NOS Nieuws - Algemeen

President Trump heeft niet alleen direct gedreigd met nieuwe importtarieven, ook zet hij meteen internationale afspraken die belastingontwijking moeten tegengaan op losse schroeven. Hij wil uit een akkoord stappen dat ertoe moet leiden dat bedrijven overal ter wereld minimaal 15 procent belasting betalen. Hier doen 139 landen aan mee.

De Amerikaanse overheid zal binnen twee maanden een lijst met strafmaatregelen opstellen, gericht op landen die vasthouden aan het belastingverdrag. Volgens economen kan dit wel eens het einde zijn van de mondiale strijd tegen bedrijven die belastingvrij winst willen maken.

Waarom bestaat het mondiale belastingakkoord?

Het doel van het akkoord is om internationale belastingontwijking door bedrijven tegen te gaan. Een belangrijk onderdeel is dat alle aangesloten landen minimaal 15 procent belasting moeten heffen op de winsten van grote bedrijven. Zo willen overheden voorkomen dat bedrijven door creatieve boekhouding of het verhuizen van het hoofdkantoor naar een belastingparadijs weinig of helemaal geen belasting betalen.

Het verdrag bestaat uit een lange reeks maatregelen die stapsgewijs worden ingevoerd in de landen die meedoen. Dat geldt ook voor de EU en dus ook Nederland.

Waarom stapt de VS uit het verdrag?

Volgens het Witte Huis gaan de mondiale belastingregels ten koste van de Amerikaanse concurrentiekracht en soevereiniteit. "Ze beperken daarnaast het vermogen om belastingbeleid te voeren dat in het belang is van Amerikaanse bedrijven en werknemers."

Dit past helemaal in de jarenlange Trump-campagne om Amerika op één te zetten, ziet Daniel Smit. Hij werkt bij adviesbureau EY en is daarnaast bijzonder hoogleraar belastingheffing aan de Universiteit van Amsterdam. "Trump wil het binnenlandse bedrijfsleven zo goed mogelijk faciliteren en dat houdt in zijn optiek in dat er geen minimumbelastingen moeten zijn. Hij wil dat andere landen van de winsten van Amerikaanse bedrijven afblijven, en wee het land dat daar niet in meegaat."

Het belastingakkoord is daarbovenop uitermate ingewikkeld. Zelfs in Nederland zijn er niet genoeg fiscalisten die dit goed onder de knie hebben, zegt Irene Burgers. Ze is hoogleraar Internationaal en Europees belastingrecht aan de Rijksuniversiteit van Groningen. "Het gaat om een lange lijst nieuwe regels die veel administratie met zich meebrengen voor overheden. Trump wil een slank overheidsapparaat en niet te veel administratie voor bedrijven."

Wat gebeurt er nu met het belastingakkoord?

Tot nu toe blijven alle andere aangesloten landen gecommitteerd aan het verdrag, maar de implementatie van de wetgeving is nog lang niet klaar.

En als een land dan eenmaal op het punt is gekomen dat het bijvoorbeeld winstbelasting wil heffen op Amerikaanse bedrijven, kan dat nadelige gevolgen hebben. "De verwachting is wel dat dit zal stuiten op vergeldingsmaatregelen vanuit het Witte Huis", zegt Arjen Lejour, hoogleraar belastingen aan de Tilburg University en onderzoeker bij het CPB.

Dat de VS uit het verdrag stapt ondermijnt de draagvlak om wereldwijd belastingontwijking tegen te gaan, denkt Lejour. "Vooral EU-landen zijn tot nu toe bezig geweest om de regels om te zetten in nationale wetgeving en de verwachting was dat andere landen zouden volgen. Dat gaat nu niet zo snel gebeuren. Dit zou ook wel het einde van het hele verdrag kunnen zijn."

Wat zijn de gevolgen voor Europa en Nederland?

De economen vrezen voor een handelsoorlog. Als de EU vasthoudt aan het internationale belastingverdrag zal de VS reageren met nieuwe importheffingen of een eigen winstbelasting op Europese bedrijven die werkzaam zijn in de VS. Dat leidt tot hogere prijzen op producten uit andere werelddelen, zowel in Europa als in de VS.

Toch is dit niet helemaal zeker, denkt douanespecialist Martijn Schippers, verbonden aan advieskantoor EY en de Erasmus Universiteit. De grote passen van Trump kunnen ook gezien worden als een manier om een onderhandeling voor te bereiden, ziet hij.

Schippers wijst erop dat Frankrijk tijdens de vorige regeerperiode van Trump een belasting op digitale diensten wilde invoeren die vooral Amerikaanse techbedrijven zou raken. Trump dreigde daarop met heffingen op Franse wijn en kaas. Nadat de Franse belasting van tafel ging, was er ruimte voor onderhandelingen tussen de landen.

"Als je tien stappen vooruit zet, is het moeilijk voor de wederpartij om helemaal zijn zin te krijgen", legt hij uit. "Zo probeert Trump de status quo te ontwrichten om in een betere onderhandelingspositie te komen."

Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken (NSC) ziet mogelijkheden voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties, mits dat goed afgebakend is. Dat bleek bij een Kamerdebat over het demonstratierecht.

Begin deze maand viel al uit een Kamerbrief van minister Van Weel van Justitie en Veiligheid (VVD) op te maken dat het kabinet een dergelijk verbod wil onderzoeken op verzoek van de Tweede Kamer. Vandaag werd er iets meer duidelijk over de richting die het kabinet op wil.

Uitermark noemt een verplichting om "met een open gezicht" te demonstreren "een juridisch denkbare route". Wel moet volgens haar "afgebakend worden in welke gevallen je daarvan kan afwijken".

Van Weel bevestigt dat hij een wettelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verkent, "met uitzonderingen". Die zouden moeten gelden voor betogingen waar het gevaarlijk kan zijn voor demonstranten om hun gezicht te laten zien, zoals bij demonstraties tegen dictatoriale regimes. Van Weel liet eerder al weten het redelijk te vinden dat betogers in zo'n geval onherkenbaar zijn. Hij wil in april komen met de uitkomsten van die verkenning.

Fundamentele verschillen

De slagen om de arm die het kabinet hield bij het vraagstuk over de gezichtsbedekkende kleding tekende het debat van vandaag. In de Tweede Kamer bleek er geen eensgezindheid te zijn over de vraag of en hoe het demonstratierecht begrensd moet worden. Wel benadrukten alle partijen het belang van het recht op demonstreren, maar ze verschilden fundamenteel van mening over waar de grens ligt.

"Demonstreren is een grondrecht, maar geen excuus voor anarchie", sprak CDA-Kamerlid Boswijk. "Als we willen dat dit recht zijn waarde behoudt, moeten we duidelijke grenzen stellen en hard optreden tegen overtredingen."

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Lahlah zei dat het recht op demonstreren bescherming nodig heeft. "Ook, of misschien wel juist, wanneer het schuurt, irriteert en boos maakt." Kamerlid Teunissen van de Partij voor de Dieren deelde haar mening.

Klimaatdemonstraties

De irritatie waar Lahlah over sprak, klonk bij rechtse partijen over de blokkades van de A12 in Den Haag door demonstranten van Extinction Rebellion. "Als ik vijf kilometer te hard rijd, krijg ik een boete. Waarom mogen klimaatactivisten zich elke week misdragen", vroeg JA21-leider Eerdmans zich af.

PVV-Kamerlid Van Dijk noemde de aanpak van minister Van Weel "slappe hap". Tegen de blokkeerfriezen en bij de coronademonstraties werd volgens hem veel harder opgetreden.

Van Weel wees die kritiek van de hand en benadrukte dat er ook vervolgingen worden ingesteld tegen klimaatactivisten. Ook bij hem klonk onvrede over de houding van de klimaatdemonstranten. Hij noemde het "niet nodig" om een snelweg te blokkeren. Hij zei klaar te zijn met mensen die het demonstratierecht misbruiken en de wet overtreden. Van Weel benadrukte wel dat hij het demonstratierecht met hand en tand wil verdedigen.

De minister van Justitie zei grenzen te willen stellen aan de excessen die bij een klein deel van de demonstraties plaatsvinden, maar met concrete maatregelen kwam hij nog niet. Hij wil eerst een onderzoek afwachten van het WODC, het onderzoeksinstituut van zijn ministerie. Dat komt in april met resultaten naar een onderzoek over het demonstratierecht.

Herdenkingen beter beschermen

In het debat ging het ook over de Nationale Dodenherdenking van 4 mei. Vorig jaar was er vrees dat die verstoord zou worden, maar de twee minuten stilte werden uiteindelijk zonder onderbreking in acht genomen.

ChristenUnie-leider Bikker vroeg in een motie om de drie nationale herdenkingen beter te beschermen tegen ordeverstoringen. Zij kreeg bijval van VVD, NSC, CDA, SGP en JA21.

Minister Uitermark noemde dat een "ingewikkelde puzzel" en wilde nog niet direct ingaan op de motie. Net als Van Weel wil ze wachten op de uitkomsten van het WODC-onderzoek. Daarnaast benadrukte ze dat ze eerst nog uitgebreid overleg wil voeren met onder anderen burgemeesters van gemeenten waar nationale herdenkingen worden gehouden. "Mijn insteek zal zijn om eerst de gedachten en ideeën hierover op te halen."

De gemeente Eindhoven is van plan om de Brainport Industries Campus (BIC) aan te kopen. Op de campus in het noordwesten van de stad zitten hightechbedrijven en onderwijsinstellingen. De gemeente en de huidige eigenaar van het terrein zijn tot een koopovereenkomst gekomen, die volgende maand zal worden voorgelegd aan de gemeenteraad.

Het gaat nu nog alleen om het deel van de campus dat BIC 1 heet, en in 2019 is opgeleverd. Er werken en studeren zo'n 2500 mensen. De voorgenomen aankoop omvat het bestaande gebouw van ongeveer 105.000 vierkante meter, de openbare ruimte daaromheen en een parkeergarage. Ook de contracten van zo'n veertig huurders worden overgenomen.

De gemeente Eindhoven zegt in een verklaring dat het eigenaar van de campus wil worden om zelf de regie te kunnen voeren over de versterking en verdere ontwikkeling van het terrein. Volgens de gemeente is de aankoop "een unieke kans" en van strategisch belang. "Op deze manier kunnen we ons regionale innovatie-ecosysteem verder versterken, de publieke functies waarborgen, de strategische samenwerking op de hele campus nog beter vormgeven én onze unieke bedrijfseconomische infrastructuur beter beschermen."

Buitenlandse inmenging

Brainport Industries Campus werd gebouwd door een projectontwikkelaar en een investeerder. In 2020 verkochten zij het terrein voor 130 miljoen euro aan de Britse investeringsmaatschappij Capreon. De Eindhovense wethouder Stijn Steenbakkers (CDA) stelt dat de campus op lange termijn beter af is in handen van de lokale overheid.

De gemeente wil bijvoorbeeld meer invloed hebben op welke organisaties op de campus ruimte huren. "Wij willen daar ook start-ups, onderzoeks- en onderwijsinstellingen hebben. Dat zijn partijen die financieel kwetsbaarder zijn. Een private eigenaar verhuurt toch sneller aan de partijen die het meest betalen", aldus Steenbakkers.

Eindhoven wil ook af van te veel buitenlandse inmenging op een plek waar gewerkt wordt aan slimme technologie. In 2021 werd de in dezelfde stad gelegen High Tech Campus (HTC) via een Amerikaanse vermogensbeheerder verkocht aan het Singaporese staatsbedrijf GIC. Uit onderzoek van het FD bleek dat de gemeente en de Stichting Brainport die verkoop destijds probeerden te voorkomen.

"Brainport is vitale economische infrastructuur. Niet alleen voor ons in Eindhoven maar ook voor de regio en voor heel Nederland", zegt Steenbakkers.

De campus die de gemeente wil aankopen is een deel van een bedrijventerrein dat nog veel groter moet worden. De ontwikkeling daarvan moet sneller dan verwacht, omdat chipmachinefabrikant ASML uit het naastgelegen Veldhoven daar wil uitbreiden.

'Solide businesscase'

Hoeveel geld er met de deal gemoeid is, is niet bekendgemaakt. Het bedrag is in ieder geval hoger dan de 130 miljoen euro die een paar jaar terug voor de campus betaald werd, bevestigt de wethouder. Eindhoven wil de aankoop financieren met eigen geld en leningen.

De gemeente spreekt van een "solide businesscase". Steenbakkers: "De inkomsten uit de huurcontracten dekken alle kosten die we maken en nog een beetje meer".

De politie heeft vanochtend in Etten-Leur een 30-jarige voortvluchtige man uit Polen aangehouden. Hij werd in Polen en Duitsland sinds 2020 gezocht voor meerdere drugs- en geweldsincidenten.

Volgens de Poolse politie gaat het om Krystian K.. Hij wordt onder meer verdacht van een gewelddadige beroving in 2021 in de Poolse stad Krakau, waarbij het slachtoffer om het leven kwam. Ook was K. eerder al in Polen veroordeeld tot 3,5 jaar cel voor drugsdelicten en tot nog een jaar cel voor een geweldsincident in 2019.

Na de overval verdween hij. Later werd vastgesteld dat K. niet langer in Polen was, waarna er een internationaal opsporingsbevel werd uitgevaardigd, meldt Omroep Brabant.

Valse identiteit

Vorig jaar december werd de man op de 'Europe's Most Wanted'-lijst van Europol geplaatst. Snel daarna kwamen er uit Polen aanwijzingen dat hij zich mogelijk schuilhield in Nederland.

Daarop werd een onderzoek gestart. Dat onderzoek leidde vanochtend naar een bedrijf in Etten-Leur, waar de verdachte onder een valse naam werkzaam bleek te zijn. "Hij hield zich al een aantal jaren onder deze valse identiteit in Nederland schuil", zegt de politie.

De man wordt binnenkort voorgeleid. De rechtbank in Amsterdam zal vervolgens een besluit nemen over zijn overlevering aan Polen of Duitsland.

In de Verenigde Staten wordt 100 miljard dollar geïnvesteerd om toepassingen voor kunstmatige intelligentie (AI) verder te ontwikkelen, kondigde president Donald Trump afgelopen nacht aan. Een bizar hoog bedrag, maar toch is de aankondiging niet helemaal nieuw.

De miljarden dollars gaan naar 'AI-infrastructuur': datacenters en energiecentrales om toepassingen met kunstmatige intelligentie verder te ontwikkelen. Het maken van AI-toepassingen, zoals het schrijven van teksten en de navigatie van zelfrijdende auto's, kost veel rekenkracht, die in dit soort datacenters beschikbaar moet worden.

Trump kondigde de investering aan in het bijzijn van topmannen van enkele initiatiefnemers: softwarebedrijf Oracle, het Japanse investeringsfonds SoftBank en OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. De investering moet de komende vier jaar oplopen tot 500 miljard dollar. Dat gebeurt allemaal onder naam van een nieuw bedrijf: Stargate.

"Schrijf die naam maar op, want ik denk dat je er nog veel over zal horen", zei Trump.

Niet nieuw

Het lijkt een nieuw project, maar de naam Stargate is al eerder gevallen. Techsite The Information berichtte negen maanden geleden al dat OpenAI plannen heeft voor een enorm datacenter, inclusief een supercomputer onder de naam Stargate. Kostenplaatje volgens de nieuwssite: 100 miljard dollar.

Het was ook niet de eerste keer dat Trump en de topman van het Japanse investeringsbedrijf SoftBank naast elkaar stonden. In december kondigden beide mannen al aan dat het bedrijf 100 miljard dollar gaat investeren in Amerika. Toen al zei Trump dat het geld zou gaan naar kunstmatige intelligentie, al was toen nog niet duidelijk op welke manier.

Met de aankondiging van afgelopen nacht komt de wens van OpenAI samen met de belofte van SoftBank.

'Grootste, sterkste en machtigste'

Het is logisch dat de VS deze bedragen in kunstmatige intelligentie investeert, zegt Tom Heskes, onderzoeker aan de Radboud Universiteit. "De VS zegt: we doen het gewoon. Ze willen de grootste, sterkste en machtigste zijn op het gebied van AI. Daar hoort deze investering bij."

"Het is een gigantische aankondiging", zegt Stijn Grove van de Dutch Data Center Association, de belangenorganisatie voor datacenters in Nederland. "In Europa zijn ook wat initiatieven, maar we praten hier echt over een andere schaal. Dit gaat werkelijk alles te boven."

Europa investeert 1,5 miljard

De beloofde bedragen van 100 tot 500 miljard in de VS zetten een investering voor een vergelijkbaar Europees initiatief in de schaduw. Vorige maand kondigde Europa een bedrag van 1,5 miljard euro aan voor 'AI-fabrieken' in zeven Europese landen: plekken waar een sterke ontwikkeling op het gebied van kunstmatige intelligentie moet plaatsvinden.

Heskes en Grove zijn het erover eens dat Europa met een slim antwoord moet komen om de Amerikaanse concurrentie aan te gaan. "We kunnen niet zeggen: zij doen 100 miljard, dus wij doen ook 40 miljoen", zegt Heskes. "Dat heeft totaal geen zin."

Specialistische AI-toepassingen maken

Volgens de Radboud-onderzoeker moeten de Europese 'AI-fabrieken' gebruikt worden om zelf specialistische AI-toepassingen te bouwen, gebaseerd op het voorwerk dat in Amerika wordt gedaan.

"Het kost heel veel rekenkracht om zelf die grote AI-toepassingen te bouwen. Er zijn er maar een paar in de wereld die dat kunnen. Maar als die basis is gelegd, kunnen Europese onderzoekers en bedrijven daarmee verder."

"Op die manier hebben Europese bedrijven de mogelijkheid om AI-toepassingen te ontwikkelen waarmee we een deuk in een pakje boter kunnen slaan", zegt Heskes. "We moeten specialistisch werken, ons op een bepaalde niche richten, om interessant te zijn. Dan is het zeer de moeite waard."

"We hoeven in Europa geen hele grote fabrieken te hebben met enorme capaciteit", zegt ook Grove van de belangenvereniging voor datacenters. "Tegen dit geweld van honderden miljarden kun je het niet winnen, dus moeten we slim reageren. China en Amerika zetten hier vol op in. We kunnen als Europa niet afwachten."

Een Russisch marineschip in de Noordzee wordt geëscorteerd door de Britse en de Nederlandse marine. Daarbij zijn een Brits marineschip, een NH90-helikopter van Nederland en de Nederlandse Kustwacht betrokken.

Het Russische schip, de Yantar, bevindt zich nu in de zogenoemde exclusieve economische zone in de Noordzee, die onderdeel is van de internationale wateren, zegt een woordvoerder van het ministerie van Defensie tegen de NOS. Nederland heeft daar rechten en verantwoordelijkheden, maar iedereen mag er varen. Eerder was de Yantar in de Britse en de Nederlandse wateren.

De Yantar, een verkenningsschip van de Russische marine, komt volgens de Britten uit de Middellandse Zee. Minister van Defensie Healey zei in het Lagerhuis dat het wordt gebruikt om inlichtingen te verzamelen en zicht te krijgen op kritieke infrastructuur, zoals onderzeese kabels.

"Groeiende Russische agressie"

Het is de tweede keer in twee maanden dat de Yantar in de Britse wateren heeft gevaren. In november is een Britse onderzeeboot al vlak bij de Yantar naar boven gekomen, ten teken dat het Russische verkenningsschip op de voet gevolgd werd.

Healy spreekt nu van een voorbeeld van "de groeiende Russische agressie". Maandag werd het fregat HMS Somerset op de Yantar af gestuurd, toen het de Britse wateren binnenvoer.

Inlichtingendiensten waarschuwen al langer voor Russische schepen die leidingen en kabels in beeld brengen en soms ook proberen te beschadigen. Daarbij zijn ook schepen van de zogenoemde Russische schaduwvloot betrokken, koopvaardijschepen onder de vlag van een ander land die worden gebruikt om bijvoorbeeld olie en gas te vervoeren. Zo was er in december een schip in de Oostzee dat volgens Finland met zijn ankers een stroomkabel heeft beschadigd.

Eerder maakten we deze video over de sabotage van pijpleidingen en stroom- en datakabels:

De politie heeft vier jongens aangehouden in verband met een brand die eind vorig jaar een leegstaande loods in Waalwijk verwoestte.

De brand brak op 30 december rond 22.00 uur uit. De vlammen sloegen uit het dak. Ook kwam er asbest vrij. Iets na 02.00 uur werd gemeld dat de brand onder controle was. Niemand raakte gewond.

De politie vermoedde al snel dat de brand was aangestoken. Het leegstaande pand, waar voorheen het Nederlandse Leder en Schoenen Museum zat, was al vaker doelwit van vernielingen en kwam in aanmerking om gesloopt te worden, meldt Omroep Brabant.

Eergisteren werden in het opsporingsprogramma Bureau Brabant beelden van de verdachten getoond. Na de uitzending heeft het viertal zich gemeld bij het politiebureau. Zij zijn allemaal aangehouden en zitten nog vast. De politie meldt dat ze allemaal uit Waalwijk komen. Hun leeftijd is niet bekendgemaakt.

Het is niet mogelijk om 'koop nu, betaal later'-diensten in de winkelstraat te verbieden, schrijven minister Heinen (Financiën) en staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming) aan de Tweede Kamer. Wel roepen ze de betrokken partijen - winkelketens en de betaaldiensten zelf - "dringend" op om de plannen hiervoor niet door te zetten.

De Tweede Kamer had vorig jaar oktober gevraagd aan het kabinet om deze betaaldiensten tegen te houden. Een verbod is volgens de bewindspersonen niet mogelijk omdat er in 2026 Europese wetgeving komt die maakt dat dit soort betaaldiensten aan regels worden gebonden. Volgens hen is het geen optie ze in de tussentijd te verbieden of om strengere regels op te leggen.

Ze zijn in gesprek gegaan met Klarna, een van de grootste aanbieders van achteraf betalen, om hun zorgen te uiten over de uitbreiding van de betaaldienst naar fysieke winkels.

Uitzetten

Volgens de ministeries heeft de betaaldienst na dat gesprek laten weten dat zij onlangs een extra informatiescherm heeft toegevoegd voor nieuwe klanten die gebruikmaken van achteraf betalen in fysieke winkels. Ook zou Klarna onderzoeken of het de functie credit opt-out kan toevoegen in de app. Daarmee kunnen klanten de betaalmethode 'achteraf betalen' uitzetten, zodat ze geen schuld kunnen opbouwen.

Want dat is waar het kabinet voor vreest. De bewindslieden maken zich vooral zorgen om kwetsbare groepen zoals jongeren, die door 'koop nu, betaal later'-diensten in winkels nog sneller in de schulden terecht kunnen komen.

CDA-Kamerlid Inge van Dijk, de initiatiefnemer van de motie die opriep tot het verbod, is teleurgesteld. "De verleiding en het gemak om geld uit te geven dat je soms niet hebt, gaat ten koste van mensen zelf en van de samenleving."

Eind september kondigde Klarna aan dat het klanten de mogelijkheid wil bieden om hun aankopen in fysieke winkels achteraf te betalen.

De NOS heeft Klarna gevraagd om een reactie. De aanbieder zegt onder meer dat bij elke discussie over achteraf betalen de risico's van andere kredietopties moeten worden meegewogen. "Achteraf betalen is een gezonder alternatief voor dure creditcards."

In Italië is een vrouw opgepakt die verkleed als verpleegkundige een pasgeboren kind ontvoerde. Baby Sofia verdween gisteravond uit een kliniek in de stad Cosenza, in de zuidelijke regio Calabrië. De politie heeft de baby gevonden en naar de ouders teruggebracht.

Het kindje, één dag oud, lag met haar moeder en grootmoeder in een kamer van de kliniek toen een 'verpleegkundige' binnenkwam. Zij nam de baby mee voor, zoals ze zei, een controle bij de kinderarts. Toen ze na een tijdje niet terugkwam, sloegen de moeder en grootmoeder alarm.

Al maanden 'zwanger'

De verdachte, een 51-jarige vrouw uit Cosenza, werd opgespoord aan de hand van beelden van bewakingscamera's van de kliniek. Daarop is te zien dat de vrouw met hulp van een man de baby meeneemt in een auto. De autoriteiten blokkeerden snel daarna alle autowegen rond Cosenza. Een paar uur later werd het stel aangehouden in een buitenwijk van de stad. De baby was ongedeerd.

Volgens Italiaanse media ging aan de ontvoering een lange voorbereiding vooraf. De lokale politie zegt dat de vrouw maandenlang had gedaan alsof ze zwanger was. Op Facebook beweerde ze een week voor de ontvoering dat ze was bevallen van een jongen. In de woning van het echtpaar trof de politie voorbereidingen aan voor een feestje ter gelegenheid van een geboorte.

De Italiaanse premier Meloni bedankt op X de lokale autoriteiten voor het terugvinden van de ontvoerde baby. "Een applaus voor hun buitengewone samenwerking en zoekwerk."

Prins Harry heeft door een schikking in de zaak tegen News Group Newspapers een flinke zak geld en vergaande excuses gekregen van het bedrijf van mediamagnaat Rupert Murdoch. Niet alleen gaan de tabloids door het stof over hoe hijzelf door kranten als The Sun en News of the World is behandeld, ook zijn omgekomen moeder, prinses Diana, wordt daarbij genoemd. Daarnaast wordt verwezen naar de schade die de sensatiepers heeft berokkend aan zijn relaties, zijn vriendschappen en zijn familie.

De rechtszaak die vanmorgen tot een ontknoping kwam draaide voor Harry vooral om het ter verantwoording roepen van de tabloids en roddelpers. Niet alleen voor hemzelf, maar juist om gerechtigheid voor iedereen te bereiken. Hij wilde dat de hoogste bazen in de rechtszaal zouden worden verhoord en dat de wereld zou horen over de praktijken van de tabloids, zoals afluisteren, intimidatie en identiteitsfraude.

Het ging hem naar eigen zeggen niet om geld, maar om 'accountability', zo verklaarde hij in december: hij wilde dat er in het openbaar en voor de neus van een rechter verantwoording zou worden afgelegd.

Maar door zijn beslissing om te schikken zullen de praktijken van de roddelpers niet in de rechtszaal worden besproken of veroordeeld. Bovendien is een parlementair onderzoek, vaak een middel om de waarheid boven tafel te krijgen, jaren geleden al stopgezet. Volgens critici onder druk van de machtige Rupert Murdoch.

Sappige primeurs

De vraag blijft dus: is dit gerechtigheid? Zal de schikking helpen om het gedrag van de opdringerige Britse pers te verbeteren? Neemt de macht van tycoons als Murdoch hierdoor af? In brede kring wordt gevreesd dat dit niet zo is.

De pers overschrijdt nog steeds ethische grenzen om scoops te scoren. In Engeland worden aan de lopende band onwaarheden gepubliceerd, niet alleen over beroemdheden en royals, maar ook over thema's als immigratie, Brexit en klimaatverandering, zonder dat daar consequenties aan verbonden zijn.

Dus Harry heeft deels wat hij wil - excuses - maar de invloed die de roddelpers heeft op de politiek en de publieke opinie blijft onveranderd. Al zullen de prins en zijn juristen beargumenteren dat dit een "monumentale overwinning" is en dat The Sun eindelijk heeft toegegeven dat er illegale methoden zijn gebruikt om sappige primeurs te kunnen publiceren. Harry en zijn team zullen zeggen dat hij genoegdoening heeft gekregen en dat hij heeft wat hij wilde: aansprakelijkheid en excuses.

Bazen buiten schot

Maar ook NGN heeft baat bij deze uitkomst. Het conglomaraat heeft al ruim een miljard euro uitgegeven aan juridische claims en kan daar nu dus nog een lieve som bij optellen (de schadevergoeding aan Harry komt naar verluidt uit op minimaal 10 miljoen pond). Maar het bedrijf heeft ook gekregen wat het wilde: het heeft met deze schikking de publieke schade kunnen beperken en de hoge bazen, onder wie Murdoch, buiten schot kunnen houden.

Overigens is dit niet het einde van het langlopende rechtbankdrama, waarin prins Harry vecht tegen de tabloids. De volgende zaak met meerdere beroemdheden onder de eisers, onder wie Harry, richt zich tegen de Daily Mail en Mail on Sunday.

Terwijl hulporganisaties zo snel mogelijk hulpgoederen naar de Gazastrook proberen te krijgen en regeringsleiders bezwerende woorden uitspreken over het staakt-het-vuren, begon Israël gisteren een grote aanval op de bezette Westelijke Jordaanoever. Sindsdien zijn in de stad Jenin zeker tien mensen om het leven gekomen. Tientallen anderen raakten gewond.

De secretaris-generaal van de VN, Guterres, uitte zijn zorgen hierover op de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum (WEF) in Davos. "Het is mogelijk dat Israël zich door de militaire successen gesterkt voelt en denkt dat dit het moment is om de Westelijke Jordaanoever te annexeren en Gaza in het ongewisse te laten", zei hij.

Guterres liet in het midden waarom Israël dit zou denken, maar Israëlische media schrijven dat kolonisten denken dat de Amerikaanse president Trump een annexatie van de Westelijke Jordaanoever, in tegenstelling tot zijn voorganger, zal toelaten. De Israëlische aanval volgde een dag nadat Trump een streep zette door sancties tegen kolonisten.

Er is al langere tijd een operatie gaande in Jenin, benadrukt Joost Hiltermann, programmadirecteur Midden-Oosten bij de internationale denktank Crisis Group. Trumps aantreden alleen is niet de aanleiding voor de grote militaire operatie, denkt hij.

"De Palestijnse Autoriteit heeft de afgelopen weken geprobeerd de onrust de kop in te drukken, maar dat is niet gelukt." Dat is een van de redenen dat Israël nu ingrijpt, zegt Hiltermann. Door het bestand in Gaza zijn er ook manschappen beschikbaar om dit te doen.

Toch spelen de welwillende signalen richting de kolonisten vanuit de omgeving van Trump wel een rol, zegt Hiltermann. Een aantal mensen die Trump benoemd heeft zijn uitgesproken voorstander van de Israëlische nederzettingen. Gisteren zei de nieuwe Amerikaanse VN-ambassadeur Stefanik tijdens een hoorzitting dat Israël een "bijbels recht" heeft op het gebied.

Met dit standpunt gaat ze lijnrecht in tegen het beleid van de vorige regering en de VN zelf. Vorig jaar oordeelde het Internationaal Gerechtshof dat de Israëlische nederzettingen illegaal zijn. Ook de nieuwe Amerikaanse ambassadeur in Israël is voorstander van de nederzettingen.

De Israëlische krant The Jerusalem Post citeert een prominente kolonist die was uitgenodigd voor Trumps inauguratie. Hij sprak met Amerikaanse functionarissen die hem verzekerden dat de nederzettingen versterkt moeten worden. De optie voor annexatie "ligt op tafel, maar zal tijd kosten", citeert The Post hem.

Palestijnse Autoriteit ongeliefd

Dat de pogingen van de Palestijnse Autoriteit om de orde te herstellen mislukten, kan Israël ook gebruiken om te motiveren dat de Palestijnse Autoriteit niet het gezag kan voeren over de Gazastrook, zegt Hiltermann. Dat is een van de heikele punten in het plan voor een naoorlogs Gaza.

De Qatarese premier liet gisteren weten dat hij hoopt dat de Palestijnse Autoriteit zal terugkeren in een regerende rol in de Gazastrook, dat sinds 2007 onder de controle van Hamas staat. Onder de bevolking is de Palestijnse Autoriteit echter impopulair, onder meer vanwege de samenwerking met Israël.

Ook vandaag uitten verschillende militante groeperingen kritiek op de Palestijnse autoriteit. De Islamitische Jihad zei dat de Palestijnse Autoriteit medeplichtig is aan de nieuwste Israëlische aanval. Het Israëlische Kanaal 12 meldt dat de Veiligheidsdiensten van de Palestijnse Autoriteit zich teruggetrokken uit Jenin zodat het Israëlische leger daar aan de slag kon.

'Iraanse militanten'

Volgens premier Netanyahu is de aanval nodig om aan Iran gelinkte militanten te bestrijden. "De Palestijnen op de Westoever hebben geen Iraanse hulp nodig om zich te verzetten tegen Israël, maar voor Netanyahu is het een manier om kritiek van Westerse landen te voorkomen", zegt Hiltermann.

Daarnaast heeft Netanyahu ook geen uitgesproken steun nodig van Trump om de Westelijke Jordaanoever te annexeren.

"Het is meer een kwestie van het formeel maken van de annexatie", zegt Hiltermann. "Want in feite is de Westoever al door Israël ingelijfd."

Toetsenmaker Cito waarschuwt middelbare scholen dat leerlingen mogelijk fraude plegen bij kijk- en luistertoetsen. Antwoorden van enkele toetsen van dit jaar worden volgens Cito verspreid via Telegram.

De kijk- en luistertoetsen worden deze weken afgenomen. Cito geeft advies over wanneer scholen dat het beste kunnen doen, maar er is geen centraal afnamemoment afgesproken.

Cito maakt kijk- en luistertoetsen voor de vakken Engels, Duits, Frans, Nederlands en Spaans. Het is niet bekend hoe de antwoorden zijn gelekt. Cito heeft aangifte gedaan.

Toetsen van andere jaren

De toetsenmaker uit Arnhem weet niet hoeveel leerlingen nu via Telegram de antwoorden hebben gekregen, maar raadt scholen aan om toetsen van andere jaren te gebruiken. "Dit verkleint de kans op voorkennis bij leerlingen", zegt een woordvoerder tegen RTV Utrecht. De woordvoerder kan niet zeggen van welke toetsen de antwoorden zijn gelekt.

Verschillende scholen hebben aan Cito laten weten dat ze zich niet herkennen in de verhalen over de verspreide toetsen. Toch houdt de toetsenmaker de situatie in de gaten en krijgen alle scholen die een kijk- en luistertoets van Cito gebruiken het advies om extra alert te zijn.

Een leerkracht laat aan RTV Utrecht weten dat haar school er rekening mee houdt dat leerlingen de antwoorden van de toets van dit jaar dankzij Telegram al kennen. Zo gebruikt een docent Engels van de school een luistertoets van vorig jaar om te voorkomen dat leerlingen fraude kunnen plegen.

Twee jaar geleden waarschuwde de toetsenmaker ook al dat toetsen via TikTok werden verspreid. Via het sociale medium werden de antwoorden van de luistertoets Engels voor vwo 6 bijvoorbeeld aangeboden voor 5 euro.

Artsen en diëtisten waarschuwen voor 'recovery accounts' van anorexiapatiënten. Dat doen ze naar aanleiding van vragen van NOS Stories naar dit soort accounts waarop anorexiapatiënten praten over hun herstel.

Op TikTok maken jonge meiden met dit soort accounts video's over hun eetstoornis. Dit doen ze om tips te geven of anderen die hiermee worstelen een hart onder de riem te steken en te helpen om beter te worden.

"Jongeren denken dat dit soort accounts helpen, maar het is vaak eigenlijk helemaal niet handig", zegt Annemarie van Bellegem. Zij werkt als kinderarts gespecialiseerd in eetstoornissen in het Emma Kinderziekenhuis van het Amsterdam UMC. Daar spreekt ze regelmatig jongeren die zo'n account hebben of filmpjes erover hebben gezien.

"Een eetstoornis is heel competitief", zegt ze. "Je wordt beloond met likes en comments als je heel goed bent in afvallen, sondevoeding krijgen, heel fanatiek bewegen. Dat werkt alleen maar averechts voor het herstel."

Ook Kajal van 19 had zo'n account. Zij kampt al jaren met anorexia, ontstaan door traumatische gebeurtenissen in haar jeugd.

Door de eetstoornis belandde ze in het ziekenhuis. Ze werd een aantal maanden opgenomen in een kliniek. Sinds een aantal jaar deelt ze af en toe video's over haar eetstoornis. "Ik wilde laten zien dat herstel mogelijk is."

Kajal hoopt dat door herkenning meiden die haar video's zien op TikTok eerder hulp vragen. Maar ze ziet ook de gevaren van recovery accounts. "Als ik op social media iemand zag die in het ziekenhuis lag dacht ik: dat moet ik ook hebben, dan pas ben ik écht ziek."

Bekijk hieronder het volledige verhaal van Kajal en de artsen die waarschuwen voor dit soort content:

Door het competitie-gevoel bij anorexia kunnen recovery-filmpjes dus een averechts effect hebben. "Als jij beelden ziet van iemand met een sonde in zijn neus of een heel dun lichaam dan zal je als je deze ziekte hebt denken: pas als ik dat doe of dat hebt bereikt, dan pas ben ik echt ziek", zegt Van Bellegem.

Ook onderzoeker bij het Leids Universitair Medisch Centrum Tim Offringa noemt social media voor mensen die een eetstoornis hebben gevaarlijk.

"Ik zie vaak dat jongeren met een eetstoornis hier binnenkomen met relatief milde klachten. En als ze dan eenmaal door de wachtlijst heen zijn en veel op TikTok naar dit soort video's hebben gekeken, heeft er een verslechtering plaatsgevonden."

Ook is er het risico dat de eetstoornis onderdeel wordt van je identiteit doordat je zo'n account hebt, zegt van Bellegem. "Omdat je continu daar content over plaatst en ermee bezig bent is het onwijs moeilijk om daar weer van af te komen."

Offringa waarschuwt dat juist bij TikTok het bereik vaak groot is en dat ook mensen het zien die er niet specifiek naar op zoek zijn. Daarnaast is het zo dat wanneer je naar bepaalde video's kijkt, je daar meer van krijgt. "En het wordt ook steeds heftiger", zegt Offringa. "Dus je komt heel snel in een negatieve spiraal terecht."

De politie Amsterdam heeft vier agenten ontslagen omdat ze hebben deelgenomen aan WhatsAppgroepen waarin grensoverschrijdende en discriminerende berichten werden gedeeld. In totaal hebben elf politiemedewerkers zich schuldig gemaakt aan het grensoverschrijdende appverkeer, van wie de meesten deel uitmaakten van het Amsterdamse korps.

De politie maakte in mei bekend het viertal te willen ontslaan vanwege de appjes. De adviescommissie oordeelt nu dat het ontslag gegrond is.

Ook de straffen voor zeven andere agenten in de appgroepen zijn definitief. Zes agenten hebben voorwaardelijk ontslag opgelegd gekregen. Zij moeten nu een 'leertraject rondom gedrag en integriteit' volgen. Een andere agent krijgt een berisping.

Non-actief

De straffen zijn gebaseerd op het aandeel en de ernst van de berichten van de medewerkers in de WhatsAppgroepen. In februari werden negen medewerkers al op non-actief gesteld, één agent werd geschorst en een ander kreeg ander werk.

De appgroepen kwamen aan het licht tijdens twee strafrechtelijke onderzoeken. Het Openbaar Ministerie besloot eerder de betrokken agenten niet te vervolgen voor discriminatie, omdat ze de uitlatingen in een kleine, besloten groep hebben gedaan.

Ongepast en beledigend

In de WhatsAppgroepen hebben agenten "vreselijke en discriminerende" teksten gedeeld, zegt de Amsterdamse politiechef Peter Holla. "Het doet pijn bij de mensen over wie is gesproken en is bijzonder schadelijk voor het vertrouwen van de samenleving in de politie als geheel. De stevige straffen laten zien dat wij dit gedrag niet accepteren."

Vorig jaar werden zes agenten bij de politie Rotterdam bestraft vanwege vrouwonvriendelijke en discriminerende berichten in een WhatsAppgroep. Een agent werd ontslagen, de vijf andere medewerkers kregen voorwaardelijk ontslag of een schriftelijke waarschuwing.

Met 58 op de 100.000 mensen die afgelopen week met griepachtige klachten naar de huisarts zijn gegaan, lijkt de jaarlijkse griepepidemie begonnen. Dat stelt onderzoeksinstituut Nivel. Om daadwerkelijk van een epidemie te spreken moet het aantal gevallen twee weken lang hoger zijn dan 53 gevallen per 100.000 mensen.

Daar is nu nog geen sprake van. Vorige week meldden zich 52 op de 100.000 mensen met klachten bij de huisarts. Toch spreekt Nivel nu voorzichtig van een epidemie. "Het aantal mensen met griepachtige klachten loopt snel op en in steeds meer bronnen zien we dat het griepvirus rondgaat."

De laatste keer dat 58 op de 100.000 mensen bij de huisarts aanklopten was in februari vorig jaar. Toen was ook vanaf eind januari sprake van een epidemie. Die duurde tot eind maart.

Nivel waarschuwt ook voor andere virussen die luchtwegklachten kunnen geven, zoals het RS-virus. Symptomen zijn een verstopte neus, niezen, hoesten en keelpijn. Het ziekteverloop bij het griepvirus is volgens het instituut vaak wat ernstiger met koude rillingen, snotteren, hoofdpijn, spierpijn en koorts.

Het Israëlische leger heeft Palestijnen in het vluchtelingenkamp bij Jenin gesommeerd te vertrekken naar een plek aan de westkant van de stad. Dat zegt burgemeester Muhammad Jarar van de stad op de Westelijke Jordaanoever tegen persbureau Wafa.

De boodschap werd met luidsprekers omgeroepen en Israëlische militairen openden één uitgang van het kamp. De burgemeester heeft de buurgemeenten Burqin, Kafr Dan en Arrabeh opgeroepen om vluchtelingen een veilige plek te bieden.

Teams van de gemeente Jenin die de vluchtelingen willen beschermen, worden door het leger gedwarsboomd. Jarar heeft ook internationale organisaties benaderd om ervoor te zorgen dat de mensen die moeten evacueren verzekerd zijn van eerste levensbehoeften. Hoeveel mensen worden gedwongen te vertrekken, kan hij niet zeggen.

Nieuwe doctrine

Sinds gisteren zijn er tien mensen om het leven gekomen bij Israëlische aanvallen op Jenin, meer dan 50 mensen raakten gewond. In Bethlehem, Hebron, Ramallah en Tulkarem, andere steden op de Westoever, zijn in het kader van dezelfde actie meer dan 25 mensen opgepakt. Ook zou het leger nieuwe checkpoints hebben opgezet.

Minister Katz van Defensie zegt dat Israël zijn "veiligheidsdoctrine" op de Westoever heeft veranderd. Volgens Katz is de operatie bedoeld om terroristen en de terroristische infrastructuur in het kamp uit te schakelen en te voorkomen dat ze terugkeren als de operatie klaar is.

De Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken spreekt van een poging van de "meest rechtse Israëlische regering tot nu toe" om de bezetting die al een halve eeuw duurt "permanent te maken en het gebied dat Palestijnen als het centrum van hun toekomstige staat zien geleidelijk te annexeren".

Ultrarechtse invloed

Ultrarechtse ministers in de regering-Netanyahu drongen al langer aan op een agressievere strategie op de Westoever. Sinds het uitbreken van de oorlog in Gaza heeft het leger op de Westoever meer dan 800 mensen gedood, blijkt uit gegevens van de VN. Daartegenover staan enkele tientallen Israëlische doden.

De aanval die gisteren begon is mogelijk het gevolg van het dreigement van de ultrarechtse minister Smotrich om uit de regering te stappen. Hij dreigde daarmee toen Israël akkoord ging met het staakt-het-vuren met Hamas in Gaza. Volgens het leger is de actie nog niet beëindigd.

De minister van Buitenlandse Zaken van buurland Jordanië waarschuwt voor een escalatie van het geweld en wijst op het gevaar van wat er op de Westelijke Jordaanoever gebeurt. Hij zegt dat de internationale gemeenschap de situatie goed in de gaten moet houden om te voorkomen dat het ook daar uit de hand loopt.

Houthi-strijders in Jemen hebben de bemanning van het schip de Galaxy Leader vrijgelaten, meldt een televisiezender van de Houthi's. Het schip, dat deels eigendom is van een Israëlische zakenman, werd in november 2023 gekaapt in de Rode Zee. De Houthi's zeggen in een verklaring dat de bemanning is vrijgelaten vanwege het staakt-het-vuren in Gaza.

Volgens de Houthi's is de bemanning vrijgelaten na bemiddeling door Oman. Het gaat om 25 opvarenden uit de Filipijnen, Bulgarije, Roemenië, Oekraïne en Mexico. Ze zouden zijn overgedragen aan Oman. Hoe het met hen gaat, is onduidelijk.

Het schip voer onder de vlag van de Bahama's. Vooralsnog hebben de eigenaren van het schip geen commentaar gegeven, meldt persbureau AP. Oman heeft de vrijlating ook nog niet bevestigd. Er is wel een vliegtuig van de koninklijke luchtmacht van Oman naar Jemen vertrokken.

'Hartverwarmend nieuws'

De VN-gezant in Jemen Hans Grundberg noemt de vrijlating van de bemanning op X "hartverwarmend nieuws dat een einde maakt aan de willekeurige opsluiting en scheiding die zij en hun families meer dan een jaar hebben moeten doorstaan". Verder roept hij op om een einde te maken aan de aanvallen op zee.

De door Iran gesteunde Houthi's zeggen dat ze het schip destijds hebben gekaapt vanwege de banden met Israël. Op propagandabeelden die de Houthi's onder meer op X deelden is te zien dat zwaarbewapende strijders met een helikopter op het schip af kwamen gevlogen en het schip enterden.

Het schip werd naar de Jemenitische kust bij de westelijke stad Hodeida gesleept waar het een lokale attractie was. Houthi's zouden er op enig moment zelfs een muziekvideoclip hebben opgenomen.

Correspondent Daisy Mohr ging met een lokale cameraploeg aan boord van het schip:

Houthi's voerden geregeld aanvallen uit op schepen in de Rode Zee vanwege de oorlog tussen Hamas en Israël. Ze wilden daarmee hun steun betuigen aan de Palestijnen en een einde aan de oorlog tussen Israël en Hamas afdwingen. Ruim honderd commerciële vrachtschepen zijn sinds het uitbreken van de oorlog aangevallen.

Vermindering aanvallen aangekondigd

Afgelopen maandag hebben de Houthi's aangekondigd het aantal aanvallen op de Rode Zee te verminderen vanwege het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas. Ze zeggen wel nog steeds schepen die banden hebben met Israël aan te vallen en waarschuwen daarbij dat andere schepen ook aangevallen kunnen worden als ze dat nodig achten.

De aankondiging zal er waarschijnlijk niet toe leiden dat internationale rederijen weer veelvuldig gebruik zullen maken van de zeestraat die Europa met Azië verbindt. Door de aanvallen is de scheepvaart in de regio met ongeveer de helft afgenomen. Dat heeft tot enorme verliezen geleid voor Egypte. Dat beheert het Suezkanaal, de verbinding tussen de Rode Zee en de Middellandse Zee.

Een auto is in Eindhoven twee keer ingereden op een aantal mensen na een conflict bij een coffeeshop. Daarna is de bestuurder er in het voertuig vandoor gegaan, meldt de politie.

Twee mensen zijn door de aanrijding gewond geraakt. Een van hen is naar het ziekenhuis overgebracht. Ook zijn twee mensen aangehouden. "Een voor bedreiging en de ander voor het hinderen van politiemedewerkers", zegt een politiewoordvoerder.

De bestuurder van de auto is nog voortvluchtig, meldt de woordvoerder. De man rijdt in een witte Volkswagen met een Belgisch kenteken.

Ruzie voor coffeeshop

Het incident gebeurde op de Willemstraat. Volgens Omroep Brabant ontstond er voor de coffeeshop ruzie. Volgens de eigenaar van de coffeeshop was iemand uit de zaak gezet.

Diegene zou later ook betrokken zijn geweest bij een ruzie met een groep mensen buiten. Het is niet bekend waar de over ruzie ging. Ook is niet bekend hoeveel mensen erbij betrokken zijn geweest en of de bestuurder en de slachtoffers elkaar kenden.

De bestuurder van het voertuig zou dreigende taal hebben gebruikt waarna hij in zijn auto stapte en twee keer op meerdere mensen inreed, meldt de politie.

Vreugde bij milieuorganisatie Greenpeace, teleurstelling bij boerenorganisaties. De uitspraak van de rechter in de stikstofzaak die Greenpeace had aangespannen tegen de Nederlandse Staat roept uiteenlopende reacties op. Alle partijen roepen de politiek op tot actie.

De rechtbank Den Haag oordeelde vanochtend dat de Staat onmiddellijk meer maatregelen moet nemen om de stikstofuitstoot te beperken en prioriteit te geven aan de kwetsbaarste Natura 2000-gebieden. Greenpeace had de zaak aangespannen om concreet beleid af te dwingen na "het stelselmatig wegkijken van het stikstofprobleem".

De Staat moet een dwangsom van 10 miljoen euro betalen als de stikstofdoelen in 2030 niet worden gehaald.

'Landbouwsysteem onhoudbaar'

Greenpeace noemt de uitspraak "een feest voor de natuur" en zegt dat er eindelijk duidelijkheid komt. "De Staat heeft maatregelen almaar voor zich uitgeschoven en de samenleving als geheel, maar ook boeren en bedrijven, in onzekerheid gelaten. Er is zo lang gewacht dat de rechter nu heeft ingegrepen."

Milieudefensie sluit zich daarbij aan en roept de overheid op in actie te komen. "Dit is het zoveelste signaal dat het landbouwsysteem onhoudbaar is." Ook vindt de milieuorganisatie dat grote bedrijven in de voedselindustrie moeten meebetalen aan een oplossing voor het stikstofprobleem.

Oproepen aan kabinet

Boerenorganisaties reageren ontstemd op het vonnis. Landbouworganisatie LTO stelt dat de uitspraak "vergaande consequenties heeft voor het toekomstperspectief van boeren en tuinders". Ook zeggen ze dat het vonnis enorme impact op de economie gaat hebben. Ze roepen de Staat op in hoger beroep te gaan.

Het vonnis toont volgens LTO de "absolute noodzaak" om de huidige stikstofwet aan te passen. Ook boerenactiegroep Agractie meent dat er niets anders op zit. "Het vorige kabinet had boter op het hoofd, net als de huidige minister. Ze had gelijk na haar aantreden hiermee aan de slag moeten gaan, dit had de hoogste prioriteit."

Agractie noemt de uitspraak "desastreus" voor de agrarische sector. De organisatie zegt oplossingen klaar te hebben liggen waar de minister direct mee aan de slag kan.

Ook Bouwend Nederland hekelt de opstelling van het kabinet. "Terwijl Nederland al jaren op een stikstofslot zit, gooide dit kabinet plannen in de prullenbak zonder alternatief. De politiek moet doen waarvoor de politiek is bedoeld: plannen maken en uitvoeren."

De brancheorganisatie voor bedrijven in de bouw en infrastructuur zegt dat het terugdringen van de stikstofuitstoot hard nodig is, zodat bedrijven snel nieuwe woningen kunnen bouwen en wegen kunnen aanleggen.

'Niet de uitspraak waarop gehoopt'

Minister Wiersma van Landbouw laat in een eerste reactie weten dat "dit niet de uitspraak is waarop ik had gehoopt". Een aparte ministeriële commissie van het kabinet gaat de uitspraak "snel en grondig" bestuderen. Wiersma sluit niet uit dat het kabinet in hoger beroep gaat. Dat moet binnen zes weken.

Twee mensen zijn gedood bij een mesaanval in een park in de Duitse stad Aschaffenburg, in het noordwesten van de deelstaat Beieren. Eén van de slachtoffers is een 2-jarig kind. Een 41-jarige passant die de kinderen wilde beschermen is eveneens gedood. Een tweede peuter raakte zwaargewond.

Bondskanselier Scholz spreekt van een "ongelofelijke terreurdaad in Aschaffenburg". De politie heeft een 28-jarige man met de Afghaanse nationaliteit aangehouden als verdachte. Hij is eerder in aanraking geweest met justitie vanwege geweldsincidenten.

De man heeft vervolgens onder psychiatrische behandeling gestaan, meldt de minister van Binnenlandse Zaken van de deelstaat, Joachim Herrmann. Het motief van de verdachte wordt volgens de autoriteiten nog onderzocht. In het asielzoekerscentrum waar de 28-jarige man verbleef zijn geen aanwijzingen gevonden voor radicaalislamitisch gedachtegoed.

Crèchegroep was doelwit

Volgens de lokale krant Main-Echo was een crèchegroep met peuters en begeleiders het doelwit van de aanval. De verdachte zou de groep eerst hebben gevolgd in park Schöntal, vlak bij het centrum van de stad. Gewapend met een keukenmes zou hij de kinderen hebben aangevallen.

In totaal zijn vijf personen gestoken met het mes. Drie mensen zijn gewond: een 2-jarige, een 72-jarige een 59-jarige. Twee van hen liggen in het ziekenhuis, onder wie de peuter.

De politie denkt dat de verdachte alleen handelde. Via sociale media roept de politie getuigen op zich te melden met informatie. Agenten die rond de aanval ter plekke waren krijgen psychische ondersteuning. Ook getuigen van het drama krijgen mentale hulp.

Het treinverkeer in de buurt van het park werd tijdelijk stilgelegd, omdat de dader via het spoor zou hebben geprobeerd te vluchten. Het 9 hectare grote park is afgezet. Het Schöntalpark werd afgelopen november door de politie aangemerkt als gevaarlijk. Er zou sprake zijn van diefstal en overlast door drugsgebruikers.

Verdachte vroeg in 2023 asiel aan

De 28-jarige verdachte was in 2022 naar Duitsland gekomen. Een jaar later had hij zijn asielaanvraag gedaan. Volgens de deelstaatminister had de Afghaanse man vrijwillig zijn vertrek uit Duitsland aangekondigd. Hij zou niet zijn vertrokken vanwege zijn psychiatrische behandeling. Bondskanselier Scholz zegt dat hij opheldering wil van de lokale autoriteiten waarom de man nog niet was vertrokken.

Vorig jaar werden in de stad Solingen, in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, drie mensen gedood met een mes bij een terreuraanslag. Die mesaanval was uitgevoerd door een uitgeprocedeerde asielzoeker, die naar eigen zeggen handelde uit naam van terreurorganisatie IS.

Het toenemende aantal mesaanvallen in Duitsland heeft de politieke discussie over migratie in een stroomversnelling gebracht. In de nasleep van de steekpartij in Solingen heeft de regering van bondskanselier Scholz, die inmiddels is gevallen, strengere asielmaatregelen ingesteld.