NOS Nieuws - Algemeen

In Slowakije zijn gisteravond tienduizenden mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen de pro-Russische koers van premier Fico. Er werd in bijna dertig steden gedemonstreerd; voor het regeringsgebouw in de hoofdstad Bratislava stonden volgens de organisatoren zo'n 60.000 betogers.

Premier Fico bracht vorige maand een bezoek aan de Russische president Poetin en keert zich tegen militaire steun aan Oekraïne. Onlangs zinspeelde hij op een vertrek van Slowakije uit de EU en de NAVO. Zijn beleid roept in eigen land steeds meer weerstand op, de protesten worden steeds groter.

Volgens Fico probeert de oppositie zo, met hulp uit het buitenland, de macht te grijpen. De oppositie ontkent dat. Een oppositiepartij heeft afgelopen week opgeroepen om de regering strafrechtelijk te onderzoeken. Fico zou de inlichtingendienst misbruiken om politieke tegenstanders en activisten te bespioneren en onder druk te zetten.

De bewoners van zestien huizen in Franeker hebben de nacht niet thuis doorgebracht vanwege een brand in een nabijgelegen loods. De meeste bewoners hebben zelf onderdak gevonden bij familie of vrienden, voor een aantal mensen werd een slaapplek geregeld.

De brand brak rond 20.00 uur uit in een loods met daarin zeventien oldtimers en een boot. De brandweer wist te voorkomen dat de brand oversloeg naar huizen naast de loods, maar evacueerde alle bewoners.

Drone ingezet

Rond middernacht bracht een drone van de brandweer de situatie in kaart en om 01.15 was de brand onder controle. Van de loods en de voertuigen is niets meer over. Zaterdagochtend wordt bekeken of de mensen weer naar hun huis kunnen.

Een persoon kreeg te veel rook binnen, maar hoefde niet naar het ziekenhuis. De brandweer waarschuwde omwonenden om ramen en deuren te sluiten en eventuele mechanische ventilatie uit te zetten.

Cruiseschepen met meer dan 900 passagiers zijn vanaf aankomende zomer niet langer welkom in de Zuid-Franse stad Nice. Burgemeester Estrosi heeft daartoe een decreet ondertekend. "Nee tegen overtoerisme", zei hij toen hij zijn handtekening zette.

De burgemeester sprak zijn voornemen om grote cruiseschepen te weren een paar dagen geleden uit. "Ik wil niet dat drijvende hotels voor anker gaan voor de kust van Nice", zei hij in zijn nieuwjaarstoespraak. "Ik zeg: cruiseschepen die het milieu vervuilen, die hun goedkope klanten uitspuwen, die niets consumeren maar hun afval achterlaten, horen bij ons niet thuis."

Het is onduidelijk of het mogelijk is om de cruisepassagiers met het verbod volledig uit de stad te weren. De Franse stad Cannes voerde enkele jaren geleden strenge milieuregels in voor cruiseschepen, maar het lukte niet helemaal om ze weg te houden. Door voor anker te gaan in internationale wateren en passagiers vervolgens met kleinere boten aan land te brengen, kan de wet omzeild worden.

De aankondiging wordt op sociale media wisselend ontvangen. "Bravo voor deze moedige en noodzakelijke beslissing", schrijft iemand. Een ander bijt de burgemeester echter toe: "Uw winkels en restaurants zullen u dankbaar zijn dat u hebt bijgedragen aan hun ondergang."

Weerstand tegen massatoerisme groeit

In zijn toespraak noemde burgemeester Estrosi Venetië, waar grote schepen sinds 2021 verboden zijn. De stad probeert de door massatoerisme veroorzaakte overlast al jaren tegen te gaan.

Sinds afgelopen zomer mogen groepen toeristen uit maximaal 25 mensen bestaan. Gidsen mogen niet meer met luidsprekers door de stad lopen. Vorig jaar begon in Venetië een proef waarbij bezoekers entreegeld moesten betalen als zij op drukke dagen de stad wilden bezoeken.

In andere Europese steden groeit de weerstand tegen massatoerisme ook. Afgelopen zomer gingen in Málaga en Barcelona duizenden mensen de straat op om te protesteren tegen het grote aantal toeristen die op bezoek komen. Barcelona nam de afgelopen jaren al meerdere maatregelen. Zo wordt het verhuren van appartementen aan toeristen vanaf 2028 verboden.

De politie heeft een 17-jarige jongen opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij de drie dodelijke schietincidenten in Rotterdam-IJsselmonde. Hij werd vandaag aangehouden in zijn woonplaats Assen en zit vast voor verhoor. Wat zijn rol is geweest, wordt nog onderzocht.

De jongen is de derde verdachte in de zaak. Op 30 december werd een Amsterdammer van 20 jaar aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij twee moorden. Drie dagen later, toen ook een derde moord was gepleegd, volgde de arrestatie van de vermoedelijke schutter, Sendric S.

De 24-jarige man, die geen vaste woon- of verblijfplaats heeft, zou in een periode van twaalf dagen drie mannen hebben doodgeschoten in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde. De slachtoffers waren mannen van 58, 63 en 81.

Bij de arrestatie van S., in een woning in Rotterdam, werd het vuurwapen gevonden waarmee de moorden vermoedelijk zijn gepleegd. Hij zit nog altijd vast.

Jos L., een van de meest gezochte criminelen van Nederland, verblijft in het West-Afrikaanse Sierra Leone. Dat bevestigt het Openbaar Ministerie na berichtgeving door Follow the Money en het AD.

L. is te zien op een video van de presidentsvrouw van Sierra Leone. Hij was bij een nieuwjaarsmis, op 1 januari:

De Nationale Politie en het Openbaar Ministerie kregen de afgelopen jaren meerdere signalen over de verblijfplaats van Jos L., die als bijnaam Bolle Jos heeft. Na intensief en uitgebreid onderzoek zijn politie en het OM er sinds een ruim een half jaar "volkomen zeker" van dat hij in Sierra Leone verblijft, zegt het OM in een verklaring.

De 33-jarige L. werd in juni vorig jaar bij verstek veroordeeld tot 24 jaar cel. De rechtbank achtte het bewezen dat hij betrokken was bij zes drugstransporten van in totaal 6000 kilo en opdracht heeft gegeven tot moord. Het OM zegt alles op alles te zetten om hem zijn straf te laten uitzitten. Voor de beslissende tip die leidt tot zijn aanhouding is een beloning van 200.000 euro uitgeloofd.

Andere zaken

De politie doet nog onderzoek in andere zaken waar L. mogelijk bij betrokken is. Het OM noemt de verdwijning van de Amsterdamse Naima Jillal in 2019. Zij was actief in drugshandel. Datzelfde jaar werd bij de arrestatie in Dubai van Ridouan Taghi een telefoon gevonden met foto's van een naakte gemartelde vrouw. Daarvan wordt gedacht dat het Naima Jillal is.

L. is ook in België veroordeeld. Daar werd hem in september 2024 een gevangenisstraf van tien jaar opgelegd vanwege drugshandel en mishandeling.

Follow the Money en het AD ontdekten dat L. in Sierra Leone in de hoogste kringen verkeert. Er zijn signalen dat hij een relatie heeft met de dochter van president Bio en hoge functionarissen omkoopt, schrijft het AD.

Bij dit artikel staat een opname uit een video die de krant in handen kreeg. L. zou hierop te zien zijn bij een kerkdienst op nieuwjaarsdag in het geboortedorp van de president. De president en zijn vrouw zijn er ook, L. staat twee rijen daarachter naast de dochter van de president, aldus het AD.

De Sierra Leoonse site The Makoni Times schrijft volgens het AD dat L., die "Bello Jos" wordt genoemd, zich daar als Turkse investeerder voordoet en zonder afspraak bij de president kan binnenlopen. Ook zou hij inmiddels het staatsburgerschap hebben ontvangen en vastgoed hebben aangekocht.

Turkije

De uit Breda afkomstige L. was al op jonge leeftijd betrokken bij geweldsincidenten en rolde vervolgens de internationale drugshandel in. Hij ontwikkelde zich tot een schakel in de doorvoer van producten verder Europa in via Antwerpen en Rotterdam.

Het vermoeden was dat hij ondergedoken zat in Turkije. Daar werden in 2023 23 medeverdachten aangehouden, onder wie naar verluidt zijn zwager en zakenpartner.

Het AD schrijft dat het verblijf van L. in Sierra Leone mogelijk verband houdt met het verschuiven van de internationale cocaïnehandel naar West-Afrika. Daarmee hopen smokkelaars de strenge controles als die in havens als Rotterdam, Vlissingen en Antwerpen te ontlopen.

Na jarenlang onderzoek wordt Marilyn Manson toch niet vervolgd. De Amerikaanse rockmuzikant werd beschuldigd van seksueel misbruik en huiselijk geweld, maar volgens de officier van justitie in Los Angeles zijn de beschuldigingen te oud en is er onvoldoende bewijs.

"We hebben vastgesteld dat de beschuldigingen van huiselijk geweld buiten de verjaringstermijn vallen en we kunnen de beschuldigingen van seksueel misbruik niet bewijzen", zegt de officier. "We erkennen en prijzen de moed en veerkracht van de vrouwen die zich hebben gemeld."

In 2021 maakten de autoriteiten in Los Angeles bekend dat ze een onderzoek waren gestart naar Brian Warner, zoals de 56-jarige Manson echt heet. Meerdere vrouwen zeiden tussen 2009 en 2011 slachtoffer te zijn geweest van geweld of misbruik door Manson. Dat deden ze nadat zijn ex-verloofde, actrice Evan Rachel Wood, had verklaard dat hij haar "jarenlang gruwelijk heeft misbruikt".

Zijn platenlabel en de tv-zender AMC verbraken alle banden met de zanger, die in de jaren 90 met zijn band bekend werd als 'shock rocker'.

Schikking

Esmé Bianco, bekend van Game of Thrones, klaagde de zanger in 2021 aan vanwege seksueel, fysiek en emotioneel misbruik. Bianco verklaarde dat Manson de wet op mensenhandel had overtreden door haar vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Californië te brengen voor niet-bestaande rollen in muziekvideo's en films.

Manson zou haar zonder voedsel hebben opgesloten op een slaapkamer, haar hebben geslagen met een zweep en elektrische schokken hebben toegediend. Ook dreigde hij haar 's nachts te verkrachten, zo stond in de aanklacht.

Manson sprak de beschuldigingen tegen en klaagde ex-verloofde Wood aan voor onder meer smaad. Zo'n twee maanden geleden liet Manson de rechtszaak tegen haar vallen, nadat een groot deel eerder door een rechter was verworpen. In de zaak tussen Bianco en Manson werd in 2023 een schikking getroffen.

Met de benoeming van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio hebben China en de VS een probleem. Rubio staat namelijk op de Chinese sanctielijst. Dit houdt in dat contact tussen Rubio en Chinese autoriteiten beperkt mogelijk is. Een onwenselijke situatie voor beide grootmachten.

Op de vraag of China van plan is om de sancties tegen Rubio in te trekken, gaf het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken aan dat "China zijn nationale belangen zal verdedigen" en dat het "in de tussentijd noodzakelijk is dat hooggeplaatste functionarissen op een passende manier contact onderhouden".

Het Chinese ministerie herhaalde dat antwoord een paar dagen later, toen gevraagd werd of China van plan is om in gesprek te gaan met Rubio nu hij al gesproken heeft met landen zoals Japan en Zuid-Korea. Voor zover bekend is er nog geen gesprek gepland tussen de twee partijen.

Details onbekend

Rubio werd in 2020 maar liefst twee keer op de Chinese sanctielijst geplaatst. De eerste keer voor zijn kritiek op de mensenrechtenschendingen van China ten aanzien van de Oeigoeren. De tweede keer gebeurde dit toen Rubio zijn steun uitsprak voor de prodemocratische protesten in Hongkong. Rubio was destijds senator van de staat Florida voor de Republikeinen.

De details van de sancties zijn nooit bekendgemaakt. Wel is zeker dat Rubio China niet in mag reizen. Ook gelden voor Rubio beperkingen op het zakendoen met Chinese entiteiten. Welke zaken of entiteiten hieronder vallen, laat China in het midden.

In het verleden heeft Rubio zich onverschillig uitgelaten over de sancties tegen hem. Hij had toch geen plannen om naar China te reizen. Nu lijken deze sancties zowel China als de VS toch in de weg te zitten; de minister van Buitenlandse Zaken reist doorgaans de hele wereld over. China is voor de VS een belangrijke concurrent en handelspartner.

Nieuwe Chinese naam

Het zou kunnen dat China de Chinese naam van Rubio heeft veranderd, om zo de sanctielijst te omzeilen. De afgelopen dagen circuleerden er verschillende Chinese vertalingen van Rubio in de Chinese media.

The New York Times vroeg of deze Chinese naam invloed heeft op de sancties tegen Rubio, maar een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat ze de kwestie nog niet had opgemerkt. Het belangrijkste was volgens haar de Engelse naam.

Er staan veel minder dagloners dan normaal op een kruispunt in Aurora. En dat is niet vanwege de vrieskou. Veel van hen vrezen de 'deportaties' die Donald Trump heeft aangekondigd. Ook Eduardo uit Guatemala is bang, maar ziet geen andere mogelijkheid. "Ik moet wel naar buiten, om werk te zoeken en mijn gezin te onderhouden."

Geen stad in de VS verwelkomde de afgelopen twee jaar relatief gezien zoveel immigranten als Aurora, een voorstad van Denver. Beide zijn sanctuary cities, die niet meewerken aan uitzettingen door de immigratiedienst ICE.

Er kwamen ruim 40.000 mensen bij in Aurora, vooral Venezolanen, die van president Biden een tijdelijke verblijfsvergunning kregen vanwege de instabiele situatie in hun land. Hetzelfde gold voor migranten uit Cuba, Haïti en Nicaragua. Bidens opvolger Trump heeft een streep gezet door de regeling, waardoor deze mensen ineens illegaal zijn. "Ik ga liever niet meer de deur uit", zegt Dixon uit Venezuela. "Straks loop ik de immigratiedienst tegen het lijf."

Project Aurora

Trump maakte de voorstad van Denver het symbool van migrant crime, vanwege een viraal filmpje op sociale media. Daarin was te zien hoe Venezolanen van de straatbende Tren de Aragua bewoners van een appartementencomplex terroriseren. Volgens bewoners is er nu niets meer aan de hand en is het er een stuk veiliger. Ze klagen vooral over de verwaarlozing van de panden door de eigenaar. Er staat water in de kelder en gebroken ramen zijn dichtgetimmerd. Het Republikeinse raadslid dat de kwestie aanzwengelde wil niet reageren.

Volgens de lokale politie ging het om een geïsoleerd incident, en een deel van de bendeleden werd opgepakt. Maar Trump had zijn deportatieplannen toen al Project Aurora genoemd. "Door het filmpje werd Aurora gepolitiseerd door de Republikeinen en een onjuist beeld geschetst", zegt Mateos Alvarez van het Migrants Response Network. Hetzelfde gebeurde met Springfield in Ohio, waar Haïtianen volgens Trump huisdieren aten.

Laken Riley Act

Terwijl het aantal migranten steeg, nam de misdaad in Aurora juist af. Dat is consistent met het landelijke beeld. Statistisch maken migranten zich minder vaak schuldig aan strafbare feiten dan autochtone Amerikanen. Maar Trump focuste in zijn campagne op enkele gruwelijke misdrijven door illegale migranten, zoals de moord op de studente Laken Riley. Een nieuwe wet die naar haar is vernoemd, verplicht het ministerie van Binnenlandse Veiligheid migranten die zich schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten op te sluiten, ook voor vergrijpen zoals diefstal.

In Aurora is de immigratiedienst ICE nog niet gesignaleerd, maar inwoners duiken al onder. Alvarez noemt de spanning in de gemeenschap een "emotionele achtbaan". Migranten vertellen aan de NOS dat ze niet meer naar hun werk gaan of hun kinderen thuishouden van school. Ook willen ze liever niet meer buiten in de rij staan bij de lokale voedselbank, waar wekelijks 800 gezinnen van afhankelijk zijn.

In de kelder van de kerk waar het voedsel wordt uitgedeeld is nu een provisorische wachtruimte ingericht, zodat mensen binnen kunnen wachten. "Ik ben bang en wil niet terug naar Honduras", zegt Angela. Orlando uit Colombia is ook als de dood uitgezet te worden. "Ik ben vanwege vervolging gevlucht en nu moeten we weer vluchten. Ik wil gewoon werken en het goede doen." Zijn kinderen zijn bang om naar school te gaan.

Een koepelorganisatie heeft scholen advies gegeven hoe te handelen als de ICE op de stoep staat. Trump wil de dienst toestaan ook binnen te vallen in scholen, kerken en ziekenhuizen. Dat was onder Biden verboden.

Volgens 'grens-tsaar' Tom Homan zijn sinds de inauguratie zeker 300 veelal criminele migranten opgepakt, onder meer in Boston. Dat is niet meer dan gebruikelijk. Vorig jaar werd dat aantal gemiddeld dagelijks gehaald.

Nederland heeft een Mexicaanse wetenschapper opgepakt. Het Amerikaanse Openbaar Ministerie verdenkt hem van hulp aan Noord-Koreaanse 'laptop farms'. Dat blijkt uit gerechtelijke documenten uit de Verenigde Staten.

Tegen Noord-Korea lopen al jaren strenge Amerikaanse sancties. Op die manier proberen de Verenigde Staten het regime van Kim Jong-un af te snijden van inkomsten. Om toch geld te verdienen, gebruiken de Koreanen onder meer zogenoemde laptopboerderijen. Dat zijn bedrijven met laptops die fysiek in de VS staan, maar die op afstand worden bestuurd door Noord-Koreaanse ict'ers. Het regime zou zo honderden miljoenen dollars per jaar verdienen.

New York

In dit concrete geval ging het om in ieder geval twee Noord-Koreanen die apps voor smartphones maakten. Zij werkten voor Amerikaanse bedrijven. Die bedrijven dachten dat de Koreanen werkten vanuit New York en North Carolina, waar hun laptops zich bevonden. Maar ze bestuurden de laptops met software vanuit het buitenland.

De Koreanen hadden gedurende zes jaar tientallen Amerikaanse klanten, waaronder multinationals. Het leverde minstens 866.000 dollar op. De inkomsten gingen via twee Amerikaanse medeverdachten naar een Chinese bankrekening. De Amerikaanse autoriteiten zeggen dat dat geld uiteindelijk ten goede kwam aan het Noord-Koreaanse regime.

Om niet door de mand te vallen, gebruikten de Koreanen verschillende valse identiteiten. De meeste daarvan lijken niet te bestaan. Maar een van de twee Koreaanse verdachten gebruikte ook de identiteit van de nu aangehouden Mexicaanse wetenschapper. De Amerikanen zien de wetenschapper, die in Zweden promoveert, als een medeverdachte.

'Zelf slachtoffer'

"Het is een groot misverstand", zegt een kennis van de Mexicaan tegen de NOS. Haar naam is bekend bij de redactie. "In het verleden heeft hij gewerkt voor die man. Hij bouwde toen apps, ze kennen elkaar via internet. Hij wist niet dat het een Noord-Koreaan was, hij dacht de man uit China kwam." Als oud-werkgever beschikte de Noord-Koreaan over het identiteitsbewijs van de Mexicaanse promovendus.

"Mijn vriend wist helemaal niet dat zijn identiteit werd gebruikt", zegt de vriendin. "Hij is zelf ook slachtoffer." De wetenschapper werd eerder deze maand opgepakt en zou op dit moment nog niet uitgeleverd zijn aan de Amerikanen. "Hij zit nog vast in Nederland."

Het Nederlandse OM is vanavond niet in de gelegenheid om een en ander na te gaan, zegt een woordvoerder.

In de Servische hoofdstad Belgrado zijn opnieuw duizenden mensen de straat op gegaan om te demonstreren tegen de regering van president Vucic. Studenten riepen op tot de staking, maar ook scholen, theaters, cafés en andere bedrijven sloten vandaag hun deuren zodat mensen zich konden aansluiten bij de protesten.

De demonstranten eisen dat de president verantwoordelijkheid neemt voor het instorten van het dak van een treinstation in de noordelijke stad Novi Sad. Daarbij kwamen begin november vijftien mensen om het leven.

Al maandenlang vinden in het land antiregeringsdemonstraties plaats. Het instorten van het dak zou mede te wijten zijn aan corruptie bij de overheid. Zowel bij de aanbesteding van openbare projecten als bij toezicht op de uitvoering gaat het volgens de betogers mis.

Auto rijdt in op demonstranten

In Belgrado reed een vrouw vandaag in een auto in op een groep demonstranten. Daarbij raakte iemand gewond. Vorige week gebeurde in Belgrado al iets soortgelijks. Een vrouw van 20 liep toen ernstige verwondingen op.

Er was ook een tegendemonstratie van aanhangers van president Vucic in Jagodina, een industriestad 135 kilometer ten zuiden van Belgrado.

Stijl van Poetin

De protesten zijn de grootste sinds Vucic in 2017 aan de macht kwam. Hij wordt ervan beschuldigd de democratische vrijheden aan banden te willen leggen, hoewel Servië kandidaat-lidstaat is van de Europese Unie.

Ook heeft Vucic plannen om een landelijke politieke beweging op poten te zetten in de stijl van Verenigd Rusland, de partij gelieerd aan de Russische president Poetin. Hiermee hoopt hij de positie van zijn eigen populistische Servische Progressieve Partij te verstevigen.

De grote bigtechbazen op een rijtje bij de inauguratie van de Amerikaanse president, beleidsaanpassingen van Meta en politieke zoektermen die ineens geblokkeerd leken. De reeks gebeurtenissen roept bij veel gebruikers zorgen op over de invloed van de politiek op onze online leefwereld.

Maar onderzoekers wijzen erop dat die invloed er al jaren is, net als de zorgen die erover leven. "Het gaat al twee decennia in golven", zegt Rudy van Belkom, directeur van onderzoeksplatform Stichting Toekomstbeeld der Techniek.

Verbod op TikTok en maatregelen Meta

De meest recente ophef is mede ingegeven door het verbod op TikTok in de Verenigde Staten, na een jarenlange juridische strijd over mogelijke dataverzameling door China. De app ging zondag voor Amerikaanse gebruikers op zwart, maar kwam snel weer online toen Donald Trump net voor zijn inauguratie de belofte deed om de zaak op te lossen. Gebruikers kregen een bericht te zien waarin Trump werd bedankt "voor het redden van TikTok".

Een ander groot techbedrijf, Meta, had twee weken eerder een reeks maatregelen aangekondigd die bij menigeen ook vragen opriep. Zo worden onafhankelijke feitencheckers ontslagen en verdwijnen bepaalde restricties die haatzaaiende uitlatingen op Facebook en Instagram verbieden. Dat betekent bijvoorbeeld dat gebruikers weer ongestraft vrouwen huishoudelijke objecten kunnen noemen, schreef CNN.

Meta zegt met het terugdraaien van het beleid de vrijheid van meningsuiting te beschermen en censuur tegen te gaan. "Dat recht is een groot goed in de Verenigde Staten", zegt onderzoeker Michael Klos van de Universiteit Leiden.

Het gevaar van de maatregel is volgens Klos wel dat bepaalde groepen zich mogelijk terugtrekken van platforms. Zo zal een vrouw met een publieke functie die op sociale media eerst werd beschermd door beleid, nu belaagd kunnen worden met aanvallen op bijvoorbeeld het uiterlijk of geslacht. "Ik kan me goed voorstellen dat zij dan afscheid neemt van een platform."

Ommezwaai

In 2016 was het beleid van Facebook nog heel anders, zegt Lotje Beek, tech-beleidsadviseur bij Bits of Freedom. In dat jaar, toen er ook presidentsverkiezingen waren, kreeg Facebook veel kritiek vanwege het grote aantal Russische bots dat de verkiezingen probeerde te beïnvloeden. Het leidde tot het besluit om factcheckers aan te nemen, die nu dus het veld moeten ruimen.

Beek benadrukt dat Meta een commercieel bedrijf is. De ommezwaai na de laatste verkiezingen is dus ook een politieke en economische keuze, aldus Beek.

Dat techmachten en politieke machten direct verbonden met elkaar raken, vindt ze reden tot zorg. Wereldwijd reageerden mensen geschokt op het beeld tijdens de inauguratie van Trump, waar meerdere bazen van grote internetbedrijven, op een rij, in het publiek zaten.

Sinds de inauguratie lijkt de online gemeenschap erg scherp te zijn op de bedrijven. Zo viel het veel gebruikers op dat politieke zoektermen vlak na de inauguratie ineens niet vindbaar waren op Instagram. Moederbedrijf Meta ontkent dat ging om een doelbewuste actie en spreekt van een fout. "Maar het is niet iets nieuws", zegt Beek. "Eerder zou content over bijvoorbeeld vrouwengezondheid, pro-Palestina-uitingen en lhbti+-berichten zijn onderdrukt."

Grootste gevaar

Beek vreest dat Trump de online gebruiker mogelijk kan beïnvloeden op politiek vlak, via Facebook en Instagram. Deze week kwam naar buiten dat Joe Biden niet meer bij de zoekresultaten op Google tevoorschijn kwam als mensen zochten naar de 46ste president van Amerika. Google sprak van een fout en het werd teruggedraaid.

Maar de aanpassingen door sociale media stoppen daar niet. The New York Times onthulde dat Meta bepaalde accounts die de abortuspil aanbieden, op non-actief had gezet en plaatjes van de abortuspil censureerde. Na navraag van de Amerikaanse krant werd een aantal accounts weer actief en waren de plaatjes weer zichtbaar.

Ironisch is het ook wel, zegt Beek. Waar het eerst zou gaan om het bewaken van de vrijheid van meningsuiting, lijken de bedrijven soms juist wel als vanouds aan contentmoderatie te doen. Bigtechbazen passen hun beleid volgens Beek schaamteloos aan de huidige president aan.

Commercieel bedrijf of maatschappelijke functie?

Techexpert Van Belkom vindt de grote kritiekgolf van nu terecht, maar hij zag de ophef tegelijkertijd ook aankomen. In 2012 schreef hij al in een artikel dat Facebook privacyregels aan zijn laars zou lappen. "We kennen een commercieel bedrijf een maatschappelijke functie toe."

Hij vergelijkt het met het verschil tussen een bibliotheek en een commerciële boekenwinkel. Commerciële socialemediabedrijven zullen volgens hem altijd beleid maken dat de meeste inkomsten genereert. Online zijn alle gebruikers niets meer dan producten.

Dat Meta met de politieke en economische winden meewaait, is dan ook te verwachten. "Online hebben we geen bibliotheken, alleen boekenwinkels."

Wat de oplossing volgens Van Belkom zou zijn, is als mensen overstappen naar kleinere platforms die hun wel de mogelijkheid geven om baas te zijn over hun eigen data. "Dat breekt de monopolie van big tech op." Maar die kleinere platforms zijn voor nu volgens hem niet gebruiksvriendelijk genoeg. "Daarin moeten overheden en wij samen investeren."

De Israëlische regering zegt dat het leger zich niet volledig zal terugtrekken uit Libanon voor de afgesproken deadline aankomende zondag. Naar verluidt heeft Israël de Verenigde Staten om dertig dagen uitstel gevraagd om de terugtrekking te voltooien.

Na veertien maanden maakte het bestand tussen Israël en Hezbollah afgelopen november een voorlopig einde aan de strijd. Afgesproken werd dat Israëlische troepen binnen zestig dagen zouden vertrekken uit Libanon en dat Hezbollah zich zou terugtrekken tot het gebied ten noorden van de rivier Litani. Militairen van het Libanese leger zouden hun plek deels innemen. De deadline is 26 januari, zondag dus.

Maar de Israëlische regering zegt nu dat het leger tot na de deadline aanwezig blijft in het gebied. Israël stelt dat dat nodig is omdat de Libanese regering zich niet aan het akkoord heeft gehouden. Israëlische media schreven gisteren al op basis van anonieme bronnen dat Netanyahu de nieuwe regering van Trump om dertig dagen uitstel had gevraagd.

Libanon zou nog niet voldoende troepen naar het gebied hebben verplaatst. Bovendien zou het Israëlische leger nog altijd nieuwe wapenopslagplaatsen van Hezbollah aantreffen in gebieden die onder het bestand vallen.

'Niet nagekomen'

"De terugtrekking van het Israëlische leger is afhankelijk van de inzet van het Libanese leger in Zuid-Libanon", zegt het kantoor van de Israëlische premier Netanyahu in een verklaring. "Aangezien de wapenstilstandsovereenkomst nog niet volledig is nagekomen door Libanon, zal het geleidelijke terugtrekkingsproces worden voortgezet, in volledige coördinatie met de Verenigde Staten."

Netanyahu stelt dat toen het akkoord eind november werd gesloten al rekening werd gehouden met de mogelijkheid dat het terugtrekkingsproces langer zou kunnen duren. Het is niet duidelijk waar dat op gebaseerd is: in de tekst van het bestand staat dat de terugtrekking "niet langer dan zestig dagen" zou duren.

De Libanese regering stelt op haar beurt dat ze haar troepen nog niet naar sommige gebieden kan sturen zolang het Israëlische leger zich nog niet volledig heeft teruggetrokken. Hezbollah waarschuwde eerder dat het overschrijden van de deadline beschouwd zou worden als schending van het bestand.

VS: 'Uitstel hard nodig'

De VS, deels verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van het bestand, staat positief tegenover een uitstel van de terugtrekking van de Israëlische troepen. "Alle partijen delen het doel om ervoor te zorgen dat Hezbollah niet de mogelijkheid heeft om het Libanese volk of hun buren te bedreigen", zegt een woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad van het Witte Huis. "Om deze doelen te bereiken, is een korte, tijdelijke verlenging van het staakt-het-vuren dringend nodig."

Hezbollah begon op 8 oktober 2023, een dag na de terreuraanslag van Hamas, met het uitvoeren van luchtaanvallen op Israël. Dat deed de gewapende groepering naar eigen zeggen om Hamas te steunen.

In de maanden die volgden escaleerden de luchtaanvallen over en weer. Israëlische troepen trokken op 1 oktober 2024 Zuid-Libanon binnen.

Sinds het door de Verenigde Staten en Frankrijk bemiddelde staakt-het-vuren in november van kracht werd, heeft Israël het bestand honderden keren geschonden.

Israël heeft Hezbollah ook herhaaldelijk beschuldigd van het schenden van het staakt-het-vuren. Hezbollah vuurde begin december twee projectielen af op een Israëlische militaire basis op de bezette Golanhoogten. Volgens de gewapende groepering was dat een reactie op de Israëlische luchtaanvallen.

De automobilist die woensdagmiddag twee keer inreed op een groep mensen in Eindhoven heeft zich gisteren gemeld bij de politie. Het gaat om een man van 25 jaar uit België. Hij zit voorlopig vast, meldt de politie.

De aanrijding vond plaats aan de Willemstraat. Volgens Omroep Brabant gebeurde het bij een coffeeshop. Er zou een conflict aan vooraf zijn gegaan. Twee mensen raakten gewond: een meisje van 16 uit Teteringen en een 41-jarige man uit Tilburg. Het is niet duidelijk hoe zij eraan toe zijn.

Vlak na de aanrijding hield de politie al twee andere verdachten aan. Eén van hen wordt verdacht van bedreiging, de ander bemoeide zich volgens de politie "dusdanig" met de aanhouding van de ander dat diegene ook werd opgepakt. De bestuurder van de auto ging er vandoor.

De politie onderzoekt nog wat precies de aanleiding voor de aanrijding was.

Een 16-jarige middelbare scholier uit Nieuwegein is overleden na deelname aan de choking game, een gevaarlijke maar populaire internet challenge. Wat is dit voor spel en is het te voorkomen dat kinderen eraan meedoen?

Bij de choking game, ook wel stikspel of wurgspel genoemd, dagen jongeren elkaar uit om bij elkaar of bij zichzelf de halsslagader dicht te knijpen. Omdat daardoor de bloedtoevoer naar de hersens wordt afgeknepen, dreigen ze het bewustzijn te verliezen.

Als net op tijd wordt losgelaten, stroomt het bloed weer naar de hersens en ontstaat er een kortstondige roes. Vaak maken jongeren filmpjes van de challenge, die ze online zetten.

Volgens de Hersenstichting raken hersenen beschadigd als ze langer dan drie minuten geen zuurstof krijgen. "De zichtbare en (vaak) onzichtbare gevolgen hiervan kunnen een langdurig negatief effect hebben", aldus de organisatie. Als hersenen zes minuten geen zuurstof krijgen, leidt dat vrijwel altijd tot blijvende schade.

Als iemand deze challenge in zijn eentje doet, kan het gebeuren dat de verstikking niet op tijd kan worden gestopt en de choking game dodelijk afloopt. Geert Reynders van de stichting Tegen Internet Misstanden (TIM) verloor in 2017 op die manier zijn 16-jarige zoon Tim.

"We dachten eerst dat het zelfmoord was, maar hij had het gefilmd met zijn smartphone. Dus later heeft de recherche gezien dat het een ongeluk was. Dat hij geëxperimenteerd had met met de choking game, maar dat dat helaas fataal was afgelopen. Dat is natuurlijk verschrikkelijk om te ontdekken."

Reynders had daarvoor nog nooit van de choking game gehoord. "Ook in onze omgeving kende niemand het, zelfs de huisarts niet." Maar hij was er graag voor gewaarschuwd.

Meer aandacht nodig op scholen

Daarom richtte hij met zijn vrouw en de zus van Tim de stichting TIM op. Met als doel structureel te gaan waarschuwen voor dit soort online challenges en daarmee te voorkomen dat er nieuwe slachtoffers vallen onder jongeren.

Op YouTube heeft de stichting een korte film geplaatst waarin jongeren over het onderwerp 'challenges' spreken.

Ook vindt Reynders dat er op scholen meer aandacht voor zou moeten zijn. "Het is de enige structurele plek waar jongeren samenkomen. Dus al is het maar een of twee uurtjes per jaar. Besteed er wat aandacht aan, wijs op de gevaren van internet challenges, zodat jongeren beter geïnformeerd op internet kunnen acteren."

'Niet op ideeën brengen'

Justine Pardoen van Bureau Jeugd en Media heeft scholen begeleid waar de choking game uit de hand liep, maar is wat huiveriger voor preventie. Want daardoor worden kinderen soms ook op ideeën gebracht.

"Het is altijd heel voorzichtig balanceren", zegt ze. "Ga je ze hiervan op de hoogte brengen of niet? Eigenlijk moet je dat als school proberen in te schatten. Het past niet bij elke leeftijd of bij elke groep. Maar als je maar een beetje het gevoel hebt dat ze dit soort spelletjes spelen in bijvoorbeeld de kleedkamers, dan is het wel goed om met kinderen hierover te praten. Dat je ze in ieder geval duidelijk maakt hoe vreselijk gevaarlijk het is."

Hoe vaak er in Nederland iemand overlijdt door de choking game is niet bekend. "Het gebeurt vaker dan het in het nieuws komt", zegt Pardoen daarover. "Dus niet tientallen keren per jaar, maar wel af en toe. Niet alle ouders willen hiermee naar buiten treden."

Ouders die meer over de choking game willen weten of tips zoeken over hoe ze het over internet challenges kunnen hebben met hun kinderen, kunnen terecht op de site van Bureau Jeugd en Media.

Gestolen inloggegevens van zeker één medewerker en één student zijn gebruikt bij de aanval op de Technische Universiteit Eindhoven die twee weken geleden werd ontdekt, meldde de Volkskrant vanochtend. De gegevens zouden zijn buitgemaakt via software die 'infostealer' wordt genoemd.

"Het doel van een infostealer is heel eenvoudig. De naam zegt het al: het steelt informatie", zegt Pieter Philippaerts, onderzoeker cybersecurity aan de KU Leuven in België. "Dat kan van alles zijn: persoonlijke gegevens, maar bijvoorbeeld ook informatie waarmee aanvallers kunnen inloggen op websites."

"Als een computer of telefoon is besmet met een infostealer, stuurt het apparaat gewoon heel veel informatie naar de aanvaller", zegt Harm Griffioen van de TU Delft, ook deskundige op het gebied van cybersecurity. "Dat kan van alles zijn: wat je op WhatsApp typt bijvoorbeeld, of bankgegevens. Maar meestal zijn wachtwoorden voor criminelen het interessantst."

Onderzoek naar aanval

De TU Eindhoven merkte bijna twee weken geleden "verdachte activiteiten" op zijn netwerk, waarna de universiteit dat direct offline haalde. Daardoor konden studenten niet bij hun e-mail en studiemateriaal, en moesten tentamens worden uitgesteld. Sinds deze week is het onderwijs hervat.

De accounts waarbij de universiteit die verdachte activiteit zag, zijn later door onderzoekers gelinkt aan zo'n infostealer, schrijft de Volkskrant op basis van anonieme bronnen. Hoe de aanvallers aan die gegevens zouden zijn gekomen, is onduidelijk.

De TU Eindhoven doet momenteel nog onderzoek naar de cyberaanval. De resultaten worden op zijn vroegst in april gepubliceerd. Een woordvoerder van de universiteit laat weten niet daarop niet vooruit te willen lopen en daarom niet reageert op de berichtgeving van de Volkskrant.

Motief onduidelijk

Het verrast Philippaerts en Griffioen niet dat de hackers met hulp van een infostealer bij de TU Eindhoven zijn binnengedrongen. "Infostealers zijn gewoon een heel simpele manier om gegevens te verzamelen", zegt Griffioen.

Het is nog onduidelijk wie er achter de aanval zat en ook wat het motief zou zijn geweest. "Het is realistisch dat deze aanval een opstapje was naar een ransomware-aanval", zegt Philippaerts. Daarbij 'gijzelen' hackers een computernetwerk en vragen zij losgeld om het weer vrij te geven.

Een andere mogelijkheid is dat de aanval was bedoeld om onderzoeksresultaten te verzamelen, zegt cybersecurityonderzoeker Michele Campobasso van beveiligingsbedrijf Forescout Technologies, die ook jarenlang onderzoek deed aan de TU Eindhoven. "Het is nu nog speculeren: was het een groep tieners of een meer hoogstaande aanval?"

Omdat infostealers zoveel verschillende gegevens kunnen verzamelen, is het volgens Campobosso lastig om er nu de vinger op te leggen. "Met bepaalde gegevens kun je bijvoorbeeld een bankrekening plunderen, maar ook een computernetwerk binnendringen. Vaak kijken criminelen pas achteraf wat ze met de gestolen gegevens kunnen. Het is vrij opportunistisch."

Hamas heeft de namen vrijgegeven van de gijzelaars die de Palestijnse organisatie morgen wil vrijlaten. Het gaat om vier Israëlische vrouwelijke militairen, die bij de terreuraanval van Hamas van bijna anderhalf jaar geleden werden ontvoerd naar Gaza.

Israël gaat volgens Israëlische media akkoord, maar tekent wel aan dat Hamas hiermee de bestandsafspraken schendt. De afspraak was dat Hamas eerst alle vrouwelijke burgers zou vrijlaten en daarna pas de vrouwelijke militairen. Hamas beroept zich op "technische" problemen. Een van de complicaties is mogelijk dat de gijzelaar Arbel Yehud, een vrouw die uit de kibboets Nir Oz werd ontvoerd, vastgehouden wordt door de terreurgroep Islamitische Jihad en niet door Hamas.

Volgens Israëlische media heeft de regering besloten om desondanks door te gaan met de afgesproken regeling. De schending van het bestandsakkoord zou niet ernstig genoeg zijn om de deal op te blazen. De regering zal de lijst vrijgeven met namen van Palestijnen die zij dit weekend op haar beurt zal vrijlaten. Dat zijn er naar verluidt vijftig voor elke Israëlische militair die vrijkomt, wat dus dit weekend zou neerkomen op 200.

De Israëlische regering heeft de families van de vier vrouwen laten weten dat ze waarschijnlijk morgen worden vrijgelaten. Karina Ariev (20), Daniella Gilboa (20), Naama Levy (20) en Liri Albag (19) hebben dan 477 dagen in Gaza gevangengezeten.

Tweede keer

Het wordt de tweede keer na het ingaan van het bestand dat er een uitruil komt van gijzelaars en gevangenen. Zondag kwamen de eerste drie gijzelaars vrij. Dat waren ook vrouwen en alle drie burgers.

Nog diezelfde dag liet Israël negentig Palestijnen vrij, voornamelijk vrouwen en ook minderjarigen. Israël moet in de eerste fase van het staakt-het-vuren 1904 Palestijnen die het gevangen heeft gezet laten gaan.

De eerste fase van het bestand duurt zes weken. In die periode moet Hamas 33 gijzelaars vrijlaten. In totaal hoopt Israël 98 gijzelaars vrij te krijgen. Daar zitten ook de lichamen bij van gijzelaars die in gevangenschap zijn overleden.

Nu de zware storm Éowyn over is getrokken, neemt Ierland de schade op die de harde windstoten hebben veroorzaakt. De verwachting is dat het herstel nog dagen gaat duren. Voor zover bekend kostte de storm aan één persoon het leven. Een man overleed nadat een boom vanochtend op zijn auto was gevallen in de Ierse plaats Raphoe.

Éowyn is voor Ierland de zwaarste storm in decennia. Langs de westkust werden vandaag windstoten gemeten van 183 kilometer per uur. Dat is sinds 1945 niet meer voorgekomen.

De Ierse meteorologische dienst gaf code rood af voor de nacht en de ochtend. In de middag werd die waarschuwing weer ingetrokken. Er geldt nog wel voor een aantal delen van het land code oranje.

Thuisblijven

De premier van Ierland riep iedereen op om thuis te blijven. Veel mensen gaven daar gehoor aan: de straten in onder meer Dublin waren uitgestorven en winkels waren dicht. Ook scholen bleven dicht en het openbaar vervoer reed niet. Op de luchthavens werden in de ochtend vluchten geschrapt.

Éowyn richtte veel schade aan, vooral aan het elektriciteitsnetwerk. In Ierland lopen de elektriciteitskabels grotendeels boven de grond.

Bijna een miljoen panden in Ierland, vooral woonhuizen, zitten zonder stroom. Dat geldt ook voor nog eens 283.000 huishoudens en bedrijven in Noord-Ierland. Het kan op sommige plekken tot een week duren voordat de schade weer is hersteld.

"Storm Darragh zorgde ervoor dat ongeveer 395.000 klanten zonder stroom kwamen te zitten, en dat duurde zeven dagen om te herstellen", zegt het Ierse elektriciteitsbedrijf tegen de Ierse omroep RTÉ. "Dus daarom denken we met enige mate van vertrouwen dat het nu meer dan een week wordt, maar dat zal in de zwaarst getroffen gebieden zijn."

Ook zitten rond de 160.000 huizen en bedrijven in Ierland door de storm en elektriciteitsproblemen zonder vast internet op hun adres. De Ierse provider Eir zegt bezig te zijn om de service voor deze adressen te herstellen, onder meer door generatoren in te zetten.

Schotland

Storm Éowyn trok na Ierland richting Schotland. Daar werd daarom ook gewaarschuwd voor hoge windsnelheden, maar naarmate de dag vorderde nam de wind in kracht af. De autoriteiten riepen mensen op om waakzaam te zijn, vooral in de kustgebieden. Aan het begin van de avond werd ook daar code rood weer ingetrokken.

Ook in Nederland waaide het door Éowyn hard, maar tot een echte storm kwam het hier niet.

Het kabinet wil over twee maanden klaar zijn met een omvangrijk plan om de stikstofcrisis aan te pakken. Een speciale ministeriële commissie met twaalf bewindslieden van verschillende departementen is vrijdag officieel aan de slag gegaan, onder leiding van premier Schoof.

Vanwege twee recente rechtelijke uitspraken heeft de premier extra haast met zijn plan, dat hij eind maart of begin april af wil hebben. Afgelopen week gaf de rechtbank milieuorganisatie Greenpeace gelijk dat het kabinet haast moet maken met de door de stikstof aangetaste kwetsbare natuur.

En in december zette de Raad van State een streep door het zogenoemde 'intern salderen', een geitenpaadje om tóch te kunnen bouwen zonder de juiste stikstofvergunning. "Het probleem is alleen maar groter geworden", aldus Schoof vandaag op zijn wekelijkse persconferentie.

Bouwmachines

Schoof spreekt over een "urgent" probleem, waar de twaalf bewindslieden "met man en macht" mee aan de slag gaan. Nederland dreigt volgens hem "op slot" te gaan. Want niet alleen boeren, maar ook bedrijven, verkeer en bouwmachines voor wegen, woningen, defensieterreinen en de luchthaven stoten stikstof uit.

Bedrijven, boeren en bouwmaatschappijen moeten stikstofvergunningen aanvragen, maar die zijn - vanwege de grote hoeveelheid uitstoot - nauwelijks meer te krijgen. Dit kan betekenen dat er al snel veel minder gebouwd kan worden, met grote gevolgen voor de Nederlandse economie. Bedrijven en ondernemers raken daardoor, zegt het kabinet, ook onzeker over hun toekomst.

De ministeriële commissie heet niet voor niets Economie en Natuurherstel. "De economie moet wel blijven functioneren", aldus Schoof. "Het gaat niet alleen om natuurdoelen. Nederland kan niet op slot gaan."

Maatschappelijk verzet

Al meer dan zes jaar worstelen uiteenlopende kabinetten met het verminderen van stikstof. Stevige maatregelen, zoals de inkrimping van de veestapel, minder vliegen, langzamer rijden of minder industrie, hebben grote gevolgen en leiden tot maatschappelijk verzet.

Politieke partijen, afhankelijk van hun achterban, denken heel uiteenlopend over de beste en meest effectieve aanpak. D66 pleit al jaren voor gedwongen uitkoop van boeren, iets wat voor BBB onacceptabel is.

Dit kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB heeft gedacht dat met vrijwillige uitkoop van boeren, beter natuurbeheer en de inzet van innovatieve methoden de stikstofuitstoot afdoende naar beneden gebracht kan worden. Dat blijkt dus niet het geval, zegt de rechtbank deze week.

Premier Schoof heeft nu het voortouw genomen om het "complexe probleem" aan te pakken. Hij wil nog niet vooruitlopen op mogelijke oplossingen, bijvoorbeeld gedwongen uitkoop van boeren.

Koers

Wel zal er naar van alles worden gekeken, ook naar de bestaande wetten. PVV en BBB vinden de huidige natuurwetten veel te streng, maar het is de vraag of Nederland hier zomaar een andere richting kan inslaan. De bescherming van Natura 2000-gebieden is vastgelegd in Europese wetten, waar alle Europese landen zich aan moeten houden.

Toch gaat de ministeriële werkgroep ook weer naar Brussel, blijkt uit het persbericht van de ingestelde commissie. Het vorige kabinet heeft ook al meerdere vergeefse pogingen gedaan tot enige souplesse ten aanzien van het dichtbevolkte Nederland met relatief veel veehouderij.

BBB-minister Wiersma van Landbouw wil nog niet vooruitlopen op mogelijke oplossingen. Wel maakte ze duidelijk dat er niet alleen gekeken moet worden naar de boeren. "Alle sectoren moeten leveren", aldus Wiersma. Aanstaande dinsdag komt de commissie voor het eerst bijeen.

Hoe zit het ook al weer met de stikstofcrisis? Via de onderstaande link leggen we het je uit in 4, 7, 12 of 15 minuten:

Drie verdachten van de verwoestende explosie aan de Tarwekamp in Den Haag zouden in totaal 1500 euro krijgen voor de aanslag. Dat zegt Dirk Stoof, de advocaat van verdachte Adil A., tegen de NOS. Of dat geld daadwerkelijk is uitgekeerd, is niet bekend.

Na de aanslag in december hield de politie vier verdachten aan: twee mannen uit Roosendaal, de 33-jarige Adil A. uit Oosterhout en de 33-jarige Moshtag B. uit Rotterdam. Laatstgenoemde is de ex van de eigenares van de bruidsmodewinkel die vermoedelijk het doelwit was. Volgens het Openbaar Ministerie was B. ook de vermoedelijke opdrachtgever.

Brandstichting

Volgens de advocaat van Adil A. zijn de verdachten in november in de bruidsmodezaak geweest om de aanslag te bespreken. Stoof zegt dat Moshtag B. de sleutel had. Aanvankelijk zou het idee zijn geweest om vernielingen aan te richten, maar dat veranderde in brandstichting. De verdachten wijzen naar elkaar als het gaat over wie met dat idee kwam.

Moshtag B. ontkent dat hij het brein is achter de explosie. "Mijn cliënt heeft zich niet van het geheel gedistantieerd, maar hij is niet de 'auctor intellectualis' (geestelijk vader, red.) ervan", zegt zijn advocaat Gerard Spong tegen persbureau ANP. "De rolverdeling ligt anders."

Volgens het AD zat Moshtag B. ten tijde van de explosie in Londen, in hetzelfde hotel als zijn ex. Hij zou haar hebben opgezocht zodat hij een alibi had. Na de aanslag bij haar bruidswinkel troostte hij haar, zo schrijft de krant.

Zwaar vuurwerk

Volgens Stoof is de aanslag gepleegd met zwaar vuurwerk en een grote hoeveelheid benzine. Moshtag B. zou hebben verklaard dat het zware vuurwerk werd gebruikt om de buurt te waarschuwen zodat ze konden ingrijpen voor de brand uitbrak. Stoof, de advocaat van Adil A., noemt dat "ongeloofwaardig".

Zijn cliënt zou zich na de voorverkenning hebben teruggetrokken. Adil A. was het niet eens met het plan voor de aanslag en vond de beloning te laag, zegt Stoof. "Er wordt gesproken over 1500 euro, gedeeld door 3. Dat is het risico niet waard. Daarvan zei mijn cliënt: dan blijf ik liever in de kroeg zitten."

Het Openbaar Ministerie maakte vandaag bekend dat de daders de aanslag in Den Haag vermoedelijk zes dagen eerder hadden willen plegen, op 1 december. De twee mannen uit Roosendaal werden die nacht door de politie gecontroleerd omdat zij zich opvallend gedroegen in een busje op een parkeerterrein in Oosterhout.

In de laadbak van het busje vond de politie zwaar vuurwerk en jerrycans met benzine. De spullen werden in beslag genomen. De mannen werden opgepakt op verdenking van voorbereidingshandelingen voor brandstichting en na verhoor vrijgelaten.

De mannen van 23 en 29 worden gezien als de vermoedelijke uitvoerders van de aanslag op 7 december. "Met de kennis van nu hadden we natuurlijk allemaal gewild dat de verdachten toen nog steeds vastzaten", zegt persofficier Susanne van Dongen van het OM. "Maar op 1 december waren er geen concrete aanwijzingen voor wat ze van plan waren en is besloten dat het niet nodig was om ze langer vast te houden."

Tot nu toe 37 aangiftes

Bij de explosie in Den Haag kwamen zes mensen om het leven, vier mensen raakten gewond en een aantal woningen stortte volledig in. Het OM heeft tot nu toe 37 aangiften ontvangen na de explosie. Het gaat onder meer om getroffen bewoners, nabestaanden en omwonenden.

Op 14 maart moeten de verdachten in de rechtbank verschijnen voor een voorbereidende zitting.

Het internationaal Holocaust-onderzoekscentrum EHRI zal definitief vanuit Nederland gaan opereren. Minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap woont dit weekend de oprichtingsceremonie van het centrum bij in Polen. De onderzoeksfaciliteit moet bijdragen aan het centraal verzamelen en beschikbaar stellen van alle beschikbare bronnen over de Holocaust.

Tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn er talrijke bronnen over de Holocaust beschikbaar. Dat die foto's, video's en andere documenten verspreid over de hele wereld worden bewaard, belemmert wetenschappers en andere geïnteresseerden echter in hun onderzoek naar de Holocaust. Om de versplintering van bronnen tegen te gaan wil een aantal landen het materiaal zoveel mogelijk bundelen.

Eind juli vorig jaar schreven minister Bruins en staatssecretaris Karremans in een Kamerbrief dat het kabinet een verzoek had ingediend bij de Europese Commissie om de onderzoeksfaciliteit op te richten. De instelling wordt ondergebracht bij het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) in Amsterdam.

Goedkeuring Europese Commissie

Vanuit het NIOD werd het EHRI in 2010 als een internationaal project opgericht. Mede namens Duitsland, Israël, Kroatië, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Slowakije, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk vroeg Nederland vorig jaar aan de Europese Commissie toestemming om het centrum om te vormen tot een officiële EU-onderzoeksfaciliteit.

Begin deze week keurde de Commissie de aanvraag goed, waarmee de onderzoeksinstelling van start kan gaan. Het is het 30ste EU-onderzoekscentrum dat de Commissie heeft ingesteld.

De komende tien jaar trekt Nederland jaarlijks 300.000 euro uit voor de instelling. Dat geld wordt betaald vanuit de begrotingen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ook andere lidstaten dragen financieel bij aan de oprichting van het centrum en de personeelskosten.