NOS Nieuws - Algemeen

PostNL mag in de toekomst langer gaan doen over het bezorgen van post. Nu moeten brieven en andere 'brievenbuspost' nog binnen 24 uur op de plaats van bestemming zijn. Minister Beljaarts van Economische Zaken wil daar 48 uur van maken.

In de praktijk worden brieven nu al vaak niet binnen 24 uur bezorgd. Beljaarts constateert dat de betrouwbaarheid van de postbezorging "helaas significant is afgenomen" en hij vindt de kwaliteit niet langer acceptabel.

Door de termijn te verlengen hoopt hij dat de bezorging betrouwbaarder wordt. Uit onderzoek van toezichthouder ACM blijkt dat consumenten en zakelijke gebruikers betrouwbaarheid belangrijker vinden dan snelheid. De minister wil een "betrouwbare, betaalbare en bereikbare postvoorziening".

PostNL had zelf om de langere bezorgtijd gevraagd. Het bedrijf wilde dat de termijn later nog zou worden opgerekt tot 72 uur, maar Beljaarts noemt de uitbreiding naar 48 uur "niet automatisch de opstap naar een bezorgtijd van 72 uur".

Belangrijke stap

Het postbedrijf is wel blij met het plan. "Dit is een belangrijke stap om de Universele Postdienst in de toekomst betrouwbaar, bereikbaar en betaalbaar te houden." Wel benadrukt PostNL dat financiële steun vanuit de overheid noodzakelijk is en dat ze de bezorgtijd in de toekomst het liefst nog verder zouden oprekken.

De Universele Postdienst (UPD) is een aantal postdiensten waarvan in de wet staat dat die in heel Nederland voor iedereen tegen gelijke en betaalbare tarieven beschikbaar moet zijn. PostNL is de uitvoerder van de UPD.

Geen subsidie

De aanpassing gaat waarschijnlijk begin 2026 in. Aan de uitbreiding verbindt de minister wel voorwaarden. PostNL moet 95 procent van de post op tijd bezorgen en het bedrijf mag de prijs van een postzegel alleen binnen bepaalde marges verhogen.

PostNL krijgt geen subsidie van de overheid, waar het wel om had gevraagd, en de bezorging blijft vijf dagen in de week, van dinsdag tot en met zaterdag.

Voor medische post en rouwbrieven blijft gelden dat die uiterlijk binnen 24 uur bij de geadresseerde moet zijn, zes dagen per week.

Volgens de minister is de aanpassing van de bezorgtijd een eerste maatregel. Volgend jaar wil hij met een bredere visie komen op de toekomst van de postdienstverlening.

Urban Mobility, het bedrijf achter de fatbikes van Doppio, is failliet verklaard door de rechtbank in Amsterdam.

Verschillende media berichten dat het besluit van verzekeraars om fatbikes niet meer te verzekeren tegen diefstal, de doorslag gaf. "Hierdoor stopten ook leasemaatschappijen met het aanbieden van Doppio's producten", citeren ANP en RTL Z uit een brief die oprichter Peter Eiselin naar de aandeelhouders zou hebben gestuurd. Eiselin was voor de NOS niet beschikbaar voor commentaar.

De laatste tijd was er veel te doen over fatbikes. Zo stemde een grote meerderheid van de Tweede Kamer voor een helmplicht en een verbod op de fatbike voor jongeren onder de 14 jaar. Volgens Eiselin heeft die publieke discussie ook een rol gespeeld bij het faillissement, schrijft hij verder in de brief.

"Daarnaast zorgden aanhoudende negatieve publiciteit rond fatbikes en de toestroom van illegaal geïmporteerde en opgevoerde modellen voor verdere druk op de verkoopcijfers." De curator laat weten dat de mogelijkheden voor een (gedeeltelijke) doorstart nog worden onderzocht.

CDA'er Mirjam van 't Veld wordt waarnemend burgemeester van de gemeente Groningen. De oud-burgemeester van onder meer Amstelveen volgt Koen Schuiling (VVD) op, die sinds 2019 burgemeester was.

Schuiling (65) kondigde vorige maand aan vroegtijdig te stoppen, omdat hij "niet langer de benodigde energie" heeft voor de baan. Hij vertrekt per 23 oktober als burgemeester. Enkele dagen later, op 28 oktober, begint Van 't Veld aan haar nieuwe functie, meldt RTV Noord.

Commissaris van de Koning René Paas benoemde de 54-jarige Van 't Veld na overleg met de fractievoorzitters van de gemeente Groningen. Het is de bedoeling dat ze aanblijft tot er een geschikte opvolger voor Schuiling is gevonden.

Van 't Veld is een ervaren bestuurder. Tot juni was ze waarnemend burgemeester van Almelo. Eerder was ze burgemeester van Maarssen, Stichtse Vecht en Amstelveen. Ook was ze enkele jaren voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV).

Enkele weken nadat Schuiling zijn vertrek had aangekondigd, werd bekend dat Schuiling eerder dit jaar een boete heeft gekregen voor aanstootgevend gedrag. Die aantijging doet Schuiling zelf af als een "pijnlijk misverstand" en hij zegt de boete aan te vechten bij de rechter.

Een vrouw die valselijk beweert dat in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk een 'satanistisch pedonetwerk' bestaat is vanochtend opgepakt. De arrestatie volgt enkele weken nadat ze door de rechtbank was veroordeeld vanwege het verspreiden van complottheorieën. Ze moest daarmee stoppen op last van boetes en een celstraf.

Het Openbaar Ministerie verdenkt haar nu van opruiing en bedreiging. De oud-agent uit Doetinchem deelde op sociale media berichten waarin ze uitlatingen van anderen over onder meer kindermoorden door een satanisch-pedofiel netwerk in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk herhaalt. Daar is geen enkel bewijs voor.

De complottheorie leidde tot doodsbedreigingen aan het adres van Mark Rutte, RIVM-topman Jaap van Dissel en een huisarts.

'Nog heftigere bewoordingen'

Begin augustus droeg de gemeente haar op te stoppen met het verspreiden van het complot. Aan dit verzoek gaf ze geen gehoor. Eind augustus concludeerde een rechtbank dat ze de theorie alleen nog maar in nog "heftigere bewoordingen" is gaan verspreiden.

De rechtbank droeg haar vervolgens op te stoppen met het verspreiden van de complottheorie. Als ze dat niet deed zou ze per keer dat ze in de fout gaat 5000 euro moeten betalen, met een maximum van 400.000 euro. Als ze daarna nog steeds niet zou ophouden, zou ze de cel in moeten. Het is niet bekend of de vrouw inmiddels boetes heeft gekregen.

Bloemen bij graven

Ook complotdenker Micha Kat ging met het verhaal aan de haal. Hij is hier vorig jaar voor veroordeeld.

De valse uitlatingen leidden er toe dat in 2020 graven van kinderen op een begraafplaats in Bodegraven werden overspoeld door bloemen, tot verdriet van nabestaanden, bewoners en de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. De begraafplaats moest als gevolg van overlast worden beveiligd.

De opgepakte vrouw moet waarschijnlijk morgen of overmorgen voor de rechtbank verschijnen. Dan wordt bepaald of ze langer moet vastzitten.

Drie jaar geleden zocht Nieuwsuurverslaggever Rudy Bouma complotdenkers op. In deze video legt hij uit welke gevolgen complottheorieën hebben:

Pittige Tijden, de Vliegende Oude Taart en de Movie Race. Een hele generatie groeide op met de iconische items in het tv-programma Telekids. Vandaag is het precies 25 jaar geleden dat het programma stopte.

Het was voor veel gezinnen in de jaren 90 de ideale besteding van de zaterdagochtend: de kinderen werden naar de woonkamer gestuurd om televisie te kijken terwijl de ouders nog even in bed konden blijven liggen.

Telekids was precies tien jaar lang op televisie. De eerste uitzending was op 2 oktober 1989, op de eerste uitzenddag van RTL4, toen nog onder de naam RTL Véronique. Irene Moors presenteerde het kinderprogramma in haar eentje, maar Telekids werd pas echt een hit toen na enkele jaren Carlo Boszhard erbij kwam.

Het programma was bedoeld voor kinderen op de basisschool, maar ook veel oudere kinderen en volwassenen keken mee. Telekids groeide uit tot veel meer dan alleen een tv-programma. Zo werden popconcerten voor kinderen georganiseerd, kregen Carlo en Irene een wassen beeld in Madame Tussauds en bereikte de leader van Pittige Tijden - een parodie op soapserie Goede Tijden Slechte Tijden - plek 14 in de Top 40.

Gooien met taarten

De kinderen van toen zijn de dertigers en veertigers van nu. Media-adviseur Elger van der Wel maakte een podcast over de Telekidsgeneratie. "Telekids was een urenlange liveshow waarin alles kon gebeuren en de helft leek geïmproviseerd."

Bekijk enkele hoogtepunten uit tien jaar Telekids:

Van der Wel vindt dat Carlo en Irene zich perfect aanpasten aan de belevingswereld van kinderen. "Ze verkleedden zich steeds en speelden spelletjes in de studio, waar je als kijker bij wilde zijn. Er zijn ook echt veel kinderen te gast geweest. Iedere week zaten daar twee schoolklassen die onderdeel waren van het programma." Zij mochten met taarten gooien, elkaar verkering vragen of vragen stellen aan bekende Nederlanders.

Jingles en tunes

De podcastmaker wijst erop dat verschillende programmamakers van nu zich nog altijd laten inspireren door het programma. Een van hen is Kai Merckx, radio-dj bij JOE. Telekids heeft hem gevormd en hij gebruikt het programma nog altijd als inspiratiebron voor zijn radioshows. "Bijvoorbeeld in de manier waarop ik teksten schrijf voor jingles. Als ze een tune hadden voor een programmaonderdeel, zat daarin de uitleg wat er ging gebeuren."

Hij prijst de muziek van het programma. "Door Telekids ben ik gaan nadenken over de muziek die ik voor mijn show gebruik. Dat mag een beetje fout zijn, over de top of juist heel bombastisch. Als de sfeer maar de juiste is."

Daar is Van der Wel het mee eens. In zijn podcasts haalt hij inspiratie uit de sfeer van Telekids. "De gezelligheid, het onderling keuvelen en elkaar plagen. Ik denk dat ik dat nog altijd kan gebruiken."

De boel op stelten

Doordat het programma iedere week urenlang live op televisie was, ging er regelmatig iets mis. De kijkers kregen daardoor automatisch een kijkje achter de schermen van de televisiewereld. Iets wat in die tijd niet vaak gebeurde. Cameramensen liepen door het beeld, de uitvoerend producent hoorde je regelmatig lachen en Carlo en Irene schuwden er niet voor af en toe het decor van een ander RTL-programma in te lopen om daar de boel op stelten te zetten.

Ook dat gebruikt Merckx graag. "Ik spreek in mijn show regelmatig iemand aan die achter de schermen bij het programma werkt. Je moet mensen meenemen in wat er in de studio gebeurt."

Reünie

Het programma eindigde op het hoogtepunt met een extra lange uitzending op 2 oktober 1999. Niet alleen Carlo en Irene lieten een traantje. Ook in de Nederlandse huiskamers stond bij veel kinderen het huilen nader dan het lachen.

Terugkomen kan het programma niet meer. "Door de opkomst van sociale media hebben kinderen niet meer genoeg aandacht voor zo'n lange liveshow", denkt Van der Wel. "De concurrentie is veel groter geworden". Ook de chemie tussen Carlo en Irene is volgens hem uniek. "Vaak is geprobeerd om het programma na te doen, maar dat werkt niet."

Carlo en Irene gingen door als duo, maar Telekids kwam in die vorm nooit meer terug. Tot dit jaar opeens een reünie werd aangekondigd. Op de Foute Party van radiozender Qmusic betraden Boszhard en Moors in juni het podium. De fans van toen bleken de liedjes nog altijd mee te kunnen zingen.

Het was echt de allerlaatste keer dat ze die liedjes zongen, beloofden ze. Ze vonden het mooi geweest. En net als 25 jaar geleden op zaterdagochtend, sloten Carlo en Irene hun optreden nog één keer zingend af met de woorden: "Nog een paar seconden, de allerlaatste ronde, de koek is nu dus helemaal op."

Bij de politie kunnen agenten er niet voor kiezen om op morele gronden bepaalde taken te weigeren, zoals het beveiligen van Joodse scholen, synagogen of andere Joodse objecten, zegt de politie. "Er is geen keuzevrijheid. Er is ruimte voor gesprek, maar als de veiligheid in het geding is dan zijn we er gewoon", aldus woordvoerder Hessel Koster van de korpsleiding van de politie. "Politiewerk is mensenwerk. Het is niet zwart-wit."

De korpsleiding reageert op de publiciteit van de afgelopen dagen. Die begon met een interview in het Nieuw Israëlietisch Weekblad met twee leiders van het Joods Politie Netwerk, het aanspreekpunt bij de politie voor met name de Joodse gemeenschap. Die signaleerden een probleem.

"Er zijn collega's die Joodse objecten of evenementen niet meer willen beschermen", staat er in het interview. "Dan hebben ze het over 'morele dilemma's' en ik zie de neiging ontstaan om daaraan toe te geven. Dat zou echt het begin van het einde betekenen." Leidinggevenden gaan daar volgens de twee politiemensen niet goed mee om. "We zien dat de leiding daarmee worstelt. Zeker nu, met het conflict in het Midden-Oosten, dreigen we af te drijven van waar we als collectief voor moeten staan."

Begrip voor morele bezwaren

Hun uitspraken leidden tot berichtgeving in De Telegraaf. Een woordvoerder van de politie zei in een reactie tegen de krant dat uitgangspunt is dat agenten gewoon hun werk doen, maar dat er bij de politie begrip was voor agenten die morele bezwaren hebben tegen bepaalde werkzaamheden. En dat daar bij het maken van de dienstroosters rekening mee wordt gehouden.

Vandaag zegt Koster dat dat berust op een misverstand: "De ruimte die er in principe is om morele dilemma's met elkaar te bespreken is in de berichtgeving één op één gekoppeld aan het niet hoeven beveiligen van Joodse objecten." Op de vraag of er roosters worden aangepast als agenten geen Joodse objecten willen beveiligen zegt hij: "Nee."

Ook minister Van Weel van Justitie en Veiligheid (VVD) zei in het programma Goedemorgen Nederland dat dit niet kan. "Daar is geen ruimte voor. Het kan zijn dat mensen persoonlijk die sentimenten hebben maar als je je politie-uniform aantrekt dan ben je neutraal en dan ga je dat gewoon doen", zei hij. Van Weel sprak ook van een misverstand "door woordvoering van de politie die verkeerd naar buiten gekomen is".

De journalist van De Telegraaf zegt dat de teksten waren goedgekeurd door een woordvoerder van de korpsleiding:

Van Weel had nog niet gehoord van agenten die werk hebben geweigerd, alleen dat er morele bezwaren leven. Hij zei niet te weten of weigering van bepaald werk meteen tot ontslag moest leiden, maar wel dat morele bezwaren geen weigeringsgrond zijn.

Capituleren voor antisemitisme

De ophef op sociale media over de kwestie bereikte gisteren ook de Tweede Kamer. "Vandaag bereikte ons het bericht over agenten die geen Joodse objecten willen bewaken en dat de korpsleiding begrip heeft voor morele bezwaren", zei fractievoorzitter Bikker van de ChristenUnie. "Dat zou capituleren voor antisemitisme zijn. Daarvan kan geen sprake zijn. Dit moet zo snel mogelijk de wereld uit."

Haar aanvraag voor een debat met minister Van Weel wordt gesteund door een meerderheid van PVV, VVD, NSC, BBB, CDA en SGP. Vanwege een overvolle Kameragenda is nog onduidelijk wanneer dat plaatsvindt.

Ondertussen doet de korpsleiding er alles aan om duidelijk te maken dat de politie er voor iedereen is en dat daarbij geen onderscheid wordt gemaakt. Dat is het basisprincipe van de Nederlandse politie, staat in een verklaring.

Korpschef Janny Knol: "Als mensen onze hulp of bescherming nodig hebben, dan kunnen ze op ons rekenen. Dat geldt voor Joodse burgers en instellingen, net als voor ieder ander in Nederland. Altijd." Het signaal vanuit het Joods Politie Netwerk wordt in interne gesprekken meegenomen.

De Algemene Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer toonden vandaag een belangrijk verschil van inzicht tussen coalitiepartijen NSC en VVD. Laatstgenoemde vindt dat vooral werken moet lonen, terwijl de partij van Pieter Omtzigt oog wil hebben voor de mensen die niet kunnen werken of met pensioen zijn.

Toen de coalitiepartijen eind augustus over deze begroting onderhandelden ging het tot diep in de nacht over welke groepen er economisch op vooruit moeten gaan. Dat liep toen intern hoog op, en in dit debat kwam het aan de oppervlakte.

NSC-Kamerlid Van Oostenbruggen wees erop dat het belangrijk is om de kloven in het land "een beetje acceptabel" te houden, bijvoorbeeld om polarisatie tegen te gaan. "Als je niet kan werken, dan kan je ook niet harder werken", hield hij zijn VVD-collega De Vries voor, die het juist veelvuldig had over het belang van de 'hardwerkende Nederlander'.

De grote groep werkenden

Het VVD-Kamerlid antwoordde dat er "goede koopkrachtcijfers" moeten zijn voor gepensioneerden en arbeidsongeschikten die niet meer kunnen werken. "Maar ik vind dat we wel wat te weinig aandacht hebben gehad voor de grote groep werkenden." Volgens De Vries zijn er "te veel hardwerkende Nederlanders" die niet rond kunnen komen.

Kamerlid Van der Lee van GroenLinks-PvdA wees er ondertussen op dat Van Oostenbruggen zelf ook niet alles doet voor de groepen waar hij zegt voor op te komen. "NSC claimt de partij van bestaanszekerheid te zijn", zei Van der Lee, terwijl er bijvoorbeeld niks aan het minimumloon wordt gedaan.

De NSC'er wees erop dat het kabinet wel het kindgebonden budget verhoogt, honderden miljoenen uittrekt voor "groepen in de knel" en de kinderopvang bijna gratis maakt voor ouders met de laagste inkomens.

Een karige euro

In het jaarlijkse debat over de financiële plannen van het kabinet kreeg ook de grootste coalitiepartij PVV veel kritiek te verduren. De partij maakte jarenlang een groot punt van de koopkracht van burgers. En nu de PVV zelf aan de knoppen zit, is daar niet veel van terug te zien, vinden partijen.

De plannen waar het kabinet op Prinsjesdag mee kwam, leiden ertoe dat alle groepen er gemiddeld iets op vooruitgaan. Maar de zogenoemde koopkrachtplaatjes zijn door de de begrotingsonderhandelingen verslechterd ten opzichte van de vooruitzichten die er daarvoor lagen, zei de oppositie, terwijl meestal het omgekeerde het geval is.

Zo gaan mensen die het minimumloon verdienen er nog maar "één karige euro" op vooruit, zei Kamerlid Van der Lee van GroenLinks-PvdA. PVV'er Van Dijck wees daarop op tegenvallers waar het kabinet mee te maken kreeg. Zo was er extra geld nodig voor compensatie van slachtoffers van het kinderopvangtoeslagschandaal, en voor vermogenden die de afgelopen jaren te veel belasting hebben betaald.

Niet aan de boom

Het kabinet kiest ervoor de tegenvaller op de spaartaks voor een deel op te vangen door de voorgenomen lastenverlichting voor werkenden te versoberen. Van Dijck stelde desondanks dat deze strop "minimaal ten koste is gegaan van gezinnen". Hij erkende dat de koopkrachtplaatjes fraaier hadden gekund, maar is wel "blij dat iedereen er toch nog met een plusje vanaf komt".

ChristenUnie-Kamerlid Grinwis wilde weten waar het jaarlijkse PVV-voorstel bleef om de btw op boodschappen op nul te zetten. "Ik had het graag gewild", zei Van Dijck. "Maar het kost 6 miljard, en dat heb ik niet aan de boom groeien."

"De heer Van Dijck is geen schim meer van zichzelf. Hij staat dingen te verdedigen die hij vroeger absurd zou vinden", zei Van der Lee. "Daaraan zie je dat de PVV snel van de VVD aan het leren is", voegde Volt-leider Dassen daaraan toe.

Andere dekking

Overigens leek het er op de eerste dag van het debat niet op dat er grote aanpassingen van de begroting in het vat zitten. De afgelopen tijd ging het veel over de voorgenomen btw-verhoging op boeken, kranten, sport en cultuur.

Een groot deel van de oppositie is daar tegen, maar de coalitie gaf vandaag geen echt grote opening om er wat aan te doen. "Het zat niemand lekker", erkende Van Dijck. "Maar de maatregel levert wel twee miljard op."

Hij nodigde de oppositie uit om de coalitie te "verrassen" met een andere 'dekking' voor die twee miljard. Met dat tegenvoorstel moeten dan wel alle vier de coalitiepartijen het eens zijn, benadrukte de PVV'er. "Dan kunnen we praten"

De Algemene Financiële Beschouwingen gaan morgen verder. Dan zal minister van Financiën Heinen (VVD) ingaan op de bijdragen van de Kamerleden.

Het elektriciteitsnet in Nederland moet de komende jaren voor vele miljarden verbeterd worden. En de kosten daarvan moeten verdeeld worden tussen afnemers én producenten van elektriciteit, vindt de Autoriteit Consument en Markt. Nu worden de kosten van het elektriciteitsnet alleen door afnemers betaald.

Daarom werkt de ACM aan de invoering van een zogeheten invoedingstarief. Grote producenten van elektriciteit gaan dan dus geld betalen aan de beheerders van het elektriciteitsnet voor het 'invoeden' van stroom. Stroomgebruikers zullen daardoor juist minder hoeven te betalen aan netbeheerders.

Tot 25 miljard per jaar

"De kosten voor het verzwaren en uitbreiden van het elektriciteitsnet zullen de komende jaren fors stijgen", zegt Manon Leijten van de ACM "Het is belangrijk dat die kosten eerlijk over alle gebruikers van het elektriciteitsnet worden verdeeld en dat invoeders ook gaan meebetalen." De ACM berekende dat de kosten voor alle gebruikers van het elektriciteitsnet de komende 25 jaar stijgen van zo'n 7 miljard euro per jaar naar 18 tot 25 miljard.

De ACM bekijkt nu hoe elektriciteitscentrales, grote zonne-, wind- en batterijparken precies moeten gaan meebetalen. De autoriteit bepaalt in Nederland de tarieven die netbeheerders mogen vragen. De ACM liet een onderzoeksinstituut zes varianten onderzoeken en hoopt volgend jaar een knoop door te hakken. Dan volgt nog een ronde overleg met marktpartijen en de ACM streeft ernaar om dan in 2027 een invoedingstarief in te voeren.

Branche is sceptisch

De brancheorganisaties van zonne- en windparken zien niets in zo'n invoedingstarief. Maar als het wordt ingevoerd, moet dat enkel voor nieuwe zonne- en windparken gebeuren en niet voor bestaande, vinden ze. "Want bestaande parken hebben geen rekening kunnen houden met een eventueel in te voeren invoedingstarief."

De brancheorganisatie van energieproducenten, Energie Nederland, is tegen het invoedingstarief. Volgens de organisatie kan het de ontwikkeling van duurzame energiebronnen vertragen. "Door een invoedingstarief wordt het investeringsperspectief minder aantrekkelijk en onzekerder." Ook leidt het volgens Energie Nederland tot hogere elektriciteitsprijzen, die de lagere kosten voor elektriciteitsafnemers teniet zullen doen.

Dezelfde discussie speelt ook bij consumenten. Consumenten met zonnepanelen moeten sinds een tijd namelijk bij veel energiebedrijven al terugleververgoedingen betalen. Energiemaatschappijen voerden die vergoedingen in omdat de kosten verbonden aan het terugleveren van stroom zijn toegenomen. En energiemaatschappijen zeiden die kosten eerlijker te willen verdelen over gebruikers en opwekkers van energie.

Voor de kust van Djibouti zijn zeker 45 mensen verdronken na het kapseizen van twee boten. Zo'n 111 mensen worden nog vermist, meldt de Internationale Organisatie voor Migratie van de VN op X. Hulpdiensten zijn sinds maandag op zoek naar overlevenden.

De boten met in totaal 310 migranten aan boord vertrokken gisteren van Jemen naar Djibouti. Ze zonken zo'n 150 meter van een strand in de Djiboutiaanse regio Khor-Angar. Tot nu toe zijn er 145 mensen gered, zegt de lokale kustwacht.

Beruchte migratieroute

De dodelijke oversteek ging via een van de drukste en gevaarlijkste vaarroutes ter wereld. De zeeroute ten oosten van het Afrikaanse continent wordt vaak gebruikt door vluchtelingen. Meestal wordt die route andersom genomen, vaak met Saudi-Arabië als eindbestemming.

De migranten steken daar Poort der Tranen over. Deze zeestraat heeft zijn naam te danken aan de smalle vaargeul en scherpe klippen die vroeger talloze schipbreuken veroorzaakten.

Volgens de Verenigde Naties zaten de migranten op overvolle boten en zijn tientallen mensen door de smokkelaars op open zee in het water geduwd.

Minister Heinen van Financiën geeft banken een jaar de tijd om hun klanten beter te informeren over hoe de spaarrentes tot stand komen. Dat schrijft hij in een Kamerbrief naar aanleiding van een rapport van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) eerder dit jaar. Daarin concludeerde de ACM dat Nederlandse banken hun klanten relatief lage spaarrentes betalen, omdat er sprake is van te weinig concurrentie.

Uit het rapport bleek toen niet dat er verboden afspraken zijn tussen de banken. Maar de vier grootste (ING, Rabobank, ABN Amro en de Volksbank) houden elkaars tarieven wel goed in de gaten. Ze stemmen die volgens de ACM stilzwijgend met elkaar af. Daarmee blijven de rentes voor veel klanten laag.

Verbod op koppelverkoop

Een 'overstapdrempel' is dat klanten bij de grote banken niet de mogelijkheid hebben om alleen een spaarrekening te openen. Ze zijn verplicht om bij dezelfde bank ook een betaalrekening af te sluiten. Deze constructie, ook wel koppelverkoop genoemd, wil de minister laten onderzoeken en mogelijk verbieden.

Een verbod zou ertoe kunnen leiden dat banken stoppen met het gratis aanbieden van spaarrekeningen. Ook zouden de kosten voor betaalrekeningen kunnen stijgen. De spaarrente zou zelfs nog lager kunnen uitvallen door een verbod, schrijft de minister. Dat wil hij onderzoeken.

Buitenlandse banken

Als mensen toch graag alleen een spaarrekening willen afsluiten zijn ze nu vaak aangewezen op kleinere of buitenlandse banken. Bij die laatste liggen de rentes vaak hoger, maar de bereidheid om over te stappen is laag. Dat heeft ook te maken met een gebrek aan vertrouwen, schreef de ACM in zijn rapport.

Mensen vragen zich af of hun geld daar wel veilig staat. Daarin speelt goede voorlichting over het depositogarantiestelsel een rol, zegt de minister. "Dat is van belang om het vertrouwen van consumenten in (buitenlandse) banken te vergroten." Als er meer spaargeld op buitenlandse banken wordt gezet, kan er ook meer druk worden uitgeoefend op Nederlandse banken.

Sinds 2004 bieden verschillende banken een overstapservice aan om het overstappen naar een nieuwe betaalrekening makkelijker te maken. Sinds 2014 is die service ook verplicht voor betaalrekeningen, maar voor spaarrekeningen bestaat die nog niet. Daar voert de minister nog gesprekken over.

Voor nu geeft hij banken dus eerst zelf de kans om hun klanten te informeren over de totstandkoming van de spaarrentes. Doen zij dit onvoldoende, dan volgen er wettelijke maatregelen om dit te verbeteren. "Ik beoordeel dat over een jaar."

In de Tweede Kamer is veel scepsis over het plan van staatssecretaris Coenradie om Nederlandse gevangenen in cellen in Estland op te sluiten en vooralsnog is een Kamermeerderheid tegen. De staatssecretaris van Justitie is vorige week in Estland geweest. Vanwege het cellentekort heeft ze met de Estse autoriteiten besproken of in de gevangenis in Tartu Nederlandse gedetineerden kunnen worden geplaatst.

Coenradie benadrukte in de Kamer nog eens dat het om een onderzoek gaat, dat er nog financiële, juridische en praktische vragen moeten worden beantwoord en dat er nog niets is besloten.

'Schandalig en meer na- dan voordelen'

Een deel van de oppositie is ronduit tegen het plan en ook de regeringspartijen hebben vragen. GroenLinks-PvdA-woordvoerder Lahlah noemde het schandalig om Nederlandse gedetineerden naar Estland te sturen. Ze maakt zich zorgen over dingen als toegang tot advocaten en bezoek van familie. Lahlah en SP'er Van Nispen wezen ook op een kritisch rapport van de Raad van Europa over de gevangenis in Tartu.

Van Nispen zei verder dat "een zichzelf respecterende rechtsstaat zelf in staat moet zijn de eigen gevangenen op te sluiten". En volgens D66-Kamerlid Sneller heeft het plan meer na- dan voordelen. JA21-voorman Eerdmans wilde weten of het niet beter is om buitenlandse gevangenbewaarders naar Nederland te halen, een vraag waar Kamerlid Bruyning van regeringspartij NSC zich bij aansloot, net als bij de zorgen over de rechten van gedetineerden.

Van de woordvoerders van regeringspartijen in het debat was alleen PVV'er Van Dijk ronduit enthousiast over het idee van de staatssecretaris. VVD'er Ellian is er juist "wat verbaasd" over: "Wat is nou het nut? De voorraad veroordeelden die hun straf ontlopen, loopt alleen maar op en dat gaat Estland ook niet oplossen." VVD en NSC zien voorlopig weinig in het plan.

'Niet de luxe om het niet uit te zoeken'

Coenradie benadrukte in het debat dat als het plan doorgaat ook in Estland moet worden voldaan aan de Nederlandse wet. Ze voegde eraan toe dat ze vanwege het cellentekort "niet de luxe heeft om dit niet uit te zoeken".

Ze zei ook dat er nog veel hobbels zijn en dat het uiteindelijk ook niet zou kunnen doorgaan: "Het zou misschien zelfs naïef zijn om al mijn pijlen te zetten op Estland of welk land dan ook."

De staatssecretaris ziet in het in Nederland inzetten van bewaarders uit het buitenland geen oplossing. Ze wees erop dat er niet alleen gebrek aan personeel is, maar dat er ook niet genoeg cellen beschikbaar zijn.

Coenradie onderstreepte dat ze ook andere maatregelen neemt, maar dat de capaciteitsproblemen de komende tijd nog verder toenemen. In de Kamer werden behalve over Estland ook veel kritische vragen gesteld over plannen als het vaker gebruiken van bijvoorbeeld enkelbanden en meerpersoonscellen.

MSC Cruises mag in reclames geen omstreden beweringen meer doen dat zijn cruises duurzaam zijn. De Reclame Code Commissie (RCC) heeft het cruisebedrijf op de vingers getikt na reclames dat passagiers met het cruisebedrijf op een duurzame vakantie kunnen gaan.

Klimaatorganisatie Fossielvrij NL had samen met Advocates for the Future en Reclamejagers een procedure tegen MSC aangespannen vanwege 'greenwashing'. Dat is wanneer bedrijven zich milieuvriendelijker voordoen dan ze in werkelijkheid zijn.

Na een maandenlange procedure heeft de RCC uitspraak gedaan dat MSC Cruises bepaalde reclame-uitspraken niet meer ongefundeerd mag beweren. Zo brachten ze via televisiespotjes, sociale media en de website naar buiten dat ze "een van de schoonste" scheepsbrandstoffen gebruiken, namelijk LNG. Ook beweerde MSC ernaar te streven in 2050 geheel klimaatneutraal te varen.

'For a greater beauty'

Volgens de RCC was de meest misleidende reclamecampagne van MSC Cruises die met het thema 'For a greater beauty'. De reclames waren in meer dan dertig landen op tv te zien, waarin ze doorgingen met de omstreden beweringen dat het bedrijf ernaar streeft klimaatneutraal te varen.

Volgens de RCC is dat een doel waarvan "redelijkerwijs" niet verwacht kan worden dat het gehaald wordt. Ook de claim van MSC dat het bedrijf "bij alles wat we doen" milieuverantwoordelijkheid centraal stelt, klopt niet volgens de RCC. Hetzelfde geldt voor de bewering dat LNG een schone brandstof is. "Een dergelijke absoluut verwoorde claim past niet bij fossiele brandstoffen", stelt de commissie.

MSC mag in reclames wel beweren "om de planeet te geven en de oceanen te respecteren". De RCC voelt niets voor een algeheel verbod op reclames voor cruisereizen.

Dubbel zo vervuilend als vliegen

Cruisen wordt als een van de meest vervuilende manieren gezien van reizen. Dat komt door het extreem hoge brandstofverbruik, schadelijke emissies en de vervuilende impact ervan zowel aan land als op zee. Volgens Fossielvrij NL is cruisen zelfs twee keer vervuilender dan vliegen.

MSC Cruises heeft laten weten dat het merendeel van de door de RCC geadviseerde veranderingen al is doorgevoerd.

Acties van het Israëlische leger hebben in de stad Khan Younis in de Gazastrook volgens Palestijnse medische autoriteiten aan zeker 51 Palestijnen het leven gekost, onder wie zeven vrouwen en twaalf kinderen. 82 mensen zouden gewond zijn geraakt.

Inwoners vertelden persbureau Reuters dat de Israëlische luchtmacht de stad zwaar bombardeerde terwijl grondtroepen drie wijken binnentrokken. "De explosies waren enorm", zei een inwoner die vier familieleden verloor. "Veel mensen zouden nog onder het puin liggen. We kunnen niet bij hen komen om ze te redden."

Khan Younis is de op een na grootste stad in Gaza. Het Israëlische leger deed er dit jaar al eerder pogingen om Hamas daar uit te schakelen. Het grootste deel van de stad werd daarbij vernield, maar net als in andere plaatsen wist Hamas zich te hergroeperen.

Na maanden van strijd keerden inwoners eind augustus terug naar Khan Younis:

Elders in Gaza kwamen volgens het Gazaanse ministerie van Gezondheid 23 mensen om het leven, onder meer in Gaza-Stad waar een school werd gebombardeerd. Volgens het Israëlische leger gebruikten Hamasstrijders die school als uitvalsbasis voor aanvallen op Israëlische militairen en Israëlisch grondgebied. Voorafgaand aan de aanval zou het leger waarschuwingen hebben gegeven "om schade voor burgers te beperken".

Volgens het Palestijnse persbureau Wafa was de school bij vluchtelingen in gebruik als noodonderkomen. Bij de aanval van vannacht zouden zeker negen Palestijnen zijn omgekomen en twintig Palestijnen gewond zijn geraakt. Ook elders in Gaza-Stad vielen slachtoffers.

De Rolex van de Engelse boer James Steele (95) verdween zo'n vijftig jaar geleden in de maag van een koe. Afgelopen zomer werd het klokje weer gevonden, weliswaar verroest en beschadigd, maar nu tikt' ie weer, dankzij horlogemaker Kalle Slaap uit Grootschermer.

In het begin van de jaren 70 verloor de Engelsman zijn horloge in een weiland in Oswestry, een plaats in het westen van Engeland. Het gebeurde tijdens het voeren van de koeien.

Het klokje verdween en Steele had niet gedacht dat hij zijn kostbare bezit ooit zou terugzien. Maar afgelopen zomer werd het tóch gevonden dankzij iemand die met een metaaldetector aan de gang was in een ander deel van het weiland. "Een deel waar Steele eigenlijk nooit kwam", zegt horlogemaker Slaap. "Dus dat moet via een koe zijn gegaan."

De Rolex was verdwenen in de maag van een koe, zo bevestigde een Engelse dierenarts aan de eigenaar, en heeft daarna al die jaren in het weiland gelegen. Het horloge was daarom flink beschadigd en moest gerepareerd worden.

Youtube-kanaal

Daarvoor was de Nederlandse horlogemaker Kalle Slaap de perfecte kandidaat. Hij heeft een YouTube-kanaal met bijna 40.000 abonnees die live kunnen meekijken terwijl hij horloges repareert.

De volwassen kleindochter van Steele kende dat kanaal en tipte haar grootvader over de reparateur. Zo kreeg Slaap het klokje en drie maanden later loopt de Rolex als nooit tevoren.

Slaap heeft hem persoonlijk afgeleverd bij Steele in Oswestry. "Ik wilde het hem graag zelf komen brengen omdat dit zo'n bijzonder verhaal is", zegt hij tegen regionale omroep NH. "Hij kon het eindresultaat niet geloven. Er hangen veel mooie herinneringen aan het uurwerk en hij dacht het nooit meer te kunnen zien."

Burgemeester erbij

De overhandiging trok veel bekijks: familieleden van Steele waren erbij, maar ook de burgemeester van Oswestry. Als bedankje kreeg Slaap een munt uit 1694 waar koning-stadhouder Willem III van Oranje op staat afgebeeld met zijn vrouw Mary Stuart. "Om de eeuwenoude band tussen onze landen te benadrukken. Heel bijzonder." De koning-stadhouder regeerde vanaf 1689 niet alleen Nederland, maar ook Engeland, Ierland en Schotland.

Er komt geen aanvullend onderzoek naar de misstanden in jeugddorp De Glind bij Barneveld. Zorgaanbieder Pluryn ontdekte in bestuursnotulen uit de jaren 90 signalen van misstanden maar zal het archief van na 2000 niet onderzoeken.

In oktober 2022 kwam door Omroep Gelderland aan het licht dat in de jaren 90 tientallen pleegkinderen in het jeugddorp fysiek, geestelijk en seksueel zijn mishandeld. Inmiddels zijn bij de regionale omroep ook meldingen bekend van na het jaar 2000.

Nog 25 signalen

Naar aanleiding van de meldingen bij de regionale omroep liet Pluryn om de bestuurs- en stafnotulen onderzoeken door een onafhankelijke jurist. 35 ordners uit de jaren 90 zijn onderzocht en daarin werden 25 signalen van misstanden gevonden, schrijft Omroep Gelderland.

Het zijn geen casussen waar nu nog aangifte van gedaan kan worden, zegt een woordvoerder. "Het doel van het onderzoek was duidelijk krijgen of signalen het grensoverschrijdend gedrag bekend waren bij de directie, en of daar in de jaren 90 wat mee gedaan is." Daarbij laat Pluryn weten dat van ernstige zaken die naar boven kwamen, destijds al aangifte is gedaan bij de politie.

Ervaringsonderzoek

Hoewel het volgens de woordvoerder "zeker zo zal zijn" dat ook na het jaar 2000 misstanden hebben plaatsgevonden, wordt het archiefonderzoek dus niet uitgebreid naar die tijd.

Wel heeft Pluryn de Erasmus Universiteit de opdracht gegeven om een ervaringsonderzoek uit te voeren in samenwerking met Stichting Be4You2. "Dat onderzoek beslaat wel de hele periode", vertelt de woordvoerder. "Het gaat om het erkennen en herkennen, om oud-bewoners verder te helpen."

In oktober 2022 deden Miranda en Susan hun verhaal:

De uitkomsten van het ervaringsonderzoek worden openbaar gemaakt, die van het archiefonderzoek niet omwille van de privacy. "Dat is herleidbaar naar personen en er staan gebeurtenissen in die niet geverifieerd kunnen worden", zegt de woordvoerder.

Completer beeld

De bevindingen van het onderzoek werden afgelopen augustus wel gedeeld met oud-bewoners. Diezelfde bewoners wordt nu gevraagd mee te doen aan het ervaringsonderzoek. Annemiek Harder van de Erasmus Universiteit leidt dat onderzoek.

Tegen Omroep Gelderland zegt ze dat je voor een onderzoek een zo goed mogelijk beeld wil hebben: "Een archief is daarbij een belangrijke bron. Wil je een goed beeld van de omstandigheden waarin geweld heeft plaatsgevonden, is het goed om recente stukken mee te nemen. Die zijn waarschijnlijk ook completer."

Ook staatssecretaris Vincent Karremans vindt dat alle relevante feiten boven tafel moeten komen. "Ik begrijp heel goed dat oud-bewoners die slachtoffer zijn van misstanden hun verhaal onderzocht willen hebben", zegt hij tegen de regionale omroep. "Pluryn heeft de verantwoordelijkheid in het eventueel nemen van duidelijke vervolgstappen en om oud-bewoners hierover te informeren. Ik ga ervan uit dat Pluryn die verantwoordelijkheid serieus neemt, zodat oud-bewoners zich gehoord voelen in dit proces."

Met de Iraanse raketaanval op Israël is de spanning in het Midden-Oosten nog verder toegenomen. Bijna 200 ballistische projectielen werden afgevuurd, en een aantal daarvan lijken door de Israëlische luchtafweer heen te zijn gekomen. Israël heeft bevestigd dat er in elk geval drie luchtmachtbases getroffen zijn.

Israël reageerde met felle retoriek en kondigde direct een tegenaanval aan. Hoe hard is Israël getroffen en wat staat Iran te wachten? Een overzicht van wat we weten en de mogelijke gevolgen van de Iraanse aanval.

De aanval

De aanval volgde een dag na het Israëlische grondoffensief in Libanon tegen het door Iran gesteunde Hezbollah, kort na 17.30 uur plaatselijke tijd in Israël. Het was enkele uren nadat de VS had gewaarschuwd dat een Iraanse aanval ophanden was.

Iran zegt dat het zo'n 180 ballistische raketten op Israël afvuurde. Hoeveel daarvan door Israël zijn onderschept is onduidelijk: Iraanse staatsmedia zeggen dat 80 procent is neergekomen, maar Israël zegt dat "een groot deel" van de raketten is neergehaald door het Iron Dome-luchtverdedigingssysteem. Amerikaanse marineschepen hielpen bij de verdediging.

Iran dreigde al langer terug te slaan na de aanvallen op Hezbollah en het doden van Hezbollah-leider Nasrallah en Hamas-leider Haniyeh.

Toch was de Iraanse aanval kleiner dan in april, toen het land 300 raketten afvuurde. Het verschil zit hem in het type raket. In april waren het vooral drones. Deze keer gebruikte Iran ballistische raketten, die Israël in 12 minuten kunnen bereiken en moeilijker zijn te onderscheppen.

"Iran wil laten zien dat het kan terugslaan, want zoveel andere middelen heeft het land niet", zegt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif in het NOS Radio 1 Journaal. "Het kan eigenlijk alleen door de lucht en dat hebben ze ook gedaan."

De schade

Het is nog niet precies duidelijk wat de schade is van de Iraanse aanval. Op de bezette Westelijke Jordaanoever kwam iemand om het leven en in Israël vielen twee lichtgewonden door neergehaalde raketten.

Het Israëlische leger zegt dat een aantal plekken in het midden en zuiden van het land is getroffen maar geeft geen details. Volgens Iran zijn onder meer Israëlische tanks in Gaza geraakt. De NOS heeft vastgesteld dat onder meer raketten neerkwamen bij een luchtmachtbasis in de Negev-woestijn:

Er zijn ook beelden van inslagen nabij een andere vliegbasis, Tel Nof. Ook kwam een raket neer bij een winkelcentrum in Tel Aviv, is te zien op deze beelden, en was er een raketinslag in een buitenwijk van Tel Aviv, volgens The New York Times in de buurt van het hoofdkwartier van de Mossad.

De Kruif wijst erop dat de Iron Dome effectief is, maar niet alles kan afvangen. Daarnaast laat het leger sommige raketten opzettelijk gaan. "Je kunt heel snel berekenen waar ze gaan landen. Israël doet dat, ze weten het als een raket ergens in zee of in een weiland terecht gaat komen. Het is zonde om daar een dure onderscheppingsraket tegen in te zetten."

Daarnaast kan de luchtverdediging overbelast raken. "Je moet gaan herladen, radarsystemen worden overweldigd. Daardoor komt er soms wat doorheen. Maar de effectiviteit van dat Iron Dome-systeem is toch ongekend."

Wat is het Iron Dome? We leggen het je uit in de onderstaande video:

"Iran heeft vanavond een grote fout gemaakt en zal ervoor boeten", reageerde de Israëlische premier Netanyahu. Iran waarschuwt een Israëlische vergeldingsactie te beantwoorden met een nieuwe aanval. VN-chef Guterres spreekt van "escalatie na escalatie".

Israël hekelde Guterres' reactie omdat hij Iran niet expliciet veroordeelde. Een aantal Europese landen, waaronder Nederland, deed dat wel en roepen op tot de-escalatie.

De Kruif ziet weinig reden tot optimisme. "In april viel Israël een vrij klein doel midden in Iran aan. De symboliek was toen: let op, wij kunnen overal terugslaan. De vraag is wat er nu gaat gebeuren. Weer zoiets, of toch iets van een zwaardere omvang? Omdat we in een andere fase zitten."

Nucleaire doelwitten

Mogelijk doelwit kunnen olie-installaties in Iran zijn, citeert nieuwssite Axios anonieme Israëlische functionarissen. Sommige experts noemen daarnaast de mogelijkheid dat Netanyahu aanstuurt op een gewapend conflict met Iran om Iraanse nucleaire doelwitten te kunnen aanvallen. Israël zou daar al vóór de Iraanse raketaanval voor hebben gewaarschuwd, zeggen Arabische bronnen tegen The Wall Street Journal.

"We weten niet wat er gaat gebeuren maar het zal waarschijnlijk iets meer zijn dan die symbolische aanval die we de vorige keer hebben gezien", denkt De Kruif. "Voorlopig komt er geen einde aan het geweld. Er is geen militaire oplossing voor het conflict. Dat moet politiek, en daar is nog geen enkel zicht op."

Het Oekraïense leger heeft het bevel gekregen om zich terug te trekken uit Voehledar, een stadje in de oostelijk gelegen Donbas-regio. Dat stelt het oostelijke militaire commando in een statement op Telegram. Op die manier moet volgens het leger worden voorkomen dat de Oekraïense troepen worden omsingeld.

Gisteren werd al duidelijk dat Russische troepen het Oekraïense stadje hadden bereikt. Op sociale media verschenen dronebeelden van Russische militairen die een Russische vlag en een overwinningsvlag van de Sovjet-Unie lieten wapperen boven het stadhuis van Voehledar, midden in de stad. De beelden zijn geverifieerd door de NOS.

Voehledar heeft strategische waarde, voornamelijk als hooggelegen verdedigingspunt. Het bevindt zich op het kruispunt van de twee belangrijkste fronten: die in het oosten en die in het zuiden. Oekraïne denkt dat het een stuk moeilijker wordt om het zuiden van de Donbas te verdedigen als het mijnwerkersstadje is ingenomen door de Russen. Rusland bezet op dit moment 80 procent van de Donbas.

Donetsk is een van de vier Oekraïense regio's die Rusland twee jaar geleden annexeerde, net als Loehansk, Cherson en Zaporizja. De regio Donetsk is nu nog deels in handen van de Russen. Moskou zegt dat het innemen van de rest van Donetsk een van zijn oorlogsdoelen is.

In de eerste rechtszaak over seksuele straatintimidatie heeft een man een boete van 280 euro gekregen, waarvan 180 euro voorwaardelijk. De rechter acht bewezen dat de 33-jarige man in de avond van 9 augustus op het Schouwburgplein in Rotterdam een vrouw tegen haar wil bij de heupen heeft vastgepakt.

Het incident werd destijds opgemerkt door 'undercover boa's'. Deze handhavers in burger zagen dat de vrouw "afwerende bewegingen maakte" toen hij zijn handen op haar heupen legde. Zij maakten vervolgens een proces-verbaal op.

Seksuele straatintimidatie is sinds 1 juli strafbaar. Hierbij gaat het volgens de nieuwe wet om het seksueel benaderen van iemand in het openbaar op een manier die "vreesaanjagend, vernederend, kwetsend of onterend" is.

De vrouwen in deze video hebben er regelmatig last van:

De man noemde de rechter tijdens de zitting een "leugenaar" en weigerde verder antwoord te geven op vragen. Daarom moest de rechter zonder zijn kant van het verhaal een uitspraak doen.

De officier van justitie had een onvoorwaardelijke boete van 280 euro geëist of een celstraf van vijf dagen. "Wat verdachte heeft gedaan, is indringend en seksueel", zei hij. "Wat hier gebeurd is, staat nogal ver af van respectvol benaderen."

De rechter besloot om 180 euro daarvan voorwaardelijk te maken: de man moet dit alleen betalen als hij opnieuw strafbare feiten begaat. Daarvoor gaf de rechter als reden dat het incident een maand na de strafbaarstelling plaatsvond en de man mogelijk nog niet wist dat zijn daad strafbaar was. Door de grote media-aandacht voor de rechtszaak is het na vandaag waarschijnlijk algemeen bekend dat straatintimidatie wordt bestraft, zei hij.

Undercover boa's

Rotterdam is naast Utrecht en Arnhem een van de steden waar een pilot loopt met undercover boa's. Zij proberen plegers van straatintimidatie op heterdaad te betrappen.

Een van die undercover boa's is Bryan. Hij legt uit hoe ingewikkeld het is om daadwerkelijk tot een aanhouding over te gaan:

De Raad van State oordeelt dat de snelweg A15 in Gelderland mag worden doorgetrokken naar de A12. Ook mogen er op delen van beide wegen rijbanen bij komen. Daarmee komt een einde aan een jarenlange juridische strijd tussen milieuactivisten en de overheid.

Over de A15 rijden veel vrachtwagens van Rotterdam naar Duitsland en Oost-Europa. De snelweg stopt bij Ressen in Gelderland. Vanaf daar moet verkeer op kleinere wegen omrijden via Arnhem naar de A12.

Al tientallen jaren bestaat het plan om de snelweg bij Ressen door te trekken en tussen Duiven en Zevenaar aan te sluiten op de A12, om zo te zorgen voor een betere bereikbaarheid van de regio Arnhem-Nijmegen.

Tegenstanders van het doortrekken van de A15 maken zich zorgen over de gevolgen voor natuur en milieu. Het project ligt sinds 2017 bij de Raad van State en er zijn drie tussenuitspraken geweest, met onder meer nieuwe stikstofberekeningen tot gevolg.

Motivering toereikend

Het nieuwe stuk snelweg gaat dwars door het kwetsbare natuurgebied Rijnstrangen, dat onderdeel is van het Natura 2000-gebied Rijntakken. Verschillende ministers van Infrastructuur en Waterstaat moesten met extra informatie komen over de stikstofuitstoot.

In 2021 wees de hoogste bestuursrechter een groot deel van de bezwaren van omwonenden en milieuorganisaties af. Om de stikstofneerslag te compenseren zijn boerderijen in de buurt opgekocht en de Raad van State oordeelt nu dat de motivering van de overheid "toereikend" is.

Reacties

Transport en Logistiek Nederland is blij met de uitspraak. De belangenorganisatie hoopt dat Rijkswaterstaat vanwege de opgelopen kosten van personeel en bouwmateriaal snel opnieuw gaat onderhandelen met bouwbedrijven. Ook verantwoordelijk minister Madlener (PVV), de provincie Gelderland en de gemeente Arnhem noemen het doortrekken van de A15 naar de A12 goed nieuws. "Weggebruikers in de regio Arnhem-Nijmegen kunnen straks weer doorrijden", aldus de minister.

De vereniging Natuur en Milieu Gelderland is zeer teleurgesteld in het eindoordeel van de Raad van State. De vereniging was de laatst overgebleven procespartij die bezwaar maakte bij de hoogste bestuursrechter. De vereniging had liever een andere uitkomst gezien, maar constateert ook "dat in de gespannen relatie van economie en ecologie de natuur een sterke stem heeft gekregen en van zich heeft laten horen in de rechtszaal".

Appgroepen met onbekenden voor singles, jonge moeders of een eetclub in de plaats waar je net naartoe bent verhuisd; de groepsapps met gelijkgestemden lijken steeds populairder te worden. Ze zijn bedoeld om in het echt af te spreken of voor herkenning en tips en worden vaak gevonden via sociale media.

"Ik denk dat steeds meer mensen in deze eenzamere wereld op zoek gaan naar verbinding", zegt psycholoog Thijs Launspach. Normaal is hij in zijn werk vaak kritisch op sociale media, maar deze appgroepen vindt hij wel positief. "Het is heel belangrijk om verbinding te voelen, ook voor je gezondheid en zelfs voor hoe lang je leeft."

Week tegen eenzaamheid

Het is vandaag de laatste dag van de Week tegen Eenzaamheid, waarin aandacht wordt gevraagd voor gevoelens van eenzaamheid. Bijna de helft van de volwassen Nederlanders heeft er last van, staat op de overheidssite eenzaamheid.nl. Onder jongeren is er een sterke stijging te zien; bijna twee derde van de jongeren voelt zich eenzaam.

"Eenzaamheid heeft niet altijd te maken met of je daadwerkelijk alleen bent, maar ook met een gevoel dat je afwijkt", aldus podcastmaker Lizzy van Hees, die op Whatsapp groepen voor singles heeft opgezet. Die groepen kwamen voort uit haar podcast Steeds meer Singles, die ze maakt met Emma de Thouars.

Van Hees (34) zag dat onder eind-twintigers en begin-dertigers veel vrienden gaan settelen en verhuizen. "Als single blijf je dan over met minder vrienden. Wij kregen een berichtje van een luisteraar van onze podcast die vroeg: 'zijn er misschien mensen uit Nijmegen om wat mee te ondernemen?' Toen is het balletje gaan rollen."

Intussen hebben ze dertig groepen voor singles uit verschillende plekken in Nederland opgezet, van Purmerend tot Tiel en van Amsterdam tot Assen. Daarin zitten in totaal 500 mensen, die zich hebben aangemeld bij Van Hees. "Alle mensen hebben de behoefte om zich onderdeel te voelen van een groep en ergens bij te horen." Van Hees verdient niet aan de groepen.

'Ik kende hier nog niemand'

De appgroepen van de podcastmakers zijn zeker niet de enige. Ook op eerdere oproepen van influencers zoals Leoni ter Veld en Elise Milou kwamen duizenden reacties van (voornamelijk) vrouwen die met elkaar in een appgroep wilden. Ook op TikTok worden dergelijke oproepjes geplaatst.

Zo is Charlotte Robert (34) via een influencer in een WhatsAppgroep in haar nieuwe woonplaats terechtgekomen, met in eerste instantie onbekenden. "Ik was vanuit Amsterdam verhuisd, in Zwolle kende ik nog niemand."

Ze zit in een WhatsAppgroep met jonge moeders. "Uit de grote groep zijn allemaal subgroepjes ontstaan: voor sporten, voor wandelen, voor spelen met de kinderen en voor een vrouwencirckel." Ze heeft er een nieuwe vriendin door leren kennen, waarmee ze veel overeenkomsten blijkt te hebben. "We spreken elkaar nu veel en zien elkaar een paar keer per maand. Ook met de kinderen spreken we af."

Volgens Van Hees is het een andere manier van contact dan bij andere sociale media. "Velen van ons zijn verslaafd aan onze telefoon. Dat wekt de illusie dat je makkelijk contact maakt, maar vaak is het of zenden of ontvangen. Zo'n appgroep maakt het gelijkwaardiger. Ook is het minder ijdel, want het is minder visueel gedreven."

Van alleen naar vrienden

"Ik was eerst best wel alleen in Zwolle en ik heb nu toch een vriendin gevonden", zegt Charlotte Robert. "Je hoeft niet veel mensen te kennen, maar je kan zomaar iemand tegenkomen in zo'n appgroep waarmee het klikt." Ze benadrukt dat het wel belangrijk is om dan ook in het echt af te spreken.

Praten met mensen die hetzelfde meemaken als jij, bijvoorbeeld mensen die ook nog niemand kennen in een nieuwe stad of eenzaamheid ervaren door single zijn of het moederschap, is volgens psycholoog Launspach "ongelooflijk belangrijk". "Daardoor heb je het gevoel dat je niet alleen bent. En je kan contact leggen met mensen die je anders niet had leren kennen."