NOS Nieuws - Algemeen

Op het Kivumeer in het uiterste oosten van de Democratische Republiek Congo is een passagiersschip gezonken. Volgens de gouverneur van provincie Zuid-Kivu zijn er 78 mensen omgekomen, maar er wordt rekening mee gehouden dat dat aantal nog oploopt. Er waren volgens de autoriteiten 278 mensen aan boord.

Zo'n 80 mensen zouden zich hebben geregistreerd voor de tocht. Het schip vertrok vanuit Minova en zonk vlak voor aankomst in Goma, vlak bij de grens met Rwanda. Op beelden is te zien hoe het kantelt, omslaat en vervolgens zinkt.

Door de conflicten in Congo tussen het regeringsleger en rebellengroepen is de weg tussen Goma en Minova vrijwel onbegaanbaar, en zijn mensen genoodzaakt over water te reizen. Veiligheidsmaatregelen worden daarbij lang niet altijd nageleefd en er zijn vaak geen reddingsvesten aan boord.

Veel gevaren

De boten zitten regelmatig te vol en verkeren veelal in slechte staat. In juni zonk nog een boot in de buurt van de hoofdstad Kinshasa, aan de andere kant van het land, waarbij 80 mensen omkwamen.

Toch wordt varen gezien als een veiliger optie, omdat reizen over land ook veel gevaren met zich meebrengt door het ontbreken van centraal gezag en de talloze strijdgroepen die in het land actief zijn. Het is ook een goedkoper alternatief dan het openbaar vervoer, dat voor velen onbetaalbaar is.

De autoriteiten waarschuwen vaak voor de gevaren van te volle boten. Maar in sommige regio's hebben mensen soms geen andere mogelijkheid.

Het Israëlische leger heeft een jezidische vrouw bevrijd die tien jaar geleden als kind werd ontvoerd en doorverkocht aan een man uit Gaza. De vrouw, Fawzia Amin Sido, werd in 2014 meegenomen door de terroristische organisatie IS. Ze was toen 11.

Het meisje werd verkocht aan een man uit Gaza, die haar vanuit Irak mee naar huis nam. Die man kwam onlangs om het leven in Gaza, waardoor Sido kon ontsnappen en hulp heeft gezocht.

Het Israëlische leger zegt in The Times of Israel dat ze onlangs is gered en herenigd met haar familie, maar details over de redding zijn niet gegeven. Ook het Iraakse en Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigen ieder afzonderlijk de redding van de vrouw. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie zegt dat de VS op 1 oktober heeft geholpen om een jonge jezidische vrouw uit Gaza te evacueren.

Genocide op Jezidi's

Jezidi's zijn een religieuze groepering afkomstig uit het noorden van Irak. IS had het bij de vele veroveringen daar in 2014 ook op hen gemunt. Er vielen talloze doden. Van de ruim 500.000 jezidi's is het overgrote deel hun geboortegrond Sinjar ontvlucht.

Verder zijn naar schatting zo'n 6000 vrouwen en meisjes door toedoen van IS in de (seksuele) slavernij beland. Ook zijn duizenden jongens ontvoerd en opgeleid tot jihadistische kindsoldaten. Er worden nog altijd jezidi's vermist, en gevreesd wordt dat veel van hen niet meer leven. De VN heeft de moorden op de jezidi's aangemerkt als genocide.

De provincie Zeeland reageert vol ongeloof op de Haagse plannen om in 2029 maandenlang geen treinen te laten rijden tussen Vlissingen en Goes. "Het is ongewenst en een bittere pil", zegt provinciebestuurder Van der Maas.

Staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu heeft de provincie Zeeland uitgekozen voor een verplichte proef met een nieuw beveiligingssysteem. Door ERTMS, het European Rail Traffic Management System, zouden treinen in de toekomst veiliger en sneller kunnen rijden. Tijdens de testperiode moet het traject echter op slot voor reguliere treinen.

Voor de proef zijn meerdere trajecten overwogen, maar in het midden van het land zou het voor te veel problemen zorgen, concludeerde de staatssecretaris.

Tussen Vlissingen en Goes zullen in 2029 vier maanden geen treinen rijden. Er worden dan bussen ingezet. Gedurende negen maanden daarna is er nog kans op storingen en vertragingen op het traject.

Zwartboek

Zeeland kampt de laatste jaren al geregeld met treinuitval. Zo reden er vorig jaar door verzakkingen wekenlang veel minder treinen tussen Vlissingen en Roosendaal. De Statenfracties van PvdA-GroenLinks, de Partij voor Zeeland en de Lokale Partij Middelburg overhandigden vorige maand een zwartboek aan de NS en ProRail vanwege de treinuitval, schrijft Omroep Zeeland. Daarin staat een opsomming van alle problemen op het Zeeuwse spoor sinds 2011.

Het besluit van de staatssecretaris staat echter vast. Van der Maas zegt dat hij er alles aan gedaan heeft om de proef buiten Zeeland te houden, maar dat zijn "smeekbede" niet heeft geholpen.

Een van de Belgische journalisten die vannacht werden aangevallen en mishandeld door een menigte in Beiroet, is urenlang opgesloten en ondervraagd in een kelder. Het tweetal werd beschuldigd van spionage voor Israël, komt naar voren uit een reconstructie door Belgische media.

Oorlogsjournalist Robin Ramaekers en cameraman Stijn De Smet waren voor VTM Nieuws bezig met een reportage over een Israëlische aanval op een hulpverlenerspost van Hezbollah, eerder die nacht, toen een groep van twintig mannen zich tegen hen keerde.

De Belgen hadden zich voorbereid op een mogelijk gevaarlijke situatie. Zo werden ze bijgestaan door een fixer, een lokale inwoner die journalisten de weg wijst, en droegen ze vesten waar in grote letters "pers" op stond, schrijft de Belgische krant HLN. De situatie werd als veilig ingeschat.

Dat bleek anders. De menigte begon te schieten op de cameraman, die twee keer geraakt werd in zijn been. De interviewer en de fixer kregen klappen en werden meegesleurd. Ze werden opgesloten in een kelder waar ze ondervraagd werden en nog meer klappen kregen. Na vier uur werden ze op straat gezet. Een man die zei dat hij werkte voor het Libanese leger bracht hen met een bromfiets naar het hotel.

"Geen enkel verhaal is je leven waard"

Van cameraman De Smet werd pas uren later iets vernomen vanuit een ziekenhuis. Hij was daar behandeld aan zijn schotwonden. Hij bleek niet geraakt op vitale plaatsen en kon terug naar het hotel. Over de toestand van de fixer is niets bekend.

Een journalist van de VRT vertelde eerder vandaag wat er gebeurde met zijn VTM-collega's:

Ramaekers is inmiddels ook terug in het hotel nadat hij in het ziekenhuis behandeld is aan breuken in zijn gezicht. Beide journalisten maken het naar omstandigheden goed, is te lezen in Belgische media. "Ik ben blij dat ik Stijn straks levend terugzie. Geen enkel verhaal is je leven waard", zei Ramaekers in een eerste reactie tegen VTM.

"De voorbije 24 uur zijn erg heftig geweest en heel anders uitgedraaid dan we ons ooit hadden kunnen voorstellen." De twee hebben inmiddels met hun families gesproken.

Terug naar huis

Ook de hoofdredactie van VTM Nieuws heeft gebeld met het tweetal. De Belgische ambassade is ingeschakeld om de journalisten te helpen. Gekeken wordt hoe ze zo snel mogelijk weer naar huis kunnen, heeft de Belgische minister Lahbib van Buitenlandse Zaken gezegd.

Dat geldt ook voor andere Belgen in Libanon. Morgen keren 180 Belgen terug die Libanon willen verlaten, schrijft de VRT. Een deel van hen reist mee op een Nederlandse vlucht, de rest komt met commerciële vluchten terug.

De politie heeft het waterkanon rechtmatig ingezet tijdens demonstraties van Extinction Rebellion (XR) op de A12 in september vorig jaar. Dat concludeert het Openbaar Ministerie na onderzoek. De betrokken agenten worden niet vervolgd.

Vorig jaar blokkeerden de klimaatactivisten van Extinction Rebellion 27 dagen op rij de A12 in Den Haag. Drie activisten deden aangifte van mishandeling door een of meerdere politieambtenaren vanwege de inzet van het waterkanon. Volgens hen zijn ze mishandeld door de agenten die de werper hebben bediend, schrijft Omroep West.

Het waterkanon kan ingezet worden door de mobiele eenheid om een groep mensen (vaak demonstranten) nat te spuiten en zo weg te krijgen, maar kan ook met een harde straal worden ingezet. Dat kan letsel veroorzaken. Zo liep een vrouw hoofdletsel op tijdens een demonstratie tegen coronaregels in 2021 in Eindhoven nadat de straal haar tegen een muur had doen klappen.

Zo zette de ME vorig jaar de waterkanon in op de A12:

Volgens het OM werd de openbare orde vorig jaar op de A12 verstoord doordat demonstranten van XR op de weg zaten en was het gebruik van het waterkanon daarom "noodzakelijk" op 18 en 23 september. "Die demonstranten weigerden te vertrekken, terwijl duidelijk was dat de demonstratie op die locatie niet was toegestaan", aldus het OM.

Daarnaast was er volgens het OM op dat moment geen lichter middel voorhanden om de actievoerders weg te krijgen. "Aan mondelinge vorderingen om te vertrekken werd niet voldaan." Ook vindt het OM dat het geweld tegen de activisten "in juiste volgorde is opgebouwd". Tenslotte is het gebruik van de harde straal direct gestopt toen bleek dat de gevolgen daarvan niet proportioneel waren, aldus justitie.

Verbod

Extinction Rebellion probeerde vorig jaar via een kort geding een verbod op het gebruik van het waterkanon af te dwingen, maar daarin ging de rechter niet mee. XR zei toen tegen Omroep West dat de inzet van het waterkanon vooral gericht was op "mishandeling en vernedering".

De twee mannen die afgelopen nacht om het leven kwamen bij een ongeluk op de A50 bij knooppunt Valburg in Gelderland waren afkomstig uit Utrecht, meldt de politie. Ze waren beiden 21 jaar.

Een derde inzittende werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht. Dat is een man van 25 uit Oss. De politie is daarnaast nog op zoek naar een mogelijke vierde inzittende.

De inzittenden waren vermoedelijk op de vlucht geslagen na een inbraak. Bij de auto werd een kluis gevonden die waarschijnlijk is gestolen in Vaassen. Bij het ongeluk waren geen andere voertuigen betrokken.

De politie doet nog onderzoek naar de toedracht en zegt dat dit nog wel even kan duren. "Dat is omdat het zorgvuldig moet gebeuren en het maar één keer goed gedaan kan worden. Onze bevindingen dragen we daarna over aan het Openbaar Ministerie."

In de video hieronder is de schade na het ongeluk goed te zien:

Ook bij het Openbaar Ministerie is onrust ontstaan over de grote datadiefstal bij de politie. Bij de hack blijkt ook een onbekend aantal contactgegevens van officieren van justitie gestolen, net als van bijna 300 rechtbankmedewerkers.

De Telegraaf meldt dat de hack is gelukt doordat een politievrijwilliger uit de eenheid Oost-Nederland op een link met malware zou hebben geklikt. Zo zouden de aanvallers bij de politie zijn binnengekomen. De politie wil daar "in het belang van het onderzoek" niets over zeggen.

Gisteravond maakte minister Van Weel van Justitie en Veiligheid bekend dat de hack vermoedelijk het werk is van een andere staat, zonder te zeggen om welk land het gaat. Naast contactgegevens van bijna alle 65.000 politiemensen, zijn volgens hem ook e-mailadressen van "een aantal ketenpartners" buitgemaakt.

Een deel van de medewerkers van het OM heeft ook een mailadres van de politie, omdat ze bijvoorbeeld op een politiebureau werken. Anderen staan met hun OM-mailadres in de gehackte kaartenbak van de politie. "Op dit moment wordt in nauwe samenwerking met de politie uitgezocht om hoeveel OM-medewerkers het gaat en welke gegevens het precies betreft", aldus de woordvoerder.

Marechaussee en advocaten

Onbekend is nog of er ook medewerkers van de Koninklijke Marechaussee zijn getroffen door het datalek. "Sommige marechaussees hebben in verband met opleidingen of operationele redenen een politie-account", legt een woordvoerder van de marechaussee uit. "Het is op dit moment niet bekend welke gegevens aan het gehackte account gekoppeld zijn en of deze zijn buitgemaakt."

Aan de Nederlandse Orde van Advocaten is verzekerd dat er niet op grote schaal gegevens van advocaten zijn gestolen. "Mochten er e-mailadressen van advocaten op een buitgemaakte externe distributielijst van de politie hebben gestaan, dan hebben zij persoonlijk bericht gekregen", zegt een woordvoerder van de Advocatenorde.

Bij de 300 e-mailadressen die zijn gestolen van rechtbankpersoneel is het nog onduidelijk om wat voor medewerkers het precies gaat. "Als het nodig is, zullen we aanvullende maatregelen nemen", aldus een woordvoerder van de Raad voor de rechtspraak.

'Gevolgen vallen waarschijnlijk mee'

Minister Van Weel denkt niet dat Nederlandse politiemensen op dit moment grote veiligheidsrisico's lopen. "We hebben geen aanwijzingen dat er concrete dreigingen zijn. Het veiligheidsrisico schatten we in als heel gering", zegt de minister.

Dat juist een land de vermoedelijke dader was, en niet een criminele organisatie, betekent volgens de minister dat het doel van de hack waarschijnlijk niet was om te dreigen. "Het doel was het verzamelen van informatie. "We hebben geen informatie dat de gegevens verder zijn verspreid."

Net als bij het OM maken ze zich ook bij de politie zorgen over de hack. De korpsleiding heeft een meldpunt geopend waar bezorgde agenten terechtkunnen, inmiddels hebben zich daar enkele honderden mensen gemeld. Van Weel begrijpt de zorgen, maar wil duidelijk maken dat de gevolgen waarschijnlijk wel meevallen.

Undercoveragenten

De minister benadrukt dat er geen gevaar is dat undercoveragenten ontmaskerd zullen worden door de hackaanval. Zij staan volgens hem niet in de Outlook-adressenlijst van de politie.

Omdat het om contactgegevens gaat, verwacht Van Weel dat er de komende tijd een grotere kans is op phishingmails, waarbij ontvangers worden verleid om inloggegevens af te staan. Politiemedewerkers worden er daarom extra op gewezen dat ze heel voorzichtig moeten zijn met het openen van dergelijke mailtjes.

Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar de hack, maar de politie gaat ervan uit dat het lek gedicht is. "We hebben geen aanleiding om te denken dat de aanvallers nog steeds toegang hebben tot onze systemen", zegt een woordvoerder. De politie heeft extra veiligheidsmaatregelen genomen, bijvoorbeeld om te kunnen inloggen.

Politiebond

De Nederlandse Politiebond vindt dat er meer werk gemaakt moet worden van digitale beveiliging. "Wij bereiden ons bijvoorbeeld voor op de NAVO-top van volgend jaar", zegt voorzitter Nine Kooiman. "We moeten nu inventariseren wat de politie meer kan doen om ook cyberveilig te zijn." Zij wil dat minister Van Weel "passende maatregelen" neemt om alle veiligheidsdiensten beter te beschermen tegen dergelijke aanvallen.

Pakketbezorgers PostNL en DHL passen hun duurzaamheidsclaims aan. Dat doen ze op verzoek van de Autoriteit Consument & Markt. De toezichthouder kwam tot de conclusie dat de bedrijven consumenten misleiden met beweringen als "je pakket wordt duurzaam bezorgd".

Volgens ACM-directeur Edwin van Houten worden in de postsector veel groene claims gedaan, "terwijl de bezorgingssector nog altijd vervuilend is, met een grote impact op het klimaat". Met zulke claims help je de consument dus niet om een goede keuze te maken, zegt hij.

En dat terwijl consumenten steeds meer online kopen en vaker iets laten versturen, legt Van Houten uit. "Zij zien alleen de laatste kilometers van het proces."

Aanpassingen

PostNL staat achter het besluit. "Het ACM vond de uitingen mogelijk misleidend. We hebben daar gesprekken over gehad. Het is bovendien zo dat de Europese regelgeving gaat veranderen", zegt een woordvoerder. "Daarom maken wij onze uitingen duidelijker."

Halverwege volgend jaar moeten die claims zijn aangepakt, is de afspraak met de postbedrijven. PostNL zegt dat het "Duurzaam bezorgd" niet meer op de busjes zal zetten. DHL schrapt onder meer de tekst "Natuurlijk onderweg". Een andere grote pakketbezorger, DPD, deed al eerder aanpassingen.

Greenwashing

Het zich groener of maatschappelijk verantwoorder voordoen dan een bedrijf eigenlijk is, staat bekend als greenwashing. De afgelopen jaren zijn bedrijven daar geregeld van beschuldigd.

Hoe greenwashing werkt leggen we je uit in deze video:

Op zijn derde dag als secretaris-generaal van de NAVO heeft Mark Rutte een bezoek gebracht aan Oekraïne. Daar sprak hij met president Zelensky over de oorlog in dat land. Het was Ruttes eerste reis in zijn nieuwe functie.

Door Oekraïne eerder te bezoeken dan de landen uit het NAVO-bondgenootschap, onderstreept Rutte nog eens wat hij twee dagen geleden in zijn openingstoespraak zei. Hij noemde Oekraïne toen een topprioriteit en zei dat het land thuishoort in de NAVO.

Op een persconferentie vandaag in Kyiv zei de Nederlandse oud-premier uit te kijken naar de dag dat Oekraïne lid wordt. Hij vindt dat het land dichter bij het bondgenootschap staat dan ooit tevoren. Ook zei hij dat Rusland geen enkele zeggenschap over die toetreding heeft.

Daarnaast blikte Rutte vooruit op de verkiezingen in de Verenigde Staten. Hij sprak daarbij zijn vertrouwen uit in zowel Donald Trump als Kamala Harris. Rutte benadrukte nogmaals dat hij met allebei de presidentskandidaten kan samenwerken.

Rutte ontmoet Zelensky in Kyiv:

Zelensky zei op X dat hij blij is met het bezoek van Rutte. Het maakt voor hem duidelijk waar de prioriteiten van de NAVO liggen. "Oekraïne kan rekenen op het voortdurende persoonlijke leiderschap van Mark." Daarnaast vroeg hij opnieuw om meer wapens om tegen Rusland te kunnen blijven vechten.

Op 12 oktober, volgende week zaterdag, komen meer dan vijftig landen bij elkaar in Duitsland. Daar wordt onder meer besproken of langeafstandsraketten die door de bondgenoten aan Oekraïne zijn geschonken, ook doelen in Rusland mogen raken.

Rutte zegt dat het internationaal recht aan de kant van Oekraïne staat. "Dat betekent dat het recht op zelfverdediging niet bij de grens stopt. Het enige land dat tot nu toe rode lijnen heeft overschreden is Rusland, niet Oekraïne." Tijdens Ruttes bezoek aan Kyiv ging twee keer het luchtalarm af.

Huizen en bedrijfsvoertuigen van dakdekkers in Den Bosch zijn de afgelopen maanden zeker negen keer het doelwit geweest van explosies, schrijft Omroep Brabant. Ingewijden zeggen tegen de regionale omroep dat er sprake van een ruzie in de dakdekkerswereld.

Afgelopen nacht was het weer raak. Een bus van een 23-jarige ondernemer ging in vlammen op. De brandweer en de politie gaan ervan uit dat de brand is aangestoken.

De politie kan niet bevestigen of er sprake is van een 'oorlog' in de dakdekkersbranche. "Wij kijken bij incidenten altijd naar vergelijkbare zaken of er een mogelijk verband is", laat een woordvoerder weten. Verder wordt de toedracht van elk incident individueel onderzocht.

Concurrent uitschakelen

Volgens dakdekker Ali Katkay is er wel degelijk sprake van onderlinge strijd bij dakdekkers uit zijn regio, zei hij eerder tegen de regionale omroep. Volgens hem willen de ondernemers elkaar uitschakelen door het plaatsen van explosieven of het vernielen van bedrijfsbussen, zodat ze het werk dat iemand niet kan uitvoeren, vervolgens kunnen overnemen.

Volgens Katkay gebeurt dat vooral in tijden van droog weer. "Als het niet vaak regent, is er weinig werk."

Volgens de vader van de vannacht getroffen ondernemer is er overigens helemaal geen dakdekkersoorlog. "Mijn zoon heeft geen vijanden."

Al eerder 'gerichte acties'

In het najaar van 2017 werden ook al auto's van dakdekkersbedrijven in brand gestoken in Den Bosch. Een van de dakdekkers met wie Omroep Brabant toen sprak, was ervan overtuigd dat het gerichte acties waren. "Het is geen toeval dat de slachtoffers allemaal dakreparateurs zijn. Zo willen de daders de concurrentie uitschakelen. Ze gunnen elkaar het licht in de ogen niet."

Bijna 160 doden, een gapend gat in de dijk en een dorp dat zo'n beetje van de grond af opnieuw moest worden opgebouwd. Het is vandaag exact tachtig jaar geleden dat geallieerde bommenwerpers een bres sloegen in de dijk bij het Zeeuwse dorp Westkapelle, waarmee de zogenoemde inundatie (onderwaterzetting) van Walcheren begon.

In het Zeeuwse dorp werd vanochtend stilgestaan bij het verwoestende bombardement, waarbij zo'n 10 procent van de inwoners van het dorp omkwam. Kinderen van twee basisscholen gooiden 'bommen' met daarin zaden van klaprozen en vergeet-me-nietjes op de dijk, symbolisch voor een nieuw begin. De herdenking vond plaats op een steenworp afstand van dijk- en oorlogsmuseum Polderhuis, dat al jaren de jeugd meeneemt in de oorlogsgeschiedenis van Westkapelle.

Dat is volgens de bedrijfsleider van het museum, Ivo van Beekhuizen, cruciaal in een tijd waarin er steeds meer aandacht komt voor ook de gevolgen van de geallieerde oorlogsacties. Tegelijk worden de verhalen uit de eerste hand hierover steeds schaarser. "Maar het maakt nog altijd veel los bij mensen hier", zegt Van Beekhuizen over de impact van het bombardement op Westkapelle, acht decennia later. "Er is bijna geen enkele familie ongeschonden uitgekomen. Iedereen kende wel iemand die was overleden."

Ruim 250 bommenwerpers

De Britten besloten tot het bombardement na de inname van de haven van Antwerpen, een maand eerder. Die haven was cruciaal voor de aanvoer van troepen, voorraden en materieel. Maar omdat de Duitsers de Nederlandse kant van de Schelde in handen hadden, kon de haven niet gebruikt worden.

Vervolgens werd besloten Walcheren onder water te zetten door de dijken te bombarderen, om de Duitse stellingen op het schiereiland zo uit te schakelen. De zeewering bij Westkapelle werd aangestipt als eerste doelwit.

Aan het begin van de middag, op 3 oktober 1944, waren de eerste van zo'n 250 Britse Lancaster-bommenwerpers te zien die uiteindelijk meer dan twee uur de dijk onder vuur namen. Aan het einde van de middag waren de dijk en Westkapelle door de bommenregen en het zeewater verwoest.

Het grootste drama speelde zich af in de kelder van een molen, waar 47 dorpsbewoners schuilden voor de bombardementen. De molen werd bij het bombardement verwoest. Door het puin konden mensen de molen niet verlaten, terwijl de kelder volliep met water. Slechts drie mensen wisten aan het water te ontsnappen.

Museumbedrijfsleider Van Beekhuizen merkt dat ooggetuigen nog altijd moeite hebben om te praten over het bombardement en de nasleep. "Mensen moesten vluchten. Ze waren hun huis en familie kwijt. Alles stond onder water en het water had vrij spel. Het voelde allesbehalve als de bevrijding en na de oorlog kregen mensen vervolgens niet de tijd om al die oorlogstrauma's te verwerken."

Zo was het gat in de dijk pas ruim een jaar later gedicht en was landbouwgrond lang onbruikbaar door verzilting van de grond door het Noordzeewater. Van Beekhuizen: "Men moest dus wel door, pas in 1964 was de laatste noodwoning hier leeg. Daarom gaat er soms een beerput open bij mensen die het hebben meegemaakt. Ze worden herinnerd aan dingen waar ze eigenlijk nooit meer over willen praten."

Toch is er niemand in Westkapelle die met wrok richting de Britten terugkijkt op het bombardement, zegt Van Beekhuizen. "Ze rekenen het de geallieerden niet aan, want uiteindelijk was de situatie ontstaan door de Duitse bezetter."

Ondertussen merkt hij met name bij jongeren enthousiasme om over de eigen geschiedenis te leren, vooral via persoonlijke verhalen. Hij merkt het zelf als hij rondleidingen geeft en daarbij het verhaal van zijn oma vertelt, die het bombardement meemaakte.

"Zij schuilde in een sloot bij de vuurtoren, omdat haar vader wist dat die minder snel onder vuur zou worden genomen als oriëntatiepunt voor de bommenwerpers. Tijdens het bombardement keek ze af en toe over de rand van een sloot. Ze zag met eigen ogen hoe brokken klei zo groot als autobussen rondvlogen en daken van huizen werden getrokken. Dat soort verhalen maken indruk."

Meerdere kanten

Stef Traas is directeur van het Bevrijdingsmuseum Zeeland, in Nieuwdorp. Ook hij ziet zo'n behoefte aan persoonlijke verhalen bij zijn bezoekers. Het is volgens hem de beste manier om de herinnering aan de oorlog levend te houden en tegelijk mee te geven dat aan oorlogsverhalen meerdere kanten zitten.

"We krijgen in ons museum ook veel Duitse bezoekers. Van hen krijgen we vaak tevreden reacties op hoe het museum is opgezet, omdat we ook de persoonlijke verhalen van Duitse militairen vertellen. Dat waren ook vaak gewoon jonge jongens die verplicht werden uitgezonden, en niet even konden zeggen dat ze daar geen zin in hadden."

Ivo van Beekhuizen van het Polderhuis hoopt nog veel persoonlijke verhalen op te tekenen voor zijn museum, nu die verhalen er nog zijn. Zo ontmoette hij in mei nog een 99-jarige RAF-vliegenier die op 17 oktober 1944 betrokken was bij het tweede bombardement op de dijk van Westkapelle.

"Dat was erg speciaal, ook gezien mijn eigen familiegeschiedenis", zegt hij. "Eigenlijk is het jammer dat er nu steeds meer behoefte ontstaat aan dit soort verhalen uit de eerste hand, nu die verhalen er bijna niet meer zijn of mensen ze niet meer willen vertellen."

Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog? Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.

VodafoneZiggo moet gebruik kunnen maken van een antenne-opstelpunt op het dak van een woongebouw in Alphen aan den Rijn. Gebouw-eigenaar Aegon wordt daartoe verplicht door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Het opstelpunt is nodig om goede netwerkdekking te garanderen, zegt de toezichthouder.

Meerdere telecomaanbieders, waaronder Vodafone, maken al langer gebruik van het dak van het gebouw als opstelpunt voor antennes, maar Aegon en Vodafone kwamen niet tot overeenstemming over de voorwaarden en vergoedingen voor een nieuwe overeenkomst.

Om overal mobiel te kunnen internetten en het 5G-netwerk verder uit te rollen, neemt ook de vraag naar antenne-opstelpunten toe. Vooral daken van gebouwen zijn daarvoor geschikt.

Maar niet elke geschikte locatie-eigenaar staat open voor plaatsing van antennes. En dat maakt het in sommige gevallen moeilijk om nieuwe antennes te plaatsen of eindigende contracten met locaties te verlengen.

VodafoneZiggo heeft een jaar geleden deze zaak aangedragen. Dit is de eerste keer sinds de wijziging van de Telecommunicatiewet dat de ACM haar bevoegdheid gebruikt om dit soort geschillen te beslechten. Er zijn nog geen andere aanvragen voor dit soort geschilbeslechting.

Woningcorporaties

Het FD schreef in augustus dat telecombedrijven klagen dat het vooral in grote steden steeds lastiger is om nieuwe locaties voor antennes te vinden of bestaande te vervangen. Zij wijzen op woningcorporaties, die met hun flats en etages van oudsher grote leveranciers van plekken waren.

Op dit moment telt Nederland ruim 16.000 antenne-installaties voor mobiele communicatie, zegt de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). Nederland heeft een van de beste mobiele netwerken ter wereld met in grote steden vaak een hoge dichtheid aan antennes.

Maar als antennes wegvallen, bijvoorbeeld omdat een woningcorporatie het contract niet verlengt, dan moeten de opstelpunten eromheen dit opvangen. Die krijgen dan meer mobiel verkeer te verduren. Samen met de wisselende vraag naar connectiviteit kan dit effect hebben op het bereik van gebruikers, zegt de RDI.

Marktconforme vergoeding

Aegon moet nu dus verplicht instemmen met medegebruik tegen marktconforme en niet-discriminerende voorwaarden en vergoedingen. Dat geldt voor alle partijen die een redelijk verzoek doen voor medegebruik van de faciliteit en dus ook telecomproviders.

De ACM concludeerde al in 2022 dat er soms sprake is van "aanzienlijke kostenstijgingen" voor de providers. Hoewel er landelijk gezien nog steeds geen grote knelpunten zijn, zegt de ACM tegen het FD dat er "lokale problemen" kunnen zijn.

De krant beschrijft dat woningcorporaties de laatste jaren tussenpersonen in de arm hebben genomen die onderhandelingen voeren over de contracten met telecombedrijven. Onder meer die tussenpersonen drijven de kosten volgens hen stevig op.

Volgens de ACM betekent de uitspraak niet dat de toezichthouder zomaar elk gebouw kan verplichten om een antenne op het dak te zetten. "Geschilbesluiten zijn altijd maatwerk. De ACM beoordeelt altijd de specifieke feiten en omstandigheden van een specifiek geval."

Een plofkraak op een geldautomaat in Amsterdam-Zuid heeft afgelopen nacht een enorme ravage veroorzaakt. Zeker veertien omliggende woningen liepen schade op en minstens één huis is onbewoonbaar verklaard. Niemand raakte gewond.

De plofkraak op de automaat, die vastzit aan een drogisterij in de Maasstraat, was vannacht rond 02.30 uur. Bewoners van de woningen erboven hoorden twee 'gigaknallen'. De beheerder van de panden bevestigt aan regionale omroep NH dat er inderdaad twee explosies zijn geweest.

Bewoners van de omliggende panden schrokken wakker van de harde knallen:

Bewoners die naar buiten kwamen om te kijken wat er aan de hand was, mochten daarna niet meer naar binnen. Dat zou te onveilig zijn vanwege naar beneden vallend glas. Zij zijn opgevangen op een politiebureau.

Ondertussen mogen bewoners die zijn binnengebleven nog steeds niet naar buiten. Het is nog niet duidelijk wanneer die maatregel wordt opgeheven. De straat is afgezet.

Volgens de politie zijn na de explosies vannacht twee mannen op een motorscooter gevlucht in de richting van de Churchilllaan. Het is niet duidelijk of zij iets hebben buitgemaakt.

Het Openbaar Ministerie heeft vier jaar cel geëist tegen de man die GTST-acteur Bas Muijs vorig jaar gijzelde, afperste en mishandelde. Hij is aangeklaagd voor poging tot doodslag. De andere verdachte in de zaak, een ex-vriendin van Muijs, hoorde 200 uur werkstraf tegen zich eisen.

Muijs, onder meer bekend van Goede Tijden Slechte Tijden, werd in het voorjaar van 2023 onder valse voorwendselen naar een woning in Arnhem gelokt. Hij dacht dat hij daar een terminaal zieke fan zou ontmoeten. Maar eenmaal aangekomen bij de woning werd hij gegijzeld.

Volgens het OM werd de acteur geslagen, gewurgd en beschoten met een spijkerpistool. De man eiste tienduizenden euro's van Muijs. Als hij niet akkoord zou gaan, zou de man een video op het internet zetten waarin Muijs moest vertellen dat hij zijn ex-vriendin heeft verkracht.

Nadat het filmpje was opgenomen, bracht de man Muijs naar het ziekenhuis. Bij het zien van de verwondingen sloeg het personeel alarm. De politie kon de dader snel daarna arresteren. Het bleek te gaan om de nieuwe vriend van de ex-vriendin van Muijs.

Minder toerekeningsvatbaar

Deze Harry W. (41) is verminderd toerekeningsvatbaar verklaard, vanwege zijn ADHD en zijn alcohol- en drugsgebruik. "Ik vind een forse onvoorwaardelijke straf passend", zei de officier van justitie in de rechtszaal. Ze wil naast de celstraf voor W. ook een drugs- en alcoholverbod en een contactverbod met Muijs.

W. zei vandaag spijt te hebben van zijn acties. Hij besloot Muijs in de val te lokken na een verhaal dat zijn vriendin hem de avond ervoor vertelde. Ze zei verkracht te zijn door Muijs en een andere man tijdens een vakantie in Salou, nu zo'n veertien jaar geleden. "Ik was in de veronderstelling dat ik iets goeds deed voor mijn partner", aldus W. "Maar ik heb er spijt van en kan me nu niet voorstellen dat het zo ver gekomen is."

Paniek

Muijs' ex-vriendin Madelon L. (33) was aanwezig bij de gijzeling, maar greep niet in. Tegen haar is behalve een werkstraf ook een voorwaardelijke celstraf van vier maanden geëist.

Ze zei vandaag dat ze niet wist dat Muijs zou langskomen en in paniek raakte toen ze hem zag. "Ik tunede uit. De laatste keer dat ik hem zag was niet echt een prettige omstandigheid." Het OM gelooft niet dat ze niet wist van zijn komst, mede door allerlei zoektermen op internet en berichten die ze verstuurde, schrijft Omroep West.

Muijs was zelf niet aanwezig in de rechtbank, omdat hij volgens zijn advocaat niet opnieuw geconfronteerd wil worden met de "heftige en angstige" situatie. Wel werd een citaat van hem voorgelezen in de rechtbank: "Ik was vreselijk bang om dood te gaan. Voor mijn gevoel duurde het wurgen zo'n dertig tot veertig seconden. Ik heb afgetikt, maar hij reageerde daar niet op."

Zo'n 20.000 voetgangers moeten per jaar naar de spoedeisende hulp, omdat ze op straat struikelen, uitglijden of ergens tegenaan botsen. Dat zegt VeiligheidNL, op basis van nieuw onderzoek.

Volgens de formele definitie zijn dit geen verkeersongevallen, waardoor deze groep minder wordt gezien. "We wisten dat die groep groot was, maar deze omvang hadden we niet verwacht", zegt onderzoeker Susanne Nijman in het NOS Radio 1 Journaal.

VeiligheidNL deed onderzoek in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat met als doel om de openbare ruimte veiliger te maken. Als daaraan niets verandert, denken onderzoekers dat dit soort ongevallen vaker zullen gaan voorkomen. Dat komt door de vergrijzing: de Nederlandse bevolking wordt gemiddeld steeds ouder.

Cijfers vallen niet mee

VeiligheidNL vroeg bij de spoedeisende hulpafdelingen de cijfers op over 2013 tot 2022. Van de 20.000 mensen die voor een enkelvoudig ongeval op zo'n afdeling hulp vroegen, was het merendeel 60 jaar of ouder. Meer dan de helft had na twee maanden nog last van de opgelopen verwondingen. In 2022 overleden honderd mensen door zo'n enkelvoudig ongeval, dat getal is sinds 2013 verdrievoudigd.

Over verkeersongevallen waren er 2900 meldingen, dat waren ongelukken tussen een voetganger en een rijdend voertuig. Dat was ongeveer hetzelfde cijfer als voorgaande jaren.

Vragenlijsten

VeiligheidNL stuurde ook vragenlijsten naar slachtoffers tussen 2022 en 2023. Ongeveer 1000 mensen vulden die in.

Daaruit bleek dat er bij de struikelongelukken en botsongelukken grote risicofactoren waren, zoals handsfree bellen, het gebruik van medicijnen of lopen met een loophulpmiddel zoals een rollator. 60 procent van die mensen zei dat ze zelf bijdroegen aan het ongeluk.

Nijman zegt dat er nu gekeken wordt naar oplossingen. Om de openbare ruimte voor iedereen veilig te houden, moedigt zij aan om slecht onderhoud op straat te melden. Dat kan bij een meldpunt van de gemeente.

In Leiden is er vandaag een speciale editie van het Feest der Feesten, oftewel het Leidens Ontzet. De viering is extra groots, want precies 450 jaar geleden werd de stad bevrijd van de Spanjaarden.

Met festiviteiten in de binnenstad wordt stilgestaan bij de bevrijding van de stad na de Spaanse belegering in 1574. Het was het begin van de terugtocht van de Spanjaarden uit het land: een historisch keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog.

Armin van Buuren en de koning

Traditiegetrouw begonnen de feestelijkheden al een dag eerder met de kermis, een parade en danspodia door de hele stad. Ook vandaag staan verschillende vertrouwde elementen op het programma. Zo werd de dag geopend met gezamenlijke zang tijdens de reveille en het eten van haring en wittebrood, de etenswaren die de Watergeuzen ook uitdeelden aan de hongerige inwoners toen ze hen bevrijdden.

Maar vanwege het jubileumjaar heeft de 3 October Vereeniging dit jaar extra uitgepakt. Zo gaf de wereldberoemde dj Armin van Buuren, een geboren en getogen Leidenaar, gisteravond een grote show op het dak van een parkeergarage. Het optreden was overal in de stad te volgen via beeldschermen en trok veel belangstelling.

En vandaag komt koning Willem-Alexander naar de stad. Hij krijgt een rondvaart en bezoekt een historische expositie in Museum De Lakenhal. Met zijn bezoek houdt hij een traditie in stand. Bij de 400-jarige herdenking in 1974 kwam koningin Juliana naar Leiden en in 1924 was koningin Wilhelmina te gast.

De dag begon al vroeg in Leiden:

Nog een bijzonderheid zijn de twee huwelijken vandaag. Normaliter is trouwen op 3 oktober niet mogelijk in Leiden, maar dit jaar maakt de gemeente een uitzondering vanwege het jubileum. Stellen konden zich eerder dit jaar aanmelden en de twee koppels met het mooiste liefdesverhaal zijn vandaag getrouwd.

Na de huwelijksvoltrekkingen moeten de echtparen direct door naar de volgende activiteit: de Grote Optocht, schrijft Omroep West.

Vanavond wordt de feestdag traditiegetrouw afgesloten met een vuurwerkshow.

Meisjes en vrouwen in conflictgebieden zijn steeds vaker het slachtoffer van seksueel geweld, kindhuwelijken en genitale verminking. Dat blijkt uit onderzoek van Plan International, waaraan ruim 10.000 jongeren meededen uit landen die kampen met een gewapend conflict, zoals Colombia, Oekraïne, Libanon en Sudan.

Het onderzoek laat zien dat jongeren tussen de 15 en 24 jaar aangeven dat meisjes en jonge vrouwen vaker seksueel worden uitgebuit en dat het bestaande geweld tegen vrouwen toeneemt bij conflicten. Ook geeft bijna 40 procent van de jongeren aan dat meisjes in hun land vaker worden uitgehuwelijkt dan voor de start van het conflict.

Volgens Plan International brengt een oorlog een klimaat van geweld en uithuwelijking met zich mee: vaak spelen naast het conflict ook factoren als armoede, honger en het uitvallen van politie of kinderbescherming. Jongeren die meededen aan het onderzoek benoemen dat meisjes worden uitgehuwelijkt aan strijders, waarna zij vaker slachtoffer worden van seksueel geweld en een groot risico lopen op een ongewenste zwangerschap.

Kwetsbaarder dan jongens

Ook de kwetsbaarheid van meisjes en jonge vrouwen wordt als belangrijke factor benoemd in het rapport. Het onderzoek laat zien dat meisjes zich tijdens conflicten onveiliger voelen dan jongens. Hoewel het gebruikelijker is dat jongens zich aansluiten bij het leger of andere gewapende groepen, blijkt uit interviews dat ook meisjes en jonge vrouwen gerekruteerd worden. Vaak gedwongen door ontvoering of uithuwelijking, maar ook vrijwillig in de hoop dat de groep hen zal beschermen.

Van de ondervraagde jongeren zegt 24 procent dat het aantal gevallen van seksuele uitbuiting tijdens het conflict is toegenomen. Vrouwen verlenen daarbij noodgedwongen seksuele diensten in ruil voor eten, water of bescherming.

Meisjes willen meepraten

Directeur Garance Reus van Plan International wil dat meisjes en vrouwen betrokken worden bij vredesonderhandelingen. In het NOS Radio 1 Journaal zegt ze dat die groep een belangrijk is voor een duurzame oplossing.

"In lopende conflicten zijn het altijd de partijen en strijdkrachten die een podium krijgen, maar zonder die groep vrouwen kan er vaak geen duurzame oplossing zijn. Door de risico's in kaart te brengen, hopen we deze vrouwen een podium te geven", zegt Reus.

De ondervraagde jongeren hebben zelf ook dringend behoefte aan vredesonderhandelingen en een staakt-het-vuren en één op de drie vindt het cruciaal dat meisjes en jonge vrouwen hierbij betrokken worden. Ook zegt bijna de helft dat de oorzaken van oorlog, zoals armoede en ongelijkheid, aangepakt moeten worden om duurzame vrede te bereiken.

Kinderen en gezinnen moeten vaak nog lang op hulp wachten vanuit Veilig Thuis, meldt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in een nieuw rapport. Door het lange wachten, leven ze te lang met een constante dreiging van huiselijk geweld of kindermishandeling. Ook vertraagt de hulpverlening hierdoor.

Wanneer er een melding wordt gedaan over een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling, is Veilig Thuis verplicht om binnen vijf dagen een veiligheidsbeoordeling te doen. Daarna moet er een onderzoek beginnen en dat moet binnen tien weken zijn afgerond.

Dat lukt niet bij het merendeel van de Veilig Thuis-organisaties, concludeert de inspectie. Pas bij een acute dreiging wordt een melding meteen opgepakt. Andere meldingen, waaronder ook vermoedens over structurele mishandeling of verwaarlozing, moeten wachten. "Melders vertelden de inspectie dat ze twijfelen of het wel zin heeft om te melden bij Veilig Thuis."

Onvoldoende deskundigheid

De Inspectie voerde bij drie van de 25 Veilig Thuis-organisaties begin dit jaar constant toezicht uit en vroeg bij alle organisaties informatie op over hoeveel wachtenden er zijn en hoelang zij moeten wachten. Uit de data blijkt het dat maar vijf van 25 organisaties lukt om 80 procent van de meldingen binnen de wettelijke termijnen te beoordelen. Slecht één Veilig Thuis-organisatie lukte het om alle onderzoeken binnen tien weken af te ronden.

De inspectie is erg bezorgd over de lange wachtlijsten en de wachttijden. "De voorbeelden van onrust en onveilige situaties bij deze gezinnen en huishoudens zijn stuk voor stuk schrijnend", zegt Angela van der Putten, hoofdinspecteur Jeugd en Maatschappelijke Zorg bij de IGJ.

Dat het de organisaties niet lukt om de meldingen tijdig af te ronden, ligt aan een aantal factoren. De inspectie schrijft dat er meer wordt gemeld en dat de meldingen ook ernstiger zijn. Daarnaast is er bij de lokale hulpverlening te weinig personeel en ook niet voldoende deskundigheid, waardoor het niet lukt om meldingen op tijd over te dragen.

Plan maken

De drie Veilig Thuis-organisaties waar de inspectie toezicht hield, hebben de opdracht gekregen om een plan op te stellen waarmee ze wel binnen de wettelijke termijnen kunnen reageren. Zij moeten daarbij ook gemeenten en andere partners betrekken. Aan de overige 22 organisaties is ook gevraagd zo'n plan te maken.

Van der Putten benadrukt dat de organisaties en andere betrokken partijen zich niet alleen moeten bezig houden met het wegwerken van de wachtlijsten. "Een huishouden is niet geholpen als het wordt doorgeschoven van de wachtlijst van Veilig Thuis naar de wachtlijst van bijvoorbeeld vrijwillige hulpverlening. Het is aan alle betrokken partijen om te zorgen dat de kinderen, gezinnen en huishoudens tijdig passende hulp en bescherming krijgen."

Het lijkt erop dat dubieuze zorgbedrijven en zogenoemde zorgcowboys nog steeds misbruik maken van zorggeld. Dat melden Pointer en het AD na gezamenlijk onderzoek. Het journalistieke onderzoeksprogramma en de krant stellen dat de controle op mogelijke zorgfraude afneemt en dat het probleem niet minder wordt.

Zo lijkt het aantal zorgbedrijven dat ongewoon veel winst maakt bijna niet te dalen. Ook geven die bedrijven zichzelf miljoenen aan dividend en winstuitkering, en sluizen ze zo geld uit de zorg weg. Geschat wordt dat er voor zeker 10 miljard euro per jaar wordt gefraudeerd.

Deze bedrijven in de thuiszorg, de gehandicaptenzorg of de geestelijke gezondheidszorg maken ten minste drie jaar lang winsten van 10 procent of meer. Dat is in de zorgsector ongebruikelijk, omdat er gewerkt wordt met vaste tarieven. In de sector is een winst van hooguit 3 procent gangbaar. Marges hoger dan 3 tot 5 procent zijn "nagenoeg onmogelijk", meldt Pointer.

Innovatieve fraudeurs

Zorgcowboys bedenken allerlei manieren om hun winsten te verbergen. Zo verstoppen zij zorggeld in hun boekhouding. Er wordt geïnvesteerd in vastgoed of winst uitgekeerd aan andere bedrijven die in handen zijn van de directie. Ook worden er bijvoorbeeld "ongeloofwaardig hoge kosten" berekend voor dingen als kantoorartikelen.

Het aantal zorgbedrijven dat die hoge winsten maakt, is sinds 2017 nooit onder de 5 procent geweest. Tegelijkertijd kwamen er de afgelopen jaren minder meldingen binnen bij het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ). In 2019 kwamen er 613 meldingen binnen over mogelijke fraude, in 2022 waren dat er 338.

Volgens het IKZ betekent die daling niet dat er ook daadwerkelijk minder frauderende zorgbedrijven zijn. "Fraudeurs worden innovatiever in het vinden van gaten in beleid en manieren om fraude te plegen", legt een IKZ-woordvoerder uit aan Pointer. "Deze worden minder snel gesignaleerd."

Volgens het knooppunt delen instanties die toezicht houden onderling ook minder signalen, door de privacywetgeving. Daarentegen wordt de kwaliteit van de meldingen wel beter, zegt het IKZ. Verder moeten gemeenten vanaf 1 januari 2025 signalen hierover gaan melden bij het IKZ. Nu is dat nog niet wettelijk verplicht.

'Zorg is dienen'

Twee jaar geleden meldde de Algemene Rekenkamer, die kijkt of ons belastinggeld goed wordt besteed, dat er weinig terechtkwam van de bestrijding van fraude in de zorg. Ook nu is de Rekenkamer nog niet hoopvol gestemd. "Wat wij pijnlijk vinden, is dat er heel veel publieke instanties kijken hoe ze fraude kunnen stoppen", zegt Ewout Irrgang van de Rekenkamer in het AD. "En dat het resultaat is dat de aanpak van fraude niet of nauwelijks effectief is."

Vijf jaar geleden bleek al dat tientallen zorgbedrijven opvallend hoge winsten maakten. Pointer, Follow The Money en Reporter Radio onderzochten toen de jaarrekeningen. 85 bedrijven behaalden twee jaar op rij winstpercentages van 10 tot wel 50 procent. De drie programma's onthulden ook al eens vergelijkbare bevindingen over 97 andere bedrijven, met een uitschieter van bijna 67 procent.

Toenmalig minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport noemde de winsten destijds absurd. "De tarieven laten de ruimte helemaal niet dat je en goede zorg kunt leveren en zoveel kunt overhouden", zei hij. "Als je dat soort signalen ziet, en zeker meerdere jaren op rij, dan is er waarschijnlijk wat aan de hand. Geld voor de zorg is bedoeld voor zorg en moet alleen aan de zorg worden besteed. Zorg is dienen en niet verdienen."

Groningen gaat door met het opvangen van uitgeprocedeerde asielzoekers. Hoewel het kabinet de zogeheten bed-bad-brood-regeling vanaf volgend jaar niet meer wil financieren, stemde de Groningse gemeenteraad in grote meerderheid tegen het voorstel van de PVV om de opvang in de stad te sluiten.

Minister Faber van Asiel en Migratie liet begin september weten dat ze wil inzetten op "terugkeer, in plaats van gesubsidieerde opvang". Volgens haar worden mensen opgevangen die "al lang hadden moeten vertrekken", omdat ze geen recht hebben op een verblijfsvergunning.

Door de asielzoekers een opvang te bieden, moet worden voorkomen dat ze op straat gaan zwerven en voor overlast zorgen. Met het afschaffen van de subsidie vrezen gemeenten dan ook voor overlast en onveiligheid. Volgens Faber hoeft daar geen sprake van te zijn: "Als ze meewerken aan terugkeer naar het land van herkomst willen we ze ook nog daarbij helpen."

Grote meerderheid tegen

De PVV in de gemeenteraad van Groningen diende het voorstel om de opvang te sluiten gisteravond in, maar het kreeg weinig steun. Alleen de PVV was voor, de rest van de raad stemde tegen.

"Wij willen mensen niet zonder enig perspectief op straat hebben", zegt burgemeester Koen Schuiling tegen RTV Noord. "Want dan kan men werkelijk geen kant meer op, letterlijk en figuurlijk. Dat moet je niet willen."

Hij heeft het er "graag voor over" dat Groningen vanaf 1 januari zelf betaalt aan de opvang. "Dat heeft te maken met menselijkheid."

Rotterdam stopt wel

Behalve in Groningen worden uitgeprocedeerde asielzoekers ook op sobere wijze opgevangen in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Eindhoven. De eerste twee gemeenten hebben aangegeven dat ze de regeling zelf gaan financieren.

De gemeente Rotterdam stopt vanaf komend jaar wel met de bed-bad-brood-opvang. De coalitiepartijen Leefbaar Rotterdam, VVD, D66 en Denk hadden twee jaar geleden al afgesproken dat de regeling alleen zou worden verlengd als het Rijk er geld voor geeft.

Het college zegt dat het tot "zeer inhumane situaties" leidt als de personen niet meer worden opgevangen, met een "grote kans" op overlijden. Verantwoordelijk wethouder Achbar (Denk) dringt bij het Rijk aan op een gepaste oplossing.

"Als de financiering stopt, betekent dat automatisch dat die mensen op straat terechtkomen", aldus Achbar. "Dat gaat voor de nodige zorg- en veiligheidsvragen zorgen." Maar de verantwoordelijkheid voor de financiering van de opvang ligt niet bij de gemeente, zegt hij.