NOS Nieuws - Algemeen

Voor de tiende dag op rij zijn er gevechten tussen Oekraïense en Russische militairen op Russisch grondgebied. Oekraïne claimt dat de Oekraïense eenheden nog altijd verder oprukken en de controle hebben over 82 Russische nederzettingen.

"We boeken verdere vooruitgang in de regio Koersk. Van één tot twee kilometer in verschillende gebieden", schreef de Oekraïense president Zelensky gistermiddag op zijn Telegramkanaal.

Rusland zegt de Oekraïense eenheden juist terug te dringen en meldt honderden doden aan Oekraïense zijde. Over eigen verliezen rept Rusland niet. Wel zegt het Russische ministerie van Defensie terreinwinst te boeken in het oosten van Oekraïne.

Inmiddels zijn er duizenden Russische inwoners uit de grensregio's geëvacueerd. Rusland heeft vandaag nog eens vele burgers geëvacueerd uit de grensregio's met Oekraïne. In totaal zouden er nu 200.000 bewoners het gebied hebben verlaten.

In de eerste afbeelding zie je welk gebied volgens denktank Institute for the Study of War (ISW) Oekraïne nu heeft bezet, op de tweede zie je hoe de situatie een week geleden was:

Daarnaast heeft het Russische ministerie voor Noodsituaties een noodsituatie op federaal niveau uitgeroepen in Belgorod, maakte regiogouverneur Gladgov vanochtend bekend. Zo'n noodsituatie geldt al sinds vrijdag voor de regio Koersk. Gladkov zei daarnaast dat er in twee verschillende plaatsen burgers gewond zijn geraakt na Oekraïense droneaanvallen.

De Russische minister van Defensie heeft "aanvullende maatregelen" aangekondigd om de regio Belgorod te beschermen.

Het Oekraïense ministerie van Reïntegratie van Tijdelijk Bezette Gebieden heeft een 24-uurs-hotline geopend voor inwoners uit de provincie Koersk die naar Oekraïne willen gaan of humanitaire hulp nodig hebben, schrijft minister Veresjtsjoek, tevens vicepremier van Oekraïne, op Facebook.

"Ik schrijf in het Russisch zodat de Russen het kunnen begrijpen", aldus Veresjtsjoek. "Vanwege een mogelijke verslechtering van de humanitaire situatie in de aangrenzende gebieden van de Russische Koersk-regio moet Oekraïne klaar zijn om Russische vluchtelingen op te nemen."

Bewoners van een wijk in Hengelo hebben de afgelopen drie weken geen post gekregen. Dat komt doordat de verantwoordelijke bezorger alle brieven had weggegooid. Het ging om een tijdelijke bezorger.

Postbedrijf PostNL stelde een onderzoek in nadat het signalen had ontvangen dat de post in meerdere straten in de wijk Berflo Es niet werd bezorgd. Alle post, van rechtbankstukken tot opgestuurde creditcards, bleek spoorloos verdwenen.

Vaste bezorger op vakantie

De vaste postbezorger was op vakantie, schrijft regionale omroep Oost. Een vervanger zou zijn werk tijdens die drie weken overnemen. Die gooide de post bij het vuilnis.

"Helaas is gebleken dat een tijdelijke bezorger drie weken het werk niet naar behoren heeft uitgevoerd", zegt een woordvoerder van PostNL. "Een heel vervelende en onacceptabele situatie."

Excuusbrief

Het postbedrijf heeft de plaatsvervangende postbode ontslagen en denkt nog na over verdere stappen, zoals aangifte.

De getroffen inwoners van Hengelo ontvangen binnenkort een excuusbrief van het bedrijf. Daarnaast adviseert PostNL bewoners "contact op te nemen met de verzender van hun post voor een passende oplossing", voor zover dat mogelijk is.

Het aantal besmettingen met blauwtong in Nederland is opgelopen naar 3807. Dat meldt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die de meldingen iedere maandag en donderdag bij elkaar optelt.

Sinds afgelopen maandag zijn er 898 meldingen bij gekomen. De meeste besmettingen zijn in Twente, de Achterhoek, Noord-Brabant en Limburg. Vorige maand waren er nog 318 besmettingen.

De cijfers van de NVWA zijn gebaseerd op positieve en klinisch positieve gevallen van blauwtong. Daarbij wordt verschil gemaakt tussen een groep positief geteste dieren en een groep die last heeft van de symptomen. De NVWA hield de cijfers altijd één keer per week bij, maar ging dat onlangs twee keer per week doen toen bleek dat de gevallen snel opliepen.

Vaccineren

Het blauwtongvirus is zo'n vijftien jaar weggeweest uit Nederland, tot het in september vorig jaar weer opdook. Het virus wordt vooral onder schapen verspreid; mensen kunnen het virus niet krijgen. Het wordt veroorzaakt door besmette knutten.

Sinds april zijn er drie vaccins beschikbaar. Dat neemt niet weg dat het virus nog steeds dodelijk kan zijn. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen heeft dierenartsen en veehouders opgeroepen om verdenkingen van blauwtong na inenting meteen door te geven.

Het Australische Olympisch Comité (AOC) heeft flinke kritiek geuit op een online petitie die rondging over de Australische breakdancer Rachael Gunn. Daarin worden excuses geëist van Gunn zelf en de Australische chef de mission voor de slechte prestaties in de breakdance-competitie op de Olympische Spelen van Parijs.

De 36-jarige Australische, die in het breakdancen ook wel Raygun wordt genoemd, verloor al haar rondes in het breaking-toernooi. Haar dansbewegingen waren opvallend, ze deed onder meer een kangoeroe na. Gunn kreeg uiteindelijk nul punten van de jury en eindigde op de laatste plek.

Bekijk hier een compilatie van de drie kwalificatierondes van Raygun:

Waar haar deelname op sportief vlak dus niet veel indruk maakte, ging de performance van de Australische op sociale media wel flink rond. De video van haar dansbewegingen werd al vrij snel het middelpunt van talloze grappen. Zo merkten sommigen op dat de moves van Gunn bijvoorbeeld leken op een kind dat niet naar bed wilde.

Gunn reageerde vandaag voor het eerst zelf op de commotie. Ze zegt te hebben gehoopt om mensen plezier te brengen met haar act. "Maar ik had niet gedacht dat het ook de deur naar zo veel haat zou openen", vertelt ze. "Het is vreselijk geweest. Ik heb alles gegeven, ik heb lol gehad op de Spelen."

De petitie voor excuses van Gunn en het Australische Olympische Comité werd maandag, direct na de Spelen, online geplaatst door een anonieme gebruiker.

Het comité vindt die actie en alle andere kritiek op Gunn niet door de beugel kunnen. In een statement zegt chef de mission Matt Carroll dat de petitie neerkomt op "pesten en intimidatie".

"De petitie heeft publieke haat aangewakkerd zonder enige feitelijke basis", zegt Carroll. "Geen enkele atleet op de Olympische Spelen zou op deze manier behandeld mogen worden." Het olympisch comité heeft de website waarop de petitie is aangemaakt gevraagd om deze te verwijderen.

Er was online ook kritiek op het kwalificatie-evenement, dat in oktober in Sydney werd gehouden. Daarbij zou Gunn volgens sommigen bevoordeeld zijn door de jury. Het comité spreekt dat fel tegen. Zij zeggen dat de kwalificatie voldeed aan de olympische standaarden.

Na haar optreden nam de jury van de olympische breaking-competitie het al op voor de Australische breakdancer. "Breaking draait om originaliteit, iets nieuws laten zien en je land of regio vertegenwoordigen", zei hoofdjurylid Martin Gilian. "Dat is precies wat Raygun deed. Ze liet zich inspireren door haar omgeving, wat in dit geval bijvoorbeeld een kangoeroe was."

Het was voor het eerst dat breaking, zoals breakdance ook wordt genoemd, op de Olympische Spelen te zien was. Misschien was het ook meteen voor de laatste keer: de sport staat niet op het programma van de Spelen in Los Angeles in 2028, en zal waarschijnlijk ook niet te zien zijn in 2032. Dan worden de Spelen gehouden in het thuisland van Gunn, in Brisbane.

Een vrouw uit Los Angeles is in Rusland veroordeeld tot twaalf jaar cel vanwege een donatie aan Oekraïne. De 33-jarige Ksenia Karelina heeft naast de Amerikaanse ook de Russische nationaliteit en werd opgepakt tijdens familiebezoek in Rusland. Ze doneerde 52 dollar aan een Oekraïense hulporganisatie.

Vanwege de dubbele nationaliteit van Karelina werd ze in Rusland vervolgd voor landverraad. Volgens de Russische overheid werd het geld gebruikt om het Oekraïense leger te financieren.

Karelina was begin dit jaar in de West-Russische stad Jekaterinenburg en werd meteen na aankomst opgepakt.

Karelina werd in Rusland geboren en emigreerde in 2012 naar de VS. Drie jaar geleden werd ze ook Amerikaans staatsburger.

Het Openbaar Ministerie stelt een strafrechtelijk onderzoek in naar een agent die mogelijk ten onrechte heeft geschoten op een auto met twee inzittenden, begin dit jaar in Leeuwarden. Daarbij raakte iemand gewond. Het OM zegt dat de agent vermoedelijk niet volgens de regels heeft gehandeld.

Het incident was in de nacht van 12 op 13 januari na een inbraak in een huis in Hempens, net onder Leeuwarden. Bij die inbraak zou iemand zijn bedreigd met een wapen. Niemand raakte gewond.

De politie was verteld dat er na de inbraak twee mensen waren weggevlucht. Niet veel later werd in de buurt een verdachte auto met twee inzittenden gezien. Agenten wilden hen controleren, maar de auto reed weg. Daarop werd er door de politie geschoten.

Zwaargewond

De auto raakte even later bij het Drachtsterplein van de weg. De twee mannen, dertigers uit Leeuwarden, raakten zwaargewond en werden naar het ziekenhuis gebracht. Daar werd duidelijk dat een van hen ook al gewond was geraakt bij de schoten door de politie.

In het ziekenhuis werden de twee aangehouden. Later bleek dat de twee niets met de inbraak te maken hadden.

De agent die heeft geschoten wordt gezien als verdachte en zal worden gehoord, meldt het OM.

De ravage bij het ongeluk was groot:

Een vrouw die door ALS vrijwel volledig verlamd was heeft met een speciale computer zeven jaar lang kunnen communiceren met familie en verzorgenden. Uit een studie van het UMC Utrecht blijkt dat de door hen ontwikkelde computer, die werkt met een geïmplanteerde prothese, goed functioneert en ook jarenlang kan blijven werken. Het onderzoek is gepubliceerd in het vakblad New England Journal of Medicine.

Onderzoekers van het academische ziekenhuis werken al langer aan neuroprothesen, ook wel Brain-Computer Interfaces of BCI's genoemd. Het zijn sensoren die in het hoofd van een patiënt worden geplaatst en signalen van de hersenen op kunnen vangen.

Die worden vervolgens naar een computer gestuurd, die ze weer kan vertalen naar een bepaalde handeling. Zo kan een patiënt met zijn hersenen bijvoorbeeld de muis van een computer aansturen, zelfs als hij of zij verlamd is.

Muisklik

Het is voor het eerst dat de in het UMC Utrecht ontwikkelde apparatuur ook in de dagelijkse praktijk is getest. De vrouw met ALS kreeg in 2015 een implantaat ingebracht.

Bij ALS vallen steeds meer spieren uit, tot uiteindelijk bewegen en communiceren onmogelijk wordt. In het laatste stadium kan een patiënt zelfs helemaal niet meer communiceren, omdat hij of zij volledig verlamd is.

"Onze deelneemster heeft het systeem zeven jaar zelfstandig gebruikt", zegt Mariska van Steensel, een van de onderzoekers. "Het was gedurende meerdere jaren voor haar de enige manier om haar verzorger te waarschuwen, zowel 's nachts als overdag."

Het implantaat werkt met het hersengebied waarmee normaal gesproken handbewegingen worden aangestuurd. "Als iemand probeert de hand te bewegen, wordt dat opgepikt en door de computer vertaald naar een muisklik. Daarmee kan je een programma bedienen waarmee je kan communiceren." Hiermee kon de vrouw bijvoorbeeld 's nachts toch om hulp roepen als ze jeuk of pijn had.

Mooi resultaat

Uit de langetermijnstudie kwam naar voren dat de prothese al die jaren goed bleef functioneren. Uiteindelijk stopte het apparaat wel met werken. Volgens de onderzoekers komt dat doordat de ziekte bij de vrouw zo ver was gevorderd dat de zenuwcellen in haar hersenen waarmee het apparaat functioneerde langzaam verdwenen.

Maar dat het implantaat en de computer zeven jaar hebben gewerkt, noemen de wetenschappers een belangrijk resultaat voor ALS-patiënten. "Zolang hersenen in staat zijn om een boodschap te versturen werkt het systeem en kan het een gigantisch verschil maken in de levens van deze mensen en die van hun familie," zegt Van Steensel. "Zeven jaar vinden wij een heel mooi resultaat."

De verwachting is dat dergelijke prothesen over enkele jaren breed ingezet kunnen worden om mensen met bijvoorbeeld ALS te helpen.

De familie van de overleden Vlaardingse loodgieter Ron van Uffelen heeft extra beveiliging gekregen sinds er gisterochtend explosieven werden gevonden voor hun woning.

Van Uffelen overleed afgelopen maandag, nadat hij zaterdag was opgenomen in het ziekenhuis met hartproblemen. Gisterochtend werden bij de woning van hem en zijn familie weer explosieven gevonden. Die waren niet afgegaan. De familie vroeg naar aanleiding van dit incident om meer beveiliging.

De politie en gemeente hebben daar gehoor aan gegeven. "We zijn zichtbaar en onzichtbaar aanwezig", zegt een woordvoerder. "En dat is nog los van de camera's die er al hingen." Er is ook een beveiligingsbedrijf ingehuurd om toezicht te houden op de woning.

Op de hoek van de straat staat een politiewagen met lampen aan. En voor de deur van het huis staat extra particuliere beveiliging, schrijft de regionale omroep Rijnmond.

Navigatie bekijken

De panden van Van Uffelen zijn al maandenlang doelwit van aanslagen. De Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga markeerde het gebied rondom het huis aan de Gretha Hofstralaan al eerder als veiligheidsrisicogebied.

Dat betekent dat agenten daar preventief mogen fouilleren. Een woordvoerder laat weten dat dat al meermaals is gebeurd. Ook hebben agenten passanten gevraagd of ze in de navigatie van hun telefoon mochten kijken, om te zien of het adres van de loodgieter was opgezocht.

Aanhoudingen

Gisterochtend zijn twee mensen aangehouden voor het neerleggen van explosieven bij de woning. Een daarvan is een 16-jarige jongen uit Amsterdam, de ander een 33-jarige man uit Almere. Zij zitten nog vast in volledige beperking en mogen daarom alleen contact hebben met hun advocaat.

De woordvoerder van de politie verwacht dat ze morgen worden voorgeleid aan de rechter-commissaris, die bepaalt of ze langer vast moeten zitten.

Het is vandaag 79 jaar geleden dat Japan is gecapituleerd, waarmee de Tweede Wereldoorlog ook in Zuidoost-Azië voorbij was. Door jong en oud wordt er daarom stilgestaan bij het officiële einde van de oorlog in het Koninkrijk der Nederlanden. Alle slachtoffers van de oorlog tegen Japan en de Japanse bezetting van voormalig Nederlands-Indië worden herdacht.

Voor Peter Wooninck (92) komen beelden van zijn tijd als kind in een interneringskamp terug, zodra iemand het over die verwoestende oorlog heeft. "Dan herleef ik alles wat ik heb gezien", vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Wooninck woonde met zijn ouders en broertje op Java toen Japan het gebied innam. Zijn vader, militair in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger, werd vastgezet en moest dwangarbeid verrichten. Wooninck en zijn broertje werden gescheiden van hun moeder en kwamen ook in een kamp terecht, waar het overleven was. "Ik heb te veel dode mensen gezien en pijn en verdriet. Ik zie het nog zo voor me."

Hij herinnert zich onder andere de erehaag die ze vormden als er weer iemand begraven moest worden. "Soms wel tien tot vijftien man op een dag, Toen dacht ik vaak: misschien ben ik wel de volgende met mijn broertje." Het gezin overleefde de oorlog, maar werd pas na de bevrijding herenigd.

Wooninck is een van de ruim twee miljoen Nederlanders met een Indisch oorlogsverhaal in de familie.

De officiële herdenking is in Den Haag, bij het Indië-monument. Overlevenden zijn aanwezig om het verhaal te vertellen en om de oorlog in voormalig Nederlands-Indië niet in de vergetelheid te laten raken. Want de overlevenden mogen op leeftijd zijn, de jongere generatie moet niet vergeten worden, vindt Tenny Tenzer van het comité Nationale Herdenking 15 augustus 1945.

Tenzer is bij het comité gekomen met als doel meer jongeren bij de herdenking en alles daaromheen te betrekken. "Het is vooral het verhaal vertellen op een andere manier. Het Wilhelmus aanhoren en de verhalen, dat mag er nog steeds zijn, want het is een waardevol element. Maar het kan ook nog op een andere manier."

Naast uitlegvideo's over het Indië-monument en verhalen achter vergeten Nederlanders organiseert Tenzer ook gesprekken tussen verschillende generaties. En volgens hem met succes, want de editie van dit jaar is, in tegenstelling tot vorig jaar, "stijf uitverkocht."

Op het programma vanavond in Den Haag staan meerdere sprekers, onder wie schrijfster Yvonne Keuls en haar kleindochter Babich. Keuls vertelt het verhaal van haar schoonvader, die als krijgsgevangene dwangarbeid moest verrichten op het eiland Seram. Ook wil ze benadrukken hoe de trauma's van deze oorlog kunnen doorwerken in volgende generaties.

Verder worden gedichten voorgedragen en is er een defilé langs het Indië-monument. Premier Schoof en de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, Jan Anthonie Bruijn en Martin Bosma, zijn ook bij de herdenking aanwezig.

De Nationale Herdenking begint om 18.45 uur en is onder meer live te volgen op NOS.nl en via de NOS-app.

NOS Stories maakte vorig jaar deze video over de Indië-herdenking:

In Japan is de waarschuwing voor een 'mega-aardbeving' niet meer van kracht. Die waarschuwing werd vorige week afgegeven na een aardbeving met een kracht van 7,1. De Japanse weerdienst vreest niet meer dat de beving op korte termijn leidt tot heftiger aardschokken, al kan dat later nog wel gebeuren. Ondertussen komt een andere dreiging op het land af: een orkaan nadert Oost- en Noordoost-Japan.

Vanwege orkaan Ampil zijn inwoners opnieuw gewaarschuwd. De autoriteiten dringen aan op "uiterste voorzichtigheid", omdat de mogelijkheid bestaat dat de tyfoon morgen de kust al bereikt.

Volgens de publieke omroep NHK zijn mensen gewaarschuwd voor een wind die sterk genoeg is om huizen omver te blazen. De weerdienst waarschuwt ook voor zware regenval, waardoor het risico op rampen toeneemt. Ze verwachten ook hoge golven, overstromingen en aardverschuivingen.

De Oekraïense president Zelensky wist van het plan om de Nord Stream-gaspijpleiding tussen Rusland en Duitsland op te blazen en ging daar aanvankelijk ook mee akkoord, schrijft de Amerikaanse krant The Wall Street Journal in een uitgebreide reconstructie.

De Nederlandse inlichtingendienst MIVD hoorde van het plan en bracht de Amerikaanse CIA ervan op de hoogte, bleek vorig jaar zomer uit onderzoek van de NOS, Nieuwsuur en Duitse media. De CIA vroeg Zelensky de stekker eruit te trekken, waarna de Oekraïense president de operatie verbood.

Maar de Oekraïense bevelhebber Zaloezjny negeerde dat bevel en zette het plan toch door, schrijft The Wall Street Journal, die dit heeft gehoord van een officier die meedeed aan de sabotageactie en van drie anderen die op de hoogte waren van de operatie.

Zaloezjny werd in februari van dit jaar door Zelensky ontslagen als bevelhebber van de strijdkrachten, met als motivering dat hij de Oekraïense oorlogsinspanning nieuw leven wilde inblazen. Later werd Zaloezjny benoemd tot ambassadeur in Londen. Tegen The Wall Street Journal zegt hij dat hij niets van de hele operatie weet en dat elke suggestie van het tegendeel een provocatie is.

Ook een adviseur van president Zelensky heeft naar aanleiding van de berichtgeving herhaald dat Oekraïne niets met de sabotageactie te maken heeft gehad. Hij wijst opnieuw naar Rusland als dader, met het argument dat Oekraïne niet de middelen had voor een dergelijke operatie.

Met drank overgoten feest

Op 26 september 2022 werd de Russische gaspijplijn onder de Oostzee bij het Deense eiland Bornholm opgeblazen. Er waren onder water drie explosies, waarbij de grootste hoeveelheid aardgas ooit bij een ongeluk vrijkwam. In de nasleep van de explosie liepen de energieprijzen snel op.

Volgens de reconstructie van The Wall Street Journal was het sabotageplan in mei ontstaan op een met drank overgoten feest van hoge Oekraïense militairen en zakenmensen. Zij waren bijeen om te vieren dat het leger de Russische invasie had weten te stoppen. Overmoedig door drank en patriottisme suggereerde iemand een nieuwe stap, die met enthousiasme werd begroet: het verwoesten van Nord Stream.

In het vervolg kwamen de zakenlui en de militairen overeen dat het project zou worden opgezet als een "publiek-privaat partnerschap". De zakenlieden zouden het betalen, omdat het leger er geen geld voor had en sterk afhankelijk was van buitenlandse hulp om de oorlog voort te zetten.

Diepzeeduikers

Binnen een paar dagen keurde Zelensky het plan goed. Om geen sporen na te laten, werd er niets op papier gezet. Maar binnen enkele weken kwam de militaire inlichtingendienst MIVD, die sinds de aanslag op vlucht MH17 in 2014 diep in Oekraïne zit, op de hoogte en waarschuwde de Amerikaanse collega's van de CIA, die ook de Duitse inlichtingendienst op de hoogte bracht.

De CIA vroeg Zelensky het project te stoppen. Die deed dat, maar Zaloezjny negeerde hem dus en vroeg een aantal topofficieren het plan verder uit te werken en uit te voeren, aldus Oekraïense bronnen van The Wall Street Journal.

Er werd een team van zes mensen gevormd die de pijplijn moesten opblazen, onder wie vier diepzeeduikers. Ze huurden een jacht in de Duitse Oostzeestad Rostock en brachten bij Bornholm explosieven aan op de pijplijn op de bodem van de zee. De explosieven werden van een afstand tot ontploffing gebracht.

Arrestatieverzoek

Enkele dagen na de aanslag had de MIVD al een gedetailleerd rapport van de operatie gereed. Dat ging naar de CIA, die ook hiervan de Duitsers op de hoogte bracht. Hoewel dit niet toegestaan is, werd een deel van deze geheime informatie ook met de Duitse politie gedeeld.

De Duitse rechercheurs ontdekten op het jacht sporen van explosieven en DNA-materiaal van de bemanning. Later werden ook hun mobiele telefoonnummers geïdentificeerd. Afgelopen juni vroeg Duitsland Polen vertrouwelijk een Oekraïense ingezetene te arresteren, die lid zou zijn geweest van het duikteam dat de explosieven op de gaspijplijn aanbracht. Polen zou daar nog niet op gereageerd hebben.

De kwestie ligt tussen Duitsland en Oekraïne uiterst gevoelig. Duitsland is de belangrijkste Europese financier van Oekraïne, maar de oppositie tegen die steun groeit.

In het tweede kwartaal van dit jaar zijn er 18.800 bouwvergunningen voor nieuwe huizen afgegeven. Dat is het hoogste aantal sinds eind 2021 en 21 procent meer dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar, meldt het CBS. Het is het derde kwartaal op rij dat het aantal afgegeven vergunningen stijgt.

Dat er nu meer bouwvergunningen zijn betekent in de regel over zo'n twee jaar meer nieuwbouwwoningen. Want van vergunning tot oplevering van een huis duurt ongeveer twee jaar.

Het aantal vergunningen was de afgelopen jaren juist wat ingezakt. Onder meer door de hoge rente, licht dalende huizenprijzen en gestegen bouwkosten was het minder aantrekkelijk voor ontwikkelaars om huizen te bouwen.

Vorig jaar verwachtte toenmalig woonminister De Jonge dan ook dat er dit jaar minder woningen opgeleverd zouden worden door het lagere aantal vergunningen.

Inmiddels is de rente gestabiliseerd en ook weer wat gedaald en stijgen de huizenprijzen fors. Ook gaf het vorige kabinet subsidies om bouwplannen door te zetten. En daardoor lijkt de bouw nu dus weer aan te trekken.

Ombouw van kantoorpanden

Vorig jaar zijn er 73.000 nieuwbouwwoningen gebouwd. Dat is niet het totaal aantal nieuwe woningen. Want er komen ook huizen bij door bijvoorbeeld de ombouw van kantoorpanden tot woningen en de splitsing van grote huizen tot twee of meer kleinere.

Dat waren er bijna 15.000, dus in totaal kwamen er zo'n 88.000 woningen bij in Nederland. Het streven van het kabinet-Schoof is dat er jaarlijks 100.000 woningen bij komen om het woningtekort te verminderen.

In India heeft de verkrachting en dood van een arts in opleiding tot grote verontwaardiging geleid. Duizenden mensen hebben meegelopen in protestmarsen door het land om te demonstreren tegen geweld tegen vrouwen.

Een van de grootste demonstraties was gisteravond in de stad Kolkata, in de deelstaat West-Bengalen. Na oproepen via sociale media liepen artsen, activisten en burgers daar een mars door de regen, met protestborden, fakkels en kaarsen. De demonstranten kwamen samen om hun frustratie te uiten. "Vrouwen krijgen hier geen respect, we zijn minder waard dan koeien en geiten", zei een demonstrant tegen de BBC.

In dezelfde stad werd bijna een week geleden het lichaam gevonden van een 31-jarige vrouw. Ze was arts in opleiding in een ziekenhuis in Kolkata. De vrouw werd dood gevonden in een zaal waar ze zich had teruggetrokken om te slapen na een dienst die 36 uur had geduurd. Volgens lokale media is uit de autopsie gebleken dat ze was verkracht. De politie heeft een verdachte opgepakt.

Onder de noemer "De nacht is ook van ons" gingen mensen de straat op om het geweld te veroordelen. Onder hen waren mannen en vrouwen, jong en oud. "Wanneer krijgen we onze onafhankelijkheid? Hoe lang moeten we wachten om zonder angst te kunnen werken? Nog 50 jaar?", zei een student die meeliep.

"Een jonge arts is op brute wijze verkracht en vermoord op haar werkplek, en de persoon die hier verantwoordelijk voor is, de directeur van een gerenommeerd instituut, schuift terloops de schuld in de schoenen van het slachtoffer door te zeggen: 'Waarom was ze zo laat op de avond nog in een collegezaal?' Waar slaat dat op?", zegt een van de organisatoren van de protesten in Kolkata.

In andere steden werden ook protestmarsen gehouden, onder meer in Delhi, Hyderabad, Mumbai en Pune.

Dergelijke protesten zijn niet voor het eerst in India. Verkrachtingen en geweld tegen vrouwen zijn al langer een probleem. In 2019 waren er bijvoorbeeld nog protesten na de verkrachting en moord op een vrouwelijke dierenarts. Eerder, in 2012, werd een 23-jarige studente door meerdere mannen op gruwelijke wijze verkracht in een bus. Ook toen leidde dat tot massale protesten.

Goedemorgen! Vandaag worden de slachtoffers van de oorlog in voormalig Nederlands-Indië herdacht. En een jager wil via de rechter afdwingen dat hij wolven die schapen en ander vee aanvallen, mag afschieten.

Eerst het weer: in de loop van de dag vormen zich enkele stapelwolken en het blijft overal droog. De zuidwestenwind is matig van kracht en het wordt 23 tot 26 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een Amerikaan in Rusland is gearresteerd voor het aanvallen van een politieagent, melden Russische staatsmedia. Hij zit vast. Joseph Tater zou in aanraking met de politie zijn gekomen, nadat hij probeerde in te checken in een hotel in Moskou.

Volgens Rusland had hij niet de benodigde migratiepapieren en werd hij agressief, aldus staatspersbureau Interfax. Op het politiebureau zou de Amerikaan een agente op haar arm hebben geslagen en haar hebben geduwd.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Jaarlijks komen meerdere kinderen en volwassenen in moeilijkheden in zee door onder meer sterke stroming. En dus geven enkele kustgemeenten subsidie om kinderen zwemles in zee te geven. In Zandvoort wijst zweminstructrice Jolanda Pol kinderen op de gevaren van muien.

Fijne dag!

De Amerikaanse actrice Gena Rowlands is overleden. Ze is bekend van films als A Woman Under the Influence en Gloria. Rowlands is 94 jaar geworden.

Volgens Amerikaanse media is ze woensdag overleden in Indian Wells, Zuid-Californië. Haar dood werd bevestigd door het impresariaat van haar zoon, regisseur Nick Cassavetes (65).

Cassavetes maakte in juni bekend dat zijn moeder al enkele jaren aan alzheimer leed.

Rowlands speelde rollen in het theater, in televisieseries en op het witte doek. Ze was sinds begin jaren 60 te zien in tientallen films. Veel daarvan waren geregisseerd door haar man, John Cassavetes. Ze was getrouwd met de regisseur van 1954 tot zijn dood in 1989. Het echtpaar kreeg drie kinderen die ook in de filmwereld terecht zijn gekomen.

Onafhankelijke filmscene

Rowlands en Cassavetes waren als paar toonaangevend in de onafhankelijke filmscene in de jaren 70 in de VS. Cassavetes gold als een pionier van de cinema vérité, een documentaire-achtige filmstijl. "Samen met Rowlands slaagde Cassavetes erin onafhankelijke films te maken met Hollywood-invloeden - niet qua plot en stijl maar wel qua acteren, met allure en dramatische kracht", schreef The New Yorker in 2016 over hun oeuvre.

Rowlands bleef tot op hoge leeftijd actief. Een van haar bekendste latere rollen was in het romantische drama The Notebook (2004). In de door haar zoon Nick geregisseerde film speelt ze een dementerende vrouw.

Ze werd genomineerd voor een Oscar voor haar rollen in A Woman Under the Influence (1974) en Gloria (1980), maar liep de Academy Award in beide gevallen mis. In 2015 kreeg de toen 85-jarige actrice een ere-Oscar als erkenning voor haar hele carrière.

Wie vandaag de weg opgaat, moet op de A10 in Amsterdam en op de A2 bij Utrecht rekening houden met flinke drukte. Op beide plekken start Rijkswaterstaat vandaag met werkzaamheden die weken gaan duren.

Sinds vannacht is de binnenring van de A10 richting Amsterdam-Oost tussen Durgerdam en Watergraafsmeer tot 9 september dicht. Ook de verbindingsweg A8 naar de A10 Noord is afgesloten. Weggebruikers moeten rekening houden met extra reistijd oplopend tot een uur.

Deze zomer krijgt de ringweg aan de noordoostkant van Amsterdam een opknapbeurt. Op 20 juli begonnen de werkzaamheden aan de buitenring. Dat leidde vooral in de eerste twee weken tot grote verkeersdrukte in en om de stad.

Nu het werk aan de buitenring klaar is, begint Rijkswaterstaat dus aan de binnenring. De verwachting is dat ook deze werkzaamheden zullen leiden tot verkeershinder, met name in de ochtendspits, meldt stadszender AT5. Weggebruikers kunnen tijdens de werkzaamheden omrijden via de buitenring.

Groot onderhoud aan A2

Vanaf vanavond 21.00 uur gaat in Utrecht ook de A2 richting Den Bosch dicht. Tussen knooppunt Oudenrijn en knooppunt Everdingen zal de weg de komende vijf weken van donderdagavond tot maandagochtend worden afgesloten. Daarnaast zijn er doordeweeks minder rijstroken beschikbaar, meldt RTV Utrecht.

Er is groot onderhoud nodig. Daarbij wordt het asfalt vervangen. De werkzaamheden duren tot 23 september. Tot die tijd moeten weggebruikers rekening houden met een uur extra reistijd. Het verkeer wordt omgeleid via de A12 en de A27. Een verbindingsboog van de A12 naar de A27 is tijdelijk ingericht als extra rijstrook.

Hoewel de afsluitingen in de weekenden zijn gepland, kunnen er volgens Rijkswaterstaat lange files ontstaan. Weggebruikers die ook met het openbaar vervoer kunnen reizen of thuis kunnen werken, kunnen de auto in die periode waarschijnlijk beter laten staan, aldus de wegbeheerder.

Spoor bij Amersfoort

Ook op het spoor rond Amersfoort wordt vanaf vandaag nog gewerkt. Daardoor rijden er van en naar Amersfoort Centraal tot en met zondag geen treinen. Spoorbeheerder ProRail werkt daar al de hele zomer aan het station. De komende dagen worden de werkzaamheden afgerond. Van en naar Amersfoort rijden bussen.

Nederland telt vanaf vandaag 18 miljoen inwoners. Althans, dat is de schatting van de 'bevolkingsteller' van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De bevolking groeide de laatste jaren alleen door migratie uit het buitenland, niet door een toenemend geboortecijfer; er werden minder kinderen geboren dan er mensen overleden.

De nieuwe mijlpaal van 18 miljoen inwoners komt relatief snel - nog maar acht jaar geleden tikte Nederland de 17 miljoen aan. Dat is bijna twee keer zo snel als de vorige miljoenensprong. Het duurde vijftien jaar voordat het aantal inwoners in Nederland groeide van 16 naar 17 miljoen.

Dat de groei nu sneller gaat, komt volgens het CBS niet alleen door de oorlogen in bijvoorbeeld Oekraïne en Syrië. "Ook een betere of slechtere economische situatie, de uitbreidingen van de Europese Unie of beleidskeuzes zoals het aanbod van Engelstalige studies in Nederland spelen daarbij een rol."

Overigens is er een periode geweest waarin de Nederlandse bevolking harder groeide dan nu: tussen 1945 en 1970 kwamen er gemiddeld 150.000 mensen per jaar bij, vooral door geboorten. In de afgelopen periode was de toename 120.000 mensen per jaar, maar dan vooral door migratie.

Verreweg de meeste nieuwkomers kwamen in de afgelopen acht jaar uit Europese en Aziatische landen, blijkt uit de nieuwe CBS-cijfers. In absolute aantallen kwamen de meeste mensen uit Oekraïne, Syrië en Polen.

Top 3 onveranderd

De grootste groep inwoners in Nederland heeft een Nederlandse herkomst (72 procent), gevolgd door groepen met een Turkse (2,5 procent) en Marokkaanse (2,4 procent) herkomst. Deze top drie van grote groepen is sinds 2016 niet veranderd.

Naar verwachting zal het aantal inwoners van Nederland in de komende decennia blijven groeien. Dat komt vooral door de toegenomen migratie en doordat mensen langer leven dan eerdere generaties. Dat maakt de berekeningen ook onzeker: vooral het aantal migranten is moeilijk te voorspellen. Volgens de laatste cijfers telt Nederland in 2070 zo'n 17,6 tot 24 miljoen inwoners.

Wat wel zeker is: de Nederlandse bevolking wordt ouder. In 1975 was de gemiddelde leeftijd nog 33,2 jaar, acht jaar geleden was dat 41,5 jaar en inmiddels 42,6 jaar.

Het aantal 65-plussers stijgt, terwijl er relatief weinig kinderen worden geboren. Vorig jaar waren dat er ruim 164.000. Een vrouw in Nederland krijgt gemiddeld 1,43 kinderen. Dat is het laagste aantal sinds de jaren 80.

De Nederlandse bevolking groeit niet overal even sterk. Naar verhouding is de grootste groei te zien in gemeenten rond de grote steden. Dat komt doordat er mensen naartoe verhuisden, maar ook doordat daar wel meer kinderen werden geboren dan er mensen overleden. Daarbij gaat het om gemeenten als Blaricum, Waddinxveen, Rijswijk en Diemen. Van de grote steden groeide Utrecht met 10,4 procent relatief het meest en Rotterdam met 6,4 procent het minst.

Krimp

Er zijn ook gemeenten, vooral aan de randen van het land, waar het aantal inwoners sinds 2016 is gedaald. Dat is bijvoorbeeld gebeurd in Zuid-Limburg, Groningen, de Achterhoek en Zeeuws-Vlaanderen. Daar overlijden meer mensen dan er kinderen worden geboren en verhuizen meer inwoners uit een gemeente dan er komen wonen. Zo daalde het aantal inwoners van Simpelveld met 4,5 procent, van Eemsdelta met 4,3 procent en van Gulpen-Wittem met 3,1 procent.

Internationaal gezien is Nederland, met bijna 518 inwoners per vierkante kilometer, het op een na meest dichtbevolkte land van Europa. De nummer 3, België, volgt op ruime afstand met 384 inwoners. Alleen Malta is, met bijna 1700 inwoners per vierkante kilometer, aanzienlijk meer dichtbevolkt. Het Europese gemiddelde ligt op 109 inwoners.

Na een week van opruiende taal en geweld op straat is aan de rellen in het Verenigd Koninkrijk een einde gekomen. De rechtbanken draaien echter op volle toeren en leggen relatief strenge straffen op.

Gisteren werden meerdere relschoppers uit Rotherham veroordeeld. Ze omsingelden een hotel waar asielzoekers werden opgevangen, duwden een brandende afvalbak door de ingetrapte deur en probeerden het gebouw in brand te steken. Deelnemers aan het geweld kregen tot drie jaar cel.

De afgelopen week werden ook al tieners veroordeeld, sommigen nog maar 13 jaar oud. Verder kreeg een man in Leeds twintig maanden cel opgelegd omdat hij op Facebook opriep om een asielopvang aan te vallen.

Terwijl er wordt berecht, zoekt het land naarstig naar antwoorden: waar kwamen de anti-islamrellen vandaan? Er gingen stenen door ramen van moskeeën, islamitische grafstenen werden besmeurd en een moslim werd neergestoken op een treinstation. Bij het geweld op straat klonken leuzen als "We want our country back" en "Fuck muslims".

'Te veel genormaliseerd'

"Het bevestigt wat veel Britse moslims al langer weten", zegt Miqdaad Versi van belangenorganisatie de Muslim Council of Britain. "Te veel invloedrijke stemmen hebben haat genormaliseerd of zelfs aangewakkerd." In spreadsheets heeft hij jaren aan krantenkoppen en artikelen verzameld waarin Britse moslims negatief worden neergezet. Het is zijn missie om de Britse pers op onjuistheden, stereotypering en misleidende berichtgeving over moslims te wijzen.

"Geen andere bevolkingsgroep in Groot-Brittannië krijgt zoveel slechte pers", zegt hij. "Het belangrijkste thema waarmee moslims in de pers worden geassocieerd, is terrorisme. Als je als nieuwsconsument voortdurend berichten ziet over moslims in de context van terrorisme, antisemitisme en andere negativiteit, dan voedt dat een onderstroom van islamofobie." Vooral tabloids zoals de The Sun en Daily Mail lopen hierin voorop.

De rellen begonnen na een brute steekpartij in de noordelijke kuststad Southport op 29 juli, waarbij drie jonge meisjes omkwamen. Op sociale media werd meteen druk gespeculeerd dat de dader een islamitische asielzoeker zou zijn. Zelfs nadat de identiteit van de dader werd onthuld - een in Wales geboren 17-jarige jongen met Rwandese christelijke ouders - bleef de woede tegen moslims en immigranten zich verspreiden.

Kritiek vanuit Hogerhuis

Ook de politieke retoriek in Groot-Brittannië ligt onder de loep na de geweldsuitbarsting. Onder anderen leden van het Hogerhuis, de Britse Eerste Kamer, uiten kritiek op de "normalisering van rechtse anti-immigratieretoriek" in de politiek de afgelopen jaren.

Sayeeda Warsi van de Conservatieve Partij sprak zich in de media fel uit over hoe Westminster in haar ogen racisme heeft aangewakkerd en moslimgemeenschappen heeft gedemoniseerd.

Ook Victor Adebowale, een onafhankelijk Hogerhuislid, zei tegen de BBC dat politici de spanningen hebben aangewakkerd. "Wanneer we mensen uit het buitenland 'ontmenselijken', is het niet verrassend dat mensen een stap verdergaan."

De antiracismedenktank Hope not Hate waarschuwde eerder dit jaar dat de toenmalige Conservatieve regering met haar taalgebruik rond migratie extreemrechtse bewegingen ophitst. De organisatie onderzocht hoe rechtse politieke retoriek terugkwam in extreemrechtse groepen op Telegramkanalen.

Geen berisping of verantwoording

Versi noemt verschillende voorbeelden van hoe de politiek een anti-islamitisch verhaal creëert. Afgelopen week zei voormalig immigratieminister Robert Jenrick, die leider van de Conservatieve Partij wil worden, op Sky News dat het strafbaar moet worden om in het openbaar "Allahu akbar" (God is groot) te zeggen.

"Dit is een zin die miljoenen moslims dagelijks gebruiken", zegt Versi verbouwereerd. "De Sky News-interviewer sprak hem niet tegen, hij kreeg achteraf geen berisping van zijn eigen partij en hoefde ook nergens verantwoording af te leggen of excuses te maken."

Volgens Versi laat dit zien hoe anti-islamretoriek acceptabel en normaal is geworden. Niet alleen bij extreemrechtse groepen, maar ook in de media en politiek. Zo kreeg de monitoringgroep Tell Mama kreeg bijna vier keer zoveel meldingen van anti-moslimincidenten in de week nadat Boris Johnson vrouwen in boerka in 2018 "letter boxes" (brievenbussen) noemde.

Achtergestelde gebieden

Ook armoede en onvrede over de staat van het land lijken onderliggende oorzaken van de geweldsuitbarsting te zijn geweest. In zeven van de tien meest achtergestelde gebieden in Engeland zijn de afgelopen weken extreemrechtse, gewelddadige rellen geweest, analyseerde de Financial Times.

Ook hebben deze regio's relatief veel huisvesting voor asielzoekers. Dat komt door het beleid van de vorige conservatieve regering om migranten in goedkopere gebieden in hotels te huisvesten terwijl ze wachten op de uitkomst van hun asielaanvraag.

En toch is het Verenigd Koninkrijk geen racistisch land, benadrukt Versi. Met de stelling dat je "wit moet zijn om echt Brits te zijn" was 93 procent van de Britten het oneens en 84 procent sterk oneens, bleek in 2020 uit een Ipsos-peiling.

Het is over het algemeen een van de beste plekken in Europa om te wonen, vindt Versi. Een divers land waar iedereen, ongeacht zijn afkomst, het kan maken. "Het ging bij deze racistische rellen uiteindelijk om een kleine minderheid van de Britten die de straat opging, gedreven door een gevaarlijk sentiment waar we serieus naar moeten kijken."

Een van de stenen van Stonehenge in Zuid-Engeland komt niet zoals lang werd gedacht uit Wales maar van nog veel verder weg: uit het noordoosten van Schotland.

De zogenoemde Altaarsteen is een van de grootste stenen die zijn gebruikt om het megalithische monument te bouwen. De steen dankt zijn naam waarschijnlijk aan een 17e-eeuwse oudheidkundige die als eerste de mogelijkheid opperde dat de platliggende steen een prehistorisch altaar zou kunnen zijn.

De Altaarsteen is een dik blok dat zes ton weegt en in het midden van de steencirkel ligt. Volgens nieuw onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Nature, is het blok bijna 5000 jaar geleden over een afstand van 700 kilometer getransporteerd vanuit het noordoosten van Schotland.

De bevindingen ontkrachten een oud idee dat de Altaarsteen afkomstig zou zijn uit Pembrokeshire in Wales. Vorig jaar concludeerden onderzoekers al dat de steen niet daarvandaan kon komen, maar waarvandaan dan wel was nog een mysterie.

De oplossing kwam van een Australisch onderzoeksteam, dat toegang had tot een van de grootste databases met verschillende steensoorten ter wereld. De onderzoekers vergeleken stukjes steen die van de Altaarsteen waren gevallen met de gegevens uit de database en ontdekten een match met stenen uit het Orcadian Basin in Schotland.

Van andere stenen was de afkomst al eerder vastgesteld. Een aantal komt inderdaad uit Wales, andere uit Engeland. Er was nog geen steen uit Schotland bij.

"Deze steen heeft een verschrikkelijk lange weg afgelegd - minstens 700 km - en dat is de langste reis die een steen voor een monument in die periode heeft afgelegd," aldus Nick Pearce, die meeschreef aan het wetenschappelijke artikel in Nature. "Die afstand is verbazingwekkend voor die tijd."

De nieuwe informatie werpt nieuwe vragen op, zegt Robert Ixer, die ook betrokken was bij de studie. "Hoe is de Altaarsteen getransporteerd vanuit het noorden van Schotland naar Stonehenge, en nog intrigerender, waarom?"

Zowel over land als over zee moet het vervoer een enorme uitdaging zijn geweest. "Dit onderzoek heeft gevolgen voor ons begrip van gemeenschappen in de neolithische periode en hun onderlinge contacten en transportsystemen", aldus de onderzoekers.

Twee straaljagers zijn gisteren op elkaar gebotst in het noordoosten van Frankrijk. Daarbij zijn twee piloten om het leven gekomen. Een derde piloot heeft het ongeluk overleefd, melden de Franse autoriteiten.

Volgens Franse media was een van de twee slachtoffers een piloot in opleiding en de ander een instructeur. Ze zaten samen in een van de vliegtuigen.

Volgens de Franse luchtmacht botsten de twee Rafale gevechtsvliegtuigen op elkaar toen ze terugkeerden uit Duitsland waar ze waren bijgetankt. Ze stortten neer in de buurt van Colombey-les-Belles, een plaats in de buurt van Nancy. De vliegtuigen waren gestationeerd op de basis Saint-Dizier in het noordoosten van Frankrijk.

De overlevende piloot zat in de andere straaljager. Hij had zich voor de crash uit het toestel bevrijd met zijn schietstoel. Hij werd snel gevonden. De piloot was gewond, maar bij bewustzijn. Naar de inzittenden van het andere toestel werd daarna de hele dag gezocht. Daarbij werden het leger, de politie, de brandweer en civiele reddingsdiensten ingezet.

Iets voor middernacht liet de Franse president Macron weten dat de twee vermiste piloten dood waren teruggevonden.

Het is nog onduidelijk waardoor de vliegtuigen met elkaar in botsing kwamen. Ongevallen met Rafale-gevechtsvliegtuigen zijn volgens Franse media relatief zeldzaam. In 2007 stortte een toestel neer in het departement Corrèze, waarbij een piloot om het leven kwam. In 2009 kwamen twee toestellen met elkaar in botsing voor de kust van Perpignan. Daarbij kwam één inzittende om het leven.