NOS Nieuws - Algemeen

Het kabinet wil criminelen opsluiten in cellen in Estland. Morgen gaat staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid naar het land in Noordoost-Europa om de mogelijkheden te onderzoeken. Ze spreekt daar met de minister van Justitie.

Er wordt gedacht aan het overplaatsen van een paar honderd gevangenen naar een gevangenis in de plaats Tartu op 1500 kilometer vliegen van Nederland, maar details zijn nog niet uitgewerkt. Zo is nog niet duidelijk of Estland juridisch gezien wel echt cellencapaciteit kan aanbieden aan Nederlandse gevangenen. Er zou bijvoorbeeld geregeld moeten worden dat in de gevangenis het Nederlands recht geldt.

In Nederland is een cellentekort, vanwege een gebrek aan gevangenispersoneel. Om die reden lopen er veroordeelden vrij rond, terwijl ze eigenlijk vast zouden moeten zitten. Coenradie heeft gezegd dat ze daar "buikpijn" van heeft.

Belgen en Noren

Het zou de eerste keer zijn dat Nederland criminelen over de grens gevangenzet. Andersom gebeurde al wel: in het vorige decennium zaten Belgische en Noorse criminelen hun straf uit in ons land. Nederland had toen te kampen met leegstand in de gevangenissen, waardoor banen op de tocht stonden.

Ook het Verenigd Koninkrijk, dat eveneens te maken heeft met een tekort aan cellen, heeft recent de mogelijkheid onderzocht om gedetineerden over te plaatsen naar de gevangenis in Tartu. Maar dat heeft vooralsnog niet geleid tot een overeenkomst tussen Estland en het VK.

De chef van het Israëlische leger, Herzi Halevi, zegt dat de luchtaanvallen in Libanon zullen doorgaan, om Hezbollah te verzwakken en om de weg vrij te maken voor "een mogelijk grondoffensief". Halevi deed zijn uitspraken terwijl hij een bezoek bracht aan het noordelijke front.

Israël heeft tegelijkertijd reservisten opgeroepen voor de strijd tegen Hezbollah in Libanon. Het gaat om twee brigades die zijn opgeroepen. Dat zijn tussen de 4000 en 8000 militairen die nu bovenop het beroepsleger in het noorden van Israël komen.

Premier Netanyahu riep ook het Israëlische veiligheidskabinet bij elkaar. Mogelijk is het daar ook gegaan over de strijd tegen Hezbollah, maar er zijn nog geen details over wat er is besproken.

'Grote klap voor Hezbollah'

Israël begon maandag met het uitvoeren van hevige luchtaanvallen op Libanon. Daarbij vielen volgens Libanon bijna 600 doden. Israël zegt de veiligheid aan de noordgrens te willen herstellen. Het land wil dat er een einde komt aan de raketbeschietingen door Hezbollah, waardoor de tienduizenden geëvacueerde burgers terug kunnen keren naar hun huizen.

Legerchef Halevi sprak vandaag de troepen toe in het noorden van Israël en benoemde opnieuw dat doel. "Om dat te bereiken bereiden we het proces van een manoeuvre voor, wat betekent dat jullie vijandelijk gebied zullen binnengaan, dorpen zullen binnengaan die Hezbollah heeft voorbereid als grote militaire buitenposten, met ondergrondse infrastructuur, verzamelpunten en lanceerposten", zei Halevi.

"Jullie gaan naar binnen, vernietigen de vijand daar en vernietigen op beslissende wijze hun infrastructuur. Dit zal ons in staat stellen om de bewoners van het noorden daarna veilig terug te sturen."

Het hoofd van de noordelijke strijdkrachten van Israël, generaal-majoor Ori Gordin, sprak eerder op de dag van "een grote klap voor de slagkracht van Hezbollah, met de focus op hun vuurkracht, en een zeer grote klap voor de commandanten".

Volgens hem is een volgende fase aangebroken. "Nu moeten we de veiligheidssituatie in het noorden veranderen, en we moeten volledig voorbereid zijn om actie te ondernemen."

Het Israëlische leger zegt vandaag 280 posities van terreurbeweging Hezbollah te hebben geraakt. Het Libanese ministerie van Volksgezondheid zegt dat er bij deze aanvallen 20 doden zijn gevallen.

Het is de derde opeenvolgende dag van hevige Israëlische luchtaanvallen in Libanon, voornamelijk in de gebieden waar Hezbollah actief is. Volgens de VN zijn er de afgelopen dagen 90.000 Libanezen op de vlucht geslagen. Hezbollah zegt door te zullen gaan met raketbeschietingen op Israël zolang er geen staakt-het-vuren is in Gaza.

Terwijl de meeste aandacht afgelopen week uitging naar Libanon, gaat het geweld in de Gazastrook onverminderd door. "Gaza is een non-stopnachtmerrie", zegt VN-chef Guterres. Hulporganisaties vragen aandacht voor het grote tekort aan voedsel en hulp voor de Gazaanse bevolking.

Vorige week nog zei de Israëlische minister van Defensie Gallant dat Israël de focus heeft verlegd naar het noordelijke front. Het betekent dus niet dat het aan het Gaza-front rustiger wordt: alleen al in de afgelopen 24 uur zijn daar zeker 53 doden gevallen, meldt Al Jazeera. Er waren onder meer aanvallen op vluchtelingenkamp Nuseirat, en op huizen bij Rafah en in Noord-Gaza. In een van die huizen kwamen een vrouw en haar vijf kinderen om.

Dagelijks tientallen doden

Afgelopen week waren er vrijwel dagelijks meldingen van luchtaanvallen op huizen en scholen in heel Gaza. Op de grond zijn nog steeds op verschillende plekken beschietingen. Vrijwel elke dag vallen daarbij tientallen doden en gewonden.

Ook op de Westelijke Jordaanoever blijft de situatie gespannen. Israëlische troepen hebben er de laatste tijd meerdere grote invallen gedaan. Vandaag meldt persbureau Wafa dat er invallen zijn in de stad Jenin en dat twee ziekenhuizen zijn omsingeld.

In de laatste 24 uur zijn op de Westoever 35 Palestijnen opgepakt, schrijft Al Jazeera, wat het totaal op bijna 11.000 arrestaties brengt sinds de grootschalige terreuraanslag door Hamas op 7 oktober.

Op sociale media blijven (geverifieerde) beelden naar buiten komen van de vernietigingen in Gaza.

Het Gazaanse ministerie van Volksgezondheid waarschuwde dit weekend dat alle ziekenhuizen in de enclave binnen tien dagen zonder stroom zullen zitten. Bijna alle ziekenhuizen kampen er met schade en tekorten. Verschillende ziekenhuizen moesten al deels of volledig sluiten wegens een gebrek aan elektriciteit of brandstof.

Tekort aan noodhulp

Hulpgoederen komen nauwelijks op de juiste plekken terecht. Volgens de hulporganisatie Norwegian Refugee Council wordt een groot deel van de noodhulp nog altijd tegengehouden aan de grens. 83 procent van de voedselhulp komt Gaza nooit binnen, berekende de organisatie.

Daarbovenop wordt een deel van de noodhulp geplunderd voordat het aankomt op de plaats van bestemming. Volgens de Verenigde Naties dreigt nog steeds een hongersnood en hebben alle 2,1 miljoen inwoners dringend voedsel nodig.

Het ministerie van Gezondheid in de Gazastrook, dat valt onder Hamas, meldt dat het totale dodental in Gaza sinds oktober vorig jaar staat op bijna 42.000, onder wie 11.000 kinderen. Ruim 96.000 mensen raakten gewond. De autoriteiten maken daarbij geen onderscheid tussen burgers en militanten van terreurorganisaties.

'Non-stop nachtmerrie'

Ook deze week dringt de VN weer aan op een wapenstilstand. "Gaza is een non-stopnachtmerrie die de hele regio dreigt mee te sleuren", zei secretaris-generaal Guterres gisteren. "De snelheid en omvang van het doden en vernietigen in Gaza zijn ongekend in mijn jaren als secretaris-generaal."

Guterres herhaalde nogmaals dat er zo snel mogelijk een staakt-het-vuren moet komen, men zich aan het internationaal recht moet houden en dat er een tweestatenoplossing moet komen.

Plan

Het lijkt erop dat Israël andere plannen met Gaza heeft. Netanyahu overweegt een plan waarin staat dat het noorden van Gaza tot militaire zone uitgeroepen wordt, schrijft The Guardian. Alle burgers zouden dan uit het gebied moeten vertrekken en wie overblijft, zal door het Israëlische leger beschouwd worden als terrorist. Zij worden vervolgens net zo lang belegerd totdat de Israëlische gijzelaars worden vrijgelaten of bevrijd.

Dat plan is overigens nog niet goedgekeurd, maar zou wel worden besproken in de Israëlische regering. Verschillende Israëlische militaire kopstukken zouden erachter staan, maar er is ook weerstand.

Netanyahu heeft tot nu toe weinig losgelaten over wat zijn plan met Gaza is, zegt professor Eyal Zisser van de Universiteit van Tel Aviv tegen The Guardian: "En aangezien er geen zicht is op een overeenkomst of een staakt-het-vuren in de nabije toekomst, zal de situatie blijven zoals hij is."

Stripfiguur Donald Duck en zijn buurman Bolderbast krijgen vandaag nieuwe buren. Het weekblad heeft de nieuwe buurtgenoten vanmiddag voorgesteld in het Rijksmuseum in Amsterdam, dat komende maand aandacht besteedt aan de familie Duck.

In de straat in Duckstad betrekt Eva Hamerslag een leegstaande woning samen met haar zoon Lex. De ruzies van de buurmannen leidden ertoe dat de vorige buren vertrokken en het huis weer leeg kwam te staan.

De personages zijn bedacht door de 9-jarige Eva. Zij werd geselecteerd als een van de vijf finalisten uit de 7000 inzendingen voor een tekenwedstrijd ter ere van het 90-jarige bestaan van het stripfiguur. Er waren 300 kinderen en genodigden aanwezig bij de bekendmaking van haar personages.

Dat de eenden bruin gekleurd zijn is opvallend omdat de strip vooral uit witte eenden bestaat, zoals Donald Duck, zijn neefjes Kwik, Kwek en Kwak en zijn vriendin Katrien. Volgens hoofdredacteur Ferdi Felderhof is dit geen redactionele keuze, maar geeft dit wel aan dat er onder de lezers behoefte is aan diverse verhalen.

Duizenden stemmen

De nieuwe buurvrouw is een eend die werkt als timmervrouw. "Eva Hamerslag maakt van alles zelf voor in en om haar huis. Ze kan niet tegen verspilling en ziet in alles iets dat ze kan hergebruiken", schreef de winnares van de tekenwedstrijd bij haar inzending.

Eva Hamerslag kan volgens haar bedenker niet goed tegen ongelijkheid. "De ruzie tussen haar buurmannen vindt ze maar kinderachtig." De zoon van Eva, Lex, heeft als hobby programmeren. Via een groot online netwerk met andere kinderen lost hij 's nachts problemen op.

Meer dan 20.000 kinderen brachten hun stem uit bij de verkiezing van de nieuwe personages. De nieuwe karakters zijn te zien op de cover en in het openingsverhaal van het weekblad. Ook verschijnt Eva Hamerslag in toekomstige verhalen van de Nederlandse editie van Donald Duck.

Nog steeds populair

De Nederlandse versie van het weekblad bestaat 72 jaar. In de Verenigde Staten was Donald Duck voor het eerst te zien in 1934. Het tijdschrift verschijnt wekelijks en had in 2022 een oplage van ruim 200.000 exemplaren.

Twee jaar geleden bestond 'de Donald Duck' in Nederland 70 jaar:

De top van de Duitse Groenen treedt terug na de verkiezingsnederlaag van de partij in de deelstaat Brandenburg.

Voorzitters Ricarda Lang en Omid Nouripour maakten de stap bekend op een persconferentie. "Het is tijd voor een nieuw begin", aldus de bestuurders.

De Groenen kregen in Brandenburg zo'n 4 procent van de stemmen. Bij de vorige deelstaatverkiezingen in 2019 was dat nog ruim 10 procent. De partij verloor de afgelopen maanden ook al bij de stembusgang in Thüringen en Saksen en de verkiezingen voor het Europees Parlement. De radicaal-rechtse AfD won juist fors en werd in Thüringen zelfs de grootste.

Diepste crisis in tien jaar

"De uitslag in Brandenburg op zondag is een teken dat onze partij zich in de diepste crisis in tien jaar bevindt", zei Nouripour. "Het is tijd om het lot van onze geliefde partij in de handen van anderen te leggen."

Lang blikte ook alvast vooruit naar de landelijke parlementsverkiezingen volgend jaar. "Niet zomaar verkiezingen", volgens haar. De partij moet zich volgens haar voorbereiden op een drastisch veranderd politiek klimaat. "Het wordt een keuze tussen een land dat zich richt op het bereiken van welvaart door vast te houden aan klimaatneutraliteit of een land dat wordt geleid door mensen die zich van dat alles willen distantiëren."

De leden van de Groenen zullen half november op een partijcongres een nieuw bestuur kiezen.

Personeelsleden van de inmiddels gesloten jeugdzorginstelling Woodbrookers in Friesland worden niet vervolgd. Drie oud-cliënten hadden aangifte gedaan vanwege misstanden in de instelling. Het Openbaar Ministerie oordeelt dat het personeel niet strafbaar heeft gehandeld.

In Woodbrookers woonden jongeren van 12 tot 18 jaar met gedrag- en psychiatrische problemen. Het behandelcentrum in Kortehemmen kwam vorig jaar in opspraak na een kritisch rapport waaruit bleek dat kinderen soms de nacht doorbrachten in de isoleercel en met geweld of pijnprikkels in bedwang werden gehouden, zoals een arm- of beenklem.

Jeugdhulp Fryslân (waar Woodbrookers onder viel) maakte excuses en de directeur stapte op.

Protocollen

Hoewel uit onderzoek blijkt dat er inderdaad meerdere incidenten hebben plaatsgevonden bij Woodbrookers, oordeelt de officier van justitie dat medewerkers zich aan de toen geldende protocollen hebben gehouden.

Volgens het OM werden de medewerkers soms geconfronteerd met onvoorspelbare situaties waarbij ingrijpen noodzakelijk was. Het inzetten van pijnprikkels was volgens het OM niet gericht op het veroorzaken van pijn maar had als doel om de controle terug te krijgen.

Een van de oud-cliënten die aangifte deed, is erg teleurgesteld over het besluit en wil alsnog proberen vervolging afdwingen via een klachtenprocedure, zegt ze tegen Omrop Fryslân.

Oekraïners

Afgelopen mei is Woodbrookers definitief gesloten. De gemeente Smallingerland gaat in het pand Oekraïense vluchtelingen opvangen.

Een meerderheid van de ambassadeurs van de 27 landen in de Europese Unie (EU) is voor een verlaging van de beschermde status van de wolf. Dat voorstel werd vorig jaar gedaan door Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. Alleen Spanje en Ierland zijn volgens diplomatieke bronnen tegen.

De Commissie wil de status verlagen van "strikt beschermd" naar "beschermd". In bepaalde omstandigheden mag de wolf dan worden verjaagd of bejaagd. Dat kan betekenen dat het dier wordt afgeschoten. Nederland is voor dit plan. Morgen nemen de EU-ministers via een stemming een definitief besluit.

Dan is het nog niet zeker dat het dier minder beschermd wordt. De huidige status is namelijk vastgelegd in de Conventie van Bern, een internationaal verdrag met afspraken over het behoud van dieren- en plantensoorten. Niet alleen EU-landen hebben dit verdrag ondertekend, maar ook Burkina Faso, Marokko, Tunesië en Senegal. De EU-landen moeten deze landen dus nog overhalen om het verdrag aan te passen bij de volgende vergadering in december.

Als dat lukt, moet de Commissie een voorstel doen om de Habitatrichtlijn aan te passen. Voorlopig geniet de wolf in ieder geval nog van zijn "strikt beschermde" status.

Er zijn nu ongeveer 20.000 wolven in Europa. Volgens een analyse van de Europese Commissie is het mogelijk om het aantal wolven terug te brengen.

Maar wetenschappers gespecialiseerd in wolven betwijfelen dat. Er zijn weliswaar veel wolven, klonk het gisteren bij een conferentie in het Europees Parlement, maar de soorten zijn volgens wetenschappers genetisch gezien niet sterk genoeg. Ook hebben wolven nog altijd te maken met illegale jacht.

'Nog steeds kwetsbaar'

Europarlementariër Anja Hazekamp van Partij voor de Dieren spreekt van "een triest besluit dat het voortbestaan van de wolf in Europa opnieuw op het spel kan zetten". "De wolf is nog steeds kwetsbaar en verkeert in zes van de zeven Europese biogeografische regio's in ongunstige staat van instandhouding."

De partij vindt dat er moet worden ingezet op "vreedzame co-existentie". "Bijvoorbeeld door betere publieksvoorlichting over hoe om te gaan met de wolf en door buitengehouden dieren beter te beschermen."

De BoerBurgerBeweging is daarentegen blij met de eerste stap om de beschermde status af te zwakken. "Een verlaging van de beschermde status geeft straks meer juridische ruimte voor actief beheer van wolven, waarop ons Nederlandse platteland al veel te lang wacht", vindt BBB-Europarlementariër en delegatieleider Sander Smit.

Het is een jaarlijks terugkerend beeld: kinderen die langs de deuren gaan om Kinderpostzegels te verkopen om geld op te halen voor kinderen die te maken hebben met armoede, eenzaamheid of problemen thuis. Dit jaar staat de week in het teken van een jubileum: het 100-jarig bestaan van Kinderpostzegels.

Vanochtend onthulde prinses Margriet de speciale jubileumeditie van de postzegels. Dit jaar zullen kinderen interactieve zegels verkopen, met een QR-code erop. Wie de code met een telefoon scant, komt op een website terecht waar een videoboodschap kan worden opgenomen. Ontvangers van de postzegels kunnen die opname dan bekijken. Kiezen voor 'gewone' kinderpostzegels kan ook.

Zo zag de onthulling eruit:

De Kinderpostzegel is in 1924 in het leven geroepen. Bij koninklijk besluit is toen vastgelegd dat er in Nederland postzegels uitgegeven mogen worden met een toeslag voor "het misdeelde kind". Met de actie werd 51.000 gulden opgehaald voor voogdijkinderen.

De Kinderpostzegelactie, zoals mensen hem nu kennen, is later ontstaan. In 1948 liet een schoolmeester uit het Zuid-Hollandse Waarder de kinderen van zijn basisschool langs de deuren gaan met de zegels. Volgens de meester konden kinderen zo leren hoe zij mensen benaderen, verhalen vertellen en contant geld gebruiken. Zijn idee sloeg aan en een jaar later kwam er een landelijke actie.

Sindsdien zijn met de opbrengst van de Kinderpostzegels verschillende goede doelen voor kinderen gesteund. Zo heeft de organisatie de opzet van de Kindertelefoon gefinancierd en een bijdrage geleverd bij het in het leven roepen van de Kinderombudsman. Ook ondersteunt ze verschillende projecten voor het welzijn van kinderen in het binnen- en buitenland.

Veerkracht

Anno 2024 kunnen kinderen naast zegels ook pleisters, tassen en kaartjes aanbieden aan de deur. Ze lopen niet meer met contant geld over straat; mensen kunnen via een QR-code betalen.

Ondanks het afnemende gebruik van postzegels is de populariteit van de Kinderpostzegels in de afgelopen jaren niet afgenomen, ziet de organisatie. Volgens een woordvoerder neemt de opbrengst elk jaar toe. In 2023 werd er nog ruim 9,6 miljoen euro opgehaald, een jaar daarvoor was dat zo'n 9 miljoen euro.

De postzegels zijn door de jaren heen wel duurder geworden. Dat komt doordat PostNL de prijs van een zegel bepaalt; daarbovenop komt de toeslag van 54 cent.

Dit jaar staat het thema 'superkracht' centraal. De stichting wil aandacht vragen voor kinderen die het thuis moeilijk hebben. "Daar ontbreekt een goede basis om veerkrachtig te zijn", schrijft Kinderpostzegels in een toelichting. "We versterken de veerkracht en dat is als een superkracht."

Russische troepen zijn begonnen aan een grote aanval op de Oekraïense plaats Voehledar, in het zuiden van de Donbasregio. Het stadje is strategisch belangrijk. Oekraïense troepen hebben er sinds het begin van de oorlog stand gehouden maar staan nu onder zware druk.

Russische troepen trekken het stadje binnen, is op beelden te zien die door persbureau Reuters zijn gedeeld. Voehledar is een kleine mijnwerkersstad, maar wel een belangrijk verdedigingspunt. De zorg aan Oekraïense kant is dat als als het leger dit steunpunt verliest, een heel stuk van de zuidelijke Donbas-regio moeilijker te verdedigen wordt. Rusland bezet op dit moment 80 procent van de Donbas.

"Russische eenheden zijn Voehledar binnengedrongen, de bestorming van de stad is begonnen", meldt Joeri Podoljaka, een pro-Russische militaire blogger. Meerdere pro-Russische oorlogsbloggers bevestigen de aanval.

Rusland heeft de afgelopen jaren grote verliezen geleden bij eerdere aanvallen op Voehledar, dat een soort fort is. Frontale aanvallen mislukten steeds, dus valt Rusland nu de flanken aan. De Oekraïners dreigen zo omsingeld te worden. De afweging is hoelang ze blijven verdedigen en tegen welke prijs.

Beelden van de Russische aanval op Voehledar die op sociale media zijn gedeeld:

Tekorten

Oekraïne kampt met een tekort aan troepen en materieel. Het gaat bijvoorbeeld om luchtverdediging die ook aan het front nodig is om bommenwerpers op afstand te houden. Daarom kunnen ze heel weinig doen tegen Russische bommenwerpers die zweefbommen afwerpen, ook op Voehledar.

Daarnaast klagen Oekraïense commandanten dat wapenleveranties uit het Westen, vooral munitie, niet snel genoeg doorkomen. Russen kunnen daardoor verder oprukken en meer granaten afschieten.

De Russen hebben ook geleerd van fouten in het verleden. Ze zijn effectiever geworden in de aanval, ook al gaat dat gepaard met gigantische verliezen, tot wel duizend mensen (doden en gewonden) per dag volgens de Britse militaire inlichtingendienst.

Op andere plekken heeft het Oekraïense leger meer succes. Zo is het gelukt een tegenoffensief te stoppen in Koersk, een Russische regio die Oekraïne begin augustus binnenviel. Ook is het gelukt Russische troepen verder de stad Vovchansk in de buurt van Charkiv uit te drijven.

'Overwinningsplan'

President Zelensky is momenteel in de VS voor overleg met een reeks wereldleiders. In de marge van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties sprak hij met de leiders van Duitsland, India en Japan. Vandaag spreekt hij de Algemene Vergadering toe.

Morgen reist de Oekraïense leider naar Washington voor een ontmoeting met de Amerikaanse president Biden. Zelensky wil Biden, en ook de presidentskandidaten Harris en Trump, zijn 'overwinningsplan' presenteren, een plan dat Oekraïne de slagkracht moet geven om op te rukken en Rusland aan de onderhandelingstafel te dwingen.

Zelensky hield de VN-Veiligheidsraad gisteren voor dat de oorlog niet alleen door onderhandelingen beëindigd kan worden, en dat Rusland "tot vrede gedwongen moet worden".

Een woordvoerder van het Kremlin noemde dat plan vandaag "een fatale fout die gevolgen zal hebben voor Kyiv".

Hoe komen onze journalisten aan hun nieuws? Hoe bereidt een presentator zich voor op een uitzending? Hoe leg je ingewikkeld nieuws uit aan jongeren? En ook: binnenkort zijn de verkiezingen in Amerika. Hoe doet de NOS daar verslag van op radio, tv en online? En wat komt daar allemaal bij kijken?

Dat komt allemaal aan de orde tijdens de publieksbijeenkomst NOS Bij Jou op dinsdag 22 oktober in Amersfoort.

Jij kunt daarbij zijn en je eigen vragen stellen aan Simone Weimans (NOS Journaal), Devran Alkas (NOS op 3) en Fleur Wallenburg (Nieuws en Co).

Als het gaat om de Amerikaanse verkiezingen kun je je vragen richten tot Rudy Bouma (correspondent Noord-Amerika), Margot Oosterwechel (coördinator bij de Buitenlandredactie) en twee NOS'ers die speciaal voor de verkiezingen naar de VS gaan: Simone Tukker (verslaggever) en Maxime de Vries (NOS Stories).

Winfried Baijens leidt deze avond (19.30-22.00 uur) en ontvangt jou graag. Inschrijven voor NOS Bij Jou is gratis en kan via deze link.

Vier leerlingen van een middelbare school in Amsterdam-Zuid zijn gisteren door een groep jongeren belaagd. Een leerling werd beroofd en raakte gewond. Dat gebeurde vlak buiten de hekken van de school. De school en politie bevestigen het voorval aan stadsomroep AT5.

In een brief aan ouders en leerlingen spreekt de rector van het Hervormd Lyceum Zuid over een "ernstig incident". Volgens de rector kon erger worden voorkomen doordat een van de leerlingen de hulp van twee docenten inschakelde. Over de ernst van de verwondingen is niets bekendgemaakt.

De school zegt nauw contact te hebben met de politie, gemeente en andere scholen over het vervolg van het incident en de veiligheid in het algemeen.

Straatroven

Eind vorig jaar vonden er in stadsdeel Zuid meerdere straatroven plaats in de buurt van scholen en op andere plekken. Bij de straatroven werden veelal mobiele telefoons, geld of draadloze oortjes buitgemaakt. Zo werden in november in een week tijd drie leerlingen van het Vossius Gymnasium beroofd. Uiteindelijk werden zeven - deels minderjarige - verdachten aangehouden.

"Het leek erop dat vorig jaar - met de arrestatie van enkele jongeren - de grootste problemen in Amsterdam-Zuid waren opgelost", aldus de rector in de brief. "Nu blijkt toch dat we helaas op onze hoede moeten zijn."

Het is niet duidelijk of er een verband is tussen de berovingen van vorig jaar en het incident van gistermiddag. De politie doet onderzoek, aldus een woordvoerder tegen de omroep.

Oud-burgemeester Pieter van Maaren van Zaltbommel moet een boete van 750 euro betalen omdat hij zonder vergunning zijn monumentale pand heeft laten renoveren. Dat heeft de rechtbank in Arnhem bepaald. De nieuwe kozijnen en ramen kostten hem eerder al zijn baan.

Het eeuwenoude pand in de Gelderse plaats heeft de status van rijksmonument. Daarom mogen er geen veranderingen aan het uiterlijk plaatsvinden. De burgemeester had toestemming om achterzetramen te plaatsen in de bestaande kozijnen, maar koos uiteindelijk voor nieuwe kozijnen met dubbel glas.

De monumentencommissie schreef in een brief aan de gemeenteraad en de commissaris van de Koning dat de CDA'er "willens en wetens" de wet had overtreden.

Naïef

"Ik ben oprecht naïef geweest", zei Van Maaren tijdens de zitting. "Ik heb er dubbel monumentenglas in gestopt en heb met de beste bedoeling onderhoud gepleegd", citeert Omroep Gelderland. "Ik heb veertig jaar bij de overheid gewerkt en me keurig gedragen. Ik ben echt op mijn ziel getrapt", aldus de oud-burgemeester.

Justitie eiste een boete van 1500 euro en zei dat de burgemeester gezien zijn functie beter had moeten weten. "Als eigenaar van een rijksmonument moet je je goed infomeren over wat wel en niet kan. Er valt u iets te verwijten", oordeelde de rechter.

De rechter erkent dat de gevolgen voor Van Maaren - die vanwege de ophef opstapte als burgemeester - groot waren en legt daarom een lagere boete op. "Dat iemand voor zo'n feit zijn baan verliest, dat is echt uitzonderlijk. Maar de voorbeeldfunctie speelt ook mee", aldus de rechter.

Greenpeace kan doorgaan met de rechtszaak tegen de Nederlandse overheid, waarin de milieuorganisatie eist dat de Nederlandse staat meer gaat doen om Bonaire te beschermen tegen klimaatverandering. Greenpeace wil ook dat Nederland werkt aan het sneller terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen.

Begin dit jaar stapten acht bewoners van het Caribische eiland samen met Greenpeace naar de rechtbank in Den Haag. Volgens de milieuorganisatie en bewoners heeft de overheid "de plicht haar inwoners te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering". Ze vinden dat er te weinig plannen te zijn om de bewoners van het Caribische eiland veilig te houden.

Bonaire maakt deel uit van Nederland en heeft een aparte status, als bijzondere gemeente. "Voor Europees Nederland ligt er een klimaatadaptiestrategie, een deltaplan en een waterprogramma", zei Greenpeace eerder. "Maar voor Bonaire heeft de Nederlandse overheid geen concrete beschermingsplannen. Midden in de klimaatcrisis is dat onverantwoord."

Bewoners mogen niet meedoen

De rechtbank in Den Haag heeft nu bepaald dat de zaak die Greenpeace Nederland wil aanspannen ontvankelijk is en dat de milieuorganisatie mag opkomen voor het algemeen belang van Bonaire.

De acht bewoners mogen niet meedoen omdat ze volgens de rechter niet goed konden onderbouwen waarom zij 'een eigen rechtstreeks belang' zouden hebben. Greenpeace heeft gevraagd of de bewoners wel mogen spreken tijdens de inhoudelijke zitting.

Greenpeace is blij dat de zaak kan beginnen, maar is kritisch over de gang van zaken. "Het is beroerd dat zoiets nodig om de staat aan zijn eigen afspraken te houden", zegt directeur Marieke Vellekoop van de milieuorganisatie.

Gevoelig voor klimaatverandering

Eerder bleek al uit onderzoek van de Vrije Universiteit in Amsterdam in opdracht van Greenpeace dat Bonaire hard geraakt dreigt te worden door de gevolgen van klimaatverandering. Een deel van het eiland kan door de zeespiegelstijging verdwijnen in zee. Ook kunnen koraalriffen verdwijnen. Die beschermen het eiland nu tegen overstromingen.

Het KNMI constateerde eerder dat de Caribische eilanden gevoelig zijn voor klimaatverandering.

Nederland moet zich beter voorbereiden op een vergrijzende Europese Unie. Dat stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, de WRR, in een nieuw rapport. Nederland zelf is relatief goed voorbereid op de aankomende vergrijzing, maar andere EU-landen minder en dat kan ook hier slechte gevolgen hebben.

De WRR geeft de regering en het parlement onafhankelijk advies over ontwikkelingen die de samenleving op lange termijn kunnen beïnvloeden. Door de vergrijzing zijn er de komende tijd steeds meer ouderen ten opzichte van jongere mensen. Grofweg heb je nu nog een gepensioneerde tegenover drie werkenden en dat gaat richting twee gepensioneerden tegenover drie werkenden.

Hier grote pensioenspaarpotten

Nederland heeft zelf een heel goed pensioenstelsel, waardoor we die vergrijzing relatief goed aankunnen, ziet de WRR. De meeste werknemers zitten namelijk bij een pensioenfonds dat jarenlang geld spaart en belegt voor een pensioen later. Daardoor heeft Nederland veel grotere pensioenspaarpotten dan bijna alle andere EU-landen. In totaal hebben pensioenfondsen nu zo'n 1687 miljard euro aan belegd vermogen. Dat is meer dan 93.000 euro per inwoner.

In andere EU-landen worden pensioenen vaak alleen uit de begroting betaald. De huidige werkende betaalt dan dus voor de huidige gepensioneerde, zoals hier ook met de AOW-uitkering gebeurt.

Hoge pensioenuitgaven

Die minder goed gefinancierde pensioenen in het buitenland kunnen straks allerlei economische problemen veroorzaken, waarschuwt de WRR. Omdat er dan steeds meer uitgegeven moet worden aan pensioenen. "De lasten lopen daar dan heel erg op. En dat kan leiden tot hogere staatsschulden", zegt WRR-onderzoeker Gijsbert Werner.

"Ook kan de inflatie oplopen. Dat is allemaal slecht voor Nederland, omdat we als handelsland nauw verbonden zijn. We hebben een interne EU-markt en met veel landen een gemeenschappelijke munt."

Het belangrijkste advies van de WRR is dat het kabinet in Europese onderhandelingen een punt maakt van meer en langer werken. "Zorgen dat mensen actief kunnen blijven op de arbeidsmarkt tot op hogere leeftijd. Dat moet echt een speerpunt van de EU worden."

Omscholingspunten

Daarbij kunnen landen ook van elkaar leren, vindt Werner. "We hebben nu bijvoorbeeld in Nederland discussie over vroegpensioen voor zware beroepen. In Frankrijk hebben ze al een interessant systeem voor zware beroepen. Daar krijg je een soort punten voor zwaar werk: veel tillen, nachtwerk, en dergelijke. En die punten kun je inzetten voor bijvoorbeeld omscholing tot lichter werk of arbeidstijdverkorting." Volgens hem moeten landen sowieso veel meer inzetten op het omscholen van oudere werknemers, zodat die langer kunnen blijven werken.

Ook adviseert de WRR om de handels- en investeringsbanden aan te halen met nog relatief jonge landen buiten Europa. Want dat kan helpen de impact van de Europese vergrijzing te dempen.

De WRR denkt verder dat het eigenlijk te laat is om in andere landen een pensioenspaarsysteem in te voeren, zoals in Nederland. "Die spaarpotten zijn in Nederland over een periode van tientallen jaren aangelegd. Dat lukt in andere landen niet meer voordat de vergrijzing daar echt op stoom begint te komen", aldus Werner.

De politie heeft vier mannen gearresteerd in verband met de dood van een 38-jarige man uit Leiden. Het lichaam van de man werd begin juni gevonden in zijn eigen appartement. De politie ging al snel uit van een misdrijf.

De verdachten zijn twee mannen uit Leiden van 28 en 29 jaar oud, een man van 28 uit Leiderdorp en een 31-jarige man uit Voorschoten. De laatste is door een arrestatieteam aangehouden. De woningen van de verdachten zijn vanochtend doorzocht.

Eind juni werd ook al een 22-jarige Nederlander in Spanje gearresteerd die wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood van de man. Volgens Omroep West werd hij in Spanje betrapt op blowen achter het stuur en zagen de autoriteiten daarna dat hij in Nederland werd gezocht. Hij is inmiddels overgeleverd aan Nederland en zit nog steeds vast.

Weinig details

De politie wil verder weinig kwijt over de zaak. Zo is niet bekendgemaakt hoe de man om het leven is gekomen. Het slachtoffer werd kort voor zijn dood op 6 juni nog gefilmd in een supermarkt in Leiden. Beelden daarvan zijn in het opsporingsprogramma van Omroep West gedeeld.

De verdachten zitten in volledige beperkingen en mogen alleen contact hebben met hun advocaat.

VN-baas António Guterres waarschuwt dat straffeloosheid, ongelijkheid en onzekerheid in de wereld leiden tot een situatie die "onhoudbaar" is. Dat zei hij bij de opening van de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Hij verwees daarbij naar de oorlogen in Oekraïne, de Gazastrook en Sudan.

De bijeenkomst in New York vindt plaats terwijl de lijst aan crises en conflicten in de wereld groeit. Die onderstrepen dat de VN in zijn huidige vorm nauwelijks in staat is om die conflicten allemaal op te lossen. Daarom staat deze keer ook op de agenda: kan de VN zichzelf opnieuw uitvinden voor de toekomst?

"We kunnen geen toekomst bouwen voor onze kleinkinderen met een systeem dat is gebouwd voor onze grootouders", staat op de grond gedrukt voor de ingang van het VN-hoofdkwartier. Dat citaat van Guterres moet de duizenden diplomaten de weg wijzen naar een soort VN 2.0.

Die organisatie moet inclusiever en effectiever zijn en niet langer gebaseerd zijn op de wereldorde aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Verenigde Naties moeten de huidige machtsverhoudingen beter weergeven, bijvoorbeeld door meer zeggenschap voor grootmacht India of zetels voor Afrika in de Veiligheidsraad.

In die raad kunnen de vijf permanente leden - China, Rusland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten - met hun vetorecht voorstellen van een meerderheid blokkeren. Zo zet Rusland regelmatig z'n vetorecht in bij resoluties over de oorlog in Oekraïne en doet de VS dat bij resoluties over het Israëlische optreden in Gaza.

De eerste stap richting de VN 2.0 is gezet tijdens de 'Top voor de Toekomst', voorafgaand aan de Algemene Vergadering. Daarin hebben de 193 lidstaten een 'Pact voor de Toekomst' aangenomen dat een nieuwe blauwdruk moet zijn om effectiever samen te werken bij grote internationale vraagstukken zoals klimaatverandering, de omgang met kunstmatige intelligentie en conflicten.

'Momentum voor hervormingen'

De permanente leden van de VN-Veiligheidsraad bewijzen al jaren lippendienst aan de hervorming van het machtigste orgaan in oorlog en vrede, maar hebben er baat bij dat alles bij het oude blijft.

Toch denkt Mark Leon Goldberg, presentator van een podcast over de VN, dat er sprake is van een kentering. "We gaan deze week veel horen over hervorming van de Veiligheidsraad, zelfs vanuit onverwachte hoek zoals de regering-Biden."

Hij wijst op het voorstel van Bidens VN-ambassadeur om de Veiligheidsraad uit te breiden met permanente zetels voor Afrikaanse landen. "Ze had het niet over het vetorecht, maar dit is de eerste keer in de twintig jaar dat ik verslag doe van deze vergadering dat er momentum is voor hervormingen in de Veiligheidsraad", zegt Goldberg.

Nervositeit over verkiezingen VS

Voor president Biden, die zich decennialang heeft ingespannen voor een sterk zichtbare rol voor Amerika op het wereldtoneel, was het de laatste keer dat hij de Algemene Vergadering toesprak.

De onzekerheid die het Amerikaanse verkiezingsjaar met zich meebrengt drukt zwaar op deze vergadering, zegt Richard Gowan van de denktank International Crisis Group, die zich bezighoudt met de VN. "Mensen hebben geluisterd naar Biden, maar hun gedachten waren bij iemand anders. En dat is Donald Trump, want daar zijn veel zorgen over. Trump kan de VN veel schade toebrengen als hij dat zou willen."

Trump heeft zich tijdens zijn eerste termijn als president teruggetrokken uit VN-afspraken zoals het Klimaatakkoord van Parijs. Ook zette hij de financiering stop van VN-organisaties als de Wereldgezondheidsorganisatie, UNRWA en Unesco. Biden heeft de geldkraan grotendeels weer opengedraaid, maar in november kan ook de VN wakker worden in een heel andere wereld.

Er is veel onvrede onder de Republikeinen over de kritische houding van de VN als het gaat om Israël, dus is de roep vanuit Trumps partij groot om opnieuw flink te snijden in de financiering.

Wereldwijde gevolgen

De Verenigde Staten nemen op dit moment 22 procent van het VN-budget voor hun rekening en die bijdrage drastisch inkrimpen kan wereldwijd grote gevolgen hebben, bijvoorbeeld bij humanitaire hulp en de bestrijding van ziektes.

Over de mogelijke komst van de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris in het Witte Huis is er minder nervositeit. De verwachting is dat Harris veel van Bidens buitenlandbeleid zal overnemen, maar zeker weten doen ze dat hier niet.

"De VN is geen groot thema in de verkiezingscampagne", zegt Gowan. "Noch voor Harris, noch voor Trump. Dus iedereen hier wacht, kijkt en maakt zich zorgen over wat er gaat gebeuren in november."

In de DNA-databank voor strafzaken zijn in de afgelopen dertig jaar meer dan 400.000 mensen opgenomen. Die grens werd deze zomer bereikt, meldt het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).

In de databank worden de DNA-sporen van verdachten, veroordeelden en overleden slachtoffers opgenomen. Er wordt geen fysiek DNA bewaard, maar een DNA-profiel, dat bestaat uit cijfers die uniek zijn voor elk persoon.

Van alle sporen die door de politie zijn veiliggesteld voor een strafrechtelijk onderzoek levert 62 procent nu een match op met een persoon in de databank, aldus het NFI. Het gaat om zo'n 200 tot 400 matches per maand.

Aanvullend onderzoek

"Soms heb je in een politieonderzoek een spoor waarvan je niet weet van wie het is", zegt hoofd van de DNA-databank Nico van der Geest. "Als je het DNA-profiel van dat spoor opneemt in de databank en vergelijkt met andere sporen en personen, dan vind je misschien een overeenkomst in DNA, een match."

Een match wijst niet gelijk uit of iemand de dader van een misdrijf is. "Het is alleen een aanwijzing, er is altijd nog aanvullend politieonderzoek nodig", zegt Van der Geest.

Eerste persoon opgenomen in 1997

Dertig jaar geleden, in 1994, trad de eerste Nederlandse DNA-wet in werking. In maart 1997 werden vervolgens de allereerste sporen opgenomen in de databank. Die waren afkomstig uit een zaak uit 1992 met een dodelijke afloop. In hetzelfde jaar werd ook voor het eerst het DNA-profiel van een persoon vastgelegd in de databank. Het ging om een verdachte in een ernstige zedenzaak.

De wet schreef toen voor dat alleen het DNA van verdachten van delicten waar een gevangenisstraf van acht jaar op stond werd vastgelegd. Die grens is verlaagd. Inmiddels worden de sporen opgenomen van verdachten van misdrijven waar een gevangenisstraf van minimaal vier jaar op staat.

Wanneer iemand niet langer verdacht wordt van een misdrijf of is vrijgesproken, geeft het Openbaar Ministerie dat door aan de DNA-databank. Daarna worden het DNA-profiel en bijbehorende gegevens uit de databank verwijderd. Ook het celmateriaal wordt vernietigd.

Oud-president Donald Trump is gisteren door de Amerikaanse nationale inlichtingendienst geïnformeerd over plannen om hem te vermoorden, zegt zijn campagneteam. Het zou gaan om "serieuze en precieze bedreigingen van Iran waarbij het doel zou zijn om de Verenigde Staten te destabiliseren en chaos te veroorzaken in het land".

Een woordvoerder van de directeur van de Amerikaanse inlichtingendiensten bevestigt dat er met Trump is gesproken, maar ging verder niet in op de inhoud van het gesprek met de Republikeinse presidentskandidaat.

Iran ontkende eerder dat het zich zou bemoeien met Amerikaanse nationale betrekkingen. De Iraanse delegatie op de VN-top in New York heeft niet gereageerd op vragen van persbureau Reuters over de bedreigingen.

Op X spreekt Trump van "grote bedreigingen op mijn leven door Iran":

In augustus stelde het campagneteam van Trump dat Iran achter een hack in de interne communicatie zat. Het team kwam met die claim nadat het Amerikaanse Politico berichtte over documenten over de campagne van Trump die het nieuwsmedium ontving van een anoniem account. Het Republikeinse team leverde geen bewijs voor de bewering dat Iran achter de hack zat.

Diezelfde maand werd in de VS een Pakistaanse man aangeklaagd die plannen zou hebben gehad om een Trump te vermoorden. Hij zou banden hebben met het Iraanse regime.

De Pakistaan zou een huurmoordenaar hebben willen inschakelen naar aanleiding van de Amerikaanse moordaanslag op de bevelhebber van de Iraanse Revolutionaire Garde, Qassem Soleimani, in 2020. Iran zei toen al meteen de aanslag op Soleimani te willen wreken.

Moordaanslagen

Trump werd twee maanden geleden beschoten tijdens een campagnebijeenkomst in Pennsylvania. De Republikeinse presidentskandidaat raakte daarbij gewond aan een oor.

Vorige week opende de Amerikaanse Secret Service het vuur op een man die zich met een geweer ophield in de buurt van de golfbaan in Florida waar de oud-president op dat moment was. Trump werd hierbij snel en ongedeerd in veiligheid gebracht. Er zijn geen aanwijzingen dat Iran bij deze incidenten betrokken was.

Thailand stelt het huwelijk definitief open voor iedereen. Dat betekent dat ook mensen van hetzelfde geslacht met elkaar kunnen trouwen. Thailand is na Taiwan en Nepal het derde land in Azië dat het huwelijk openstelt voor iedereen.

Een wet die in april en juni al door de verschillende kamers van het parlement was goedgekeurd, is door de koning ondertekend en gepubliceerd. De wet gaat over 120 dagen in.

De pas gekozen premier Shinawatra markeerde het moment met een bericht op X: "Gefeliciteerd met ieders liefde", schreef ze, met de hashtag #LoveWins erbij. De regering onder leiding van de Pheu Thai-partij had van huwelijksgelijkheid een van haar belangrijkste doelen gemaakt.

Gevoelig

Thailand heeft tientallen jaren geworsteld met de discussie over het homohuwelijk. De Thaise samenleving houdt er grotendeels conservatieve waarden op na. Lhbti'ers in het land zeggen dat ze in het dagelijks leven te maken hebben met discriminatie. Hoewel lhbti-toeristen hun gang kunnen gaan, ligt het onderwerp bij een deel van de lokale bevolking gevoelig.

De regering en overheidsinstellingen zijn ook van oudsher conservatief. Voorstanders van gendergelijkheid hadden het lange tijd moeite om wetgevers te overtuigen.

Inmiddels is het tij bij de overheid gekeerd. Vorige week zei de plaatsvervangend gouverneur van Bangkok dat de trouwambtenaren klaar staan om huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht te registreren.

De gemeente Westland wil toch asielzoekers opvangen. Het college van burgemeester en wethouders schrijft in een brief aan de raad mogelijkheden te zien voor "circa 20 procent van de opgelegde asielplekken", wat neerkomt op de opvang van zo'n 140 mensen.

De gemeenteraad zei begin dit jaar nog niet mee te willen werken aan de spreidingswet, die regelt dat asielzoekers beter over de gemeenten in Nederland worden verdeeld, desnoods met dwang. Dat zou betekenen dat Westland 700 mensen moet opvangen.

Westland vreest voor ingrijpen van het Rijk als ze helemaal geen opvangplekken regelt, schrijft Omroep West. Het is nog niet bekend waar de gemeente de 140 asielzoekers gaat opvangen. "Op een later moment moeten we bepalen waar de asielzoekers opgevangen kunnen worden", aldus het college in de brief.

Het aanbod van Westland komt enkele dagen voordat de zogeheten regietafel Haaglanden - waar Westland samen met onder meer Den Haag, Delft en Zoetermeer onderdeel van is - een regionaal opvangplan opstuurt naar de provincie Zuid-Holland. In totaal zijn in de provincie 20.000 opvangplekken nodig.

Wel statushouders

De tuinbouwgemeente, die bestaat uit elf kernen met in totaal ongeveer 115.000 inwoners, vangt sinds 2010 geen asielzoekers meer op.

Westland huisvest wel zogeheten statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) en biedt onderdak aan 1300 vluchtelingen uit Oekraïne, aldus de omroep.

Het nieuwe kabinet wil af van de spreidingswet, maar nu is die nog van kracht. "Totdat er een ander besluit is genomen, zal ons college zich aan de wet houden", aldus het Westlandse gemeentebestuur.