NOS Nieuws - Algemeen

Parlement Hongarije stemt in met NAVO-lidmaatschap Zweden

1 month ago

Het Hongaarse parlement is zoals verwacht akkoord gegaan met de toetreding van Zweden tot de NAVO. In het parlement stemden 188 leden voor en zes tegen.

Daarmee is de weg vrij voor Zweden om de 32e lidstaat van het bondgenootschap te worden, na meer dan twee eeuwen militaire neutraliteit. Vorig jaar werd buurland Finland al lid.

De twee noordelijke landen vroegen het lidmaatschap in 2022 aan, na de Russische inval in Oekraïne. Finland kon zonder veel problemen lid worden, maar het Zweedse verzoek stuitte op bezwaren van Turkije en Hongarije.

Gefrustreerd

Turkije ging vorige maand alsnog akkoord, maar Hongarije bleef dwars liggen. Formeel heeft het land geen bezwaren bij de NAVO ingediend, maar duidelijk is dat Hongarije gefrustreerd was over de Zweedse kritiek op de rechtsstaat in Hongarije.

Ook is bekend dat Hongarije nog altijd vrij goede banden heeft met Moskou en geregeld kritiek uit op de westerse steun aan Oekraïne. Een naaste adviseur van Orbán zei in december tegen de NOS dat de westerse oorlogsstrategie niet werkt.

Premiers sluiten deal

De laatste plooien tussen Hongarije en Zweden werden afgelopen vrijdag gladgestreken, toen de Zweedse premier Kristersson een bezoek bracht aan zijn collega Orbán. Ze sloten bij die ontmoeting een akkoord over de verkoop van vier Zweedse gevechtsvliegtuigen.

Orbán zei vandaag in het parlement dat de militaire samenwerking tussen de twee landen en het NAVO-lidmaatschap van Zweden goed zijn voor de Hongaarse veiligheid. Hij riep de parlementariërs daarom op om voor te stemmen.

Toen dat aan het eind van de middag was gebeurd, sprak Kristersson van een historische dag. "Voor het eerst in 500 jaar hebben de Noordse landen een gezamenlijke defensie. We kunnen er in ieder geval zeker van zijn dat Rusland niet blij is dat Zweden nu NAVO-lid is", zei hij op een persconferentie. Hij zei dat Zweden klaar is om zijn verantwoordelijkheid te nemen als NAVO-lid.

Ook NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg verwelkomde het besluit.

Demissionair premier Rutte, in de race voor de opvolging van Stoltenberg als NAVO-topman, laat zich in soortgelijke bewoordingen uit. "Het toetreden van Zweden is van groot belang in deze tijd van oorlog op het Europees continent", schrijft hij op X. "Het NAVO-bondgenootschap zal sterker zijn met Zweden aan boord en de beste manier om de veiligheid van Zweden te versterken."

De NAVO staat met de toetreding van Zweden sterker tegenover Rusland. Met name het Zweedse eiland Gotland, midden in de Oostzee, is strategisch van belang. Vanaf het eiland kan het hele vaargebied onder vuur worden genomen en het hele luchtruim boven de Oostzee in de gaten worden gehouden.

In de Koude oorlog was Gotland een militair bastion, daarna vooral een vakantie-eiland, maar sinds de Russische annexatie van de Krim in 2014 is het Zweedse leger er weer permanent gestationeerd.

Ontsnapte tbs'er opgepakt in Tsjechië

1 month ago

Een tbs'er die bijna drie weken geleden ontsnapte in Groningen is opgepakt in Tsjechië. Het Nederlandse Openbaar Ministerie meldt dat de man (33) vanochtend is aangehouden in Kadan, in het westen van het land.

De tbs'er verbleef in de Van Mesdagkliniek in Groningen; hij ontsnapte tijdens begeleid verlof. Onder meer met een speciaal team van de politie werd naar hem gezocht, ook was een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd.

Het OM zal Tsjechië om overlevering van de man vragen.

Het komt weinig voor dat tbs'ers tijdens begeleid verlof de benen nemen. In 2022 ging het volgens TBS Nederland om vijf gevallen, en in dat jaar hadden tbs'ers ruim 85.000 keer verlof. Er zijn in Nederland ruim 1500 mensen met een tbs-maatregel.

Opvang asielzoekers in voormalig hotel Den Bosch gaat toch open

1 month ago

Een voormalig hotel in Den Bosch mag toch voor vijf jaar als tijdelijk asielzoekerscentrum worden gebruikt. Dat heeft de rechtbank Oost-Brabant in een kort geding bepaald. Door het besluit hebben de gemeente en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) groen licht gekregen om vanaf woensdag 250 asielzoekers van de noodopvang in Rosmalen naar de nieuwe locatie in Den Bosch te verhuizen.

Op de omgevingsvergunning die het COA en de gemeente Den Bosch eerder voor de verhuizing hadden aangevraagd, kwamen een kleine 400 reacties. Bewoners van de Gestelse Buurt toonden zich bezorgd over de komst van de asielzoekers. Ook zeiden ze dat ze niet goed over de plannen werden bijgepraat.

Vorige week schorste de rechtbank de vergunning om asielzoekers in het voormalige hotel onder te brengen. Omwonenden en eigenaren van panden in de omgeving moesten de kans krijgen om hun bezwaren in een kort geding toe te lichten, zo oordeelde de rechter.

Kort geding

Vandaag bepaalde de rechter dat de opvang open mag. De belangrijkste reden is dat de tijdelijke noodopvang in Rosmalen vrijdag sluit en er geen alternatief is voor het onderbrengen van de 250 mensen.

Omwonenden die zich zorgen maken over hun veiligheid zijn teleurgesteld. "De rechter heeft het over het belang van de asielzoekers, maar er wordt geen rekening gehouden met de belangen van de mensen in de wijk. Dat vinden ze onbegrijpelijk", zegt hun advocaat tegen Omroep Brabant.

Naast de opvang in het voormalige hotel werkt de gemeente aan een tweede azc bij de Gestelse Buurt. Daar zouden 350 asielzoekers worden opgevangen voor een periode van tien jaar. De gemeente moet daarover nog een beslissing nemen.

Palestijnse premier dient ontslag regering in, hervormingen gevraagd

1 month ago

De Palestijnse premier Mohammed Shtayyeh heeft in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever het ontslag van zijn regering ingediend. Dat zou op verzoek van president Mahmoud Abbas zijn gebeurd. Ook Arabische landen en de Verenigde Staten hebben aangedrongen op een hervorming van het Palestijnse bestuur.

Hervormingen moeten de Palestijnse Autoriteit (PA), met Fatah van Abbas als belangrijkste partij, nieuw leven inblazen. Hamas, dat in Gaza in oorlog is met Israël, maakte er geen deel van uit.

Als het aan de VS ligt zal na beëindiging van de oorlog een hervormde PA het bestuur overnemen in de Gazastrook. Israël heeft zich tot nu toe echter daartegen uitgesproken. Het wil zelf controle houden over de veiligheidssituatie in de Gazastrook, om te voorkomen dat er nieuwe aanslagen worden gepleegd.

'Nieuwe realiteit'

Shtayyeh zei vandaag dat er bestuurlijke hervormingen nodig zijn omdat de in de Gazastrook sprake is van "een nieuwe realiteit".

Als Abbas akkoord gaat met de ontslagaanvraag, wat wordt gezien als formaliteit, kan dat de weg vrijmaken voor een nieuwe Palestijnse regering, al is nog onduidelijk hoe die precies vorm moet krijgen. Als opvolger van Shtayyeh wordt Mohammad Mustafa genoemd, voorzitter van het Palestijnse Investeringsfonds.

Jongen (16) met automatisch wapen opgepakt bij bedreigd huis Rotterdam

1 month ago

Agenten die extra toezicht houden op een bedreigde woning in Rotterdam, hebben vannacht een 16-jarige jongen opgepakt in de buurt daarvan. Hij had een automatisch vuurwapen bij zich.

De woning aan de Jacques Dutilhweg was onlangs meerdere keren doelwit van explosies. Daarom hangt er nu een bewakingscamera en houdt de politie extra toezicht.

Surveillerende agenten zagen de jongen op een scooter langs het huis rijden. Toen ze hem wilden benaderen, ging hij er rennend vandoor. In zijn vlucht gooide 16-jarige Capellenaar een tas weg, waar een automatisch vuurwapen in zat.

De scooter waarop hij zat, bleek gestolen en is in beslag genomen door de politie.

Eerdere aanhouding

In de nacht van zaterdag op zondag pakte de politie een jongen van 14 uit Den Haag op. Dat gebeurde na een explosie aan de Ravelstraat in Capelle aan den IJssel. Het was de derde explosie daar in korte tijd.

Het is al langere tijd onrustig aan zowel de Rotterdamse Jacques Dutilhweg als de Capelse Ravelstraat, schrijft de regionale omroep Rijnmond. Op beide plekken zijn meerdere explosies geweest bij huizen. Op een woning aan de Jacques Dutilhweg verscheen dit weekend de tekst 'verrader' met rode letters.

De politie vermoedt dat de zaken met elkaar te maken hebben. In beide straten hangen bewakingscamera's en wordt extra gesurveilleerd door agenten.

'Navalny vermoord omdat hij kandidaat was voor gevangenenruil'

1 month ago

Aleksej Navalny was vlak voor zijn dood kandidaat voor een gevangenenruil. Dat zegt onderzoeksjournalist, anti-corruptieactivist en bondgenoot van Navalny Maria Pevtsjich in een video waarin ze Poetin opnieuw beschuldigt van moord.

Navalny zou volgens haar tegelijk met twee Amerikanen die in Rusland vastzitten, geruild worden voor Vadim Krasikov. Krasikov is een Russische geheim agent die in Duitsland een levenslange gevangenisstraf uitzit voor moord op een Tsjetsjeen in 2020.

De namen van de Amerikanen noemt Pevtsjich niet, maar het zou gaan om de Amerikaanse oud-militair Paul Whelan en de Amerikaanse journalist Evan Gershkovich.

Bijna rond

Pevtsjich zegt dat ze op de avond van 15 februari hoorde dat de onderhandelingen over de ruil waren afgerond. Het zou een kwestie van dagen zijn geweest.

Volgens haar wilde president Poetin niet dat hij vrijkwam. "Navalny was een echte politicus. Hij werd gevolgd door miljoenen. Mensen riskeerden hun vrijheid en leven voor zijn ideeën. Navalny was alles wat Poetin nooit zou kunnen zijn en Poetin haatte hem daarom." Daarom zou Navalny de volgende dag zijn vermoord.

Pevtsjich zegt dat zelfs de voormalige Amerikaanse diplomaat Henry Kissinger benaderd zou zijn over de onderhandelingen over een gevangenenruil. Maar de regeringen in het Westen zouden de politieke wil niet hebben gehad.

"Vertegenwoordigers, Amerikaanse en Duitse, knikten dat ze het begrepen. Ze zeiden hoe belangrijk het was dat Navalny en politieke gevangen geholpen zouden worden. Ze maakten beloften, maar deden niets."

Krasikov eerder genoemd

De naam Krasikov werd een paar jaar geleden ook in verband gebracht met een gevangenenruil. Toen zou Rusland in ruil voor zijn terugkeer Whelan en de Amerikaanse basketballer Brittney Griner vrijlaten. Griner werd in 2022 geruild voor de Russische wapenhandelaar Viktor Bout. Whelan zit nog altijd vast.

President Poetin zei in december vorig jaar dat hij bereid was om Whelan en de Gershkovitch te laten gaan. "Beide kanten moeten dan tevreden zijn. Er zijn contacten met onze Amerikaanse partners. Het is niet simpel, maar we begrijpen elkaar wel. Ik hoop dat we een oplossing vinden."

Navalny stierf op 16 februari in een strafkolonie in het Russisch poolgebied. Op de overlijdensverklaring staat dat hij een natuurlijke dood stierf, maar daar wordt weinig geloof aan gehecht.

Navalny wordt waarschijnlijk eind deze week begraven. Zijn lichaam is het afgelopen weekend aan zijn moeder overgedragen. Of de familie opdracht geeft tot een nieuwe lijkschouwing, is onduidelijk. Zijn vrienden zijn in Moskou op zoek naar een plaats waar zijn aanhangers en bewonderaars afscheid kunnen nemen.

Wat is er over van de Russische oppositie na de dood van Navalny? Nieuwsuur maakte er deze video over:

'Levens van mensen door overheidsfalen vermorzeld, kan morgen weer gebeuren'

1 month ago

Door overheidsfalen zijn levens van mensen vermorzeld en dat kan morgen weer gebeuren als de overheid niet fundamenteel anders naar de grondrechten van mensen gaat kijken. Daarvoor waarschuwt de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid die vorig jaar zo'n veertig (oud-)politici, ambtenaren, slachtoffers en andere betrokkenen verhoorde.

Fouten van mensen mogen niet meer als fraude behandeld worden en mensen moeten makkelijker met de overheid in contact komen, luiden aanbevelingen van de commissie. Want uit de gesprekken rijst volgens de commissie een beeld waarbij de overheid blind was voor "mens en recht".

"Zowel kabinet als het parlement heeft gefaald, uitvoerende diensten hebben onrechtmatig gehandeld en de rechtspraak is tekortgeschoten. In een verhard politiek en maatschappelijk klimaat zijn grondrechten van mensen geschonden en is de rechtstaat terzijde geschoven. Daardoor zijn levens van mensen in de vernieling geraakt."

Op meerdere plekken in overheidsdiensten werd nationaliteit als risicofactor in systemen geregistreerd. "Hiermee is het recht op gelijke behandeling geschonden."

"De overheid is zich op gaan stellen als tegenstander van burgers" zei commissievoorzitter Van Nispen bij de presentatie van het rapport. "En het schokkende is dat het niet meer schokkend is".

Patronen zijn volgens de commissie nog steeds aanwezig waardoor een volgend schandaal "zomaar weer kan gebeuren".

Om dit te voorkomen zal de overheid "fundamenteel anders" naar mensen en de onderlinge verhoudingen in de rechtstaat moeten gaan kijken. Er moet meer aandacht komen voor het eerbiedigen van grondrechten en het waarborgen van de beginselen van de rechtsstaat.

Wat het volgens de commissie "des te erger maakt" is dat de aanbevelingen niet nieuw zijn, maar er te weinig gebeurde. "Veel is al eerder gezegd, opgeschreven of voor gewaarschuwd. Dat maakt het des te erger dat niet is ingegrepen."

Het eindrapport werd vanmiddag gepresenteerd:

Sommige fouten zitten al bijna twintig jaar in wet- en regelgeving. Daarmee is volgens de commissie een basis voor veel ellende gelegd. Het leidde er onder meer toe dat het onderscheid tussen bewuste fraude en het maken van fouten is verdwenen. Mensen die een foutje maakten, kregen het stempel fraudeur.

Vervolgens konden zij voor de bescherming van hun rechten niet rekenen op de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. De uitvoerende macht had te weinig oog voor de gevolgen van besluiten voor mensen, en de rechtgevende macht negeerde de schrijnende gevallen.

Ook Kamerleden en journalisten faalden

Een combinatie van ondoordachte bezuinigingen, dwingende financiële kaders en perverse prikkels leidde tot een verharding van het fraudebeleid. De politiek maakte financiële keuzes maar dacht niet na over de gevolgen en liet dit over aan uitvoeringsinstanties.

De Tweede Kamer stemde in met kwalitatief slechte wetten en liet vervolgens na om fouten in wetten te herstellen. Volgens de commissie was er ook een wisselwerking tussen Kamerleden en journalisten waarin ze op dit onderwerp het slechtste in elkaar naar boven hebben gehaald. De commissie spreekt van een "aanjagende rol" in de verharding van het beleid.

Kranten schreven bijvoorbeeld regelmatig artikelen met koppen in chocoladeletters over fraude. Er ging "disproportioneel" veel aandacht naar wat er misging in de sociale zekerheid, helemaal als er mensen met een migratieachtergrond bij betrokken waren, staat in het rapport. Voorbeeld is de zogeheten 'Bulgarenfraude' in 2013, waarbij onterecht toeslagen werden opgestreken.

'Papegaaiencircuit'

Politiek en journalistiek reageerden verontwaardigd. Uiteindelijk bleek er in veel gevallen geen sprake te zijn van bewuste fraude, maar van nalatigheden. Bulgaren die echt gefraudeerd hadden werden in veel gevallen daarvoor veroordeeld.

In de dynamiek tussen de media ontstond er ook een "papegaaiencircuit", waarbij iedereen elkaar napraatte. Daardoor kwam het al gauw tot een mediahype, terwijl de werkelijkheid over de fraude veel genuanceerder lag, concludeert de commissie.

De overheid moet dus volgens de commissie "fundamenteel anders" naar grondrechten van mensen gaan kijken. Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat mensen weer makkelijker in contact moeten kunnen komen met de overheid en recht hebben op persoonlijk contact.

Ook moet er meer laagdrempelige toegang tot juridische bijstand zijn. En mensen mogen bij een fout niet als fraudeur worden bestempeld en behandeld.

'Serieus oppakken'

Volgens de commissie moet er meer geld en middelen naar instellingen die daar zorg voor dragen. Zo zegt de commissie in zijn aanbevelingen onder meer dat het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens (de toezichthouder die zich sterk maakt voor het recht op bescherming van persoonsgegevens) omhoog moet naar 100 miljoen. Ook moeten er ruimere 'criteria' komen voor de rechtsbijstand en meer middelen voor menselijk maat en contact bij overheidsinstanties.

De dubbele pet van de Raad van State als wetgevingsadviseur en hoogste bestuursrechter moet verdwijnen. De Raad van State moet enkel fungeren als adviesorgaan van de wetgever. Daarom moet bestuursrechtspraak worden ondergebracht bij de rechterlijke macht.

Ook de ondersteuning van Kamerleden moet worden uitgebreid. Op Kamerleden rust volgens de commissie een "zware verantwoordelijkheid" om de wetgevende en controlerende rol goed in te vullen. De commissie doet een dringende oproep aan Kamerleden om dit "serieus op te pakken".

Japanse maanlander maakt weer contact met aarde

1 month ago

De Japanse maanlander SLIM heeft weer contact gemaakt met de aarde. Dat schijft ruimtevaartagentschap JAXA op X. Gevreesd werd dat de maanlander de koude maannacht niet zou overleven.

SLIM landde in januari op de maan, maar was tijdens de landing op zijn kant terechtgekomen. Daardoor stonden de zonnepanelen de verkeerde kant op gericht en kon het geen nieuwe energie opwekken. JAXA nam de beslissing om de maanlander uit te schakelen, totdat de hoek van het zonlicht was veranderd.

Toen SLIM weer even zonlicht kon opvangen, lukte het om foto's door te sturen naar aarde. Dat contact duurde maar even, de lander werd weer in slaapstand gezet toen de maannacht begon. Dat is een periode van twee weken waarin de maan in volledige duisternis is gehuld, terwijl de temperatuur daalt naar zo'n 130 graden onder nul.

Gevreesd werd dat het contact met SLIM niet hersteld kon worden na de maannacht. JAXA zei toen dat de lander "niet ontworpen is voor de barre maannachten".

Contact van korte duur

Vandaag maakt het Japanse ruimtevaartprogramma Jaxa bekend op X dat het weer contact heeft met de lander. Kort daarna is de communicatie met SLIM weer beëindigd omdat de temperatuur van de communicatieapparatuur aan boord erg hoog was door het starten van de maanmiddag. JAXA zegt dat er voorbereidingen worden getroffen om de activiteiten van de lander te hervatten wanneer de temperatuur genoeg gedaald is.

Met de landing van SLIM was Japan het vijfde land dat er in slaagde om een ruimtevaartuig naar de maan te brengen. SLIM is ongeveer zo groot als een personenauto en is naar de maan gestuurd om maangesteente te onderzoeken. Ook moet het onderzoeken of er water aanwezig is. Dat is van belang als mensen in de toekomst een ruimtestation op de maan willen vestigen.

Brand in hotel Steenwijk waar Oekraïners worden opgevangen

1 month ago

In het Fletcher Hotel in Steenwijk, waar 72 Oekraïners worden opgevangen, is vanochtend brand uitgebroken. Zeker één hotelkamer stond in brand. De brand is inmiddels onder controle.

De oorzaak van de brand is nog niet bekend. Volgens de Veiligheidsregio zijn er drie mensen gewond geraakt. Een van hen is naar het ziekenhuis gebracht.

Het hotel is niet meer volledig bewoonbaar door de rookschade. Voor de opvang van de Oekraïners die in het hotel verbleven moet een nieuwe locatie worden gezocht.

De brand brak om 11.45 uur uit en werd al snel door de brandweer opgeschaald naar 'zeer grote brand'. De brandweer zette onder meer twee hoogwerkers in. Er is ook een traumahelikopter geland.

Brandweerlieden uit de regio werden opgeroepen om te helpen met blussen.

Hermelijn blijft sneeuwwit in zachte Nederlandse winters, en dat is een probleem

1 month ago

Zoals Lapland de sneeuwhaas en de poolvos rijk is, heeft Nederland de hermelijn: het enige dier in onze natuur dat nog elke winter een sneeuwwitte camouflage heeft. Dat blijkt een probleem door klimaatverandering.

Want ondertussen loopt de winter op zijn einde zonder dat er veel sneeuw te zien is geweest. Er was in ieder geval geen vlok te bekennen in de recordzachte februari.

Die witte vacht herinnert dan ook aan een tijd lang geleden, toen Nederlandse winters koud en sneeuwrijk waren. In die tijd bood de witte vacht een goede schutkleur. Hoe goed precies hebben Nederlandse wetenschappers recent onderzocht in Noord-Zweden.

Opvallende vacht maakt kwetsbaar

In besneeuwd en onbesneeuwd landschap hingen ze bruine en witte bewegende knuffels op. De contrasterende kleuren werden door roofdieren eenvoudig opgepikt.

"Uit ons nieuwe onderzoek blijkt dat het voor soorten een grote impact heeft als ze in de natuur de verkeerde kleur hebben", zegt Tim Hofmeester van de Zweedse Universiteit voor Landbouwwetenschappen.

Het onderzoek in Zweden ging over de sneeuwhaas, maar in Nederland willen dezelfde onderzoekers zich nu richten op de hermelijn. Ook die heeft door de opwarming van het klimaat waarschijnlijk vooral nadeel van de witte wintervacht, zegt onderzoeker Joris Cromsigt, naast de Zweedse universiteit ook verbonden aan de Universiteit Utrecht.

"Je zou verwachten dat hermelijnen 's winters minder succes hebben met jagen en dat ze bovendien kwetsbaarder zijn om zelf bejaagd te worden." Hermelijnen vangen onder andere muizen en konijnen, maar kunnen zelf ten prooi vallen aan bijvoorbeeld loslopende katten en vossen.

Stilletjes verdwijnen

De hermelijnpopulatie gaat dan ook achteruit in Nederland. De Zoogdiervereniging is zelfs bevreesd dat de hermelijn "stilletjes uit Nederland verdwijnt" en heeft 2024 uitgeroepen tot jaar van de hermelijn.

Die achteruitgang kent meerdere oorzaken. Zo zijn er steeds minder konijnen en verdwijnen brede rietkragen, waar kleine marters (wezel, hermelijn, bunzing) graag in leven. Toch gaat de hermelijn sneller achteruit dan z'n kleinere neefje, de wezel, die in Nederland het hele jaar door bruin is. Het vermoeden is dan ook dat zachte winters een extra klap zijn.

Kan de hermelijn zich daar niet aan aanpassen? Door bijvoorbeeld later te verkleuren? Daar is nog geen sprake van, ontdekte hermelijnexpert Matthijs Smaal. Hij bouwde een speciale cameraval om hermelijnfoto's te kunnen maken. "Gewone wildcamera's werken met infraroodbeeld, maar de witte vacht is zo reflectief dat de sensor de hermelijn niet oppikt."

Dankzij de foto's van Smaal is duidelijk geworden dat hermelijnen in Nederland nog steeds wit worden rond 1 december en pas begin maart weer langzaam verkleuren naar hun zomervacht.

Dat bevestigt het vermoeden dat 'de schakelaar in het DNA' die het verharen inzet niet reageert op temperatuur, maar op het korter worden van de dagen, zegt Maurice La Haye van de Zoogdiervereniging. "En die daglengte blijft hetzelfde, ook als de temperatuur steeds verder oploopt."

Meerdere experts delen dat vermoeden. Alleen Dick Klees denkt dat de hermelijn naast daglengte óók op temperatuur reageert. Dat verklaart volgens hem "kwakkelhermelijnen": sommige hermelijnen worden niet volledig wit, maar behouden wat bruine haartjes, vooral op de schedel.

Wat is dan de toekomst van onze hermelijnen? "De tijd zal het leren", zegt zoogdieronderzoeker Carola van den Tempel. "Als er hermelijnen bruin blijven in de winter, zouden die via natuurlijke selectie de overhand kunnen krijgen."

Emily Mensink van de Zoogdiervereniging hoopt dat de witte hermelijn, ooit zo geliefd voor koningsmantels, ook behouden kan blijven als die evolutie uitblijft. Daarvoor moet het landschap weer geschikt worden gemaakt. "Het belangrijkste is dat bestaande leefgebieden worden verbonden en uitgebreid zodat hermelijnen onderling contact houden en voldoende voedsel kunnen vinden", zegt de vrijwilliger van de werkgroep kleine marters.

De beste kans om een witte hermelijn tegen te komen heb je nog in de Zaanstreek en in natuurgebied de Onlanden, bij de stad Groningen. Maar dan wel vóór de derde week van maart. Daarna zijn de dagen alweer zo lang, dat de hermelijn de winterjas uit heeft.

Wachtlijsten stroomnet vol met spookaanvragen van bedrijven

1 month ago

Wachtlijsten voor aansluitingen op het stroomnet staan vol met aanvragen van bedrijven die misschien helemaal geen gebruik gaan maken van die aansluiting. Dat schrijft Het Financieele Dagblad. Bedrijven doen vaak meerdere aanvragen voor een aansluiting, of doen aanvragen 'voor de zekerheid', terwijl die uiteindelijk overbodig blijken.

Op dit moment staan 9400 ondernemers op de wachtlijst om te worden aangesloten op het stroomnet, meldde branchevereniging Netbeheer Nederland vorige week. Afgelopen zomer waren dat er nog 6000. De netbeheerders kunnen de hoeveelheid aanvragen niet aan, waardoor grootverbruikers op een wachtlijst komen te staan.

Vanwege die wachttijden doen bedrijven ook aanvragen die ze waarschijnlijk helemaal niet nodig hebben. "Het komt voor dat bedrijven twee of drie aanvragen bij verschillende netbeheerders tegelijkertijd doen", beaamt Theo Scholte, woordvoerder van Netbeheer Nederland.

Netbeheerders noemen dit fenomeen 'handdoekje leggen', naar het gebruik om op vakantie een strandbed te reserveren door er een handdoek op te leggen. Hoe langer de wachtlijst, hoe groter de kans dat ondernemers voor de zekerheid maar meerdere aanvragen doen.

Vertekend beeld

Netbeheerders zeggen tegen het FD dat de 'zombieaanvragen' een vertekend beeld geven van de omvang van het probleem van netcongestie en van de plaatsen waar netbeheerders het beste kunnen investeren. De beheerders willen maatregelen om dit soort aanvragen van de wachtlijsten te weren.

"Op dit moment hebben we niet zoveel middelen om de aanvragen op echtheid te beoordelen. Daarom doen we een moreel beroep op de aanvragers om zo veel mogelijk een realistische aanvraag te doen. Daarbij kunnen zij in gesprek gaan met de netbeheerder", zegt Scholte.

De wachtlijsten hebben een 'zelfversterkend effect', zegt de woordvoerder tegen het FD. Wanneer de bedrijven aan de beurt zijn voor de aansluiting, blijkt die soms niet meer nodig.

Opschonen wachtlijsten

Het is onduidelijk hoeveel van de aanvragen eigenlijk overbodig zijn, maar aanvragen van batterij-exploitanten geven wel een beeld van het probleem. Die bedrijven hebben gezamenlijk 68 gigawatt aangevraagd terwijl er in 2030 maar voor 10 gigawatt aan vermogen nodig is, volgens Tennet.

Klimaatminister Jetten is al in gesprek met netbeheerders en toezichthouder Autoriteit Consument en Markt over het opschonen van de wachtlijsten.

NOS op 3 maakte deze explainer over het volle stroomnet:

Wedstrijd kerstboomwerpen ontmaskert verzekeringsclaim Ierse vrouw

1 month ago

Een Ierse vrouw die stelde niet meer te kunnen werken door een auto-ongeluk kan fluiten naar een schadevergoeding van 750.000 euro. Ze zei dat ze door de pijn niet meer kon werken, maar liep tegen de lamp toen de rechtbank ontdekte dat ze de eerste prijs had gewonnen bij een wedstrijd kerstboomwerpen.

De vrouw van 36, Kamila Grabska, was naar eigen zeggen zo gewond geraakt na het ongeluk in februari 2017 dat ze chronische pijn had. Maar in januari 2018 stond ze in een nationale Ierse krant, met de eerste prijs bij het kerstboomwerpen in de hand.

De wedstrijd was twee dagen voor ze haar huisarts vertelde dat ze niets meer kon tillen. Grabska zei constante rug- en nekklachten te hebben overgehouden aan het auto-ongeluk. Ze zegde uiteindelijk haar baan op en vroeg een uitkering aan.

'Kerstboomwerpen vergeten'

Volgens haar huisarts had ze echter alleen lichte verwondingen en moest ze drie tot zes maanden revalideren. De advocaat van de verzekeringsmaatschappij vroeg haar tijdens de zitting of ze bij een van de vele doktersbezoeken ook het kerstbomenevenement had genoemd. "Nee, dat was ik vergeten", zei de vrouw.

Ze voegde eraan toe dat haar brede glimlach op de foto niet betekende dat ze geen pijn had. "Ik probeerde gewoon een normaal leven te leiden", vertelde ze de rechter.

Tegen de rechtbank hield de vrouw vol dat ze elke dag pijn heeft. Op goede dagen kan ze wandelen met haar kinderen, maar op slechte dagen moet ze naar eigen zeggen in bed blijven en haar man vragen om medicatie te brengen.

De rechter ging niet in mee in dat verhaal: "Het is een heel grote kerstboom en hij wordt met een zeer behendige beweging gegooid. De beelden spreken de claim volledig tegen."

'Compleet overdreven '

Naast het kerstboomwerpen kreeg de rechtbank een video te zien waarin de vrouw anderhalf uur speelde met haar dalmatiër. De video, die begint met haar hond die zijn behoefte doet, laat een trainingssessie zien waarin ze veel bukt, de hond oppakt en touwtje trekt met de dalmatiër.

"Dalmatiërs zijn grote honden en mevrouw Grabska laat veel kracht en behendigheid zien. Ik kan niet anders dan concluderen dat de claim compleet overdreven is." De rechter heeft de zaak daarom verworpen.

Ook Denemarken stopt onderzoek naar opblazen Nord Stream

1 month ago

Na Zweden staakt ook Denemarken het onderzoek naar het opblazen van de Nord Stream-gasleidingen in 2022. Dat betekent dat alleen Duitsland nog probeert de toedracht van de sabotage op de bodem van de Oostzee te achterhalen.

Hoewel de explosies in de Deense en Zweedse economische zones van de Oostzee waren, zegt de Deense politie dat er onvoldoende aanknopingspunten zijn om een strafzaak in Denemarken te beginnen. Om die reden wordt het Deense onderzoek stopgezet.

Eerder deze maand besloot Zweden hetzelfde, met als reden dat er geen aanwijzingen zijn dat Zweedse burgers bij de aanslag betrokken waren. Daarom zou de Zweedse rechter niet bevoegd zijn om hierover te oordelen. De Zweedse autoriteiten beloofden hun onderzoeksresultaten over te dragen aan Duitsland.

Miljardenproject

Via Nord Stream 1 exporteerde Rusland sinds 2012 gas naar Duitsland. Nord Stream 2 was klaar om in gebruik te worden genomen, maar wachtte nog op goedkeuring van Duitsland. De aanleg ervan heeft miljarden gekost.

In september 2022, ruim een half jaar na de Russische inval in Oekraïne, werden de leidingen op de zeebodem door onbekenden opgeblazen. Dat gebeurde op een diepte van ongeveer honderd meter. Rusland en Oekraïne wezen naar elkaar.

Alles wijst op Oekraïne

Intussen zijn er allerlei aanwijzingen dat Oekraïne verantwoordelijk was voor de sabotage. Uit onderzoek van diverse Europese media, waaronder de NOS en Nieuwsuur, bleek in september 2023 dat de Duitse onderzoekers ervan uitgaan dat het zeiljacht Andromeda een rol heeft gespeeld bij de aanslag.

Die boot was gehuurd door een Pools bedrijf, waarachter een Oekraïense zakenman schuilgaat. Ook een andere Oekraïner zou bij de huur zijn betrokken. Verder staat vast dat de twee telefoons die aan boord van de Andromeda waren, later ook in Oekraïne zijn geweest.

Duitse bronnen dicht bij het onderzoek erkennen dat alles naar Oekraïne wijst, maar zeggen dat daar nog geen sluitend bewijs voor is. Het is vrij zeker dat de aanslag vanaf de Andromeda is gepleegd, maar het valt niet helemaal uit te sluiten dat Rusland de opdrachtgever was.

Haagse 'horrorpollers' na tientallen ongelukken vervangen door camera's

1 month ago

Op de busbaan waar de beruchte Haagse 'horrorpollers' stonden, moeten camera's voortaan voorkomen dat automobilisten er rijden. Na tientallen ongelukken kiest de gemeente ervoor de beweegbare obstakels weg te halen.

De weg is alleen bedoeld voor lijnbussen en hulpdiensten: de palen zakken daarvoor automatisch in de grond. Het gebeurde echter geregeld dat auto's achter zo'n voertuig aan reden. Het gedeelte bij het ziekenhuis wordt veel gebruikt als sluiproute.

Als de paal dan omhoogkwam voordat het voertuig eroverheen was, leverde dat veel schade op. Naast de schade voor de automobilist kostte het de gemeente per keer zo'n 7000 euro, schrijft Omroep West: de optelsom van de reparatie van de poller, het opruimen van olie op het wegdek en arbeidsloon.

In totaal botsten zo meer dan vijftig auto's op de horrorpollers.

De gemeente zette verkeersregelaars in, plaatste waarschuwingsborden en verfde de aanduiding 'Lijnbus' op het wegdek om dat te voorkomen. Toch bleven er aanrijdingen plaatsvinden.

Daarom werden de pollers vorig jaar buiten werking gesteld. Het resulteerde erin dat het doorrijverbod massaal werd overtreden. Verslaggevers van de regionale omroep noemden de Escamplaan een 'racebaan'.

Om dat tegen te gaan, plaatste de gemeente camera's. Dat gebeurde al in mei, maar toen mochten ze nog niet aan. "Ze voldeden nog niet aan de interne toetsing en de privacywetten", zegt een woordvoerder.

Nu is het allemaal rond. Auto's die het doorrijverbod negeren, krijgen de komende twee weken een waarschuwing. Daarna kunnen ze een boete van 120 euro verwachten. Het gaat volgens de gemeente om een proef van twee jaar.

Consumentenbond sleept reisaanbieders met 'misleidende advertenties' voor de rechter

1 month ago

Een week in Turkije of een reis naar New York voor een paar honderd euro: online lijken vakantiedeals relatief goedkoop, maar er zitten heel wat addertjes onder het gras, merkt de Consumentenbond. Het gaat daarom reisaanbieders dagvaarden als ze "misleidende advertenties" op hun website laten staan.

Volgens de organisatie is er met twee derde van de onderzochte reisaanbiedingen iets mis: zo ontbreekt belangrijke informatie, of komen er verplichte kosten bij na het boeken.

De bond heeft bijna alle reisaanbieders een brief gestuurd: als de organisaties niet binnen twee weken álle onvermijdbare kosten bij de prijs vermelden en zorgen dat de omschrijvingen kloppen, volgt een rechtszaak. Alleen Corendon krijgt geen aanmaning, daar waren weinig misstanden.

Düsseldorf wordt Brussel

Vorig jaar was er met 83 procent van de reisaanbiedingen wat mis, volgens de Consumentenbond. Zo liepen consumenten die een cruise boekten bij The Travel Club aan tegen verplichte servicekosten van 415 euro. De ANWB bracht onvermelde havengelden van 120 euro in rekening bij een fietscruise in Kroatië. Al die verplichte kosten moeten volgens de Consumentenbond in de aanbiedingsprijs zitten of daar direct bij staan.

Ook essentiële informatie ontbreekt in sommige advertenties. Zo blijkt een 'directe vlucht' toch een overstap te bevatten, of worden luchthavens niet vermeld.

"Dan vertrekt je vlucht ineens vanuit Düsseldorf en kom je terug in Brussel," zegt woordvoerder Babs van der Staak van de Consumentenbond tegen de NOS. "Probeer dan maar midden in de nacht terug naar huis te gaan, terwijl je auto nog in Duitsland staat."

Teleurstellende verbetering

Na het onderzoek beloofden alle gecontroleerde reisorganisaties verbetering. "Dat er nu bij 66 procent van de aanbieders iets rammelt en iets niet klopt, is een lichte verbetering, maar wij vinden het teleurstellend", zegt Van der Staak. "Consumenten vertrouwen op dergelijke aanbiedingen en prijzen en als er onverwachte kosten optreden tijdens het boekingsproces is dit misleidend."

Directeur Sandra Molenaar van de Consumentenbond is bovendien teleurgesteld dat vereniging van reisondernemingen ANVR reisaanbieders adviseert slechts om 'daar waar toepasbaar' de regels te volgen, vertelt ze in een persbericht. "Met zo'n slappe reactie valt er op korte termijn weinig verbetering te verwachten. Daarom stappen we naar de rechter."

Het afgelopen jaar heeft de Reclame Code Commissie in procedures tegen verschillende aanbieders, zoals Prijsvrij en D-reizen, de Consumentenbond in het gelijk gesteld. Toezichthouder ACM deelde boetes uit en geeft aan dat er meerdere zaken lopen om reisaanbieders te dwingen tot duidelijkere prijsvermelding.

Politie zet traangas in tegen rellende boeren in Brussel

1 month ago

Protesterende boeren hebben in Brussel chaos aangericht. Op verschillende plekken is brand gesticht en een groep relschoppers bekogelde de politie met dranghekken, verkeersborden en -paaltjes, vuurwerk en flessen. De politie heeft traangas ingezet.

De boeren protesteren tegen het Europese landbouwbeleid. Vanochtend braken trekkers door meerdere wegblokkades. Demonstranten staken autobanden en hooibalen in brand en stortten mest in de straten.

Ook zouden ze de politie met vloeibare mest hebben bestookt en een van de gebouwen van de Europese instellingen hebben bekogeld met eieren. De politie probeert de branden te blussen met een waterkanon.

Druk

De Europese ministers van Landbouw komen vandaag bijeen in Brussel om de zorgen van de boeren in Europa te bespreken. Afgelopen nacht reden de eerste boeren met trekkers de stad in om de ministers onder druk te zetten met verzachtende maatregelen te komen.

Rond 11.30 uur telde de Brusselse politie zo'n 900 trekkers in de stad, schrijft de Vlaamse nieuwssite VRT. Tussen de trekkers zijn ook voertuigen uit Italië en Spanje.

De boeren staken banden en hooibalen in brand bij gebouwen van de EU:

In meerdere lidstaten gingen boeren de afgelopen tijd de straat op om te demonstreren. Onder druk van de protesten heeft de Europese Commissie verschillende maatregelen van tafel gehaald. Zo hoeven boeren het pesticidengebruik niet meer te halveren voor 2030. Een ander plan om agrarische grond verplicht braak te laten liggen sneuvelde ook al in reactie op eerdere protesten.

De landbouwministers praten vandaag over verdere versoepelingen die de Europese Commissie vorige week voorstelde. De plannen, die moeten leiden tot minder administratieve lasten voor boeren, moeten komende maand worden aangenomen.

In juni zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement en de steun voor boeren is belangrijk in de campagnes van partijen. Middenpartijen zijn bang stemmen te verliezen aan radicaal-rechtse partijen die inspelen op de sentimenten onder boeren. Door de boeren tegemoet te komen, hopen ze de rechtse partijen wind uit de zeilen te halen.

De boeren maken zich onder andere zorgen over een vrijhandelsovereenkomst met Zuid-Amerikaanse landen, die de goedkope import van agrarische producten uit die landen stimuleert. In die landen gelden over het algemeen minder strenge regels voor de landbouw, waardoor de productie makkelijker en goedkoper is. Europese boeren zijn daardoor bang te maken te krijgen met oneerlijke concurrentie.

'Niet onze manier'

De Vlaamse Boerenbond neemt afstand van de manier waarop de boeren hun onvrede uiten. "De protestacties in Vlaanderen zijn de voorbije weken altijd sereen en veilig verlopen. Wat we vandaag in Brussel zien, staat in schril contrast. Dit is niet onze manier van actievoeren", zegt een woordvoerster tegen VRT.

Na afloop van de vergadering van de ministers zullen de Belgische minister David Clarinval, die de vergadering voorzit, en de Europese commissaris voor Landbouw, Janusz Wojciechowski een delegatie van jonge boeren ontvangen, schrijft VRT.

In deze video leggen onze correspondenten uit waarom boeren uit veel EU-landen juist nu in actie komen:

Meisjes in Afghanistan mogen niet meer bellen naar de radio van de Taliban

1 month ago

In Khost, een provincie in het zuidoosten van Afghanistan, mogen meisjes niet meer bellen naar radio- en televisiezenders. Daarvoor waarschuwen de Taliban in die provincie met een brief, schrijft het Afghanistan Journalists Center, een website die schrijft over hoe het is gesteld met de persvrijheid in Afghanistan.

De waarschuwing is gericht aan radio- en televisiezenders in die regio. Zij mogen geen meisjes meer laten horen die inbellen in hun programma's. Houden ze zich daar niet aan, dan gaan de autoriteiten over tot vervolging.

Sinds 2021, toen de Taliban weer aan de macht kwamen, is het voor meisjes verboden om onderwijs te volgen na de basisschool. Daarnaast zijn onder meer parken en sportscholen verboden voor vrouwen. Ook mogen ze alleen naar buiten met bedekt gezicht en onder begeleiding van een mannelijk familielid.

Les via de radio

Doordat vrouwen worden uitgesloten van deelname aan de maatschappij, zijn media een grotere rol gaan spelen in het leven van meisjes en vrouwen. Zo worden er op steeds meer radiozenders in het land educatieve programma's uitgezonden speciaal voor meisjes. Zonder dat ze naar school mogen krijgen ze zo alsnog les.

Op de radiozenders wordt ook gesproken over psychische gezondheid bij vrouwen. Er wordt bijvoorbeeld advies gegeven aan vrouwen die kampen met mentale klachten.

Een van de zenders die lesgeeft aan vrouwen, is Radio Begum, die deels wordt betaald met EU-geld. De zender bereikt bijna zes miljoen mensen in negentien Afghaanse provincies. 63 procent van de luisteraars is vrouw.

Een van de vaste luisteraars van de zender, Fatima van 15 jaar, zegt tegen UNESCO dat de radiozender "een soort school is" voor haar en de radiopresentatoren, ook vrouwen, "een soort vrienden" zijn.

Morele corruptie

De politiechef van de Taliban in de provincie Khost, Abdul Rasheed Omari, schrijft in de brief dat sommige radiozenders morele corruptie promoten, zoals het uitzenden van schoollessen of sociale programma's waarbij veel meisjes betrokken zijn. Hij zegt dat meisjes illegaal worden betrokken in de programma's en dat dat islamitische waarden schendt.

Afghan Journalists Center noemt het "ongekend" dat de politiechef van de Taliban de brief heeft gestuurd. Ze veroordelen de dreiging om journalisten te vervolgen en roepen op om het verbod op te heffen.

Goederentrein met 53 wagons 70 kilometer op hol door India

1 month ago

De staatsspoorwegmaatschappij in India is een onderzoek gestart naar het op hol slaan van een goederentrein. De trein legde gistermorgen in het noorden van het land meer dan 70 kilometer af zonder machinist.

Volgens The Times of India was de trein met 53 wagons met brokken steen onderweg naar een plaats in de deelstaat Punjab, toen hij op een station halt hield omdat de machinist en zijn assistent aan een pauze toe waren. Toen moet er iets mis zijn gegaan.

Indiase media melden dat de bemanning vergat om de motor uit te zetten en de remblokken te plaatsen. Terwijl de twee aan de thee gingen, begon de trein weer te rijden. De snelheid liep op tot bijna honderd kilometer per uur.

De dolle rit van de trein werd gefilmd door omstanders:

De trein passeerde vijf stations. Doordat de spoorwegovergangen dichtgingen vielen er geen slachtoffers. Ook werden andere treinen omgeleid om botsingen te voorkomen.

Pas toen de snelheid terugliep omdat de trein tegen een helling op moest, kon een spoormedewerker aan boord klimmen en aan de noodrem trekken.

PostNL wil langer de tijd om brieven te bezorgen

1 month ago

Postbedrijf PostNL wil langer de tijd krijgen om brieven te bezorgen. Het bedrijf wil dat twee dagen toegestaan wordt in plaats van binnen 24 uur zoals nu verplicht is. Op termijn wil het bedrijf brieven binnen drie dagen gaan bezorgen.

Bestuursvoorzitter Herna Verhagen deed die oproep bij de presentatie van de jaarcijfers van het bedrijf.

Het lukt het bedrijf niet om brieven in Nederland op tijd te bezorgen, voornamelijk vanwege een personeelstekort bij bezorgers. Eind vorig jaar kwam 82 procent van de brieven op tijd, terwijl het bedrijf verplicht is om 95 procent op tijd te bezorgen.

Boete

Jarenlang heeft het bedrijf aanpassingen gedaan in het netwerk om te voldoen aan de regelgeving, zegt Verhagen. Meer mogelijkheden om de bedrijfsactiviteiten aan te passen zijn er niet. Verhagen wil dat de postregelgeving verandert om de dienstverlening financieel gezond te houden.

Die regelgeving is niet vrijblijvend. PostNL heeft in 2019 een boete gekregen van de Autoriteit Consument en Markt omdat het bedrijf toen niet 95 procent maar 94 procent van de brieven op tijd bezorgde. Het bedrijf moest toen 2 miljoen euro betalen.

PostNL moet volgens de wet de basisvoorziening van postbezorging in de lucht houden, maar dat is een krimpende markt. Vorig jaar werden er 1,7 miljard brieven verstuurd. Een jaar eerder nog 1,8 miljard. PostNL verwacht dat het aantal brieven dit jaar met 7 tot 9 procent daalt.

Veel klachten

Het ministerie van Economische Zaken zegt in een reactie te zien dat het aantal brieven blijft dalen en dat dat impact heeft op de dienstverlening. Een wetsvoorstel om de Postwet aan te passen is controversieel verklaard, wat betekent dat het nieuwe kabinet er pas mee door mag. Het ministerie gaat in gesprek met postbedrijven en gebruikers, "want uiteindelijk moet zekerheid, betaalbaarheid en kwaliteit voor de Nederlandse consument centraal staan", zegt een woordvoerder van het ministerie.

In de tussentijd moet PostNL wel voldoen aan de nu geldende voorwaarden. ACM ziet daarop toe. Of het bedrijf voor vorig jaar weer een boete kan verwachten wil de toezichthouder nog niet zeggen. ACM maakt zich wel zorgen om de kwaliteit van de bezorging en zegt veel klachten te krijgen. Volgens de toezichthouder gaat de kwaliteit sinds 2014 omlaag en is het geen tijdelijk probleem veroorzaakt door personeelstekort.

Wanneer de postwet wordt aangepast zou ook moeten worden gekeken naar extra kwaliteitsnormen, vindt ACM. Bijvoorbeeld hoe snel aangetekende post bezorgd moet zijn. Nu is daar geen wettelijke norm voor. "Consumenten moeten wel worden beschermd, want PostNL heeft een monopoliepositie", zegt een woordvoerder.

Chinese webshops

Het aantal bezorgde pakketten bleef dit jaar met 343 miljoen ongeveer gelijk aan vorig jaar. Dat is minder dan het bedrijf had verwacht. Vooral de pakketten van binnenlandse webshops bleef achter. Pakketten van internationale webwinkels, uit bijvoorbeeld China, groeiden wel. Het bedrijf verwacht dat dat komend jaar ook doorzet.

PostNL worstelt met de inflatie waardoor de kosten bij het bedrijf oplopen, voornamelijk vanwege loonsverhogingen. Een jaar geleden kondigde PostNL daarom aan honderden kantoorbanen te schrappen om te bezuinigen.

De omzet van PostNL was afgelopen jaar 3,1 miljard euro, ongeveer gelijk aan 2022. Het totaalresultaat bedroeg 47 miljoen euro, in 2022 was dat 66 miljoen euro.

Burgers vermalen door fraudebeleid, enquêtecommissie komt met eindrapport

1 month ago

Vandaag komt de parlementaire enquêtecommissie fraudebeleid met haar eindrapport. De Tweede Kamer zette dit zwaarste onderzoeksmiddel in om het hele fraudebeleid van de overheid te onderzoeken, nadat het toeslagenschandaal aan het licht had gebracht dat burgers ten onder waren gegaan aan het strenge beleid.

Dus wil de Kamer weten: hoe kon dat beleid zo hard en soms zo onrechtvaardig uitpakken? En wie was daar verantwoordelijk voor? Op die vragen moet vandaag een antwoord komen. De enquêtecommissie zal ook voorstellen doen om misstanden in de toekomst te voorkomen.

Vermalen

Vorig jaar verhoorde de enquêtecommissie in vier weken tijd zo'n veertig (oud-)politici, ambtenaren, slachtoffers en andere betrokkenen.

Uit de gesprekken rijst het beeld op van een systeem dat mensen eenvoudig kon vermalen en niet makkelijk kon worden bijgestuurd. Het was opgetuigd vanwege het beeld dat er veel fraude was, terwijl dat in werkelijkheid wel bleek mee te vallen.

Het verhaal van een van de slachtoffers, Milton Moreira Moreno, maakte grote indruk. Zijn moeder kreeg een terugvordering van honderdduizend euro. Hij ging op zijn veertiende aan de slag om bij te dragen.

"Ik wist gewoon: wakker worden is werken", vertelde hij. "Ik wou niet werken. Maar als ik het niet had gedaan, dan hadden we niks. Geen eten, geen kleding, geen voetbal, niks."

Bekijk hier zijn verhaal terug:

Ambtenaren die dit soort schrijnende verhalen voorbij zagen komen waarschuwden. Maar die signalen werden onvoldoende gehoord. Ook bij de politiek kwamen signalen binnen, maar daar werd niet of te laat op gereageerd.

Wat overblijft is een overheid die met regelingen burgers heeft bedoeld te helpen, maar ondertussen groepen burgers door een onwrikbaar fraudebeleid in grote problemen bracht.

Het eindrapport wordt om 13.00 uur gepresenteerd.

Checked
31 minutes 41 seconds ago
NOS Nieuws - Algemeen
NOS Nieuws
Subscribe to NOS Nieuws - Algemeen feed