NOS Nieuws - Algemeen

Musicus en componist Tonny Eyk is op 85-jarige leeftijd overleden. Eyk was onder meer orkestleider bij tours van meerdere Nederlandse artiesten, componeerde tunes voor televisieprogramma's zoals Studio Sport en was juryvoorzitter van de Mini-playbackshow.

Eyk, geboren als Teun Eikelboom, begon zijn carrière al op zevenjarige leeftijd als variétéartiest samen met zijn tweelingzus. Tijdens zijn studie aan het conservatorium in Den Haag tussen 1958 en 1965 begon hij als orkestleider van meerdere radio-ensembles.

Hij ging als bandleider mee op tours van onder anderen Willy en Willeke Alberti, Johnny Jordaan en de toen wereldberoemde goochelaar Fred Kaps.

Ook ging hij werken als muzikaal leider bij televisieprogramma's van Mies Bouwman, Ronnie Tober en John Kraaijkamp sr. en Rijk de Gooyer.

Hij maakte composities voor vele televisieprogramma's. Daarvan is de begintune van Studio Sport uit 1974 ongetwijfeld de bekendste voor mensen van alle generaties. Nog altijd is die - in een verkorte versie - doordeweeks te horen aan het begin van het NOS Sportjournaal en bij NOS Studio Sport.

Zo begon een uitzending van Studio Sport in 1990:

Een vrachtwagenchauffeur is vanochtend op de A1 bij Muiden klemgereden en beroofd van zijn truck. De man werd klemgezet door meerdere personenauto's en daarna onder bedreiging van ten minste twee mensen met vuurwapens gedwongen zijn wagen af te staan, meldt NH Nieuws.

Vanmiddag, vier uur na de overval, werd dezelfde chauffeur met zijn vrachtauto aangetroffen op de weg tussen Baarn en Bunschoten. De man is nagekeken door ambulancepersoneel en ongedeerd.

De gewapende overval vond rond 10.45 uur plaats. Tussen Weesp en Muiden werd de vrachtauto plotseling naar de kant gedrukt. Een vrachtwagenchauffeur die erachter reed en het zag gebeuren vertelt aan Transport Online dat daarbij drie zwarte personenauto's betrokken waren.

De personenauto's reden zowel vanaf de voor- als de achterkant over de vluchtstrook naar de vrachtauto toe. Meerdere gewapende mensen stapten uit, bedreigden de chauffeur en namen de vrachtauto mee. De politie zette de achtervolging in, maar kon de vrachtauto en personenauto's niet achterhalen.

Auto met chauffeur

Rond 14.45 uur trof de politie de vrachtauto met chauffeur aan op de provinciale weg tussen Baarn en Bunschoten. Mogelijk belde de chauffeur zelf de politie om te vertellen waar hij was, meldt RTV Utrecht.

"Vermoedelijk is er iets buitgemaakt", laat een politiewoordvoerder weten. Ze zegt dat onduidelijk is waar de chauffeur was tussen de overval en het moment dat zijn auto werd teruggevonden.

Over wat de vrachtwagen vervoerde wil de politie nog niets zeggen. De naam van een bandenvervoerbedrijf uit Vianen staat op de zijkant van de vrachtauto, maar dat bedrijf laat weten de wagen al twee jaar geleden te hebben verkocht.

Er zijn nog geen aanhoudingen verricht.

Het toenemende aantal gevallen van vogelgriep in ons land is zorgelijk, maar er is geen direct gevaar voor de volksgezondheid. Dat zei demissionair minister Bruijn (VVD) van Volksgezondheid in een debat met de Tweede Kamer.

Ook landbouwminister Wiersma (BBB) maakt zich zorgen, maar zegt dat er al een flink aantal maatregelen is ingezet om verspreiding tegen te gaan. Ze wijst op de ophokplicht, afschermplicht en het tentoonstellingsverbod. Tegelijkertijd kan er nog een flink aantal uitbraken komen. "We maken een heel heftig vogelgriepseizoen door."

Voor vrijwilligers en medewerkers van dierenambulances die helpen dode vogels te ruimen komt incidenteel 100.000 euro beschikbaar, zo lieten de bewindslieden in het debat weten. De SP en de Partij voor de Dieren, die om geld voor de ruimingen hadden gevraagd, vinden dat bedrag mooi, maar roepen het kabinet opnieuw op met structureler geld te komen.

De medewerkers van dierenambulances en vrijwilligers waren in groten getale naar Den Haag gekomen om het debat vanaf de publieke tribune te volgen. Ze hebben het al maanden erg druk met het ruimen van dode dieren: alleen al dit jaar zijn er 29 uitbraken geweest van vogelgriep bij pluimveehouderijen, maar ook veel wilde vogels worden erdoor getroffen. Begin deze maand werd bekend dat ook een nest met kittens dood is gegaan door de vogelgriep.

Vaccineren

Een meerderheid in de Kamer ziet vaccinaties voor pluimvee als oplossing en vraagt het kabinet vaart te maken. Er zijn ook al proeven mee in ons land, maar de angst bestaat dat 'producten' van gevaccineerde dieren in het buitenland niet worden aangenomen.

Onder meer het CDA en de VVD willen dat Wiersma haar best doet om daar wat aan te doen. Veel pluimveeproducten gaan naar het buitenland. Wiersma is voorstander van het op grote schaal vaccineren. Maar ze ziet de problemen ook en denkt dat er nog "een stukje acceptatie" in de markt nodig is. Ze wil binnenkort een bijeenkomst met de handelspartners organiseren om daaraan te werken.

'Te veel dieren op een kluitje'

Volgens een aantal partijen in de Kamer, waaronder de Partij voor de Dieren, GroenLinks-PvdA en de SP, zijn de risico's s van de bio-industrie een grote oorzaak van het toenemende aantal uitbraken en de verspreiding van vogelgriep.

Volgens PvdD-Kamerlid Kostic zijn er al een miljoen dieren vergast en zal dat aantal alleen maar toenemen. Kostic sprak van een groot gevaar voor de volksgezondheid. "Zolang er zoveel dieren in onze pluimveeindustrie op een kluitje zitten is het een tikkende tijdbom voor een pandemie." Kostic citeerde uit onderzoeken van wetenschapper Thijs Kuiken van de Erasmus Universiteit die daar al langer voor waarschuwt.

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Bromet hekelde de pluimveedichtheid. Ze vindt dat Wiersma daar niet genoeg tegen doet. "Maar ik heb alle wetenschappers aan mijn zijde." BBB-leider Van der Plas sprong voor Wiersma in de bres en sprak dat tegen. Volgens haar worden op pluimveehouderijen regels strikt nageleefd en komt het virus vooral van wilde vogels. Door de strikte regels in de bio-industrie komen mensen juist minder in aanraking met het virus, betoogde Van der Plas.

Toen D66-Kamerlid Podt de pluimveedichtheid in ons land "insane" noemde, wilde Bromet van haar weten of D66 in de formatie iets wil regelen voor het terugdringen van die dichtheid. En of er regels komen om varkenshouderijen en pluimveebedrijven verder uit elkaar te houden. "Het zou een insteek van D66 kunnen zijn", antwoordde Podt, die toevoegde dat ze de formatie niet in de plenaire zaal wil doen.

Knaagdierenbestrijding

Zorgen bij wetenschappers en ook Kamerleden zijn er ook over de verspreiding van het virus via ratten en muizen bij pluimveehouderijen. Zij kunnen door wilde vogels besmet raken en het virus de stallen in brengen. SGP-Kamerlid Flach wilde weten of het bestrijden van ratten en muizen nog een handje geholpen kan worden door een tijdelijke ontheffing van sommige bestrijdingsmiddelen.

Die tijdelijke ontheffing komt er volgens Wiersma niet. Pluimveehouders zijn volgens haar zelf verantwoordelijk voor de knaagdierenbestrijding, binnen de toegestane regels. Het is ook een zaak van goed opletten en bijvoorbeeld het voer goed afschermen, aldus Wiersma. En mocht er toch een plaag zijn, dan zijn er volgens Wiersma genoeg professionele bedrijven die aan knaagdierenbestrijding doen.

De verdachte van de aanslag op de kerstmarkt in het Duitse Maagdenburg vorig jaar is door zijn hongerstaking zo ernstig verzwakt, dat hij niet terecht kan staan. Dat heeft de rechter gezegd tijdens de rechtszaak.

De 51-jarige verdachte Taleb al-Abdulmohsen weigert sinds de start van het proces op 10 november te eten. Daardoor weegt hij inmiddels nog maar 47,6 kilo en zijn gezondheid verslechtert met de dag, aldus de rechter.

Een medisch deskundige in de rechtbank verklaarde vandaag dat de verdachte voortdurend onder medisch toezicht moet staan en dat er acuut nierfalen dreigt.

Verder verloop zaak

De rechtbank is in overleg hoe de zaak nu verder moet. Volgens de rechter heeft de verdachte zichzelf door zijn hongerstaking bewust in een toestand gebracht waarin hij niet kan deelnemen aan het proces. Na een uur schorsing werd besloten door te gaan met de zaak zonder de verdachte.

Abdulmohsen bekende dat hij in december vorig jaar met een auto inreed op bezoekers van de drukbezochte kerstmarkt van Maagdenburg. Daarbij kwamen zes mensen om het leven, onder wie een 9-jarige jongen. 300 mensen raakten gewond. Sinds de aanslag zijn de veiligheidseisen voor kerstmarkten in Duitsland aangescherpt.

De automobilist die in maart inreed op een menigte in de Duitse stad Mannheim, is veroordeeld tot levenslang. Hij doodde tijdens Rosenmontag, het hoogtepunt van het Duitse carnaval, twee mensen. Veertien personen raakten gewond, onder wie meerdere zwaargewond.

De 40-jarige Duitser is veroordeeld voor twee keer moord en meerdere pogingen tot moord. Hij wordt voorlopig opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis.

Alarmpistool

De automobilist reed destijds met zeker 50 kilometer per uur in op mensen in een winkelstraat in de binnenstad van Mannheim, een stad zo'n 80 kilometer ten zuiden van Frankfurt. Toen de straat doodliep en hij zijn auto wilde omkeren, werd hij klemgereden door een taxi. De man schoot vervolgens met een alarmpistool op de ruit van de taxi.

De taxichauffeur verhinderde dat de man verder kon rijden. De dader ging te voet verder. Even later trof de politie hem aan.

Op het Paradeplein in het centrum van de stad lagen meerdere gewonden op de grond, zo is te zien op beelden:

Aanklagers zeiden tijdens het proces al dat de man hoogstwaarschijnlijk een psychische ziekte had. Zelf zei hij tegen de politie dat hij een moeilijke jeugd had gehad, zijn baan kwijt was geraakt en geen medicatie meer innam.

Volgens zijn advocaat had de man een "mentale crisis" en wilde hij tijdens het ongeluk zichzelf van het leven beroven.

113

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

De Deense 'gettowet' kan discriminerend zijn, maar het is aan het Deense Hooggerechtshof om dat te bepalen, zo oordeelt het Europees Hof van Justitie vandaag. De "wet voor parallelle samenlevingen" werd acht jaar geleden ingevoerd om bepaalde migrantenwijken, met veel criminaliteit en werkloosheid, aan te pakken. Een groep bewoners uit deze wijken klaagde de Deense staat aan omdat ze verplicht moeten verhuizen om plaats te maken voor koopwoningen.

"Het zijn gaten op de Deense landkaart die gedicht moeten worden", zo beschreef de voormalig Deense premier Lars Løkke Rasmussen acht jaar geleden de achterstandswijken die te maken zouden krijgen met de nieuwe wetgeving. "Denemarken zal in 2030 vrij zijn van getto's", zo zei hij. Want met de nieuwe wetgeving zouden bewoners worden verspreid over andere wijken en zo de Deense normen en waarden leren.

Met de Deense gettowet, die in het parlement breed wordt gesteund, moet het aantal sociale huurflats in de beruchtste wijken worden teruggebracht. Om dat te kunnen doen, worden bewoners uit deze huurflats onder de loep genomen.

'Niet-westerse afkomst'

Zo worden burgerservicenummers gekoppeld aan specifieke data zoals inkomen, werkloosheid, vervolgopleiding en strafblad. Ook wordt gekeken naar het aandeel bewoners van "niet-westerse afkomst". Als wijken volgens de Deense criteria te slecht scoren, kan een deel van de sociale huurflats worden gesloopt en kunnen bewoners worden gedwongen om te verhuizen. Inmiddels zijn duizenden bewoners op deze manier gedwongen om naar een andere wijk te verkassen.

Het Deense 'gettobeleid' omvat een heel pakket aan regelgeving, bijvoorbeeld rondom nieuwe bewoners die in sociale huurflats mogen intrekken. Ook zijn ouders in de aangewezen wijken verplicht om hun kinderen vanaf één jaar naar de opvang te sturen. En er zijn zones ingesteld, waar zwaardere straffen voor misdaden kunnen worden opgelegd.

Vijf jaar geleden klaagde een groep bewoners de Deense staat aan. Daarbij draaide het vooral om het criterium "aandeel bewoners van niet-westerse achtergrond". Door dit criterium kan de gettowet discriminerend zijn, zegt het Europees Hof. Maar wat dat betekent voor de bewoners die tegen hun wil uit hun woning zijn gezet of die weigeren te vertrekken, blijft vooralsnog onduidelijk.

'Wet wordt niet teruggedraaid'

"De wet zal niet worden teruggedraaid", verwacht Gunvor Christensen, hoofd analyse bij een sociale huurwoningorganisatie. Christensen: "De Deense regering zal aan de andere criteria gaan schroeven om de sociale huurwoningen in bepaalde wijken te beperken."

De volgende stap is aan het Deense Hooggerechtshof, dat moet bepalen of de Deense gettowet discriminerend is en of bewoners recht hebben op een schadevergoeding.

De Deens-Palestijnse buschauffeur Ezzeddine Azzam uit de wijk Gellerupparken in Arhus, is een van de bewoners die de staat hebben aangeklaagd. Hij woont met zijn gezin in een half gesloopte flat en weigert te vertrekken. Hij hoopt nog steeds dat zijn flat wordt gerenoveerd in plaats van gesloopt en dat hij er na de renovatie kan terugkeren. Hoewel de uitspraak van vandaag tot onzekerheid leidt voor hem en andere bewoners, is hij toch tevreden. "Het Europees Hof zegt dat deze gettowet discriminerend is. Dat geeft een gevoel van rechtvaardigheid."

Het Europees Hof van Justitie zegt dat Polen basisprincipes van de Europese Unie heeft geschonden. Het Poolse Constitutionele Hof is door politieke benoemingen niet meer onafhankelijk en onpartijdig, zo oordeelt het Europese hof, en dat is wel een voorwaarde om deel uit te kunnen maken van de EU.

De vorige nationalistisch-conservatieve Poolse regering, geleid door de EU-kritische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), paste tussen 2015 en 2023 het rechtssysteem aan: de politiek moest meer te zeggen krijgen over de benoeming van rechters, zo was het idee. Die hadden volgens PiS te veel de kleur van de voorgaande, liberale regering.

De veranderingen werden direct als controversieel bestempeld door de Europese Commissie: ze zouden de rechtsstaat ondermijnen. De gerechtelijke macht moet immers losstaan van de politieke leiders van het land, aldus de EC.

Onafhankelijkheid en onpartijdigheid aangetast

Het Constitutionele Hof van Polen oordeelt of nieuwe wetgeving verenigbaar is met de grondwet van het land, en is daarmee de hoogste gerechtelijke macht van het land. Na de hervormingen werden enkele rechters aangesteld die op de hand waren van de PiS-regering, en het Europese hof zegt dat de Polen daarmee "het principe hebben aangetast van effectieve rechtsbescherming" en de toepassing van EU-wetgeving onmogelijk hebben gemaakt.

De uitspraak van het Europese hof volgt na een langlopende zaak van twee jaar. In 2023 diende de Europese Commissie een klacht in tegen Polen. In de tussentijd besloot de EC ook Europese subsidies in te houden, vanwege zorgen over de rechtsstaat in het land.

Veto van de president

De huidige regering van premier Tusk staat positiever tegenover de Europese Unie. Tusk, zelf ooit Europarlementariër en voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders, is tegen de hervormingen van zijn voorganger, al is hij er nog niet in geslaagd om die terug te draaien.

Wat er nu gaat gebeuren, is onduidelijk: de regering van Tusk wil stappen zetten om de onafhankelijkheid van het Constitutionele Hof te herstellen, maar pogingen hiertoe werden tot nu toe steeds geblokkeerd door een veto van de president van het land. Ook de huidige president Nawrocki, van de PiS-partij, zal vermoedelijk zijn veto gebruiken om zulke wetgeving tegen te houden.

Meer dan vijftig maatschappelijke organisaties, waaronder Natuurmonumenten, de Vlinderstichting en de Parkinson Vereniging, maken zich grote zorgen over aangekondigde versoepelingen voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen. De Europese Commissie kondigde eergisteren een vereenvoudiging van de regels aan voor boeren en tuinders. Volgens de Commissie levert het een miljardenbesparing op voor boerenbedrijven en de overheid.

Maar de organisaties willen dat het Nederlandse kabinet zich gaat verzetten tegen de plannen. Ze zijn slecht voor de biodiversiteit en er zijn steeds meer aanwijzingen dat pesticiden een rol spelen bij het ontstaan van ziektes als Parkinson, ALS en kanker. Dat zeggen ook wetenschappers.

Door de versoepeling van de regels krijgen sommige middelen sneller een toelating voor onbepaalde tijd. Stoffen die aantoonbaar giftig zijn, mogen ook nog langer gebruikt worden: de overgangstermijn waarbinnen ze afgebouwd moeten worden, wordt als het aan de Commissie ligt verlengd van achttien maanden naar drie jaar.

Daarnaast wordt het ook weer mogelijk om landbouwgif te spuiten met behulp van drones. De stoffen worden daardoor veel minder gericht verspreid. Met alle gevolgen van dien, zeggen de organisaties.

Verslechtering

"We hadden gehoopt op vooruitgang, maar we krijgen nu een verslechtering", zegt Petra van de Putten-Clauwens. Ze is 41 en heeft de ziekte van Parkinson. Ze overhandigde vanmorgen, samen met andere patiënten, een petitie aan Kamerleden die landbouw in hun portefeuille hebben.

Het is op dit moment niet een-op-een aan te tonen dat Parkinson bij iemand veroorzaakt is door bestrijdingsmiddelen, maar de aanwijzingen voor een verband worden wel steeds sterker. De Nijmeegse professor Bas Bloem is ervan overtuigd dat de ziekte een wereldwijde pandemie wordt als we niets doen aan het gebruik van pesticiden. Ook zijn naam staat onder de brandbrief en de petitie.

Van de Putten-Clauwens heeft de voor Parkinson kenmerkende tremor, maar heeft ook andere symptomen die minder zichtbaar zijn. Omdat ze veel moeite kreeg met concentreren en multitasken, moest ze stoppen met werken. Volgens haar worden zelfs nog jongere mensen dan zij getroffen door de snelst groeiende hersenziekte ter wereld.

Het Europees Parlement en de lidstaten moeten het voorstel van de Europese Commissie nog goedkeuren. Dat staat al gepland voor begin volgend jaar en daarom moeten de Tweede Kamer en het kabinet nú handelen, vinden de organisaties.

D66 en GroenLinks-PvdA hebben een motie ingediend waarin demissionair minister Wiersma wordt opgedragen om in Brussel te pleiten tegen de voorgenomen versoepeling. Het is de bedoeling dat er vandaag nog over de motie wordt gestemd.

Glyfosaat

In 2023 sprak de Tweede Kamer zich uit tegen het nog langer toestaan van het bestrijdingsmiddel glyfosaat, waarvan ook aanwijzingen zijn dat het ziekteverwekkend is. Maar de toenmalige landbouwminister Adema besloot de Kamer niet te volgen en zich te onthouden van stemming in de EU. Het middel is nog steeds toegestaan.

Zijn opvolger Wiersma (BBB) stelt zich tot nu toe op het standpunt dat niet onomstotelijk bewezen is dat de middelen gevaarlijk zijn. Maar D66-Kamerlid Podt vindt dat de minister het zekere voor het onzekere moet nemen en tegen moet stemmen. "Als wij als Kamer haar dat opdragen, dan heeft ze daar niet veel keus in."

"Beter dan snuiven... onze pitloze DRUIVEN! #Verslavend lekker#" is gekozen tot slechtste slogan van het jaar. De leus komt van Boerderijwinkel Akkerhof in Vaals.

Met zo'n dertig stemmen verschil werd een bedrijf in beregeningsinstallaties verslagen. "Met de juiste sproeier wordt alles nat", eindigde nipt als tweede. De derde plaats ging naar een tegelwerker: "Soms zit het mee, soms zit het tegel."

In totaal stemden 6578 mensen op hun favoriete slogans. De winnaar krijgt een Delfts blauwe tegel met daarop de slogan.

Eigenaar Hélène Kremer van de boerderijwinkel, noemt de winst de kers op de taart. "Dit is een heel mooie afsluiting van het jaar." Toen ze een tijdje geleden hoorde dat ze genomineerd was, dacht ze eerst dat het negatief zou zijn, maar daar is ze van teruggekomen. "We krijgen zo veel leuke reacties van mensen."

De slogan van de boerderijwinkel is niet nieuw. "We hebben het spandoek al enkele jaren hangen, maar een foto ervan ging dit jaar opeens viraal op sociale media. Ik denk dat we daarom ook genomineerd zijn."

De slogan ontstond door de liefde voor het eigen product. "We aten hier zelf best veel druiven en toen zeiden we tegen elkaar dat ze verslavend lekker zijn. Je kunt beter aan druiven verslaafd zijn dan aan drugs", zegt Kremer.

Inmiddels is het druivenseizoen voorbij en hangt er een spandoek om het eigen rundvlees te promoten.

Door alle kerstdrukte komt het er volgens Kremer niet meteen van om de overwinning te vieren. "Eerst moeten we nog even werken, maar daarna gaan we zeker een fles opentrekken."

Zware ballen en koud maken

De afgelopen jaren won vaak een slogan met een dubbelzinnige ondertoon, vaak wat platte humor, zoals in 2021 toen een vleesleverancier de winst binnensleepte met de leus "Mijn ballen wegen 130 gram".

Vorig jaar ging de winst naar een bedrijf uit Warmond dat airco's installeert. "Vandaag weer een tevreden klant koud gemaakt", was de winnende slogan, gebaseerd op een grapje dat personeel onderling vaak maakte als een klus bij een klant was afgerond.

De verkiezing begon in 2012 klein. Het eerste jaar werden er slechts enkele honderden stemmen uitgebracht, maar de verkiezing kreeg al snel veel media-aandacht.

Eerdere winnaars:

2024: Vandaag weer een tevreden klant koud gemaakt (airco installateur)

2023: Put the fun between your legs (fietsverhuur)

2022: Maak van uw kruis geen punt (kliniek voor bekkenproblemen)

2021: Mijn ballen wegen 130 gram (vleesleverancier)

2020: Laat je poesje knippen voor ze begint te wippen (dierenrechtenorganisatie)

2019: Onze vis smaakt als de tongzoen van een zeemeermin (visbar)

2018: We doen wel vrouwen maar knippen ze niet (barbier)

2017: Van kop tot kont, worst in de mond (bakker van worstenbrood)

2016: Zit je haircut (kapper)

2015: Iedere paal gaat er in (heibedrijf)

2014: Een timmerman timmert, een tandarts boort... maar wij zitten lekker in Velsen Noord (aannemer)

2013: It's de Cock that makes the man (modezaak De Cock)

2012: Hema, de worst musical

Bij de bloedige aanval op een vluchtelingenkamp in Sudan in april zijn meer dan duizend mensen gedood door de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF). Dat staat in een nieuw rapport van het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties.

Over het dodental waren de afgelopen maanden uiteenlopende berichten naar buiten gekomen. Aanvankelijk werd uitgegaan van 400 burgerdoden. The Guardian telde in augustus na eigen onderzoek ruim 1500 doden. De VN spreekt nu van zeker 1013 doden, na gesprekken met 155 overlevenden die gevlucht zijn naar buurland Tsjaad.

In Sudan vecht het regeringsleger al ruim 2,5 jaar een oorlog uit tegen de gewapende paramilitaire groep RSF, die een steeds groter deel van het land bezet.

Vluchtelingenkamp Zamzam in Darfur in het westen van Sudan werd tussen 11 en 13 april ingenomen door de RSF. Het VN-rapport spreekt van moordpartijen, verkrachtingen en martelingen tijdens de inname, door de paramilitairen. "Er was een aanhoudend patroon van grove schendingen van internationaal humanitair recht en mensenrechten."

In koelen bloeden geëxecuteerd

Zeker 319 mensen zijn standrechtelijk geëxecuteerd, ofwel in het kamp ofwel bij het vluchten uit het kamp, beschrijft de VN. Sommigen zijn bij huiszoekingen in hun huizen doodgeschoten. Andere mensen werden in koelen bloede vermoord op het marktplein, in scholen, ziekenhuizen of moskeeën. Meer dan 400.000 inwoners van het kamp zijn ontheemd geraakt.

Een gemeenschapsleider die de moordpartij overleefde, vertelt hoe twee RSF-militanten hun geweer door kleine gaten in het raam van de kamer staken waar hij met tien andere mannen schuilde. Ze openden het vuur en doodden willekeurig acht mannen.

VN-onderzoekers spraken ook met een vrouw die een dag na de aanval terugkeerde naar het kamp. Ze probeerde haar vermiste 15-jarige zoon te vinden. "Het kamp was leeg", beschrijft ze. "Ik zag bezaaid over straat lichamen liggen. Er liepen alleen nog kippen, ezels en schapen rond." Ze vond haar zoon niet.

Toegang tot essentiële middelen geblokkeerd

In het rapport komen ook seksuele misdrijven naar voren. Zeker 104 overlevenden - 75 vrouwen, 26 meisjes en 3 jongens - zijn verkracht, al dan niet in groepsverband, of werden tot seksslaaf gemaakt. Dat is met opzet gebeurd om terreur te zaaien onder de gemeenschap, aldus de VN.

In de maanden voor de aanval had de RSF de toegang tot voedsel, water, brandstof en andere essentiële goederen geblokkeerd. Mensen die de spullen het kamp probeerden binnen te brengen, werden systematisch aangevallen. Zo'n 26 mensen zouden daarvoor zijn geëxecuteerd, als waarschuwing. Om te overleven moesten ouders hun kinderen dierenvoer geven, zoals pindaschillen.

Zamzam ligt net onder Al-Fasher, in de regio Darfur:

De Verenigde Naties roepen op tot een onafhankelijk en uitgebreid onderzoek naar de gruwelen die zich hebben afgespeeld in Zamzam. Ook wil VN-mensenrechtenchef Volker Türk dat de aanstichters van het geweld worden berecht.

"De bevindingen in het rapport zijn opnieuw een grimmige waarschuwing dat er direct actie moet worden ondernomen om de gruweldaden en het geweld een halt toe te brengen", zegt Türk. "De wereld mag niet lijdzaam toezien hoe dergelijke wreedheden in Sudan steeds gebruikelijker worden. Alle staten, met name staten die invloed hebben op de situatie, moeten alles in het werk stellen om wreedheden te voorkomen."

De aanval op Zamzam was de opmaat naar de moordpartijen in de nabijgelegen stad Al-Fasher. In oktober pleegde de RSF daar systematische massamoord op de lokale bevolking: mogelijk zijn er tienduizenden mensen gedood. De afgelopen weken is er steeds meer informatie over naar buiten gekomen.

Bekijk onze special over de gruwelen in Al-Fasher:

Zo concludeerden onderzoekers van de Amerikaanse Yale-universiteit gisteren dat er op satellietbeelden op zeker 150 plekken vormen te zien zijn die overeenkomen met stapels lijken. Ook blijkt uit onderzoek dat de RSF-militanten bewijs van hun moordpartijen proberen te vernietigen.

In Sudan is sinds 2023 oorlog tussen het regeringsleger en het paramilitaire RSF, met een enorme humanitaire crisis als gevolg. De militanten van die Rapid Support Forces zijn van Arabische afkomst en hebben het gemunt op Sudanezen van Afrikaanse afkomst. Internationale steun, zowel geld als wapens, krijgen ze van de Verenigde Arabische Emiraten.

Bij een fokker uit Gelderland zijn gisteren 29 volwassen teckels en 7 pups weggehaald door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De dieren werden niet goed verzorgd en sommige hadden gezondheidsproblemen. In welke plaats de dieren leefden, is onbekend.

De NVWA was al eerder langs geweest bij de fokker en constateerde dat de leefomstandigheden van de honden niet in orde waren. Er werd toen een zogeheten last onder bestuursdwang opgelegd. Dat is een waarschuwing aan de fokker om iets aan de situatie te veranderen. Als dat niet zou gebeuren, dan zou de NVWA ingrijpen.

Zo leefden de honden:

Bij een tweede bezoek bleek dat er weinig verbeterd was, schrijft Omroep Gelderland. Honden zaten in te kleine hokken, waardoor ze in hun eigen uitwerpselen stonden. Een deel van de teckels werd gehouden in een kapschuur met open wanden. Ook hadden niet alle dieren toegang tot schoon drinkwater. Een aantal honden was sterk vermagerd en had tandsteen. De administratie van de fokker klopte ook niet.

Al met al genoeg reden voor de NVWA om in te grijpen. De honden zijn naar veilige opvanglocaties gebracht.

De Europese grensbewakingsdienst Frontex kan verantwoordelijk worden gehouden voor zogeheten pushbacks van vluchtelingen. Dat heeft het Europees Hof van Justitie geoordeeld in een zaak die was aangespannen door een Syrisch gezin.

Bij pushbacks worden migranten teruggestuurd zonder dat zij de kans krijgen asiel aan te vragen.

Nadat de oorlog in Syrië was uitgebroken, vluchtte het gezin in 2016 via Noord-Irak en Turkije naar Europa. De Syriërs wilden in Griekenland asiel vragen, maar werden door de Griekse autoriteiten en Frontex met een vliegtuig teruggevlogen naar Turkije.

De gezinsleden stellen dat daarbij hun rechten zijn geschonden en eisen een schadevergoeding. Het gezin woont inmiddels in Noord-Irak.

Terugkeerbesluit

Een lagere EU-rechter wees die eis voor een schadevergoeding eerder af. Toen werd gezegd dat de bevoegdheid om te beoordelen of een zogenoemd terugkeerbesluit gegrond is, bij de lidstaten ligt en niet bij Frontex.

Het Hof van Justitie oordeelt nu echter dat Frontex verplicht is de grondrechten van mensen te waarborgen. Dat betekent dat de dienst moet controleren of migranten de mogelijkheid hebben gekregen asiel aan te vragen en of uitzettingen rechtmatig verlopen.

Zorgvuldiger te werk gaan

Hulporganisatie Vluchtelingenwerk spreekt van een baanbrekende uitspraak. Het is de eerste schadeclaim die tegen Frontex is ingesteld voor zijn rol bij pushbacks. Door de uitspraak moet nu opnieuw worden beoordeeld of het Syrische gezin recht heeft op een schadevergoeding.

GroenLinks-PvdA Europarlementariër en hoogleraar migratierecht Tineke Strik noemt het een "historische uitspraak met grote consequenties".

"Het hof erkent dat Frontex juridisch verantwoordelijk is wanneer het zich medeplichtig maakt aan mensenrechtenschendingen. Frontex moet voortaan zelf veel zorgvuldiger te werk gaan en stoppen met blind op de EU-landen te varen. Deze verantwoordelijkheid moet bovendien steviger verankerd worden in de Frontex-wet, die momenteel wordt herzien door de Europese Commissie."

De Nederlandse overheid heeft een afspraak gemaakt met het grote landbouwbedrijf Cosun, een coöperatie van pakweg 8000 Nederlandse telers en bekend van de merken Aviko en Van Gilse. De staat draagt 73 miljoen euro bij aan maatregelen die het bedrijf de komende jaren gaat nemen om de uitstoot van CO2 te verminderen.

Afgelopen jaar sloot de overheid ook al zulke 'maatwerkafspraken' met zoutfabrikant Nobian en staalfabrikant Tata Steel, in een poging de klimaatdoelen van 2030 te halen.

Cosun verwerkt plantaardige grondstoffen zoals suikerbieten en aardappelen tot diervoer, voedingsproducten voor mensen en groene energie. Het bedrijf zegt zijn fabrieken in Groningen en Gelderland minder afhankelijk te willen maken van fossiele energie, en in Limburg ook te willen starten met de productie van groen gas.

70.000 huishoudens

Met deze maatregelen zal, als alles goed gaat, Cosun in zijn geheel 167 kiloton CO2 minder uitstoten dan nu, een verlaging vergelijkbaar met de uitstoot van 70.000 huishoudens. Ook zal er minder stikstof (44 ton per jaar) en ammoniak (42 ton per jaar) worden uitgestoot. Hoe deze verlagingen zich verhouden tot de totale uitstoot van het bedrijf, is niet bekend.

Cosun behoort niet tot de twintig grootste uitstoters van CO2 in Nederland, de bedrijven waarmee demissionair minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) afspraken wilde maken over vergroening. Hermans stopte eerder dit jaar de onderhandelingen met grote industriële bedrijven en CO2-uitstoters zoals BP en Shell, omdat ze niet tot een akkoord konden komen.

Pure winst

De omvang van de afspraak die vandaag gemaakt is, is dan ook een stuk kleiner dan eerdere deals die ze sloot: Tata Steel kreeg eerder dit jaar 4 tot 6,5 miljard euro subsidie toegezegd om zijn uitstoot van 8,5 megaton per jaar (miljoenen tonnen) bijna te halveren.

Ook de deal die het kabinet sloot met zoutfabrikant Nobian was omvangrijker: dat bedrijf krijgt tot 185 miljoen euro om de uitstoot van CO2 te verlagen met 525 kiloton, ongeveer 1 procent van de totale industriële uitstoot in Nederland.

Minister Hermans en staatssecretaris Aartsen tonen zich in een persbericht niettemin tevreden met de afspraak. Aartsen noemt het "een prachtig voorbeeld van hoe een gezonde economie en een gezonde leefomgeving hand in hand kunnen gaan. Minder uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden betekent minder geurhinder en betere luchtkwaliteit voor omwonenden."

Een noodradio, zaklamp of soep in blik. Het zijn misschien niet de eerste dingen waar je aan denkt bij een kerstpakket. Toch is het wat duizenden werknemers te zien krijgen als ze hun eindejaarsgeschenk openmaken.

Het is een kleine, maar opvallende trend dit jaar. In totaal krijgen zo'n 8 miljoen werknemers een cadeautje om het jaar mee af te sluiten, schat brancheorganisatie Promotional Products Professionals.

Aanbieders van kerstpakketten spelen met zulke geschenken in op de actualiteit. De overheid adviseert mensen om zich voor te bereiden op een noodsituatie, bijvoorbeeld als de stroom uitvalt. Iedereen heeft daarover een boekje op de deurmat gekregen.

Een noodradio kan van pas komen bij stroomuitval, "maar hopelijk hebben mensen hem daarvoor helemaal niet nodig", zegt Monique Klaver van Puurgeschenk. Haar bedrijf stelt onder meer kerstpakketten samen. Een noodradio kan je ook goed gebruiken op vakantie, zegt ze.

Ook gezellig

Online worden er een hoop 'noodkerstpakketten' aangeboden met producten die handig zijn in noodsituaties. Toch doen bedrijven hun best om het een beetje gezellig te houden. De producten moeten vooral leuk of handig zijn, zeggen aanbieders.

In het ene pakket zitten lucifers en kaarsjes en in andere speelkaarten, een drinkfles of een rugtas. "Ga je naar de sportschool, dan heb je een hartstikke leuke waterfles. De rugtas kun je ook gebruiken voor een wandeling", zegt Klaver.

Puurgeschenk zegt dat het dit jaar 30.000 eindejaarsgeschenken verkoopt. Ongeveer 8 procent daarvan zou je een noodkerstpakket kunnen noemen, omdat er bijvoorbeeld een noodradio inzit. Dat komt neer op ongeveer 2400 pakketten. "En als je al een noodradio hebt, kun je hem natuurlijk altijd weggeven aan vrienden of familie", zegt Klaver.

Bij Makro Kerstpakketten gaat het om ongeveer 5000 van zulke pakketten, laat het bedrijf weten. De groothandel is verantwoordelijk voor ongeveer een miljoen eindejaarsgeschenken.

Groothandel Sligro - ook goed voor ongeveer een miljoen pakketten - biedt helemaal geen noodkerstpakketten aan. "Wij herkennen ons absoluut niet in de behoefte van afnemers in een noodkerstpakket", zegt een woordvoerder. Via eindejaarsvouchers worden er wel wat noodradio's verkocht, "maar als aandeel van het totaal is het heel erg klein."

Andere aanbieders noemen uiteenlopende percentages. Van minder dan 1 tot ongeveer 10 procent.

Populair bij de overheid

De noodkerstpakketten zijn vooral populair bij de overheid, ziet Klaver van Puurgeschenk. "Dat is misschien ook omdat ze zelf dat advies geven." Veiligheidsregio Kennemerland heeft bedrijven bovendien opgeroepen om dit jaar een eindejaarsgeschenk met noodproducten mee te geven.

Of er nou wel of geen noodproducten in eindejaarsgeschenken zitten, maakt de meeste bedrijven niet zo veel uit. "Het kerstpakket is vooral een teken van waardering", zegt Joris Jansen van den Berg van de brancheorganisatie PPP. Vooral vanwege de krapte op de arbeidsmarkt is het voor veel bedrijven belangrijk om op deze manier werknemers vast te houden.

In Frankrijk is een voormalig anesthesist veroordeeld tot levenslang voor het opzettelijk vergiftigen van dertig patiënten. Twaalf slachtoffers zijn door zijn toedoen overleden. De arts ontkent iedere betrokkenheid.

De 53-jarige Frédéric Péchier werkte als anesthesist in twee klinieken in de Oost-Franse stad Besançon. De rechtbank acht bewezen dat hij tussen 2008 en 2017 opzettelijk hoge doses giftige stoffen heeft toegediend aan patiënten, met ernstige medische situaties zoals hartstilstanden, bloedingen en de dood tot gevolg.

De slachtoffers waren tussen 4 en 89 jaar oud. De behandelaar is volgens de rechtbank schuldig bevonden aan vullen van infuuszakken met kalium, verdovingsmiddelen, adrenaline of het antistollingsmiddel heparine, bij patiënten die door collega's werden behandeld.

De rechter gaat mee met de zienswijze van het Openbaar Ministerie. Volgens het OM vergiftigde de anesthesist patiënten van artsen met wie hij in de clinch lag. Op die manier wilde hij hun reputatie schaden. Het Franse OM beschuldigt Péchier van "het psychologisch treffen van zorgverleners met wie hij in conflict was" en "het voeden van zijn honger naar macht".

Permanent beroepsverbod

Het onderzoek tegen Péchier begon in 2017, toen twee patiënten tijdens routineoperaties ernstige hartproblemen kregen en met grote moeite in leven konden worden gehouden. In infusen die aan de patiënten waren toegediend, werden giftige stoffen gevonden in een potentieel dodelijke dosis. Het onderzoek werd geleidelijk uitgebreid naar steeds meer soortgelijke gevallen uit het verleden.

Péchier is veroordeeld tot levenslang, met een minimumperiode van 22 jaar voordat hij in aanmerking komt voor vervroegde vrijlating. Ook krijgt hij een permanent beroepsverbod om als arts te werken. Het vonnis kwam na ongeveer vijftien weken aan hoorzittingen en zittingen in de rechtbank van Besançon.

Dokter dood

De straf komt overeen met de eis van de officieren van justitie. Zij stellen dat Péchier "een van de grootste criminelen uit de geschiedenis" is, schuldig aan het gebruiken van de geneeskunde om te kunnen doden. "U bent deze titel van dokter niet waard. U bent de dokter des doods", zei een aanklager vandaag over Péchier.

De oud-anesthesist gaat in hoger beroep en spreekt de beschuldigingen tegen. "Ik zeg het en zal het altijd zeggen: ik heb niemand vergiftigd", zei hij in zijn slotverklaring.

Accountants- en adviesbureau BDO heeft een boete van 765.000 euro gekregen omdat medewerkers jaren ongestoord konden sjoemelen met verplichte examens. Het is al de zoveelste boete die de Autoriteit Financiële Markten (AFM) uitdeelt voor examenfraude.

Eerder moesten accountantskantoren Deloitte, PwC en EY voor hetzelfde vergrijp van medewerkers al hoge boetes betalen. KPMG kreeg met 23 miljoen euro zelfs de hoogste boete ooit opgelegd.

De AFM noemt de praktijken bij BDO ernstig. Met name omdat accountants met hun controles vertrouwen toevoegen aan de cijfers die bedrijven publiceren. Aan hun geloofwaardigheid moet daarom niet worden getwijfeld, benadrukt de AFM. "Een boete is dus op zijn plaats."

Antwoorden delen

Het kantoor deed zelf onderzoek naar examenfraude en ontdekte dat enkele honderden medewerkers van 2018 tot en met 2023 rommelden met hun examens. Het gaat om bijvoorbeeld verplichte toetsen over actuele vakkennis en vaardigheden om als accountant te mogen blijven werken.

Bij BDO werden onder meer onderling antwoorden uitgewisseld. Ook kwam het voor dat mensen samen toetsen maakten. Net als bij andere accountantskantoren deed de fraude zich ook bij BDO in alle lagen van de organisatie voor, zegt de AFM. Niet alleen gewone medewerkers rommelden met hun toetsen, ook mensen in de top.

Omdat BDO de boete heeft geaccepteerd, beschouwt de AFM de kwestie bij het kantoor hiermee als afgedaan.

De Britse modeontwerper Antony Price is op 80-jarige leeftijd overleden. Price ontwierp iconische outfits van artiesten als David Bowie, Mick Jagger, Roxy Music en werkte ook voor de Britse koningin Camilla.

Price werd bekend door zijn gebeeldhouwde ontwerpen in een theatrale, dramatische stijl. Tot zijn bekendste creaties behoren de pastelkleurige pakken die de band Duran Duran droeg in de videoclip van Rio uit 1982.

De band plaatste foto's op sociale media als eerbetoon aan de overleden modeontwerper. De bandleden noemen hem een "visionair" en een "aardige, intelligente en vlijmscherpe vriend".

Een maand geleden presenteerde Price in Londen nog zijn eerste collectie in meer dan dertig jaar. Daar verscheen zangeres Lily Allen in een jurk van Price die was geïnspireerd op de zwarte fluwelen 'wraakjurk' van prinses Diana.

Die droeg Diana kort na haar scheiding van Charles, nadat hij had bekend dat hij al jaren een affaire had met Camilla Parker Bowles. Ook Allen maakte recent een nare scheiding door; volgens Britse media ontdekte zij na het einde van haar huwelijk dat haar man actief was op datingapps en een langdurige affaire had met een jongere kostuumontwerper.

Outfits voor popsterren

Antony Price werd in 1945 geboren in Yorkshire en verhuisde begin jaren 60 naar Londen om te studeren aan het Royal College of Art. Na zijn afstuderen begon hij met het ontwerpen van herenkleding bij Stirling Cooper, een Londens modehuis dat in die jaren vooropliep en bekend stond om experimentele outfits voor popsterren.

Daar ontwierp Price onder meer de nauwsluitende broek met knopen die Mick Jagger droeg tijdens de Gimme Shelter-tour van The Rolling Stones in 1969.

In 1979 begon Price zijn eigen modelabel. Een jaar later kwam hij met zijn eerste collectie tijdens een modeshow, geopend door model Jerry Hall. Zij verscheen daarin ook in de jurk die Price voor haar huwelijk met Mick Jagger had ontworpen.

Ook werkte Price jarenlang samen met David Bowie en ontwierp onder meer het jasje dat de zanger droeg in de videoclip As The World Falls Down uit 1986. Daarnaast begon hij in de jaren 90 met het ontwerpen van stukken voor Camilla Parker Bowles.

Het RIVM heeft nieuwe richtlijnen voor gemeenten opgesteld om hun inwoners gezonder te laten leven. Zo moet als het aan het gezondheidsinstituut ligt vanuit ieder huis een boom te zien zijn en moeten kinderen binnen 200 meter op een speelplek kunnen komen.

Met de richtlijnen kunnen gemeenten de schaarse openbare ruimte zo goed mogelijk benutten, zegt het RIVM. "Gemeenten willen de openbare ruimte zo goed mogelijk inrichten, maar weten niet hoe", legt Hanneke Lakenvelt uit. Als adviseur bij het RIVM is ze de hoofdauteur van het rapport. "Gemeenten weten niet waar ze moeten beginnen en vroegen om cijfers."

Daarom heeft het instituut met experts en kenniscentra gekeken naar ruimte voor beweging, groen en elkaar ontmoeten. Volgens Lakenvelt voldoet een op de zes huizen aan de nieuwe normen, dus valt er bij het overgrote deel nog winst te behalen.

Genoeg bewegen

Zo adviseert het RIVM om een kwart van de buurt beschikbaar te houden voor beweging en moet er binnen een paar honderd meter van elk huis een speelplek zijn voor kinderen tot 12 jaar. Volgens het RIVM zijn mensen sneller geneigd om voldoende te bewegen, als minstens een kwart van hun omgeving daarop is ingericht.

Daar valt volgens het gezondheidsinstituut nog veel te verbeteren. Op dit moment is 11 procent van de openbare ruimte bestemd voor wandelaars en fietsers en 2 procent is ingericht als speelplek, bij elkaar opgeteld slechts de helft van de geadviseerde 25 procent.

Voorzieningen als een supermarkt, huisarts en een basisschool zouden binnen 800 meter van elk huis te vinden moeten zijn. Lakenvelt merkt wel op dat dat niet overal realistisch is, zoals in dorpjes. De cijfers gelden voor een gemiddelde wijk.

Voldoende schaduw

Daarnaast zou ieder huis moeten uitkijken op bomen of struiken. Dat werkt volgens het RIVM rustgevend en brengt verkoeling en schaduw. Parken moeten binnen 300 meter te vinden zijn en recreatiegebieden binnen 5 kilometer.

Bij de aanleg moet gelet worden op de keuze van bomen en struiken. Zo wordt vooral aangeraden om beplanting te kiezen waar mensen niet snel allergisch voor zijn en moet er ook genoeg aandacht zijn voor het onderhoud van het groen. Als dat niet voldoet, zullen mensen sneller wegblijven.

Bredere stoepen

Het RIVM pleit ook voor betere ontmoetingsplekken. Op bredere stoepen kunnen mensen makkelijker stilstaan om een praatje te maken zonder anderen te hinderen. Elke 125 meter zou er een bankje moeten staan voor ouderen en andere mensen die niet makkelijk langere afstanden kunnen afleggen.

Volgens Lakenvelt is aan gemeenten gevraagd of ze met de resultaten uit de voeten kunnen. "Ze zijn blij dat ze nu concrete cijfers hebben waarmee ze aan de slag kunnen."

De richtlijnen zijn wetenschappelijk onderbouwd, maar zijn geen verplichting. Ze zijn volgens het RIVM vooral bedoeld om gemeenten het belang ervan te laten zien en om ze te helpen met kiezen.

Amerikaanse militaire vliegtuigen die in het luchtruim van Aruba en Curaçao vliegen, gaan hun transponders inschakelen. Dat is afgesproken met de VS, hebben de autoriteiten van beide landen in het Koninkrijk der Nederlanden gemeld.

De Arubaanse minister-president Mike Eman zei op een persconferentie gisteren dat het aantal militaire oefeningen in de regio zal worden opgevoerd. Hierover is contact met de landen binnen het koninkrijk en de VS, zei hij. Het commerciële lucht- en maritieme verkeer zal hiervan volgens Eman geen hinder ondervinden en "rustig en zonder problemen blijven doorgaan".

Wat is een transponder?

Een transponder is een elektronisch apparaat dat signalen van de luchtverkeersleiding ontvangt en automatisch een unieke identificatiecode en de vlieghoogte terugzendt. Daardoor wordt het vliegtuig zichtbaar op de radar en worden botsingen voorkomen.

Minister-president Pisas van Curaçao bevestigde het nieuws gisteravond. Pisas zei daarbij dat Washington contact heeft opgenomen met verschillende luchtvaart- en cruisemaatschappijen. Zij worden voortaan geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen in de regio.

Een officiële bevestiging uit de VS van de afspraken ontbreekt vooralsnog.

De afgelopen dagen stond Curaçao internationaal in de schijnwerpers door meerdere bijna-incidenten in het luchtruim, waarbij Amerikaanse militaire toestellen zonder zichtbare transponders het commerciële vliegverkeer hinderden. In twee gevallen meldden piloten dat zij op zeer korte afstand langs een militair toestel vlogen.

Zo ging het dit weekend bijna mis boven Curaçao:

De Amerikanen hebben afgelopen tijd in het Caribisch gebied steeds meer troepen en marineschepen samengetrokken. Trump zei gisteren dat Venezuela inmiddels is omsingeld door "de grootste armada in de geschiedenis van Zuid-Amerika".

Sinds september hebben de Amerikanen in de Caribische Zee en het oostelijk deel van de Stille Oceaan bovendien meer dan 25 aanvallen uitgevoerd op boten die drugs zouden vervoeren. Daarbij werden vele tientallen mensen gedood.

Trump zegt met de aanvallen een einde te willen maken aan de drugssmokkel naar de VS. Zijn stafchef, Susie Wiles, zei in een interview met Vanity Fair dat deze week uitkwam iets anders. Ze zinspeelde erop dat Trump met de aanvallen het bewind van Maduro omver wil werpen. Ook zei ze dat Trump wordt gedreven door wraakgevoelens tegen politieke tegenstanders.

Cruiseschip

Door de verhoogde militaire activiteit in de regio besloot het cruiseschip Norwegian Epic gisteren niet aan te meren in de haven van Curaçao. Het schip van Norwegian Cruise Line schrapte het eiland op het laatste moment. Het was de eerste keer sinds de coronapandemie dat een cruiseschip Curaçao om veiligheidsredenen overslaat.

Grote gele ballonnen in de vorm van bijen steken af tegen de zee van in het zwart geklede mensen. Honderden mensen zijn naar de uitvaart van Matilda 'Bee' Britvan gekomen in een Joods uitvaartcentrum in Sydney. Omdat haar tweede naam Bee (bij) is, hadden veel aanwezigen bijenstickers op en speelgoed en ballonnen in bijenthema bij zich.

"Ze lag in een kleine witte kist. Dat is toch niet te bevatten? We hebben dit kind allemaal in de steek gelaten", zegt Chana Friedman. Matilda is het jongste slachtoffer van de aanslag op een Chanoekaviering op Bondi Beach in Sydney. Ze was 10 jaar oud.

De woede binnen de Joodse gemeenschap richting de regering van premier Anthony Albanese neemt met de dag toe. Vandaag beloofde de premier nieuwe wetgeving die het gemakkelijker maakt om mensen die haatzaaiende taal gebruiken en geweld verspreiden te vervolgen. Ook wordt het intrekken of weigeren van visa eenvoudiger en wordt de wapenwetgeving aangescherpt.

"Australiërs zijn geschokt en kwaad. Ik ben ook kwaad", zei Albanese tijdens een persconferentie. "Het is duidelijk dat we veel meer moeten doen om deze kwaadaardige plaag te bestrijden."

Maar voor veel Joden komen zijn beloftes te laat. "Waarom hebben jullie niet naar ons geluisterd? We hebben steeds gewaarschuwd", zegt Friedman in tranen. Ze draagt veel sieraden in de vorm van een davidster en heeft zowel een Australische als een Israëlische vlag omgeslagen. "Elke keer als ik een Palestijnse vlag zie, ben ik doodsbang, omdat ik weet wat het betekent."

Het is een sentiment dat door veel mensen binnen de Joodse gemeenschap in Australië wordt gedeeld. Het breed gedeelde gevoel is dat het toegenomen antisemitisme van de afgelopen twee jaar heeft bijgedragen aan dit geweld.

Antisemitisme in Australië is sterk toegenomen sinds de oorlog in Gaza. Volgens cijfers van de Raad van de Australisch-Joodse Gemeenschap is het aantal incidenten in een jaar tijd verdrievoudigd tot ruim 1600. Het gaat onder meer om graffiti met antisemitische teksten, het scanderen van antisemitische leuzen en straatintimidatie. Daarnaast zijn er geregeld gewelddadige incidenten geweest.

Eind vorig jaar werd een synagoge in Melbourne met brandbommen bekogeld. Begin dit jaar werd in een overwegend Joodse wijk, niet ver van Bondi Beach, een kinderdagverblijf in brand gestoken. Er zijn geen aanwijzingen dat pro-Palestijnse demonstranten betrokken zijn bij deze gewelddadige incidenten.

Band regering-Netanyahu en Australië is verslechterd

De regering-Albanese heeft antisemitisme en geweld steeds veroordeeld en zegt ook actie te hebben ondernomen. Haatzaaiende taal is strafbaar gesteld en het demonstratierecht is ingeperkt. Ook werd in augustus de Iraanse ambassadeur het land uitgezet, nadat Teheran ervan werd beschuldigd aanvallen op een koosjer cateringbedrijf in Sydney en een synagoge in Melbourne te hebben aangestuurd, met als doel onrust en angst te zaaien.

Sinds de oorlog in Gaza zijn er wekelijks pro-Palestijnse demonstraties in grote steden als Sydney en Melbourne. Ook daar zijn in sommige gevallen antisemitische leuzen gescandeerd, maar de meeste demonstraties zijn vreedzaam verlopen. Eerder dit jaar wees de premier erop dat het belangrijk is om antisemitisme te onderscheiden van legitieme kritiek op de Israëlische regering van premier Netanyahu.

Sinds Australië in september de Palestijnse staat heeft erkend, is de relatie met de regering-Netanyahu verslechterd. De Israëlische premier veroordeelde deze week wat hij noemde de "zwakke" reactie van de Australische regering op het toegenomen antisemitisme sinds de aanslagen van 7 oktober.

Albanese onder druk

Deskundigen waarschuwen ervoor om terreurdaden en het toegenomen antisemitisme op één hoop te gooien. "Een veelvoorkomende aanname is dat een klimaat van wijdverbreid antisemitisme geweld kan aanwakkeren", schrijft Matteo Vergani, onderzoeker naar haatmisdrijven en gewelddadig extremisme aan Deakin University, op de academische website The Conversation. "De realiteit is echter dat dit moeilijk te bewijzen is. Mensen die terroristische daden plegen - of zij nu zelf radicaliseren of worden gerekruteerd door terroristische organisaties - reageren niet per se op veranderingen in de algemene publieke opinie."

Duidelijk is dat het leiderschap van Albanese onder grote druk staat. "Hij is zwak, hij heeft niet geluisterd. Hij is gewoon een politicus die stemmen wil winnen", zegt Wayne, die om veiligheidsredenen niet met zijn volledige achternaam genoemd wil worden. Hij was op Bondi Beach en lag boven op zijn dochter om haar te beschermen tegen de kogels.

"Ik ben zeventien jaar geleden vanuit Zuid-Afrika naar Australië geëmigreerd, op zoek naar een veiligere, betere plek. Maar nu voelt dit als een oorlogsgebied. En Albanese doet niets om Joodse mensen te beschermen."