NOS Nieuws - Algemeen

Om de 4-jarige zoon van de vrouw (38) die vorige week in Rijswijk werd doodgeschoten financieel te ondersteunen, is uitvaartonderneemster Rischma Madho een crowdfunding gestart. In ruim een dag tijd is er al meer dan 20.000 euro gedoneerd.

De vrouw werd vrijdag voor de ogen van haar zoontje doodgeschoten. Dat gebeurde in het portiek van het appartementencomplex waar ze woonden. Een verdachte, een 57-jarige buurman, werd direct aangehouden door de politie.

Het slachtoffer zou nog maar pas vanuit Suriname naar Nederland zijn verhuisd voor haar zangcarrière. Ze zong Hindoestaanse volksmuziek en maakte net als de uitvaartonderneemster deel uit van de Hindoestaanse gemeenschap. En daarin is het volgens Madho "gebruikelijk dat je elkaar helpt".

Femicide

Madho regelt de uitvaart van de vrouw belangeloos samen met haar vaste leveranciers. Ze heeft de nabestaanden gevraagd het geld dat de begrafenis normaal gesproken zou kosten ook in de spaarpot voor het kind te storten, meldt Omroep West.

In de tekst bij de crowdfundingcampagne staat ze ook stil bij de moord op de vrouw. "Op een brute wijze is zij van haar leven beroofd, omdat ze 'nee' zei." Eerder zei een buurtbewoner al tegen Omroep West dat de verdachte en het slachtoffer "een haat-liefderelatie" met elkaar hadden.

Ook burgemeester Huri Sahin van Rijswijk zei in een eerdere verklaring dat het om femicide ging. Het is niet de eerste keer dat een vrouw in Rijswijk slachtoffer werd van geweld. In de Zuid-Hollandse stad werden vorig jaar in juni en november ook al twee vrouwen gedood door hun partner.

Qua reistijd verliest het openbaar vervoer meer en meer terrein op de auto, zo werd vanochtend duidelijk uit een onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving. Vooral in landelijk gebied doe je er met de bus en trein steeds langer over. Volgens de onderzoekers is er de afgelopen jaren vooral ingezet op snelle verbindingen tussen steden, waardoor de fijnmazigheid in kleinere gemeenten achteruitgegaan is. Wij vroegen verschillende ov-reizigers naar hun reistijd.

Wilma van Veen (67) reist iedere werkdag van Nieuwleusen naar haar werk in een sportkantine in Zwolle. "In principe ben ik al met pensioen maar ik kan niet thuiszitten." Van deur tot deur doet ze er met het ov ongeveer een uur en twintig minuten over. Met de auto zou dit, zonder files, veel korter zijn maar dat is geen optie voor Van Veen. "Vroeger heb ik wel auto gereden maar ik ben hartpatiënt en daarom mag het niet meer."

Het ov is volgens haar de afgelopen jaren vooral in service en reizigerscommunicatie flink achteruitgegaan. "De bussen rijden lang niet altijd op tijd. Soms vertrekt de bus van 07:45 uur pas om 08:15 uur."

Om ervoor te zorgen dat het ov aantrekkelijker wordt, zouden vooral de aansluitingen veel beter moeten, zegt Van Veen. "Dat je vanaf de ene bus meteen de andere kan pakken. Nu is dat vaak niet zo en sta je lang te wachten."

Erik en Elsel van Vught staan in Meppel op de bus wachten. Op weg van hun woonplaats Borne naar Ruinerwold hebben ze er dan al een hele trip op zitten. "We hadden het nieuws over de lange reistijd in het ov al gelezen en dat klopt zeker. Zo zijn we nu al dik twee uur onderweg. We zouden ook liever met de auto zijn gegaan maar de versnellingsbak is stuk. Toevallig zijn we nu net op weg naar een garage om een andere tweedehandsauto te kopen."

Op andere dagen reist Elsel naar haar werk in Nijverdal ook met de trein. "Daar doe ik zeker een uur over, dat heeft met de overstap in Almelo te maken. En dan duurt het nu nog langer door werkzaamheden. Met de auto is het de helft korter."

"Ik reis wekelijks vanaf het Friese dorp Terkaple naar Den Haag", vertelt Roy Huijsmans. "Daar ben ik van deur tot deur ongeveer 4 uur mee bezig. Dat is wel lang - dan zit ik even - maar in de trein kan ik werken en in de auto niet."

Ondanks de reistijd vind Huijsmans de verbinding best goed. "Vanaf Heerenveen zit ik tweeëneenhalf uur in de trein en ga ik aan de slag. Om mijn reis te versnellen fiets ik soms wel van Terkaple naar Joure, de overstap is hier lastig qua aansluiting. Achter elkaar pak ik eerst bus 91, dan de trein in Heerenveen en dan in Den Haag een tram. Met de auto zou ik wel sneller zijn, maar dan kan ik onderweg niet werken."

In meerdere Duitse supermarkten zijn kilo's cocaïne aangetroffen in dozen met bananen. Medewerkers ontdekten de drugs en schakelden de politie in. Dat leidde tot een totale vondst van 95 kilo, verspreid over elf verschillende filialen van Aldi.

De drugs komen volgens de Duitse politie uit Zuid-Amerika en zouden een straatwaarde hebben van 7 miljoen euro. Ze kwamen aan in de haven van Antwerpen en belandden vervolgens in het centrale magazijn van de supermarktketen in Duitsland. Van daaruit werden de bananendozen verspreid over de winkels.

De politie spreekt van "een grote fout" van de smokkelaars. In de haven moet er iets misgegaan zijn met het ophalen van de drugs. Het was niet de bedoeling dat de lading drugs bij Aldi zou terechtkomen, zegt de politie. Een onderzoek naar de afzender loopt.

Vaker gebeurd

Zo'n fout is het afgelopen jaar vaker gemaakt. Zo werd eerder deze maand een soortgelijke vondst gedaan in vier Franse supermarkten. Dat ging om grofweg 50 kilo cocaïne. Ook in mei werden in een Frans magazijn honderden kilo's coke gevonden in de fruitvoorraad.

Het is niet ongebruikelijk dat drugs verborgen zitten in legale zendingen. Dat de zending specifiek in deze supermarkten terechtkomt, roept bij de politie vragen op over de controlemaatregelen in de Antwerpse haven en over het distributieproces van het bedrijf.

Aldi heeft nog niet gereageerd op de vondst van de drugs.

Ruim honderd bedrijven hebben het Europese AI-pact ondertekend. Grote techbedrijven zoals Google, OpenAI, Amazon en Microsoft hebben hun handtekening gezet, net als KPN en Booking.com uit Nederland.

Grote afwezigen zijn Apple, TikTok, X en Meta, bekend van Facebook en Instagram. Ook Mistral, een Frans AI-bedrijf, heeft vooralsnog niet getekend. Meta laat weten op een later moment wellicht het pact alsnog te ondertekenen. Apple, TikTok en X geven vooralsnog geen reactie.

Vorige maand trad de Europese AI Act in werking, een set regels en wetten op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI). De komende jaren worden de regels gefaseerd ingevoerd. Met het ondertekenen van het pact committeren bedrijven zich daaraan. Ook worden de bedrijven geacht mee te doen aan het ethische debat als er zich nieuwe, gevoelige situaties voordoen als gevolg van AI.

Gedeeld belang

"Ze committeren zich vrijwillig aan een aantal eisen vanuit de wetgeving die deels nog moet ingaan", zegt Mona de Boer, die als expert op het gebied van verantwoordelijk gebruik van kunstmatige intelligentie is verbonden aan accountantskantoor PwC. "Het pact moet 'best practices' stimuleren."

Zowel de EU als de bedrijven hebben belang bij dit pact, denkt de Boer. "Enerzijds hoopt de EU innovatie te stimuleren en zo aantrekkelijk te worden voor bedrijven die met AI bezig zijn. Anderzijds willen de bedrijven niet de boot missen en in de EU aan de slag kunnen. Als je toch weet dat je moet voldoen aan deze vereisten, kun je er ervaring mee opdoen."

Risico's

Met de nieuwe regels moeten de maatschappelijke risico's van AI zo veel mogelijk beperkt worden. "Alle AI-systemen nemen een bepaald risico met zich mee," legt De Boer uit. "Nu zullen bedrijven transparant moeten maken welke systemen ze gebruiken en welke risico's dat met zich meebrengt."

Het grootste risico is ongewenste profilering, denkt De Boer. "Dat gaat dan om het gebruiken van een grote hoeveelheid gegevens om vervolgens voorspellingen te doen over het gedrag van mensen, die negatief voor hen uitpakken." In februari 2025 treedt een nieuw deel van de wetgeving in werking. Het wordt dan onder meer verboden voor opsporingsdiensten om AI te gebruiken om te voorspellen of iemand een misstap zal begaan of dat heeft gedaan.

Tekort zorg

AI biedt ook kansen om het tekort aan personeel op te vangen. Zo verwacht het Nederlandse kabinet veel van de toepassing van kunstmatige intelligentie in de zorg. De vraag is hoeveel risico we bereid zijn te nemen om krapte op de arbeidsmarkt tegen te gaan met AI.

Ook De Boer verwacht ethische dilemma's hieromtrent. "Je ziet nu dat patiënten vaker op afstand gemonitord worden. Dan kan het zijn dat data worden gebruikt om tijdig in te grijpen, bijvoorbeeld door aan te geven dat er medicatie nodig is. Als zo'n systeem niet helemaal stabiel en betrouwbaar, is dat een groot risico."

Een medewerker die bijna vier jaar lang als basisarts met kinderen werkte bij de GGD West-Brabant, is per direct ontslagen omdat die niet als arts geregistreerd bleek te zijn. De GGD heeft aangifte tegen de medewerker gedaan bij de politie, meldt Sebastiaan Baan, directeur publieke gezondheid.

De medewerker werkte met kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar in de gemeenten Roosendaal, Moerdijk en Rucphen. In totaal is de medewerker met zo'n 1900 kinderen in contact geweest, denkt de GGD. Alle betrokken ouders, verzorgers en kinderen zijn hier vanmiddag over geïnformeerd.

Volgens Baan waren de reacties geschokt en boos. Daar heeft hij naar eigen zeggen alle begrip voor. De GGD erkent "steken te hebben laten vallen, voegt een woordvoerder toe. "Dit nieuws heeft ons enorm geschokt en staat haaks op onze ambitie om betrouwbare en veilige zorg te bieden."

Artsen hebben een beschermde beroepstitel en dienen zich te registreren in het BIG-register (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) om hun werk zelfstandig te mogen uitvoeren. Ze moeten elke vijf jaar een herregistratie aanvragen om aan te tonen dat ze nog bevoegd zijn om hun beroep uit te oefenen.

Hoe het kon gebeuren dat deze persoon zonder BIG-registratie aan de slag kon als basisarts is niet duidelijk. De GGD laat dat onderzoeken door een onafhankelijk onderzoeksbureau, meldt Omroep Brabant. Daaruit moet ook blijken of de medewerker überhaupt over een medisch diploma beschikte.

De woordvoerder van de GGD zegt dat er eerder nooit reden is geweest om te twijfelen aan de medische kennis van de medewerker. Recent zijn er twee interne meldingen gedaan over adviezen die door de 'basisarts' waren gegeven. Ook was er in het verleden een melding van een school die het niet eens was met een advies.

Volgens de woordvoerder is dat niet heel uitzonderlijk en zijn die meldingen destijds "netjes besproken". Ze benadrukt vanwege de jonge doelgroep waarmee de arts werkte, dat er bij geen van de meldingen sprake was van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Minister Agema van Volksgezondheid wil nog een keer gaan praten met het bestuur van het Zuyderlandziekenhuis in Heerlen om te kijken of er toch een volwaardig ziekenhuis kan blijven, inclusief gespecialiseerde spoedzorg. "Ik wil geen valse verwachtingen scheppen, maar het zou zonde zijn om niet een ultieme poging doen", zei ze in de Tweede Kamer.

Ze erkende wel dat zij er uiteindelijk niet over gaat. "In het private systeem dat we hebben, beslist het ziekenhuis zelf welke zorg er aangeboden wordt."

Het debat liep uit op een stevige aanvaring tussen Agema en de Kamer, ook met haar eigen PVV. Alle suggesties die de Kamerleden deden voor het gesprek om de ziekenhuisdirectie op andere gedachten te brengen, werden door de minister van de hand gewezen.

Agema wil de directie en de zorgverzekeraars er alleen op wijzen dat er met het aantreden van het nieuwe kabinet ook een nieuwe wind is gaan waaien. Door minder marktwerking en een andere visie op streekziekenhuizen denkt ze dat het mogelijk is om voldoende artsen en verpleegkundigen naar de regio te halen om ook de spoedzorgafdelingen open te houden.

"De context van ons ziekenhuissysteem is veranderd", zei de minister. De komende twee weken gaat ze in gesprek met de directie en de zorgverzekeraars om te kijken wat er mogelijk is. "Nog één keer." Ze zal zich neerleggen bij de uitkomst van het gesprek.

Teleurstellend

Oppositie en coalitie vinden dat Agema met wel erg weinig ambitie het gesprek ingaat. "Dat is geen ultieme poging", oordeelde BBB-leider Van der Plas. "Eigenlijk zegt u: maak je maar geen illusies over het terugdraaien van de sluiting van deze afdelingen." Ook de PVV van Agema zelf vindt haar inzet teleurstellend.

Het komt erop neer dat Agema alleen het regeerprogramma nog eens gaat uitleggen in Limburg. "Daarvoor hoeft u niet af te reizen, dan kan u ook een briefje sturen", sneerde Kamerlid Bushoff van GroenLinks-PvdA.

Spoed en IC dicht

In Zuid-Limburg is veel onrust over de voorgenomen ombouw van het Zuyderland naar een ziekenhuis zonder spoedeisende hulp (SEH), intensive care en geboortezorg. Inwoners vrezen dat ze straks naar Sittard-Geleen moeten voor dat soort zaken.

Voorafgaand aan het Kamerdebat demonstreerden inwoners van de regio Heerlen voor de deur van de Tweede Kamer voor behoud van alle zorg in hun ziekenhuis. Agema sprak met de betogers.

In de verkiezingscampagne beloofden veel partijen, ook de PVV, dat ze alles gingen doen om het Zuyderland als volwaardig ziekenhuis te behouden. Dat Agema nu veel voorzichtiger is, kwam haar op kritiek te staan. "Het Kamerlid Agema stond aan mijn zijde. Maar als minister draaide ze als een blad aan de boom", aldus SP-leider Dijk.

Artsen en medewerkers van het ziekenhuis zelf wijzen erop dat het volledig openhouden van zowel Heerlen en Sittard-Geleen niet gaat lukken vanwege het personeelstekort. De SEH-afdelingen van beide vestigingen voldoen daardoor op dit moment al niet aan de kwaliteitseisen.

Budget-bekostiging

Maar Agema denkt dus dat ze iets aan dat personeelstekort kan doen. Omdat ze ziekenhuizen anders wil gaan bekostigen (minder per behandeling en meer met een vast budget), ontstaat er volgens haar een nieuwe werkelijkheid. Streekziekenhuizen kunnen dan voor langere periodes zekerheid bieden aan personeel.

Veel oppositiepartijen zijn dus uitermate sceptisch over de gesprekken die Agema in Zuid-Limburg wil gaan voeren. Ze denken dat het er vooral toe zal leiden dat inwoners en personeel nog langer in onzekerheid zullen zitten over de toekomst. Ook vinden ze dat de minister veel te weinig concreet is over de nieuwe manier van financiering.

"Als je met lege handen het gesprek gaat voeren, dan weet ik de uitkomst al", zei SP'er Dijk. Agema wil geen valse hoop bieden, maar volgens Dijk doet zij dat juist wel.

Rabobank blijft investeren in middenhuurwoningen. Er is sinds de invoering van de Wet betaalbare huur veel te doen over middenhuur. Veel particulieren en ook sommige grotere investeerders zeggen dat ze juist huurwoningen willen verkopen, omdat door de maximumhuren van die wet het rendement te laag wordt.

Maar dat geldt dus niet voor Rabobank. Het bedrijf stopt 1 miljard euro in het Woningfonds van dochterbedrijf BPD. Met dat geld worden nieuwe huurwoningen gebouwd. Afhankelijk van de bouwkosten en andere factoren worden het er rond de 3000.

"We willen mensen helpen hun woonwensen te realiseren. Niet alleen met een hypotheek, maar ook door ervoor te zorgen dat er meer woningen bij komen", zegt Carlo van Kemenade, directeur Retail Nederland Rabobank. Volgens de bank levert het ook nog genoeg rendement op.

Tweede miljard

"Met deze nieuwe investering zijn we in staat duurzame nieuwbouwwoningen toe te voegen en aan te bieden aan starters, gezinnen en senioren die niet in aanmerking komen voor sociale of dure huur, of voor wie een koopwoning buiten bereik ligt", zegt Tak Lam, fondsdirecteur BPD Woningfonds.

In 2019 stopte Rabobank ook al 1 miljard in het BPD Woningfonds. Met dat geld zijn inmiddels 1400 huurwoningen gebouwd. Er zijn er 1300 in aanbouw. En BPD heeft al plannen voor nog eens 2300.

Het fonds heeft als doel om in 2030 in totaal 15.000 middenhuurwoningen in de portefeuille te hebben. Om dat te bereiken, verwacht BPD zo'n 5 miljard euro nodig te hebben. Daarvan is nu dus 2 miljard binnen. Voorlopig heeft alleen Rabobank in het fonds geïnvesteerd, maar mogelijk wordt het in de toekomst opengesteld voor andere beleggers.

Effect wet

Wat precies het effect wordt van de middenhuurregulering is nog onduidelijk. Het Kadaster houdt voortaan iedere drie maanden bij hoeveel woningen er van huur naar koop gaan. In het kwartaal voordat de wet inging waren dat er een kleine 5000. Vooral particuliere verhuurders verkochten toen meer woningen dan voorheen. De nieuwe minister Keijzer van Volkshuisvesting zegt de effecten van de Wet betaalbare huur te monitoren.

De 45-jarige Barendrechter die vastzit in een grote zedenzaak heeft volgens het Openbaar Ministerie nog zeker drie kinderen misbruikt. Het aantal slachtoffers komt daarmee op 22.

Eerder deze maand werd de man aangehouden en hij bekende aanvankelijk dat hij ontucht had gepleegd met negentien meisjes. Het OM ging er toen nog van uit dat er niet meer slachtoffers waren.

De rechter heeft bepaald dat de verdachte nog negentig dagen langer in voorarrest moet zitten. Hij kwam in beeld nadat er aangifte tegen hem was gedaan, waarna hij zichzelf meldde bij de politie.

Hij verklaarde dat al zijn slachtoffers meisjes zijn en dat ze in de laatste fase van de basisschool zaten. Of dat ook voor de drie nieuwe slachtoffers geldt, meldt het OM niet.

Huis beklad

De Telegraaf meldde eerder dat de slachtoffers "kinderen van wisselende leeftijd" zijn, die kwamen logeren bij zijn eigen kinderen. Er wordt nog altijd onderzoek gedaan naar wat er zich heeft afgespeeld.

Kort nadat de zaak bekend was geworden, werd de woning van de verdachte beklad en met eieren bekogeld. Buren keurden de actie af en hebben briefjes op de gevel geplakt waarin zij hun ongenoegen hierover uitspreken. "Laat de buurt en de kinderen met rust! Hij merkt niets van 'stoere' acties. De kinderen wel", viel er onder meer te lezen.

440 medewerkers van post- en pakketdienst Cycloon zijn hun baan kwijt. Dat staat gelijk aan 68 fulltime arbeidsplaatsen, laat een woordvoerder van het bedrijf weten.

Door de reorganisatie sluiten alle zestien fietskoeriervestigingen en het centrale pakketsorteercentrum. Het bedrijf heeft in overleg met de ondernemingsraad en de vakbonden een sociaal plan opgesteld.

In totaal waren er 1150 mensen in dienst bij het postbedrijf. De organisatie zegt zich nu vooral te gaan focussen op het "sociaal en duurzaam bezorgen van post en brievenbuspakketjes".

Dat wil het bedrijf doen door de banen voor medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt te behouden. Ook de postmedewerkers blijven in dienst. De bezorging van de post blijft per fiets gebeuren, aldus de woordvoerder.

Onder druk

Door de reorganisatie stopt het bedrijf met de bezorging van pakketten die niet door de brievenbus passen. Volgens Cycloon staat de pakketbezorgdienst "al langere tijd onder druk omdat de pakketmarkt minder hard groeit, de kosten zijn gestegen door de inflatie en omdat concurrenten versneld duurzame oplossingen op de markt hebben gebracht".

Cycloon zegt door deze ontwikkelingen niet meer te kunnen concurreren en dat er "te weinig basis is voor groei". Ook lukt het de organisatie naar eigen zeggen niet om de pakketbezorgdienst te verkopen aan een andere partij.

In attractiepark De Efteling is iemand zwaargewond geraakt tijdens werkzaamheden. Het slachtoffer, een onderhoudsmedewerker, viel meters naar beneden bij de attractie Fabula, meldt Omroep Brabant.

De attractie, een ruimte waar een 4D-film wordt vertoond, was vanwege de werkzaamheden gesloten. Het incident gebeurde even na 13.00 uur.

Verschillende hulpdiensten zijn aanwezig en er is een traumahelikopter geland. Een deel van het park is afgezet. Enkele bezoekers delen foto's op X.

Over de ernst van de verwondingen is niets bekendgemaakt. "Wij zijn druk bezig om uit te zoeken wat er gebeurd is", aldus een woordvoerder van het park.

De deelnemers die zondag vanwege de warmte niet mochten starten bij de Dam tot Damloop krijgen een kwart van de prijs van hun startbewijs terug. Die prijs was 35 euro, dus het retourbedrag is 8,75 euro.

De gedupeerden mogen kiezen of ze het geld nu willen hebben of als korting op een startbewijs voor de editie van volgend jaar. Om hoeveel mensen het gaat is niet duidelijk.

Het organiserende bedrijf, Le Champion, zegt het volledige inschrijfbedrag niet te kunnen vergoeden. "Voor een organisatie als Le Champion, een stichting zonder winstoogmerk, betreft het aanzienlijke bedragen. In onze algemene voorwaarden staat vermeld dat deelnemers in situaties zoals deze geen aanspraak kunnen maken op restitutie van het inschrijfgeld. Bij inschrijving heb je als deelnemer ingestemd met deze voorwaarden", aldus Le Champion.

Door het warme weer werden veel lopers onwel tijdens de Dam tot Damloop. Ambulances moesten ruim vijftig keer uitrukken. In meer dan 90 procent was sprake van een hitteberoerte, aldus Le Champion.

Zorg niet gegarandeerd

Er waren elf ambulances en zestien extra ziekenhuisbedden in de regio beschikbaar voor de hardloopwedstrijd. Rond 15.00 uur was volgens Le Champion de maximale capaciteit voor zowel de ambulances als ziekenhuizen bereikt.

"Vervolgens adviseerde de GGD GHOR om geen nieuwe deelnemers meer te laten starten, omdat de medische zorg voor de resterende deelnemers, vanwege de vele onverwachte incidenten, niet langer gegarandeerd kon worden", schrijft de organisatie. Die zag naar eigen zeggen geen andere mogelijkheid dan gehoor geven aan dat advies. Rond 15.30 uur werd de deelnemers die nog moesten starten gevraagd om het startvak te verlaten.

Startvak verlaten

Omdat lopers een groot deel van het parcours in de zon liepen bij temperaturen boven de 20 graden, had de organisatie al besloten om deelnemers meer verspreid over de dag te laten starten. Ook waren er meer waterposten dan gebruikelijk.

46.000 mensen hadden zich ingeschreven voor de 16,1 kilometer lange loop vanaf Amsterdam naar Zaandam.

Het blauwtongvirus verspreidt zich steeds minder snel. De afgelopen twee weken werd het virus elke week bij ongeveer 400 dieren vastgesteld, meldt de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA).

Dat is veel minder dan bijvoorbeeld in de tweede helft van augustus, toen het aantal besmettingen wekelijks met 1400 à 1500 toenam. In totaal gaat het nu om 8707 gevallen

Meldplicht

Het virus dook na zo'n vijftien jaar afwezigheid een jaar geleden weer op in Nederland en leidde tot de dood van tienduizenden schapen, koeien en geiten. Vooral volwassen schapen werden getroffen. In een paar maanden tijd werd op meer dan 5000 bedrijven het virus vastgesteld. Na de winter werd het even rustig, maar in juli keerde het virus terug.

Blauwtong wordt overgedragen door knutten, kleine muggen. Herkauwers als koeien, schapen en geiten worden er ziek van, met onder meer koorts, stijve poten, een opgezwollen tong en ontstekingen aan de hoeven.

Sinds dit voorjaar worden dieren gevaccineerd tegen blauwtong. Voor het virus geldt een meldplicht, ook als er een vermoeden bestaat op een besmetting.

Het regeringsleger van Sudan heeft een felle aanval geopend op de rebellen die grote delen van de hoofdstad Khartoem in handen hebben. Het zou gaan om de hevigste gevechten in maanden.

Het leger zou de tegenstander bestoken met artillerie en luchtaanvallen. Bij de Nijlbruggen in de stad worden zware gevechten gemeld. Oprukkende troepen zouden proberen de rivier over te steken.

In Sudan heerst al sinds april vorig jaar een bloedige strijd tussen het regeringsleger en de Rapid Support Forces, voorheen een paramilitaire organisatie, die is voortgekomen uit Arabische milities. De burgeroorlog brak uit toen de partijen het niet eens konden worden over de verdeling van de macht nadat dictator Omar al-Bashir was afgezet bij een opstand.

Toespraak VN

De gevechten hebben geleid tot een schrijnende situatie in het land. Ruim 10 miljoen mensen zijn er op de vlucht en het land balanceert op de rand van een hongersnood. Daarnaast werd deze week gewaarschuwd voor een uitbraak van cholera, waar al honderden mensen aan zijn overleden.

Juist vandaag spreekt legercommandant Burhan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe in New York. Eerder deze week riep de Amerikaanse president Biden daar op tot vrede in het land.

De hoezen zijn mooi, het is leuk om te verzamelen en het klinkt anders dan via Spotify. Het is een greep uit de reacties van jongeren die langspeelplaten kopen. In toenemende mate zijn zij verantwoordelijk voor het succes van vinyl. En steeds vaker zijn het jonge vrouwen, zien ondernemers.

Er komen platenzaken bij en bestaande winkels breiden uit. "Ze komen langzaam terug", zegt onderzoeker Gertjan Slop van marktonderzoeker Locatus. 2022 was met 152 winkels in Nederland een dieptepunt voor winkels in beeld- en geluiddragers. Inmiddels staat de teller op 158.

Cijfers van de Kamer van Koophandel bevestigen het beeld. Sinds de coronaperiode is een snellere stijging van het aantal platenzaken te zien.

'Overduidelijke toename'

Op het niveau van 2004, toen er ruim 900 audiozaken waren, zit het nog lang niet. "We zien een voorzichtige ombuiging van de curve. Jarenlang zaten ze in een vrije val. Die is niet alleen gestopt maar het aantal neemt zelfs weer wat toe", zegt Slop. Daaronder zijn ook winkels die ook andere producten verkopen dan vinyl.

Het zijn geen mega-aantallen maar de toename is niet te negeren, zegt Esther Vollebregt van Record Store Day Nederland, een dag in april waarop platenzaken wereldwijd speciale activiteiten organiseren.

"Van pop-up-stores tot koffietentjes die vinyl erbij verkopen en hele nieuwe zaken, allemaal benaderen ze ons zonder dat wij daar ons best voor doen. Wereldwijd is het populair maar Nederland staat wel in de top drie."

Het succes van vinyl komt niet uit de lucht vallen: de omzet van cd's en vinyl groeide in 2023 flink, naar ruim 16 en 38 miljoen euro. Ook dit jaar blijft het groeien, zegt brancheorganisatie NVPI.

'Ik spaar hiervoor'

"Ik kom hier wekelijks", zegt een jonge vrouw in Sounds Venlo, een winkel van ruim duizend vierkante meter. "Ik koester echt mijn favoriete artiesten. Het is een mooi iets om te hebben en te draaien en het heeft een andere klank dan Spotify. Ik spaar hiervoor."

Marlies is een van de eigenaren van de zaak in Venlo die al veertig jaar bestaat. Volgens haar gaat het nu heel erg goed. "Jarenlang hebben we de tering naar de nering gezet, met de opkomst van downloaden en streamen. Om nu te zien dat die markt zo aantrekt is bizar. Het is ook gewoon een heel mooi product."

Jongeren zijn onder haar klanten goed vertegenwoordigd, vooral jonge vrouwen. "Van oudsher is die muziekwereld een mannenbolwerk. Je ziet dat ze bij die bakken staan en het inhoudelijk over muziek hebben."

Esther Lutgendorff is al tien jaar eigenaar van Velvet Amsterdam. "De laatste maanden is de toename extra sterk, het Taylor Swift-effect. Oudere generaties zie ik steeds minder. In mijn winkel zeggen jongeren: als mijn salaris er is, kom ik weer. Zij zien duidelijk: ik hoef niet van obscure punkbands te houden om me thuis te voelen in de platenzaak."

Constant en blijvend

De Utrechtse platenzaak Plato is sinds 1978 een begrip in de stad en ver daarbuiten. Door de toegenomen populariteit barstte het pand uit zijn voegen. De winkel zit nu iets verderop: ruim drie keer zo groot.

"Ik heb geen verstand van vierkante meters, maar hier kan ik elke dag met gemak mijn tienduizend stappen zetten. In het verleden moest ik in het oude pand dan 's avonds nog wat bij stappen", lacht mede-eigenaar Jeroen Vedder.

Ruim twee jaar geleden ging ook het filiaal in Deventer naar een ruimer pand. In Utrecht verwacht Vedder wat betreft omvang geen moeilijkheden. "Er is geen enkel probleem om die nieuwe winkel te vullen, de vraag naar vinyl is constant en blijvend."

In Zevenaar zat de afgelopen 23 jaar geen platenzaak. Sinds deze zomer kunnen muziekliefhebbers weer hun hart ophalen in de winkel van Rick Salemink, The Music Fool. Al jarenlang een muziekfan, besloot de voormalige salesmanager in tuinartikelen dat de tijd rijp was.

Ook hij ziet een verschuiving in klandizie. "Tot een paar jaar geleden zag je op beurzen vaak mannen van middelbare leeftijd. Nu zie ik vooral jonge mensen en meiden. Ik ben pas drie maanden bezig en geef mezelf een jaar om rendabel te worden. Met het momentum zit het wel goed."

Het is nog niet duidelijk of de dodelijke steekpartij bij de Rotterdamse Erasmusbrug een terreurdaad was. Dat zei de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb tijdens zijn laatste raadsvergadering als burgemeester.

Veel onderzoeksvragen moeten nog beantwoord worden. Onduidelijk is volgens Aboutaleb bijvoorbeeld nog waarom de man naar Rotterdam is gegaan en waar hij zijn wapens vandaan haalde. Het OM onderzoekt of hij een terreurdaad pleegde.

'Allahoe akbar'

Tijdens de dodelijke mesaanval bij de Erasmusbrug op 19 september zou de vermoedelijke dader 'Allahoe akbar' hebben geroepen. Daardoor werd al snel verondersteld dat de aanval een terreurdaad was.

Vertrekkend burgemeester Aboutaleb zei een dag later tegen de regionale omroep Rijnmond dat hij "tientallen keren per dag" Allahoe akbar zegt. "Het is een stopwoordje voor veel moslims. Of dat hier een betekenis heeft in de sfeer waar u misschien aan denkt, terreur, weet ik niet. Dat moet uit het onderzoek blijken."

Later zei Aboutaleb in de talkshow van Eva Jinek dat hij die uitspraak beter niet had kunnen doen. "Deze opmerking was niet echt ter zake doende, dus die had beter weggelaten kunnen worden. Omdat het uiteindelijk het geheel vertroebelt en dat was niet nodig."

Afscheidsfeest

De burgemeester werd ook verweten het incident niet voortvarend te hebben aangepakt. Hij zou zijn afscheidsfeest, dat tijdens de steekpartij gaande was, voorrang hebben gegeven. De burgemeester verdedigde zich door te zeggen dat hij pas later de ernst van de zaak, tijdens het afscheid in De Doelen, doorkreeg van de politie.

Inmiddels is bekend dat verdachte Ayoub M. lijdt aan een ernstige psychische stoornis. Hij heeft eerder geprobeerd zijn moeder te vermoorden en is gewelddadig geweest tegenover een boa. Hij ondergaat al een tbs-behandeling.

Vanmiddag neemt Aboutaleb afscheid als burgemeester van Rotterdam. Carola Schouten volgt hem op, zij wordt op 10 oktober benoemd.

Het treinverkeer vanuit Venlo heeft vanochtend ongeveer drieënhalf uur stilgelegen nadat een medewerker een vreemde geur had opgemerkt rond een goederentrein. Toen uit onderzoek was gebleken dat er niets aan de hand was, werd het treinverkeer hervat, meldt een woordvoerder van ProRail.

De zaak werd in eerste instantie hoog opgenomen omdat de goederentrein op het rangeerterrein midden in de stad stond en rekening werd gehouden met de mogelijkheid dat het om gevaarlijke stoffen ging. De woordvoerder benadrukt dat niemand in gevaar is geweest. Er is geen lekkage gevonden en er hangen ook geen schadelijke stoffen in de lucht, bleek uit metingen van de brandweer.

De stank werd veroorzaakt door resten van brandbare stoffen in ketelwagens, die waren achtergebleven nadat de wagens waren geleegd.

Uit voorzorg werden de perrons vanochtend ontruimd.

Op een provinciale weg bij Otterlo zijn vanochtend drie wolven doodgereden. De politie onderzoekt of het een ongeval was of dat er opzet in het spel was, zegt een woordvoerder tegen Omroep Gelderland.

De wolven werden rond 06.00 uur doodgereden op de N310, die langs Het Nationale Park De Hoge Veluwe loopt. De kadavers worden onderzocht. De politie wil niets zeggen over de betrokkenen of het voertuig waarmee de wolven zijn aangereden. Ook zegt de politie niet of er iemand is aangehouden.

Boswachter Frank Theunissen zegt tegen de omroep dat het mogelijk drie welpen waren van een roedel op de Zuidwest-Veluwe. De boswachter deelde gisteren op X nog een filmpje van deze roedel met negen welpen.

Eerder deze maand werd een wolf doodgereden door een automobilist van 22 op de Westenengerdijk tussen Otterlo en Harskamp. Uit politieonderzoek blijkt dat het ging om een verkeersongeval. Een politiewoordvoerder zei toen tegen Omroep Gelderland dat er altijd uitgebreid onderzoek wordt gedaan na de aanrijding van een wolf omdat het een bedreigde diersoort is.

De Democratisch presidentskandidaat Harris belooft een "pragmatisch economisch beleid" als zij de Amerikaanse verkiezingen wint. Ze zei bereid te zijn van iedereen ideeën over te nemen, waarbij ze "eerlijkheid, waardigheid en kansen creëren" haar fundamentele waarden noemde.

Het was de eerste keer dat Harris in een verkiezingstoespraak uitgebreid inging op haar economische plannen. Ze had hiervoor de stad Pittsburgh uitgekozen in swingstate Pennsylvania. Vanwege de zware industrie zullen veel kiezers daar veranderingen in nationaal beleid onmiddellijk merken: importheffingen of klimaatmaatregels vertalen zich hier al snel in meer of minder banen.

Harris zette zichzelf neer als een voorvechter voor de middenklasse, "de motor van Amerikaanse welvaart". Ze pleitte voor een belastingvoordeel voor jonge gezinnen, subsidie voor starters op de woningmarkt en investeringen in de "sectoren van de toekomst" zoals AI, ruimtevaart en accu's. Ze wil ook minder bureaucratie voor woningbouw en aanleg van infrastructuur. Daarnaast is ze van plan onredelijke prijsstijgingen in de supermarkt te verbieden.

"Ik denk dat een actieve samenwerking tussen overheid en de private sector de beste manier is om het economische potentieel volledig te ontsluiten", stelde Harris.

'Belastingkoningin'

De 100 miljard dollar die ze daarvoor nodig heeft, wil ze onder meer vinden door grote bedrijven en rijke burgers extra te belasten. De winstbelasting moet worden verhoogd van 21 naar 25 procent en burgers met een vermogen boven de 100 miljoen dollar moeten meer gaan betalen.

In een eigen speech zette haar rivaal Trump Harris weg als "belastingkoningin". "Ze komt je geld halen", hield hij zijn publiek voor in swingstate North Carolina. "Ze wil jullie pensioenen hebben en ze wil je spaargeld hebben." Vanwege haar nivellerende maatregelen had hij de Democraat eerder al communist genoemd en "kameraad Kamala".

"Luister, ik ben een kapitalist. Ik geloof in de vrije en eerlijke markt", wierp Harris tegen. "Ik neem niemand zijn succes kwalijk, maar iedereen moet wel een eerlijke bijdrage leveren."

'Goed voor de allerrijkste'

In haar speech zette Harris Trump juist weg als wereldvreemd. "Hij wil alleen het leven verbeteren van zichzelf en mensen zoals hij", meent ze. "Donald Trump wil een economie die goed werkt voor eigenaren van wolkenkrabbers. Niet voor wie die wolkenkrabbers daadwerkelijk heeft gebouwd of ze schoonmaakt."

Als voorbeeld noemde ze de importheffingen die Trump wil inzetten om concurrentie uit het buitenland tegen te gaan. Harris waarschuwde dat daarmee producten als kleding, elektronica en auto's duurder worden doordat importeurs de tariefsverhogingen zullen doorberekenen aan klanten.

Trump is er juist van overtuigd dat zo'n beleid voordelig zal uitpakken voor Amerikaanse producenten. "Ik kom met heffingen op alle concurrentie uit het buitenland, al die landen die ons afgezet hebben, die jullie bedrijven en banen gestolen hebben." Hij beloofde een "massale uittocht van China naar Pennsylvania, van Korea naar North Carolina en van Duitsland naar Georgia".

Tegenvaller en opsteker

In de peilingen gaan Trump en Harris gelijk op. Landelijk lijkt de Democraat er iets beter voor te staan, maar in de zeven swingstates die de uitkomst zullen bepalen ligt het verschil tussen beiden vaak binnen de foutmarge.

Daarbij lijkt de kiezer volgens peilingen vooral Trump met de economie te vertrouwen. Pijnlijk voor Harris was het bijvoorbeeld vorige week, toen de invloedrijke Teamsters-vakbond geen voorkeur uitsprak voor haar omdat de leden zich grotendeels achter Trump schaarden. Mogelijk kan de flinke renteverlaging van de Amerikaanse Centrale Bank, eerder deze maand, in het voordeel werken van Harris. Omdat geld lenen goedkoper wordt zullen huishoudens en bedrijven mogelijk meer te besteden krijgen.

Met nog 39 dagen te gaan tot de verkiezingen van 5 november zullen beide kandidaten hun eigen standpunten zo rooskleurig mogelijk aan de kiezer presenteren, want, in de woorden van Harris, "het Amerikaanse volk moet kiezen tussen twee fundamenteel andere ideeën".

De Nederlandse drugscrimineel Jos L., alias Bolle Jos, is door de rechtbank in Antwerpen veroordeeld tot een gevangenisstraf van tien jaar. De voortvluchtige crimineel krijgt deze straf vanwege betrokkenheid bij de mishandeling van een bewaker van de haven in Antwerpen. Justitie in België had een straf van 12 jaar geëist.

De crimineel kreeg dit jaar in België al een gevangenisstraf van 12 jaar vanwege het smokkelen van cocaïne via de Antwerpse haven. In Nederland werd hij in juni tot 24 jaar gevangenisstraf veroordeeld voor het smokkelen van bijna 7000 kilo cocaïne via de havens van Rotterdam en Antwerpen.

De transporten werden in 2019 en 2020 onderschept door de douane. Ook gaf L. instructies voor een liquidatie, die mislukte omdat het doelwit zelf werd opgepakt.

Spoorloos

De drugshandelaar zelf is al een paar jaar spoorloos. Ondanks een intensieve zoektocht van de politie en een beloning van 200.000 euro voor de gouden tip is L. nog altijd niet getraceerd.

Jos L. groeide op in Breda en was al op jonge leeftijd betrokken bij geweldsdelicten. Daarna is hij in de internationale drugshandel gestapt. Naar verluidt doet hij zaken met grote internationale drugsbendes. Dit jaar werd een deel van zijn vermoedelijke organisatie aangehouden in Turkije.

De cao-onderhandelingen tussen Volkswagen en de Duitse vakbond IG Metall zitten in een patstelling. De vakbond IG Metall eist een loonsverhoging van 7 procent, en Volkswagen heeft die eis afgewezen.

De onderhandelingen worden gevoerd op het moment dat het autoconcern in een crisis zit: het bedrijf wil juist kosten besparen door banen te schrappen en overweegt fabrieken te sluiten.

De nieuwe cao zou voor zo'n 120.000 werknemers gelden. Zo'n drieduizend werknemers protesteerden in Hannover voor een hoger loon en tegen de bezuinigingsplannen van hun bedrijf. De vakbond zegt verbaasd te zijn dat VW meteen bij de start van de onderhandelingen de hakken in het zand zet.

Maar VW-onderhandelaar Arne Meiswinkel wijst op de noodsituatie waarin VW zit. "Kostenbesparing, grotere efficiëntie en betere productiviteit zijn de enige manier waarop we in nieuwe technologieën en producten kunnen investeren", zegt hij.

Baangarantie

Bij Volkswagen - waar ook de merken Audi, Skoda en Seat onder vallen - werken in Duitsland bijna 300.000 mensen. Het bedrijf heeft een traditie van een lange baangarantie. Deze beschermt nu nog werknemers tot 2029 tegen ontslag.

Eerder kondigde het bedrijf al aan van die afspraak af te willen. Dat heeft ermee te maken dat voor het maken van elektrische auto's minder werknemers nodig zijn, legt Rico Luman, sectoreconoom transport en automotive van ING, uit. "Voor de energietransitie is een structurele aanpassing nodig, want een elektrische auto bestaat uit minder onderdelen dan een brandstofauto." Hij verwacht dat over tien jaar minder mensen nodig zijn om hetzelfde aantal auto's te produceren.

Fabrikant in zwaar weer

Daarnaast heeft het bedrijf moeite met harde concurrentie op de markt voor elektrische auto's, onder meer uit China. VW kampt met teruglopende verkoopcijfers. Daarom wil het concern vanaf juli volgend jaar bezuinigen. Als een fabriek van Volkswagen wordt gesloten, zou dat de eerste keer zijn.

De vakbond IG Metall vertegenwoordigt het merendeel van de werknemers. De bond hoopt dat uiterlijk eind november vervolgafspraken voor de onderhandelingen worden gemaakt. Zo niet dan volgen na 1 december mogelijk stakingen.