NOS Nieuws - Algemeen

Amsterdammers die twijfelen over de gezondheid van hun lever kunnen tot en met zaterdag gratis laten checken hoe het daarmee is.

In het beurs- en congrescentrum RAI vindt een internationaal levercongres plaats waar 8000 leverspecialisten op zijn afgekomen. Voor de ingang staan drie cabines waar je tot en met vrijdag terechtkunt voor een onderzoek.

Te laat

"Leverziekten merk je niet", zegt leverarts Bart Takkenberg van het Amsterdam UMC. "Pas op het moment dat je complicaties krijgt, kom je bij een specialist of de huisarts, terwijl je eigenlijk al in een vroeg stadium daarvoor kan aantonen dat er problemen zijn en dat je ook nog kan ingrijpen."

Takkenberg en zijn collega's zien vaak patiënten binnenkomen die al een bloeding in het maag-darmstelsel hebben of een levertumor. En vaak al in een fase dat genezing of herstel niet meer mogelijk is.

"Het frustrerende aan het hele verhaal is dat patiënten vijf of tien jaar eerder al klachten hadden, maar dat toen niet is gekeken of er leverproblemen waren, terwijl er op dat moment al ingegrepen had kunnen worden."

Doelgroep

Met de gratis test hoopt Takkenberg vooral mannen en vrouwen met overgewicht te bereiken die tussen de 45 en 55 jaar oud zijn en die elke dag alcohol gebruiken.

"Overgewicht zorgt voor vet in de lever, alcohol voor extra vet en schadelijke stoffen", zegt hij. "De combinatie maakt het risico op chronische vervetting met daarbij een ontsteking en mogelijke complicaties groter."

De test duurt 10 minuten en is pijnloos. Een apparaat meet de hardheid van de lever. Die hardheid zegt iets over de mate van leverschade.

Verharde lever

"Gisteren hebben we tussen de 150 en 200 mensen kunnen screenen", zegt Takkenberg. "Bij een aantal daarvan gaf de test aan dat er sprake was van een verharde lever. We vragen of die mensen nog een keer terugkomen. Als het resultaat dan hetzelfde is, krijgen ze een formulier mee met een duidelijke uitleg en vragen we de huisarts om hen te verwijzen naar een maag-darm-leverarts in de eigen omgeving."

Wie zijn lever wil laten testen kan de komende dagen nog vanaf 09.00 uur bij de RAI terecht. Geadviseerd wordt om zo'n vier uur daarvoor niets meer te eten. De cabines sluiten om 16.00 uur, zaterdag om 14.00 uur.

Je moet wel geduld hebben. De belangstelling is groot, vandaag stonden om 07.00 uur de eerste mensen al in de rij. De wachttijd kan oplopen tot vier uur.

De helft van de mensen in Nederland van 15 jaar of ouder doet vrijwilligerswerk. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het vaakst gebeurt dat bij de sportvereniging. Arbeids- of politieke organisaties en vluchtelingeninstanties ontvangen het minst vaak vrijwilligers.

Uit het onderzoek van CBS blijkt verder dat vooral in dorpen veel mensen aan vrijwilligerswerk doen. In de steden is dat minder het geval. In stedelijke gebieden gaf 44 procent van de ondervraagden (7500 mensen) aan vrijwilliger te zijn geweest, tegenover 59 procent in de niet-stedelijke gebieden.

Het aantal vrijwilligers is al jaren ongeveer hetzelfde (rond de 50 procent), alleen in de coronaperiode zakte het aantal flink in. Sindsdien is het aantal vrijwilligers weer opgekrabbeld naar het oude niveau. Het lukt niet alle verenigingen om vrijwilligers te vinden. Vooral bestuurswerk is niet populair.

Sportvereniging

Op de sportverenigingen melden zich de meeste vrijwilligers, vooral het verschil in stedelijke en niet-stedelijke gebieden is daarbij zichtbaar. In de steden geeft zo'n 12 procent aan zich in te zetten voor de sportvereniging, in dorpen is dat 20 procent.

Politieke organisaties of vluchtelingeninstanties zijn minder populair bij de vrijwilligers, het aandeel is daar beide rond de twee procent. Ook de sociale hulpverlening, zoals de voedselbank, wordt relatief weinig genoemd, constateert het CBS. Toch is het aandeel daar wel gestegen van minder dan 2 procent van 2012 tot en met 2021 naar bijna 4 procent in 2024.

25- tot 35-jarigen

Mensen in de leeftijd tussen 25 en 35 jaar en 75-plussers doen minder vaak dan gemiddeld aan vrijwilligerswerk, respectievelijk 43 en 46 procent. Mensen met een hbo- of wo-opleiding doen vaker dan gemiddeld aan vrijwilligerswerk (57 procent).

Bij een ongeluk op de A20 bij Nieuwerkerk aan den IJssel zijn gisteravond zes mensen gewond geraakt van wie een ernstig.

Na het ongeluk pakte de politie drie van de gewonden op vanwege gevaarlijk rijgedrag, meldt Omroep West.

Het gaat om mannen uit Den Haag die alle drie 18 jaar zijn en in verschillende personenauto's zaten die vermoedelijk met hoge snelheid over de snelweg hebben gereden. Bij Rijnmond zegt de politie dat een straatrace een van de scenario's is die worden onderzocht.

Het ongeluk op het stuk snelweg tussen Rotterdam en Gouda gebeurde rond 20.10 uur. Naast de drie personenauto's was er ook een vrachtauto betrokken.

Direct na het ongeluk werd de A20 bij Nieuwerkerk een tijdlang in beide richtingen afgesloten om hulpverleners hun werk te kunnen laten doen. Er landde ook een traumahelikopter met een medisch team op de snelweg.

Later gisteravond meldde de politie dat de drie arrestaties waren verricht. Onduidelijk is of de aangehouden Hagenaars in het ziekenhuis liggen of inmiddels naar een politiecel zijn overgebracht.

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken vindt dat Israël met de voortdurende humanitaire blokkade van Gaza de mensenrechten en democratische principes niet meer respecteert. Die principes zijn afgesproken in een verdrag tussen Israël en de Europese Unie. Veldkamp wil daarom dat de Europese Unie een onderzoek naar naleving van het verdrag start.

"De blokkade druist in tegen het internationaal humanitair recht", zegt minister Veldkamp tegen de NOS. "Je hebt het recht om jezelf te verdedigen, maar de proporties lijken nu volledig zoekgeraakt. Dit is echt een streep in het zand. We willen een duidelijk politiek signaal geven aan Israël."

Veldkamp doelt daarbij op het besluit van de Israëlische regering om de operatie in Gaza uit te breiden en uitspraken van Israëlische kabinetsleden om de Gazastrook te herbezetten of zelfs geheel te vernietigen.

'Nieuw hulpsysteem niet neutraal'

De aankondiging van een nieuw hulpsysteem voor Gaza verandert daar voor Veldkamp niets aan. "Hoewel veel details nog onduidelijk zijn, ziet het er niet naar uit dat dit systeem voldoet aan de humanitaire principes van neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid", is te lezen in een brief aan Kaja Kallas, de buitenlandchef van de EU.

Veldkamp schrijft ook in de brief dat Hamas onmiddellijk alle gijzelaars moet vrijlaten en dat er geen plek is voor Hamas in een toekomstig bestuur van de Gazastrook.

Het EU-Israël Associatieverdrag is gesloten om de politieke en economische samenwerking te verbeteren. Een onderdeel van dat verdrag is een actieplan, dat de samenwerking tussen Israël en de Europese Unie beschrijft.

Veldkamp geeft aan dat Nederland de verlenging van dat plan en andere samenwerkingen niet meer zal steunen zolang het onderzoek naar naleving van de afspraken over mensenrechten en democratische principes loopt. Nederland kan de verlenging van dat onderdeel blokkeren met een veto.

Voor het eerst

Het is voor het eerst dat Veldkamp de aanvallen van Israël op Gaza in deze bewoordingen veroordeelt. Eerder zei hij dat hij alleen de zorgen van Nederland overbracht, maar dat er niet veel andere Europese landen waren die op dit moment open stonden te onderzoeken of Israël de naleving van afspraken schendt.

Nu zegt Veldkamp dat er meer steun is vanuit andere Europese landen voor een hardere koers. Vandaag vertrekt hij naar een informele bijeenkomst van EU-ministers in Warschau, waar hij het nieuwe standpunt zal bespreken.

De Europese Commissie zegt morgen met een reactie te komen op Veldkamps verzoek voor een onderzoek. EU-buitenlandchef Kallas schreef vandaag in een persverklaring bezorgd te zijn over het voorgestelde nieuwe hulpsysteem voor Gaza en ze herhaalde de EU-oproep aan Israël om de blokkade van de Gazastrook "onmiddellijk" op te heffen.

Druk opgevoerd

De druk om meer te doen tegen de aanvallen van Israël op de Gazastrook is de afgelopen tijd opgevoerd. Zo stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in maart al voor een motie om het verdrag tussen Israël en de EU te onderzoeken. Een maand geleden eisten vijf grote hulporganisaties dat het Nederlandse kabinet meer moet doen om Israël tot een andere koers te bewegen.

Volgens Veldkamp was de diplomatieke druk achter de schermen tot voor kort de beste manier om de Israëlische gijzelaars vrij te krijgen en humanitaire hulp in Gaza te krijgen. "Maar ik merk in mijn contacten dat de kans op een staakt-het-vuren buitengewoon is geslonken", zegt Veldkamp. "Ik zie dat de regering-Netanyahu nu een andere politieke koers kiest."

'Zwakke minister'

PVV-leider Geert Wilders, die achter het beleid van Israël staat, reageert op X kort op het nieuws. "Zwakke minister kiest de kant van anti-Israël demonstranten."

"Kamerlid Wilders kiest zijn eigen woorden", zegt Veldkamp in een reactie. "Dit was te verwachten." Volgens hem spreekt het kabinet, waar ook PVV-ministers in zitten, over Israël met één mond.

In een tweede tweet, later op de dag, vraagt Wilders zich af of de "belachelijke anti-Israël maatregelen" van Veldkamp door het hele kabinet genomen zijn.

De snelweg A28 bij Hoevelaken is weer open. De weg richting Utrecht was eerder vanochtend urenlang dicht nadat een vrachtauto tegen de vangrail was gereden.

Het ongeluk met de vrachtauto gebeurde rond 03.10 uur op het stuk snelweg tussen Nijkerk en knooppunt Hoevelaken, meldt Omroep Gelderland. Er raakte niemand gewond.

De vrachtauto reed door nog onbekende oorzaak tegen de vangrail en kwam daarin vast te zitten. De auto verloor een deel van de lading.

Rond 07.00 was het bergers van Rijkswaterstaat gelukt om de wagen weer op z'n wielen te zetten. Even later kon het autoverkeer via de parallelbaan stapvoets langs de plek van het ongeluk rijden.

Om 10.35 uur was alle rommel opgeruimd en de vangrail gerepareerd.

De spanningen tussen India en Pakistan zijn in alle hevigheid toegenomen, nadat het Indiase leger meerdere luchtaanvallen op Pakistaanse doelen heeft uitgevoerd. Pakistan zegt dat het land in de hoogste staat van paraatheid verkeert. Het leger, medici, de politie en andere instanties zijn opgeroepen om zich klaar te maken voor een reactie. Hoe die eruit gaat zien is niet bekendgemaakt.

"Alle relevante autoriteiten hebben de opdracht gekregen zich onmiddellijk te melden", staat in een verklaring van de minister van Binnenlandse Zaken waar Pakistaanse media uit citeren.

Volgens de grootste krant van Pakistan, Dawn, hebben de autoriteiten in de provincie Sindh de opdracht gekregen 24/7 paraat te blijven. "Het Pakistaanse leger, de luchtmacht en de marine zijn in de hoogste staat van paraatheid aan de grenzen van het land."

Sirenes en waarschuwingssystemen moeten actief blijven in geval van nood. Ook wordt er een lijst gemaakt van schuilkelders.

De maatregelen volgen op de aanval van India. Dat land zegt op negen locaties doelen te hebben geraakt, zowel in het door Pakistan bestuurde deel van Kashmir als in Pakistan zelf.

Daarbij zouden volgens internationale persbureaus minstens negentien mensen zijn omgekomen. Eén aanval zou een moskee in Bahawalpur hebben getroffen. Daar kwamen naar verluidt dertien mensen om het leven. Dit gebouw zou eerder gelinkt zijn aan een terreurgroep.

Al snel na de Indiase luchtaanvallen noemde de Pakistaanse premier Shehbaz Sharif die "een oorlogsdaad". Hij beloofde een krachtig antwoord.

Het Pakistaanse Nationale Veiligheidscomité kwam vanochtend bijeen voor een spoedzitting. Na afloop zei voorzitter en premier Sharif dat Pakistan het recht heeft om zich te verdedigen. Ook waarschuwde hij India dat Pakistan "volledig bevoegd" is om "overeenkomstige acties" uit te voeren om het verlies van burgerlevens en de "schending" van zijn soevereiniteit te wreken, zo staat in een verklaring.

Pakistan zegt als vergelding op de aanvallen meerdere Indiase gevechtsvliegtuigen te hebben neergehaald. Het zou gaan om vijf vliegtuigen die in het Indiase deel van Kashmir zouden zijn neergestort. India heeft dat niet bevestigd. Bij Pakistaanse vergeldingsacties in het door India bestuurde deel van Kashmir zouden ook doden aan Indiase zijde zijn gevallen. Pakistaanse autoriteiten spreken over 10 doden en 48 gewonden.

In India wordt al rekening gehouden met een Pakistaanse reactie. Zo is het leger op verschillende plaatsen langs de grens met Pakistan meer zichtbaar. In grote steden als New Delhi houden leerlingen veiligheidsoefeningen waarbij ze onder de schoolbanken schuilen.

Dit zijn door de NOS geverifieerde beelden van de luchtaanvallen:

De Pakistaanse legerchef zegt dat er 26 burgers zijn gedood bij de Indiase aanvallen. In de getroffen gebieden brak paniek uit, melden Pakistaanse media. Veel mensen vluchtten hun huizen uit. De stroom viel uit en ziekenhuizen riepen de noodtoestand uit. Scholen in delen van Pakistan zijn gesloten uit angst voor verdere aanvallen.

Oproep tot kalmte

Secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres zegt zich grote zorgen te maken over de spanningen. Hij heeft beide landen opgeroepen om terughoudend te zijn.

De Amerikaanse president Trump noemt de spanningen tussen beide landen zeer spijtig. Trump zegt te hopen dat de onrust snel voorbij is. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt de situatie nauwlettend in de gaten te houden. China, een bondgenoot van Pakistan, toonde zich bezorgd maar riep ook op tot kalmte.

De spanningen tussen de twee kernmachten waren de afgelopen weken al fors opgelopen. India houdt Pakistan verantwoordelijk voor een aanslag door militanten in het deel van Kashmir dat onder controle staat van India. Daarbij vielen vorige maand zeker 26 doden.

De Indiase premier Modi zwoer dat hij de personen die erachter zitten "tot in de uithoeken van de wereld" zou opsporen en vervolgen.

Al decennialang liggen Pakistan en India met elkaar overhoop over de Kashmir-regio. Beide landen maken er aanspraak op. Dat liep meerdere keren uit op een oorlog. Een bestandslijn vormt nu de scheidslijn tussen het Indiase en Pakistaanse deel.

De bevolking van Kashmir is overwegend moslim, net als die van Pakistan. In India wonen vooral hindoes. In het Indiase deel is al tientallen jaren een afscheidingsbeweging actief die streeft naar onafhankelijkheid of aansluiting bij Pakistan.

In de uitlegvideo zie je meer over waarom India en Pakistan al zo lang strijden om Kashmir:

Automobilisten en andere weggebruikers moeten vanaf komende vrijdag rekening houden met veel verkeershinder op wegen in en rond Amsterdam. Dat duurt zeker tot en met 6 oktober.

In de komende maanden zijn er veel werkzaamheden in en rond de hoofdstad. Veel infrastructuur is in slechte staat en moet worden vervangen of gerenoveerd, meldt Rijkswaterstaat.

Het gaat onder meer om groot onderhoud aan het asfalt van de A1, A4 en de ring A10. Daarnaast zijn er in de zomer ook werkzaamheden aan het spoor en in de stad.

Rijkswaterstaat raadt weggebruikers aan om reizen goed voor te bereiden, om waar mogelijk vaker thuis te werken, met het openbaar vervoer of de fiets te gaan, samen te reizen of op rustiger tijdstippen te reizen.

Deze wegen zijn de komende maanden afgesloten:

Om ervoor te zorgen dat werkzaamheden op elkaar worden afgestemd, komen onder meer ProRail, de gemeente Amsterdam en Rijkswaterstaat bijeen in het samenwerkingsverband Amsterdam Bereikbaar. Waar Rijkswaterstaat spreekt over "veel verkeershinder" in de komende maanden, spreekt het samenwerkingsverband over "extreme verkeershinder".

Niels van den Brink, verkeersmanager bij Rijkswaterstaat, zegt dat het vrijwel niet te voorkomen is dat er meerdere wegen tegelijk worden afgesloten. Veel rijkswegen zijn in de jaren 60 en 70 tegelijk gebouwd, meldt hij. "Veel van die wegen zijn zo'n vijftien jaar geleden verbreed. Als je dan vijftien jaar verder bent, heeft het asfalt weer onderhoud nodig. Zeker als het zo intensief wordt gebruikt."

'Geen twee jaar wachten'

Voortaan nieuwe snelwegen niet in hetzelfde jaar aanleggen zou een optie kunnen zijn, al ziet Van den Brink dan veel nadelen. "Als we een weg kunnen aanleggen of verbreden, gaan we ook niet zeggen: we wachten nog twee jaar, want dan komen we over tien jaar beter uit met onderhoud. Dan wil iedereen dat die weg nu wordt aangelegd."

Een enorme verkeerspiek wordt komende maandag en komende dinsdag verwacht. Verkeersmanager Van den Brink: "In de eerste dagen van het onderhoud gaan we erachter komen dat het erg druk wordt als we met zijn allen in de auto blijven zitten."

Daarna verwacht hij dat mensen hun reis erop aanpassen. "Dan gaan mensen zeggen: 'Oh, is hij echt dicht? Ik pas mijn rijgedrag aan."

Goedemorgen. Vanaf vandaag sluiten kardinalen zich op in Vaticaanstad om een nieuwe paus te kiezen. En India heeft meerdere luchtaanvallen uitgevoerd op Pakistan.

Eerst het weer: Perioden met zon, maar vooral in het zuidoosten ook wat meer wolkenvelden. Het blijft droog en het wordt maximaal 15 graden rond de Waddenzee en zo'n 18 graden in het binnenland.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

India heeft meerdere luchtaanvallen uitgevoerd op buurland Pakistan. India spreekt over precisieaanvallen op militanten. Volgens Pakistan zijn er op meerdere plekken rakketten ingeslagen en zijn er burgerdoelen geraakt. De aanvallen waren in Kashmir, een betwist gebied in de grensregio waar beide landen aanspraak op maken.

Een woordvoerder van het Pakistaanse leger meldt dat er zeker acht mensen aan Pakistaanse kant zijn omgekomen bij de aanvallen. Volgens het Indiase leger zijn er zeven Indiase burgers omgekomen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Eind juni is Nederland gastland van de NAVO-top. De beveiliging daarvan is een enorme operatie voor de Nederlandse politie en defensie. In deze video zie je welke impact die beveiliging heeft in Den Haag en de rest van het land.

Fijne dag!

Wereldwijd zijn de ogen vanaf vandaag gericht op Vaticaanstad. Om precies te zijn op een schoorsteen die de buitenwereld zal vertellen of er een opvolger is voor paus Franciscus. Later vandaag begint het conclaaf, de verkiezing van de nieuwe paus. De term komt van het Latijnse cum clave ('met sleutel') en verwijst naar een gebeurtenis achter gesloten deuren. Dat is het conclaaf zeker: alles is geheim.

Wat kunnen we vandaag verwachten?

De dag begint met een mis in de Sint-Pieter, die wordt geleid door de 91-jarige kardinaal Giovanni Battista Re die eind vorige maand ook de uitvaartmis van Franciscus leidde. De inhoud van zijn preek is heel belangrijk, omdat hij zal beschrijven wat voor soort leider de kerk moet krijgen.

Vervolgens gaan de kardinalen naar de Cappella Paolina in het Apostolisch Paleis. Daar zingen ze het lied Veni Creator Spiritus, waarmee de Heilige Geest wordt aangeroepen om hen te helpen bij de keuze. Daarna betreedt de groep de Sixtijnse Kapel.

Alle kardinalen leggen dan een voor een een eed af. Vervolgens luisteren ze naar een meditatie die uitgesproken wordt door de 90-jarige kardinaal Raniero Cantalamessa. Na afloop klinkt het Extra Omnes en moet iedereen die niet mag stemmen de kapel verlaten. Daarna volgt de eerste stemronde.

's Avonds rond 19.00 uur komt er voor het eerst rook uit de schoorsteen. Wit? Dan is er een nieuwe paus gekozen. Zwart betekent dat er een nieuwe stemronde komt. De verwachting is dat de rook vanavond zwart is.

Hoe verloopt het conclaaf?

Aan het conclaaf doen 133 kardinalen mee uit 71 landen. Zij hebben stemrecht omdat ze jonger zijn dan 80. De kardinalen verblijven in het gastenverblijf Casa Santa Marta en in een kleine dependance, omdat er in het hoofdverblijf niet genoeg beschikbare kamers waren.

Vier keer per dag stemmen ze: twee keer 's ochtends en twee keer 's middags. Ze schrijven de naam van hun favoriet op een briefje en leveren die in. De stemmen worden geteld en de uitkomst wordt dagelijks twee keer gedeeld met de buitenwereld: rond het middaguur en 's avonds rond 19.00 uur. Het rookmoment kan ook eerder zijn, als ze er sneller uit zijn.

Overigens zijn de dagen voor het conclaaf ook van groot belang. Na het overlijden van een paus komen kardinalen van over de hele wereld naar Rome. Niet alleen voor de uitvaart, ook om zich voor te bereiden op die pausverkiezing. Ze voeren campagne, praten met elkaar en er zijn vergaderingen.

Waarom is het conclaaf zo geheim?

Buitenstaanders speculeren volop wie de nieuwe paus kan worden, maar het conclaaf zelf is één groot mysterie. De dag voor het begin van de verkiezing nemen kardinalen hun intrek in Casa Santa Marta. Iedere dag worden ze in busjes naar de Sixtijnse Kapel gebracht en weer opgehaald, om eventueel contact met de buitenwereld te voorkomen.

Niet alleen de kardinalen hebben geheimhoudingsplicht, ook alle personeelsleden die bij de pausverkiezing betrokken zijn. Van artsen tot bestuurders van de busjes en van leden van het Korps van de Pauselijke Zwitserse Garde tot liftbedienden: iedereen legt een eed af en ondertekent die.

Het conclaaf is om meerdere redenen zo geheim. Allereerst om beïnvloeding van buitenaf te voorkomen, bijvoorbeeld van regeringen of machtige personen. De pausverkiezing wordt gezien als een heilig proces waarin de Heilige Geest de kardinalen leidt naar de juiste keuze. Daarnaast moet kerkelijke eenheid worden behouden: eventuele meningsverschillen tijdens het conclaaf mogen niet worden bekendgemaakt.

Kijk ook deze video over hoe het conclaaf werkt:

Hoe snel is er een nieuwe paus?

Er is een nieuwe paus als een kardinaal minimaal twee derde van de stemmen heeft gekregen. In dit geval zijn dat 89 stemmen of meer. De laatste keren (2013 en 2005) was er binnen twee dagen een nieuwe paus.

Bij een nieuwe paus luiden de klokken van de Sint-Pieter en komt er witte rook uit het schoorsteentje op het dak van de Sixtijnse Kapel. De krant van het Vaticaan, de Osservatore Romano komt dan meteen met een speciale editie. De kardinalen zingen samen het Te Deum Laudamus om God te danken.

De ogen en camera's zijn vervolgens gericht op de balkon van de Sint-Pieter, waar de kardinaal-protodiaken eerst de nieuwe paus aankondigt. Dat gebeurt in het Latijn, met als eerste woorden: Annuntio vobis gaudium magnum, habemus papam. Oftewel: ik verkondig u heugelijk nieuws, we hebben een paus. De kardinaal-protodiaken zegt de naam en achternaam van de nieuwe leider, en tot slot de naam die hij als paus aanneemt.

Daarna is het wachten tot de nieuwe paus het balkon betreedt. In die tijd kleedt hij zich om en wordt er gebeden. Vorige keer zat er tien minuten tussen de aankondiging op het balkon en het eerste balkonmoment voor de paus. Franciscus wilde eerst nog even bellen met emeritus-paus Benedictus XVI.

Wie zijn de kanshebbers?

Bij eerdere pausverkiezingen waren de grote kanshebbers duidelijk. Toch was de verkiezing van Franciscus een verrassing. Dat kan nu ook gebeuren, zeker omdat er geen kandidaten zijn die er echt bovenuit steken. Franciscus heeft een kerkhervorming in gang gezet en veel nieuwe kardinalen benoemd. Er zitten nu meer kardinalen in het college uit Azië (ook uit het Midden-Oosten) en Afrika. Een Aziatische paus is niet ondenkbaar.

Vaticaan-correspondent Andrea Vreede zette eerder deze week de kardinalen op een rijtje die de meeste kans lijken te maken:

Het katholieke geloof groeit het hardst in Afrika en Azië. Inmiddels komt een op de vijf katholieken van het Afrikaanse continent. Zulke trends kunnen ook van invloed zijn bij het conclaaf.

In de special hieronder zie je meer cijfers en trends rond het katholieke geloof:

Columbia University heeft aangekondigd dat het bijna 180 medewerkers zal ontslaan, nadat de Amerikaanse regering van president Trump in maart een subsidie van 400 miljoen dollar introk.

De beslissing van het Witte Huis volgde op de manier waarop de universiteit in New York is omgegaan met pro-Palestijnse protesten tegen de oorlog in Gaza. Die aanpak zou volgens de regering niet ver genoeg zijn gegaan.

Met het aangekondigde ontslag verliest één op de vijf medewerkers die met de federale subsidies wordt betaald zijn baan. "We hebben beslissingen moeten nemen over de toewijzing van onze financiële middelen", aldus de universiteit.

Door de ontslagen wordt ook het wetenschappelijk onderzoek van de universiteit getroffen. Volgens universiteitsbestuurders wordt geprobeerd om in overleg met de overheid de financiering alsnog te herstellen.

Protesten

Op Columbia University waren het afgelopen jaar meerdere grote protesten tegen de oorlog in Gaza. In maart werd op de campus een prominente Palestijnse activist opgepakt, die een rol speelde bij de demonstraties.

Naast Columbia worden ook van andere prestigieuze universiteiten in de VS overheidssubsidies ingehouden. President Trump zegt dat hij de universiteiten te links vindt en meent dat zij te weinig hebben gedaan om antisemitisme aan te pakken tijdens de pro-Palestijnse studentenprotesten.

De Amerikaanse justitie wil dat Google een deel van zijn advertentieafdeling afstoot. De eis volgt op een uitspraak van de rechter in april. De rechter oordeelde toen dat Google de wet had overtreden door illegaal zijn machtspositie in de online advertentiemarkt in stand te houden.

Centraal staat de technologie die Google gebruikt om advertenties op populaire websites te laten zien. Zodra je een website bezoekt, vindt er een razendsnelle veiling plaats van advertentieruimte die beschikbaar is. Dit onzichtbare systeem zorgt ervoor dat iedereen andere advertenties te zien krijgt.

De rechter oordeelde dat Google een machtspositie heeft op de plek waar aanbieders van advertenties en van advertentieruimte samenkomen. Het bedrijf zorgde ervoor dat grote websites die veel geld kunnen verdienen met advertenties door afspraken praktisch niet om Google heen konden, waardoor de concurrentie werd weggedrukt.

Daarom eist de Amerikaanse justitie dat Google dit advertentieveilinghuis verkoopt. Omdat het bedrijf "onrechtmatig een machtspositie heeft gekregen op de markt voor advertenties, mag Google daar de vruchten niet van plukken", schrijft justitie in het voorstel dat nu is ingediend bij de rechtbank.

Razendsnelle advertentie-verkoop

Google vindt dat het voorstel te ver gaat, zo schrijft de techgigant vandaag op zijn site. In plaats daarvan wil het bedrijf zijn advertentieveilinghuis openstellen voor de concurrentie.

De supersnelle veilingen leveren veel geld op voor de websites waar de advertenties te zien zijn. In die supersnelle veiling proberen adverteerders elkaar te overbieden om hún reclame op de site te krijgen.

Ook rechtszaak over zoekmachine

Het is niet de enige zaak die in de VS loopt rond het machtsmisbruik van Google. Vorige maand is ook een andere zaak begonnen met de vraag hoe Googles machtspositie kan worden doorbroken. In die zaak wil de Amerikaanse justitie dat Google zijn internetbrowser Chrome verkoopt.

Hierbij oordeelde de rechter eerder al dat Google een machtspositie heeft op het gebied van zoekmachines. Het bedrijf betaalde miljarden om de standaard zoekmachine te zijn op iPhones en Android-smartphones. Concurrerende zoekmachines, zoals Bing van Microsoft, hadden daardoor minder kans.

Het is nog niet zeker of Google zijn internetbrowser Chrome (in de zoekmachinezaak) en zijn advertentietechnologie (in de advertentiezaak) daadwerkelijk moet verkopen. In beide zaken is het aan de rechter om te beslissen of de maatregelen de beste manier zijn om de schade door het machtsmisbruik te herstellen.

De nieuwe Canadese premier Mark Carney was vandaag voor het eerst op bezoek bij de Amerikaanse president Donald Trump. Hoewel bij een gezamenlijk persmoment duidelijk was dat Trump Canada nog altijd het liefst als deel van de Verenigde Staten ziet, bleef de toon veelal vriendelijk.

Carney dankt de recente verkiezingswinst van zijn Liberale Partij deels aan een campagne waarin hij fel uithaalde naar Trump en diens uitspraken over het inlijven van Canada. Dit onderwerp leidde echter niet tot vuurwerk in de persconferentie. Trump herhaalde dat hij gelooft dat Canada beter af zou zijn als 51ste staat van de VS, "maar het moet van twee kanten komen".

Carney bleef, net als in zijn campagne, erop hameren dat het land onafhankelijk wil blijven. "Canada is niet te koop en zal ook nooit te koop zijn", sprak hij. "Maar er liggen mogelijkheden in de samenwerking en wat wij samen kunnen opbouwen". "Zeg nooit nooit", antwoordde Trump. Carney reageerde met een glimlach op zijn gezicht: "Nooit, nooit, nooit, nooit, nooit".

Er was ook ruimte voor loftuitingen. Zo zei Trump dat Canada "een zeer getalenteerde persoon heeft gekozen. Een goed persoon." Hij wendde zich tot Carney, die premier Trudeau in maart opvolgde, en zei: "Je hebt een goede campagne gevoerd. Ik heb het afsluitende debat gezien."

Ook stelde Trump dat Carney zijn winst deels aan hem te danken heeft vanwege zijn aangekondigde heffingen en opmerkingen over inlijving van Canada. Hij stelde dat hij "het beste was dat Carney is overkomen".

Samenwerken

Carney noemde Trump op zijn beurt "een president van hervormingen" en zei dat hij graag wil samenwerken. Vervolgens trokken de twee zich terug voor een gesprek zonder pers.

Na afloop van dat gesprek zei Carney dat de twee in de komende weken verder gaan praten. Hij stelde dat de ontmoeting van vandaag "het eind van het begin" was "in het proces waarin de Verenigde Staten en Canada de relatie opnieuw vormgeven. De vraag is hoe we in de toekomst gaan samenwerken."

'Vooruitkijken'

Trump gaf in de persconferentie af op de vorige premier Trudeau en vicepremier Freeland. Carney ging daar niet op in en stelde na afloop dat hij "niet wil terugblikken, maar vooruit wil kijken".

Hoewel de meeste heffingen zijn opgeschort, gelden nog steeds heffingen van 25 procent voor bepaalde Canadese producten die buiten een handelsovereenkomst tussen de landen vallen. Bijvoorbeeld op staal, aluminium, auto's en sommige auto-onderdelen.

Als reactie voerde Canada ook heffingen in op sommige Amerikaanse producten. Carney wilde alleen kwijt dat de twee "een productief gesprek hadden" over deze heffingen.

Canada is op Mexico na de grootste handelspartner van de VS en de grootste exportmarkt voor Amerikaanse goederen. Tussen de twee landen werd vorig jaar meer dan 760 miljard dollar (omgerekend zo'n 668 miljard euro) aan goederen verhandeld.

De politie in Den Haag heeft 75 mensen aangehouden bij een pro-Palestijnse demonstratie. De demonstranten hadden zich verzameld bij een gebouw van de Universiteit Leiden op de Turfmarkt. De demonstratie verliep onrustig.

Een deel van de demonstranten hield het gebouw ook enige tijd bezet. Aan het einde van de middag werden zij het pand uit begeleid door de politie.

Op beelden is te zien dat het er hard aan toe ging bij de demonstratie:

De universiteit meldde eerder al dat de actievoerders sloten van onder meer nooddeuren hadden vernield. De politie heeft 74 demonstranten aangehouden voor vernieling en één persoon voor doxing, het verspreiden van persoonsgegevens.

President Trump stelt dat de VS zijn luchtaanvallen op Jemen stopt, omdat er een akkoord is gesloten met de Houthi's. Ook volgens Oman, dat naar eigen zeggen bemiddelde bij de geheime onderhandelingen, is een wapenstilstand gerealiseerd. Desondanks is het nog maar de vraag of er werkelijk iets is bereikt.

Vanuit de Houthi's klinken tegenstrijdige reacties. Zo zegt een hoge functionaris dat de woorden van Trump eerst "geëvalueerd zullen worden". Anderzijds noemt Mohammed Ali al-Houthi, hoofd van het Revolutionaire Comité van de Houthi's, het een "overwinning" dat de VS aankondigt te stoppen met de bombardementen op Jemen. Het bericht over een wapenstilstand wordt bevestigd noch ontkend.

Geen gesprekken bekend

De bekendmaking van Trump kwam volledig uit de lucht vallen. Er was nog niets bekend over gesprekken tussen de Houthi's en de Amerikanen, en ook niet dat Oman daar een rol bij speelde. "Ze zeiden: alsjeblieft, bombardeer ons niet meer en dan vallen we jullie schepen niet meer aan", zei Trump over de Houthi's in het Witte Huis.

Naast Trump zat de Canadese premier Carney, die verder niets met de bekendmaking te maken had. Volgens persbureau Reuters zei de president dat hij de toezegging van de Houthi's geloofde. Toen de Amerikaanse leider om zijn bron werd gevraagd, zei hij volgens nieuwszender Al Jazeera: "Oh nee, het is een hele goede bron." Verdere toelichting kwam er niet.

Het is opvallend dat Trump, die geregeld halve of volledige onwaarheden verkondigt, vandaag met deze bekendmaking komt. Israël heeft vandaag en gisteren Jemen gebombardeerd, als reactie op een raketaanval door de Houthi's op Israëlisch grondgebied. Daarnaast heeft de VS sinds Trumps aantreden al honderden luchtaanvallen op de strijdgroep in Jemen uitgevoerd.

Volgens Oman en de VS hebben de Houthi's nu toegezegd dat ze de scheepvaart in de Rode Zee met rust zullen laten. "Geen partij zal de ander aanvallen, inclusief Amerikaanse schepen", zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken van Oman. De commerciële scheepvaart zou "ongestoord" blijven, zo wordt beweerd.

Rode Zee

Sinds het begin van de oorlog in Gaza, na de aanslagen door Hamas op Israël op 7 oktober 2023, heeft de militie in Jemen tientallen vrachtschepen in Rode Zee onder vuur genomen. Twee werden er tot zinken gebracht. Veel van deze schepen hadden niet of nauwelijks een link met Israël, hoewel de Houthi's dat wel beweerden.

De Houthi's voerden deze aanvallen uit in reactie op Israëls oorlog in Gaza. Ze zeggen op te komen voor de Palestijnse bevolking. Daarnaast is Hamas een bondgenoot van de Houthi's.

De hoge Houthi-functionaris Mahdi al-Mashat dreigde na Trumps bekendmaking over een wapenstilstand dat er meer aanvallen op Israël zullen volgen. Hij dreigt dat Israëliërs "in schuilkelders moeten blijven, want hun regering kan ze niet meer beschermen". Dit dreigement is een referentie aan de ballistische raket die zondag bij uitzondering de Israëlische luchtafweer wist te passeren.

Daarmee lijkt het zeer onwaarschijnlijk dat de onrust in de Rode Zee nu voorbij is. Als de VS en de Houthi's er werkelijk in slagen om de strijd te staken, dan zou het een grote doorbraak zijn.

India heeft meerdere luchtaanvallen uitgevoerd op buurland Pakistan. India stelt dat er sprake was van een precisieaanval op militanten. Volgens Pakistan zijn er op meerdere plekken rakketten ingeslagen en zijn er burgerdoelen geraakt. De aanvallen waren in Kashmir, een betwist gebied in de grensregio waar beide landen aanspraak op maken.

De woordvoerder van het Pakistaanse leger meldt dat er zeker acht mensen zijn omgekomen bij de aanvallen. Ook zijn er volgens hem 35 gewonden. Persbureau Reuters meldt op basis van ooggetuigen dat er zware explosies te horen waren in het deel van Kashmir dat Pakistan claimt. Het leger van India bevestigt dat ook hier doelwitten zijn getroffen.

Dit zijn door de NOS geverifieerde beelden van de aanvallen:

Pakistan dreigde direct na de aanval met vergeldingsacties. Kort daarna meldden verschillende bronnen al schotenwisselingen aan de grens in Kashmir tussen beide partijen. Volgens India zijn daarbij twee vrouwen gewond geraakt. Meer details zijn niet bekend. De berichten zijn niet geverifieerd.

Een woordvoerder van het Pakistaanse leger zegt onder meer tegen persbureau Reuters en de Amerikaanse zender CNN dat het twee Indiase gevechtsvliegtuigen heeft neergeschoten uit de lucht. Ook zou een drone zijn vernietigd. De claim is niet onafhankelijk te controleren, India heeft er nog niet op gereageerd.

De Pakistaanse premier Sharif spreekt van een "laffe aanval". "Wij hebben het volste recht om krachtig te reageren op deze oorlogsdaad van India en dat zal ook gebeuren." Op sociale media schrijft de Indiase minister van Defensie: "Overwinning voor India! "

Secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres, zegt zich grote zorgen te maken over de spanningen. Hij roept beide landen op om terughoudend te zijn.

De spanningen tussen de twee kernmachten waren de afgelopen tijd al fors opgelopen. India houdt Pakistan verantwoordelijk voor een aanslag door militanten in het deel van Kashmir dat onder controle staat van India. Daarbij vielen vorige maand zeker 26 doden.

De Indiase premier Modi zwoer dat hij de personen die erachter zaten "tot in de uithoeken van de wereld" zou opsporen en vervolgen. India heeft in verband met de aanslag meer dan 1500 mensen opgepakt voor verhoor. Ook zijn huizen vernield van families die banden met verdachten zouden hebben.

De afgelopen dagen waren er al enkele keren schotenwisselingen aan de grens tussen militairen van beide landen.

In de uitlegvideo zie je meer over waarom India en Pakistan al zo lang strijden om Kashmir:

De A12 tussen Veenendaal en Utrecht gaat vanaf vrijdagavond negen dagen lang dicht voor groot onderhoud. Omdat grote vertraging wordt verwacht, biedt Rijkswaterstaat alternatief vervoer aan. Zo krijgen brandweerlieden gratis elektrische fietsen te leen, zodat ze snel bij de kazerne kunnen zijn.

"Door de afsluiting van de A12 zal het verkeer ook in Bunnik dichtslibben", zegt Erwin Opdenkamp van de brandweer in Bunnik bij RTV Utrecht . "Dan is het wel handig dat we op de e-bike naar de kazerne kunnen komen als er een uitruk is."

De A12 tussen Veenendaal en Utrecht is toe aan een grote opknapbeurt. Over een lengte van 30 kilometer gaat Rijkswaterstaat het verouderde asfalt vervangen door stiller asfalt. Ook de vangrails, verlichting en het groen worden aangepakt. Vanaf vrijdagavond 20.00 uur tot maandagochtend 19 mei 05.00 uur is de weg in de richting Utrecht dicht. De rijrichting Utrecht-Lunetten tot Veenendaal blijft open.

Extra reistijd

Tijdens de afsluiting wordt het verkeer omgeleid via Amersfoort, over de A30, A1 en A27. Toch verwacht Rijkswaterstaat dat de extra reistijd kan oplopen tot meer dan een uur. Vandaar het advies om zoveel mogelijk thuis te werken. Er worden ook alternatieven aangeboden. Zo kunnen automobilisten korting krijgen op de trein.

Ook zijn er 300 elektrische fietsen beschikbaar, waarvan er vijftig worden uitgeleend aan de tien brandweerkorpsen langs de A12. "We hopen dat mensen denken: dit is een goed alternatief voor de auto, ook als er geen werkzaamheden zijn. Bovendien is fietsen sowieso gezond", zegt Maarten Timmer van Goedopweg, een Utrechtse organisatie die reizigers adviseert.

Turbostand

Bevelvoerder Opdenkamp in Bunnik heeft de fiets al opgehaald. "Rijdt prima", zegt hij. "Lekker op de turbostand."

Opdenkamp verwacht veel van de elektrische fiets omdat het tijdens de werkzaamheden aan de snelweg waarschijnlijk ook drukker wordt op de binnenwegen. "Als collega's van een paar kilometer verderop bij de kazerne moeten komen, dan hebben ze met hun personenauto geen voorrang", zegt hij.

Van de eigen woning naar de kazerne biedt de fiets uitkomst, zegt Opdenkamp. Wat hem betreft is het een blijvertje. "Ik zou zeggen: rood verven, 'brandweer' erop zetten en houden."

In het Noord-Hollandse Heiloo is een vrouw om het leven gekomen door een aanrijding met een trein. De voetganger stond aan de verkeerde kant van de spoorboom toen die naar beneden ging.

Even na 18.00 uur werd de vrouw meegesleurd door een passerende trein. De identiteit van de vrouw is nog onbekend bij de politie.

Het station van Heiloo heeft twee spoorwegovergangen naast elkaar, met daar tussenin een gedeelte voor voetgangers. Vermoedelijk had de vrouw niet door dat ze aan de verkeerde kant van de spoorboom stond.

Volgens de politie waren meerdere mensen getuige van het ongeluk. Voor hen is er slachtofferhulp.

De Sudanese havenstad Port Sudan was de afgelopen jaren voor velen een reddingsboei in een land in oorlog. Maar nu ligt ook deze stad, voor het eerst, onder vuur. Wordt deze veilige haven de oorlog ingezogen en wat betekent dat?

In de ruim twee jaar van oorlog in Sudan lag de frontlinie ver weg van de havenstad Port Sudan aan de Rode Zee. De gevechten tussen het regeringsleger en de paramilitairen van de RSF spelen zich vele honderden kilometers verderop af, onder meer in de hoofdstad Khartoem en de westelijke regio Darfur. Port Sudan ligt in een deel van het land dat stevig in handen is van het Sudanese leger.

Het is een havenstad waar je nog steeds rustig op een plastic stoel een kop thee kan drinken terwijl je in de verte de kranen ziet die scheepscontainers uitladen en waar vandaan je zelfs, ondanks de oorlog, nog duiktripjes kon maken naar scheepswrakken in de Rode Zee.

Maar sinds zondag worden er iedere ochtend drone-aanvallen uitgevoerd op de kuststad, volgens het leger door de RSF, onder meer op het vliegveld en een brandstofdepot. Vandaag zouden ook enkele hotels zijn geraakt waar vaak hulpverleners en journalisten verblijven.

Port Sudan als toevluchtsoord

"Ik kan zwarte rookwolken zien boven de stad," zegt een Sudanees die anoniem wil blijven vanuit Port Sudan. "Sommige mensen zijn in paniek. Vooral degenen die hier de afgelopen jaren naartoe zijn gevlucht en al trauma's hebben. Ik maak me voor nu vooral zorgen om de economische impact. Alle handel gaat via Port Sudan."

De Sudanees-Nederlandse Zubaide (24) is momenteel in Port Sudan waar ze is voor familiebezoek. Ook hielp ze er de afgelopen maanden mensen met voedselpakketten. "Mensen zijn best wel bang. Velen willen weg", vertelt ze aan de telefoon. "Er staan rijen bij de benzinepompen en er zijn veel wegversperringen. Zelf hoop ik dat de aanvallen stoppen en de vluchten weer doorgaan en dat ik hier zo snel mogelijk weg kan."

Toen de oorlog ruim twee jaar geleden in de hoofdstad Khartoem losbarstte, werd Port Sudan het economische en bestuurlijke hart van Sudan en een toevluchtsoord. Veel mensen vluchtten vanuit de hoofdstad naar Port Sudan. Degenen met papieren gingen door naar Egypte of pakten de veerboot naar Jeddah in Saudi-Arabië. Anderen bleven achter in vluchtelingenkampen.

Iets later verhuisden ook de ministeries en het opperbevel van het leger naar Port Sudan. De stad werd de tijdelijke hoofdstad. Ook internationale hulporganisaties en de Verenigde Naties werken vanuit Port Sudan, zoals het Wereldvoedselprogramma. De stad heeft een haven en de enige functionerende burgerluchthaven in het land en is dus cruciaal om hulp binnen te brengen in het land waar twaalf miljoen mensen intern op de vlucht zijn.

'Geen veilige plekken meer in Sudan'

De stad ligt geopolitiek gezien ook zeer strategisch, halverwege het Suezkanaal en de zeestraat Bab el Mandeb. Het is een springplank naar het Midden-Oosten. Ook is het rijk aan grondstoffen. Verschillende landen hebben interesse getoond om meer invloed te krijgen aan de kuststrook, zoals Iran, Rusland en de Verenigde Arabische Emiraten. De Emiraten worden er door het leger van beschuldigd de drones die nu worden gebruikt aan de RSF te leveren. Dat ontkent het land.

"Dat Port Sudan wordt aangevallen is een escalatie", zegt Sudan-analist en activist Elbashir Idris vanuit het Verenigd Koninkrijk. Dit is de laatste veilige plek voor veel burgers. Het laat het falen zien van de internationale gemeenschap die al jarenlang niet ingrijpt in deze oorlog."

Dat de aanvallen juist nu worden gepleegd, heeft te maken met verliezen die de RSF heeft geleden, denkt hij. "Een leeuw slaat terug als het een hoek in wordt gedreven. De RSF heeft de hoofdstad Khartoem onlangs verloren en er zijn ook succesvolle tegenaanvallen van het leger in Darfur."

Volgens Idris hebben buitenlandse machten, de Verenigde Arabische Emiraten voorop, er belang bij dat de oorlog doorgaat. "Ze willen macht over Sudan omdat er goud is en vruchtbaar land. Ze geven niets om de bevolking. Het maakt me zeer emotioneel omdat rode lijnen in deze oorlog telkens worden overschreden en er echt geen veilige plekken meer over zijn."

De rechtbank heeft een 20-jarige vrouw uit Steenwijk vanmiddag vrijgesproken van alle verdenkingen rondom de dood van haar pasgeboren dochtertje. Het Openbaar Ministerie (OM) had eerder een celstraf van drie jaar en vier maanden geëist. Maar volgens de rechtbank ontbreekt wettelijk bewijs voor opzettelijk handelen, meldt RTV Oost.

De vrouw beviel in de nacht van 16 op 17 augustus 2023 alleen, op haar zolderkamer. Tijdens de rechtszaak, twee weken geleden, vertelde ze dat het kind niet ademde en geen hartslag had toen het ter wereld kwam. Ze wikkelde de baby in een handdoek en verborg het meisje in een vuilniszak. Deze zak deed ze in een koffer onder haar bureau.

Een paar dagen later ontdekte de moeder van de vrouw het levenloze lichaam van de baby. Uit het onderzoek dat daarop volgde, bleek dat het kind juist wel levend moet zijn geboren. Er zat zuurstof in haar longen, dus ze heeft geademd.

Geheim gehouden

Het OM ging ervan uit dat de moeder haar kind bewust om het leven had gebracht, om zo haar zwangerschap geheim te houden. Naar buiten toe had ze haar zwangerschap ook altijd ontkend.

Daarbij speelde mogelijk haar religieuze achtergrond een rol. "Als je seks hebt voor het huwelijk, ga je naar de hel", zei de officier van justitie tijdens de rechtszaak, doelend op opvattingen in de omgeving van de vrouw. "Ze wilde niet dat zou uitkomen dat ze samen met haar vriendje het bed heeft gedeeld."

Het OM vervolgde de vrouw voor kindermoord, kinderdoodslag en het verbergen van het lichaam van haar baby en eiste twee weken geleden een celstraf van meer dan drie jaar.

Maar de rechtbank spreekt haar nu vrij. De baby is inderdaad levend geboren, aldus de rechters. Maar medisch deskundigen zijn niet in staat geweest om de precieze doodsoorzaak vast te stellen. Er werden geen sporen van geweld, verstikking of onderkoeling gevonden.

Zonder oorzaak

"Omdat de rechtbank geen doodsoorzaak vast kan stellen, kan de rechtbank ook niet bewijzen of de moeder opzettelijk het kindje om het leven heeft gebracht", aldus de rechters. "Ook heeft de deskundige gezegd dat er gevallen zijn waarbij een kindje van 1 jaar of jonger plotseling kan overlijden, zonder dat er een aanwijsbare doodsoorzaak wordt gevonden na uitgebreid onderzoek."

De vrouw heeft het lijkje ook niet verstopt, oordelen de rechters. "De verdachte wist dat haar moeder de koffer, waar het lichaam in zat, een paar dagen na de geboorte nodig had. Ook wist ze dat haar moeder en andere familieleden toegang hadden tot haar zolderkamer", aldus de rechters. "Deze manier van handelen duidt erop dat ze het overlijden van het kindje niet wilde verhullen."

De Europese Commissie wil vanaf 2027 een verbod instellen op de invoer van gas en olie uit Rusland. De EU wil daarmee een definitief einde maken aan de Europese afhankelijkheid van Russische energie.

De import van kolen uit Rusland is al gestopt en de import van olie is ook zo goed als afgebouwd, maar voor gas ligt dat anders.

Weliswaar daalde het aandeel Russisch gas in de EU van 45 procent in 2021 tot 13 procent nu, maar daarmee verdient Rusland nog altijd 23 miljard euro per jaar. Ondanks de beperkingen blijft de Russische export van energie dus een belangrijke bron van inkomsten voor het Kremlin.

Russische chantage

"Dit moet stoppen", zei EU-Commissaris voor energie Jorgenson in Straatsburg. "We laten ons niet meer chanteren door Rusland. We stoppen met het indirect spekken van de Russische oorlogskas."

De Commissie pleit voor een geleidelijke afbouw van de import van Russische olie, gas en nucleaire energie. Daarmee moeten prijsstijgingen en tekorten worden voorkomen. Er zijn volgens de Commissie inmiddels voldoende andere landen die vloeibaar gas (lng) kunnen leveren. Tegelijkertijd zal de vraag naar fossiele brandstoffen blijven dalen, zo is de verwachting.

Felle discussie

De EU-landen en het Europees Parlement moeten nog instemmen met de plannen. De verwachting is dat het plan nog tot felle discussie zal leiden, met vooral vanuit Hongarije en Slowakije kritiek. Die landen zijn het meest Rusland-gezind en en gebruiken nog veel Russische energie.

Maar voorzitter Von der Leyen van de Commissie zegt dat de energie die naar Europa komt niet mag bijdragen aan de oorlog tegen Oekraïne. "Dat zijn we verplicht aan onze burgers, onze ondernemers en onze dappere Oekraïense vrienden."