NOS Nieuws - Algemeen

De hoogste rechter in Bosnië en Herzegovina heeft controversiële wetgeving opgeschort die recent was aangenomen door het parlement in de Servische deelrepubliek van het land. Volgens het constitutioneel hof hebben de wetten "ernstige en onvermijdbare" gevolgen, waarmee de constitutionele en juridische orde in het land in gevaar zou komen.

Onder de wetgeving, die woensdag werd aangenomen, werd onder meer de landelijke politie op het grondgebied van Republika Srpska verboden en werd de landelijke rechtspraak niet langer erkend. De regels werden aangenomen op aandringen van de Bosnisch-Servische president Dodik.

In een eerste reactie op het opschorten, op X, lijkt Dodik de uitspraak naast zich neer te leggen. Hij claimt dat er sprake is van een "politiek gemotiveerd besluit" door het hof. "Als we ons nu laten neerslaan, zal Republika Srpska nooit herstellen. Ik weet precies wat ik doe en ik neem alle verantwoordelijkheid", aldus Dodik.

Spanning loopt op

De spanning in het land is flink opgelopen nadat het constitutioneel hof vorige week Dodik, een pro-Russische nationalist, tot een jaar gevangenisstraf had veroordeeld en hem ook voor zes jaar toegang tot de politiek ontzegde.

Reden was dat hij het Dayton-akkoord zou hebben tegengewerkt, dat in 1995 een eind maakte aan de Bosnische burgeroorlog. Dodik legde het vonnis naast zich neer. De volgende dag nam het Servische regionale parlement vervolgens de controversiële wetgeving aan en Dodik zette hier woensdag zijn handtekening onder

Gisteren maakte het landelijke OM bekend onderzoek te doen, waarna vandaag in Sarajevo een spoedzitting van het constitutioneel hof volgde.

Hoge vertegenwoordiger

Dodik dreigt al geruime tijd met de afscheiding van Republika Srpska, maar voerde zijn dreigementen tot nu toe niet uit. Hij zegt dat niemand de wapens wil opnemen, maar zonder geweld is afsplitsing vrijwel onmogelijk.

Het meeste bezwaar heeft Dodik tegen de hoge vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap, die toeziet op de uitvoering van de vredesakkoorden van Dayton.

Die vertegenwoordiger, de Duitser Christian Schmidt, mag onder meer eigen wetten doorvoeren en beslissingen van de entiteiten terugdraaien, waar Dodik het niet mee eens is.

Dodik vindt dat de hoge vertegenwoordiger probeert Republika Srpska onder de duim te houden. Verder keert hij zich dus tegen het constitutioneel hof, waarin ook buitenlandse rechters zitten.

Er is een nieuwe video opgedoken van de Nederlandse drugscrimineel Jos L. in Sierra Leone. Op de beelden, in handen van Follow the Money en het AD, is te zien hoe de voortvluchtige 'Bolle Jos' op een verjaardagsfeest een cadeau geeft aan een prominente overheidsfunctionaris in Sierra Leone.

In de video van 22 seconden is te zien hoe de vijftigste verjaardag van het hoofd van de immigratiedienst in het land, Alusine Kanneh, wordt gevierd. L. is daarbij dus aanwezig en overhandigt Kanneh een cadeau. Op de achtergrond galmt Happy Birthday door de geluidsinstallatie.

De beelden zijn in juni 2024 gemaakt in restaurant LOR in de hoofdstad Freetown. Die gelegenheid staat bekend als de meest exclusieve van het land. Op het menu stond die avond onder meer tomahawk-steak, belegd met 24-karaats bladgoud.

Belangrijke logistieke schakel

Bronnen bevestigen aan Follow the Money en het AD dat het inderdaad om L. gaat, die inmiddels ook de Sierra Leoonse nationaliteit zou hebben gekregen. Naast het tweetal staat Andrew Jaiah Kaikai. Hij is het hoofd van de narcoticabrigade van het West-Afrikaanse land, dat een belangrijke logistieke schakel is in de drugshandel tussen Latijns-Amerika en Europa.

In januari werd na berichtgeving door Follow the Money en het AD al duidelijk dat L. in Sierra Leone in de hoogste kringen verkeert.

Zo zijn er signalen dat hij een relatie heeft met de dochter van president Bio en hoge functionarissen omkoopt. De drugscrimineel was te zien bij een kerkdienst op nieuwjaarsdag in het geboortedorp van de president. Op de beelden, waarop ook de president en zijn vrouw te zien zijn, zit L. naast de dochter.

Bij verstek veroordeeld

De uit Breda afkomstige crimineel is vorig jaar in Nederland tot 24 jaar gevangenisstraf veroordeeld voor cocaïnesmokkel. Afgelopen januari bleek dat de voortvluchtige Brabander in Sierra Leone verblijft. Nederland heeft het land verzocht hem uit te leveren.

Hij staat op de lijst met meest gezochte Europese criminelen en er is een beloning van 200.000 euro uitgeloofd voor de gouden tip die tot zijn arrestatie leidt.

Eind februari werd de 33-jarige L. in België bij verstek veroordeeld tot 13 jaar cel voor een mislukte overval op de douane. De Nederlander heeft volgens de Belgische rechter opdracht gegeven tot het stelen van 10 ton cocaïne.

Het is moeilijk overleven in het noorden van Gaza. Grote delen zijn compleet verwoest en er staat niets meer overeind. Veel mensen die zijn teruggegaan, wonen nu in tentjes met om hen heen niets dan puin. Alle infrastructuur is verwoest met alle gevolgen van dien. Een van de grootste problemen is het gebrek aan schoon drinkwater. En nu Israël helemaal geen noodhulp meer toelaat, worden de problemen alleen maar groter.

"Gaza heeft al langer een waterprobleem", zegt Roos Bolle. Zij zit op dit moment voor Unicef in Gaza. "Het water in Gaza is zout en dus zijn er ontziltingsinstallaties nodig om daar drinkwater van te maken. Er stonden twee grote installaties, een in het centrum van Gaza en een in het noorden. Maar die in het noorden is verwoest en werkt dus helemaal niet meer." Er zijn nog wel een aantal kleinere commerciële ontziltingsinstallaties, maar die produceren te weinig om de hele bevolking van genoeg drinkwater te voorzien.

Watertrucks

En zelfs al zou er wel meer drinkwater worden gemaakt, dan is de verdeling daarvan het volgende probleem. Want de waterleidingen zijn verwoest. Watertrucks rijden nu af en aan van de ontziltingsinstallaties het gebied in om mensen van water te voorzien.

Maar dat is tijdrovend, want het is lastig rijden in het gebied. "Er zijn geen wegen meer, die zijn allemaal kapot. De vrachtwagens gaan stuk door de slechte wegen en door al het puin.", zegt Ali Faez. Hij is een van de chauffeurs die met een watertruck dagelijks het gebied doorgaat. "Maar we moeten doorgaan met water brengen, dit is de enige manier."

Als Faez op de plaats van bestemming aankomt, haasten mensen zich naar zijn truck met lege emmers, flessen en jerrycans in de hoop dat er voldoende water is voor iedereen. "Als ik kom aanrijden lijkt het alsof ik met duizenden dollars aankom. Mensen lopen een heel stuk achter de wagen aan om maar aan water te komen."

Niet alleen volwassenen staan voor water in de rij, maar ook veel kinderen. Bolle:" Naar een waterpunt gaan om jerrycans te vullen is een dagtaak. En dus worden kinderen er vaak op uitgestuurd om dat te doen. Kinderen die eigenlijk op school zouden moeten zitten."

Ziektes

"Zolang de waterproblematiek niet wordt opgelost, zitten we vast in een neerwaartse spiraal die zichzelf verstrekt. Want daardoor is er een veel grotere mogelijkheid voor ziektes om zich te verspreiden. Mensen drinken vervuild water en dan heb je een hele gezondheidsproblematiek", zegt Bolle.

Volgens haar heeft voedselhulp voor ondervoede kinderen minder effect als ze vervuild water drinken. "Als een kind ondervoed is, hebben we daar supplementen voor. Maar als ze besmet water drinken en last krijgen van diarree, dan hebben die supplementen maar een beperkt effect. En we horen van veel ouders dat hun kinderen diarree hebben of onlangs hebben gehad. Dus het is echt belangrijk dat dit snel wordt opgelost."

Maar voorlopig lijkt de situatie niet veel beter te worden. Zeker nu Israël heeft besloten om helemaal geen noodhulp mee toe te laten in Gaza. Want ook middelen zoals chloor en andere chemicaliën om water te ontsmetten, komen nu helemaal niet meer binnen.

En dus zijn de zorgen onder de inwoners groot. Een vrouw die in rij staat bij de watertruck van Faez om een jerrycan bij te vullen, ziet op tegen de zomer: "Water is leven. Zonder water kunnen we niets. Nu is er al te weinig, maar in de zomer hebben we nog meer water nodig." En die zorgen heeft iedereen, zegt Faez: "Mensen in Gaza dromen inmiddels over de watertrucks en het moment dat ze weer kunnen drinken. Maar er is niet voldoende, we hebben echt meer nodig."

De Amerikaanse president Trump heeft onderstreept dat Iran absoluut geen kernmacht mag worden. Hij wil snel om de tafel met het land. "Er gaat snel iets gebeuren rond Iran", zei Trump in een sessie met journalisten in het Oval Office, zijn werkkamer in het Witte Huis.

Eerder vandaag werd bekend dat Trump de hoogste leider van Iran, ayatollah Khamenei, een brief heeft gestuurd. Hij heeft voorgesteld om opnieuw over het Iraanse atoomprogramma te onderhandelen.

"Ik heb ze een brief geschreven waarin ik zeg dat ik hoop dat jullie willen onderhandelen, want als we militair moeten ingrijpen zou dat verschrikkelijk zijn", zei hij in een interview met tv-zender Fox News dat nog uitgezonden moet worden.

Atoomdeal

In zijn eerste termijn als president stapte Trump in 2018 uit de atoomdeal met Teheran, waarin is afgesproken om het nucleaire programma van Iran terug te schroeven en onder internationaal toezicht te plaatsen, in ruil voor het schrappen van sancties.

De deal, in 2015 gesloten door de VS, Rusland, China, Frankrijk, Engeland en Duitsland, was volgens hem slecht. Trump stelde dat Iran onder het akkoord, gesloten onder zijn voorganger Obama, gewoon kon blijven doorwerken aan het ontwikkelen van een kernwapen.

Na de terugtrekking uit de deal stelde de VS onder Trump weer meer sancties in tegen Iran. In de jaren daarna heeft Iran de productie van verrijkt uranium weer flink opgevoerd, waardoor het land dichter bij het maken van een kernwapen is gekomen.

Nog geen reactie Khamenei

Het Iraanse staatspersbureau IRNA schrijft over Trumps uitspraken van vandaag, maar niet over een reactie van Khamenei. Ook wordt niet bevestigd dat de 85-jarige ayatollah de brief heeft ontvangen.

Rusland, bondgenoot van Iran, heeft al voorgesteld om te bemiddelen bij eventuele gesprekken tussen de VS en Iran. Trump zou de Russische president Poetin vorige maand in een telefoongesprek hebben gevraagd om de communicatie met Iran te faciliteren.

Een dag na de brand in een historisch huizenblok in het centrum van Arnhem is toch asbest aangetroffen. Dat heeft de gemeente Arnhem bevestigd.

Volgens een woordvoerder is sprake van "pandgebonden asbest" dat geen gevaar vormt voor hulpverleners of omwonenden. "Het asbest is in het afgezette gebied aangetroffen en wordt gesaneerd." Tot die tijd dragen hulpverleners die in het gebied werken beschermende kleding.

De veiligheidsregio Gelderland-Midden onderzocht gisteren neergekomen roetdeeltjes in de omgeving van het getroffen gebied. De resultaten van afgenomen monsters toonden toen aan dat bij de brand geen asbest was vrijgekomen.

Onder de uitgebrande panden was een rijksmonument, evenals gemeentelijke monumenten. De oorzaak van de brand wordt onderzocht.

De Arnhemse burgemeester Marcouch brak vanwege de verwoestende brand zijn vakantie abrupt af. Vandaag bezocht hij de rampplek voor het eerst. Marcouch sprak daar met getroffen bewoners en hulpverleners en zag "ongelooflijk veel verdriet".

De burgemeester zegt de getroffenen te ondersteunen. "Dit is afgrijselijk en raakt mij in mijn hart. Alle zorg en aandacht gaat uit naar de bewoners die geen woning meer hebben. Daar zijn we heel hard mee bezig", zegt hij.

In het gemeentehuis wordt maandag een noodbalie geopend voor het aanvragen van een spoedpaspoort of identiteitsbewijs voor getroffen bewoners die door de brand alles kwijt zijn.

De brand heeft veel schade veroorzaakt aan het historische centrum van Arnhem:

De Nationale ombudsman, de Kinderombudsman en VluchtelingenWerk Nederland spreken van onbehoorlijk bestuur nu de bekritiseerde asielplannen van minister Faber vrijwel ongewijzigd zijn goedgekeurd door de ministerraad.

"Nu het kabinet de adviezen van kundige mensen en organisaties in de wind slaat, voelen we de noodzaak om te waarschuwen voor de rampzalige gevolgen van deze wetten op onze samenleving", zeggen Nationale ombudsman Reinier van Zutphen en Kinderombudsman Margrite Kalverboer in een gezamenlijke brief.

In de plannen van PVV-minister Faber staat onder meer dat mensen die vluchten voor oorlog tijdelijk asiel krijgen. Ook wordt de tijdelijke verblijfsvergunning verkort van vijf naar drie jaar.

Zorgen over kinderen

De ombudsmannen waarschuwen in de brandbrief voor de gevolgen voor de hele samenleving nu de twee voorstellen ongewijzigd blijven. Ze vrezen dat de behandelduur van asielaanvragen verder zal toenemen en daarmee de druk op medewerkers van de IND en het COA.

Zorgen zijn er ook over de kinderen die naar Nederland zijn gekomen en de kinderen van wie de ouders hier al zijn. "Hun rechten zijn niets waard in deze nieuwe wetten. Hun ontwikkeling en toekomst worden in de kiem gesmoord", zegt Kalverboer.

Van Zutphen is kritisch op de manier "waarop de overheid met haar meest kwetsbare burgers en eigen medewerkers omgaat". "Zowel Groningen als de toeslagenaffaire leren ons dat onbehoorlijk handelen van de overheid meer burgers raakt dan enkel de mensen die rechtstreeks getroffen worden. Laat de asielmaatregelen niet het volgende schoolvoorbeeld worden van onbehoorlijk bestuur."

'Onbetrouwbare overheid'

VluchtelingenWerk Nederland vindt het onverantwoord dat de ministerraad heeft ingestemd met de asielwetten. De organisatie noemt het diep teleurstellend dat de wetten vrijwel ongewijzigd zijn gebleven en spreekt van een onbetrouwbare overheid als adviezen van belangrijke adviesorganen genegeerd worden. "Zeker van partijen die zeggen te staan voor goed bestuur en degelijke wetgeving mogen we meer verwachten", stelt de stichting.

In de ministerraad zijn twee wetten besproken. De wet over het tweestatusstelsel regelt dat asielzoekers worden opgedeeld in twee groepen, waarbij er één meer rechten krijgt. Hiervoor trekt Faber afgerond 102 miljoen euro uit. De andere wet is een pakket van acht maatregelen dat het aantal asielzoekers omlaag moet brengen. Hiermee is een bedrag van ruim 13 miljoen euro gemoeid.

Reactie van IND

De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND laat de NOS weten "veel aan te kunnen, maar niet alles tegelijkertijd". De dienst roept het kabinet op om veranderingen te laten samenvallen met het nieuwe Europese asiel- en migratiepact in 2026 en nu geen tussentijdse maatregelen te nemen die de werkdruk bij de dienst verder verhogen.

De IND wijst er ook op dat het aantal openstaande asielzaken is gestegen tot 50.000. Verder komt er extra werk aan als tienduizenden mensen uit Oekraïne een asielaanvraag doen, wanneer hun tijdelijke beschermde status afloopt.

Eerder maakten we deze korte uitlegvideo over het asiel- en migratiepact:

De twee asielplannen van PVV-minister Faber waren de afgelopen maanden in Den Haag een veelbesproken onderwerp. Voor de grootste regeringspartij, de PVV, is de beperking van migratie van groot belang. PVV-leider Wilders dreigde een paar keer uit het kabinet te stappen als er aan Fabers wetten iets zou veranderen.

De plannen worden nu naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarna zal de Eerste Kamer zich erover buigen en daar zullen de regeringspartijen steun moeten vinden bij andere partijen, omdat de coalitie in de senaat geen meerderheid heeft.

In de ministerraad is gesproken over de 3,5 miljard euro steun voor Oekraïne die premier Schoof woensdag heeft toegezegd. Verschillende ministers zeiden vooraf verrast te zijn door deze toezegging. Schoof vond het "een goed gesprek", zei hij op zijn wekelijkse persconferentie. "Die 3,5 miljard staat."

Op vragen van journalisten over waar die verrassing dan vandaan kwam, verklaarde hij dat er "geen enkel misverstand" is bij het kabinet en de coalitiepartijen wat er over steun aan Oekraïne is afgesproken. Dat is dat Nederland de politieke, militaire en financiële hulp aan het land onverminderd voortzet, zei hij.

Schoof: "De ontwikkelingen in Rusland en Oekraïne volgen elkaar snel op. Soms moet je snel schakelen en de internationale situatie vraagt daarom. Nederland moet er internationaal ook goed staan."

Minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp (NSC) zei meteen na de ministerraad dat hij blij is dat de steun aan Oekraïne is vastgesteld, vooruitlopend op gesprekken in het kabinet over de overheidsfinanciën in de voorjaarsnota. Het gaat volgens Veldkamp om militaire en niet-militaire steun. "Zoals bijvoorbeeld voor de energiecentrales die door Rusland kapot worden geschoten."

Te weinig geld over

Vooral de vicepremiers Agema (PVV) en Keijzer (BBB) toonden zich verrast door de toezegging van Schoof. Zij spraken hun ongerustheid uit dat er te weinig geld overblijft voor hun ministeries. Agema wil een bezuiniging op nascholing van verpleegkundigen terugdraaien en Keijzer heeft geld nodig om de afspraken van de woontop uit te voeren.

Maar de lucht lijkt dus geklaard te zijn. Minister van Financiën Heinen (VVD) denkt dat ze er onderling uitkomen, al noemde hij de gesprekken over de voorjaarsnota een lastige puzzel.

Het eerste kievitsei is gevonden in een weiland bij Ravenstein. Geurt Elemans, vrijwilliger bij de Weidevogelgroep Ravenstein, was volgens Omroep Brabant al een paar dagen op zoek naar een ei. Hij deed de vondst aan het begin van de middag.

Na de ontdekking wordt het ei door stichting LandschappenNL gekeurd. Zo wordt gekeken of het ei vers is. De vondst van het ei symboliseert de start van het weidevogelseizoen. Onder anderen boeren wordt dan gevraagd voorzichtig te zijn bij het maaien om de eieren te beschermen. Volgens de stichting wordt de vondst van het eerste ei steeds vroeger in het jaar gedaan.

Vorig jaar werd het eerste kievitsei op 2 maart bij Beuningen gevonden. Een jaar eerder was dat op 11 maart bijHasselt.

Groningse studentenvereniging Vindicat schorst tachtig leden voor wangedrag tijdens een skivakantie in Frankrijk. Tijdens de reis zouden vernielingen zijn aangericht in het hotel. Ook deden studenten hun behoefte op balkons en liften en werd een deur gesloopt. Beelden van de vernielingen gaan rond op sociale media. De studenten zijn het hotel uitgezet, meldt RTV Noord.

Berichten over het wangedrag bereikten rector Wibe Kaak van Vindicat. Hierop is besloten de studenten voor in ieder geval 72 uur te schorsen. Hoewel de studenten de reis naar het wintersportgebied in Risoul op eigen initiatief ondernamen, voelt het corps zich verantwoordelijk voor hun gedrag. "We verwachten dat leden zich ook buiten de vereniging houden aan de normen."

Volgens de rector gaan op dit moment veel verhalen rond waardoor een definitieve schorsing nog niet opgelegd kan worden: "Daarvoor is het veel te vroeg. Een aantal leden was wel herkenbaar op beelden. Aanvankelijk werden er enkelen tijdelijk geschorst, maar omdat de situatie nog zo onduidelijk is, zijn alle Vindicat-leden die deelnamen aan de reis voor drie dagen uitgesloten van deze vereniging." Ook studenten van andere verenigingen gingen mee op de reis.

Meerdere waarschuwingen

De aanbieder van de reis, Sunweb, zegt dat sommige studenten meerdere keren hinder veroorzaakten, onder meer bij een bar en skiverhuurder. Er zijn volgens de reisorganisatie meerdere waarschuwingen gegeven. Nadat dit geen effect had gehad, zijn de studenten het hotel uitgestuurd. De Groningse burgemeester Mirjam van 't Veld zegt tegen het AD het wangedrag af te keuren. "Het is belangrijk dat Vindicat onderzoekt wat de betrokkenheid van haar leden is en maatregelen neemt."

Komende week organiseert Vindicat zelf een skireis met ongeveer duizend leden. "'Dit nieuws komt voor ons op een heel vervelend moment", zegt Kaak tegen RTV Noord. De vereniging heeft volgens hem goed contact met de reisorganisatie en lokale autoriteiten en hoopt er een mooie reis van te maken: "Ik zie geen aanleiding om het niet door te laten gaan".

Vaker in opspraak

Vindicat kwam in het verleden vaker in opspraak. In 2023 zijn twee ganzen gered uit een huis waar leden van studentenvereniging wonen. De dieren waren volgens de dierenambulance doodsbang.

In 2022 richtten studenten schade aan in een sushirestaurant in de stad. Er werd gegooid met glazen, gordijnrails werden van de muren getrokken en personeel werd gehinderd. In 2016 stond een lid op het hoofd van een aspirant-lid tijdens de ontgroening. De jongen liep hoofdletsel op.

De bom die vannacht ten noorden van Parijs werd gevonden, is ontmanteld. De A1 en de ringweg zijn weer vrijgegeven en het treinverkeer zal rond 18.00 uur langzaam worden opgestart, zegt de Franse minister van Transport.

De niet-ontplofte bom uit de Tweede Wereldoorlog werd aangetroffen tijdens werkzaamheden in de gemeente Saint-Denis, op ongeveer 2,5 kilometer van treinstation Gare du Nord. Het explosief werd vlak bij het spoor gevonden dat naar het drukste station van Frankrijk leidt.

Het auto- en treinverkeer in Noord-Frankrijk lag deels plat door de vondst. De verkeersbeperkingen hadden invloed op ongeveer 500 treinen. 600.000 passagiers ondervonden overlast door de operatie. Op de wegen aan de noordkant van Parijs is het erg druk.

Veel treinreizigers ontdekten vanochtend pas op het station dat de treinen niet reden vanaf Gare du Nord. "We kwamen om 07.00 uur hier aan en de informatieborden waren helemaal leeg", zegt een reiziger. "Het is best vervelend, want er is best vaak iets", zegt een man die pas na twee uur hoorde dat er een bom was gevonden.

Op Gare du Nord, maar ook op stations in Brussel en Londen, staan er lange rijen met gedupeerde reizigers:

Onder gestrande reizigers klinkt vooral verbazing over de vondst. "Hoe kan het zijn dat je zoiets na al die jaren vindt?"

Alle internationale Eurostar-treinen die over de trajecten Parijs-Brussel en Parijs-Londen rijden, zijn vandaag geannuleerd. Het gaat om negentig treinen in totaal. Het vervoersbedrijf heeft zijn klanten benaderd voor een omboeking of terugbetaling.

Morgen zullen de Eurostar-treinen weer zoals gewoonlijk rijden, laat een woordvoerder weten. Het vervoerbedrijf heeft in de ochtend een extra trein ingezet van Londen naar Parijs en in de avond een extra trein van Parijs naar Londen.

Het cryptoproject rond Donald Trump heeft tot nu toe minstens 350 miljoen dollar verdiend aan de lancering van de Trumpcoin. Dat blijkt uit een analyse van blockchaindata van de Financial Times. Op de geanalyseerde blockchain zijn alle transacties in de munt te zien, ook die van aan Trump gelinkte organisaties achter het project.

De Trumpcoin is een zogeheten memecoin, een digitale munt die slechts dient om mee te speculeren. Een paar dagen voor de inauguratie in januari werd de munt gelanceerd. "Have fun", zei Trump onder meer toen hij het project op zijn Truth Social-pagina aanprees. Een paar dagen later volgde ook zijn vrouw Melania met een memecoin, die al snel miljarden waard werd.

Volgens kritische investeerders en ethici is de Trumpcoin een manier om anonieme donaties aan de president te doen. Een ander punt is de belangenverstrengeling die met dit project is ontstaan. Trump, zelf gelieerd aan een cryptoproject, bepaalt als president hoe cryptovriendelijk het Amerikaanse beleid is.

Vandaag kondigde de president aan dat de VS een zogeheten 'strategische reserve' van bitcoin aanlegt, zoals het ook een strategische reserve aan olie heeft. Dit betekent dat in beslag genomen bitcoin niet worden verkocht.

Ook zijn er zorgen over de risico's voor particuliere investeerders. De munt steeg in korte tijd van 0,19 dollarcent naar 75 dollar per stuk, om vervolgens snel terug te vallen. Inmiddels kost een Trumpcoin zo'n 13 dollar.

The Financial Times kreeg geen reactie op gestelde vragen.

Miljard munten

In hoeverre de president persoonlijk financieel profiteert, is onduidelijk. 80 procent van de munten is volgens de website van het project in handen van twee bedrijven. Het eerste is CIC Digital LLC, een bedrijf waarmee de Amerikaanse president al miljoenen verdiende aan digitale Trump-snuisterijen. Het andere heet Fight Fight Fight LLC, recent opgericht in de Amerikaanse staat Delaware, dat bekendstaat als belastingparadijs.

Samen brachten de bedrijven in januari 200 miljoen digitale Trump-munten op de markt. Zelf hielden ze er nog vier keer zo veel in eigen zak. Deze 800 miljoen munten worden in stapjes de komende drie jaar op de markt gebracht.

In aan deze organisaties gelinkte digitale portemonnees zitten nu nog 31 miljoen Trumpcoins. Samen met de 800 miljoen munten die later vrijkomen, komt dat neer op een waarde van bijna 11 miljard dollar.

De kans is groot dat het tot nu verdiende bedrag hoger ligt dan 350 miljoen dollar, constateert de Financial Times. Een deel van de munten is namelijk niet via de blockchain verkocht, maar naar cryptobeurzen gestuurd. Die transacties zijn op zichzelf te zien, maar of de munten op die beurzen inmiddels verkocht zijn en tegen welke prijs, is niet na te gaan.

De bekritiseerde asielplannen van PVV-minister Faber zijn vrijwel ongewijzigd goedgekeurd door de ministerraad. De Raad van State vindt dat Fabers wetten om de asielinstroom te beperken niet goed genoeg zijn en aangepast moeten worden. Maar de ministerraad is het daar niet mee eens. Wel is er een extra "verduidelijking" geschreven over de asielplannen en er is een kleine technische aanpassing gedaan.

De twee asielplannen van PVV-minister Faber waren de afgelopen maanden in Den Haag een veelbesproken onderwerp. Voor de grootste regeringspartij PVV is de beperking van migratie zo'n belangrijk onderwerp dat het voor partijleider Wilders onacceptabel zou zijn als de plannen van zijn minister afgezwakt werden. Hij dreigde een paar keer uit het kabinet te stappen als er er aan Fabers wetten iets zou veranderen. Faber zelf zei alleen bereid te zijn een paar "punten en komma's te wijzigen."

Het probleem alleen is dat de Raad van State behoorlijk negatief is over de wetsvoorstellen van Faber. De Raad is van oudsher een belangrijk adviesorgaan van de regering en juristen kijken of een voorgestelde wet juridisch zo stevig in elkaar zit, dat die ook bij een rechter standhoudt. In dit geval wil dat zeggen dat asieladvocaten die een rechtszaak aanspannen niet op grote schaal in het gelijk worden gesteld door de rechter, omdat de wet rammelt.

De Raad van State vindt dat Faber haar wetten "onzorgvuldig" heeft voorbereid en is niet overtuigd van het effect. Verder wordt gevreesd voor extra belasting van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de rechtspraak.

Het is gebruikelijk dat een minister na scherpe kritiek van de Raad van State een wet aanpast. Het is vooral regeringspartij NSC die hamert op goed uitvoerbare wetten en dat leidde de afgelopen tijd tot irritatie bij Wilders.

Maar het kabinet stuurt toch Fabers plannen vrijwel onaangepast naar de Tweede Kamer, omdat alle partijen in het kabinet - ook NSC - vinden dat er een strenger asielbeleid moet komen. De technische aanpassing houdt in dat er nog een mogelijk bezwaar voor asielzoekers wordt afgeschaft en dat leidt tot een mindere belasting van de IND.

Faber trekt 115 miljoen euro extra uit voor de uitvoering van de plannen. Het is nog niet duidelijk hoeveel geld hiervan naar de IND of de rechtspraak gaat.

Geen meerderheid senaat

In de Eerste Kamer zal het nog wel lastig worden voor Faber. De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB heeft daar geen meerderheid en moet steun vinden van oppositiepartijen.

De PVV benadrukt dat het om de strengste asielplannen "ooit" gaat, maar de huidige voorstellen zoals het tweestatusstelsel zijn bij sommige middenpartijen niet zo omstreden. Het CDA pleit bijvoorbeeld al langer voor zo'n onderscheid.

Minister Faber is optimistisch dat de asielwetten ook door de Eerste Kamer komen. "Mensen in het land willen minder asielzoekers en partijen weten dat ook, die hebben ook een achterban", aldus de PVV-minister.

Het is nog onbekend wanneer Fabers asielplannen door de Tweede Kamer en daarna de Eerste Kamer worden behandeld.

Staatssecretaris Coenradie wil gevangenen in het uiterste geval maximaal twee weken voor het einde van hun straf naar huis kunnen sturen. Over dat plan kreeg de PVV-bewindsvrouw vorige maand ruzie met partijleider Wilders. Ze heeft besloten om het toch door te zetten, maar alleen voor gevangenen met een gevangenisstraf tot één jaar.

Zedendelinquenten en plegers van een ernstig geweldsmisdrijf komen niet in aanmerking, benadrukt de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. En vervroegd vrijlaten zal alleen gebeuren bij hoge nood, als er echt geen plek meer is voor een andere veroordeelde. Er moet altijd worden geprobeerd om het zogenoemde 'eindverlof' zo kort mogelijk te laten duren. Liever drie dagen, zoals nu al kan, dan twee weken.

De ministerraad heeft vandaag ingestemd met de plannen van Coenradie om het nijpende cellentekort op te lossen. Die worden nu voorgelegd aan de Tweede Kamer. Toen de staatssecretaris eerder liet weten dat ze nadacht over twee weken vervroegde vrijlating, zei Wilders dat zijn fractie daar "no way" mee akkoord zou gaan. Maar ze denkt nu dat ze voldoende draagvlak heeft, ook bij de PVV.

Toch heeft de PVV via X al laten weten tegen de plannen te zijn, net als de VVD. Woensdag bij het Kamerdebat moet duidelijk wordt of Coenradie erin slaagt de kritische partijen te overtuigen of dankzij oppositiepartijen voldoende steun te krijgen.

Coenradie vindt het zelf ook een pijnlijke maatregel, maar ziet geen andere mogelijkheid. Ze denkt dat het "wellicht over een paar dagen al" nodig kan zijn gevangenen meer dan drie dagen voor het einde hun straf naar huis te sturen.

Meerpersoonscellen

Wilders wilde in plaats van vervroegde vrijlating liever een uitbreiding van het aantal meerpersoonscellen. En die komt er ook, schrijft Coenradie in haar brief aan de Tweede Kamer, maar op kleine schaal: de maatregel levert dit jaar ruim honderd cellen meer op.

De staatssecretaris vindt dat meer mensen in één cel voor onveilige situaties kunnen zorgen. "Ik sta voor mijn personeel", zei ze vanmorgen voor aanvang van de ministerraad. "Ik ga geen onverantwoorde keuzes maken, die aan die veiligheid tornen."

"Maar", voegde ze er na afloop aan toe, "zonder deze ingreep blijven politiecellen overvol en dreigen verdachten en veroordeelden willekeurig vrij te komen. Dat scenario kan en wil ik niet accepteren".

Noodunit

Eerder deze week lekte al een ander onderdeel van het plan uit: er wordt onderzocht of er volgend jaar een tijdelijke noodunit met zestig plekken bij de Limburgse vrouwengevangenis Ter Peel kan komen.

De staatssecretaris liet eerder weten dat het code zwart is in de gevangenissen en dat er noodmaatregelen moeten worden genomen. Er zijn de afgelopen tien jaar, toen er nog sprake was van een cellenoverschot, 26 gevangenissen en meerdere tbs-klinieken gesloten. Veel bewakers zijn iets anders gaan doen, waardoor er nu te weinig personeel is.

Maar inmiddels stijgen de criminaliteitscijfers en worden er langere straffen gegeven. En dat betekent dat "het carrouselletje niet meer draait", zei ze. "Het loopt overal vast, we moeten terug naar een oudere situatie." Er wordt onder meer gekeken of de gevangenis in Almere, die in 2019 werd gesloten, heropend kan worden.

Het kabinet onderzoekt hoe de energiekosten voor burgers en bedrijven kunnen worden verlaagd. Ambtenaren van verschillende ministeries hebben hier vandaag ideeën voor aangedragen.

Een gemiddeld huishouden betaalde het afgelopen jaar 400 euro aan zogeheten netbeheerkosten voor stroom. In 2040 loopt dat op naar 1100 euro, is de verwachting. Voor gezinnen met een hoge energierekening en een laag inkomen dreigt dit onbetaalbaar te worden.

Om het stroomnet op land en zee te verstevigen is er tot 2040 naar schatting 195 miljard euro nodig. De manier waarop dat nu gefinancierd wordt, leidt dus tot hoogoplopende kosten voor huishoudens en bedrijven.

Efficiënter gebruiken

Allereerst adviseren de ambtenaren het stroomnet efficiënter te gebruiken. De krapte op het stroomnet beperkt zich tot de piekuren in de namiddag en vroege avond. Maatregelen om die piek 'plat te slaan' leiden tot minder hoge investeringskosten. Een hoger stroomtarief tijdens deze uren of apparaten die vanzelf afschakelen als het druk is op het stroomnet, worden genoemd als opties.

Het stimuleren van warmtenetten, zodat er minder elektrische warmtepompen nodig zijn, en energiebesparing in het algemeen worden ook genoemd. Grote bedrijven wordt door netbeheerders al langer gevraagd of ze buiten de piekuren kunnen produceren, met zeer wisselend succes.

Maar dit soort maatregelen leiden in het meest gunstige geval tot een besparing van ruim 20 miljard euro. Het overgrote deel van de rekening blijft daarmee liggen.

De kosten kunnen wel anders worden verdeeld. Ook hier dragen de ambtenaren verschillende opties aan.

Zo kan het kabinet geld aan netbeheerders geven door middel van subsidies. Dat is een eenvoudige, maar dure oplossing voor de overheid. Elke miljard aan subsidie voor de netbeheerders komt neer op een verlaging van 50 euro op de energierekening, berekenden de ambtenaren. Huishoudens compenseren met lagere energiebelastingen kan ook.

Een andere optie is om buurlanden mee te laten betalen. Een flink deel van de elektriciteitsproductie in Nederland gaat naar Duitsland. Door de grote Nederlandse ambities voor wind op zee neemt dit de komende jaren naar verwachting toe.

Maar Duitsland betaalt niet mee aan de investeringen in het elektriciteitsnet, en dat zou anders kunnen, zeggen de ambtenaren. Recent heeft Denemarken gezegd dat het alleen investeert in het stroomnet op zee als Duitsland meebetaalt.

Tot slot kan het kabinet ervoor kiezen meer tijd te nemen om de investeringen terug te betalen. De rekening wordt daarmee vooruitgeschoven.

Later meer duidelijkheid

Het rapport van de ambtenaren is vanmiddag 'zonder appreciatie van het kabinet' naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat betekent dat de verantwoordelijke ministers hun vingers nog niet aan concrete maatregelen willen branden voorafgaand aan de financiële discussie over de voorjaarsnota. Wel is er overeenstemming dat er iets moet gebeuren aan de energiekosten voor burgers en bedrijven.

Een enorme kolonie plaagmieren zorgt op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag voor verzakkingen van verharde paden en voor overlast in een kantoorgebouw. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft een groot onderzoek uitgevoerd naar de superkolonie met meerdere koninginnen, die vorig jaar werd ontdekt.

De kolonie die zich gevestigd heeft in het gebied tussen Den Haag en Wassenaar, bestrijkt een gebied ter grootte van ongeveer vijf voetbalvelden. Het is de eerste kolonie plaagmieren die in een natuurgebied in Noordwest-Europa is waargenomen.

Het terrein is onderdeel van het Natura 2000-gebied Meijendel & Berkheide. De nesten zijn volgens de NVWA "sociaal met elkaar verbonden".

Mieren in kantoorgebouw

Op verschillende locaties in het gebied zijn paden en wegen verzakt door het graafwerk van de mieren, die normaal gesproken in Centraal-Azië leven. Op een plek moest 100 meter fietspad worden hersteld.

Medewerkers van onderzoeksinstituut TNO zien de beestjes regelmatig lopen in hun kantoorgebouw. "De kans op schade aan elektra lijkt laag te zijn, omdat de plaagmier op deze locatie geen voorkeur heeft laten zien voor elektrische apparaten", stelt de NVWA.

De schade die de plaagmier aanricht is op dit moment gering, is de belangrijkste conclusie uit het onderzoek. Maar als de kolonie in de toekomst groeit, kan ook de schade toenemen. Daarom is het belangrijk om verdere verspreiding van de soort tegen te gaan, zegt de NVWA. Bijvoorbeeld door goed op te letten bij het verplaatsen van grond, bouwmaterialen en groenafval waarin plaagmieren kunnen meeliften.

Over de gevolgen voor andere mierensoorten in het gebied is nog weinig bekend.

"Afschuwelijk, zo'n brand", zegt Bert Kuiper van het Arnhems Historisch Genootschap Prodesse Conamur. "Een gapend gat in onze gebouwen." Een verwoestende brand legde gisternacht een historisch huizenblok in het centrum van de Gelderse hoofdstad volledig in de as. Honderd bewoners moesten halsoverkop hun huis uit.

Vooropgesteld: Kuiper is opgelucht dat er geen slachtoffers zijn gevallen. Maar toch is de Arnhemmer, geboren en getogen aan de getroffen Jansstraat, diep geraakt door de verwoesting. "Het is een enorm gat in de stad. Heel ingrijpend."

Jansstraat 28, waar het vuur ontstond, was een rijksmonument, net als nummers 24 en 26, waar een drogist en een theebar zaten. De rest van de gevelwand, nummers 30 en 32, waren aangemerkt als gemeentemonumenten. Allemaal panden met gevels van rond de 150 jaar oud. In het geval van nummer 24 gaat de bebouwing zelfs terug tot de middeleeuwen.

Juist in Arnhem wordt het verlies extra gevoeld. "De stad is al veel kwijtgeraakt in de Tweede Wereldoorlog. Bij Operatie Market Garden maar ook bij de bevrijding in april 1945", roept Kuiper in herinnering. "We zijn ontzettend zuinig op wat we nog hebben."

Arnhem was in september 1944 het toneel van felle gevechten tussen de Duitse bezetter en oprukkende geallieerden. Na een dagenlange strijd moesten de bevrijders de strijd om de stad opgeven en zich terugtrekken. De Jansstraat bleef goeddeels gespaard, de gevechten speelden zich vooral af bij de Rijnbrug ten zuiden van het centrum. Die bleek a bridge too far.

Maar in de stad bleven slechts zo'n 200 van de 25.000 huizen onbeschadigd. Monumentale panden als de Eusebiuskerk, de Sabelpoort en het Paleis van Justitie waren verwoest, de Rijnkades waren onbruikbaar. Circa 95.000 Arnhemmers trokken weg uit hun stad, in de overtuiging dat ze binnen enkele dagen weer zouden mogen terugkeren. Velen konden pas ver na het einde van de oorlog naar huis, de wederopbouw zou nog jaren duren.

De Duitsers bleken de verwoeste stad te hebben leeggeplunderd: door geallieerde bombardementen getroffen Duitse regio's mochten huizen leeghalen ter compensatie. Fotograaf P.J. de Booys legde het clandestien vast vanuit zijn huis boven zijn winkel, precies tegenover het pand dat nu is verwoest.

Omdat er al zo veel verloren is gegaan, kwam Kuiper meteen in actie toen hij gisternacht van de brand hoorde. "We hebben al tijdens de brand contact opgenomen: pas alsjeblieft op de gevels. Die gevels moeten in stand blijven. Wat erachter zit kan gerestaureerd worden, maar het historische stadsbeeld moet intact blijven."

De gebouwen achter de gevels waren volgens Kuiper minder van historisch belang, omdat daar al veel originele elementen waren verdwenen. Zo was de SoLow die verloren ging uitgebouwd tot diep in het huizenblok. "Die gebouwen zijn honderden jaren oud en men is daar aan het verbouwen geweest: beetje timmeren hier, beetje timmeren daar", vat Kuipers het samen. "Het gaat om de gevels, dat het aangezicht zo compleet mogelijk is."

Kuiper betreurt dan ook dat dat niet volledig gelukt is. De brandweer wist bijna de hele wand te redden, maar juist in het midden gaapt nu een zwart gat. Hier dreigde gisteren instortingsgevaar en bovendien moest de brandweer de muren neerhalen om dichter bij de laatste brandhaard te kunnen komen.

"Dat de meeste gevels nog staan zijn we ontzettend blij mee, maar de vraag blijft of het nodig was deze af te breken", verzucht Kuiper. "Ik ken niet de afweging van dat moment, maar ik heb het gevoel dat het mogelijk was geweest ook deze gevel te bewaren. Blussen was dan misschien lastiger geweest, maar desalniettemin..."

Drie blokken afgezet

Op dit moment is het grootste gedeelte van de binnenstad weer vrijgegeven. Winkeliers en bewoners kunnen alleen nog niet terug naar drie huizenblokken tussen de Pauwstraat en de Rijnstraat.

Daarvan is het middelste gedeelte, blok 1, volledig verwoest. Blokken 2 en 3 ten noorden en zuiden daarvan zijn minder beschadigd. Vandaag mogen bewoners van die gedeeltes kort terug naar huis om te kijken wat de schade is en snel wat belangrijke eigendommen op te halen.

Jongens die online gamen, YouTuben, Instagrammen of Tiktokken komen gemakkelijk in de zogenoemde manosphere terecht. Een omgeving waar op subtiele en onsubtiele wijze vrouwonvriendelijke content verspreid wordt en mannen met elkaar praten over crypto, vrouwen, fit worden en snel rijk worden.

Andrew Tate is het bekendste voorbeeld, maar inmiddels zie je dit soort uitspraken op allerlei plekken opduiken - ook in Nederland. Influencers die zich richten op mannen en mannelijkheid bereiken daarnaast jongere groepen. De invloed ervan op het gedrag van jongeren wordt volgens docenten steeds meer zichtbaar.

Met Djoeke Ardon, expert gender gerelateerd geweld bij Movisie, en mediapedagoog Berber Broekstra scrollen we in de podcast door deze online wereld.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Lisa Konings

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Een begrafenisondernemer in België keek gek op toen hij een lichaam klaarmaakte voor crematie. In de kist lag niet alleen het lichaam van de overledene, maar ook een extra been.

Het bleek om een lichaam te gaan dat beschikbaar was gesteld voor de wetenschap. Na onderzoek bij de Universiteit Antwerpen stuurde de universiteit het lichaam weer terug, maar voegde daar per ongeluk een extra been aan toe.

"Dat been moest eigenlijk nog gebruikt worden voor verder wetenschappelijk onderzoek. Maar het is dus per vergissing meegegeven met het stoffelijk overschot dat al was vrijgegeven", zegt woordvoerder Peter De Meyer van de universiteit tegen de VRT.

Beter opletten

"Er wordt heel respectvol omgegaan met die lichamen", zegt De Meyer. "Elk jaar wordt ook een stiltemoment georganiseerd om dankbaarheid te tonen en stil te staan bij de moeilijke beslissing die genomen werd om het lichaam te schenken aan de wetenschap."

De begrafenisondernemer ontdekte de fout op tijd, waardoor het been niet gecremeerd werd. De Meyer belooft dat de universiteit in de toekomst beter zal opletten, maar benadrukt dat een vergissing altijd mogelijk is.

Het aantal lichamen dat beschikbaar wordt gesteld aan de wetenschap voor de Universiteit Antwerpen stijgt, zegt De Meyer. "In 2022 waren het er 87, vorig jaar waren het er 116."

Komende maandag wordt er massaal gestaakt op Duitse vliegvelden. Medewerkers op onder meer de luchthavens van München, Frankfurt/Main, Hamburg en Düsseldorf leggen het werk neer, zegt de Duitse vakbond Verdi.

De bond zegt dat de cao-onderhandelingen met de werkgevers zijn stukgelopen. De werknemers willen een hoger salaris en een lagere werkdruk.

Ook personeel op de vliegvelden van Stuttgart, Keulen/Bonn, Dortmund, Hannover, Bremen, Berlijn-Brandenburg en Leipzig-Halle sluit zich aan bij de staking.

Vluchten geannuleerd

De luchthaven van Frankfurt, de drukste van Duitsland, verwacht maandag enorme verstoringen. Reizigers wordt geadviseerd om op de website van hun luchtvaartmaatschappij regelmatig de status van hun vlucht te checken.

Eind februari werd er al twee dagen gestaakt op het vliegveld van München, de op één na grootste luchthaven van het land. De meeste vluchten werden toen geannuleerd.

De oostkust van Australië bereidt zich voor op de krachtige storm Alfred. Die komt in de loop van zaterdagochtend (lokale tijd) aan land. Het is voor het eerst sinds 1974 dat een tropische storm van deze kracht de regio treft.

De storm bevindt zich op zo'n 100 kilometer van de oostkust en verplaatst zich langzaam richting Brisbane, de hoofdstad van Queensland. Het trage tempo geeft inwoners meer tijd om zich op het natuurgeweld voor te bereiden, maar het betekent ook dat de storm langer over de regio raast.

15.000 mensen geëvacueerd

Door de naderende storm zitten al meer dan 80.000 mensen zonder elektriciteit en ongeveer 15.000 mensen zijn geëvacueerd. Scholen, winkels en internationale vliegvelden zijn sinds donderdag gesloten en het openbaar vervoer rijdt niet. Voor winkels vormden zich lange rijen van mensen die onder meer eten, drinken en zandzakken wilden inslaan.

De windkracht kan oplopen tot 155 kilometer per uur. De regio langs de toeristische stranden van de stad Gold Coast zal waarschijnlijk het hardst worden getroffen. Het Australische weerbureau waarschuwt voor grote overstromingen en extreme regenval.

Noodfondsen

Verwacht wordt dat de storm in het weekend in kracht afneemt als die over de oostkust raast. Premier Albanese heeft al toegezegd dat hij noodfondsen goed zal keuren voor herstel van de schade die wordt aangericht.

In de regio Brisbane komen orkanen zoals Alfred zelden voor. Als een storm Australië treft, is dat normaal gesproken noordelijker in gebied waar het oceaanwater warmer is.

Alfred zal een groot gedeelte van de oostkust van Australië treffen: