extreemrechtse politiek gemotiveerde hoek" kwam.

Maandag reed de automobilist met een hoge snelheid in op mensen in een drukke winkelstraat in Mannheim. Daarbij kwamen twee mensen om het leven. Het aantal gewonden is opgelopen naar veertien, onder wie een kind van 2 jaar.

De autoriteiten gaan ervan uit dat S. aan een psychische aandoening lijdt. De openbaar aanklager benadrukt dat het onderzoek nog bezig is. Onder meer zijn gedrag op sociale media en zijn contacten worden onderzocht. Er zouden op dit moment echter geen aanwijzingen zijn voor politieke of extremistische motieven.

Extremistische organisaties

Uit onderzoek van Duitse media komt naar voren dat S. betrokken was bij extremistische organisaties. Zo zou hij onderdeel zijn van een neonazistische organisatie. Ook is hij te zien op foto's van extreemrechtse protesten.

Op zijn sociale media is te zien dat S. interesse had in wapens en militaire voertuigen. Zo poseerde hij met een geweer en een tank, en deelde foto's daarvan op het Russische sociale medium VKontakte. Volgens Die Welt is S. in 2010 veroordeeld vanwege het dragen van een verboden wapen.

De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagt opnieuw de rente. Die gaat van 2,75 naar 2,5 procent. Dat gebeurt omdat de dalende inflatie in de eurozone volgens de centrale bank goed op schema ligt.

Het is de zesde renteverlaging sinds vorig jaar zomer. Toen begon de ECB de rente te verlagen omdat de inflatie in de eurozone onder controle leek te komen. Het gewenste inflatieniveau is 2 procent op de middellange termijn. De dalende trend zette zich ondanks de renteverlagingen van de ECB door.

Toch is de nieuwe rentestap niet voor elk land in de eurozone even goed nieuws. Waar de inflatie in de eurozone vorige maand uitkwam op 2,4 procent, daar liepen de prijzen in Nederland juist weer op. In een eerste raming van het CBS kwam de inflatie in februari uit op 3,8 procent. België kampt met een inflatie van 4,4 procent met nog grotere prijsstijgingen.

Van hoge naar lage rente

Tot juni vorig jaar stond de rente van de ECB met 4 procent nog op een historisch hoog niveau. Daarmee probeerde de ECB de toen hoge inflatie door de gestegen energieprijzen terug te dringen. Een hoge rente remt de economie af, omdat het duurder wordt om geld te lenen. Daardoor moeten de prijzen dalen. Tot tweeënhalf jaar geleden was de ECB-rente jarenlang negatief om de kwakkelende economie juist op gang te brengen.

Met de naar 2,5 procent gedaalde ECB-rente hebben eurolanden zoals Nederland met een hoge inflatie steeds minder hulp van de centrale bank en de rente om de economie te vertragen als wapen tegen de hoge inflatie. Doorgaans zou een overheid dan minder geld moeten gaan uitgeven om de prijsstijgingen tegen te gaan, oftewel: gaan bezuinigen. Uit de voorjaarsnota moet duidelijk worden of en hoe dat zou gebeuren.

Rente verder omlaag?

Overheden en kapitaalmarkten keken met interesse uit naar een hint van de ECB over een verdere renteverlaging of juist een pauze. Waar de ECB altijd benadrukte de rente te zullen verlagen "zo lang als nodig" is, daar zei president Christine Lagarde nu dat een rentebesluit van de ECB "beduidend minder restrictief wordt".

Gevraagd naar wat dit precies betekent, zei Lagarde op de aansluitende persconferentie dat de kredietverstrekking door de huidige rente aantrekt in de eurozone. "Vergeleken met de laatste kwartalen en vorige maand, zien we dat bedrijven en huishoudens meer lenen. Niet fenomenaal meer, maar de weg gaat omhoog."

Daarmee suggereerde Lagarde dat de economie weer op gang komt en dat een verdere renteverlaging voor een hogere groei zou zorgen, waardoor de prijzen in het slechtste geval weer kunnen oplopen. Maar of dit betekent dat 2,5 procent voorlopig ook op dit niveau blijft, dat wilde Lagarde juist niet zeggen.

Ze wees naar onzekerheden zoals een dreigende handelsoorlog met de Verenigde Staten en Europese landen die miljarden willen gaan investeren in defensie. "Overal is risico en onzekerheid. Als we de rente moeten verlagen, dan doen we dat. Maar als dat niet hoeft, dan pauzeren we. We committeren ons in ieder geval nergens aan."

De rechten van vrouwen en meisjes staan wereldwijd onder grote druk en genderdiscriminatie blijft diep verankerd in samenlevingen. Dat staat in een nieuw rapport van de vrouwenorganisatie van de Verenigde Naties, UN Women, dat wordt uitgebracht ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag op 8 maart, komende zaterdag.

Dertig jaar geleden namen wereldleiders in Peking een historische blauwdruk aan om gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bereiken. Het nieuwe rapport maakt de balans op en concludeert dat vorig jaar een kwart van de 159 ondervraagde regeringen een terugslag meldt.

Er is wel vooruitgang, onder meer op het gebied van onderwijs voor meisjes, toegang tot gezinsplanning en het bestrijden van geweld tegen vrouwen, maar volgens de VN-organisatie wordt er wereldwijd nog elke tien minuten een vrouw of meisje vermoord door een partner of familielid. Ook is het aantal gevallen van seksueel geweld sinds 2022 met 50 procent toegenomen en het slachtoffer is vrijwel altijd een vrouw.

Geen rechten maar haat

Slechts 87 landen zijn ooit door een vrouw geleid. Het aandeel vrouwen in de nationale parlementen is sinds 1995 wel meer dan verdubbeld, maar nog steeds is bijna driekwart van alle parlementsleden man, staat in het rapport.

De moedersterfte is tussen 2000 en 2015 wereldwijd met een derde gedaald, maar is sindsdien volgens de VN-vrouwenorganisatie ongeveer gelijk gebleven. En nog steeds doen vrouwen twee en een half keer meer onbetaald zorgwerk dan mannen en slechts 64 procent heeft wettelijke rechten.

"Wereldwijd worden de mensenrechten van vrouwen aangevallen", zegt VN-secretaris-generaal Antonio Guterres. "In plaats van gelijke rechten gemeengoed te maken, zien we juist vrouwenhaat." Hij vindt dat de wereld standvastig moet zijn "om mensenrechten, gelijkheid en kracht een realiteit te maken voor alle vrouwen en meisjes, voor iedereen, overal."

Nieuw strategisch plan

Om de vrouwenrechten dichter bij de doelen uit 1995 te brengen, heeft de VN-vrouwenorganisatie een strategisch plan opgesteld. Dat heeft zes pijlers: toegang tot technologie en online veiligheid, armoedebestrijding, een einde aan geweld tegen vrouwen en meisjes, gelijke beslissingsmacht, vrede en veiligheid en klimaatrechtvaardigheid.