NOS Nieuws - Algemeen

Sinds Amerikaanse staten abortus mogen verbieden, zijn meer dan honderd zwangere vrouwen in nood niet goed of helemaal niet geholpen door de spoedeisende hulp, hoewel ziekenhuizen wettelijk verplicht zijn om hen te helpen.

Uit onderzoek van persbureau AP blijkt dat artsen soms geen abortus uitvoeren bij vrouwen in nood. Zij vrezen de abortuswet te overtreden, wat kan leiden tot lange gevangenisstraffen. Maar de weigering om in te grijpen kan echter levensbedreigend zijn voor de vrouw, omdat het niet uitvoeren van een noodzakelijke abortus soms ernstige gezondheidsrisico's oplevert.

Een van de vrouwen die niet werden geholpen is Kyleigh Thurman. Ze leed aan een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De bevruchte eicel groeit dan buiten de holte van de baarmoeder, waardoor de foetus zich nooit kan ontwikkelen tot een baby.

De 25-jarige vrouw meldde zich bij de spoedeisende hulp, waar ze aangaf dat ze bloedde en veel pijn had. De artsen in Texas gaven haar een folder over miskramen met de boodschap dat ze "de natuur zijn werk moest laten doen" en stuurden haar zonder behandeling weg.

Toen Thurman drie dagen later terugkwam, nog steeds bloedend, besloten de artsen alsnog om haar een injectie te geven die de zwangerschap beëindigde. Maar de behandeling kwam te laat. Een van haar eileiders was gescheurd door de gegroeide eicel. Hevig bloedend keerde ze voor de derde keer terug naar het ziekenhuis. Ze moest acuut geopereerd worden, omdat haar leven in gevaar was.

99 jaar cel

Een historische uitspraak van het Hooggerechtshof, twee jaar geleden, zette een streep door het landelijke recht op abortus in de VS. Staten kunnen sindsdien zelf bepalen of zij abortus toestaan of niet. Texas is een van de veertien staten die kozen voor een verbod.

Maar de regels van een staat zijn onderschikt aan de landelijke regels. En de federale wet bepaalt dat ziekenhuizen verplicht zijn om abortus uit te voeren als dat noodzakelijk is voor de gezondheid van de de vrouw.

Desondanks vrezen artsen voor vervolging, waardoor ze terughoudend zijn in het bieden van zorg, stelt pro-abortus-organisatie Center for Reproductive Rights. In Texas kan een arts die een illegale abortus uitvoert 99 jaar cel krijgen.

Om aan te tonen dat een abortus medisch noodzakelijk is, en dus niet 'illegaal', moeten artsen vaststellen dat er sprake is van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Verschillende artsen zeggen tegen AP dat dit moeilijk is. Op een echo is de locatie van de bevruchte eicel niet altijd te zien. "Je kunt het nooit 100 procent zeker weten."

"Maar hoe bang ziekenhuizen en artsen ook zijn om de abortusregels van de staat te overtreden, ze moeten zich ook zorgen maken over het overtreden van de federale wet", zegt advocaat Mark Hearron van het Center for Reproductive Rights. De organisatie heeft twee aanklachten tegen ziekenhuizen ingediend.

Riskante plek

De problemen beperken zich niet tot staten met een abortusverbod. Een tekort aan personeel en middelen in ziekenhuizen leidt er ook toe dat zwangere patiënten in nood vaak worden doorverwezen naar andere ziekenhuizen, zelfs in staten zonder abortusverbod.

In Californië leidde de vertraagde onderkenning van een spoedgeval tot de dood van een baby. In andere staten werden zwangere vrouwen soms onjuist behandeld of weggestuurd, met ernstige gevolgen voor zowel moeder als kind.

Dara Kass, spoedeisendehulparts en voormalig medewerker van het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid, waarschuwt dat de spoedeisende hulp door de combinatie van personeelsgebrek en abortuswetgeving een riskante plek kan zijn voor zwangere vrouwen.

Ze benadrukt dat het voor hen steeds onveiliger wordt om in een noodsituatie hulp te zoeken in het ziekenhuis, wat ernstige gevolgen heeft voor de volksgezondheid en de veiligheid van zwangere patiënten.

Waarom is abortus al jarenlang zo'n heet hangijzer in de Verenigde Staten? Correspondent Marieke de Vries legt het uit in deze video:

De legertop van Oekraïne stelt dat zijn troepen zo'n 1000 vierkante kilometer grondgebied in Rusland hebben bezet. De militaire operatie in de grensregio Koersk is nodig om Oekraïne te beschermen, zegt president Zelensky. "Rusland moet tot vrede worden gedwongen als Poetin zo graag wil vechten."

Het is de eerste keer dat de Oekraïense president en het leger dit soort details bekendmaken over de inval in Rusland. De legertop kwam vanavond bijeen met Zelensky om de operatie te bespreken, zo is te zien op een video op zijn X-account.

Onverifiëerbaar

"De troepen vervullen hun taken en alles is onder controle", zegt de bevelhebber van het Oekraïense leger, Oleksandr Syrsky, in de video. Het valt niet te verifiëren of Oekraïne daadwerkelijk 1000 vierkante kilometer in handen heeft. Ter vergelijking: Flevoland heeft een oppervlakte van ruim 1400 vierkante kilometer.

Op deze kaart zie je in welk gebied Oekraïense troepen volgens denktank Institute for the Study of War aanwezig zijn:

"Rusland heeft oorlog naar anderen gebracht, maar nu keert de oorlog huiswaarts", zegt Zelensky in zijn dagelijkse videotoespraak. Hij vertelt dat de Oekraïense regio Soemy, die grenst aan Koersk, in twee maanden tijd zo'n 2000 keer is aangevallen door het Russische leger. Zelensky noemt het legitiem om Soemy en andere delen van het land te beschermen.

Suggestie van onderhandelingen

Zelensky's opmerking over "Rusland dwingen tot vrede" wekt de suggestie over mogelijke vredesonderhandelingen. President Poetin zei vandaag dat Kyiv met de inval een sterkere positie aan de onderhandelingstafel probeert te krijgen, en de stabiliteit in de grensregio wil ondermijnen. "Maar hoe kun je onderhandelen met mensen die op burgers schieten?"

Vanwege de Oekraïense inval in Koersk worden ook in de naastgelegen regio Belgorod mensen geëvacueerd. Volgens de gouverneur van Koersk, Aleksej Smirnov, hebben bij elkaar zo'n 121.000 mensen het grensgebied verlaten.

'28 dorpen in handen'

De situatie is moeilijk, erkende Smirnov in een videogesprek met president Poetin volgens staatspersbureau Ria Novosti. Oekraïense militairen hebben volgens de gouverneur 28 dorpen in handen. Hij heeft het over een gebied van zo'n 12 bij 40 kilometer, ongeveer de helft van wat Oekraïne beweert te controleren.

Er zijn tegenstrijdige berichten of het Oekraïense leger de afgelopen 24 uur nieuwe gebieden in de regio heeft bezet. Enerzijds zeggen Russische oorlogsbloggers dat Oekraïense eenheden in het westen en noordwesten extra terrein hebben veroverd.

Anderzijds wordt ook gezegd dat Russische versterkingen de situatie hebben gestabiliseerd, schrijft de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War in zijn dagelijkse update over de oorlog.

Burgerdoden gemeld

Gouverneur Smirnov beweert dat twaalf burgers zijn gedood bij het Oekraïense offensief, maar daarvoor leveren de Russen geen bewijs. Er wordt gesproken over 121 gewonden.

Oekraïne doet de beschuldiging af als onzin. Er is geen onderbouwing voor de beschuldiging van Oekraïense oorlogsmisdaden bij het offensief in Koersk, zegt de Oekraïense veiligheidsdienst SBU in een verklaring. Vanuit Kyiv wordt steeds benadrukt dat Rusland op grote schaal oorlogsmisdaden pleegt bij zijn invasie van Oekraïne.

De Vlaardingse loodgieter Ron van Uffelen is vandaag overleden. Dat heeft de advocaat van Van Uffelen bekendgemaakt in een persbericht. "De oorzaak van het overlijden is naar het zich laat aanzien een medische", schrijft advocaat Richard Korver.

Van Uffelen (45) is volgens Rijnmond afgelopen zaterdag met spoed naar het ziekenhuis gebracht met hartproblemen. "De familie is ontsteld en vraagt eenieder hun privacy te respecteren terwijl zij dit totaal onverwachte en grote verlies proberen te bevatten", schrijft advocaat Korver.

De loodgieter kwam het afgelopen jaar vaak in het nieuws omdat hij bij herhaling doelwit was van aanslagen op zowel hemzelf als op zijn bedrijfspand, auto's en woning. Ook bij zijn familieleden werd een brandbom naar binnen gegooid.

Zijn huis werd op last van de burgemeester meerdere keren gesloten en Van Uffelen kreeg tijdelijk een gebiedsverbod. De aanslagen en pogingen tot aanslagen zorgden voor veel onrust bij omwonenden. Begin vorige maand mocht de loodgieter terugkeren naar zijn huis.

Beloning van 50.000 euro

De politie heeft meerdere mensen gearresteerd, van wie er een is veroordeeld tot een celstraf van veertien maanden.

De verdachten en de veroordeelde hebben niets losgelaten over een motief of opdrachtgever van de aanslagen. Van Uffelen zelf zei ook niet te weten waarom hij doelwit was van de aanvallen.

Het Openbaar Ministerie heeft een beloning van 50.000 euro uitgeloofd voor de "gouden tip" die leidt tot de aanhouding van de opdrachtgever voor de aanslagen op de Vlaardingse loodgieter. Op dat moment waren er 23 explosies of pogingen daartoe geweest, schreef het OM.

"Dit roept een groot gevoel van onveiligheid op en heeft een enorme impact, niet alleen op het slachtoffer en zijn familie, maar op de hele buurt."

Hogere stemmetjes, een sneller ritme en een kortere duur. Steeds vaker brengen artiesten versnelde of juist vertraagde versies van hun nummers uit. En deze sped up en slowed down liedjes doen het heel goed; ze worden vaak miljoenen keren beluisterd.

Neem bijvoorbeeld de hit Escapism van de Britse zangeres Raye, die ruim 830 miljoen keer beluisterd is op Spotify. Ze bracht het nummer ook versneld uit. Deze sped up versie heeft ondertussen bijna 280 miljoen streams.

Het leidt tot extra inkomsten, aangezien een stream op Spotify tussen de 0,3 en 0,5 cent oplevert. Wat in dit geval tussen de 0,8 en 1,4 miljoen euro extra omzet zou betekenen. Daarnaast tellen de streams van een versnelde versie ook mee voor de plek van het originele nummer in de hitlijsten.

Billie Eilish

Versnelde liedjes zijn al jaren populair op TikTok, waar gebruikers nummers zelf een ander ritme geven en uploaden. Vorig jaar waren de vier meest gebruikte nummers op de app allemaal sped up liedjes. "Het werkt beter op TikTok", vertelt Malou Miedema van het online muziekplatform 3voor12. "Daar gaat het om snelle dopamine-rushes."

Artiesten en labels springen daar nu op in. Zo bracht Billie Eilish dit jaar haar nieuwe album niet alleen in een 'normale' versie uit, maar ook in een versnelde en in een vertraagde vorm. Zij was naar eigen zeggen op jonge leeftijd al fan van liedjes vertraagd afspelen. Ook artiesten als Ariana Grande, Madonna en Lana Del Rey brachten singles versneld uit.

Ook de Nederlandse artiest Kleine John doet mee aan de trend. "Op TikTok heb je maar twintig seconden om iemands aandacht te trekken. Dus toen dacht ik ook: ik ga het tempo iets omhoog gooien."

Minder remixen

Het is ook een goedkopere manier om hetzelfde nummer opnieuw onder de aandacht te brengen. Eerder werd dit gedaan met een remix of bijvoorbeeld een akoestische versie, maar hiervoor moet een label muzikanten betalen en een studio huren. "Je ziet nu dat labels sneller een sped up versie laten maken dan een officiële remix", ziet Miedema.

Experts zien ook dat luisteraars steeds meer behoefte hebben om zelf wat met de muziek te doen. "Vroeger maakte je gewoon muziek en dat was het dan," vertelt Arriën Molema, voorzitter van branchevereniging voor artiesten, songwriters en producers Bam. "Nu wil de consument er nog wat mee."

De versnelde versies kunnen ook een nieuwe opleving van oudere nummers zorgen. Zo heeft een onofficiële versnelde versie van Somewhere Only We Know van Keane ook tientallen miljoenen streams.

Maar deze versie werd niet geüpload door de artiest zelf. Vaak worden de sped up en slowed down nummers door onofficiële accounts op streamingplatforms gezet, en die krijgen ook veel luisteraars. Zo heeft een gebruiker met de naam 'sped up nightcore' op Spotify ruim 7,5 miljoen luisteraars per maand.

Techbedrijf PEX onderzocht vorig jaar dat minstens 1 procent van alle nummers op streamingplatforms een aangepaste snelheid heeft. Spotify en Apple Music konden geen uitspraak doen over de hoeveelheid aangepaste liedjes.

"Officieel mag het niet, omdat er rechten over afgedragen moeten worden", zegt Miedema. "Maar aan de andere kant is het niets nieuws. De bootlegcultuur is al decennia oud."

'Zuur'

Niet iedereen is fan van de trend. Zo zegt Raymond van Vliet, eigenaar van het Amsterdamse muzieklabel Cloud 9, geen versnelde versies van nummers uit te gaan brengen. "Een liedje is bedoeld zoals het bedoeld is."

Molema van de branchevereniging voor popauteurs erkent dat het voor artiesten "soms een beetje zuur" is als een andere versie veel succesvoller wordt dan het origineel. "Terwijl je daar vaak veel pijn en moeite in hebt gestopt. Je hebt soms uren nagedacht over het tempo van een nummer."

Ondertussen zijn labels ook alweer op zoek naar nieuwe manieren om de aandacht te trekken. "Sped up is ook al bijna weer gewoon geworden", zegt Kleine John.

De gemeente Barcelona staat voor een groot dilemma: wat moet de stad met het groeiende massatoerisme? Er wordt veel aan verdiend, maar de inwoners zijn het zat. Met grote protesten lieten ze de afgelopen weken hun onvrede zien, waarbij huisvesting veruit het grootste thema is. De stad is volgens velen onleefbaar en vooral onbetaalbaar geworden.

Deze week nog, deelde de stad dikke boetes uit aan illegale verhuur van appartementen aan toeristen. Het ging vooral om appartementen die in handen zijn van malafide verhuurbedrijven. Daarnaast moesten zeker 75 appartementen voor verhuur worden gesloten.

Vice-burgemeester Laia Bonet zegt dit soort praktijken in de toekomst extra streng in de gaten te willen houden. Er komen de komende tijd dus meer van dit soort inspecties. Alles om de nadelen van het massatoerisme tegen te gaan.

Miljoenen bezoekers

"Het strand, de cultuur, het eten en natuurlijk het weer", dat is wat je te horen krijgt als je willekeurige toeristen op de bekende boulevard de Ramblas vraagt wat ze zo trekt aan Barcelona. Een mooie mix voor velen, want de Catalaanse kuststad trekt jaarlijks miljoenen bezoekers.

Volgens het Observatorium voor Toerisme van Barcelona (OTB) bezochten vorig jaar 15,6 miljoen toeristen de stad. De verwachting is dat dat in 2024 nog wordt overtroffen. Het is een trend die je in heel Spanje ziet: het aantal toeristen in het land neemt sinds de coronapandemie elk jaar toe.

Voordelen en nadelen

Dat levert aan de ene kant veel op. De talloze hotels, restaurants en culturele bezienswaardigheden zorgen bijvoorbeeld voor veel werkgelegenheid. Maar de voordelen vallen volgens veel inwoners in het niet bij de nadelen.

Door onder andere de verhuur van overnachtingsmogelijkheden aan al die bezoekers stijgen de huren namelijk enorm. Volgens de cijfers van Idealista (het Spaanse Funda) lag de gemiddelde huur in juni 2024 zeker 17,6 procent hoger dan een jaar geleden. En die stijgingen worden door de inwoners gevoeld.

Jordina Vidal Moreno woont zeshoog in een van de populairste buurten van Barcelona. Vanuit haar huiskamerraam kan je de Sagrada Família op een paar honderd meter afstand zien, de beroemde basiliek waaraan al meer dan een eeuw gebouwd wordt. "Mijn partner en ik wonen hier al tien jaar met onze twee kinderen", vertelt ze.

Het liefst zou ze hier nog lang blijven, maar dat gaat niet. Vidal: "We moeten binnenkort verhuizen omdat we de huur niet meer kunnen betalen. Het bedrijf waarvan we huren heeft de huur met 1000 euro per maand verhoogd."

Volgens Vidal zijn ze geen uitzondering en is de afgelopen tijd bij veel mensen in de buurt de huur verhoogd. Dat ziet ook Enric Aragonès Jové van huurdersbond Sindicat des Llogateres. "Eigenaren van huurpanden zijn altijd op zoek naar maximale winst. In een stad als Barcelona is het veel interessanter om een appartement legaal of illegaal aan toeristen te verhuren dan aan de lokale bewoners."

Aragonès begrijpt dat mensen het zat zijn en de straat op gaan om tegen de toeristen te demonsteren. Maar volgens hem begint het probleem bij de overheid en moet het ook daar worden opgelost.

"Het is een contradictie om te zeggen dat je er alles aan wil doen om het probleem rond toeristenappartementen aan te pakken en er aan de andere kant alles aan te doen om grote evenementen te trekken om zo veel mogelijk geld binnen te halen."

In de afgelopen maanden zijn er verschillende maatregelen aangekondigd. Zo wil het gemeentebestuur extra belasting heffen voor bezoekers die met cruiseschepen komen en wil de stad in 2028 een verbod op de verhuur van toeristenappartementen invoeren. Maar volgens Vidal en Aragonès zou de overheid nog veel meer moeten reguleren. Allebei noemen ze de 'korte verhuur' als groot probleem.

Buitenlandse inkomens

Er zijn bijna geen regels voor contracten van minder dan een jaar, waardoor verhuurders daar graag gebruik van maken. En sinds de coronapandemie zie je steeds meer mensen die een tijdje op afstand werken vanuit steden als Barcelona. Die betalen de hoofdprijs, maar kunnen dat met hun buitenlandse inkomen vaak makkelijker opbrengen dan de Spanjaarden zelf.

"Wat je nu ziet is een soort domino-effect. Wij kunnen met ons middeninkomen hier niet meer wonen en verhuizen naar appartementen waar vroeger mensen met lage inkomens woonden", legt Vidal uit. "En zo worden de inwoners van Barcelona hun eigen stad uit gedreven."

De politie gaat ervan uit dat de vermissing van een jong kind in Barneveld afgelopen vrijdagnacht, een ontvoering was.

Het kind was in de nacht van vrijdag op zaterdag meegenomen uit een huis aan de Columbusstraat. In de vroege ochtend werden de ouders weer met het kind herenigd. Het is nog onduidelijk wat er precies is gebeurd.

Op zaterdagmiddag vond er een politie-inval plaats in een woning in de Columbusstraat. Hierbij werden twee mannen aangehouden en geboeid meegenomen, meldt Omroep Gelderland. Later werd er nog een derde persoon aangehouden.

Een van de drie verdachten die zaterdag werden opgepakt, zit nog vast. Het gaat om een 53-jarige man uit Amersfoort. De politie wil op dit moment niets kwijt over zijn relatie tot de ouders van het kind.

De andere verdachten, twee 54-jarige mannen uit Barneveld, zijn op vrije voeten, maar worden nog wel verdacht.

Onrust in wijk

De burgemeester van Barneveld, Jacco van der Tak (CDA), heeft vandaag de woning waar de inval plaatsvond gesloten. Aanleiding is een vernieling aan het huis in de nacht van zaterdag op zondag.

"Omdat de woning onderdeel is van een appartementencomplex is er vanwege de veiligheid voor de andere bewoners gekozen de woning voorlopig te sluiten", schrijft de gemeente in een persbericht.

Ook heeft de burgemeester een noodbevel opgelegd aan de twee vrijgelaten verdachten. Zij mogen het dorp niet bezoeken. Aanleiding is de zorg voor mogelijke onrust in de wijk.

De politie doet nog onderzoek naar de ontvoering en is op zoek naar camerabeelden.

Vandaag is het de warmste dag van het jaar, en het belooft ook een plakkerige nacht te worden. Al is die nacht bij de een veel klammer dan bij de ander. Het maakt namelijk nogal wat uit of je in een goed geïsoleerd huis woont waarbij de vloerverwarming ook kan koelen, of bijvoorbeeld in een stadse woning waarbij het binnen nog warmer is dan buiten.

"Koelte-ongelijkheid wordt een steeds groter probleem", aldus universitair docent stedenbouw Marjolein van Esch van de TU Delft. "Tien jaar geleden dachten we daarbij alleen aan ouderen, maar het zijn ook studenten en andere huurders die niet bij machte zijn iets aan hun huis te veranderen en echt met de last zitten. Niet alleen fysiek maar ook mentaal."

Warme huurhuizen

Over het algemeen is het in de stad warmer dan op het platteland; zo kan de temperatuur in de nacht wel tien graden hoger zijn. "Gebouwen nemen overdag hitte op en in de avond laten ze die los", zegt Esther Peerlings, die daar onderzoek naar doet aan de universiteit in Wageningen.

Een wijk met laagbouw en tuinen is koeler dan een plek met veel hoogbouw, smalle straten en weinig groen. "Het gaat dus niet alleen om de directe leefomgeving, maar ook om de wijk", vertelt Van Esch. Ze ziet dat mensen die hun huis niet koel krijgen vaak (sociale) huurders zijn.

Peerlings beaamt dat. "Een koophuis kan je aanpassen hoe je wil. Maar als je bij een huurhuis een luifel aan de buitenkant wil installeren kan dat vaak niet." En dat terwijl zonwering buiten het huis het best werkt en direct zonlicht een van de grootste warmte-invloeden is. "Huisbazen denken vaak: waarom zou ik geld steken in iets wat ik niet verplicht ben?"

Van Esch ziet dat sommige mensen met warme huizen al in mei en juni gaan opzien tegen de zomer, ook als het weer buiten prima is. "Sommige huizen zijn drie maanden lang vervelend om in te wonen. Dat doet iets met de mentale gezondheid. Ze krijgen stress, worden depressief of kunnen zich niet goed concentreren."

Peerlings herkent dat hitte in huis tot klachten leidt: "Als het overdag heel heet is, maar 's avonds ook niet kan afkoelen, kunnen gezondheidsklachten zich opstapelen."

Airco verergert probleem

Van Esch van de TU Delft: "We wilden vroeger dat huizen en steden warmte vasthielden, dat keert zich nu tegen ons." Zo is de typisch Nederlandse doorzonwoning, waarbij de zon ver de woning in kan komen, logischerwijs niet zo koel in tijden van hitte.

De problemen kunnen worden opgelost met aanpassingen aan de huizen zelf, bijvoorbeeld door betere isolatie, ventilatie en zonwering, maar ook door wijzigingen in de leefomgeving. Daarbij doelt Van Esch op meer schaduw en meer groen in de wijken, zodat het 's nachts koeler wordt.

"We zien nu dat mensen graag een airco willen", zegt Van Esch. Daar is ze geen fan van, "want airco's verergeren het probleem. De airco stoot de hitte uit naar buiten en dan wordt het alleen maar warmer."

De 26-jarige vader van het gezin uit Urk die ernstig gewond onder het puin van een ingestort hotel in het Duitse Kröv werd gehaald, is terug in Nederland. Hij is met een vliegtuig naar het ziekenhuis in Groningen gebracht.

De man kwam vorige week dinsdag samen met zijn 23-jarige vrouw en hun zoontje van bijna 2 vast te zitten onder het puin. De vrouw en het kind bleven grotendeels ongedeerd en werden de volgende ochtend vroeg bevrijd. De vader zat bekneld en werd later gered.

Sindsdien lag hij in het ziekenhuis in Trier, waar hij in coma werd gehouden. Naast een gebroken arm had hij ook ernstig inwendig letsel opgelopen.

Gespecialiseerd ziekenhuis

De man is vandaag per ambulance naar Luxemburg gebracht en vandaar naar Nederland gevlogen. Zijn vrouw schrijft op sociale media dat de vlucht naar Groningen goed en rustig is verlopen.

De repatriëringsvlucht was nodig omdat de man naar een meer gespecialiseerd ziekenhuis moest, schrijft Omroep Flevoland. Een ziekenhuis in Aken had naar verluidt geen ruimte, waarna werd gezocht naar een ziekenhuis dichter bij huis.

Inzamelingsactie

Omdat het gezin in eerste instantie niet verzekerd was voor een repatriëringsvlucht, werd afgelopen weekend een inzamelingsactie opgestart. Binnen een paar uur was de gehoopte 20.000 euro binnen, inmiddels is er bijna 60.000 euro ingezameld.

Dit geld lijkt uiteindelijk niet meer nodig te zijn geweest voor de vlucht. De initiatiefnemer achter de actie schrijft namelijk het volgende: "Gelukkig hebben verschillende mensen aangegeven deze kosten te dekken, daar zijn we enorm dankbaar voor."

Wie de kosten voor de vlucht uiteindelijk op zich heeft genomen, is niet bekend. De opbrengsten van de actie gaan volgens Omroep Flevoland naar andere medische kosten en vervanging van spullen die onder het puin in het hotel zijn achtergebleven.

Bij het incident in Kröv kwamen twee mensen om het leven. De slachtoffers werden gisteren tijdens een kerkdienst in de plaats herdacht. Het is nog niet bekend waardoor het hotel is ingestort.

In Utrecht, Leiden en Groningen beginnen deze week de introductieweken, waar studenten kennismaken met het studentenleven. Voor studentenverenigingen is dit de kans om zich van hun beste kant te laten zien en nieuwe leden te werven.

De afgelopen jaren kwamen studentenverenigingen regelmatig in het nieuws vanwege incidenten tijdens de kennismakingstijd of grensoverschrijdend gedrag.

In Groningen en Tilburg staat tijdens de introductieweken een 'Consent Tent', een initiatief van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Om aandacht te vragen voor de nieuwe Wet seksuele misdrijven en voor seksueel gelijkwaardig gedrag kunnen studenten aan deze tent een slotje hangen. Daarmee geven ze aan dat ze consent (wederzijdse instemming) belangrijk vinden.

Patroon

Ook het Utrechtsch Studenten Corps (USC) lag het afgelopen jaar onder vuur, vanwege een bangalijst. Zowel vrouwen op de lijst als hun ouders, de gemeente Utrecht en de universiteit en de hogeschool waren boos over de vrouwonvriendelijke lijst en eisten verbetering.

Veel van de vrouwen op de lijst zijn lid van de vrouwelijke tegenhanger van het USC, de UVSV. De voorzitter van het vrouwencorps sprak van "het zoveelste geval waaruit blijkt dat op een aantal studentenverenigingen seksisme en machocultuur nog steeds de norm is. Dit is geen incident, er is sprake van een patroon. Dit gedrag moet stoppen."

Zo'n dertig vrouwen stonden met hun adres en telefoonnummers op de lijst. Daar werden ze beoordeeld op hun uiterlijk, dat van commentaar werd voorzien. Sommigen van hen stopten met hun studie of verhuisden uit Utrecht. Een aantal van hen heeft nare dingen meegemaakt, vertelde Mark van Casteren van de stichting Stop Bangalijsten eerder tegen de NOS.

Verbeterplannen

Het USC schorste de makers van de lijst en stelde een plan op om de cultuur te verbeteren. Daarbij is hulp gezocht bij externe experts en ook is een begeleidingscommissie opgericht die grotendeels bestaat uit mensen die geen lid zijn van het corps. Het is volgens de vereniging de bedoeling dat deze mensen kritisch kijken naar de plannen. Daarin staan verschillende maatregelen om incidenten te voorkomen.

Zo is het de bedoeling dat mannelijke en vrouwelijke leden in de kennismakingstijd een workshop krijgen over seksualiteit en omgang met elkaar. In de workshop wordt bij studenten "bewustwording gecreëerd en geleerd over hun rol in het seksuele spel", zegt de stichting Gelijkspel, die deze workshop geeft. Ook worden de 'daders' achter de bangalijst actief ingezet. Zij gaan nieuwe leden vertellen over de gevolgen van de lijst.

Met de introductietijd in aantocht heeft de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKVV), die zelf onlangs een gedragscode voor studentenverenigingen opstelde, vertrouwen in de plannen van het USC. "Waar een wil is, is een weg," zegt voorzitter Linde van Mechelen. "We werken hard aan kennisdeling en zien bij het USC dat oudere leden begeleiding krijgen van experts om ervoor te zorgen dat zij als voorbeeld kunnen dienen voor jongere en nieuwe leden."

Van Casteren van de stichting Stop Bangalijsten heeft wel kanttekeningen. "Het is een uitstekend begin, maar ik vind dat het corps concreter en strenger moet zijn." Om cultuurverandering te realiseren moeten studentenvereniging regels opstellen, zegt hij. "Deze regels moeten door leden worden ondertekend, en als ze niet nageleefd worden moet iemand het lidmaatschap ontnomen kunnen worden."

Hij vindt dat de opstellers van de lijst en het bestuur van de vereniging in eerste instantie vooral bezig waren met schade voorkomen: "De jongens hadden deze tijd beter kunnen besteden aan het benaderen van de vrouwen op de lijst om excuses te maken", zegt hij.

Animo lijkt onverminderd groot

Vanwege de bangalijst heeft de Universiteit Utrecht de banden met het USC opgeschort en de subsidiekraan dichtgedraaid. In het najaar worden de plannen van het corps onder de loep genomen, zegt een woordvoerder van de universiteit Die bepaalt dan samen met de Hogeschool Utrecht of het USC per 2025 weer subsidie krijgt.

Het USC schrijft op de website dat het bestuur niet kan garanderen dat er geen incidenten meer plaatsvinden, maar dat het "alles op alles zet om te werken aan een cultuur waarin geen enkele voedingsbodem is voor incidenten".

Van de ophef van het afgelopen jaar merkt het corps bij de inschrijvingen overigens weinig. De voorzitter zegt dat het erop lijkt dat net zoals eerdere jaren een loting nodig is om te bepalen welke kandidaat-leden kunnen meedoen met de kennismakingstijd.

Op deze warme dag zoeken veel mensen de koelte van de zee en het briesje op het strand op. Maar dat verkoelende briesje leidt ook tot flink wat kwallen in het water, waardoor een duik in de zee niet zonder risico op een beet is.

Volgens Kwallenradar.nl, een website die het aantal kwallen in de Nederlandse zee voorspelt, zijn er vandaag langs de hele kustlijn van Nederland veel kwallen. Dat komt door de oostenwind, zegt Ernst Brokmeijer van de Reddingsbrigade in Zandvoort tegen de regionale omroep NH. "De aflandige wind zorgt dan voor een onderstroom, die kwallen richting de kust beweegt."

Wat te doen bij een kwallenbeet?

In de meeste gevallen is het niet ernstig als je gebeten wordt door een kwal. Het veroorzaakt hooguit jeuk en een zwelling. Spoel je huid dan af met zout water, niet met zoet (drink)water. Als resten van tentakels zijn achtergebleven op je huid, kun je die weghalen met een pincet of een handschoen.

Om de jeuk en het branderige gevoel te verlichten, kan je de huid insmeren met mentholpoeder of een crème met verzachtende werking. Bij andere klachten zoals hoofdpijn en overgeven, is het wel het advies om medische hulp in te schakelen. Dan kan sprake zijn van een allergische reactie.

Een hardnekkig gerucht is dat urine de pijn van een kwallenbeet zou verlichten. Dat is niet waar: de zuurgraad van de urine kan de pijn zelfs verergeren.

De wereld wacht gespannen af wat de reactie zal zijn van Iran en Hezbollah na de aanslagen op kopstukken van Hezbollah en Hamas. Hamas-leider Haniyeh werd uitgeschakeld tijdens een bezoek aan Iran.

De Iraanse Nederlander Matin Abbasi vertelt in deze podcast hoe een eventuele oorlog met Israël iedereen bezighoudt in Iran. Oudere generaties, die nog leven met de trauma's van de Irak-Iran-oorlog, zijn er bang voor, maar jongere generaties zien er volgens hem ook kansen in. Ze hopen dat dit conflict een aanleiding kan zijn om het Iraanse regime omver te werpen.

Aan arabist Leo Kwarten de vraag hoe dichtbij een oorlog tussen Israël en Iran werkelijk is, en hoe die er dan uit zou zien.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Lieke Loman en Anouk Kantelberg

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Het onderzoek naar wangedrag van Joost Klein tijdens het Eurovisie Songfestival is stopgezet wegens gebrek aan bewijs. Dat schrijft de openbaar aanklager in Zweden in een persverklaring over het voorval met een cameravrouw.

Volgens het onderzoek heeft Klein een "beweging gemaakt die de camera van de vrouw heeft geraakt". Het incident gebeurde in een flits en werd verschillend geïnterpreteerd door de ooggetuigen. De cameravrouw deed aangifte van het incident. Dat leidde tot diskwalificatie van de Nederlandse inzending op de dag van de finale van het songfestival.

Het onderzoek is nu gesloten omdat de aanklager "niet kan bewijzen dat de beweging grote angst kon veroorzaken of dat dat de bedoeling was van Klein".

Het management van Joost Klein zegt dat de afgelopen maanden verschrikkelijk zwaar waren. "Hoewel we graag overal ter wereld optreden, voelde het niet helemaal goed. We zijn als team ontzettend blij en opgelucht dat er nu een einde is gekomen aan deze onzekere periode. Eindelijk kunnen we het hardop zeggen: er is nooit een reden voor deze zaak geweest."

Zaak nog niet afgedaan

AVROTROS laat weten de diskwalificatie van het begin af aan "onnodig en disproportioneel" te hebben gevonden "en dat blijkt nu ook zo te zijn". De omroep is nog steeds "hevig teleurgesteld" dat het zo moest aflopen voor Klein. De zaak is hiermee voor de omroep nog niet afgedaan. "De volgende stap is dat er op korte termijn een gesprek komt met de directie van de EBU over deze kwestie."

AVROTROS zei na het incident dat Klein "een dreigende beweging" had gemaakt naar de vrouw, nadat hij tegen de afspraken in was gefilmd. De omroep protesteerde tegen de diskwalificatie, maar organisator EBU hield voet bij stuk.

In juni zei de omroep er niet zeker van te zijn volgend jaar te willen deelnemen aan de competitie. Er moeten eerst structurele aanpassingen worden gedaan aan het songfestival, zei AVROTROS toen in een verklaring. Een aantal landen deed melding bij de EBU van een onveilige sfeer dit jaar in Malmö.

In de reactie van vandaag zegt de omroep dat er nog geen antwoord is gekomen van de EBU op de uitgebreide bezwaarbrief aan de EBU over de gang van zaken achter de schermen.

EBU-besluit onveranderd

De EBU zegt achter het besluit te blijven staan om Klein uit te sluiten van de finale. Die beslissing is na intern onderzoek genomen volgens de procedures en omgangsregels van het Eurovisie Songfestival, staat in een verklaring.

Het onderzoek van de Zweedse politie ging erover of er een misdrijf was gepleegd en niet of de Eurovisieregels waren overtreden, zegt de EBU. "Deze nieuwe ontwikkeling heeft daarom geen invloed op ons besluit, daar staan wij nog volledig achter."

Nieuwe getuigen

Klein heeft de aantijgingen altijd tegengesproken. In de dagen na het incident zei hij dat hij wilde dat er nieuwe getuigen, die in Nederland wonen, zouden worden gehoord. Of dat ook is gebeurd, is niet duidelijk.

Joost Klein zou optreden met het nummer Europapa. Het nummer was al voor het songfestival populair en kwam daarna in 21 Europese landen in de Spotify-lijst van 50 meest gedraaide nummers.

Inwoners van Boxtel en omliggende dorpen kunnen weer water drinken zonder het eerst te koken. Het kookadvies dat sinds vorige week dinsdag gold, is opgeheven. Dat laat drinkwaterbedrijf Brabant Water weten.

Bewoners van Boxtel, Liempde, Olland en Lennisheuvel moesten bijna een week lang het water zeker drie minuten koken voor consumptie. Dat kwam omdat de E. colibacterie ook bekend als de poepbacterie, afgelopen dinsdag in het water was ontdekt.

Kelders leegpompen en schoonmaken

De bacterie werd aangetroffen in de reinwaterkelders van een waterproductiebedrijf in Schijndel. Daar wordt gezuiverd drinkwater opgeslagen. Het duurde een paar dagen voordat de poepbacterie uit het water was.

Daarvoor moesten de reinwaterkelders leeggepompt, schoongemaakt en opnieuw gevuld worden met schoon drinkwater. "Dat was een arbeidsintensief en tijdrovend werk", aldus de woordvoerder Brabant Water tegen Omroep Brabant. Het drinkwaterbedrijf weet nog altijd niet hoe de bacterie in het water terecht is gekomen. "Dat zijn we nog aan het onderzoeken."

De 37-jarige Anton Nootenboom uit Goes heeft het wereldrecord gebroken voor lopen op blote voeten. Sinds februari heeft hij ruim 3450 kilometer gelopen in de Verenigde Staten.

Gemiddeld loopt hij 25 tot 30 kilometer per dag. Na 177 dagen wandelen zette hij gistermiddag lokale tijd in Saint Louis het Guinness World Record op zijn naam. Tot gisteren stond het record op 3409,75 kilometer, gelopen door de Pool Pawel Durakiewicz.

Met 3450 kilometer is Nootenboom, ook bekend als 'The Barefoot Dutchman' nog niet klaar. Hij wil zijn tocht eindigen in New York. Dat is nog ruim 1500 kilometer lopen. Hij komt naar verwachting op 2 november aan in de metropool.

Wel heeft hij het zwaar. Zijn woordvoerder zegt tegen persbureau ANP dat Nootenboom "er helemaal doorheen" zit. Het is "afzien met kokendhete wegen" nu het dagelijks 35 graden is.

Gesprek aangaan

Nootenboom begon in februari in Los Angeles en wil in totaal ruim 5100 kilometer lopen. De Zeeuw doet dat om aandacht te vragen voor de mentale gezondheid van mannen. Hij heeft een aantal jaar geleden met mijn eigen gezondheid geworsteld, zegt hij tegen Omroep Zeeland. "Het oude taboe is dat het zwak is om emotie te tonen of aan te geven dat je problemen hebt. Dat kan leiden tot depressie en zelfmoord."

Hij is begaan met dit onderwerp door zijn tijd bij de krijgsmacht. Hij diende tien jaar en werd drie keer uitgezonden naar Afghanistan. "Het is een hele masculiene omgeving", zei hij eerder over zijn tijd bij defensie tegen de regionale omroep. "Ik wil laten zien: het is oké om te praten. Het is juist mannelijk om een gesprek met je maat aan te gaan."

Nootenboom loopt niet met het doel om het wereldrecord te verbeteren. "Dat is alleen maar een middel om aandacht te krijgen." Met een crowdfunding voor de tocht is tot nu toe 18.749 euro opgehaald. Dat geld gaat naar organisaties die zich bezighouden met het mentale welzijn van mannen.

Mount Everest Base Camp

Nootenbom had al veel ervaring met lange tochten op blote voeten. Hij liep twee jaar geleden 3019 kilometer langs de oostkust van Australië. Daarmee vestigde hij destijds een wereldrecord.

In 2019 was hij de eerste persoon die de tocht naar de Mount Everest Base Camp aflegde op blote voeten. Dat ligt 5364 meter boven zeeniveau.

In de Russische grensregio Belgorod zijn 11.000 mensen geëvacueerd, meldt het Russische persbureau TASS. Volgens het regionale bestuur is dat vanwege "vijandelijke activiteiten" in het grensgebied.

Belgorod grenst aan Oekraïne en ligt ten zuiden van de regio Koersk, waar Oekraïense militairen vorige week dinsdag binnenvielen. Eerder moesten al 76.000 mensen in die regio hun huis uit.

De gouverneur van Belgorod, Vjatsjeslav Gladkov, deelde op Telegram beelden waarop te zien is dat hij de evacuatie begeleidt:

Er worden hulpgoederen uitgedeeld onder de evacués. Op de Russische staatstelevisie is te zien dat ze voedsel en andere basisbehoeften krijgen. In omliggende regio's worden hulpgoederen verzameld en in vrachtwagens geladen.

Rusland zegt dat het vannacht vijf drones onschadelijk heeft gemaakt boven Belgorod, elf boven de regio Koersk en twee boven de regio Voronezj, iets verder naar het oosten. Volgens het Russische ministerie van Defensie worden Oekraïense aanvallen, waarbij zwaar materieel wordt ingezet, afgeslagen. Een aantal Oekraïense tanks is daarbij vernietigd, aldus de Russen.

Ook in de regio Koersk wordt nog gevochten. Bij een raketaanval zijn volgens Rusland afgelopen weekend 13 mensen gewond geraakt. Russische oorlogsbloggers melden dat Oekraïense troepen proberen Soedzja te omsingelen, een plaats niet ver van de grens in de regio Koersk. Daarvandaan komt Russisch aardgas naar Oekraïne. Ook bij Korenevo, zo'n 20 kilometer verderop, zou worden gevochten.

De Russische president Poetin heeft overleg gehad met zijn veiligheidsadviseurs over de Oekraïense inval. Hij zegt dat Oekraïne erop uit is om de stabiliteit in de grensregio's te ondermijnen en dat het de inval gebruikt om de onderhandelingspositie te verbeteren. "Maar hoe kun je onderhandelen met mensen die op burgers schieten?", aldus Poetin.

De Oekraïense militairen moeten zo snel mogelijk worden teruggedrongen en Russische troepen zijn onderweg naar het front, zegt Poetin.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken houdt ook de bondgenoten van Oekraïne verantwoordelijk voor de aanvallen op Rusland, hoewel de Verenigde Staten zeggen dat ze niet door Kyiv waren geïnformeerd over het offensief. Volgens het ministerie zal een tegenaanval van het Russische leger niet lang op zich laten wachten.

Moreel van de troepen

De Oekraïense president Zelenksy zei zaterdag dat de aanval een kwestie van gerechtigheid is en bedoeld is om het Russische leger onder druk te zetten. In eigen land zijn weinig vorderingen te melden. De aanval zou ook bedoeld zijn om het moreel van de troepen op te vijzelen.

Hoe omvangrijk de Oekraïense aanval is, is nog steeds niet duidelijk. Volgens een functionaris zijn er duizenden militairen actief in het gebied, maar hoeveel het er precies zijn, wordt niet bekendgemaakt. Ook is onduidelijk in hoeverre Rusland in staat is de aanval af te slaan. De berichtgeving daarover is van beide kanten summier. Over aantallen slachtoffers is weinig bekend. Er zijn in het gebied geen onafhankelijke waarnemers.

Zo'n 200 Eritreeërs demonstreren op de Koekamp in Den Haag. Het zijn tegenstanders van het dictatoriale regime in Eritrea.

De demonstratie was aangekondigd. Gelijktijdig aan de actie staan vier Eritreeërs terecht in de rechtbank van Den Haag vanwege de rellen die afgelopen februari ontstonden rond zalencentrum Opera.

In het zalencentrum was op 17 februari een bijeenkomst van regeringsgezinde Eritreeërs. Honderden tegenstanders kwamen gewapend op die bijeenkomst af, waarna ongeregeldheden uitbraken. Bij het geweld raakten 29 agenten gewond en werd voor 700.000 euro schade aangericht.

Vreedzaam

De demonstratie op de Koekamp verloopt tot nu toe vreedzaam, schrijft Omroep West. Mensen dragen protestborden en er worden leuzen geroepen als "Eritrees regime niet welkom in Nederland" en "Nederland is geen verlengstuk van dictator".

Er is veel politie aanwezig, waaronder ook de Mobiele Eenheid (ME). Een politiedrone hangt boven het terrein en een waterkanon staat paraat in het centrum van Den Haag, meldt de politie.

Extra beveiligd

Het gebouw van de rechtbank is zwaar beveiligd. Vier verdachten staan vandaag terecht, onder wie de veronderstelde leider van de relschoppers. De poort is gesloten en er is controle bij de ingang. Ook bij de Eritrese ambassade aan de Javastraat staat politie. Voor de rechtszaak zijn drie dagen uitgetrokken.

Vorige maand stonden ook al verdachten terecht van de rellen op 17 februari dit jaar. Negen mannen werden veroordeeld tot celstraffen van vier tot twaalf maanden. Ook moeten de negen in Nederland woonachtige Eritreeërs samen een schadevergoeding van bijna 650.000 euro betalen.

Journaliste en presentatrice Merel Westrik vervangt Dieuwertje Blok dit jaar als presentatrice van het Sinterklaasjournaal. Dat meldt de NTR, die het programma sinds 2001 uitzendt.

Blok (67) is voor het eerst in het bestaan van het Sinterklaasjournaal niet de presentatrice. Volgend jaar hoopt ze weer van de partij te zijn. "Helaas komt Sinterklaas iets te vroeg voor mij. Ik ben heel blij dat Merel mij dit jaar aan de desk én bij de intocht in Vianen wil waarnemen."

Vanwege kanker moest de neus van de presentatrice worden geamputeerd. De ziekte begon bij Blok met een klein hard plekje in haar neus, later bleek dat het huidkanker was. Dat leek makkelijk te bestrijden, maar dat bleek niet zo te zijn.

Hulpje

De 44-jarige Westrik is verheugd om het Sinterklaasjournaal tijdelijk te presenteren. "Sinterklaas wordt ieder jaar geholpen door de pieten, ik ben nu even het hulpje van Dieuwertje, zolang ze me nodig heeft. Ik vind het eervol dat ze me deze taak toevertrouwt", zegt ze in een persbericht.

Merel Westrik presenteerde tussen 2014 en 2019 RTL Nieuws en maakte later enkele programma's voor Net5. Sinds enkele maanden is ze op de radio te horen als nieuwslezer en side-kick in de Coen en Sander Show op JOE.

Het Sinterklaasjournaal is vanaf 11 november te zien bij de NTR op NPO Zapp.

Met temperaturen die oplopen tot lokaal 34 graden in het zuiden en code geel voor de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeland hebben we te maken met een tropische dag. Ook een tropische nacht is aanstaande, want komende nacht koelt het maar beperkt af.

De plotselinge stijging van de maximumtemperatuur leidt ertoe dat ons lichaam geen tijd heeft om zich aan te passen, waardoor de hitte behoorlijk hard aan kan komen.

Hoogleraar thermofysiologie Hein Daanen van de VU wijst erop dat we twee mechanismen hebben om warmte af te voeren. "Het eerste is het openzetten van de bloedvaten in de huid om de warmte af te voeren naar de omgeving. Het tweede mechanisme is zweten. Dat is eigenlijk nog krachtiger."

Tien dagen

Het menselijk lichaam kan zich volgens de hoogleraar heel goed aanpassen aan warmte als het er de tijd voor krijgt. "Een mens heeft een fantastisch vermogen om zich aan hitte aan te passen. Het is optimaal om tien dagen de tijd te hebben om gefaseerd te wennen aan een hogere temperatuur. Het eerste wat er dan gebeurt is dat je meer vocht vasthoudt en daarmee neemt het bloedvolume in het lichaam toe. Daardoor kan er meer bloed naar de huid om zo warmte af te geven aan de omgeving."

Acclimatiseren werkt echt, zegt Daanen. "Als het lange tijd warm is, worden mensen elke ochtend een beetje koeler wakker. Ongeveer 0,3 graden in 10 dagen tijd. Dat zorgt er ook voor dat we beter tegen de hitte kunnen."

Dat lukt niet als de temperatuur plotseling drastisch stijgt. "Door een plotselinge warmteklap zoals vandaag, zien we dat de hartslag 10 tot 15 slagen hoger is dan normaal. Dat komt doordat we in de warmte ons bloed naar de huid sturen om hitte af te staan, waardoor er minder bloed terugstroomt naar het hart. Ons hart moet dan harder werken om onze organen en spieren van bloed te blijven voorzien."

Ouderen

Voor ouderen is het aanpassen aan plotseling hogere temperaturen nog lastiger. "Als je ouder wordt, is het vermogen om de bloedvaten open te zetten minder. Ook mensen met chronische aandoeningen zoals hart- en vaatproblemen en ademhalingsproblemen lopen meer risico op oververhitting en uitdroging. Vooral dat laatste speelt een grote rol."

Dat je bij blootstelling aan hitte loom wordt, is logisch, stelt Daanen. "Warmte leidt tot een gevoel van discomfort. Als de bloedvaten opengaan, wordt het sympathische systeem minder geactiveerd. Dat systeem zorgt er normaal voor dat je energiek bent, dus bij warm weer worden we al snel ontspannen en wat trager."

Het advies dat de hoogleraar geeft voor het doorstaan van een warme dag als vandaag, is vanzelfsprekend. "Omdat het maar één dag heel warm is, kun je het beste de hitte niet opzoeken want je lichaam heeft geen tijd om te acclimatiseren. Zoek juist de schaduw op en ga niet in de brandende zon sporten."

De brandweer in Griekenland krijgt de grote natuurbrand die gisteren ten noorden van Athene uitbrak voorlopig niet onder controle. In de buurt van de plaats Varnavas, brak rond het het middaguur een brand uit, die zich heel snel verspreidde door harde wind. Het waait nog steeds hard, waardoor het vuur zich blijft verspreiden.

Zowel een militair ziekenhuis als een kinderziekenhuis is vanochtend geëvacueerd, meldt de brandweer. In meerdere regio's werden inwoners opgeroepen hun huis te verlaten en naar veiliger gebieden te gaan. Plaatselijke autoriteiten hebben een sportschool en hotelkamers beschikbaar gesteld om geëvacueerde mensen op te vangen.

Hoogste waarschuwing voor brandgevaar

Volgens lokale media zijn twee mensen van de brandweer lichtgewond geraakt bij het blussen. Meerdere mensen zijn naar het ziekenhuis gebracht omdat ze rookvergiftiging hebben opgelopen. ERT News meldt dat meerdere huizen verwoest zijn door het vuur.

De brand woedt inmiddels op meerdere plekken ten noorden van Athene:

"De wind is vannacht sterk gebleven, wat geleid heeft tot gevaarlijke situaties. We verwachten dat de branden zullen toenemen", zei een brandweerwoordvoerder. Hij benadrukte dat het belangrijk is dat inwoners de oproep tot evacuatie volgen.

Gisteren werden ruim tweehonderd brandweermensen, twaalf vliegtuigen en zes helikopters ingezet om de brand te blussen. Dat is volgens ERT News inmiddels opgeschaald naar ruim 500 brandweermensen, die samenwerken met een groot aantal politiemensen en het leger om de brand onder controle te krijgen. Meer dan 150 bluswagens en 32 helikopters en vliegtuigen helpen mee met het blussen.

Griekenland kampt al langer met aanhoudende droogte en hitte. Juli was de warmste maand ooit gemeten in het land. In de regio rond Athene geldt de hoogste waarschuwing voor brandgevaar.

Op onderstaande kaart zie je waar de bosbranden woeden en de risiconiveaus per gebied:

Omwonenden van woningbouwprojecten gebruiken bezwaarprocedures om geld te verdienen. Dat bevestigt de branchevereniging voor projectontwikkelaars, Neprom, na berichtgeving van NRC.

De branchevereniging stelt dat omwonenden bezwaar maken tegen een bouwproject en vervolgens aanbieden het bezwaar in te trekken als de ontwikkelaar de portemonnee trekt. De gevraagde bedragen van buurtbewoners lopen in sommige gevallen op tot wel 100.000 euro.

Hoe vaak dit voorkomt is niet duidelijk. Uit een rondgang van de krant bij ruim twintig ontwikkelaars, bleek dat bij zeven van hen onderhandelingen lopen of een procedure is afgekocht.

Bouwkosten stijgen

De bezwaren kunnen grote gevolgen hebben voor bouwprojecten, zegt Fahid Minhas, directeur van Neprom in het NOS Radio 1 Journaal. "Door het af te kopen worden projecten duurder. De bouwkosten stijgen gigantisch."

Een bouwproject kan niet starten zolang er nog bezwaren liggen. "Soms leidt het ertoe dat door de vertraging projecten worden aangepast of zelfs niet door gaan." Voor ontwikkelaars is het dan vaak goedkoper om te schikken met een bezwaarmaker, dan een project stil te leggen.

Bottleneck

Volgens Minhas is vooral een procedure bij de Raad van State problematisch. "Daar is het zo ontzettend druk. Het is de grootste bottleneck."

Die drukte bevestigt de Raad van State aan de NOS. "Vooral rond omgevingsrecht stijgt het aantal zaken, die door toenemende wet- en regelgeving ook steeds complexer worden. Daarbij kampen we ook met een tekort aan mensen om alle zaken op tijd af te handelen. De werkdruk is hoog."

De directeur roept de overheid op om in te grijpen. "Doe nu een goede selectie aan de poort of een bezwaar kansrijk is. Dan kan je van tevoren concluderen dat heel veel procedures kansloos zijn."

In Duitsland is zo'n systeem al ingevoerd, vertelt de directeur. "We praten met Tweede Kamerleden om dat systeem ook hier in te voeren. Dan loont het ook niet om bezwaar in te dienen."

'Professionele bezwaarmakers'

Vereniging Eigen Huis herkent het verhaal en noemt het een 'afkoopsom'. "We horen het al jaren van de bouwwereld."

Zelf heeft de vereniging er geen ervaring mee, maar partijen uit de branche vertelden ook verhalen over 'professionele bezwaarmakers'. "Dat er particulieren en professionals zijn die namens belanghebbenden bezwaar maken en hier een heel verdienmodel van hebben gemaakt", vertelt een woordvoerder. "Die komen dan naar informatieavonden van nieuwbouwplannen en benaderen na afloop de bewoners met de vraag of ze hulp willen om bezwaar te maken."

Volgens de woordvoerder doen deze mensen het vaak genoeg om herkend te worden door de projectontwikkelaars. "Die denken dan 'hey die hebben we eerder gezien.'"