NOS Nieuws - Algemeen

Het Amerikaanse persbureau Associated Press (AP) heeft een rechtszaak aangespannen tegen drie topmedewerkers van het Witte Huis. Een week geleden werd het persbureau de toegang tot persmomenten van president Donald Trump in de Oval Office ontzegd.

AP, een van de grootste persbureaus ter wereld, is voor 'voor onbepaalde tijd' verbannen uit het officiële kantoor van Trump en mag ook niet meer meereizen met de president in Air Force One, het regeringsvliegtuig. Reden hiervoor was het besluit van AP om vast te houden aan de benaming Golf van Mexico. Vlak na zijn aantreden besloot Trump dat het de naam Golf van Amerika moest krijgen.

In de aanklacht, die is ingediend bij de federale rechtbank in Washington D.C., zegt AP dat het weigeren van de toegang in strijd is met het Eerste Amendement van de Amerikaanse grondwet. Dat garandeert vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Volgens AP draait de zaak om de ongrondwettelijke poging van het Witte Huis om de vrijheid van meningsuiting te controleren.

"De pers en alle mensen in de Verenigde Staten hebben het recht om hun eigen woorden te kiezen en dienen daarvoor niet te worden bestraft door de overheid", staat in de aanklacht. De zaak richt zich tot de stafchef van het Witte Huis Susan Wiles, de plaatsvervangend stafchef Taylor Budowich en perssecretaris Karoline Leavitt.

Een woordvoerder van het Witte Huis heeft gereageerd op de aanklacht: "We zullen ze in de rechtbank zien".

Traditionele benaming

Anderhalve week geleden werden verslaggevers van AP voor het eerst geweerd van een persconferentie. In de dagen daarna gebeurde dat vaker. Leavitt zei naderhand dat AP "nu de gevolgen ondervindt voor zijn leugens over de Golf van Amerika".

Na Trumps besluit om de naam van de watermassa tussen Mexico en de zuidelijke staten van de VS te veranderen, kreeg hij techbedrijven als Apple en Google zover om daarin mee te gaan, maar AP weigert dat. Omdat het gebied deels buiten Amerikaans territorium ligt, houdt AP vast aan de traditionele benaming, met de toevoeging dat de regering-Trump een andere benaming verkiest. AP voegt eraan toe dat het wereldwijd klanten heeft en dus de meest gangbare naam wil gebruiken.

Grote Bosatlas

De uitgever van de Grote Bosatlas, Noordhoff, volgt de Nederlandse Taalunie voor buitenlandse aardrijkskundige namen. Dat geldt ook voor de NOS. Tot nu toe houdt de Nederlandse Taalunie vast aan de naam Golf van Mexico.

Een terdoodveroordeelde man uit South Carolina in de Verenigde Staten heeft ervoor gekozen om door een vuurpeloton te worden geëxecuteerd. Mocht de executie van de 67-jarige Brad Sigmon doorgaan, is dat de eerste keer in 15 jaar dat deze methode wordt gebruikt.

De elektrische stoel zou hem "levend verbranden en koken", schrijft zijn advocaat in een verklaring. Ook het alternatief, een dodelijke injectie, zou volgens de advocaat "net zo monsterlijk" zijn. Sinds september heeft de staat South Carolina drie mannen geëxecuteerd met een dodelijke injectie.

"Als hij voor een dodelijke injectie zou kiezen, riskeert hij een langdurige doodsstrijd net zoals de drie mannen - die Brad kende - ondergingen", aldus zijn advocaat. Volgens de raadsman bleven de terdoodveroordeelden meer dan twintig minuten in leven. Zijn advocaten doen nog een poging de executie te stoppen, ze zijn in beroep gegaan bij het Hooggerechtshof.

'Niemand mag haar krijgen'

Sigmon werd in 2002 veroordeeld voor de moord op de ouders van zijn ex-vriendin. Hij zou de twee met een honkbalknuppel hebben vermoord. Vervolgens probeerde hij zijn ex-vriendin te ontvoeren, maar zij wist te ontsnappen. "Als ik haar niet kon krijgen, dan zou niemand anders haar mogen krijgen", verklaarde hij later in een bekentenis.

Vierde keer sinds 1976

Sinds de herinvoering van de doodstraf in de VS in 1976 zijn slechts drie gevangenen door een vuurpeloton geëxecuteerd. Alle keren gebeurde dat in de staat Utah, de laatste keer in 2010. Momenteel staan vijf staten in de VS het vuurpeloton toe: Idaho, Utah, South Carolina, Oklahoma en Mississippi.

De executie van Sigmon staat gepland op vrijdag 7 maart. Hij wordt vastgebonden aan een stoel en krijgt een kap over zijn hoofd. Op zijn borst wordt een doelwit geplaatst, waarna drie vrijwilligers vanaf een afstand van ongeveer 4,5 meter op hem schieten.

Europa moet zich tot de tanden toe wapenen. Dat zei de Litouwse minister van Defensie Sakaliene een paar dagen geleden in een interview. "Want als er inbreuk wordt gedaan op een centimeter grondgebied van Litouwen, Letland of Finland, dan faalt iedereen."

De ommezwaai naar een meer op Rusland gestelde politiek vanuit het Witte Huis is hard aangekomen in Litouwen en de andere Baltische staten. Deze landen waarschuwen al jaren dat als Rusland wegkomt met agressie en landjepik, zoals eerder ook op de Krim, de Balten zelf ondanks hun NAVO-lidmaatschap ook doelwit kunnen worden.

Niet alleen wordt steeds meer duidelijk dat Oekraïne grondgebied zal moeten opgeven voor een bestand, de Verenigde Staten zouden bovendien overwegen om troepen weg te halen uit Europa. Vooral in landen die grenzen aan Rusland en die veel te danken hebben aan die Amerikaanse aanwezigheid, zijn de zorgen groot.

Extra investeren

Dat is terug te horen bij bijna iedereen die je ernaar vraagt in Kaunas, de tweede stad van Litouwen. "Als er een vredesdeal komt met Rusland, dan is de kans dat wij straks een oorlog krijgen groter", zegt de 32-jarige Mantas op straat. "Zeker in een paar jaar."

Litouwen wil de komende jaren de defensie-uitgaven verhogen tot 6 procent van het bruto binnenlands product. Dat zou meer zijn dan de ambities van bijna alle andere NAVO-landen. Deze week maakte de Litouwse president bekend dat het land nog eens 10 miljard euro gaat investeren in de Oekraïense defensie-industrie.

In een besneeuwd trainingsveld op een half uur rijden van Kaunas staan Nederlandse verkenningsvoertuigen opgesteld. In paren rijden ze het terrein op en openen het vuur op de opgestelde schietschijven. Het is een training, al gaat deze missie in Litouwen veel verder dan alleen trainen. Hier is Nederland met een paar honderd militairen medeverantwoordelijk voor het beschermen van NAVO-grondgebied.

Rustiger aan de grens

De Nederlandse missie werkt samen met onder meer Duitsers en Noren, is bedoeld om de Litouwse bevolking gerust te stellen, Rusland af te schrikken, maar ook als het nodig is dit grondgebied te beschermen. "We zijn als NAVO een verdedigende groep", zegt luitenant Mark tussen de klappen van de zware mitrailleurs op de voertuigen door. "Dus ja, de simulaties hier zijn voor het verdedigende gevecht."

Defensie wil niet ingaan op wat de nieuwe koers van de Amerikanen kan gaan betekenen voor deze missie. Luitenant-kolonel Antonie Pijnappel laat doorschemeren dat hij bij Baltische collega's met wie hij contact heeft nog geen grote zorgen bespeurt. "Wij zijn hier samen om de Russische agressie tegen te houden."

Momenteel is het aan de andere kant van de grens rustig. Russische eenheden die vroeger rond de Baltische staten waren gestationeerd, zijn weggehaald voor de oorlog in Oekraïne. Maar als er een bestand komt, houdt men er rekening mee dat dit kan veranderen. "Het kost nog een bepaalde tijd voor de Russen om zich gereed te maken", zegt Pijnappel. "Maar het zou kunnen dat ze dan aan de andere kant weer met grotere aantallen terugkomen."

'Verantwoordelijkheid nemen'

Toch is het gesprek bij veel Litouwers na de laatste ontwikkelingen opnieuw: wat als wij de volgende zijn? Al helemaal nu zelfs de Amerikaanse troepenaanwezigheid in de regio onzeker is geworden. "Persoonlijk vertrouw ik Amerika niet meer", zegt een gepensioneerde vrouw. "Europa zal op zichzelf moeten bouwen."

Al denken sommigen ook dat er iets goeds uit alles kan komen. Zo ook Darius, een 36-jarige steigerbouwer die eerder een paar jaar in Den Haag werkte. Met zijn zoon en dochtertje geniet hij van een vrije dag. "Ja, ik maak mij meer zorgen om mijn familie", zegt Darius. "Maar dit zal ons alleen maar sterker maken. Want elke burger van Litouwen moet zijn verantwoordelijkheid nemen, de wapens oppakken en bereid zijn ons land te verdedigen."

Bij een hack bij de populaire cryptobeurs Bybit is voor bijna 1,5 miljard dollar aan digitaal geld gestolen, zo heeft topman Ben Zhou bekendgemaakt via sociale media. Het is de grootste diefstal ooit in de crypto-industrie, meldt financieel persbureau Bloomberg op gezag van analisten.

Volgens Zhou heeft een hacker vrijdag ingebroken in een wallet van zijn bedrijf, een soort kluis met cryptomunten. Een analist meldde op Telegram dat er vervolgens naar schatting 1,46 miljard dollar aan crypto-munten uit de wallet verdween, in een reeks verdachte transacties.

Het gaat om ethereum-munten, een populaire valuta in de cryptosector. Waar het geld nu is en of het terug te halen is, is niet bekend.

Het bericht waarin topman Zhou de diefstal bekendmaakte:

Zhou zegt dat alle verliezen gedekt kunnen worden, ook als de gestolen tegoeden niet worden teruggehaald. De andere wallets van zijn platform zijn volgens hem bovendien allemaal veilig.

Bybit werd opgericht in 2018 en is sindsdien uitgegroeid tot een van de grootste cryptobeurzen ter wereld. Dagelijks wordt er op het platform voor meer dan 36 miljard dollar gehandeld in crypto.

Het platform uit Dubai vertegenwoordigde voor de hack ongeveer 16,2 miljard dollar op de beurs, blijkt uit cijfers van cryptoplatform CoinMarketCap. Ongeveer 9 procent daarvan is dus vandaag gestolen.

De 27-jarige Hadi Matar is schuldig bevonden aan poging tot moord op de Brits-Amerikaanse auteur Salman Rushdie. Rushdie werd in 2022 tijdens een lezing op een podium in New York meermaals gestoken in zijn gezicht, hals, arm en buik. De auteur werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht. Hij overleefde de aanval, maar verloor wel het zicht in een oog.

De 77-jarige auteur getuigde zelf tijdens de strafzaak, die zeven zittingsdagen in beslag nam. Hij omschreef gedetailleerd de verwondingen die hij opliep en het pijnlijke herstel. Ook wezen meerdere getuigen Matar aan als dader. De jury had twee uur nodig om de man uit New Jersey te veroordelen voor het geweld.

Matar is ook schuldig bevonden aan het verwonden van een andere persoon op het podium. De man die die dag het gesprek met Rushdie zou voeren raakte gewond aan zijn voorhoofd.

Intentie

Tijdens de zaak verklaarde het advocatenteam van Matar dat de officier van justitie niet had bewezen dat de dader de intentie had om Rushdie te vermoorden. Zo verwondde hij de auteur niet in zijn hart- en longstreek. Volgens de verdediging is de intentie van Matar een cruciaal onderdeel in een veroordeling voor poging tot moord.

Kort na de aanval in 2022 verklaarde Matar in een interview via een videoverbinding vanuit de gevangenis met de Amerikaanse krant New York Post dat hij verbaasd was dat Rushdie de aanval had overleefd.

Volgens de advocaat van Rushdie was het onmogelijk om de gedachte van de dader te lezen, maar hij stelde dat als iemand een man tien tot vijftien keer neersteekt, de kans op overlijden groot is.

Duivelsverzen

Salman Rushdie schreef in 1988 het boek De Duivelsverzen. Het boek zorgde voor veel ophef binnen strenggelovige delen van de islamitische gemeenschap. In het boek zou Rushdie de profeet Mohammed oneervol hebben neergezet en het boek zou volgens sommigen 'godslasterlijk' zijn. Er ontstonden grote protesten wereldwijd, er werd brand gesticht bij boekwinkels en vertalers van het boek werden aangevallen en vermoord.

De toenmalige Iraanse ayatollah Khomeini sprak een fatwa uit over Rushdie en bood 3 miljoen dollar om de auteur te doden. In 1989 overleefde Rushdie in Londen een bomaanslag, doordat het explosief te vroeg afging. De auteur dook bijna drie decennia onder. In 1998 zei de Iraanse overheid de fatwa niet meer te steunen, maar de oproep ook niet in te kunnen trekken.

In het interview met de New York Post omzeilde Matar vragen over de fatwa, maar zei hij wel dat de "ayatollah een goede man was" en dat hij veel respect voor hem had. Ook zei hij maar een paar pagina's van het boek van Rushdie te hebben gelezen.

De strafbepaling staat gepland voor 23 april. Er hangt Matar een gevangenisstraf van 25 jaar boven het hoofd. Dat is de maximale straf voor poging tot moord volgens de officier van justitie. Zijn advocaat zegt dat Matar teleurgesteld is in de uitspraak, maar die tegelijkertijd ook zag aankomen.

Rushdie schreef over de aanval en zijn herstel in zijn memoires, Knife, die vorig jaar uitkwamen.

De burgemeester van Los Angeles heeft brandweercommandant Kristin Crowley van de stad per direct ontslagen vanwege haar handelen tijdens de verwoestende bosbranden in de Amerikaanse stad begin dit jaar.

Op 7 januari ontstonden er meerdere bosbranden in Los Angeles, die zich snel verspreidden door het droge landschap en harde Santa Ana-winden. Het duurde 24 dagen voordat de brandweer alle branden volledig onder controle had. Zeker 29 mensen kwamen om het leven, meer dan 80.000 inwoners werden geëvacueerd. Veel van hen zijn dakloos geraakt.

Brandweer naar huis gestuurd

"We weten dat duizend brandweerlieden die dienst hadden kunnen hebben op de ochtend dat de branden uitbraken naar huis werden gestuurd onder toezicht van commandant Crowley", zegt burgemeester Karen Bass.

Volgens haar weigerde de brandweerchef daarnaast een rapport op te stellen over de branden. Dat rapport is noodzakelijk voor het onderzoek, zegt Bass.

Tijdens de branden verweet Crowley het bestuur van de stad op haar beurt te veel te hebben bezuinigd op de brandweer.

Interim-chef

Volgens de burgemeester is "nieuw leiderschap" nodig voor de brandweer. Voor nu is een sinds kort gepensioneerde brandweerman benoemd tot interim-commandant.

Crowley werd in 2022 benoemd als hoofd van de brandweer in Los Angeles. Ze werkte meer dan 25 jaar voor de brandweer.

Is een Uber-chauffeur nou een echte ondernemer of toch eigenlijk een verkapte werknemer? Het hangt af van de specifieke omstandigheden, oordeelt de Hoge Raad. Het antwoord kan effect hebben op de nieuwe zzp-wet.

Taxi-app Uber en vakbond FNV procederen inmiddels al jaren over de status van de Uber-chauffeurs. In 2021 oordeelde de rechtbank in Amsterdam dat de chauffeurs die als zzp'er voor Uber werken eigenlijk werknemers zijn. De taxi-app was het daar niet mee eens en stapte naar het gerechtshof. Het hof stelde vervolgens zogenoemde prejudiciële vragen aan de Hoge Raad.

En dus bogen de hoogste rechters zich over de kwestie. Zij komen nu met een minder rigide uitleg dan de rechtbank in 2021. Het kan zo zijn dat twee zzp-chauffeurs voor Uber precies hetzelfde werk doen, maar dat de ene geldt als ondernemer en de andere als werknemer. Het maakt uit of ze zich buiten hun werk voor Uber wel of juist niet als ondernemer gedragen.

Hetzelfde werk

"Dit is fantastisch nieuws voor alle chauffeurs", reageert Uber opgetogen op de uitspraak. "Voor hen is het een grote overwinning dat de Hoge Raad nu ook aangeeft dat ondernemerschap volop meeweegt."

Toch ziet ook de FNV aanknooppunten om blij te zijn. De vakbond concludeert juist dat ze ook voor schijnzelfstandigen de cao mogen afdwingen. "Waar de schoen wel wringt, is dat het op basis van deze uitspraak mogelijk is dat twee mensen hetzelfde werk doen waarbij de ene persoon wel een arbeidsovereenkomst heeft en de ander niet. Dat is wat ons betreft onwenselijk."

Met de antwoorden van de Hoge Raad in de hand kan het gerechtshof Amsterdam nu oordelen of Uber-chauffeurs eigenlijk schijnzelfstandigen waren en met terugwerkende kracht als werknemers behandeld moeten worden. Bij die uitspraak zal ook duidelijk worden of dit voor alle Uber-chauffeurs geldt, of dat een deel wel degelijk als ondernemer moet worden gezien.

Nieuwe wet

Het antwoord van de Hoge Raad gaat ook een rol spelen bij de nieuwe zzp-wet waar het kabinet aan werkt, de wet VBAR. Het kabinet wachtte op deze uitspraak om die wet verder uit te werken. De VBAR moet voor meer duidelijkheid gaan zorgen over welke zzp'ers nou wel schijnzelfstandigen zijn en welke niet.

Zuid-Sudan sluit de komende twee weken de scholen vanwege een extreme hittegolf. Volgens de minister van Onderwijs vallen er door de hoge temperaturen gemiddeld twaalf leerlingen per dag flauw in de hoofdstad Juba.

Scholen in het land hebben vaak metalen platen als dak en geen elektriciteit voor airconditioning of ventilatoren. De minister van Klimaat adviseert inwoners om binnen te blijven en genoeg water te drinken. Ambtenaren raadt ze aan om halve dagen te werken. Naar verwachting zal de temperatuur oplopen tot 42 graden Celsius.

Schoolmedewerkers roepen de regering op om de schoolkalenders aan te passen, zodat scholen voortaan tussen februari en april gesloten zijn. Zodra de temperaturen dalen kunnen kinderen weer lessen volgen.

Het is het tweede jaar op rij dat het land de scholen sluit als gevolg van extreme temperaturen. Het land ondervindt al langer gevolgen van klimaatverandering, zoals hittegolven en overstromingen tijdens het regenseizoen.

'Overheid gefaald'

De belangenorganisatie Integrity South Sudan veroordeelt de beslissing van de overheid om de scholen opnieuw te sluiten vanwege de hitte. Volgens de groep faalt de overheid in het "vooropstellen van het onderwijs aan Zuid-Sudanese kinderen". De groep eist van de overheid dat schoolgebouwen worden uitgerust met airconditioning en koelsystemen op zonne-energie.

Ook vragen ze om flexibele schooltijden, zodat leerlingen tijdens de heetste dagdelen naar huis kunnen, en om meer groen in de omgeving van de scholen. Ze hopen dat het onderwijs van de leerlingen zo minder wordt onderbroken door het klimaat.

Zuid-Sudan verkeert in een economische crisis sinds de onderbreking van de olie-export, nadat een pijplijn brak in buurland Sudan. De leiding is inmiddels hersteld.

De verkiezingen in het Afrikaanse land zijn uitgesteld vanwege het gebrek aan financiële middelen. Het land kampt ook al jaren met hongersnood door een flinke stroom vluchtelingen uit buurland Sudan, waar oorlog woedt tussen het regeringsleger en een machtige militie.

Archeologen melden dat ze in Lisse een schoenafdruk van duizenden jaren oud hebben ontdekt. Ze deden de vondst tijdens onderzoek op de plek waar een nieuwe woonwijk gaat komen. De afdruk werd in de laatste week van de opgravingen gevonden.

De schoenafdruk komt qua grootte overeen met maat 42 en is volgens archeologisch onderzoeksbureau RAAP "uiterst zeldzaam". Er zijn volgens het bureau in Nederland slechts een paar schoenafdrukken ontdekt die zo oud zijn.

"Deze schoenafdruk, die als het ware is bevroren in de tijd, bewijst dat hier dus iemand heeft gelopen", zegt archeoloog Thomas van Cruchten van RAAP tegen Omroep West.

In het gebied rondom de afdruk vonden de archeologen ook resten van een boerderij, een akkertje en gebruiksvoorwerpen. Ze stammen volgens de archeologen uit 3800 tot 2000 jaar voor Christus. "Mensen leefden hier toen als boer in kleine agrarische samenlevingen", vertelt Van Cruchten.

In de wolken

Wethouder Riet Austie van de gemeente Lisse noemt de ontdekking fantastisch. Een kraanmachinist deed volgens haar de ontdekking. "Zelfs hij was helemaal in de gloria. En die archeologen zijn helemaal in de wolken."

De vondst zet volgens de wethouder vraagtekens bij de leeftijd van Lisse. "Het idee is dat Lisse 825 jaar oud is, maar dat komt nu dus op losse schroeven te staan."

De afdruk is met een blok aarde uit de grond gehaald en wordt de komende tijd geconserveerd. Het is de bedoeling dat de afdruk wordt tentoongesteld.

Duitse politici komen woorden tekort om hun verontwaardiging uit te spreken over de "ongepaste" en "onacceptabele" inmenging van de VS in de Duitse politiek. Trump-bondgenoot Musk voert actief campagne voor de AfD, vicepresident Vance valt voortdurend het vermeende gebrek aan vrijheid in Duitsland aan. Ook suggereert hij het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit Duitsland.

Het maakt duidelijk dat Duitsland niet meer op de Amerikanen kan leunen, terwijl de dreiging vanuit Rusland toeneemt. Dat maakt dat de geopolitiek, naast migratie en economie, een belangrijk onderwerp is geworden in de Duitse verkiezingscampagne.

Met name de angst voor oorlog met Rusland houdt veel kiezers bezig. Kiezers noemen 'vrede en veiligheid' in een kiezersonderzoek zelfs als het belangrijkste verkiezingsonderwerp. Over welke rol Duitsland in Europa moet aannemen, zijn de meningen verdeeld.

Mentale ommekeer

"We beleven een Zeitenwende. De wereld is niet meer hetzelfde als voorheen." Als bondskanselier Scholz ergens mee de geschiedenisboeken in zal gaan, zijn het deze woorden. Uitgesproken drie dagen na de Russische inval in Oekraïne in 2022. Het schudde het land wakker: Duitsland moet voor zichzelf kunnen opkomen in een onzekere wereld en flink investeren in defensie.

Naast een eenmalige 100 miljard euro vallen de structurele investeringen in de krijgsmacht tegen, zegt Sarah Brockmeier-Large. Zij onderzoekt het Duitse buitenland- en veiligheidsbeleid bij de Frankfurtse denktank PRIF. "Er is decennia te weinig geïnvesteerd. Nu beloven de meeste politici een inhaalslag, maar ze weten niet hoe dat te betalen."

Volgens haar is de Zeitenwende nog lang niet voltooid. "Wat nog mist, is een verandering van onze mentaliteit. We weten dat Rusland een bedreiging vormt en dat Europa niet meer op Amerika kan rekenen, maar het komt niet écht aan bij de Duitse politiek en bevolking." Vaststaat dat Duitsland nu onvoldoende is voorbereid, aldus Brockmeier.

Door de eigen geschiedenis en de verantwoordelijkheid voor de Tweede Wereldoorlog, is Duitsland niet meer gewend op te komen voor de eigen veiligheid. Nog altijd leunt Duitsland sterk op Amerikaanse militaire kracht.

Ook in eigen land: verspreid door het land zijn bijna 40.000 Amerikaanse militairen gelegerd, de helft van alle Amerikaanse troepen in Europa. De nieuwe Amerikaanse regering wil dat aantal vooralsnog op peil houden, maar niets is meer zeker in het Trump-tijdperk.

Rakettenverzet

Rond Wiesbaden, niet ver van Frankfurt, zijn meerdere bases. Hartmut Bohrer woont al decennia tegenover de basis Mainz-Kastel. "Maar we hebben nauwelijks contact met de Amerikanen", vertelt hij bij het hoge hek rond het terrein. Na de val van de Muur werd de basis steeds onbelangrijker - die zou zelfs sluiten - maar de afgelopen jaren neemt de activiteit juist toe.

Tot zorgen van Bohrer, die namens Die Linke actief is in de lokale politiek. "Veel mensen hier zijn bang dat deze basis dusdanig belangrijk wordt dat wij in geval van oorlog onmiddellijk worden getroffen", zegt hij met een ernstige blik. "In Oekraïne zie je hoe weerloos de lokale bevolking is. Hier ook, want er zijn nergens bunkers."

Vanaf volgend jaar worden Amerikaanse langeafstandsraketten in Duitsland geplaatst, ter afschrikking van Rusland. Het commando erover wordt vanaf de basis in Wiesbaden gevoerd. "Als lokale politici hebben wij daar niets over te zeggen. Zelfs de burgemeester moest dit nieuws uit de media vernemen."

De raketten verdelen inwoners van Wiesbaden. De één vindt het prima, "want de Russen bewapenen zich ook". De ander verzet zich fel: "Waarom zijn we nog altijd een bezettingszone van de Amerikanen? We moeten zelfstandig zijn!" Wat je in de binnenstad het vaakst hoort als je ernaar vraagt: "We moeten praten in plaats van bewapenen."

Actievere defensiepolitiek

De nieuwe realiteit en rol van Duitsland leiden tot veel ongemak bij Duitsers. Het botst met de risicomijdende volksaard. "In Duitsland win je geen verkiezingen door je als grote strateeg op te stellen of voor wapenleveranties te pleiten", zegt onderzoeker Brockmeier. "Toen defensieminister Pistorius sprak over voorbereid zijn op oorlog, heeft hij veel mensen bang gemaakt. Nu spreekt hij alleen nog over 'in staat zijn te verdedigen'."

De radicaal-rechtse AfD en het links-conservatieve BSW proberen de kiezers te lokken die sceptisch zijn over het Duitse defensie- en geopolitieke beleid. Middenpartijen als de CDU, FDP en Groenen willen de steun aan Oekraïne opvoeren en defensiebudgetten verhogen. De SPD van Scholz probeert een middenpositie in te nemen en staat op de rem bij deze thema's.

De verkiezingsuitkomst zal bepalend zijn voor hoe Duitslands internationale rol zich ontwikkelt. CDU-leider Merz, de vermoedelijke nieuwe bondskanselier, wil dat Duitsland meer leiding neemt in Europa, samen met de Fransen en Polen. Brockmeier: "Als hij met de Groenen gaat regeren, krijgen we een actievere defensiepolitiek en meer steun aan Oekraïne. Als het SPD wordt, kunnen we veel discussie hierover verwachten."

Paus Franciscus is aan de beterende hand, maar volgens zijn medische team kan het met de gezondheid van de kerkvorst nog alle kanten op. De 88-jarige paus ligt sinds vorige week in het ziekenhuis met een dubbele longontsteking.

Behandelend arts Alfieri zegt dat het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk geen sepsis heeft, een heftige ontstekingsreactie die kan optreden bij een infectie zoals een longontsteking. Wel blijft het risico daarop bestaan, aldus zijn team.

"Als de vraag is: 'Loopt hij geen gevaar meer?' Dan is het antwoord: nee", zegt de arts. "Maar op de vraag of hij nu in levensgevaar is, is het antwoord ook nee." Alfieri zegt dat de paus vanwege zijn leeftijd en bestaande gezondheidsproblemen een "fragiele patiënt" is.

Pleuritis

Het is de tweede dag op rij dat de gezondheid van de paus verbetert. Ondanks de ziekte is de paus niet bedlegerig. Hij kan volgens zijn team uit bed komen om te werken, maar hij blijft de komende week in het ziekenhuis.

Franciscus kampt al langere tijd met gezondheidsproblemen. Hij is gevoelig voor longinfecties omdat hij in zijn jongere jaren pleuritis ontwikkelde. Dat is een ontsteking van het borstvlies rondom de longen. Vanwege de ontsteking werd een deel van een long verwijderd.

Minister Faber van Asiel en Migratie heeft gezegd dat de Oekraïense president Zelensky "niet democratisch gekozen" is. Later heeft ze haar uitspraken teruggenomen nadat minister Brekelmans van Defensie haar op haar gemaakte opmerkingen had aangesproken. Dit gebeurde vandaag in het Catshuis waar de wekelijkse ministerraad was.

Voor het begin van de ministerraad werd PVV-minister Faber buiten door tv-verslaggever Jaïr Ferwerda gevraagd naar haar standpunt over de omstreden opmerkingen van de Amerikaanse president Trump. Die zei woensdag, in navolging van de Russische president Poetin, dat Zelensky een "dictator zonder verkiezingen" is.

Vrijwel op hetzelfde moment dat Faber haar uitspraken deed zei Brekelmans tegen andere journalisten dat Trump "in ieder geval niet goed is geïnformeerd." Hij voegde daar aan toe: "Het is natuurlijk Poetin die een dictator is, en Zelensky is gewoon gekozen via vrije verkiezingen."

Standpunt

In het begin van het interview benadrukte Faber dat het om "vrede in Oekraïne" gaat. Maar op weg naar de ingang draaide ze zich nog om en zei tegen Ferwerda dat Zelensky "niet democratisch is gekozen". Ze leek daarmee achter het standpunt van Trump te staan.

Maar dit is niet het standpunt van het kabinet. Nederland ziet Zelensky wel degelijk als een democratisch gekozen president, zo benadrukte premier Schoof vandaag nog in de wekelijkse persconferentie toen hem werd gevraagd naar de uitspraken van Trump. Er zijn nu alleen geen verkiezingen omdat het land in oorlog is, zegt het kabinet.

VVD-minister Brekelmans van Defensie heeft Faber in het Catshuis vervolgens uitleg gegeven over het Nederlandse standpunt, melden Haagse bronnen.

Na afloop van de ministerraad heeft Faber haar woorden gecorrigeerd voor de tv-verslaggever, die de interviews vanavond uitzendt in de RTL-talkshow Renze.

Kijk hier naar het RTL-interview met PVV-minister Faber:

'Niet acceptabel'

Vrijdagmiddag stuurde de woordvoerder van Faber ook nog een schriftelijke verklaring waarin staat dat "er een beeld" is ontstaan dat "de minister van Asiel en Migratie twijfelt aan het democratisch mandaat van de Oekraïense president. Dat is niet het geval. De minister twijfelt absoluut niet aan het mandaat van Zelensky. Die is democratisch gekozen", aldus de schriftelijke verklaring.

Op X licht Faber "het misverstand" vanavond nog wat meer toe. "In het gesprek zei ik dat de presidentsverkiezingen zijn uitgesteld. Deze constatering was onvolledig, omdat het land in oorlog is. Ik benadruk dat het aan de Oekraïners zelf is om nieuwe verkiezingen uit te schrijven."

Partijleider Yesilgöz van coalitiepartner VVD noemt het niet meer dan terecht dat Faber "haar woorden heeft ingeslikt". "Ik vind het uitermate verontrustend dat minister Faber in het openbaar Russische propaganda verspreidt. Dit soort onzin is niet acceptabel." NSC-partijleider Omtzigt zegt dat Faber beter op de hoogte had moeten zijn van het conflict tussen Oekraïne en Rusland.

Oppositiepartijen D66 en GroenLinks-PvdA en ChristenUnie reageren verbolgen op de teruggenomen uitspraken van Faber. De partijen vinden dat Russische propaganda wordt uitgesproken door een Nederlandse minister. D66 wil een debat hierover aanvragen. "Hoe lang blijft het voor VVD en NSC acceptabel dat zij in het kabinet zit?", vraagt D66-leider Jetten zich af, verwijzend naar Faber.

ChristenUnie-leider Bikker noemt het "onverantwoord" om "in spannende tijden als minister nonsens te verkopen als waarheid".

Desgevraagd laat PVV-leider Wilders aan de NOS weten: "Natuurlijk is Zelensky democratisch gekozen."

De regering-Trump bestempelt Zelensky van Oekraïne tot dictator en zegt nog voordat er onderhandelingen zijn begonnen dat Oekraïne alle door Rusland bezette gebieden moet opgeven. Ook stelt Washington dat Europese landen zelf een eventueel bestand moeten handhaven, zonder dat ze direct bij onderhandelingen tussen Rusland en de VS zijn betrokken.

De aanpak van president Trump is een draai van 180 graden ten opzichte van het beleid van zijn voorganger Biden. Het is volgens experts ongekend dat een Amerikaanse president zo openlijk Rusland probeert te paaien, ten koste van NAVO-bondgenoten. Zelfs al is nog onduidelijk in hoeverre er sprake is van harde toezeggingen aan Moskou of dat het meer sweet talk is van Trump, die graag deals sluit.

Het contrast wordt benadrukt door het feit dat de Russisch-Amerikaanse betrekkingen onder Biden tot een dieptepunt waren gedaald. "We zijn in een whiplash bijna terug naar normale betrekkingen gegaan", beschrijft Davis Ellison. Hij is defensieanalist bij de Haagse denktank HCSS en werkte drie jaar bij de NAVO.

'Zwaarste crisis'

"We lijken een punt te hebben bereikt dat de VS meer toezegt aan Rusland dan aan Europa." Ellison benadrukt dat de NAVO meerdere dieptepunten heeft doorgemaakt in bijna acht decennia, "maar dit is de zwaarste crisis van allemaal".

Oud-Commandant der Strijdkrachten Dick Berlijn vindt dat Trump de militaire alliantie verzwakt met zijn uitspraken. "Voor Poetin is duidelijk geworden dat wij als Europa niet meer op Amerika kunnen rekenen, zo zal dat worden opgevat in Rusland. We wisten dat Trump kritisch was op Oekraïne, maar dat op deze manier alles uit handen wordt gegeven nog voordat de onderhandelingen zijn begonnen, heeft ons overrompeld."

Trump heeft er belang bij NAVO-leden te laten schrikken door met Poetin aan te pappen. Op deze manier zijn Europese landen sneller geneigd meer geld uit te geven aan defensie, waar de president ook bij zijn vorige termijn steeds op heeft aangestuurd. Ook toen dreigde Trump regelmatig uit het bondgenootschap te stappen maar heeft dat niet gedaan.

Overigens is het niet de eerste aanvaring van het Witte Huis met Europese leden van de alliantie. "President George W. Bush had bijvoorbeeld helemaal niets met de NAVO en probeerde Amerikaanse troepen terug te trekken uit Europa."

Veiligheidsexpert William Alberque (Stimson Center) werkte destijds als NAVO-functionaris in het Pentagon en herinnert zich de ruzie van Washington met Frankrijk en Duitsland, die tegen de Amerikaanse invasie van Irak (maart 2003) waren.

Zware tijd voor Europa

"Bush' minister van Defensie Rumsfeld bestempelde Frankrijk en Duitsland als 'Oud Europa' en probeerde ze opzij te zetten. Ook dat was een zware tijd voor Europa." Volgens Alberque komt ongeveer om de twintig jaar een Amerikaanse president aan de macht die een meer isolationistische koers vaart. "Het is makkelijk om naar Trump te wijzen, maar hij bespeelt de media veel slimmer dan Bush."

Volgens Berlijn gaat de vergelijking met Bush echter niet op. "Trump gaat als een olifant door de porseleinkast en maakt dingen kapot. De gesprekken tussen Rusland en de VS zijn helemaal geen vredesonderhandelingen over Oekraïne. Ze zijn puur bedoeld om de betrekkingen met elkaar te herstellen en over en weer investeringen te doen."

Escalatie voorkomen

Dat de twee grootste kernwapenmachten ter wereld weer met elkaar praten is volgens Ellison wel een positieve ontwikkeling, goed om onbedoelde escalatie te voorkomen. Analisten zeiden al dat Biden achteraf gezien meer had moeten inzetten op diplomatie om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Maar in tegenstelling tot Trump heeft Biden Oekraïne niet voor de bus gegooid, zoals Ellison, Alberque en Berlijn het omschrijven.

"Het werkt niet als twee grootmachten een akkoord sluiten boven ieders hoofd", zegt analist Ellison. "Zo'n bestand zal juist de bron van komende instabiliteit zijn."

'Echte onderhandelingen'

Zelensky heeft al aangegeven dat Oekraïne niets ondertekent zonder dat het land aan de onderhandelingstafel zit. Overigens heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio gezegd dat zowel Europa als Oekraïne bij "echte onderhandelingen" aanwezig mag zijn, al is het onduidelijk wat hij daaronder verstaat.

Alberque sluit af met de observatie dat elke Amerikaanse president sinds de Koude Oorlog aan het begin van zijn termijn de dialoog heeft gezocht met Rusland. "Er wordt gehoopt op een deal, maar onder Poetin is steeds duidelijk geworden dat zijn belangen niet genoeg overlappen met die van de VS."

In Berlijn is een man zwaargewond geraakt toen hij even voor 18.00 uur door een man met een mes werd aangevallen. Dat gebeurde op het terrein van het Holocaustmonument.

Het slachtoffer is naar een ziekenhuis gebracht, maar verkeert volgens de politie niet in levensgevaar. Het is een 30-jarige Spaanse toerist.

De dader is gevlucht, en werd pakweg drie uur na de steekpartij door de politie opgepakt. De politie ontkent dat er een steekwapen is gevonden, zoals Duitse media eerder meldden. Over de identiteit van de dader is nog niets bekend.

Meerdere mensen waren getuige van de aanval. Hen is slachtofferhulp aangeboden.

In verband met het onderzoek werd een groot gebied afgezet. Het incident vond plaats op het noordelijk deel van het terrein dat dicht bij de Amerikaanse ambassade ligt.

Het Holocaustmonument werd geopend in 2005 en bestaat uit meer dan 2700 zuilen van verschillende afmetingen. Het herinnert aan de genocide op de Europese Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland.

De rechts-radicale Franse politicus Jordan Bardella heeft zijn toespraak op de Conservative Political Action Conference (CPAC) in Washington afgezegd vanwege "een provocerend gebaar dat verwijst naar de nazi-ideologie".

Gisteren maakte Steve Bannon, voormalig topadviseur van de Amerikaanse president Trump, tijdens zijn toespraak op de politieke bijeenkomst van conservatieve activisten en politici een armgebaar dat tot ophef heeft geleid, omdat het sterke gelijkenis vertoont met de Hitlergroet. Bannon zelf zegt dat hij naar het publiek zwaaide.

Bannon sloot zijn toespraak gisteren af door driemaal "fight, fight, fight", te roepen, de woorden die Trump vorig jaar zomer uitsprak nadat hij tijdens een campagnebijeenkomst was beschoten. Vervolgens strekte Bannon zijn rechterarm, waarna het publiek applaudisseerde en juichte. "Amen", reageerde Bannon.

Zo zag dat eruit:

Bardella, de partijvoorzitter van de Franse partij Rassemblement National, was gisteren ook al op de conferentie, maar was op het moment van het armgebaar niet aanwezig in de zaal, laat hij weten in een verklaring.

Bannon noemt Bardella "een lafaard". Bannon zegt dat hij dit gebaar vaker maakt, waaronder tijdens een toespraak bij de partij van Bardella zelf in 2018.

Het is niet de eerste keer dat er ophef ontstaat over de lichaamstaal van mensen in de omgeving van Trump. Techmiljardair en topadviseur van Trump Elon Musk strekte twee keer zijn rechterarm bij een toespraak tijdens de inauguratie van Trump. Musk noemde de vergelijkingen met Hitler "vermoeiend".

Ruim 353.000 oud-studenten hebben vandaag een bedrag op hun rekening gestort gekregen van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), als compensatie voor het feit dat zij geen studiebeurs kregen tijdens hun opleiding. Dat meldt een woordvoerder van DUO aan de NOS.

Deze 'pechgeneratie' studeerde tussen 2015 en 2023, toen het leenstelsel van kracht was: studenten kregen in die tijd geen basisbeurs, maar moesten hun studie met geleend geld bekostigen. Toen de basisbeurs in 2023 weer werd ingevoerd, werd besloten dat de studenten die net buiten de boot waren gevallen, recht hadden op compensatie.

Volgens DUO is er vandaag naar de 353.000 oud-studenten zo'n 555 miljoen euro overgemaakt, oftewel bijna 1800 euro per persoon. Alleen oud-studenten die minstens een jaar hebben gestudeerd toen het leenstelsel van kracht was en inmiddels zijn afgestudeerd hebben recht op compensatie: zij krijgen 34,17 euro per maand dat ze geen basisbeurs hebben gekregen.

Voucher

Studenten die tussen de zomers van 2015 en 2019 hebben gestudeerd, hebben vandaag een extra bedrag gekregen: de 'studievoucher', een bedrag van bijna 2100 euro. Zij krijgen dat, omdat ze in die periode geen basisbeurs hebben gekregen, maar ook nog niet konden profiteren van extra investeringen in het onderwijs - een van de argumenten destijds voor invoering van het leenstelsel.

Het geld dat vandaag is overgemaakt, ging naar studenten die in hun studietijd niet of nauwelijks schuld hebben opgebouwd. Zij hebben minder schuld dan het compensatiebedrag waarop ze recht hebben. Een maand geleden kregen de studenten die meer schuld hebben al compensatie: hun schuld werd verlaagd.

Gloeiende plaat

In de toekomst kunnen nieuwe uitbetalingen aan de 'pechgeneratie' volgen, zegt de woordvoerder van DUO. Mensen die nu nog studeren, hebben mogelijk ook recht op compensatie zodra ze hun diploma hebben behaald. En ook buitenlandse studenten kunnen in aanmerking komen voor een tegemoetkoming, maar die moeten ze dan wel zelf aanvragen.

De compensatie leidt tot onvrede bij sommige oud-studenten. Voorzitter Abdelkader Karbache van de Landelijke Studentenvakbond zegt tegen het AD dat de tegemoetkomingen "een druppel op een gloeiende plaat" zijn, omdat veel studenten in de periode dat het leenstelsel van kracht was duizenden of zelfs tienduizenden euro's aan schuld hebben opgebouwd.

Karbache wijst er ook op dat universitaire studenten die alleen een bachelordiploma hebben gehaald, de studievoucher niet krijgen. "Veel van hen zijn juist meteen gaan werken om niet nog meer schuld op te bouwen. Zij zijn dus uitgesloten van extra geld, terwijl ze zichzelf wel nuttig maakten door een baan te zoeken."

Steeds meer landen zijn klaar met de oneindige stroom aan individueel verpakte pakketjes van Chinese webshops. Ze werpen barrières op, zoals hogere belastingen en strengere douanecontroles, of weren de Chinese webshops zelfs helemaal. Chinese producenten en handelaren merken het nu al, maar ongerust zeggen ze niet te zijn, blijkt bij een rondgang.

In talloze werkplaatsen in Nancunzhen, in de Zuid-Chinese provincie Guangdong, werken duizenden naaisters in rijen aaneen. Ze maken maar één ding: kleding voor webshopgiganten Shein en Temu, en dat in gigantische hoeveelheden. Elke fabriek produceert tien- tot honderdduizenden stukken kleding per maand. Jurken, T-shirts, broeken, alles komt voorbij. Die worden vervolgens individueel verpakt en via de webshops over heel de wereld verkocht.

Verschillende landen hebben maatregelen genomen om de import van goedkope spullen minder aantrekkelijk te maken. Vooral door het verlagen of schrappen van regels die bepalen dat producten tot een bepaalde prijs gevrijwaard zijn van importheffingen. Die vrijstellingen waren ooit bedoeld om de bureaucratie te verminderen voor kleine aankopen. Maar webshops als Shein, Temu en AliExpress hebben hun hele businessmodel geënt op dit soort kleine aankopen.

Onderstaande landen hebben maatregelen genomen tegen Chinese webshops. Het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen zullen waarschijnlijk snel volgen.

Het lijkt een stille handelsoorlog, maar niet alleen tussen het Westen en China. Ook "bevriende landen" van China, zoals Turkije en Zuid-Afrika, voeren maatregelen door. In Indonesië en Vietnam zijn Chinese webshops nu verboden. Het is oneerlijke concurrentie voor de lokale ondernemers, zeggen die overheden.

De Europese Commissie kondigde begin deze maand maatregelen aan tegen de import van goedkope internetspullen uit China. Want onduidelijk is of die spullen aan de Europese veiligheidseisen voldoen. Ook vindt de Commissie de import van de spullen niet duurzaam, werkt die oneerlijke concurrentie in de hand en legt die een enorme druk op de douanes.

Europa wil nu onder andere de belastingvrijstelling voor zendingen onder de 150 euro schrappen. Per wanneer is nog niet bekend. Dat hangt af van de onderhandelingen tussen de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement, liet een woordvoerder van de Commissie weten.

'Made in China' anno nu

Europa is een van de grootste afzetmarkten voor Chinese webshops. In Nederland alleen al kwamen vorig jaar 3 miljoen pakketjes per dag binnen voor de Europese markt (meer dan een miljard op jaarbasis). Dat is ongeveer een kwart van alle pakketjes die naar Europa komt. En die stroom verdubbelt elk jaar.

Chinese bedrijven zijn in de loop der jaren veel meer verschillende producten gaan aanbieden. Het zijn én veel meer eenvoudige producten, zoals kleding, én hoogwaardige producten, zoals elektrische auto's. Door de robotisering, investeringen in productielijnen en toeleveringsketens en jarenlange ervaring is het aanbod alleen maar gegroeid. Bijna een derde van alles wat er in de wereld wordt gemaakt, komt uit China.

Omdat de Chinese economie hapert kijken producenten meer naar buitenlandse markten om geld te verdienen, zegt webshopleverancier Liu Dabing vanuit zijn kantoor in de handelsmarkt in de stad Yiwu. "Op dit moment is het moeilijk om zaken te doen in China. Dus producenten zijn overgestapt van verkopen in China naar e-commerce aan het buitenland." En verkopen aan het buitenland is door de webshops makkelijker dan ooit.

Niet bij de pakken neerzitten

De meeste handelaren die we spraken maken zich geen zorgen over de nieuwe restricties voor Chinese webshops. Sommigen geven aan hun fabriek naar Zuidoost-Azië te willen verplaatsen, om zo niet langer het label 'made in China' te dragen. Anderen zeggen dat ze de prijzen nog verder gaan verlagen of de landen opzoeken waar geen restricties zijn.

Leverancier Liu Dabing, die zijn bedrijfsnaam ook in het Engels op de muur heeft staan, denkt dat de oplossing vooral ligt in meer maken. "Eerst hadden we vijf of zes nieuwe producten per week, maar straks brengen we misschien wel tientallen producten per week uit. Zo gaan we dan met zelfvertrouwen deze uitdaging aan", zegt hij met een grijns.

Er komt toch geen nieuwe aanvliegroute voor Schiphol via het oosten van Nederland. Het plan voor deze vierde aanvliegroute is van de baan, schrijft minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer. Het lukt niet om "de benodigde internationale aansluitingen te ontwerpen".

Die nieuwe vierde route was bedoeld om luchtvaartmaatschappijen vanuit het oosten een kortere route aan te bieden naar Schiphol. Dat zou brandstof besparen. In de praktijk zou dit betekenen dat er meer vliegtuigen over het oosten van het land zouden vliegen. Nu zetten de meeste piloten hun landing in via de Noordzee, vanaf Zeeland, Zuid-Holland en Flevoland.

Inwoners van vooral Gelderland en Utrecht maakten zich grote zorgen over een toename van de geluidsoverlast en de gevolgen voor stille natuurgebieden. Zij tekenden protest aan. Minister Madlener betreurt het dat het plan om voor de vierde aanvliegroute van de baan is, is op te maken uit de brief.

Militair luchtruim Noord-Nederland

In de brief staat ook dat in het noorden van Nederland het militair luchtruim wordt uitgebreid. Zo moet de opvolger van de F-16, de straaljager F-35, boven een groter deel van Friesland en Groningen kunnen oefenen, vindt het kabinet. Ook de kop van Drenthe moet onder het grotere militaire luchtruim gaan vallen.

In dat militaire luchtruim kunnen niet zomaar passagiers- of vrachtvliegtuigen worden toegelaten vanwege de veiligheid. Door de uitbreiding in het noorden is een kleiner militair luchtruim in het zuiden niet meer nodig. Dat kan in gebruik worden genomen voor vliegtuigen op weg naar Schiphol, zo blijkt uit de brief.

Het vorige kabinet koos in 2022 voor een herziening van het luchtruim vanwege de toegenomen groei, extra veiligheid en om te proberen de geluidsoverlast van omwonenden te verminderen.

Het nieuwe voorstel van Madlener is een "eerste stap". Er komt nog een externe commissie die gaat praten met omwonenden, regionale bestuurders en de Tweede Kamer. Tussen 2026 en 2030 moet het dan mogelijk aangepaste luchtruimvoorstel in werking gaan.

Quinten Post gelooft het zelf ook nog niet helemaal. In anderhalve maand ging de Nederlander van een onbeduidende rookie naar een bekend gezicht in de NBA, het podium waar ieder basketballend kind van droomt.

In die voorbije zes weken ging Post van reserve tot basiskracht bij de Golden State Warriors. In zeventien wedstrijden speelde hij 238 minuten, waarin hij 128 punten maakte, 7,5 gemiddeld per duel. "Nice, het is voor het eerst dat ik die statistieken zo hoor. Het is zeker snel gegaan allemaal", blikt hij terug.

Post breekt momenteel door in de NBA. En dat in een team met grootheden als Stephen Curry en Draymond Green. Onlangs kwam daar door een ruil nóg zo'n superster bij. Jimmy Butler kwam over van de Miami Heat en daardoor zag Post liefst vier teamgenoten vertrekken.

Het toont naar Posts mening de absurde wereld waarin hij is beland. Toch houdt de boomlange Nederlander zich in die chaos goed staande.

Post ziet de wedstrijd tegen de Sacramento Kings als zijn daadwerkelijke debuut. "Coach Steve Kerr riep mij in de shootaround bij zich en zei: 'Zorg dat je klaar bent. Er is een goede kans dat je speelt vanavond.' Dan word je toch wel nerveus en begint het te dagen dat je wel echt moet die avond."

Hoe Post daar dan mee omgaat? "Ik heb gewoon gezegd: 'Yes sir, coach!' en geprobeerd rustig te blijven."

Miljoenencontract

In de wedstrijden die volgen schiet de 2.13 meter lange Post, ook wel '7-foot-sniper' genoemd, regelmatig een driepunter raak en lijkt hij zich steeds comfortabeler te voelen binnen de lijnen. Het hoogtepunt tot nu toe beleeft hij op 14 januari. Met liefst twintig punten speelt hij een stevige rol in de overwinning op de Chicago Bulls (131-106).

De club beloont de ambitieuze center met een verbeterd miljoenencontract. "Dat is een beloning voor de kansen die ik heb benut en de drive die ik toon. Vanaf hier wil ik verder. Ik kan nu niet stoppen en denken dat ik het al gehaald heb."

Curry zei onlangs tijdens een persconferentie over Post: "He knows he belongs." Stiekem weet Post dat ook. "Ergens in je achterhoofd weet je hoe goed je kunt zijn. Als dat er dan uitkomt, weet je dat je thuishoort in de NBA. Je moet in ieder geval geloven dat je er thuishoort. Daar begint het mee en als je dat meerdere jaren kunt volhouden op dat niveau dan hoor je er ook écht thuis."

Post verbaast zichzelf niet. "Nee, maar ik ben wel heel blij dat het eruit komt. Het niveau is wel wennen. Je speelt in de NBA bijna elke wedstrijd tegen één van de beste basketballers ter wereld." Zo staat hij vannacht tegenover Domantas Sabonis van de Sacramento Kings en stond hij onlangs tegenover de Los Angeles Lakers met LeBron James en - toen nog - Anthony Davis.

Davis is namelijk tot ieders verbazing geruild naar Dallas Mavericks. Post maakte de trade deadline van dichtbij mee. Zelf was hij niet bang voor een ruil. "Die kans was klein. Ik vond het spannender om te zien wat er met mijn teamgenoten zou gebeuren."

Opeens wandelde Jimmy Butler de kleedkamer van de Warriors binnen. "Een hele rare dag. We speelden tegen Utah en een uur voor de wedstrijd lasten ze opeens een teammeeting in."

Daarin wordt duidelijk dat de club vier spelers heeft geruild voor Butler. "Compleet absurd. Opeens zie je vier jongens hun spullen inpakken en de kleedkamer verlaten."

Zulke taferelen illustreren de sport waar Nederlanders niet vaak hun stempel op hebben kunnen drukken. Post ziet zichzelf dan ook als rolmodel. "Ik krijg veel berichten van mensen die zeggen dat ze inspiratie uit mijn reis door de NBA halen. De Nederlandse reacties vind ik het leukst om te lezen. Ik kan me goed voorstellen dat ik voor iemand van twaalf een voorbeeld ben."

Post wil laten zien dat het ook voor Nederlanders mogelijk is om het allerhoogste niveau te halen. Rik Smits, die hem voor ging, zoekt geregeld contact met de Nederlandse basketbalrevelatie. "We bellen en appen. Rik is natuurlijk wel hét basketbalicoon van Nederland, dus het is fijn om te horen dat hij mijn NBA-reis volgt."

Of de boomlange center ooit heeft gedacht dat hij dit in zich had? "Nee, toen ik jonger was had ik zeker niet gedacht dat de NBA haalbaar zou zijn. Dat ben ik later pas gaan geloven."

Zijn eerste doel was 'écht doorbreken in de NBA'. Daar kan inmiddels een vinkje achter gezet worden, al vindt Post dat zelf iets te voorbarig: "Ik heb een begin gemaakt, maar er is nog werk aan de winkel." Het nieuwe doel is namelijk de play-offs halen. "Hopelijk gaat dat gepaard met persoonlijk succes", besluit Post.

Tv-programma Spoorloos wordt per direct van het scherm gehaald. Het raakte in opspraak omdat personen die op zoek waren naar hun biologische familie aan verkeerde families of personen werden gekoppeld.

"Het spijt ons enorm dat twintig tot dertig jaar geleden een aantal mensen aan de verkeerde familie zijn gekoppeld", zegt mediadirecteur Sandra Hilster van omroep KRO-NCRV. "Het intense verdriet dat dit veroorzaakt heeft, kunnen we onmogelijk wegnemen. Hoe graag we dat ook zouden willen. Met een zwaar gemoed, maar in volle overtuiging kiezen we ervoor om te stoppen met Spoorloos."

Spoorloos was sinds februari 1990 op televisie te zien. In de afgelopen decennia zijn er ruim 800 herenigingen tot stand gebracht.

Mismatches

In 2022 waren dankzij het werk van het RTL-programma Oplichters Aangepakt al twee mismatches aan het licht gekomen. Die mismatches hielden verband met een tussenpersoon die bij zijn onderzoek voor het programma fouten had gemaakt.

KRO-NCRV zag toen geen reden om met het programma te stoppen. Wel zei de omroep lokale medewerkers voortaan beter te zullen screenen.

Vorig jaar schreef de Volkskrant dat in zeker vijf gevallen deelnemers aan verkeerde Colombiaanse families of personen waren gekoppeld. Uit een geheim deel van een rapport zou zijn gebleken dat de werkwijze van de redactie zich in de periode 1998-2008 kenmerkte door "nonchalance en een gebrek aan feitelijke controle".

Opnieuw in opspraak

Spoorloos raakte deze maand door een nieuwe publicatie in dezelfde krant wederom in opspraak. Een 43-jarige vrouw die twintig jaar geleden op zoek was naar haar Colombiaanse familie bleek toen aan een verkeerde familie te zijn gekoppeld.

Ze vertelde dat ze destijds al betwijfelde of de vrouw die aan haar als haar biologische moeder werd voorgesteld dat ook echt was. In die periode liet het programma nog geen DNA-onderzoek doen.

Omdat de twijfels bleven, stuurde de vrouw haar eigen DNA op naar een internationale databank. Eind vorig jaar leverde dat een match op met haar echte familie.

Voor een hereniging met haar echte vader en moeder was dat te laat. Haar moeder is in 2010 overleden, haar vader in 2012.

Oproep

KRO-NCRV zegt dat de omroep in 2022 oud-deelnemers die ook twijfelden, heeft gevraagd contact met de redactie op te nemen. Wie dat wilde kon alsnog een DNA-onderzoek laten doen, aldus de omroep.

Jarenlang was presentator Derk Bolt het gezicht van Spoorloos. Hij stopte vorig jaar en werd opgevolgd door het drietal Joris Linssen, Sosha Duysker en Jetske van den Elsen.

Er stonden nieuwe opnames gepland voor het voorjaar, maar die gaan niet door. KRO-NCRV helpt de mensen die zich hadden aangemeld nog wel met het vinden van een mogelijke match als ze dat willen.