NOS Nieuws - Algemeen

Femke Halsema krijgt tweede termijn als burgemeester van Amsterdam

1 month ago

Femke Halsema mag nog zes jaar burgemeester van Amsterdam blijven. Dat heeft de Amsterdamse gemeenteraad in een geheime stemming besloten. Er werd al verwacht dat Halsema mocht aanblijven.

Halsema zal nu aanbevolen worden bij de minister van Binnenlandse Zaken. De minister zal haar dan voordragen bij de koning, die Halsema zal herbenoemen als burgemeester voor een nieuwe termijn van zes jaar.

Eerste vrouwelijke burgemeester

De 57-jarige Halsema werd in 2018 de eerste vrouwelijke burgemeester van Amsterdam. Ze volgde waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen op. Daarvoor was Eberhard van der Laan zeven jaar burgemeester van de hoofdstad.

Halsema begon met een gemeenteraad waarin haar partij GroenLinks net, voor de eerste keer ooit, de grootste partij was geworden. Haar tijd als burgemeester begon roerig. Zo overleefde ze in 2020 een motie van wantrouwen, nadat ze de politie niet had laten ingrijpen bij een Black Lives Matter-protest tijdens de eerste lockdown in de coronacrisis.

"Amsterdam ligt als eigenzinnige hoofdstad onder een vergrootglas en beslissingen die je in een oogwenk moet nemen kunnen grote gevolgen hebben voor het leven van inwoners," zei ze zelf over haar loopbaan als burgemeester in september. Ze zei dat ze zichzelf daarom heeft moeten trainen in "terughoudendheid" en "gematigdheid".

Halsema zette zich de afgelopen jaren in voor de stadsdelen Nieuw-West en Zuidoost, waar meer armoede is dan in de rest van de stad. Ook nam ze stappen om het massatoerisme naar Amsterdam te beperken: zo maakte ze zich hard voor het weren van toeristen uit coffeeshops.

Ook nam ze vaak een duidelijk standpunt in tegen antisemitisme, racisme en geweld tegen lhbti'ers en vrouwen.

Stikstofbeleid draagt nauwelijks bij aan doelen, blijkt uit onderzoek

1 month ago

Het stikstofbeleid dat kabinetten hebben ingezet sinds 2021 helpt de natuur, maar het draagt nauwelijks bij aan het halen van de stikstofdoelen. Er zal dus aanzienlijk meer moeten gebeuren om de stikstofbelasting in natuurgebieden substantieel te verminderen. Dat blijkt uit een analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving, de Wageningen Universiteit en het RIVM.

De onderzoekers hebben enkel gekeken naar beleid dat al concreet is uitgewerkt. Plannen die nog in de pijplijn zitten, zoals de voorstellen van de provincies voor het landelijk gebied, zijn dus niet meegenomen in het onderzoek.

Beleid draagt nog maar voor een kwart bij

Gemiddeld daalt de overschrijding van de stikstofneerslag die de natuur aan kan in gevoelige gebieden met een derde tussen 2021 en 2030, verwachten de onderzoekers. Dat is vooral toe te schrijven aan ontwikkelingen in het buitenland, die goed zijn voor 45 procent van de daling, bijvoorbeeld doordat de luchtkwaliteit in buurlanden verbetert. Ander al ingezet beleid draagt ook bij, zoals strengere mestregels en schonere auto's.

De extra stikstofmaatregelen, zoals het uitkopen van piekbelasters en de genomen natuurmaatregelen, dragen slechts voor een kwart bij aan deze reductie. Al eerder bleek ook uit een verhaal van de NOS dat het uitkopen van veehouderijen slechts een bescheiden bijdrage levert aan het terugdringen van stikstofuitstoot.

Het ministerie van Landbouw en Natuur zegt dat het nieuwe onderzoek het bestaande beeld bevestigt en dat het inmiddels demissionaire kabinet daarom al bezig is het huidige beleid te intensiveren, maar dat eventuele nieuwe maatregelen aan een volgend kabinet zijn.

Veel maatregelen nog niet uitgewerkt

Dat er nog weinig extra stikstofreductie wordt bereikt, komt onder andere doordat er wel veel over stikstof is gesproken, maar veel maatregelen nog helemaal niet goed uitgewerkt zijn. Zo zijn er nog weinig subsidies of regelingen waar boeren gebruik van kunnen maken. Bovendien zijn er te weinig gegevens over de staat van de natuur bekend, waardoor ook het effect van genomen natuurmaatregelen niet goed bij te houden is.

Wat de doelen bovendien ook moeilijker haalbaar maakt, is dat de stikstofneerslag die de natuur aankan lager bleek te zijn dan eerder gedacht. Zo kan het zijn dat er flink stikstof gereduceerd wordt, maar er toch nog teveel wordt uitgestoten om het doel te halen.

1 procent van de gebieden onder norm

Het percentage stikstofgevoelige natuur dat helemaal niet meer overbelast is, stijgt van 28 procent naar 31 procent in 2030, berekenen de onderzoekers. Maar slechts een deel daarvan kan dus echt aan het stikstofbeleid worden toegeschreven. Al met al is maar in 1 procent van de gebieden het stikstofprobleem opgelost door het ingezette beleid. Het doel van 50 procent schone gebieden komt zonder aanvullende maatregelen dus in de verste verte niet in zicht.

De onderzoekers waarschuwen daarom dat het beleid er niet voor zal zorgen dat er opeens weer veel meer vergunningen verleend kunnen worden. Ze dringen er verder op aan dat er in ieder geval veel beter gekeken moet worden hoe het gaat met de natuur in Natura 2000-gebieden, zodat er data beschikbaar komen over maatregelen die genomen zijn. De provincies, bijgestaan door de recent ingestelde Ecologische Autoriteit, zijn hier onlangs mee begonnen.

Man valt twee kinderen aan met mes in Duisburg

1 month ago

Een man heeft in Duisburg twee kinderen van 9 en 10 jaar aangevallen met een mes. De kinderen raakten volgens de Duitse politie ernstig gewond, de vermoedelijke dader is opgepakt.

De aanval in de Duitse stad was in de buurt van de basisschool van de kinderen, een jongen en een meisje. De twee zouden uit het niets door de 21-jarige verdachte zijn aangevallen met een mes en een zaklamp. Het is niet bekend waarom hij dat deed en of hij de kinderen kende.

De kinderen wisten een nabijgelegen school in te vluchten waar ze eerste hulp kregen van leraren. De gewaarschuwde politie kon na tips van ooggetuigen in de buurt de verdachte oppakken.

De twee slachtoffers liggen nog in het ziekenhuis maar zijn buiten levensgevaar. De forensische recherche deed urenlang onderzoek op de plek van de aanval.

Uitgeverijen eisen miljarden aan advertentiegeld van Google

1 month ago

Een groep van 32 grote Europese uitgeverijen eist 2,1 miljard euro van Google voor vermeend machtsmisbruik met de verkoop van online advertenties. Onder hen zijn de Belgische uitgevers Mediahuis en DPG, in Nederland bekend als eigenaren van titels als De Telegraaf, de Volkskrant en NU.nl. De uitgevers hebben hun miljardenclaim vandaag neergelegd bij de rechtbank in Amsterdam.

De Nederlandse advocaat Jan Bart van de Hel van advocatenkantoor Stek staat de uitgevers bij in de zaak. Volgens hem zijn de uitgeverijen voor advertenties op de websites van hun kranten en nieuwssites met handen en voeten gebonden aan een soort verkoopplatform van Google.

"Het bedrijf heeft 90 tot 100 procent van de advertentiemarkt in Europa in handen, én domineert vraag en aanbod. Hierdoor hebben deze mediabedrijven sinds 2014 honderden miljoenen aan advertentieopbrengsten verloren."

Naast het Belgische Mediahuis en DPG claimen ook nieuwsorganisaties als het Duitse Axel Springer en het Finse Sanoma misgelopen advertentiegeld van Google.

Google, dat vorig jaar een jaaromzet van 65 miljard euro boekte, noemt de rechtszaak "speculatief en opportunistisch", zo laat het bedrijf weten: "Google werkt constructief samen met uitgevers in heel Europa. Onze diensten ontwikkelen zich in samenwerking met deze uitgevers. We zullen dit krachtig en op basis van de feiten bestrijden."

BBB sterkst gegroeid in leden, FvD blijft grootste partij

1 month ago

Van de landelijke politieke partijen zijn de ledentallen van BoerBurgerBeweging (BBB), Partij voor de Dieren en Volt vorig jaar procentueel het meest gestegen. Volgens cijfers van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen groeide BBB met 23,5 procent, tot bijna 13.500 leden op 1 januari van dit jaar.

Het aantal leden van de PvdD nam toe met 22 procent, dat van Volt met 21 procent. Grootste daler was 50Plus (min 12 procent). De cijfers zijn gebaseerd op de opgaven van de partijen zelf.

FvD grootste met 62.000

Forum van Democratie blijft met afstand de partij met de meeste leden: bijna 62.000 (een lichte groei). Op de tweede plaats staat de PvdA met bijna 44.000 (stijging 10,5 procent) en op de derde GroenLinks met een kleine 41.000 leden (groei ruim 20 procent).

PvdA en GroenLinks deden met een gezamenlijke lijst mee aan de Kamerverkiezingen en het Documentatiecentrum wijst erop dat ze, als ze hun partijorganisaties hadden samengevoegd, duidelijk de grootste partij zouden zijn geweest. NSC, dat pas bestaat sinds vorig jaar zomer, had op 1 januari 2024 bijna 10.000 leden en staat daarmee dertiende op de lijst.

Alle vier regeringspartijen verloren

Alle vier partijen die deel uitmaken van het (nu demissionaire) kabinet verloren leden; D66 procentueel het minst, het CDA het meest. Het CDA, dat tot 2019 in leden de grootste partij was, staat nu zevende.

De VVD bezet de tiende plaats. "Opmerkelijk voor de partij die van 2010 tot 2023 de grootste was in de Tweede Kamer en voortdurend de premier leverde", zeggen de onderzoekers. Zoals elk jaar ontbreekt de PVV in het overzicht: het is niet mogelijk lid van die partij te worden.

Het gezamenlijke ledental van de landelijke partijen nam met 3,5 procent toe en kwam uit op 392.000. Het Documentatiecentrum benadrukt dat het aantal leden in verkiezingsjaren bijna altijd stijgt. In totaal was op 1 januari bijna 3 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders lid van een politieke partij.

Strafzaak tegen Pakistanen die volgelingen opriepen tot moord op Wilders

1 month ago

Het Openbaar Ministerie gaat twee Pakistanen vervolgen die hebben opgeroepen om PVV-leider Geert Wilders te vermoorden. Het gaat om een religieus leider van 55 jaar en een politiek leider van 29.

Het OM noemt Wilders niet bij naam, maar het lijdt geen twijfel dat het om de PVV-voorman gaat. In september werd in een andere zaak een Pakistaanse cricketspeler tot twaalf jaar cel veroordeeld wegens poging tot uitlokken van moord op Wilders.

Na de bekendmaking van dat vonnis zei de 29-jarige die nu wordt vervolgd dat hij en zijn publiek die taak (de moord op Wilders) nu op zich moesten nemen.

De 55-jarige man wordt verdacht van poging tot uitlokking van moord op Wilders, nadat hij hiertoe een aantal keren had opgeroepen en had gesteld dat deze daad zou worden beloond in het hiernamaals.

Rechtshulpverzoek

Het Openbaar Ministerie heeft een rechtshulpverzoek gedaan aan Pakistan om de verdachten de dagvaarding te overhandigen. Ook wil het OM de gelegenheid krijgen om de twee mannen te verhoren.

Nederland heeft geen rechtshulpverdrag met Pakistan. Het is dan ook de vraag of Pakistan zal meewerken. In de zaak van de cricketspeler is op rechtshulpverzoeken, ook na herhaalde herinneringen, nooit gereageerd.

De inhoudelijke zittingen zijn gepland op 2 september. Verdachten hebben het recht om bij hun strafzaak aanwezig te zijn, maar ze mogen ook wegblijven. Met de rechtshulpverzoeken voldoet het Openbaar Ministerie aan de wettelijke inspanningsverplichting om verdachten van hun strafzaak op de hoogte te brengen.

Amsterdams zwembad kort ontruimd vanwege 'penetrante' lucht

1 month ago

Het Mercatorbad in Amsterdam-West is vanmiddag enige tijd ontruimd geweest, nadat er in het pand een 'penetrante' lucht werd geroken. Meer dan tien bezoekers kregen daardoor ademhalingsproblemen. Zij mochten na controle door ambulancepersoneel naar huis.

De brandweer meldt op X dat er geen gevaarlijke stoffen zijn aangetroffen.

Kort nadat de geur werd geroken, moesten bezoekers van het zwembad - waaronder een schoolklas - het gebouw verlaten. Zij werden in een naastgelegen gebouw opgevangen, meldt NH. In eerste instantie meldde de brandweer dat het om een chloorlekkage ging, maar die verklaring werd later ingetrokken.

Zwembad weer open

Bezoekers kunnen inmiddels weer terug naar binnen om hun spullen op te halen. Er is verder geen reden tot bezorgdheid, meldt de brandweer via X. Wat de vreemde lucht heeft veroorzaakt, blijft onduidelijk.

Leiders afvallige regio Moldavië vragen Rusland om hulp

1 month ago

De leiders van de afvallige regio Transnistrië in Moldavië hebben Rusland om hulp gevraagd tegen "de toenemende druk" vanuit Moldavië. Volgens hen doet Moldavië de economie in hun regio pijn.

Onder leiding van Vadim Krasnoselski kwam de top van Transnistrië bijeen op een speciaal congres. Er was geen officiële agenda, maar van tevoren werd er druk over gespeculeerd dat de Transnistriërs zich zouden uitspreken voor aansluiting bij Rusland.

President Poetin zou dat verzoek dan morgen, op 29 februari, positief verwelkomen. De Russische leider houdt dan zijn jaarlijkse toespraak tot het parlement, de Doema.

De leiders van Transnistrië hebben vandaag een resolutie aangenomen waarin staat dat ze het Russische parlement zullen oproepen om hen te beschermen tegen de toenemende druk vanuit Moldavië, maar hebben zich daarbij niet uitgesproken over een mogelijke aansluiting bij Rusland.

President Sandu is momenteel op bezoek in Albanië en liet vanuit daar weten dat Moldavië zich blijft inzetten voor een vreedzame oplossing van het conflict met Transnistrië. Al eerder sprak een woordvoerder van de Moldavische regering over een "propaganda evenement" en dat er geen risico op escalatie was.

Waarnemers in het Westen vrezen dat Poetin de hulpvraag van Transnistrië zal aangrijpen om Moldavië te beschuldigen en aan te vallen. De verhouding tussen Moldavië en Rusland is de laatste tijd verslechterd, vooral vanwege de pro-Westerse koers van de regering in Chisinau.

Moldavië ligt ingeklemd tussen Oekraïne en EU-lid Roemenië:

Moldavië is geen lid van de NAVO. Gedurende de oorlog in Oekraïne zijn er met enige regelmaat fragmenten van Russische drones terechtgekomen. President Sandu heeft gezegd dat Rusland de grootste bedreiging vormt voor de veiligheid in Moldavië.

De pro-Russische separatisten in Transnistrië schuiven juist steeds verder op richting Rusland sinds het uitbreken van de oorlog.

Bijna een jaar geleden was Moldavië al even groot in het nieuws vanwege mogelijke Russische inmenging. NOS op 3 maakte toen deze explainer over Moldavië en de regio Transnistrië:

Commissievoorzitter Von der Leyen wil defensiekantoor voor Europa in Kyiv

1 month ago

De Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil een defensiekantoor in het Oekraïense Kyiv opzetten. Dat zei ze vandaag in het Europees Parlement. De realisatie van het kantoor ligt in lijn met het Europese plan voor de nieuwe Defensie Strategie, die volgende week gepresenteerd wordt.

Volgens Von der Leyen brengt een defensiekantoor in Kyiv Europa nog dichter bij elkaar en "krijgen alle lidstaten de kans om te leren van de ervaringen van Oekraïne op het slagveld". In het kantoor zouden 'vernieuwende defensietechnieken' bij elkaar moeten komen. Wat dat precies inhoudt, is niet bekendgemaakt.

De Duitse Von der Leyen, die een tweede termijn als voorzitter ambieert, wil bij de winst van de Europese verkiezingen in juni een Eurocommissaris voor defensie aanstellen. Op die manier hoopt de voorzitter Oekraïne te kunnen blijven steunen in de oorlog met Rusland.

Een aantal EU-lidstaten, waaronder Nederland, heeft onlangs afgesproken het land sowieso te steunen. Dat tienjarige plan met daarin onder meer afspraken over defensie en wederopbouw Oekraïne, staat los van dit Europese plan van Von der Leyen. Ook Duitsland, Frankrijk en Denemarken hebben soortgelijke afspraken gemaakt met Oekraïne.

Uitgelekte plannen

Het defensiekantoor in Kyiv ligt in lijn met het plan voor de zogenoemde Europese Defensie-industrie. Het doel is om de aankopen van militaire systemen vanaf 2035 door de EU te laten doen, in plaats van door afzonderlijke lidstaten. Een deel van de plannen lekte al uit.

Zo staat er in dat investeringen gezamenlijk gedaan moeten worden, zoals ook gebeurt met de inkoop van gas en vaccinaties. Ook zouden er maatregelen getroffen moeten worden om voorraden van grondstoffen veilig te stellen en moet het makkelijker worden om nieuwe samenwerkingen met lidstaten op te zetten. Het plan wordt volgende week gepresenteerd.

Dit is hoe Nederland en Europa ervoor staan op het gebied van de Defensie-industrie:

ASML helpt bij woningbouw vanwege tekort waarvan het zelf medeveroorzaker is

1 month ago

Het komt niet vaak voor dat een groot Nederlands bedrijf een actieve rol wil spelen bij woningbouw. ASML doet dat nu wél. De chipmachinemaker uit Veldhoven gaat garant staan voor woningbouwprojecten die anders moeilijk van de grond komen.

Het is een poging van het bedrijf om zo snel mogelijk iets te doen aan het enorme woningtekort in de regio. Aan dat tekort draagt het bedrijf zelf indirect bij. Van de ruim 42.000 medewerkers werken er 22.000 in Nederland. De meesten werken in de regio Veldhoven. Deels komen die uit Nederland, maar 40 procent komt uit het buitenland.

130 woningen

Vandaag zijn de handtekeningen gezet onder het eerste plan voor de bouw van in totaal 130 woningen in sociale en middenhuur. Die zijn nadrukkelijk niet bedoeld voor de goedbetaalde expats die het bedrijf in steeds grotere aantallen aantrekt. De gedachte is dat die wel een woning weten te vinden.

Dit soort initiatieven moeten de woningmarkt in de regio loswrikken, zo hoopt ASML. "Wij hebben als ASML een impact, een druk op de omgeving, op de maatschappij, hier op de woningmarkt", zegt Frieda Rikkers, projectmanager maatschappelijke betrokkenheid bij ASML. "En daarom zeggen we: we vinden het echt belangrijk om dit te doen."

Het is niet zo dat ASML zelf gaat bouwen, zoals Philips meer dan honderd jaar geleden in Eindhoven deed. Philips deed dat bovendien wel heel bewust voor de eigen medewerkers. In het geval van ASML staat het bedrijf financieel garant tot een bedrag van 1,8 miljoen euro, mocht het project verlieslijdend blijken te zijn. Dat is een bedrag dat ASML met een jaarwinst van bijna 8 miljard euro makkelijk kan missen.

In feite dekt de chipmachinemaker dus de risico's af voor de projectontwikkelaar. "Wat je ziet, is dat in de tijd dat we dit plan ontwikkelden de bouwkosten fors zijn gestegen en ook de rente steeg", zegt directeur Erik Leijten van gebiedsontwikkelaar BPD Regio Zuid. Verder noemt hij overheidsmaatregelen die "een bepaalde onrust en onzekerheid" geven, waardoor een project met 100 procent betaalbare woningen "gewoon niet meer uit kan". Leijten verwacht overigens niet dat het geld van ASML ook daadwerkelijk nodig is.

De realiteit is dat het aantal appartementen dat hiermee gerealiseerd wordt, een druppel is op een gloeiende plaat. De vraag naar sociale huurwoningen in Veldhoven is enorm,. Volgens Woonstichting 'thuis zochten er vorig jaar zo'n 25.000 mensen een woning in de sociale huursector; het woonproject waar ASML nu garant voor staat levert veertig appartementen voor dat segment op.

Meer projecten

ASML wil meer van dit soort projecten steunen. Hoeveel precies en welk geldbedrag daar uiteindelijk mee gemoeid is, kan het bedrijf nog niet zeggen. Dit project, dat Springplank heet, moet volgend jaar af zijn.

Dat ASML zich hiermee bezighoudt, heeft ook te maken met het feit dat het zelf medeveroorzaker is van het tekort. De chipmachinemaker groeit heel hard, veroorzaakt door de enorme vraag naar machines vanuit chipfabrikanten als Intel en TSMC. Die groei zet de komende jaren door. Dat is te merken aan het aantal kantoren dat ASML rond de Kempenbaan, de weg waar het bedrijf aan gevestigd is, aan het bouwen is.

Wessel Mandos, fractievoorzitter van GroenLinks/PvdA in de gemeenteraad van Veldhoven, reageert positief op het initiatief van de multinational. "We hebben tot nu toe de groei van ASML altijd gefaciliteerd. En dat moeten we wat mij betreft ook blijven doen in de toekomst. Maar tegelijkertijd moet je wel het welzijn van Veldhoven ook in het oog houden. En juist ook op het gebied van de woningmarkt doen ze nu een stap om dat te gaan financieren en een fiscale injectie te geven."

Verdachte van doodschieten Amsterdamse rapper opgepakt op vliegveld Parijs

1 month ago

Op de luchthaven van Parijs is een 20-jarige Amsterdammer aangehouden in verband met het dodelijke schietincident in de nacht van zaterdag op zondag, op een bedrijventerrein in Sloterdijk in Amsterdam. Daarbij kwam de 26-jarige Danzel Silos, oftewel rapper Bigidagoe, om het leven.

De verdachte stond volgens de politie op het punt om naar Frans-Guyana te vluchten.

Bigidagoe was zaterdagnacht met vrienden naar een feest geweest in een partycentrum aan de Rhoneweg. Toen hij na afloop van het feest wilde vertrekken vanaf een parkeerterrein, zo'n honderd meter verderop, werd hij onder vuur genomen. Silos werd ter plekke behandeld en daarna naar het ziekenhuis gebracht. Niet lang daarna overleed hij aan zijn verwondingen.

Onderzoek door de politie wees erop dat de verdachte via Parijs naar Cayenne in Frans-Guyana wilde vluchten. Toen de man vanochtend wilde inchecken op de luchthaven van Parijs-Charles de Gaulle werd hij door de grensbewaking aangehouden. De verdachte zit vast en zal worden overgeleverd aan het Amsterdamse parket.

Explosies

Afgelopen nacht waren er nog drie explosies bij woningen in Amsterdam-Noord, in Oost en in Zuidoost. Zowel in Noord als Oost was daarbij op de muur de tekst 'War' gespoten. De politie onderzoekt of er een verband is met de gewelddadige dood van Silos. Mogelijk betreft het een conflict tussen rapgroepen.

Rapper Bigidagoe was al eerder doelwit van een aanslag. In augustus 2020 werd hij neergeschoten in de Rivierenbuurt in Amsterdam. Hij werd zelf ook verdacht van betrokkenheid bij het ontvoeren, bedreigen en mishandelen van de rivaliserende rapper Kobus L. In die zaak had de rechter nog geen uitspraak gedaan.

Provincie Groningen steekt geld in eierbalmachine

1 month ago

De provincie Groningen heeft een subsidie van 45.000 euro verleend aan een bedrijf dat de productie van eierballen wil gaan automatiseren. Volgens de provincie is de gefrituurde snack in Groningen een begrip, maar is het lastig om de eierbal op grote schaal te produceren.

Een eierbal, of Grunneger aaierbaal, bestaat uit een hardgekookt ei dat is gedoopt in ragout, waarna het wordt gepaneerd en gefrituurd. De eierbal is een snack uit het uitgaansleven en wordt veel gegeten in snackbars en cafetaria. Sinds 2017 is de eierbal ook immaterieel cultureel erfgoed.

Eierballen worden tot nu toe met de hand gemaakt, maar het worstenbedrijf Uildriks uit Hoogezand is een machine aan het ontwikkelen, zodat de eierballen ook fabrieksmatig geproduceerd kunnen worden. Het bedrijf ziet kansen om de eierbal ook buiten Groningen te verkopen.

Na een verzoek van het worstenbedrijf voor financiële ondersteuning besloot de provincie om de subsidie te verlenen. "Daarmee kunnen wij ervoor zorgen dat de eierbal als regionaal product verder wordt vergroot, over de provinciegrenzen heen", zegt gedeputeerde Henk Emmens (BBB) tegen RTV Noord.

Volgens eigenaar Jan Peter van der Zee van Uildriks is het maken van een eierbal nogal arbeidsintensief. "Ieder ei is verschillend, de vorm is net even weer anders. En het moet daarom ook mede met de hand gedraaid worden, zodat het ei mooi in het midden zit. En het ragoutlaagje met paneermeel daar mooi omheen", zegt hij tegen RTV Noord.

Omdat de snack beperkt houdbaar is, is het lastig om de eierbal ook in andere delen van het land op de markt te brengen. Het bedrijf slaagde er al eerder in om eierballen te verpakken, waardoor ze langer houdbaar zijn. Het invriezen van eierballen is geen optie, stelt Van der Zee. "Dan is het net rubber, totaal niet lekker. Een eierbal moet eigenlijk altijd vers geproduceerd worden. Door het te verpakken, is het wel iets langer houdbaar en kunnen ze wat verder het land in."

Hij verwacht dat de 'eierballijn' over twee of drie maanden operationeel is. Hij wil niet zeggen hoeveel eierballen er van de band kunnen rollen met de machine, maar Van der Zee spreekt van "een leuk aantal": "We zijn nu nog bezig om hem te testen en verder uit te ontwikkelen. Zodat hij goed loopt en we er lekkere eierballen vanaf krijgen."

Vier leden van het Geuzenverzet op historische foto herkend

1 month ago

Vier mannen die in de Tweede Wereldoorlog vanuit de gevangenis in Scheveningen op transport naar concentratiekamp Buchenwald werden gesteld zijn op een foto geïdentificeerd. Het zijn leden van de eerste Nederlandse verzetsgroep, De Geuzen.

De herkenning is het gevolg van een oproep door het Nationaal Museum Oranjehotel, waar een kopie van de originele foto hangt. De gevangenis in Scheveningen werd in de volksmond het Oranjehotel genoemd, omdat er veel Nederlandse verzetsmensen en politieke gevangenen werden opgesloten.

Op de oproep kwamen veel reacties. Dankzij informatie van nabestaanden konden de namen van vier mannen worden achterhaald. Van de vijfde man is alleen een hoed zichtbaar. Het is de onderzoekers niet gelukt om achter zijn naam te komen.

De vier mannen zijn: Leen Kop (vrijgelaten uit Buchenwald op 21 juni 1941); Jan van Leeuwerden (bevrijd uit Buchenwald op 11 april 1945); Daan Hoek (bevrijd uit Buchenwald op 6 april 1945) en Willem Assenberg (vermoord in Dachau op 1 april 1943).

Verraden

De onderzoekers Jilt Sietsma en Ginevra Delfini ontdekten dat de foto gemaakt is door Sara Oversluizen-Kop, een zus van Geuzenleider Arij Kop. Die was op 13 maart 1941 gefusilleerd, nadat hij was verraden. Sara kwam vier weken later naar het Oranjehotel om spullen van haar omgekomen broer op te halen en zag een andere broer van hen, Leen Kop, als gevangene naar buiten komen.

Ze wist snel de foto te maken, zeer waarschijnlijk zonder opgemerkt te worden door de Duitse soldaten. De foto is uiteindelijk terechtgekomen bij Jan Anderson van het gelijknamige Streekmuseum in Vlaardingen.

De verzetsgroep De Geuzen werd al snel na de inval van de Duitsers in mei 1940 gevormd door Bernard IJzerdraat uit Schiedam. De groep breidde zich al snel uit in Zuid-Holland. In november 1940 werden de eerste Geuzen opgespoord en gearresteerd. Veel van hen kwamen in het Oranjehotel terecht.

Achttien doden

Vijftien Geuzen werden ter dood veroordeeld en samen met drie deelnemers aan de Februaristaking op 13 maart 1941 op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd. De dichter Jan Campert (vader van schrijver Remco Campert) schreef naar aanleiding van de executie zijn beroemde gedicht Het lied der achttien doden.

Vier weken na de terechtstelling werden 157 Geuzen naar Buchenwald gedeporteerd. De meeste verbleven jaren in gevangenkampen, 54 van hen overleden in gevangenschap.

Met de identificatie van de vier gevangen Geuzen kan volgens het NM Oranjehotel opnieuw een deel van de geschiedenis van de verzetsgroep worden ingevuld. Over de achtergrond van de foto geven de twee onderzoekers op vrijdag 19 april een presentatie.

Provincie hoeft niet altijd op te treden tegen boer zonder stikstofvergunning

1 month ago

Twee provincies hebben een tik op de vingers gekregen van de Raad van State omdat ze niet goed genoeg gemotiveerd hebben waarom ze in sommige gevallen niet handhaven bij boeren zonder stikstofvergunning. Wel mogen provincies wat de Raad van State betreft tot halverwege volgend jaar minder streng handhaven in sommige gevallen.

In Nederland werken bijna 2500 bedrijven zonder stikstofvergunning. Die was ook niet nodig, omdat boeren die bijvoorbeeld wilden uitbreiden daarvan slechts een melding in het Programma Aanpak Stikstof melding (PAS) bij de overheid hoefden te doen. Ze kregen tussen 2015 en 2019 een vrijstelling als de stikstofwaarde onder een geaccepteerd niveau bleef.

In 2019 deed de Raad van State echter uitspraak over die stikstofwaardes. De zaak werd aangespannen door natuur- en milieuorganisaties. De hoogste bestuursrechter oordeelde dat de PAS-melding in strijd is met de Europese stikstofregels. Het Europese Hof kwam al eerder tot die conclusie. Het gevolg: duizenden bedrijven in de agrarische sector die een PAS-melding deden, stootten ineens illegaal stikstof uit.

Daardoor moesten boeren zelf stikstofruimte kopen of een vergunning aanvragen. Zo'n vergunning is niet makkelijk te krijgen, maar wie er geen heeft riskeert een boete.

Meer ruimte voor provincie

De nieuwe uitspraak van de Raad van State geeft provincies iets meer ruimte bij het optreden tegen de bedrijven. In sommige gevallen kunnen ze dus minder streng handhaven, maar alleen als ze kunnen "motiveren dat er een redelijk evenwicht is tussen de belangen van PAS-melders aan de ene kant en het natuurbelang aan de andere kant", aldus de Raad.

De zaak was aangespannen door actiegroep Mobilisation for the Environment (MOB), om handhaving door provincies af te dwingen. Provinciebesturen in Overijssel en Utrecht weigeren volgens MOB om boetes uit te delen aan drie bedrijven.

Valentijn Wösten, raadsman van de actiegroep, toont de uitspraak aan dat provinciebesturen hun zaken niet op orde hebben. De uitspraak geldt wel tijdelijk, maar in ieder geval tot halverwege 2025, omdat de overheid tot die tijd denkt nodig te hebben om voor alle PAS-melders een vergunning aan te vragen.

Volgens Wösten is het nog maar de vraag of dat gaat lukken. "De hordes die genomen moeten worden liggen hoog. De totale natuurschade door een optelsom van illegale PAS-melders is nooit goed onderzocht. Dat zal nog werk kosten, we zitten inmiddels in 2024."

Heet hangijzer

Hoewel provincies door deze uitspraak dus meer ruimte krijgen om te handhaven, wil de Raad wel dat de provinciebesturen in Overijssel en Utrecht zich opnieuw naar de bedrijven gaan kijken, omdat de besluiten niet goed zijn onderbouwd.

De situatie van PAS-melders is al enkele jaren een heet hangijzer. De regering is op zoek naar oplossingen, maar die komen nog niet van de grond. Zo lukt het bijvoorbeeld niet om bedrijven te helpen die door de PAS-melding in de problemen zijn gekomen.

Vorig jaar bleek dat zeker 259 boeren zonder vergunning geen hulp van het Rijk hebben gekregen.

'Geen miljardensubsidie voor Tata Steel zonder garantie gezondheid'

1 month ago

Alleen als staalfabriek Tata Steel de gezondheid van omwonenden kan garanderen, zou het miljardensubsidies van de overheid mogen krijgen om te verduurzamen. Dat is de conclusie van de speciaal ingestelde Expertgroep Gezondheid IJmond.

"Dit is het moment om harde voorwaarden te stellen", schrijft de groep in een verklaring over de eerste bevindingen. Op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat neemt de expertgroep de gezondheidseffecten van Tata Steel en de plannen van de fabriek om te vernieuwen en te vergroenen onder de loep.

Volgens de eerste bevindingen zijn de plannen van de grootste industriële uitstoter van Nederland niet afdoende. In de afgelopen jaren heeft Tata Steel al het een ander gedaan om de omgeving schoner te maken, ziet ook de groep. Maar niet genoeg.

Het bedrijf zelf reageert schriftelijk op de conclusie van de groep. Tata Steel zegt de urgentie van het rapport te voelen en dat er verdere gesprekken moeten worden gevoerd met experts, overheid en omwonenden: "Wij zijn niet doof voor de roep uit de omgeving om aanvullende bovenwettelijke maatregelen te nemen en nemen al maatregelen. Elk advies over normen is belangrijk. Voorop staat dat zorgvuldigheid, duidelijkheid en snelheid zeer gewenst is."

50 jaar te weinig aandacht

De conclusie van het rapport sluit volgens hen aan bij het zelf ingevoerde verbeterprogramma. Met het proces voor verduurzaming is Tata Steel al jaren bezig, zo heeft het bedrijf bijvoorbeeld technische verbeteringen aangebracht in de fabrieken en is het bezig om een windscherm op te zetten van 18 meter hoog. Daarmee moet het neerslaan van stof in onder andere Wijk aan Zee verminderd worden.

Als grootste vervuiler in Nederland wil het staalbedrijf graag een bijdrage van de overheid om alle plannen te realiseren. "Dat is uitstekend", zegt Marcel Levi, hoogleraar geneeskunde en voorzitter van de groep. Maar, benadrukt hij, "dit is ook meteen een kans om wat te doen aan de gezondheidseffecten van de fabriek."

In de afgelopen 50 jaar is daar te weinig aandacht voor geweest. "Omwonenden maken zich al heel lang zorgen over de gezondheidseffecten van de fabriek en hebben tevergeefs op heel veel deuren geklopt om daar aandacht voor te vragen. Nu is die aandacht er wel."

Nu de overheid overweegt veel geld te investeren om de fabriek te verduurzamen, moeten de effecten van het productieproces op de gezondheid een prominentere plek krijgen, concludeert de groep. Levi: "Het gaat echt om miljarden. Dan wil je oog hebben voor de gezondheidseffecten en de verbeteringen voor de mensen die rondom die fabriek wonen."

Niet alleen vindt de groep dat de gezondheid prominenter naar voren moet komen in de plannen, ook is Tata Steel te vaag en onduidelijk over een positief effect op de gezondheidsrisico's van omwonenden. "Zonder feitelijke gegevens over de absolute waarden van gemeten uitstoot en wat de verwachtingen zijn, blijft het gissen naar de effecten", aldus Levi.

"Wij roepen Tata Steel op zoveel mogelijk openheid en transparantie naar buiten toe te betrachten om iedereen kennis te laten nemen van alle gegevens die er zijn."

Eerder maakte NOS op 3 deze video over de staalgigant, die een grote werkgever én een grote vervuiler is in de regio IJmond:

Een van de stappen die Tata Steel volgens de expertgroep al zou kunnen nemen is het zo snel mogelijk sluiten van de Kookgasfabriek 2. Die fabriek (waarvoor de sluiting nu gepland staat in 2029) is verantwoordelijk voor een reëel deel van de uitstoot van onder andere het kankerverwekkende PAK en ligt dicht bij het dorp Wijk aan Zee.

Heijnen: veel prominentere plek voor gezondheid

Ook demissionair staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) vindt dat in de afspraken met Tata Steel gezondheid een veel prominentere plek moet krijgen. Volgens haar is dat in het verleden niet genoeg gebeurd en werd toen meer gekeken naar de economische belangen.

"Tata Steel heeft hier alleen toekomst als het schoner en gezonder gaat. Wij willen er echt in investeren. Het gaat om grote bedragen. Maar dan is het voor ons wel belangrijk dat dat leidt tot een verbetering van de gezondheid en de leefomgeving in dat hele gebied."

Bespreken in kabinet

De staatssecretaris wil het advies van de expertgroep gebruiken voor de 'maatwerkafspraken' met Tata Steel. Ze wil de details van het advies nu eerst bespreken in het kabinet.

Heijnen wijst erop dat er ook nog een advies komt vanuit het ministerie van Economische Zaken: "Die twee rapporten gaan we allebei gebruiken bij de gesprekken die we de komende tijd met Tata Steel zullen hebben."

Omvangrijk rapport

Vorig jaar publiceerde het RIVM een omvangrijk rapport over de gezondheidsrisico's door de uitstoot van Tata Steel. De conclusie was glashelder: mensen die in de IJmond wonen, hebben meer kans om ziek te worden door de uitstoot van Tata Steel.

Een maand later concludeerde het RIVM na nieuwe metingen dat er in het stof dat neerdaalt in de omgeving van de staalfabriek nog altijd hoge waarden kankerverwekkende stoffen en lood worden gevonden.

Hoeveel leefgeld krijgen Oekraïners in onze buurlanden?

1 month ago

De Tweede Kamer debatteert over controles op de financiële vergoeding voor werkende Oekraïners. Hoe zit het met het zogenoemde 'leefgeld' voor Oekraïense vluchtelingen in onze buurlanden?

In Nederland krijgen Oekraïense vluchtelingen nu rond de 300 euro per maand als leefgeld. Als ze werken krijgen ze dat niet, maar dat is momenteel lastig te controleren. Ze hebben dus wel het recht om te werken en toegang tot gezondheidszorg en huisvesting. Ongeveer de helft van de Oekraïners in Nederland heeft een baan gevonden.

Direct na de oorlog stelde de Raad van de Europese Unie een richtlijn voor 'tijdelijke bescherming' in. Dat houdt in dat alle EU-lidstaten dezelfde rechten moeten geven aan Oekraïense vluchtelingen. Zo mogen ze werken in elk EU-land en krijgen ze toegang tot gezondheidszorg en huisvesting in alle lidstaten. De richtlijn is een verplichting, maar landen mogen zelf invullen hoe ze de regels toepassen.

Duitsland

In Duitsland wonen iets meer dan een miljoen gevluchte Oekraïners. Zij krijgen 500 euro aan leefgeld per maand. Voor een gezin met twee jonge kinderen is dat 1759 euro. Hoe meer geld Oekraïense vluchtelingen in Duitsland verdienen, hoe minder leefgeld ze krijgen. Ook hebben ze recht op een vergoeding voor hun woonlasten, zoals gas en energie, en wordt hun zorgverzekering betaald.

Van alle vluchtelingen is bijna driekwart oud genoeg om te werken. Een vijfde van hen heeft ook echt een baan gevonden. Dat betekent dat er in Duitsland naar verhouding veel minder Oekraïners werken dan in Nederland.

Volgens critici komt dat doordat de financiële hulp die ze krijgen zo groot is dat er geen prikkel is om te werken. Maar veel deskundigen verklaren het op een andere manier: Duitsland stelt volgens hen hoge eisen aan de beheersing van de taal en veel Oekraïense opleidingen worden niet erkend.

België

In België wonen 70.000 Oekraïners. Ook zij hebben rechten: ze mogen werken en in België verblijven en ze hebben toegang tot gezondheidszorg. Ze krijgen ook leefgeld, alleenstaanden zo'n 1263 euro per maand, een gezin krijgt 1707 euro. Je mag bijna 300 euro daarboven verdienen, daarna wordt je loon van je leefgeld afgetrokken. Iets meer dan een derde van de Oekraïners in België heeft een baan gevonden.

Frankrijk

Frankrijk vangt in verhouding tot de bevolking het minste aantal Oekraïense vluchtelingen op van alle EU-lidstaten. Er wonen nu zo'n 70.000 vluchtelingen uit het land. Oekraïners kunnen ook een beschermingsregeling krijgen van zes maanden, die kan worden verlengd tot drie jaar. Dat houdt in dat Oekraïners in Frankrijk mogen werken en toegang hebben tot gezondheidszorg. Ze krijgen ongeveer 14 euro leefgeld per dag, net als andere vluchtelingen.

'Apple trekt na tien jaar stekker uit project elektrische auto'

1 month ago

Techbedrijf Apple lijkt zijn plannen om een elektrische auto te ontwikkelen en bouwen te stoppen. Het financieel persbureau Bloomberg bericht dat de circa 2000 medewerkers aan project Titan te horen hebben gekregen dat ze worden overgeplaatst naar de afdeling AI of moeten uitkijken naar ander werk.

Apple heeft niet gereageerd op de berichten, maar dat ze serieus worden genomen bleek uit de significante koersstijging van Apple gisteren in New York nadat Bloomberg het bericht in de wereld had gebracht. Ook The Wall Street Journal kwam met het nieuws.

In 2015 werd bekend dat Apple bezig was met het ontwikkelen van een elektrische auto. Op dat moment zou de maker van succesnummers als de iPhone en de iPad al ongeveer een jaar aan het project werken.

Zonder chauffeur

Er was wel vanaf het begin scepsis over de ambities van het bedrijf uit Californië. Critici wezen erop dat het bouwen van een auto iets heel anders is dan het ontwikkelen van een computer en aanverwante producten.

Volgens Bloomberg heeft de directie van Apple vorige week de stekker uit het project getrokken. Een maand geleden meldde Bloomberg al dat Apple de plannen had aangepast. De lancering van de eerste auto zou zijn verplaatst van 2025 naar 2028.

Apple heeft miljarden in de ontwikkeling van de elektrische auto gestoken. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de auto niet alleen elektrisch zou zijn, maar ook zonder chauffeur zou kunnen rijden.

Aleksej Navalny wordt vrijdag in Moskou begraven

1 month ago

De overleden Russische oppositieleider Aleksej Navalny wordt vrijdag begraven in Moskou. Er is die dag ook een afscheidsplechtigheid in een kerk. Dat zegt een woordvoerder tegen persbureau Reuters. Verdere details over het afscheid zijn er nog niet.

Het is nog onduidelijk of de uitvaart "vreedzaam" gaat zijn, zegt zijn vrouw Joelia Navalnaja. Zij heeft vandaag het Europees Parlement in Straatsburg toegesproken. "Of dat Poetin de mensen die afscheid komen nemen van mijn man laat arresteren."

Bekijk hier een deel van de toespraak van Navalnaja in het Europees Parlement:

Het lichaam van Navalny werd dit weekend overgedragen aan zijn moeder. Russische autoriteiten hebben lange tijd geweigerd om zijn lichaam vrij te geven. Volgens het team rondom Navalny wilden de autoriteiten zo voorkomen dat er nog sporen van een vergiftiging in zijn lichaam te vinden zijn.

Navalnaja beschuldigde de Russische autoriteiten er al van dat ze Navalny met novitsjok hebben gedood, het zenuwgif waarmee hij in 2020 ook al een aanslag op hem werd gepleegd. Het is nog onduidelijk op basis van welke informatie ze die uitspraken deed. Ze zei dat het team later met bewijs en namen van daders zou komen, maar dat is nog niet gebeurd.

Volgens onderzoeksjournalist en bondgenoot van Navalny Maria Pevtsjich was hij vlak voor zijn dood kandidaat voor een gevangenenruil. Ze zegt dat Poetin niet wilde dat hij vrijkwam, en hem daarom liet vermoorden.

Overleden in strafkolonie

Navalny (47) overleed bijna twee weken geleden in een strafkolonie op de rand van de poolcirkel, waar hij een jarenlange straf uitzat na een schijnproces. Op de overlijdensverklaring staat dat hij een natuurlijke dood stierf, maar daar wordt weinig geloof aan gehecht.

Femicide in Turkije: in één dag acht vrouwen vermoord

1 month ago

In Turkije zijn gisteren op één en dezelfde dag acht vrouwen vermoord. Ze zijn allemaal omgebracht door hun (ex-)partner. Om aandacht te vragen voor vrouwenmoord, ofwel femicide, hebben Turkse media foto's en hun verhalen gedeeld op televisie.

De vrouwen werden vermoord door het hele land, van Istanbul en Izmir in het westen tot Erzurum in het oosten. Er zijn geen verbanden tussen de moorden, behalve dat het gaat om vrouwen die door hun partner of ex-partner zijn omgebracht.

Een van de vrouwen was bijvoorbeeld al vijf maanden aan het scheiden van haar man, een andere vrouw was al gescheiden en nog een slachtoffer was nog getrouwd.

Femicide komt zeer geregeld voor in Turkije. Vrouwenrechtenorganisatie We Will Stop Femicide houdt de aantallen bij en kwam op 315 vrouwenmoorden vorig jaar. 65 procent van die vrouwen werd thuis vermoord.

We Will Stop Femicide houdt naast de duidelijke gevallen van femicide ook cijfers bij over zogeheten verdachte doden. Dat gaat om vrouwen die officieel omgekomen zijn door zelfmoord of een ongeluk. De organisatie zegt dat er in veel van deze zaken ook sprake is van vrouwenmoord.

In 2011 tekende Turkije de Istanbul Conventie van de Raad van Europa. Landen die meedoen moeten geweld tegen vrouwen voorkomen, slachtoffers beschermen en daders veroordelen. Turkije was een van de eerste ondertekenaars van het verdrag, dat in Istanbul tot stand kwam.

Maar onder leiding van president Erdogan stapten de Turken in 2021 weer uit de conventie. Volgens de regering is het verdrag niet in lijn met de traditionele familiewaarden en de Turkse samenleving.

Centraal Planbureau: arbeidsmigratie lost krapte arbeidsmarkt niet op

1 month ago

Meer arbeidsmigranten inzetten en allemaal fulltime werken: daarmee lost de overheid de krapte op de arbeidsmarkt niet op. Met die waarschuwing komt het Centraal Planbureau (CPB). Het is de overheid zelf die de arbeidsmarkt onder druk zet.

Het aantrekken van meer arbeidsmigranten zorgt uiteindelijk alleen maar voor meer vacatures, denkt het CPB. De redenering is dat meer arbeidsmigratie leidt tot bevolkingsgroei, meer economische bedrijvigheid en uiteindelijk meer vacatures.

Ook pogingen vanuit de overheid om Nederlanders meer uren te laten werken, zetten weinig zoden aan de dijk, zegt het planbureau. "Het aantal gewerkte uren zou nog kunnen stijgen, maar de deeltijdcultuur is in Nederland diep geworteld." Eerder onderzoek liet zien dat bijvoorbeeld gratis kinderopvang hier waarschijnlijk maar weinig aan zou veranderen.

Sowieso bestrijdt het CPB dat Nederlanders maar weinig uren werken. De afgelopen jaren zijn relatief veel mensen aan de slag gegaan die voorheen niet werkten. Alleen al in 2022 groeide de beroepsbevolking met 200.000 mensen.

Impuls aan de economie

Daarom moet de overheid niet zo zeer het aanbod van arbeid vergroten, maar de vraag naar arbeid verminderen. Het CPB zegt dat de overheid kritisch moet kijken naar haar eigen uitgaven, bijvoorbeeld aan nieuw personeel.

Sinds 2018 zijn de overheidsuitgaven flink toegenomen en dat geeft een flinke impuls aan de economie. Een deel van dat geld wordt rechtstreeks gestoken in extra personeel. Het gaat bijvoorbeeld om personeel voor GGD's tijdens de coronapandemie, maar meer recent ook voor defensie en asielopvang. Het CPB wijst erop dat die uitgaven nu niet gedekt worden door belastingen.

In plaats daarvan zou de overheid moeten kiezen welke beroepen aantrekkelijk gemaakt moeten worden. Zo kunnen hogere lonen voor maatschappelijk belangrijke beroepen ervoor zorgen dat "het aantrekkelijker wordt ten opzichte van andere private sectoren", aldus CPB-directeur Pieter Hasekamp.

Checked
41 minutes 10 seconds ago
NOS Nieuws - Algemeen
NOS Nieuws
Subscribe to NOS Nieuws - Algemeen feed