NOS Nieuws - Algemeen

Air France en Delta willen het laden en lossen van bagage op hun vliegtuigen op Schiphol niet meer door KLM laten doen. De twee luchtvaartmaatschappijen hebben KLM laten weten dat zij op zoek gaan naar een andere afhandelingspartner. Dat maakte KLM vanmorgen bekend in een persbericht. KLM wijst naar de recente stakingen van grondpersoneel als een van de oorzaken van het verlies van de twee klanten.

Het gaat om de zogenoemde afhandelingen "onder de vleugel". Naast het laden en lossen van bagage is dit bijvoorbeeld ook het duwen van vliegtuigen van en naar de gate. Air France en Delta hebben KLM laten weten dat zij andere afhandelingsbedrijven op Schiphol een offerte vragen. Daarna maken zij een keuze wie de werkzaamheden van KLM gaat overnemen.

KLM doet per dag de afhandeling van 380 vluchten op Schiphol. Hieronder zeventien van Delta en twaalf van Air France. Het wegvallen van deze klanten heeft directe gevolgen, benadrukt KLM. Welke dat precies zijn brengt het bedrijf nog in kaart.

Pijnlijk

Vooral het wegvallen van Air France is pijnlijk voor KLM. De twee vliegmaatschappijen zitten samen in het concern Air France-KLM. Toch is het gebruik maken van elkaars diensten geen vanzelfsprekendheid. KLM maakt voor de grondafhandeling in Parijs bijvoorbeeld al geen gebruik van Air France. KLM-dochter Transavia laat zijn toestellen laden en lossen op Schiphol via KLM-concurrent Viggo.

KLM zegt in een toelichting dat de kosten een belangrijke rol spelen voor de keuze voor een grondafhandelaar. "KLM is aanzienlijk duurder dan andere partijen op Schiphol. En daar komen de gevolgen van de recente stakingen bij. Die raken niet alleen KLM, maar ook onze klanten en partners", zegt een woordvoerder.

Zowel Air France als Delta laat aan de NOS weten op zoek te gaan naar een andere afhandelingspartner op Schiphol. Verder doen de luchtvaartmaatschappijen geen uitspraken over ze tot dit besluit zijn gekomen. Wel laat een woordvoerder van Air France weten dat het klopt dat het laten afhandelen van vluchten door andere partners geen uitzondering is binnen de Air France-KLM-groep.

Vandaag deed de rechter uitspraak in een kortgeding dat KLM had aangespannen tegen vakbonden FNV en CNV voor een staking komende woensdag. Die mag van de rechter onder voorwaarden doorgaan.

De Consumentenbond en Vereniging Eigen Huis starten met de Stichting Consumenten Competition Claims een massaclaim tegen zes grote energieleveranciers. Vattenfall, Eneco, Essent, Energiedirect, Budget Energie en Greenchoice hebben volgens de organisaties onterecht de tarieven verhoogd van consumenten met een variabel energiecontract.

De consumentenorganisaties zeggen namens zo'n 225.000 gedupeerde klanten bij de rechter geld terug te eisen. Hiervan kwamen er bijna 175.000 binnen via een meldpunt van de Consumentenbond en bijna 50.000 via Vereniging Eigen Huis.

De claim kwam aan het rollen nadat het gerechtshof van Amsterdam in maart een eerder vonnis bekrachtigde tegen Vattenfall over "oneerlijke handelspraktijken". Het energiebedrijf moest een consument met een variabel contract alle tariefswijzigingen die vanaf april 2022 waren doorgevoerd terugdraaien. Dat was volgens het hof in strijd met de voorwaarden van Vattenfall.

Daarin staat namelijk expliciet dat prijzen twee keer per jaar kunnen worden aangepast. Maar toen het energiebedrijf na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne veel meer moest gaan betalen voor de inkoop van stroom en gas, verhoogde het de prijzen voor klanten met variabele contracten vaker. Normaal gebeurt dit alleen begin januari en begin juli, maar nu ook in april 2022.

De Consumentenbond en Vereniging Eigen Huis zeggen in eerste instantie met de energiebedrijven afspraken te hebben willen maken over een oplossing. Omdat dit volgens hen tot niets leidde, besloten zij nu een massaclaim in te dienen.

'Uitzonderlijke omstandigheden'

Eneco wil tegen de NOS nog niet inhoudelijk reageren. Het bedrijf zegt de dagvaarding te gaan bestuderen zodra die is ontvangen.

Essent en Vattenfall laten weten de massaclaim "met vertrouwen tegemoet te zien". De twee bedrijven stellen dat tarieven van variabele energiecontracten naast de vaste momenten bij "uitzonderlijke marktomstandigheden" mogen worden aangepast. Volgens Vattenfall staat dit "duidelijk vermeld in de algemene sectorvoorwaarden." "Onze klanten zijn hierover altijd tijdig geïnformeerd", voegt Essent toe.

Daarbij verwijst Essent naar een onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) over de tarieven energieleveranciers in 2022, tijdens de energiecrisis: "Daaruit werd geconcludeerd dat Essent geen onredelijke marges heeft behaald op de levering van elektriciteit en gas aan consumenten."

Ook stelt Essent dat het in andere rechtszaken over tussentijdse tariefwijzigingen gelijk heeft gekregen. Vattenfall zegt dat de prijzen tussentijds ook zijn gedaald toen de inkopenprijzen van energie weer goedkoper werden.

Goedemorgen! De kortgedingrechter doet uitspraak in de zaak van KLM tegen vakbonden FNV en CNV over de grondpersoneelsstaking van aankomende woensdag en de Amerikaanse president Trump en de Israëlische premier Netanyahu spreken elkaar in het Witte Huis.

Eerst het weer: vandaag wisselen wolkenvelden en zonnige perioden elkaar af. Plaatselijk valt een bui. De maxima liggen tussen 17 en 20 graden bij een zwakke tot matige noordwestenwind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De pro-Europese partij PAS heeft de verkiezingen in Moldavië met een ruime voorsprong gewonnen. De partij van president Maia Sandu staat na het tellen van iets meer dan 99 procent van de stemmen op 50,03 procent. Daarmee zou de partij ook de absolute meerderheid behouden.

Het pro-Russische Patriottische Blok staat op de tweede plek met ruim 24 procent. Nog drie andere partijen halen de kiesdrempel van 5 procent. De stemmen voor partijen die de kiesdrempel niet halen worden onder de overige partijen verdeeld.

Het is een spannende verkiezing voor Moldavië. Deze worden beschouwd als een keuze tussen een pad naar lidmaatschap van de Europese Unie of een terugkeer naar de invloedssfeer van Moskou.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Huang Xingchu heeft als lasser meegebouwd aan de hoogste brug ter wereld. Op 625 meter hoogte werkte hij aan de kabels en de verlichting van de brug over de Huajiang-ravijn in China:

Fijne maandag!

Nederland is sterk afhankelijk van China voor het importeren van acht kritieke materialen. Het Centraal Bureau voor Statistiek meldt dat het gaat om bariet, bismut, kobalt, magnesium, mangaan, strontium, tantaal en vloeispaat.

De Europese Commissie heeft meer dan dertig materialen als kritiek aangemerkt. Die zijn van groot belang voor de economie. En is er een hoog risico op verstoring van de levering. Niet op al deze materialen gelden nu restricties. De zorgen zijn alleen groot dat als China dit wel doet dit grote impact zal hebben op de economie.

"Het is niet ideaal om afhankelijk te zijn van een handelspartner die grondstoffen kan inzetten voor geopolitieke belangen", zegt Marjolijn Jaarsma, econoom bij het statistiekbureau. "Zo kan China andere landen exportbeperkingen opleggen, aanleveringsketens onder druk zetten en handelspartners uitknijpen als het om deze materialen gaat."

De afgelopen tijd heeft China bijvoorbeeld restricties opgelegd op meerdere kritieke materialen zoals magneten. Het werd hierdoor een stuk lastig die uit China te importeren. Dit leidde wereldwijd tot veel onrust. Inmiddels zijn China en de Europese Unie in gesprek over exportrestricties. Afgelopen juli was dit een van de belangrijkste onderwerpen tijdens de EU-China-top. Maar concrete afspraken bleven uit.

Honderden miljoenen euro's

Van alle kritieke materialen importeerde Nederland vorig jaar magnesium het meest, ter waarde van 274 miljoen euro. Dat wordt gebruikt bij de productie van bijvoorbeeld elektrische voertuigen en windturbines.

De invoer van mangaan had een waarde van 178 miljoen euro, dat wordt onder andere gebruikt om staal harder te maken.

Die afhankelijkheid kan mogelijk gevolgen hebben voor bedrijven die magnesium en mangaan importeren. Dit kunnen bijvoorbeeld verpakkingsmateriaalproducenten, bouwbedrijven en metaalverwerkers zijn.

Jarenlange voorsprong

Kritieke materialen zijn niet alleen grondstoffen, maar kunnen ook onderdeel van producten zijn, zoals laptops en zonnepanelen. In 2024 importeerde Nederland voor 58,5 miljard euro aan producten uit China die deze kritieke materialen bevatten.

China-correspondent Gabi Verberg:

"Het is niet waarschijnlijk dat China op korte termijn restricties zal invoeren op de uitvoer van eindproducten zoals laptops en zonnepanelen. Hoewel het land al jaren probeert balans te vinden in de factoren die economische groei aandrijven, lukt het maar mondjesmaat om minder afhankelijk te worden van export en meer groei uit binnenlandse consumptie te halen. En dus blijft China sterk afhankelijk van de producten die het in het buitenland kan verkopen.

Daarnaast kampt het land met grote overproductie in veel productsectoren, waaronder zonnepanelen en elektronische voertuigen. Er is voor China op de korte termijn niks aan gelegen om de uitvoer van eindproducten te bemoeilijken.

Voor de directe uitvoer van kritieke materialen is het verhaal echter anders. China voert regelmatig restricties in op de uitvoer van kritieke materialen, omdat deze grondstoffen strategisch belangrijk zijn voor de eigen industrie of omdat het niet wil dat ze worden gebruikt door andere landen voor defensiedoeleinden. Door de toegang tot zeldzame metalen of mineralen te reguleren, kan China de binnenlandse productie beschermen en de controle over waardevolle grondstoffen behouden, tot nadelig gevolg voor Nederlandse industrieën."

Een oplossing voor de afhankelijkheid ligt is er niet. "Het is lastig om alternatieven te vinden", zegt Jaarsma. Juist omdat China een jarenlange voorsprong heeft in het zoeken en uit de grond halen van de kritieke materialen. Toch wil de EU op zoek gaan naar manieren en plekken om zelf de grondstoffen te winnen. Al jaren staat de strategische autonomie van de EU hoog op de agenda van de Europese Commissie.

Jaarsma is niet optimistisch, mocht China inderdaad zijn dominante positie gebruiken om druk uit te oefenen op Europa. "Dat zou kunnen betekenen dat we ambities op energietransitie of digitalisering moeten bijstellen."

Na China haalt Nederland de meeste kritieke materialen uit Duitsland. Dit land haalt de kritieke materialen ook voor een groot deel uit China. Nederland is dus ook indirect afhankelijk van China. Op dit moment onderzoekt het CBS hoe groot deze indirecte afhankelijkheid is.

De pro-Europese partij PAS heeft de parlementsverkiezingen in Moldavië met een ruime voorsprong gewonnen. De partij PAS van president Maia Sandu staat na het tellen van alle stemmen op 50,2 procent. Daarmee behoudt de partij ook de absolute meerderheid in het parlement.

Het pro-Russische Patriottische Blok staat op de tweede plek met ruim 24 procent. Nog drie andere partijen halen de kiesdrempel van 5 procent. De grootste daarvan, het Rusland-vriendelijke Alternativa Bloc, behaalde 8 procent. De stemmen voor partijen die de kiesdrempel niet halen worden onder de overige partijen verdeeld.

De verkiezingen worden beschouwd als een keuze tussen een pad naar lidmaatschap van de Europese Unie of een terugkeer naar de invloedssfeer van Moskou. De opkomst lag net boven de 52 procent. Dat is hoger dan bij andere verkiezingen de afgelopen jaren.

Protesten

Aanhangers van het pro-Russische kamp hebben al protesten aangekondigd. Een van de leiders, Igor Dodon, heeft opgeroepen tot een betoging voor het parlementsgebouw maandagmiddag. Hij beweerde na het sluiten van de stembussen dat de pro-westerse regeringspartij "in paniek is" en "scenario's overweegt die de wet en democratische normen overtreden".

De verkiezingsdag in het verdeelde land werd gekenmerkt door een aantal incidenten, van bommeldingen bij stembureaus tot cyberaanvallen op verkiezingsinstanties. President Sandu zei op Facebook meerdere berichten te hebben gehoord over mogelijke fraude. Promo-Lex, een niet-gouvernementele organisatie die toezicht hield op de verkiezingen, meldde tientallen incidenten, variërend van onbevoegde personen in stembureaus tot mensen die hun stembiljetten fotografeerden.

Christiaan Paauwe, correspondent Midden- en Oost-Europa:

"Er werd op het partijkantoor van PAS vannacht flink gejuicht, want deze uitslag betekent dat ze waarschijnlijk verder kunnen regeren.

Veel Moldaviërs zien dit echt als het moment om door te pakken als het gaat om de pro-Europese koers, om ervoor te zorgen dat Moldavië de komende jaren de hervormingen door kan voeren voor het EU-lidmaatschap. Moldavië is ook financieel afhankelijk van de EU. Het krijgt fondsen uit Brussel, bijvoorbeeld voor infrastructuur, wat het land heel erg geholpen heeft. Veel kiezers waren bang dat als nu een pro-Russische partij aan de macht zou zijn gekomen, die geldstroom zou opdrogen.

Er werd van tevoren rekening gehouden met rellen. Er is ook extra politie op de been, maar het is tot nu toe rustig gebleven. Vanmiddag worden er wel demonstraties verwacht van het pro-Russische kamp. De leider van die partij, Igor Dodon heeft eerder gezegd dat het EU-kamp alleen zou kunnen winnen als ze fraude hebben gepleegd. Hij ondermijnde zo al bij voorbaat de uitslag."

De Amerikaanse staat Oregon heeft een rechtszaak aangespannen tegen de beslissing van de regering-Trump om de Nationale Garde in de stad Portland in te zetten. Trump wil daar met de troepen protesten bedwingen bij centra waar migranten worden vastgehouden.

Het bestuur van de staat bestempelt het sturen van de militairen als "een onwettige federalisering" van de Nationale Garde. Gouverneurs, en niet de president, hebben de leiding over de Nationale Garde van hun staat, argumenteren de autoriteiten van de staat.

Defensieminister Pete Hegseth liet zondag weten 200 leden van de Nationale Garde van Oregon op te willen roepen om gedurende zestig dagen "federale taken" uit te voeren. Daaronder valt onder meer het beschermen van federaal eigendom "waar protesten plaatsvinden of waarschijnlijk zullen plaatsvinden", verklaarde hij.

Smoesje

Dan Rayfield, procureur-generaal voor de staat Oregon, stelde dat hij de zaak aanspant omdat Trump zijn bevoegdheid overschrijdt. "Wat we nu zien, heeft niets te maken met openbare veiligheid", zei hij. "Het gaat erom dat de president onder het mom van recht en orde zijn politieke macht laat gelden en op jacht gaat naar media-aandacht ten koste van onze gemeenschap."

De regering-Trump stuurde eerder zo'n 700 mariniers naar Los Angeles. Die gingen iets meer dan een maand later weer weg. In Washington D.C. werden meer dan duizend leden van de Nationale Garde enkele weken ingezet.

In Noorwegen zijn meerdere vluchten omgeleid vanwege dronewaarnemingen. Een vliegtuig dat onderweg was van de hoofdstad Oslo naar de luchthaven Bardufoss in de noordelijke provincie Troms moest zondagavond laat omkeren, meldt de zender NRK. De luchthaven werd daarop kort gesloten.

Eerder op zondag waren ook in de zuidelijker gelegen provincie Nordland drones gezien bij de luchthaven Brønnøysund. Ook daar werd een vlucht omgeleid en een andere vlucht werd geannuleerd. Waar de drones vandaan komen is nog onduidelijk.

De Noorse politie besloot in het weekend de regels voor drones rond vier luchthavens in Nordland aan te scherpen vanwege dronewaarnemingen op de belangrijkste luchthaven van Ørland, niet ver van de stad Trondheim.

Europese top

Ook in buurland Denemarken is het al dagen onrustig in het luchtruim. Daar zijn eveneens meerdere drones bij luchthavens gesignaleerd. Om de veiligheid te garanderen geldt daar de komende dagen een verbod om met drones te vliegen. Denemarken is komende woensdag en donderdag gastheer van een Europese top, waar regeringsleiders zullen spreken over de Europese defensie en de steun aan Oekraïne.

Begin deze week waren de luchthavens van Kopenhagen en de Noorse hoofdstad Oslo urenlang gesloten omdat er meerdere drones waren gezien. Enkele dagen later gebeurde iets soortgelijks bij Aalborg in Denemarken. Zaterdag werden in Denemarken drones gespot in Karup, waar de grootste luchtmachtbasis van het land ligt.

De Europese Commissie zei zaterdag ervan uit te gaan dat Rusland betrokken is bij de gesignaleerde drones. Het Kremlin ontkent in alle toonaarden iets met de incidenten te maken te hebben.

Nederlanders komen steeds meer onder mentale druk te staan, waarschuwt de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS). Volgens de Raad "leven we in een 'hypernerveuze samenleving' waarin prestatiedruk, versnelling en individualisme zijn doorgeschoten en het welzijn van jong en oud ernstig bedreigen".

Zo noemt de Raad dat het tegenwoordig bijvoorbeeld de norm is dat mensen binnen enkele minuten op ontvangen berichten reageren, of dat een pakket binnen een dag bezorgd wordt. De RVS roept in een advies op om op de rem te trappen en "samen te werken aan een meer ontspannen samenleving".

18 miljard

Volgens de Raad worstelen steeds meer jongeren met prestatiedruk, vallen werkenden uit met burn-outklachten en heeft bijna de helft van de volwassenen ooit een psychische aandoening gehad.

"De gevolgen zijn zichtbaar in overvolle wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg en onzichtbaar in het stille lijden van velen," schrijft de RVS in het advies. De mentale problemen kosten de samenleving zo'n 18 miljard euro per jaar, rekent het adviesorgaan voor.

Dweilen met de kraan open

De 'hypernerveuze samenleving' dringt door in alle aspecten van ons leven, stelt de Raad: werk, school en vrije tijd. "Overal is er de verwachting om beter en sneller te presteren. Tegelijk wordt het individu zelf als enige verantwoordelijk gehouden voor hun eigen geluk."

Voor zover mensen al hulp zoeken, richt die hulp zich nu vooral op individuen en hun weerbaarheid, bijvoorbeeld met trainingen. Maar zolang de samenleving steeds hogere eisen stelt, schrijft de Raad, is dat dweilen met de kraan open. "Met cursussen mindfulness en zelfhulpboeken leggen we het probleem weer bij het individu, maar we moeten het als een samenlevingsprobleem zien", stelt RVS-voorzitter Jet Bussemaker.

Ze wil het probleem bij de wortels aanpakken en stelt dat er een cultuuromslag nodig is. "Dat betekent: niet uitsluitend focussen op individuele oplossingen, maar de samenleving zelf tot rust brengen. Om tot een meer ontspannen samenleving te komen pleit de Raad voor meer verbinding en "alledaagse vertraging". Bijvoorbeeld door ruimte te maken voor "lege tijd": momenten waarin niets hoeft op werk, op school, en ook in de vrije tijd. "Zulke tijd schept ruimte voor creativiteit, bezinning en echt contact."

Recht om onbereikbaar te zijn

Volgens Bussemaker is het belangrijk dat op allerlei terreinen veel verandert en dat het gesprek over mentale gezondheid gevoerd wordt. "We moeten met elkaar nadenken over hoe we het beter met elkaar kunnen doen." Zo denkt ze dat er winst geboekt kan worden door bijvoorbeeld minder administratiedruk, waardoor werknemers zich kunnen richten op het deel van hun werk dat ze echt leuk vinden, of het verbeteren van de werk- en privébalans.

De RVS-voorzitter kijkt daarbij ook naar landen als Frankrijk en Australië, waar werknemers het recht hebben om onbereikbaar te zijn buiten werktijd. "Een klein begin kan een grotere beweging met zich meebrengen", stelt Bussemaker.

Want het tot rust brengen van de samenleving is "geen luxe", maar "keihard nodig" voor de toekomst. "Hoe we die verandering precies invullen moeten we gezamenlijk ontdekken. Alleen samen kunnen we de mentale volksgezondheid herstellen", aldus de RVS.

Vorig jaar belandde een recordaantal 65-plussers op de spoedeisende hulp (SEH) in het ziekenhuis na een val. Dat blijkt uit cijfers van VeiligheidNL. In 2024 ging het naar schatting om ruim 300 gevallen per dag. Van de ouderen komen vrouwen veel vaker op de SEH terecht dan mannen.

In totaal is twee derde van de ouderen die na een val op de SEH belanden vrouw. "Met het ouder worden verliezen vrouwen meer spierkracht, hebben zij vaker chronische ziekten en gebruiken zij meer medicijnen dan mannen", zegt hoogleraar Valpreventie Nathalie van der Velde.

Na de overgang neemt de kans op botontkalking bij vrouwen snel toe waardoor ze sneller iets kunnen breken. Vrouwen hebben vaker botbreuken en bij mannen gaat het vaker om hersenletsel. Dat komt volgens Van der Velde doordat mannen op latere leeftijd soms nog klussen "en bijvoorbeeld van een ladder vallen".

Hoewel vrouwen nog steeds vaker vallen, stijgt het aantal ernstige letsels bij mannen snel. Dat heeft volgens de hoogleraar mede te maken met hun toegenomen levensverwachting.

Gebroken heup

Vorig jaar overleden dagelijks gemiddeld twintig mensen doordat ze per ongeluk vielen, struikelden of uitgleden, een stijging van vijf procent ten opzichte van 2023 en vier keer zoveel als 35 jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Ruim de helft van de overledenen (56 procent) had een gebroken heup als belangrijkste verwonding. In 21 procent van de gevallen ging het om een verwonding aan het hoofd.

Het leeuwendeel van de overledenen was 70 jaar of ouder. Bijna de helft (45 procent) was tussen de 80 en 90 jaar. 36 procent was 90 jaar of ouder.

Bij een aanslag in een kerk in de Amerikaanse staat Michigan zijn vijf doden gevallen, onder wie de schutter. Ook raakten meerdere mensen gewond. Na de schietpartij stak de schutter het kerkgebouw volgens de politie in brand.

Volgens de politie ramde de 40-jarige man met een pick-uptruck de ingang van de mormoonse kerk in de plaats Grand Blanc, waar op dat moment honderden mensen aan het bidden waren. De dader stapte uit het voertuig en opende het vuur op de menigte.

Het vuur was zo heftig dat de hulpdiensten het gebouw niet snel konden doorzoeken:

Nadat de schutter de brandende kerk had verlaten zetten twee agenten de achtervolging in. In het vuurgevecht dat volgde werd de man doodgeschoten. De politie kon nog niets zeggen over een mogelijk motief. Zijn woning, in een plaats in de buurt, is doorzocht. Het is niet duidelijk of hij een lid was van de kerkgemeenschap.

Het kerkgebouw stond enkele uren in brand voordat de brandweer het vuur kon blussen. Hulpverleners sluiten niet uit dat in de ravage nog meer slachtoffers worden gevonden. De kapel van de kerk is volledig verloren volgens een politiewoordvoerder.

Kerken en gebedshuizen zijn vaker het doelwit van schietpartijen in de VS. In augustus kwamen bij een schietpartij twee kinderen om tijdens de mis in de Church of the Annunciation in Minneapolis.

Met ruim 97 procent van de stemmen geteld gaat de pro-Europese partij PAS aan kop bij de Moldavische parlementsverkiezingen. De partij van president Maia Sandu komt uit op ruim 49 procent van de stemmen, gevolgd door het pro-Russische 'Patriottische Blok' (25 procent).

Wat dat betekent voor de politieke toekomst van de voormalige Sovjetrepubliek, is op dit moment nog moeilijk te zeggen. Naarmate er meer stemmen geteld worden, neemt de voorsprong van de PAS toe.

Ook worden de stemmen van de Moldavische diaspora, die doorgaans overwegend pro-Europees stemt, vaak als laatste geteld. Ook worden de stemmen voor partijen die de kiesdrempel van 5 procent niet halen onder de overige partijen verdeeld.

Bij de parlementsverkiezingen vier jaar geleden behaalde PAS een absolute meerderheid, maar door de negatieve economische gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne leek het pro-Europese optimisme een knauw te hebben gekregen. Bij een referendum over de vraag of de EU-integratie in de Moldavische grondwet moest worden opgenomen, won het ja-kamp met een minimaal verschil.

Desinformatiecampagnes

Moskou speelde handig in op dat sentiment met grootschalige desinformatiecampagnes. In aanloop naar de verkiezingen van vandaag trok Rusland opnieuw alles uit de kast om Moldavië in het Kremlin-kamp te krijgen. Oekraïense inlichtingendiensten beweren dat Moskou daar zo'n 300 miljoen euro voor heeft uitgetrokken.

Dat was volgens velen dan ook de kernvraag van deze verkiezingen: blijft Moldavië toewerken naar EU-lidmaatschap, of krijgen eurosceptische en pro-Russische krachten het voor het zeggen? Deze week werden twee pro-Russische partijen nog door de kiesraad uitgesloten.

Ze zouden gefinancierd worden door de aan het Kremlin gelieerde Moldavische oligarch Ilan Shor. De pro-Russische krachten zien het uitsluiten van de partijen juist als bewijs dat de EU de verkiezingen probeert te beïnvloeden.

Bommeldingen

Bij verschillende stemlokalen buiten Moldavië zijn bommeldingen gedaan. Dat gebeurde onder meer in Roemenië, Spanje, de Verenigde Staten en België. Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Moldavië stelt dat Rusland daarachter zit.

Ook in Moldavië werden tientallen incidenten geregistreerd. Het ging daarbij vooral om stembureaus die te laat of te vroeg opengingen, in enkele gevallen waren de stembussen niet correct verzegeld. Ook waren de stemhokjes op enkele locaties verkeerd geplaatst, waardoor kon worden meegekeken als mensen hun stem uitbrachten.

De ouderenzorg op Aruba kraakt in zijn voegen. Ouderen worden in tehuizen verwaarloosd, mishandeld of vastgebonden, terwijl families uit angst zwijgen. Achter gesloten deuren voltrekt zich een stille crisis die nauwelijks wordt uitgesproken, maar steeds meer levens raakt.

Het verhaal van Lea over haar vader legt die werkelijkheid pijnlijk bloot. Haar vader was nog redelijk zelfstandig toen hij in een particulier tehuis werd opgenomen. Binnen een paar weken was hij ernstig verzwakt en moest met spoed naar het ziekenhuis.

'Uitgedroogd en ondervoed'

"Hij lag daar alsof hij meer dood dan levend was," vertelt Lea. "Zijn mond stond open, vol met vliegen, hij was uitgedroogd en ondervoed. Wij hebben vaak gezegd dat hij pijn had, maar de verzorgenden haalden hun schouders op. Eén van hen rolde zelfs met haar ogen." Kort daarna overleed hij.

Lea is de enige van alle families die wij benaderden die bereid was haar verhaal te delen. De anderen haakten af, uit angst voor represailles. Dat illustreert de stilte die rond de misstanden in de ouderenzorg hangt.

"Aruba is klein," zegt vrijwilligster Lourdes Leerdam van het Rode Kruis. "Mensen zijn bang dat hun geliefde slechter behandeld wordt, of dat ze hun baan verliezen als ze klachten indienen."

Slaappillen

Achter die stilte gaan dus schrijnende situaties schuil. Ouderen worden 's nachts met slaappillen rustig gehouden, zodat er minder personeel hoeft te werken. Anderen worden met lakens of riemen vastgebonden aan hun bed om "problemen" te voorkomen.

"Ik heb meegemaakt dat mijn oom de hele nacht lag te roepen om hulp, zonder dat iemand reageerde," vertelt Minerva Huizinga-Santana, branchemanager van het Rode Kruis in San Nicolas. "De volgende dag werd hij pas opgehaald. Kort daarna overleed hij. Het is verschrikkelijk."

De verhalen stapelen zich op. Ouderen met blauwe plekken waarvan niemand kan uitleggen hoe ze ontstaan. Kamers waarin tien mensen opeengepakt liggen "als sardientjes in een blikje", zoals Leerdam het omschrijft. En tehuizen waar maaltijden niet meer zijn dan een stuk brood of rijst met kip, zonder groenten en zonder rekening te houden met een dieet.

De angst om over de wantoestanden te spreken maskeert een bredere crisis. De officiële cijfers zijn alarmerend: bijna één op de vijf Arubanen is ouder dan 65 jaar. Er zijn 21.000 ouderen en maar 200 gesubsidieerde plaatsen in het staatsbejaardentehuis SABA, terwijl honderden ouderen wachten op opname. Particuliere tehuizen vullen het gat, maar die zijn duur en vaak slecht gecontroleerd.

"Die huizen zijn uit de grond gestampt omdat de overheid het niet aankan," zegt mantelzorger Helen Charles, die al decennia in San Nicolas ouderen begeleidt. "Het zijn vaak oude huizen met kleine kamers waar mensen op elkaar gepakt zitten. Er is te weinig personeel en toezicht ontbreekt. Het gaat om wassen en eten, en dat is het."

Het probleem is niet nieuw, maar de vergrijzing maakt het urgenter dan ooit. Vrijwilligers en mantelzorgers trekken al jaren aan de bel, maar structurele hervormingen blijven uit. "Als we zo doorgaan, hebben we binnen vijf jaar een zorginfarct," waarschuwen deskundigen.

Voor families zoals die van Lea komt dat te laat. Haar vader kreeg in zijn laatste weken niet de zorg die hij nodig had. "Mijn vader verdiende beter," zegt ze. En ze stelt de vraag die steeds meer Arubanen zich stellen: wie zorgt er straks voor ons?

De Amerikaanse mormonenleider Russell Nelson is gisteren op 101-jarige leeftijd overleden. Hij was de oudste leider uit de geschiedenis van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, zoals de mormoonse kerk voluit heet. De kerk meldt dat Nelson vredig thuis is overleden.

Nelson werd in 2018 leider van de geloofsgemeenschap, die wereldwijd meer dan 17 miljoen leden telt. De meeste mormonen wonen in de Verenigde Staten en dan vooral in de staat Utah. In Salt Lake City, de hoofdstad van de staat, is het hoofdkantoor van de kerk gevestigd.

Nederland telt volgens de kerk ruim 7000 leden. De enige Nederlandse mormonentempel is in Zoetermeer.

Hartchirurg

Het geloof liep als een rode draad door het leven van Nelson, geboren en getogen in Salt Lake City. De kerkleider werd op 16-jarige leeftijd gedoopt. In 1984 trad hij toe tot het een na hoogste kerkorgaan, het Quorum der Twaalf Apostelen. In het verleden was hij hartchirurg.

Meteen in zijn eerste jaar als kerkleider veroorzaakte Nelson ophef. Hij riep mensen op geen afkortingen voor de geloofsgemeenschap meer te gebruiken, maar alleen de volledige naam te noemen (de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen).

"De Heer mij heeft doen inzien hoe belangrijk de naam is die hij voor zijn kerk heeft geopenbaard", zei Nelson daarover in een verklaring.

Het jaar daarop baarde hij opnieuw opzien door een verbod op het dopen van kinderen van lhbti'ers in te trekken. Ook werden homoseksuele ouders niet langer bestempeld als zondaars die uit de kerk konden worden gezet.

Tegen homohuwelijk

Desondanks was er geen sprake van een progressieve omslag in de mormoonse kerk. Die bleef faliekant tegen het homohuwelijk en trans personen kregen nieuwe beperkingen opgelegd.

Zo gold voor hen al een verbod om zich te laten dopen en daar kwam een verbod op werken met kinderen bij. Ook mogen trans personen niet als priester of leraar in de mormoonse kerk actief zijn.

Meer dan 167 achterkleinkinderen

Nelson kreeg met zijn eerste vrouw Dantzel tien kinderen. Na haar plotselinge dood in 2005 hertrouwde hij met Wendy Watson. Nelson laat acht kinderen, 57 kleinkinderen en meer dan 167 achterkleinkinderen na.

Veel neerslag hoeven we deze week niet te verwachten en het begin van de herfst laat zich vooral van de zonnige kant zien. Alleen maandag en dinsdag valt er af en toe nog een bui. Maandag eerst vooral in het westen en 's middags is juist het oosten de regio waar buien kunnen ontstaan. Die zijn over het algemeen kortdurend en leveren geen stortregens op.

Tijdens de droge momenten overdag is het met temperaturen tussen 16 en 20 graden heel aangenaam buiten, zeker omdat het nauwelijks waait. Eind september zijn temperaturen van 18 graden gemiddeld.

Fris begin van de dag met mist

Het gebrek aan wind heeft in de nacht en vroege ochtend een andere uitwerking. Onder een heldere hemel met soms bijna windstil weer koelt het hard af. Op 2 meter hoogte daalt de temperatuur in het binnenland naar 3 tot 6 graden en aan de grond kan het een graadje vriezen. Dicht bij de kust blijft het iets warmer met 7 tot 10 graden.

Met dit rustige herfstweer kan er gemakkelijk mist ontstaan. Met een beetje pech is het 's ochtends vroeg op sommige plaatsen behoorlijk grijs. In de loop van de dag trekt de mist op en tijdens de middag komt de zon vaak weer aardig tevoorschijn. Het verschil kan op relatief korte afstanden behoorlijk groot zijn. Waar geen mist is ontstaan begint de dag direct al stralend zonnig.

Woensdag en donderdag is de lucht iets droger, waardoor de kans op mist kleiner is en het waarschijnlijk nog een stuk zonniger zal zijn. Ook dan is het 's middags rond 18 graden. Helemaal aan het einde van de week komt er meer bewolking en trekt de wind aan. Vanaf het weekend wordt het waarschijnlijk wisselvalliger met vaker regen.

Ex-orkanen richting Europa

Op deze termijn speelt ex-orkaan Humberto mogelijk nog een rol in de ontwikkeling van het weer. Die ligt op dit moment boven de Atlantische Oceaan ten zuiden van Bermuda. De verwachting is dat de orkaan komende dagen eerst naar het noorden trekt en daarna afbuigt richting Europa.

Afgelopen donderdag trok ex-orkaan Gabrielle over de Azoren en zette vervolgens koers richting Spanje en Portugal. Er is veel regen gevallen en de harde wind en hoge golven zorgden voor schade.

In deze tijd van het jaar kunnen ex-orkanen de weersverwachting in West-Europa behoorlijk onzeker maken. Maar voordat Humberto in de buurt van Europa komt hebben we dus een paar overwegend droge en zonnige herfstdagen.

Seksuele opmerkingen, ongewenste aanrakingen en zelfs aanranding en verkrachting. Het komt allemaal voor op sportclubs. De Pupil, een film over seksueel misbruik door een voetbaltrainer, moet helpen om in gesprek te gaan over seksueel grensoverschrijdend gedrag bij sportverenigingen.

De film van Karin Junger gaat dinsdag in première op het Nederlands Film Festival in Utrecht. De komende tijd organiseert Slachtofferhulp samen met stichting De Stilte Verbroken en gemeenten en sportverenigingen avonden in bioscopen, waar de film aanleiding is om het over het onderwerp te hebben.

"Met impactavonden willen we laten zien wat clubs en gemeenten nog meer kunnen doen om de sociale veiligheid te vergroten", zegt Jiska Dijk van Slachtofferhulp Nederland.

De Pupil is losjes gebaseerd op het autobiografische boek Je ogen verraden je van Steven van der Hoeven, die vanaf zijn twaalfde werd misbruikt door een voetbaltrainer die ook bevriend was met zijn familie. In de film wordt de eveneens 12-jarige Daan ingepalmd door zijn voetbalcoach en seksueel misbruikt.

Dynamiek van seksueel misbruik

"In De Pupil wordt heel inzichtelijk wat de dynamiek is van seksueel misbruik, waarom slachtoffers lang zwijgen en anderen het moeilijk vinden om erop te reageren", zegt Dijk.

Volgens Slachtofferhulp gebeurt er te weinig en zouden de basismaatregelen in de georganiseerde sport verplicht moeten worden gesteld. Zoals een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor iedereen die met sporters werkt, vakkundige trainers en coaches, een verenigingsbrede gedragscode en een vertrouwenscontactpersoon, de zogenoemde '4 v's'.

"Zolang deze basismaatregelen niet wettelijk verplicht zijn, blijft inzet op sociale veiligheid in de sport afhankelijk van de bereidwilligheid van clubs en bonden", zegt Dijk. "Dat is onacceptabel: ieder kind heeft recht op een zo veilig mogelijke sportomgeving en goede ondersteuning als het toch misgaat."

Oprichter De Stilte Verbroken

Ook ex-voetballer Renald Majoor zweeg jarenlang over wat hem is overkomen bij de jeugdopleiding van Vitesse. Nadat hij in 2017 zijn verhaal had gedaan in de Volkskrant, richtte hij stichting De Stilte Verbroken op.

"De film geeft een heel realistisch beeld: een trainer die lief is voor zijn pupillen en de omgeving die gek is op deze persoon", vertelt hij. "Maar diegene doet wel dingen die niet kunnen en mogen gebeuren. Dit kan overal gebeuren, niet alleen op een voetbalclub."

Sportkoepel NOC*NSF vraagt zich in een reactie overigens wel af of de eerder genoemde '4 v's' afgedwongen kunnen worden, of dat belonen beter werkt. "NOC*NSF juicht het toe als gemeenten verenigingen stimuleren om aan de 4 v's te voldoen, dat kan op verschillende manieren, vooral door belonen via afspraken in subsidies, maar het zal tijd vragen",

"Want sportverenigingen willen zich hier zeker voor inzetten is onze ervaring, maar missen vaak de middelen en capaciteit, dus als het zover komt, zal daar absoluut ondersteuning voor moeten komen." NOC*NSF helpt verenigingen met advies en gratis opleidingen voor vertrouwenscontactpersonen en integriteitsmanagers bij de bonden.

'Heel realistisch'

Uit het laatst beschikbare onderzoek, uit 2020, blijkt dat 1 op de 7 volwassenen (15,5 procent) als kind met seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport te maken heeft gekregen. Meer dan de helft van hen sprak hier nooit over.

Uit het jaarverslag van het Centrum Veilige Sport van 2024 bleek daarnaast dat er in dat jaar 424 meldingen of adviezen gedaan zijn over seksuele intimidatie, misbruik en online kinderlokken in de sport. Daarbij gaat het om zowel fysieke als verbale intimidatie en misbruik.

In De Nieuwe Kerk in Amsterdam is de schrijverssteen ter ere van Annie M.G. Schmidt onthuld. De "koningin van de jeugdliteratuur" sluit aan bij een rij grote namen uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis voor wie in de kerk ook een gedenksteen ligt, zoals Vondel, Bredero en Hooft.

Op de bijeenkomst spraken onder anderen haar zoon Flip van Duijn, burgemeester Femke Halsema van Amsterdam en voormalig cultuurminister Hedy d'Ancona. Van Duijn reageerde gisteren op NPO Radio 5 verrast op de vraag wat zijn moeder er zelf van gevonden zou hebben. "Ik denk dat ze erom had moeten lachen. 'Lekker puh. Ik hoor bij de literatoren'."

De Nieuwe Kerk had op de nationale Annie M.G. Schmidt-dag op 20 mei, de verjaardag van de auteur, al bekendgemaakt dat ze geëerd zou worden. De schrijfster overleed in 1995 op 84-jarige leeftijd, één dag na haar verjaardag.

Schat aan kinderboeken

Op de steen staat een tekening van Annie M.G. Schmidt door Fiep Westendorp, die veel boeken van Schmidt heeft geïllustreerd. "Het is de enige gedenksteen met een tekening erop", zei Van Duijn.

Schmidt behaalde faam met titels als Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet, Abeltje, Otje en Floddertje. Ook bekende kinderversjes als Dikkertje Dap zijn van haar hand.

"Annie M.G. Schmidt liet niet alleen een schat aan kinderboeken na, maar ook een indrukwekkend en veelzijdig oeuvre voor volwassenen", schreef De Nieuwe Kerk bij de aankondiging. Schmidt was ook columnist bij Het Parool en schreef musicals, hoorspelen en televisieprogramma's, zoals In Holland Staat een Huis (ook bekend als De Familie Doorsnee) en Ja Zuster, Nee Zuster.

Iran waarschuwt dat er een "stevig antwoord" zal komen, nu de Verenigde Naties sinds afgelopen nacht weer sancties tegen het land hebben ingesteld. Aanleiding daarvoor zijn de grote zorgen over het Iraanse atoomprogramma. Westerse landen benadrukken dat de weg naar diplomatie nog open ligt.

Om 02.01 uur verliep een deadline voor een akkoord tussen Iran en de onderhandelingspartners namens de VN: Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Die drie landen, de Europese 3 genoemd, stellen dat Iran het nucleaire akkoord uit 2015 heeft geschonden. In dat akkoord werd onder meer afgesproken dat Teheran niet verder zou gaan met het ontwikkelen van een kernbom.

EU-buitenlandchef Kallas zegt dat de nieuw ingestelde sancties "niet het einde mogen betekenen van de diplomatie met Iran over de nucleaire kwestie". Ze zegt dat ze er bij Iran op zal blijven aandringen om de samenwerking met het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) te hervatten. In juli schortte Iran die op, na grootschalige militaire aanvallen van Israël en de Verenigde Staten op het Iraanse nucleaire programma.

Ook Duitsland, het VK en Frankrijk zeggen dat ze in gesprek willen blijven met Iran. "Onze landen zullen diplomatieke wegen en onderhandelingen blijven volgen. Het opnieuw instellen van de VN-sancties betekent niet het einde van diplomatie", zeggen de ministers van Buitenlandse Zaken van de landen in een gezamenlijke verklaring.

Iran roept ambassadeurs op matje

Iran dreigt met een "stevig antwoord" te komen op de herinvoering van de sancties. De ambassadeurs van Frankrijk, Duitsland en het VK zijn door het land op het matje geroepen.

Het Iraanse parlement komt vandaag achter gesloten deuren bijeen om zich te beraden op een reactie. President Pezeshkian zei vrijdag dat Iran niet van plan is uit het non-proliferatieverdrag te stappen. Daarin staat dat slechts vijf landen ter wereld kernwapens mogen hebben: de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland en China.

De Verenigde Staten stapten in 2018 al uit het atoomakkoord. President Trump vond de afspraken daarin te vrijblijvend voor Iran en stelde nieuwe sancties in. Sindsdien heeft Iran de productie van verrijkt uranium opgevoerd, de grondstof die nodig is voor een kernwapen.

Wereldwijd leiderschap

De Amerikaanse buitenlandminister Rubio noemt de herinvoering van de VN-sancties "een daad van beslissend wereldwijd leiderschap". Ook hij zegt dat zijn hoop nog is gevestigd op diplomatie: "Maar voordat dat gebeurt, moet Iran eerst instemmen met directe gesprekken."

In juni brak er een korte oorlog uit tussen Israël en Iran. Dat begon met een Israëlische aanval op het Iraanse atoomprogramma. Niet veel later kwam er een bestand tussen de landen, maar sindsdien heeft Iran zich verder teruggetrokken uit het atoomakkoord.

Zo krijgen IAEA-inspecteurs geen toegang meer tot nucleaire installaties en worden er geen rapportages meer gestuurd over de hoeveelheid verrijkt uranium in het land. Eerder deze maand ondertekenden het IAEA en Iran nog wel een overeenkomst om weer te gaan samenwerken. Het is onduidelijk of die samenwerking standhoudt, nu de VN weer sancties heeft opgelegd.

Israël tevreden, Rusland niet

Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken noemt de herinvoering van de sancties "een belangrijke ontwikkeling". "Het doel is duidelijk: voorkomen dat Iran over kernwapens beschikt. De wereld moet alle middelen inzetten om dit te bereiken."

Maar Rusland, een van de weinige bondgenoten van Iran, noemt de stap van de VN "onwettig". Buitenlandminister Lavrov schreef gisteren al een brief aan VN-secretaris-generaal Guterres, waarin hij de sancties "een grote fout" noemt.

Voedselprijzen Iran omhoog

De heringevoerde strafmaatregelen omvatten onder meer een algemeen wapenembargo, een verbod op verdere uraniumverrijking en tal van sancties tegen personen en organisaties, waaronder het bevriezen van tegoeden.

De maatregelen die de VS al genomen hebben, hebben grote invloed op de Iraanse economie. Door de op handen zijnde VN-sancties daalde de Iraanse munt rial de laatste dagen al tot een dieptepunt. Volgens persbureau AP zijn de voedselprijzen daardoor hoger geworden.

De Iraanse buitenlandminister Araghchi zei in een toespraak dat de gevolgen van de nieuwe strafmaatregelen voor de bevolking zullen meevallen. "Het zal voor wat schade zorgen. Maar het wordt veel groter gepresenteerd dan het is. Ze proberen een monster te creëren om het Iraanse volk bang te maken."

Denemarken verbiedt alle civiele drones in het luchtruim tijdens een EU-top in Kopenhagen deze week. Dat heeft het ministerie van Transport bekendgemaakt. De burgerdrones mogen van maandag tot en met vrijdag niet de lucht in om "te voorkomen dat vijandelijke drones kunnen worden verward met civiele drones en vice versa", zegt het ministerie.

Denemarken is dit halfjaar voorzitter van de unie. De Europese leiders komen samen om te spreken over hun steun aan Oekraïne en de gezamenlijke defensiestrategie, mede in het licht van recente luchtruimschendingen door Russische drones en straaljagers.

Kopenhagen meldt ook dat er wederom drones zijn gespot boven verschillende bases van de Deense luchtmacht. Afgelopen week werden er meermaals drones gezien in het Deense luchtruim. Behalve de bases moesten ook de luchthavens van Kopenhagen en Aalborg urenlang dicht. De Europese Commissie gaat uit van Russische drones. Het Kremlin weerspreekt dit.

Moeilijke veiligheidssituatie

"We bevinden ons momenteel in een moeilijke veiligheidssituatie", zegt minister van Verkeer Danielsen. Met het verbod op burgerdronevluchten wil Kopenhagen onder meer de veiligheidsdiensten ontlasten.

"We moeten de best mogelijke werkomstandigheden garanderen voor onze strijdkrachten en de politie wanneer zij verantwoordelijk zijn voor de veiligheid tijdens de EU-top."

Uitbreiding NAVO-missie

Gisteren kondigde ook de NAVO aan dat het zijn aanwezigheid in de Oostzee zal uitbreiden. Er zullen een luchtverdedigingsfregat en andere militaire middelen worden ingezet.

Op het schenden van het verbod op burgerdronevluchten staat een boete of een celstraf van maximaal twee jaar. Uitzonderingen op het verbod kunnen alleen gemaakt worden "in zeer bijzondere" gevallen, maar Denemarken geeft niet aan wat die inhouden.

In de stad Bautzen in het oosten van Duitsland is gistermiddag een acrobate om het leven gekomen tijdens een trapeze-act.

Voor de ogen van zo'n 80 tot 100 toeschouwers verloor ze op een hoogte van vijf meter haar evenwicht en viel uit de trapeze, schrijft Bild. Ze kwam in de piste terecht waar ze bewegingloos bleef liggen.

Het publiek, met daarin veel gezinnen met kinderen, reageerde ontzet en sommige toeschouwers vluchtten in paniek de circustent uit. Reddingsdiensten waren snel ter plaatse, maar de hulp kwam te laat voor de jonge circusartieste.

Crisisinterventieteam

Het publiek werd in de tent opgevangen door een crisisinterventieteam om de traumatische ervaring te helpen verwerken. Volgens de politie gaat het om een arbeidsongeval en is er geen aanwijzing voor nalatigheid door derden.

Circus Paul Busch bestaat sinds 1890. De voorstellingen omvatten naast acrobatiek ook paardendressuur, clownsacts, 'vliegende honden' en kamelendressuur.

In een flat in Rijswijk zijn vanmiddag meerdere explosies geweest. Een deel van de galerij is daardoor naar buiten geblazen. Er is niemand gewond geraakt.

Volgens een woordvoerder van de politie waren de bewoners toevallig niet thuis of al buiten.

Na de knal sloegen de vlammen naar buiten. Ook was er veel rook te zien:

De explosies vonden plaats op de vierde verdieping van het gebouw, dat twaalf etages telt. Bij de brand die direct uitbrak zijn ook omliggende woningen beschadigd. Hoe groot de schade is en of alle bewoners vandaag nog terug naar huis kunnen is nog niet bekend.

'Gigantische knal'

De 74-jarige Cees Nolles, die tegenover het gebouw woont, zegt tegen Omroep West dat hij tijdens het schillen van de aardappels werd opgeschrikt door "een gigantische knal". Daarna zag hij de vlammen naar buiten slaan. Ook was er geruime tijd veel rook te zien.

Ook buurvrouw Anneke van Harmelen (84) schrok van de knal. "Ik dacht aan oorlog", zegt ze. Ze belde na de eerste explosie direct met alarmnummer 112 en hoorde toen nog een knal. "De 112-centralist vroeg nog of er mensen binnen waren. Dat kon ik niet zien, want de gordijnen zaten dicht."

Johan Jongeneel woont in de flat waar de explosie plaatsvond. "Er zal nu wel een brandlucht in huis hangen", zegt hij in een reactie tegen de omroep. Maar dat kan hij ook goed relativeren: "Ik vind het voor de bewoners erger, een gezin met twee kinderen. Ze waren gelukkig niet thuis."

De oorzaak van de explosies wordt nog onderzocht.