NOS Nieuws - Algemeen

Voor het eerst is meer dan de helft van de Nederlandse elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare bronnen. In de eerste helft van het jaar was 53 procent van de elektriciteitsproductie duurzame energie, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Eerder dit jaar werd al duidelijk dat binnen de EU deze mijlpaal werd bereikt en nu is er meer bekend over de Nederlandse stroomproductie. Er zijn meer windmolenparken op zee aangelegd en ook op land kwamen er molens bij, vooral in Flevoland. Verouderde kleinere molens zijn vervangen door grotere exemplaren met meer vermogen.

Ook de hoeveelheid zonne-energie nam toe, hoewel de zon iets minder scheen dan normaal. Doordat er meer zonnepanelen zijn aangelegd nam de elektriciteitsproductie toch toe.

Minder dan 10 procent van de elektriciteit uit hernieuwbare bronnen wordt opgewekt met biomassa.

Duurdere kolen

De opwekking van stroom uit fossiele bronnen neemt af, omdat het vaak duurder is dan het opwekken van stroom uit hernieuwbare bronnen. De elektriciteitsproductie uit kolen daalde met bijna 40 procent.

Ook de productie van elektriciteit uit aardgas daalt, maar is met een aandeel van 35 procent nog altijd een belangrijk onderdeel van de totale productie.

Het elektriciteitsverbruik steeg het afgelopen half jaar met 5 procent. Daarmee ligt het verbruik iets onder het niveau van voor corona.

Totale energieverbruik

Het doel van het kabinet is om de hoeveelheid duurzame energie verder te laten stijgen. In 2030 moet 70 procent van de elektriciteit uit duurzame bronnen komen.

Elektriciteitsproductie is een klein deel van het totale energieverbruik, waarin bijvoorbeeld ook autobrandstoffen en het stoken van aardgas worden meegenomen. In 2023 was 17 procent van alle energie duurzaam. Recentere cijfers zijn niet bekend.

Goedemorgen! Voor de laatste keer vliegen F-16's over ons land en op het Filmfestival in Utrecht worden de Gouden Kalveren uitgereikt.

Eerst het weer: Vandaag is het onstuimig met verspreid buien en vooral aan zee kans op zware windstoten. In de avond neemt de wind weer af. Het wordt ongeveer 15 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Orkaan Helene heeft vannacht het noordwesten van de Amerikaanse staat Florida bereikt als storm van de op een na hoogste categorie. Weerdeskundigen waarschuwen voor "catastrofale" gevolgen, zoals stormvloeden en overstromingen in het zuidoosten van het land door zware regenval.

In Florida kwam een persoon om het leven toen een verkeersbord op een rijdende auto viel. In Georgia kwamen twee mensen om door mogelijke tornado's die ontstonden door de naderende orkaan.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

De grootste droom van oud-wielrenner Rini Wagtmans komt uit: er komt een wielermuseum in het Brabantse Hoogerheide. De befaamde renner won drie etappes in de Tour de France in 1970.

Prettige vrijdag!

Vijftien slachtoffers van seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk in België zijn uitgenodigd voor een gesprek met paus Franciscus. Die is bezig aan zijn vierdaags bezoek aan België en Luxemburg. Voor het gesprek is vandaag een uur gereserveerd, vier minuten per persoon dus. Waar en wanneer het gesprek zal zijn is geheim.

Het is nogal een contrast met de eucharistieviering van komende zondag. De paus leidt die viering in een naar verwachting vol Koning Boudewijnstadion. Over de hele wereld is de mis live te volgen.

Slachtoffers vinden dat het misbruik weer wordt weggestopt, net als vroeger. Het is een van de redenen dat het geplande gesprek bij hen op weinig enthousiasme kan rekenen.

Godvergeten

Verontwaardiging is er ook over het feit dat de vijftien slachtoffers die met de paus in gesprek gaan, zijn uitgekozen door de Belgische bisschoppen en het Vaticaan. Op voorwaarden van de kerk dus. "De paus wordt binnengehaald als een sportvedette, maar eigenlijk is hij een dictator."

Aan het woord is Linda Opdebeeck. Toen ze 13 was is ze misbruikt door een pater. In de documentaire Godvergeten, begin dit jaar ook in Nederland uitgezonden, deed ze haar verhaal. "Ik moest gemiddeld drie keer per week naar zijn kantoor komen. En daar werd ik dan, ja, eigenlijk verkracht."

Een jaar na uitzending van de geruchtmakende documentaire is haar vertrouwen in de kerk op een dieptepunt. "Het is helemaal niet belangrijk dat hij komt. Het is walgelijk, want hij weet alles al jaren. En hij doet er niks aan."

De verontwaardiging na uitzending van Godvergeten was groot in België. Opdebeecks verhaal was slechts een van vele heftige getuigenissen in het vierluik over misbruik binnen de kerk. Duizenden Belgen lieten zich uitschrijven en keerden de kerk de rug toe.

Opdebeeck: "Dan komt hij een jaar na uitzending van Godvergeten. Het is gewoon om de publieke opinie weer aan hun kant te krijgen."

'Gaat om discretie en sereniteit'

Het verhaal van Linda Opdebeeck staat niet op zichzelf. In aanloop naar het bezoek van de paus gaat in Belgische media de aandacht vooral uit naar het seksueel misbruik binnen de kerk. Andere slachtoffers hebben dezelfde kritiek.

Toch is het plan voor het pausbezoek echt al ontstaan ruim voor alle commotie over Godvergeten, benadrukt Geer de Kerpel, woordvoerder van de Belgische bisschoppen. En dat het gesprek met de slachtoffers op een geheime locatie plaatsvindt, is volgens hem niet om iets toe te dekken.

"Het gaat niet om, zoals nu soms gesuggereerd wordt, een vorm van geheimzinnigheid. Nee, het gaat om discretie, om sereniteit." Hij voegt toe dat sommige gespreksdeelnemers zelfs in hun directe omgeving nog nooit over het misbruik hebben durven vertellen.

De Kerpel denkt dat een gesprek met de paus van grote waarde kan zijn. "Ik weet dat hij vooral wil luisteren. En we weten uit het verleden dat zo'n symbolische handeling kan helpen in de verwerking van het trauma." Ook verwacht hij dat de paus zal laten zien dat hij "nul tolerantie" heeft voor misbruik binnen de kerk.

Veel wensen, weinig hoop

"Allemaal blabla", vindt Opdebeeck, die niet op nieuwe excuses zit te wachten. Dat heeft ze al te vaak gehoord. "Hij zal zeggen dat hij zal bidden voor vergeving, maar dat is niets." Ze is zelf niet uitgenodigd voor het gesprek, maar kan alleen enigszins tevreden zijn als het iets concreets oplevert.

Opdebeeck wil dat er voor de slachtoffers een herstelfonds komt. "Mensen kunnen niet studeren, niet werken. Ze zitten aan de drugs, ze drinken." En net als veel anderen pleit ze voor transparantie en wil ze dat de kerk opening van zaken geeft over wat misging. "Ze moeten stoppen daders te beschermen."

De kerk trekt zich die kritiek aan, zegt woordvoerder De Kerpel van de bisschoppen. "En ik denk ook dat die kritiek te kort door de bocht is." Hij zegt dat de kerk er zich niet makkelijk vanaf maakt en wijst op plannen die de komende maanden gepresenteerd zullen worden om het misbruik nog beter aan te pakken.

Erkenning

En, zegt hij namens de bisschoppen, "excuses zijn ook belangrijk. Het betekent dat wij het erkennen nu, het geloven. Want dat is lange tijd ook een groot probleem geweest, dat zij tegen muren botsten."

Opdebeeck heeft er een hard hoofd in. En ze denkt dat niet alleen de slachtoffers van seksueel misbruik zo cynisch zijn over het pausbezoek. "Ik ken niemand die het bezoek als een feestelijk moment ziet. De meeste mensen die ik tegenkom zeggen dat het allemaal toneel is."

In de Amerikaanse staat Alabama is opnieuw een terdoodveroordeelde geëxecuteerd met behulp van stikstof. Die nieuwe methode is omstreden: toen er begin dit jaar voor het eerst iemand zo werd gedood, spraken sommigen van ontoelaatbaar lijden bij de gevangene.

Bij de methode krijgt een terdoodveroordeelde een masker op waarin zuurstof wordt vervangen door stikstof. De gevangene moet daardoor snel buiten bewustzijn raken en sterven binnen enkele minuten. Alabama koos voor deze methode omdat medische bedrijven niet meer de stoffen wilden leveren die voor dodelijke injecties worden gebruikt.

Moordenaar Kenneth Eugene Smith was in januari de eerste die zo werd terechtgesteld. Getuigen waren geschrokken door de heftigheid van zijn dood: hij spartelde minutenlang tegen. Volgens justitie duurde de executie inderdaad langer dan gedacht doordat Smith aanvankelijk zijn adem inhield, maar waren er geen fundamentele problemen.

Naar adem happen

Deze tweede stikstofexecutie verliep minder dramatisch dan de vorige: minder lang en minder heftig volgens een journalist van persbureau AP. De 59-jarige Alan Eugene Miller lag ongeveer twee minuten schuddend en bevend op de stretcher, gevolgd door zes minuten waarbij hij naar adem hapte voordat hij niet meer bewoog.

Dat Miller enkele keren aan zijn boeien trok, was volgens justitie het gevolg van ongecontroleerde stuiptrekkingen. Volgens hen verliep de executie als gepland. "Ondanks een desinformatiecampagne door activisten, advocaten van buiten de staat en vooringenomen media heeft Alabama opnieuw bewezen dat deze methode humaan en effectief is", oordeelde justitieminister Marshall.

Miller had er aanvankelijk tegen geprotesteerd om zo ter dood te worden gebracht. Hij had al eens eerder een mislukte executie overleefd: in september 2022 ging een dodelijke injectie niet door omdat gevangenispersoneel geen bruikbare ader konden vinden bij de zwaarlijvige Miller. Hij liet zijn bezwaar uiteindelijk varen na overleg met de gevangenis.

Gouverneur Ivey noemde de daden van Miller "puur slecht". Hij vermoordde in 1999 drie collega's omdat hij dacht dat ze over hem roddelden. Hij schoot ze dood tijdens hun werk voor een transportbedrijf.

"Drie gezinnen zijn voor altijd veranderd door die vreselijke misdaad", zei Ivey. "Ik bid dat ze na al deze jaren troost mogen vinden." Geen van de nabestaanden had ervoor gekozen aanwezig te zijn bij de executie.

Vijf executies in een week

De executie van Miller was de vijfde in de VS in een week tijd, het hoogste aantal in meer dan twintig jaar. De eerste executie vond vorige week vrijdag plaats in South Carolina, dinsdag volgden er twee in Missouri en Texas, gisteren nog een in Oklahoma.

Hoewel het toeval was dat deze executies zo snel op elkaar volgden is het aantal opmerkelijk: zowel de steun voor de doodstraf als het aantal uitgevoerde vonnissen neemt juist al jaren af.

De laatste keer dat vijf gedetineerden in een week tijd werden geëxecuteerd, was in juli 2003.

De regering in Peru roept een zestig dagen durende noodtoestand uit in districten rond de hoofdstad Lima om de stijging van het aantal misdaden te bestrijden, zo heeft premier Gustavo Adrianzén bekendgemaakt. In het land staakten buschauffeurs omdat ze zich zorgen maken over hun veiligheid.

Adrianzén heeft in twaalf districten van Lima en de aangrenzende provincie Callao de noodtoestand uitgeroepen. Daarmee kunnen strijdkrachten op straat worden ingezet en kan de politie worden ondersteund in de strijd tegen criminele bendes waar de hoofdstad onder gebukt gaat.

Golf van afpersingen

Afgelopen zondag werd een buschauffeur gedood, volgens de politie omdat hij weigerde te worden afgeperst. Bij de aanval raakte ook een passagier gewond. Sinds eind vorige maand zijn vier chauffeurs om het leven gekomen, vermoedelijk omdat ze geen 'beschermingsgeld' aan de bendes hadden betaald.

Als reactie op het geweld legden chauffeurs donderdag het werk neer. "We staken vanwege de onveiligheid en het gebrek aan empathie van de regering over deze golf van afpersingen", zei Hector Vargas, het hoofd van een transportvakbond. Duizenden mensen die met het openbaar vervoer wilden reizen strandden bij bushaltes en konden niet naar hun werk.

In Lima gingen stakende chauffeurs de straat op om te protesteren tegen het criminele geweld:

"Afpersing is weliswaar zichtbaarder als gevolg van het recente probleem met de vervoerders, maar tegenwoordig zijn ook kleine bedrijven en ondernemers het slachtoffer van deze misdaad", zei de premier op een persconferentie.

Op dezelfde persconferentie zei minister van Defensie Walter Astudillo dat de regering een wetsvoorstel naar het Congres zal sturen om huurmoorden, ontvoeringen, afpersing en illegaal bezit van vuurwapens te classificeren als 'stedelijk terrorisme', om zo de straffen voor deze misdaden aan te scherpen.

Orkaan Helene heeft de Amerikaanse staat Kentucky bereikt nadat die in Florida aan land kwam als een storm van de op een na hoogste categorie. Weerdeskundigen waarschuwden voor catastrofale gevolgen, zoals stormvloeden en overstromingen in het zuidoosten van het land door zware regenval.

In Florida kwam een persoon om het leven toen een verkeersbord op een rijdende auto viel. In Georgia kwamen twee mensen om door mogelijke tornado's die ontstonden door de naderende orkaan. De storm trok ook over de staat Tennessee.

In de stad Fort Myers, in het zuiden van Florida, werden vannacht mensen uit hun huis gehaald:

De orkaan bereikte de noordwestkust van Florida gisteren rond 23.00 uur lokale tijd. Dat gebeurde met windsnelheden van naar schatting 225 kilometer per uur.

Volgens het National Hurricane Center (NHC) zwakt de orkaan vandaag en morgen af als die in de richting van het noordwesten trekt. Boven land verliezen orkanen snel hun kracht omdat ze niet meer worden gevoed door het warme water uit de oceaan.

Noodtoestand

De gouverneurs van Florida, Georgia, Alabama, North en South Carolina, en Virginia hebben in hun staat de noodtoestand uitgeroepen. Door de sterke wind is de stroomtoevoer naar honderdduizenden huizen in Florida en Georgia al uitgevallen.

Overheidsfunctionarissen hebben inwoners van de gebieden opgeroepen te luisteren naar de evacuatiebevelen die zijn uitgevaardigd. Op sommige plaatsen kan de vloedgolf die de storm zal veroorzaken zo'n 6 meter hoog worden. "Er gaat zich een werkelijk onoverkomelijk scenario afspelen in het kustgebied", waarschuwde NHC-directeur Michael Brennan.

Boven land is Helene inmiddels afgezwakt van de vierde naar de tweede categorie. Dat betekent nog niet dat het gevaar is geweken, er worden nog altijd windsnelheden van 180 kilometer per uur gemeld.

Ziekenhuizen in Nederland moeten beter bereikbaar worden met het openbaar vervoer. Dat zegt reizigersorganisatie Rover op basis van een steekproef. Veel ziekenhuizen zijn vooral gericht op de bereikbaarheid met de auto, blijkt uit het onderzoek van Rover.

Loopafstanden naar parkeerplekken zijn vaak korter dan die voor de bus, constateert Rover. Er is wel vaak een bushalte op korte loopafstand, maar wanneer de bushalte verder van het ziekenhuis ligt, is de looproute niet altijd duidelijk aangegeven. Ook is er soms geen geleidelijn voor blinden en slechtzienden.

De steekproef van de reizigersorganisatie volgt op een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat vandaag is gepresenteerd. Daaruit bleek dat mensen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer steeds langer onderweg zijn naar werk, school, ziekenhuis en andere voorzieningen.

Beste en slechtste scores

Om te kijken wat dit in de praktijk betekent, bezocht Rover 24 ziekenhuizen met het openbaar vervoer. Hiervoor werd er gekeken naar bereikbaarheid, looproutes en informatievoorziening.

De beste scores geeft Rover aan het Flevoziekenhuis in Almere, het Spaarne Gasthuis Haarlem Noord en de St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Rover zegt dat het Flevoziekenhuis een goede bereikbaarheid heeft van bijna 24 uur per dag. Daarnaast scoort dat ziekenhuis goed op onder meer de bewegwijzering en looproutes. Ook het ziekenhuis in Haarlem en de ziekenhuizen in Nieuwegein doen het goed met goed uitgeruste haltes en bewegwijzering.

Hiertegenover staan ook negatieve uitschieters. Het meest ontevreden is Rover over het Alrijne Ziekenhuis in Sassenheim, het Maasziekenhuis Pantein in Boxmeer en het Ziekenhuis Rivierenland in Tiel. In Sassenheim moeten reizigers ver lopen door een woonwijk zonder bewegwijzering. In Boxmeer en Tiel is de bereikbaarheid slecht en gaat het niet goed met informatie over het ov of de bewegwijzering naar bushaltes.

Zorgverzekeraars

Rover adviseert om nieuwe ziekenhuizen in de stad te bouwen en niet aan de minder goed bereikbare randen van steden. "Duurdere grond kan dan worden gecompenseerd met minder parkeerplekken en een goede bereikbaarheid per bus", klinkt het.

Daarnaast zegt Rover dat ziekenhuizen meer kunnen doen om reizigers van informatie te voorzien. De organisatie meldt dat niet op elke website van ziekenhuizen informatie staat over bereikbaarheid en looproutes. Rover zegt "het liefst" in de hal van de ziekenhuizen een scherm te zien met actuele vertrektijden.

Volgens Rover zouden zorgverzekeraars meer moeten doen voor het verbeteren van de bereikbaarheid van ziekenhuizen. "Zij hebben immers verantwoordelijkheid voor het bereikbaar maken van goede zorg voor iedereen." De resultaten van het onderzoek worden aanstaande dinsdag aan de Tweede Kamer aangeboden.

Erfgenamen van de in 1946 overleden kunsthistoricus Abraham Bredius eisen kunstwerken terug van het Mauritshuis. Dat bevestigt hun advocaat na berichtgeving van NRC. Het museum in Den Haag zou afspraken over het tentoonstellen van de werken niet nakomen. Onder de werken zijn topstukken van Rembrandt.

Voor zijn overlijden was Bredius met het Mauritshuis overeengekomen dat hij het museum 25 van zijn kunstwerken zou nalaten. In ruil daarvoor zouden de werken altijd op zaal hangen, oftewel: ze moesten altijd worden tentoongesteld in het museum. Dat blijkt niet het geval. Twintig van de 25 werken hangen niet op zaal.

De erfgenamen beroepen zich nu op de afspraken die toen zijn gemaakt. Zij zijn geen directe nakomelingen van Bredius, maar familieleden van zijn pupil Joseph Kronig (1887-1984). Bredius en Kronig brachten een groot deel van hun leven met elkaar door en Kronig was de enige erfgenaam van het vermogen van Bredius.

'Niet om het geld te doen'

De advocaat van de familie, Gert Jan van den Bergh, zegt dat Bredius heel strikt was in zijn voorwaarden bij het testament. "Begin vorige eeuw had hij al een deel van zijn collectie aan het Rijksmuseum gegeven. Vervolgens kwam hij erachter dat de kunstwerken in het donker bij een trap werden gehangen. Dat wilde hij nooit meer."

Vandaar dat Bredius voor de kunstwerken die na zijn overlijden naar het Mauritshuis gingen, de strenge eis had opgesteld dat ze altijd te zien moesten zijn. "In werkelijkheid heeft het museum de collectie geaccepteerd, maar niet de voorwaarden", aldus van den Bergh.

De advocaat benadrukt dat het de familie niet om het geld gaat en zij niet van plan zijn om de kunstwerken te verkopen. "Het gaat om het naleven van het testament."

Directeur

Bredius (1855-1946) was een gevierd kenner van de Hollandse zeventiende-eeuwse schilderkunst. Van 1889 tot 1909 was hij directeur van het Mauritshuis. Het museum had hem zelf verzocht de werken na te laten. De collectie bestaat onder meer uit schilderijen van Rembrandt, Jan Steen en Jan van Goyen.

Vier werken van Rembrandt (Saul en David, Homerus, Andromeda en Twee Afrikaanse mannen) en één van Salomon van Ruysdael hangen nog wel op zaal.

Vandaag is een dagvaarding afgeleverd bij het Mauritshuis en bij de Nederlandse staat, de eigenaar van de collectie van het Mauritshuis. Het Mauritshuis zegt geen mededelingen te kunnen doen zolang de zaak loopt.

Moe zien ze eruit, de oudere mannen en vrouwen die op een regenachtige middag het herdenkingsmuseum Casa de la Memoria in Mexico-Stad binnenlopen. Ze hebben zojuist zeven uur in de bus gezeten, vanuit de door geweld verscheurde deelstaat Guerrero aan de westkust, helemaal naar de hoofdstad.

Iedere maand maken ze deze tocht, om de aandacht te houden op de kinderen wier beeltenissen ze op hun shirts dragen. Het zijn hun kinderen. Hun zoons. Tien jaar geleden verdwenen ze, en begon de strijd van deze ouders.

Het was op 26 september 2014 dat een grote groep studenten aan de lerarenopleiding van het plaatsje Ayotzinapa in Guerrero naar de nabijgelegen stad Iguala trok. Ze gingen naar een betoging, zoals de activistische studenten zo vaak deden.

Deze keer zouden ze niet thuiskomen. Onderweg terug naar Ayotzinapa werd hun bus aangehouden door politieagenten. Het vuur werd geopend, drie studenten kwamen om. 43 anderen werden weggevoerd. Waarheen, is tien jaar later nog steeds de vraag.

'Levend terug'

Benjamín, de destijds 19-jarige zoon van Cristina Bautista, was een van de 43. Ze herinnert zich de glimlach, de ondeugende ogen en de energie van haar zoon als de dag van gisteren. "Zolang ik mijn zoon niet heb gevonden, blijft hij leven voor mij. Tegen hem en zijn vrienden zeg ik: wanhoop niet. Wij ouders zullen blijven zoeken."

Op een wit doek, die Cristina constant tegen haar borst gedrukt houdt, heeft ze het gezicht van Benjamín geborduurd. "Levend werden ze meegenomen. Levend willen we ze terug hebben", staat er in zwarte letters omheen. Het is het motto van deze protestbeweging, een spreuk die de hele middag door het centrum van de stad zal schallen.

In het Casa de la Memoria bereiden Cristina en de andere ouders zich voor op een protestmars, die in de middag plaatsvindt in het druilerige centrum van Mexico-Stad, waar de hoofdstraat is afgezet om de ouders ruim baan te geven.

Getuigenverhoren

Felgekleurde protestborden met nummers 43 erop worden uitgedeeld. Huidige studenten aan de lerarenopleiding in Ayotzinapa lopen ook mee. Potige jongens, in het zwart gekleed, die vol overgave om gerechtigheid schreeuwen.

Want die gerechtigheid, die blijft voorlopig nog uit. Hoewel er mensen zijn gearresteerd en veroordeeld, blijft het een grote vraag wat er die nacht precies is gebeurd met de 43 jongens nadat ze werden weggevoerd.

Uit getuigenverhoren komt een verhaal naar voren dat tekenend is voor grote delen van Mexico: agenten, militairen en andere autoriteiten werkten nauw samen met plaatselijke drugskartels en hielpen hen misdaden te plegen en berechting te ontlopen.

Volgens een getuigenis zou de groep zijn overgedragen aan Guerrero Unidos, de machtigste bende van de deelstaat. Die bende zou de studenten hebben geëxecuteerd en later hebben verbrand in een plaatselijk crematorium.

Wanhopig

In andere getuigenissen wordt gesproken van een rol voor militairen, die de studenten eerst zouden hebben ondervraagd. Met name rond de rol van het leger zijn onderzoekers tegen een muur aangelopen. Hooggeplaatste militairen weigeren mee te werken aan het onderzoek, verdachten vluchtten naar het buitenland of worden vermoord.

De ouders van de 43 vermiste studenten zijn wanhopig. Ze hadden hun hoop gevestigd op Andrés Manuel López Obrador, de huidige president van Mexico, die bij zijn aantreden in 2018 gerechtigheid beloofde.

Later deze week hebben ze een ontmoeting met hem. Maar ze weten al: ook AMLO, zoals de president kortweg wordt genoemd, zal niet met antwoorden komen. Zoals bij zoveel zaken in Mexico, waar ruim 100.000 mensen als vermist staan opgegeven, dreigen ook bij 'Ayotzinapa' antwoorden uit te blijven.

Herinneren

De ouders zijn inmiddels aangekomen bij een donkerrood nummer 43, een monument in de stad voor hun vermiste kinderen. De zwartgeklede studenten uit Ayotzinapa beginnen te tellen, van 1 tot 43. Dan een oorverdovend "justicia!", "gerechtigheid!"

Staand voor het nummer 43 haalt Cristina een lijst namen uit haar zak. Ze schraapt haar keel en begint ze een voor een op te lezen. Na iedere naam roept de menigte "aanwezig, en in leven!" Als ze bij de naam van Benjamín is, stokt haar stem even. Alleen door te herinneren, blijft haar zoon in leven.

Technologiebedrijf OpenAI is van plan de bedrijfsstructuur op de schop te nemen. De maker van chatbot ChatGPT wil zich definitief omvormen van een stichting naar een bedrijf met winstoogmerk, meldt persbureau Reuters.

Rond hetzelfde moment dat dit nieuws bekend werd, maakte de technologiedirecteur van OpenAI, Mira Murati, op X bekend weg te gaan bij het kunstmatige-intelligentiebedrijf. Ze zegt dat te doen om "tijd en ruimte te maken voor mijn eigen zoektocht".

Richtingenstrijd

Murati was 6,5 jaar werkzaam bij OpenAI, waarvan ook heel even als de hoogste baas. Dat gebeurde in november vorig jaar, toen topman Sam Altman werd ontslagen door de raad van toezicht. Het was een van de vele ontwikkelingen tijdens enkele crisisweken binnen het bedrijf. Uiteindelijk keerde Altman binnen een week weer terug als topman, onder druk van investeerder Microsoft.

De onrust vorig jaar kwam voort uit een richtingenstrijd binnen het bedrijf. Een deel van de OpenAI-top wilde meer tempo in technologische ontwikkeling en meer focus op winstgevendheid, een ander deel pleitte juist voor veiligheid en zorgvuldigheid.

Naast Murati vertrekken nu ook twee hooggeplaatste onderzoekers bij OpenAI. Daarmee zijn ze niet de eersten: afgelopen maanden gingen medeoprichters Ilya Sutskever en John Schulman ook al weg. Medeoprichter Greg Brockman kondigde vorige maand aan de komende tijd een sabbatical te nemen.

De recente uittocht valt moeilijk los te zien van de nieuwe koers van het AI-bedrijf. OpenAI begon in 2015 nog als een stichting, met als doel "de samenleving te beschermen tegen oncontroleerbare AI-systemen". Nu wil het dus een bedrijf met winstoogmerk worden, waarin de stichting nog wel bestaat, maar nog slechts een minderheidsaandeel heeft.

Volgens Reuters koerst het bedrijf af op een nieuwe investeringsronde, waarmee het 6,5 miljard dollar (zo'n 5,8 miljard euro) hoopt op te halen. Daarmee wordt de AI-onderneming gewaardeerd op zo'n 150 miljard dollar. Ter vergelijking: in 2021 was OpenAI nog 14 miljard dollar waard. Techbedrijven als Apple en chipfabrikant Nvidia zouden interesse hebben om te investeren in de onderneming.

Bij de nieuwe investeringsronde zou topman Sam Altman ook 7 procent van de aandelen (ter waarde van omgerekend 9,3 miljard euro) krijgen.

o1

Volgens Jelle Zuidema, universitair hoofddocent natuurlijke taalverwerking aan de UvA, zal er ondanks de nieuwe ontwikkelingen weinig veranderen aan de werkwijze van de onderneming. "OpenAI gedroeg zich al als een bedrijf met winstoogmerk. De hoge marktwaarde van de AI-technologieën oefent enorme druk uit op bedrijven om de grenzen op te zoeken."

Een paar weken geleden lanceerde het bedrijf o1, het naar eigen zeggen "eerste AI-model dat zelf kan redeneren". Zuidema: "OpenAI had heel hard een nieuwe aandachtstrekker nodig, om een nieuwe financieringsronde mogelijk te maken. Dat is ze gelukt: met o1 hebben ze iets afgeleverd dat mensen verrast. Maar ze hebben er niks fundamenteels mee opgelost. o1 is een veel kostbaarder model dan vorige modellen, omdat het ook tijdens het gebruik veel rekentijd nodig heeft. Het levert knappe redeneervoorbeelden op, maar ook nog steeds soms grote fouten."

Als wetenschapper zegt hij heel bezorgd te zijn over de nieuwe ontwikkelingen. "Toen ChatGPT en beeldgeneratoren verschenen, hebben wij als wetenschappers meteen gewaarschuwd. Met kunstmatig gegenereerde beelden, teksten en geluid, is het moeilijk om nep nog van echt te onderscheiden. Daar heb je watermerken voor nodig, maar er zijn helaas commerciële motieven om dat niet te doen."

Ahmed Aboutaleb nam vanmiddag afscheid als burgemeester van Rotterdam. In de raadszaal werd hij door collega's toegesproken en gaf hij zelf zijn laatste speech.

Bij het afscheid waren onder anderen de burgemeester van Utrecht Sharon Dijksma, oud-partijleider Ronald Sörensen van Leefbaar Rotterdam en zijn voorganger Ivo Opstelten aanwezig. Ook de vrouw en dochter van Aboutaleb waren erbij.

Theo Coskun nam als eerste het woord. Hij is het langstzittende raadslid van Rotterdam en zat in de sollicitatiecommissie die Aboutaleb uit 25 sollicitanten koos. "Wij zochten de beste burgemeester voor Rotterdam", zei hij, "maar jij groeide uit tot de beste burgemeester van de wéreld."

Namens de hele gemeenteraad overhandigde hij Aboutaleb een overlevingspakket. Met daarin onder meer een fietskaart van Nederland, een kookboek, een Netflix-tegoedbon, een yogamat en tuinhandschoenen. "Om na bijna zestien jaar burgemeesterschap lekker uit te rusten."

'En nu opzouten'

Ook de Haagse burgemeester Jan van Zanen richtte zich tot Aboutaleb. Hij haalde herinneringen op aan hun eerste ontmoeting in 2014 bij de G4, een vergadering met de vier grootste gemeenten van Nederland, en roemde de inspanningen van Aboutaleb voor de metropoolregio, die zijn gemeente vormt met Rotterdam.

Tot slot bedankte locoburgemeester Said Kasmi (D66) Aboutaleb in zijn toespraak. "Je bent één van de bekendste burgemeesters van Nederland. Dat kom door keihard werken." En om dat harde werk te belonen reikte Kasmi de hoogste onderscheiding uit van de gemeente Rotterdam: De Johan van Oldenbarneveltpenning.

Aboutaleb kreeg het laatste woord. Hij beschreef de stad waar hij bijna zestien jaar burgemeester van was als "de wereld in het klein". "Een stad die echt als een stad voelt, met bewoners en ondernemers uit alle windstreken", citeert Rijnmond. "Voor mij zit het erop. Het ambt van burgemeester is, na mijn gezin, het beste dat mij ooit is overkomen." Om vervolgens op zijn Rotterdams te eindigen: "Het is goed zo en nu opzouten."

De open dag die komende zaterdag in het asielzoekerscentrum bij Grave zou plaatsvinden, gaat vanwege oplopende spanningen tussen asielzoekers en bewoners van de stad niet meer door. Dat maakt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) vandaag bekend.

Volgens het COA kan de politie de veiligheid van bewoners, bezoekers en personeel niet garanderen, nadat ze "opruiende berichten" op sociale media hebben gezien. Daarin zouden bewoners elkaar oproepen om "zelf in actie te komen".

Sinds begin deze maand is er in het stadje onrust ontstaan door auto-inbraken, diefstallen en intimidaties. Volgens sommige Gravenaren zijn asielzoekers uit het nabijgelegen azc daar verantwoordelijk voor. Tegen Omroep Brabant vertellen ze dat ze zich zorgen maken over hun veiligheid.

Burgemeester Marieke Moorman van de gemeente Land van Cuijk erkende in een eerdere verklaring al dat er meerdere incidenten zijn geweest in een korte tijd en dat ook het azc daar betrokken bij was, maar zegt dat al die incidenten losstaan van elkaar. Ze vraagt om te "vertrouwen in de handhavers van de gemeente, COA en de politie".

Ze wijst erop dat er afgelopen weekend twee mannen opgepakt voor de auto-inbraken. Beide mannen van 27 en 47 jaar oud waren inwoners van Velp, waar het asielzoekerscentrum bij Grave is gevestigd. Tegen de Gelderlander zegt Moorman dat er voor hen "een verblijfplaats elders in Nederland is geregeld". Ze hoopt dat daarmee de rust en het gevoel van veiligheid in de gemeente terugkeren.

Meer boa's op straat

Daarnaast is het toezicht door boa's, straatcoaches, en politie de afgelopen dagen geïntensiveerd, en blijven zij de komende tijd meer zichtbaar in het straatbeeld. Ook meldt ze dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gesprekken voert met de bewoners van het azc en dat zij het toezicht op de in- en uitgaande bezoekersstroom hebben aangescherpt.

Inwoners vertellen dat ze zelf ook app-groepen en een buurtwacht zijn gestart. Pascal is één van die buurtwachters en rijdt elke nacht rondjes door de wijk. "Er is gewoon een hoop overlast en mensen durven de straat niet meer op. De laatste week wordt het erger en erger", zegt hij.

Een andere inwoner zegt dat het sinds het azc in 1997 werd geopend altijd goed is gegaan. Wat er sinds begin deze maand aan de situatie is veranderd is onduidelijk, maar in de stad gaat rond dat er een groep asielzoekers vanuit Budel, waar al langer onrust is rondom het azc, naar Grave is overgeplaatst. Het COA ontkent dat, maar wil ook niet zeggen hoe het dan wel zit.

De Amerikaanse president Biden heeft een steunpakket van ruim 8 miljard dollar toegezegd aan Oekraïne. Biden maakte dat bekend voorafgaand aan een bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan het Witte Huis.

Het steunpakket bevat verschillende soorten wapens en munitie, waaronder de zogenoemde JSOW, een zweefbom waarmee het Oekraïense leger op grote afstanden precisieaanvallen kan uitvoeren. Het is de eerste keer dat de VS dit wapensysteem levert.

Daarnaast krijgt Oekraïne een extra Patriot-systeem. Het Patriot-luchtverdedigingssysteem kan helikopters, bemande en onbemande vliegtuigen, ballistische raketten en kruisraketten uitschakelen tot een hoogte van ongeveer 20 kilometer en tot een afstand van 60 kilometer.

Biden heeft niet gezegd dat de wapens mogen worden ingezet op Russisch grondgebied. Zelensky hamert er al maanden op dat hij westerse wapens wil kunnen inzetten op strategische doelen diep in Rusland, maar Biden is daarin terughoudend.

Biden, die over vier maanden het stokje van zijn presidentschap overdraagt, zegt in een verklaring dat hulp aan Oekraïne nog altijd "topprioriteit" is. "Daarom kondig ik vandaag een toename van hulp aan Oekraïne aan en een reeks aanvullende acties om Oekraïne te helpen deze oorlog te winnen."

Bij zijn bezoek aan het Witte Huis heeft Zelensky zijn "overwinningsplan" gepresenteerd aan de Amerikaanse president. Het is onduidelijk wat daar precies in staat.

Gisteren sprak Zelensky voor de tweede keer sinds het uitbreken van de oorlog de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Hij zei dat de wereld verenigd moet blijven tegen de Russische agressie in Oekraïne. Ook beschuldigde hij Rusland van het beramen van plannen om Oekraïense kerncentrales aan te vallen.

Zelensky bij het bezoek aan de munitiefabriek in Pennsylvania:

Niet iedereen in de VS is blij met het bezoek van Zelensky. Eerder deze week haalde hij zich de woede op de hals van de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Mike Johnson. Zelensky bezocht afgelopen zondag met een aantal prominente Democraten een munitiefabriek in Pennsylvania. Die staat speelt een cruciale rol bij de komende presidentsverkiezingen.

Volgens Johnson was het bezoek "duidelijk een partijpolitieke campagnebijeenkomst, bedoeld om de Democraten te helpen". In een open brief eist Johnson het ontslag van de Oekraïense ambassadeur in de VS, die volgens hem het bezoek heeft georganiseerd.

Overigens gaat Zelensky vrijdag nog in gesprek met Donald Trump, zo liet de Amerikaanse presidentskandidaat weten.

Opnieuw wordt de wetenschappelijke wereld opgeschrikt door een geval van wetenschappelijk wangedrag: in niet minder dan 132 wetenschappelijke studies van de hand van neurowetenschapper Eliezer Masliah blijken zaken niet in de haak te zijn. "Adembenemend", noemt neurowetenschapper Christian Haass het, "ik viel van mijn stoel".

De studies van Masliah lijken vol te zitten met afbeeldingen die zijn vervalst, schrijven de onderzoekers. Ook zijn talrijke afbeeldingen hergebruikt. In een aantal gevallen werden identieke afbeeldingen gebruikt in verschillende studies die jaren na elkaar werden gepubliceerd.

Het verdachte gebruik van de afbeeldingen vond plaats over een periode van 26 jaar, van 1997 tot 2023. De bevindingen zijn door een elftal wetenschappers bekendgemaakt in het wetenschappelijke blad Science, onder wie Haass.

Masliah is niet de eerste de beste: hij is een van de directeuren bij het National Institute of Health, zeg maar de Amerikaanse variant van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. In zijn functie overziet hij een jaarlijks budget van 2,6 miljard dollar voor onderzoek naar onder meer parkinson en alzheimer.

Het instituut lijkt hem tijdelijk op non-actief te hebben gesteld: "Hij dient op dit moment niet in de capaciteit van directeur", meldt het instituut in een korte verklaring, om daaraan toe te voegen dat ze geen verdere zaken van personele aard bespreken. Masliah zelf is niet ingegaan op het verzoek te reageren op de aantijgingen.

De mede-auteurs van de studies van Masliah hoeven niet van zijn manipulaties geweten te hebben, benadrukken de neurowetenschappers die de onrechtmatigheden boven water hebben gekregen. Masliah was de enige auteur die bij alle 132 studies was betrokken.

Een formeel vervolgonderzoek lijkt nu onvermijdelijk. Een deel van de studies die nu onder vuur zijn komen te liggen vormt namelijk de basis voor kandidaat-geneesmiddelen die bedoeld zijn om de ziekte van Parkinson en andere hersenaandoeningen te behandelen.

Sommige van deze middelen zijn zelfs al op mensen getest in klinische trials. Het antilichaam prasinezumab bijvoorbeeld werd op basis van Masliahs werk goedgekeurd voor zulke tests. In die tests werkte het middel niet beter dan een placebo, maar gaf het wel meer bij-effecten, zoals duizeligheid en hoofdpijn.

"Schokkend", zegt ook Marcel Verbeek, hoogleraar neurodegeneratieve aandoeningen aan het Radboudumc en zelf niet betrokken bij het onderzoek. "Alleen al de omvang is indrukwekkend, met 132 artikelen. Maar minstens zo schokkend is dat het om een directeur bij het NIH gaat, die heel veel macht heeft over onderzoeksgeld. Je zou hopen dat zo iemand de vleesgeworden integriteit is."

Slecht voor vertrouwen

Daarnaast is het ook een smet op het blazoen van het alzheimer- en parkinson-onderzoek, zegt Verbeek. "Het doet het algemene vertrouwen in de wetenschap geen goed. Dat raakt dus ook de 99,9 procent goede en eerlijke wetenschappers."

Vaak wordt publicatiedruk onder wetenschappers als een reden gezien voor onvolkomenheden in publicaties, maar hier lijkt iets anders aan de hand te zijn: "Kennelijk worden sommige mensen gedreven door een enorme geldingsdrang, en verliezen ze de integriteit uit het oog."

Tientallen jaren aan Nederlandse wielergeschiedenis krijgen eindelijk een plek. Het Nederlands Wielersport Museum is een stap dichterbij. De plannen daarvoor zijn vandaag gepresenteerd in Hoogerheide, in West-Brabant. En dat is voor ambassadeur en oud-wielrenner Rini Wagtmans een droom die na bijna 40 jaar uitkomt.

Wagtmans, zelf een befaamde renner, won in 1970 drie etappes in de Tour de France. Zestien jaar later, in 1986, schreef hij voor het eerst een brief, toen nog aan de gemeente Rucphen, met het idee om een nationaal museum te openen voor de sport.

De truien, trofeeën en andere relikwieën liggen nu veelal nog bij de renners van toen thuis, op zolder of in de garage. Daar moet, als alle plannen zijn goedgekeurd, volgend jaar verandering in komen. In een nieuw complex komt het nationaal museum, samen met een wielersociëteit, appartementen, horeca en een reisbureau voor fietstours.

Ook zal er in het museum een grote collectie fietsen en gele truien komen. Verder is het plan om ook met materiaal van het museum voor Beeld en Geluid samen te werken en per seizoen wisselende tentoonstellingen en exposities te laten zien, van baanwielrennen tot de grote rondes.

Verslaggever Joris van Poppel krijgt een rondleiding op de plek waar het museum moet komen:

De keuze voor de plaats in West-Brabant komt niet uit de lucht vallen. Het is een regio waar veel grote namen uit de wielersport vandaan komen zoals Wim van Est, de eerste Nederlander met een gele trui. Het is het geboortedorp van Adrie van der Poel; de vader van wereldkampioen Mathieu van der Poel. Hoogerheide is ook de plaats waar de wereldbekerwedstrijd veldrijden wordt gehouden. De locatie van het nog te bouwen museum ligt vlak bij de finish.

Het Nederlands Wielersport Museum moet in oktober volgend jaar aan de Scheldeweg de deuren openen.

Toen PVV-minister Faber haar opt-outbrief stuurde naar de Europese Commissie wachtte premier Orbán niet lang met een bericht op X: "Eindelijk een dappere regering. Waar kan Hongarije zich hiervoor aanmelden?"

De kabinetsdeelname van de PVV leunt volgens de partij op "het strengste asielregime ooit". Een ruzie in de coalitie over precies dat beleid kan Wilders niet gebruiken. Voor hem zelf staat er met kabinetsdeelname meer op het spel dan het nationale belang. Hij is, al mocht hij geen premier worden, met zijn PVV ook het voorbeeld in de opmars van gelijkgestemde Europese partijen, die nieuwsgierig meekijken hoe het gaat.

Hoe groter die partijen in de Europese landen worden, hoe makkelijker Wilders die macht ook kan gebruiken voor zijn invloed op Nederlands beleid. Luister naar mij, kan hij zeggen, kijk eens hoe groot we bij elkaar zijn.

Wilders laat zich regelmatig zien op het internationale toneel. Hij ontmoette de Oekraïense president Zelensky op een congres in Italië waar ook premier Meloni was, hij belde met de Israëlische minister van Defensie en ging langs bij Europese collega's.

Over anderhalve week gaat Wilders weer naar Italië voor een ontmoeting met Matteo Salvini, de partijleider van Lega en minister in het kabinet-Meloni en de Hongaarse premier Orbán. Een spannend bezoek, waar ze Wilders zullen vragen naar de stand van zaken van 'zijn' kabinet.

Wilders en Salvini sloten zich afgelopen zomer aan bij de door Orban opgerichte Europese fractie Patriots for Europe, die de Trumpachtige-slogan Make Europe great again gebruikt. Het was mede een initiatief van de Tsjechische partij Ano en de Oostenrijkse FPÖ van Herbert Kickle, die zondag naar verwachting de landelijke verkiezingen gaat winnen.

De agenda van dit politieke samenwerkingsverband wordt gedomineerd door een streng asielbeleid, nationalisme en traditionele (christelijke) waarden. Door politicologen wordt hun agenda radicaal-rechts en populistisch genoemd.

Ook andere oude bekenden van Wilders sloten zich snel aan: Rassemblement National van Marine le Pen, het Spaanse Vox van Santiago Abascal, zusterpartij Vlaams Belang, Morten Messerschmidt met de Deense Volkspartij en Chega uit Portugal. De Italiaanse Meloni richtte een eigen fractie op maar zal altijd "een vriend en bondgenoot" blijven, zei Abascal.

De partijen stappen over hun soms grote onderlinge verschillen heen. De meer liberale partijen zwijgen bijvoorbeeld over het anti-lhbti-beleid van Orbán, Le Pen sloopte het antisemitisme uit haar partij en Wilders steunt nu Oekraïne. Wat hen samenbindt is het stoppen van de instroom van asielzoekers. Een politieke strategie die ook gebaseerd is op: samen zijn we groot.

De samenwerking kent een lange voorgeschiedenis waar Wilders een grote rol in speelt. De partijen werden in eigen land vaak met de nek aangekeken en buiten coalities gehouden. Toch bleven zij de kiezers opzoeken en die wisten hun strenge asielagenda steeds meer te waarderen.

"2017 wordt het jaar van de revolutie in Europa", zei de PVV-leider op een internationaal verkiezingscongres. "Een patriottistische lente zal aanbreken."

De partijen zitten sindsdien inderdaad bijna allemaal in de lift. Wilders werd vorig jaar zelfs de grootste bij nationale verkiezingen en neemt deel aan een kabinet met streng asielbeleid als speerpunt. "Het toont aan dat ons gezamenlijke gedachtengoed, het verdedigen van nationale belangen, nu aan de winnende hand is in Europa", zei partijvoorzitter Jordan Bardella van Rassemblement National.

De partijen hebben weinig vertrouwen in de huidige EU. Daarom proberen ze die "van binnenuit" te veranderen. Nog belangrijker vinden ze het om groot te worden in eigen land zodat zij daar de wetgeving kunnen veranderen.

Wilders en de andere partijleiders helpen elkaar daar zo veel mogelijk bij. Ze steunen elkaar in verkiezingscampagnes, spreken op elkaars congressen en zoeken gezamenlijk de publiciteit. Elke overwinning wordt via sociale media, zeker via Wilders' favoriete medium X, breed uitgemeten en gedeeld.

Maar het mogelijke stranden van de asielnoodwet gooit roet in het eten. Coalitiepartij NSC legde een bommetje onder de afspraak die voor Wilders juist het belangrijkst is. Willen de andere partijen dat Wilders de coalitie nog ziet zitten, dan moeten ze met een oplossing komen.

Volgende week staat het onderwerp al op de agenda van de ministerraad. Gaat die vergadering van start zonder goede voorbereiding en zonder plan om Wilders tevreden te houden, dan is de uitkomst zeer onzeker.

De Gouden Griffel, de belangrijkste literatuurprijs voor kinderboeken, gaat dit jaar naar Het kleine heelal, geschreven door Annejan Mieras. Dat is bekendgemaakt in het NOS Jeugdjournaal. Volgens de jury is het winnende boek "het ultieme kinderboek, dat alles heeft om uit te groeien tot een klassieker".

Het boek gaat over een meisje dat vanwege allerlei tegenslagen met haar moeder in een caravan op camping 'Het kleine heelal' belandt. Daar beleeft ze allerlei avonturen en ontmoet ze interessante mensen.

De jury, onder leiding van voormalig nieuwslezer Noraly Beyer, noemt Het kleine heelal "kundig en liefdevol gecomponeerd".

Auteur Mieras was lang werkzaam als architect en werkt inmiddels al jaren als docent op een basisschool. Het kleine heelal is haar derde boek.

Gouden Penseel

Het Gouden Penseel, de prijs voor het best geïllustreerde kinderboek, werd toegekend aan Jeska Verstegen. Haar bekroonde illustraties staan in Het touw en de waarheid van Marco Kunst.

"De uitzonderlijke wijze waarop tekst en beeld hier samenvloeien, de manier waarop dit verhaal duiding geeft aan onze tijd en vernieuwing binnen het werk van deze illustrator, maken dat de Penseeljury met genoegen en overtuiging een Gouden Penseel toekent", aldus het juryrapport.

De Griffels en Penselen zijn de bekendste en meest prestigieuze juryprijzen voor kinderboeken in Nederland. De winnaars zijn bekendgemaakt in aanloop naar de Kinderboekenweek, die woensdag 2 oktober van start gaat. Het thema is dit jaar 'Lekker Eigenwijs'.

Het Openbaar Ministerie is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar fatbikeverkoper La Souris en eigenaar Armando Muis. Dat bevestigt een woordvoerder van het OM.

Volgens het OM staat het onderzoek los van de uitzending van vandaag van consumentenprogramma BOOS over het bedrijf. Het programma stelde dat La Souris de afgelopen jaren waarschijnlijk tienduizenden fatbikes met te sterke motoren heeft verkocht.

Een fatbikemotor mag in Nederland een vermogen van maximaal 250 watt hebben. Uit onderzoek van BOOS zou blijken dat het bedrijf fatbikes verkocht met een vermogen van 500 tot 750 watt.

Ook de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt zich bezig met de fatbikeverkoper. Vorige maand werden 1100 fatbikes van La Souris in beslag genomen, omdat ze volgens de inspectie niet veilig zijn.

Reactie: onjuiste test

In een reactie zegt Armando Muis, eigenaar van La Souris, dat het bedrijf achter zijn producten staat. "Wij leveren alleen legale fatbikes. De inspectie heeft een onjuiste test gedaan. Ze hebben halffabricaten onderzocht, die nog niet door onze eindprocedure zijn geweest. Wij beveiligen onze fatbikes altijd tegen manipulatie, voordat ze bij ons de deur uit gaan."

Over het onderzoek van BOOS zegt het bedrijf: "Het programma baseert zich op inkoopfacturen in plaats van laboratoriumonderzoek. BOOS heeft ons al veroordeeld voordat het onderzoek van het OM is afgerond."

Tweede Kamer

De fatbike is al langer onderdeel van politieke en maatschappelijke discussie. Op dit moment mag iedereen nog op een fatbike rijden, ook jonge kinderen. De e-bike met dikke banden mag maximaal 25 kilometer per uur kunnen rijden, maar wordt soms ook opgevoerd tot wel 45 of 50 kilometer per uur. De Tweede Kamer nam deze week een motie aan om het gebruik van fatbikes door kinderen onder de 14 jaar te verbieden.

In de Indiase deelstaat Bihar zijn ten minste 46 mensen verdronken tijdens een jaarlijkse hindoeïstische traditie. De meeste slachtoffers waren kinderen. Drie mensen zijn nog vermist, melden lokale media.

De meeste kinderen verdronken tijdens het baden en bij onderdompelingen in rivieren en plassen. Dat er zoveel slachtoffers zijn komt waarschijnlijk door de zware regenval van de afgelopen tijd. Rivieren zijn daardoor dieper en wilder dan gebruikelijk. Hulpdiensten zijn nog op zoek naar overlevenden.

Jaarlijks ritueel

In Bihar viert de bevolking het jaarlijkse Jiviputrika Vrat-ritueel. Dat is een traditie waarbij vrouwen 24 uur lang vasten en gebeden verrichten voor het welzijn van hun kinderen.

Tijdens die viering bewegen de vrouwen zich door het water met kinderen aan hun zijde. Dat doen ze om zichzelf te reinigen, waar traditiegetrouw een onderdompeling bij hoort.

Vaker doden

Er vallen vaker doden in India tijdens religieuze vieringen, meestal doordat mensen in de verdrukking komen. In juli stierven er op die manier ten minste 121 mensen bij een bijeenkomst in de buurt van New Delhi. Dat er zulke grootschalige verdrinkingen plaatsvinden is zeldzaam, meldt persbureau Reuters.

De Indiase overheid biedt de families van de slachtoffers een compensatie van ongeveer 4000 euro aan.

Hij was 47 jaar en 7 maanden in afwachting om geëxecuteerd te worden voor de moord op zijn baas, diens vrouw en hun twee kinderen. Maar nu is hij vrij. Iwao Hakamada (88) is door een Japanse rechtbank vrijgesproken nadat was vastgesteld dat het tegen hem gebruikte bewijsmateriaal nep was.

Vandaag stonden zo'n 500 mensen in de rij voor een plek in de rechtszaal in Shizuoka om de uitspraak bij te wonen. Toen het vonnis werd uitgesproken, klonk er gejuich van sympathisanten die zich buiten de rechtbank hadden verzameld.

Hakamada was zelf niet aanwezig. Tientallen jaren van gevangenschap, vaak in eenzame opsluiting en met de altijd aanwezige dreiging van executie, hebben een zware tol geëist van zijn geestelijke gezondheid.

Toen tien jaar geleden een nieuw proces werd gestart, mocht hij dat proces afwachten buiten de gevangenismuren. Hij leefde sindsdien bij zijn zus Hideko, die nu 91 is. Zij vocht tientallen jaren om zijn naam te zuiveren en mocht nu dan eindelijk horen dat haar broer werd vrijgesproken. "Toen ik dat hoorde, was ik zo ontroerd en blij dat ik niet kon stoppen met huilen", vertelde ze aan verslaggevers.

Hakamada, een voormalig professioneel bokser, werkte in 1966 in een miso-verwerkingsfabriek toen de lichamen van zijn werkgever, diens vrouw en twee kinderen uit hun huis werden gehaald dat in brand was gestoken. De vier gezinsleden waren doodgestoken en lokale autoriteiten zeiden dat Hakamada erachter zat. Hij zou na zijn daad 200.000 yen hebben meegenomen, oftewel ruim 1000 euro.

Hakamada ontkende aanvankelijk schuld, maar later bekende hij toch. Volgens Hakamada was dat een gedwongen bekentenis. Hij zei dat hij was mishandeld en was onderworpen aan ondervragingen die tot twaalf uur per dag duurden. Desondanks leverde de bekentenis in 1968 een veroordeling op tot de doodstraf.

Het decennialange juridische gevecht draaide uiteindelijk om kleding die een jaar na de arrestatie van Hakamada in een tank met miso (gefermenteerde sojabonenpasta) werd gevonden.

Die kleren, waarop ook bloed zou zijn aangetroffen, werden gebruikt om Hakamada te kunnen veroordelen. De advocaten van Hakamada hebben jarenlang bestreden dat de kleren konden worden gelinkt aan hun cliënt. Ze zeiden dat aangetroffen DNA niet overeenkwam met dat van de oud-bokser.

Ook voerden zijn advocaten de mogelijkheid op dat politie het bewijsmateriaal had gefabriceerd. Uiteindelijk ging de rechter mee met deze argumenten, waarop Hakamada een nieuw proces kon beginnen.

Mogelijkheid op beroep

Door de langdurige juridische procedures duurde het tot vorig jaar voordat het nieuwe proces daadwerkelijk begon en tot vanochtend voordat de rechtbank het vonnis uitsprak. Een belangrijk element waar zijn vrijspraak van afhing waren rode vlekken op de kleding die als bewijsmateriaal was opgevoerd.

Doordat de vlekken rood bleven en niet donker waren geworden na langere tijd ondergedompeld te zijn geweest in sojabonenpasta, bleek ermee te zijn geknoeid. Met als gevolg de vrijspraak van Hakamada. Hiertegen is nog beroep mogelijk. De aanklagers hebben twee weken de tijd om dat aan te tekenen.