NOS Nieuws - Algemeen

Goedemorgen! Vandaag worden de nieuwe leden van de Tweede Kamer beëdigd. En de voetbalsters van FC Twente spelen in de Champions League tegen Benfica.

Maar eerst het weer: in het noordwesten is het vandaag vrij bewolkt, elders is er zon. Het kwik stijgt naar 14 tot lokaal 16 graden bij een matige tot vrij krachtige zuidenwind. Ook morgen verloopt grotendeels droog en zacht. Vrijdag valt geruime tijd regen en wordt het minder warm.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Brabantse dorp Moerdijk moet verdwijnen om plaats te maken voor de uitbreiding van het nabijgelegen haven- en industriegebied. Dat heeft het college van burgemeester en wethouders medegedeeld op een publieke informatiebijeenkomst. De gemeente ziet het opheffen van het dorp met 1100 inwoners als enige optie.

In het haven- en industriegebied willen het Rijk, gemeenten en de provincie Noord-Brabant nieuwe energie-infrastructuur aanleggen voor de energietransitie en om woningen en bedrijven in de toekomst van stroom te kunnen blijven voorzien. Het gaat bijvoorbeeld om hoogspanningsstations, transformatorstations, kabels en leidingen.

Hierdoor wordt het gebied volgens het Rijk "een van de belangrijkste knooppunten" van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Ook zijn er plannen om de haven en industrie in Moerdijk te verduurzamen. In totaal is er 450 hectare aan grond nodig voor de plannen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Vandaag worden nieuwe Kamerleden beëdigd, gisteren werd er afscheid genomen van 70 Kamerleden. 23 Kamerleden kozen zelf voor een vertrek en stelden zich niet meer verkiesbaar, 47 andere moesten door zetelverlies bij de verkiezingen het veld ruimen.

Lees hier meer over het afscheid van de Kamerleden:

Fijne dag!

Een wereld die in 2050 nog net zo veel fossiele brandstoffen gebruikt als nu of een toekomst waarbij we fors minderen: het is allebei nog mogelijk. Waar het op uitkomt, hangt af van het klimaatbeleid dat landen gaan voeren, blijkt uit onderzoek van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), een organisatie van vooral rijke landen die data verzamelt over energiemarkten.

Het verbranden van olie, gas en steenkool is de voornaamste oorzaak van de opwarming van het klimaat. Om deze onder de 1,5 graad Celsius te houden zijn bijna alle landen bijeen op de klimaattop in Belém. Voorzitter Brazilië wil praten over een 'routekaart' om fossiele brandstoffen af te bouwen. De mate waarin dat lukt, bepaalt de toekomstige impact van klimaatverandering.

Enorme energiehonger

De wereld heeft een enorme honger naar energie, blijkt ook dit jaar weer uit het IEA-rapport. Wederom gebruikte de wereld meer van alle energiebronnen, zowel fossiel (steenkool, olie, aardgas) als niet-fossiel (nucleair, wind, zon). Dat komt doordat er steeds meer mensen zijn, die ook nog eens vaker een goed inkomen verdienen en dus meer energie gebruiken.

Die energievraag groeit in alle scenario's door. Toch zijn er ook grote verschillen.

In het basisscenario gaat het IEA ervan uit dat de wereld op de huidige voet verder gaat. Het gebruik van fossiele brandstoffen neemt nauwelijks af. Steenkool raakt de komende decennia weliswaar op zijn retour, maar mensen gebruiken in dit scenario in 2050 zelfs nog meer olie en aardgas dan nu. Dat leidt ertoe dat de wereld zo'n 3 graden Celsius opwarmt.

Druk van Trump

Eigenlijk stopte het IEA in 2020 met dit scenario. De jaren ervoor kreeg de organisatie vaak de kritiek dat ze de snelle opmars van met name zonnepanelen jaar na jaar onderschatte. Dat kan ook nu het geval zijn, erkent het IEA. De ramingen zijn conservatief en vallen gunstig uit voor fossiele brandstoffen.

Dat het scenario terug is in de rapportage, lijkt te danken aan de Amerikaanse regering. Onder president Trump stort het land zich weer op olie, gas en steenkool, terwijl het meeste klimaatbeleid in de prullenbak is beland. Vanuit de Republikeinse partij komt al langer felle kritiek op het werk van het IEA. Dat zou zijn oren te veel laten hangen naar klimaatactivisten, en los geraakt zijn van de realiteit.

In juni haalde ook de Amerikaanse minister van energie, Chris Wright, uit naar de IEA-scenario's. Die lieten bijvoorbeeld zien dat de wereldwijde vraag naar olie nog voor 2030 over zijn piek is. "Totale nonsens", zei Wright daarover tegen persbureau Bloomberg.

Scenario's moeten volgens Wright beter laten zien dat er nog tientallen jaren een prominente rol is voor fossiele brandstoffen. De Verenigde Staten hebben er belang bij dat gezaghebbende organisaties dat zeggen, omdat ze de grootste exporteur zijn van olie en gas. Vooral de export van gas lijkt alleen maar verder te groeien. Mocht het IEA niet van koers veranderen, dan dreigt de VS eruit te stappen, maakte Wright duidelijk.

Zelf rept het IEA nergens over Trumps invloed. Het conservatieve scenario zou zijn afgestoft omdat de energiemarkten weer stabiel zijn na de coronapandemie en de energiecrisis die volgde op de Russische inval in Oekraïne. Hoe dan ook, vanuit de Verenigde Staten reageren Republikeinse politici verheugd. Het IEA zou terugkeren naar "objectieve data-analyse, vrij van activisme".

Andere toekomst mogelijk

Toch laat het rapport zien dat er ook een andere toekomst mogelijk is. Wanneer het IEA ook kijkt naar de klimaatplannen van landen neemt het gebruik van fossiele brandstoffen wel degelijk af. In zo'n geval gebruikt de wereld in 2050 fors minder steenkool, en iets minder olie en gas. Zelfs dan warmt het klimaat nog altijd 2,5 graden Celsius op.

Hierbij keek het IEA alleen naar de meest concrete plannen. Veel landen waren dit jaar te laat met het inleveren van voorstellen voor de klimaattop en deze zijn grotendeels niet meegenomen. Of deze plannen worden gerealiseerd is erg onzeker, ook omdat ze zo pril zijn.

Wat het rapport wel heel duidelijk maakt, is dat de kans is verkeken om de opwarming onder de 1,5 graad Celsius te houden. Zelfs in het scenario waarbij de wereld de uitstoot in 2050 terugbrengt naar nul schiet de wereld komende jaren door die grens.

Dertig schilderijen van de beroemde televisieschilder Bob Ross worden verkocht. De opbrengst gaat naar publieke zenders, die minder geld krijgen van de Amerikaanse regering. Het Witte Huis vindt de publieke omroep te links en bezuinigt daarom met ruim 950 miljoen euro.

De eerste drie schilderijen, gemaakt tussen 1990 en 1993, gingen gisteren al onder de hamer. Ze werden verkocht voor in totaal ruim 660.000 dollar, schrijft NBC News. In januari worden meer schilderijen van Ross geveild.

De kunstenaar schilderde in de jaren 80 en 90 honderden schilderijen voor zijn televisieserie The Joy of Painting. Zo werd hij de bekendste schilderleraar van Amerika, maar ook in vele andere landen.

De organisatie die zijn nalatenschap beheert, Bob Ross Inc., nam het initiatief voor de veilingen. De voorzitter wil zorgen dat Ross' erfenis "het medium blijft ondersteunen dat tientallen jaren zijn vrolijkheid en creativiteit in Amerikaanse huishoudens bracht".

Een van de drie geveilde schilderijen:

Ross maakte idyllische landschappen met beekjes, watervallen, bomen, bergen en wolken. Hij presenteerde zijn show van 1983 tot 1994. Hij overleed in 1995 aan de gevolgen van kanker, op 52-jarige leeftijd.

Dertig jaar later is hij nog steeds populair, ook onder een jonger publiek. Zijn YouTube-kanaal heeft ruim zes miljoen abonnees. De video's zijn in totaal honderden miljoenen keren bekeken.

Een bekende uitspraak van Ross was "There are no mistakes, just happy accidents". Hij moedigde iedereen aan om creatief te zijn en plezier te maken:

Bij de klimaattop in Brazilië zijn inheemse activisten door een beveiligde zone gebroken. Op beelden is te zien dat er een gevecht uitbrak met beveiligers in het conferentiecentrum.

De bewakers wisten de demonstranten terug te duwen en gebruikten tafels om de ingang te barricaderen. Twee bewakers raakten gewond.

De demonstranten protesteerden met enkele honderden tegen onder meer ontbossing. Kort na de schermutselingen verlieten ze de locatie weer.

Sommigen zwaaiden met vlaggen met daarop 'ons land is niet te koop'. Een van hen vertelde persbureau Reuters dat ze boos zijn over de ontwikkelingen rond het bos. "We kunnen geld niet eten", zei hij. "We willen dat ons land vrij is van landbouw, olie-exploratie, illegale mijnwerkers en illegale houtkap."

Beloftes

De bijeenkomsten van regeringsleiders konden ondertussen gewoon doorgaan. De top wordt gehouden in de stad Belém, in het bedreigde Amazonegebied, en begon maandag.

VN-chef Guterres en de Braziliaanse president Lula riepen bij de opening op om alle klimaatbeloftes van de afgelopen jaren nu echt om te zetten in actie.

Na 35 jaar krijgt Friesland er definitief een nieuw treinstation bij: Werpsterhoeke. Het kabinet stelt bijna vier miljoen euro beschikbaar voor het station in het zuiden van Leeuwarden.

Het nieuwe station wordt aangesloten op het traject tussen Leeuwarden en Heerenveen en is vooral bedoeld voor de inwoners van twee nieuwbouwwijken vlakbij.

Omrop Fryslân schrijft dat in 1991 voor het laatst een nieuw station in de provincie werd geopend. Dat was het station Leeuwarden Camminghaburen.

Werknaam

Bij het nieuwe station komt ook een parkeerplaats. "Op die plek kunnen straks ook mensen van buiten Leeuwarden naar de trein rijden om op de trein te stappen naar Zwolle, Amsterdam of Groningen", zegt wethouder Hein de Haan. "Daar heb je dus parkeervoorzieningen voor nodig."

De 'werknaam' van het station is Leeuwarden Werpsterhoeke, maar als het aan de wethouder ligt dan kan daar nog best een andere naam voor komen. "Misschien zou Leeuwarden Zuid wel een betere naam zijn", zegt hij. "Maar dat is iets wat wij als gemeente niet kunnen besluiten, daar gaat ProRail over."

De verwachting is dat reizigers in 2028 terechtkunnen op het station.

De Dominicaanse Republiek heeft urenlang volledig zonder stroom gezeten. Rond 18.30 uur Nederlandse tijd viel dinsdag de stroom uit, 13.30 uur lokale tijd. Er wonen ruim elf miljoen mensen in het land, dat in het Caribisch gebied ligt.

Volgens de verantwoordelijke minister ging er iets mis in een verdeelstation, waarna een kettingreactie aan storingen ontstond. Het openbaar vervoer in de hoofdstad Santo Domingo viel stil. Ziekenhuizen en grote instellingen draaiden grotendeels door op generatoren.

Inmiddels worden systemen door het hele land weer opgestart. Dinsdagavond zou zo'n 15 procent van de energievoorziening weer op orde zijn, zeggen autoriteiten.

'Stap voor stap'

"We herstellen de stroomvoorziening stap voor stap", zegt de minister tegen persbureau AP. Hij voegde eraan toe dat sectoren als transport en de gezondheidszorg voorrang krijgen.

Delen van de steden Santiago, San Cristóbal, Santo Domingo Norte en de zuidelijke regio's van het land hebben weer stroom. In delen van Santo Domingo rijdt het openbaar vervoer weer. Sommige vervoerders nemen reizigers gratis mee.

De burgemeester van Utrecht, Sharon Dijksma, wil de kosten van de gesloopte bussen bij de wedstrijd tussen FC Utrecht en FC Porto verhalen op de supporters of de Portugese club. Dat schrijft ze in een brief aan de gemeenteraad. Afgelopen donderdag vernielde de aanhang van de Portugese club acht bussen voorafgaand aan de Europa Leaguewedstrijd.

Uiteindelijk zijn in totaal 78 supporters aangehouden. Het overgrote deel was van FC Porto.

Omdat de gemeente voorafgaand aan de wedstrijd zich zorgen maakte over de veiligheid, werd onder andere het gebied rond stadion Galgenwaard preventief als veiligheidsrisicogebied aangewezen. De politie mocht daardoor zonder directe aanleiding fouilleren.

Geen confrontaties

In totaal werden zo'n vierhonderd agenten ingezet, onder wie de Mobiele Eenheid (ME). Volgens Dijksma heeft die inzet, in combinatie met het preventief fouilleren binnen het veiligheidsrisicogebied, een positief effect gehad. Zo bleven confrontaties tussen supportersgroepen onderling en met de politie uit. Ook nam de politie ongeveer twintig kilo aan vuurwerk in beslag.

Wel spreekt Dijksma haar zorgen uit. "Hoewel een confrontatie tussen supportersgroepen en geweld tegen de politie is uitgebleven, was er opnieuw sprake van geweldsincidenten", schrijft de burgemeester. "Het is betreurenswaardig dat een Europese thuiswedstrijd van FC Utrecht een dergelijke impact heeft op de gehele stad en dusdanig veel politie inzet vraagt."

In de komende weken overlegt Dijksma met politie, het Openbaar Ministerie en FC Utrecht over aanvullende maatregelen om de komende Europese thuisduels rustiger te laten verlopen. FC Utrecht speelt op 11 december thuis de volgende wedstrijd: tegen Nottingham Forest.

Angstige momenten

De Portugese supporters werden met bussen naar de Galgenwaard gebracht voor de wedstrijd. Nog voor aankomst ging het mis.

Vrijdag vertelde de eigenaar van het verhuurbedrijf al dat het ging om acht vernielde bussen. Volgens het bedrijf is de schade groot en beleefden de chauffeurs angstige momenten. De eigenaar noemde de avond "traumatisch" voor de medewerkers. Het bedrijf heeft na de incidenten een team ingezet om de chauffeurs te begeleiden.

Directeur Martijn van der Kroef liet de schade zien:

Het werk aan de terugkeer van drie gestrande ruimtevaarders aan boord van het ruimtestation Tiangong "verloopt voorspoedig", zegt het Chinese ruimtevaartbureau CMSA in een verklaring op zijn website. Over een plan of datum voor hun terugkeer wordt echter niet gesproken.

De drie taikonauten, zoals Chinese ruimtevaarders vaak worden genoemd, hadden 5 november moeten terugkeren, maar hebben het ruimtestation nog niet verlaten.

Mogelijk gooide schade door kleine stukjes ruimtepuin een paar uur voor vertrek roet in het eten. Daardoor kan de hittewerende buitenkant van hun terugkeercapsule, de Shenzhou-20, beschadigd zijn, of het parachutesysteem onklaar zijn geraakt. Het CMSA stelde de terugkeer daarom uit.

Een projectteam heeft noodplannen in werking gesteld en allerlei simulaties, tests en veiligheidsbeoordelingen gedaan, schrijft CMSA. Op de grond worden "uitgebreide repetities uitgevoerd voor de terugkeer van de astronautenbemanning". Het bureau benadrukt dat het leven en de veiligheid van de bemanning op de eerste plaats komen.

Het ruimtestation waaraan de mogelijk beschadigde capsule hangt verkeert in normale staat, meldt het bureau verder. De bemanning van Sheznhou-20 voert samen met drie andere taikonauten van de op 4 november gearriveerde Shenzhou-21 wetenschappelijke experimenten uit.

Toch is een snelle terugkeer wel gewenst. Afgezien van het feit dat commandant Chen Dong en zijn medebemanningsleden Chen Zhongrui en Wang Jie al een half jaar in de Tiangiong verblijven, is het ruimtestation niet bedoeld voor een bemanning van zes voor langere tijd. De systemen voor de water- en zuurstofproductie moeten harder werken en de voorraad voedsel gaat er sneller doorheen.

Levensbedreigend is het overigens niet. Er staat een extra Shenzhou klaar op een lanceercomplex om de drie op te halen, mocht het niet veilig worden geacht met hun eigen capsule. De Shenzhou-22-capsule zou in ruim acht dagen onbemand gelanceerd kunnen worden. Ook kan China een vrachtcapsule met voorraden sturen als dat nodig is.

Ruimtevaartjournalist Andrew Jones volgt de Chinese ruimtevaart Spacenews.com. Hij vermoedt dat CMSA vooral wil uitstralen dat het agentschap de situatie onder controle heeft. "Ze laten weten dat ze de noodzakelijke maatregelen nemen, dat ze weten wat ze doen, ze proberen iedereen gerust te stellen."

'Ruimteafval grote zorg'

Jones gaat ervan uit dat de gestrande taikonauten binnen afzienbare tijd wel weer terug zullen keren, met of zonder reddingsmissie. Hij waagt zich niet aan een datum, maar verwacht wel dat de astronauten in ieder geval nog voor het einde van het jaar terugkeren.

De problemen met Shenzhou-21 hebben intussen een bredere discussie op gang gebracht. Al decennia wordt gewaarschuwd voor het gevaar van rondzwervend ruimteafval. "Er zijn steeds meer lanceringen. Ondanks allerlei maatregelen komen er steeds meer kleine stukjes ruimteafval bij het oude, soms al decennia rondzwervende puin."

Zowel het ISS als het Chinese ruimtestation heeft daarvoor meermaals moeten uitwijken, maar de kleinste stukjes zijn moeilijk te detecteren terwijl ook die grote schade kunnen veroorzaken. Verschillende commerciële satellieten zijn de voorbije tientallen jaren geraakt. "Hopelijk maakt dit incident met de Shenzhou-20 nog eens duidelijk dat ruimteschroot echt een grote zorg is."

Volgens Oekraïne voert Rusland grotere en zwaardere aanvallen uit op Pokrovsk. Het Russische leger lijkt daarbij te profiteren van het mistige weer bij de belegerde stad. President Zelensky erkent dat de situatie moeilijk is voor het Oekraïense leger, maar benadrukt ook dat de strijd nog niet is gestreden.

Oekraïne meldt terreinwinst ten noorden van de strategisch belangrijke stad in de oostelijke regio Donetsk. Het Russische leger zegt dat het verder is opgerukt in Pokrovsk. De Amerikaanse denktank ISW bevestigt dat, maar voegt eraan toe dat Oekraïense tegenaanvallen de Russische opmars in en rond de stad hebben vertraagd.

Tussen zondag- en maandagmorgen werden bijna honderd Russische aanvallen uitgevoerd, zegt de Oekraïense legerleiding. Zelensky zegt dat het weer van de afgelopen dagen in het voordeel heeft gewerkt van Rusland. Bij mistig weer is het moeilijker om effectief drones in te zetten.

Mad Max-beelden

Het Russische leger maakte gebruik van de situatie door extra troepen naar Pokrovsk te sturen. Met motoren en pickup-trucks werden troepen vervoerd door de mist, zo is te zien op een video op sociale media. Het is vastgesteld dat de beelden zijn gemaakt bij de zuidelijke toegang tot Pokrovsk. Het weer komt overeen met dat van de afgelopen dagen, maar de exacte filmdatum is onbekend.

Vanwege de opvallende voertuigen die Rusland gebruikt, wordt gesproken van Mad Max-taferelen. Dat is een post-apocalyptische filmreeks waarin strijders op motoren en geïmproviseerde voertuigen oorlog voeren:

De video ondersteunt het beeld van een week geleden dat Rusland zijn posities versterkt in het zuiden van de stad. De video kan de suggestie wekken dat het Russische leger de volledige controle heeft over dit gebied. Feit is wel dat de mist bescherming bood tegen Oekraïense drone-aanvallen, en dat dit de Russen de kans gaf om een propagandavideo te maken.

Vorige week noemde monitorgroep Deepstate de situatie voor Oekraïne op de rand van kritiek. Het Oekraïense leger lijkt erin geslaagd de opmars te vertragen, maar het is de vraag voor hoelang. Het Russische leger probeert de stad te omsingelen.

170.000 militairen

De Russen hebben volgens Oekraïne zo'n 170.000 militairen in de omgeving ingezet. Oekraïne stelt dat de vijand enorme verliezen lijdt. Er wordt beweerd dat er in oktober alleen al 25.000 Russische militairen zijn gedood of verwond bij het offensief. Deze claim kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Gezien de Russische overmacht en de nieuwe drone-tactiek lijkt de val van Pokrovsk een kwestie van tijd. De slag om de stad duurt al ruim een jaar. Als de Russen erin slagen Pokrovsk te veroveren dan is het de grootste overwinning voor de invasiemacht sinds de val van Avdiivka, dat in februari 2024 in Russische handen viel.

Ook Russische opmars in Zaporizja

In de zuidoostelijke regio Zaporizja lijkt Rusland ook meer Oekraïens gebied te hebben bezet. Zo'n tachtig kilometer ten oosten van de gelijknamige stad is in drie nederzettingen de Russische vlag gehesen. Dat is te zien op door de NOS geverifieerde videobeelden.

Zaporizja en Pokrovsk zijn volgens Zelensky de twee plekken waar het hardst wordt gevochten met de Russen. De hoogste militair van Oekraïne zegt dat de situatie in Zaporizja ernstig is verslechterd.

Het Brabantse dorp Moerdijk moet verdwijnen om plaats te maken voor de uitbreiding van het nabijgelegen haven- en industriegebied. Dat heeft het college van burgemeester en wethouders vanavond medegedeeld op een publieke informatiebijeenkomst. De gemeente ziet het opheffen van het dorp met 1100 inwoners als enige optie.

In het haven- en industriegebied willen het Rijk, gemeenten en de provincie Brabant nieuwe energie-infrastructuur aanleggen voor de energietransitie en om woningen en bedrijven in de toekomst van stroom te kunnen blijven voorzien. Het gaat bijvoorbeeld om hoogspanningsstations, transformatorstations, kabels en leidingen.

Hierdoor wordt het gebied volgens het Rijk "een van de belangrijkste knooppunten" van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Ook zijn er plannen om de haven en industrie in Moerdijk te verduurzamen. In totaal is er 450 hectare aan grond nodig voor de plannen.

Geschikte locatie

En die ruimte moet volgens het gemeentebestuur gevonden worden ten zuidoosten van het havengebied, op de plek waar het dorp Moerdijk ligt, meldt Omroep Brabant. Volgens verantwoordelijk wethouder Dingemans is het de enige locatie die voldoet.

Zo ligt het aan het water en dicht bij het huidige industrieterrein. Een alternatieve locatie ten zuidoosten van het havengebied zou leiden tot grote leefbaarheidsproblemen in vier andere dorpen. Bovendien zou dan ook de A17 in de weg liggen.

'We vragen een enorm offer van onze inwoners'

Het college ziet het verdwijnen van het dorp dus als een noodzakelijke stap, maar noemt het geen makkelijke keuze. De toekomst van het dorp is al jaren ongewis. Er wordt al zeker tien jaar gesproken over het uitbreiden van het havengebied, en of het dorp dan moet verdwijnen.

Burgemeester Moerkerke zegt dat hij een "emotioneel bewogen week" heeft gehad, waarin hij gesprekken met dorpsbewoners voerde. "We vragen een enorm offer van onze inwoners." De vragen over het voortbestaan van het dorp, die al jaren spelen, noemt hij verschrikkelijk: "Je zal er maar wonen en steeds te maken hebben met die onzekerheid."

Wethouder Dingemans vult aan: "Die terugkerende vraag over het voortbestaan van het dorp moet stoppen", zegt hij. "Mensen hebben niks aan een overheid die steeds zegt 'we kijken nog, we zijn bezig met de volgende stap', we moeten door."

Voorwaarden

De wethouder hoopt dat mensen nog tien jaar in Moerdijk kunnen wonen. Maar de energieplannen wachten niet. In 2028 moet begonnen worden met de bouw van de nieuwe energiestations. Die moeten in 2033 klaar zijn, ondertussen wordt gestart met de andere projecten.

Aan het voorstel om het dorp te laten verdwijnen, hangen wel wat voorwaarden. Het college benadrukt wat terug te willen van het Rijk. Zo wordt gepleit voor een menselijke aanpak, waarbij inwoners perspectief geboden wordt.

Ze moeten met urgentie geholpen worden aan een nieuwe woning en financiële compensatie krijgen. Ook moet er een fonds komen om de leefbaarheid van het dorp zolang het nog bestaat te waarborgen.

Plan moet nog worden goedgekeurd

De randvoorwaarden zijn voor het gemeentebestuur duidelijk, maar aan de details moet nog worden gewerkt. "Er is nog geen concreet plan over nieuwe woningen, we zullen iets moeten uitwerken", zegt wethouder Dingemans.

Zo kan er gedacht worden aan nieuwe woningen op één plek zodat de gemeenschap behouden blijft, maar dit is geen absolute voorwaarde. "Niet iedere inwoner zal daar interesse in hebben." Ook hoeveel geld mensen voor hun woning gaan krijgen, is nog niet bekend.

Het plan van het college gaat nu ter goedkeuring naar de gemeenteraad. Als die akkoord is, wordt het aan het Rijk en de provincie voorgelegd. Die hakken op 1 december de knoop door. Langer wachten is volgens de gemeente geen optie. "Op 1 december moet er een besluit zijn, dat is onze inzet."

D66 en CDA moeten de komende drie weken een "positieve agenda" opstellen om de formatie uit de impasse te halen. Dat is het advies van verkenner Koolmees (D66).

Tot nu toe wordt elke meerderheidscoalitie geblokkeerd. Daarom is het idee dat D66 en CDA het eerst eens worden over vijf grote onderwerpen: migratie, wonen, veiligheid/defensie, stikstof en de economie/het investeringsklimaat voor bedrijven. "Daarna kunnen andere partijen beoordelen of ze aanknopingspunten zien om mee te werken", zegt Koolmees.

D66 en het CDA krijgen de niet bepaald makkelijke opdracht om in hun onderhandelingen ook al rekening te houden met de wensen van andere partijen. Zo wees Koolmees erop dat in de Eerste Kamer nog zeker tot maart 2027 GroenLinks-PvdA en BBB belangrijk zijn om voorstellen aan een meerderheid te helpen.

Op de bagagedrager

D66-leider Jetten voorspelt dat het een zoektocht gaat worden. Hij belooft zoveel mogelijk rekening houden met andere partijen. "Het zal geen agenda worden waar alleen D66- en CDA-kiezers blij van worden."

Ook CDA-leider Bontenbal, die met 18 zetels mee mag schrijven, wil op deze manier een eerste stap zetten. "Ik hoop dat er genoeg uitkomt voor andere partijen om op de bagagedrager te springen."

Wachtkamer voor de VVD

Dat de VVD met 22 zetels niet aan tafel zit, is even slikken voor VVD-leider Yesilgöz. Zij heeft haar zinnen gezet op een coalitie met D66, CDA en JA21, maar moet nu van Koolmees in de wachtkamer plaatsnemen. Dat lijkt haar niet te bevallen: "De VVD waakt voor tijdrovende stappen", schrijft ze op X.

De verbanning naar de wachtkamer heeft de VVD over zich afgeroepen door de weigering om te onderhandelen over een coalitie met GroenLinks-PvdA. "D66 en CDA zijn winnaars van de verkiezingen, hebben geen partijen geblokkeerd en kunnen links en rechts zoeken naar draagvlak", verklaarde Koolmees. Een minderheidscoalitie noemde hij nadrukkelijk nog als optie.

Voor D66 en CDA betekent de stap een risico. Zij moeten na hun gezamenlijke onderhandeling ook nog met andere partijen onderhandelen en daardoor mogelijk ook meer inleveren. "Maar als we alle risico's blijven mijden, komt het nieuwe kabinet niet dichterbij", zegt Jetten daarover. "Dit is een noodzakelijk risico."

"Het was voor ons makkelijker geweest om achterover te leunen", zegt Bontenbal. "Maar ik wil op een andere manier politiek bedrijven. Ik ben niet dit vak ingegaan om laf te zijn."

De Tweede Kamer gaat donderdag in debat over het advies van de verkenner. Dan wordt ook duidelijk welke informateurs de onderhandelingen gaan begeleiden. Het zal er in elk geval een van D66 en een van het CDA zijn. Uiterlijk 9 december moeten ze klaar zijn.

In Mali rukt de aan al-Qaida gelieerde terreurgroep JNIM op. De jihadisten van JNIM blokkeren sinds september belangrijke toegangswegen naar de hoofdstad Bamako. Brandstof wordt schaarser en de meeste scholen en bedrijven zijn gedwongen hun deuren dicht te houden.

JNIM, ontstaan in 2017, is actief in verschillende West-Afrikaanse landen, zoals Mali en de buurlanden Ivoorkust, Niger en Burkina Faso, maar ook in Ghana en Benin.

Recentelijk heeft de organisatie voor het eerst een aanval in Nigeria opgeëist.

Buitenlanders ontvoerd

In de afgelopen maanden heeft JNIM meerdere buitenlandse werknemers in Mali ontvoerd. Volgens Reuters hebben de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) in oktober zo'n 50 miljoen dollar betaald voor de vrijlating van twee staatsburgers. Ook Egyptenaren, Bosniërs en Indiërs zouden zijn ontvoerd.

Met het losgeld wil de jihadistische groepering haar invloed in de Sahelregio verder uitbreiden.

Volgens Kars de Bruijne, hoofd van het Sahel-programma bij Instituut Clingendael, zijn de ontvoeringen van buitenlanders in Mali een nieuwe ontwikkeling." JNIM richt zich vooral op mensen die economisch samenwerken met de junta, bijvoorbeeld in de goudhandel. Dit past binnen de economische blokkade die de groepering probeert op te leggen."

De veiligheidssituatie in Mali is de afgelopen maand verder verslechterd. Frankrijk en de VS hebben hun burgers om die reden opgeroepen het land te verlaten.

Eind oktober heeft het Nederland ministerie van Buitenlandse Zaken ook voor Bamako de kleurcode aangepast van oranje naar rood. Het advies is om het land te verlaten als dat veilig mogelijk is.

Saskia Houttuin, correspondent West-Afrika:

"Door aanslagen te plegen op tankwagens heeft JNIM de aanvoer van brandstof uit buurlanden zoals Ivoorkust en Senegal vrijwel volledig stilgelegd.

Voor de inwoners van Bamako is het nieuw. In andere delen van Mali hebben ze wel ervaring met deze vorm van terreur: in de afgelopen jaren heeft JNIM vaker steden en gebieden afgesneden van brandstof of levensmiddelen, zoals Ménaka en Timboektoe.

De grote vraag is nu wat ze met deze blokkade hopen te bereiken. En ook vooral hoe lang inwoners van de hoofdstad deze nijpende situatie zullen volhouden, en wat de gevolgen kunnen zijn voor het militaire regime."

Na twee staatsgrepen in 2020 en 2021 kwam de huidige leider van Mali, Goïta, aan de macht. Hij wees, net als andere leiders in de regio, oud-kolonisator Frankrijk de deur en liet zich in plaats daarvan ondersteunen door Rusland. In het Malinese leger vechten tussen de 1000 en 2000 Russische huurlingen mee.

Binnen het regeringsleger zijn er spanningen. In augustus zou een poging tot een staatsgreep zijn verijdeld, toen tientallen militairen probeerden de junta ten val te brengen. Met de aanhoudende blokkade van de hoofdstad lijkt JNIM te profiteren van het falen van de regering,

Mali wordt al meer dan tien jaar geteisterd door verschillende groeperingen die gelieerd zijn aan IS en Al Qaida. JNIM, lange tijd voornamelijk actief in het noorden en centraal-Mali, rukt dit jaar op in het zuiden, zoals in Bamako.

Beperking van vrijheid

Voor de inwoners van de hoofdstad is het een drama, zegt Mirjam de Bruijn, hoogleraar Afrikanistiek aan de Universiteit Leiden, die veel contacten in Bamako onderhoudt. "Mensen zijn sterk gebonden aan hun huis, en bij tankstations staan lange rijen. Dit beperkt vrijwel alle vormen van beweging."

Onder burgers leeft ook de angst dat de jihadisten geleidelijk de macht in de hoofdstad overnemen. "Anderen vinden dit onwaarschijnlijk: volgens hen snijden de terroristen juist alles af om druk uit te oefenen op de regering, in de hoop tot onderhandelingen te komen", zegt De Bruijn.

De Bruijne van Clingendael acht een aanval op Bamako niet waarschijnlijk. "Het is een stad van bijna 4,5 miljoen mensen. JNIM is er niet op voorbereid om een land te besturen. We weten weinig over hun motivatie of kader. Wel klinken er geluiden dat de terreurbeweging een dialoog wil aangaan om een legitieme partner van het regime te worden."

De bevolking lijdt door de oplopende spanningen tussen de groepen. "Binnen families durven mensen niet te zeggen wat ze van de situatie vinden, uit angst dat dit wordt doorverteld", zegt De Bruijne. Ook neemt volgens hem repressie tegen journalisten toe en zijn veel politici die een vuist hebben gemaakt tegen de junta vastgezet.

Steeds beter bewapend

Maar ook onder burgers is er verdeeldheid over JNIM, merkt hoogleraar De Bruijn op. "Er zijn jonge mensen die boos zijn op de regering en zich voegen bij de jihadistische groep omdat ze daar een nieuwe toekomst in zien".

De opmars laat volgens De Bruijn zien dat ook Rusland er niet in slaagt effectief de terroristische dreiging in de regio te bestrijden. "Ondertussen is JNIM steeds beter bewapend en wordt oorlogsvoering steeds makkelijker."

"Dat is schrikken, ja. Gisteravond kreeg ik een telefoontje van een collega dat er een besmetting hier verderop is. Dan denk je wel even: nee hè", zegt Anton van Steenbergen. Zijn pluimveebedrijf ligt hemelsbreed 2,5 kilometer van het bedrijf in Bennekom waar vogelgriep werd geconstanteerd.

De pluimveehouder mag dertig dagen geen kippen en mest vervoeren, omdat hij in de 3 kilometer-zone zit. Ruim twintig jaar geleden maakte Van Steenbergen voor het laatst soortgelijke taferelen mee toen er een grote vogelgriepuitbraak was in de Gelderse Vallei.

Ook zijn kippen bleken besmet en alle dieren werden geruimd. Dat was wel even slikken. Zeker aangezien hij het bedrijf, dat al honderd jaar in de familie is, net had overgenomen van zijn schoonouders. Nu maar hopen dat het bij deze besmetting blijft.

Stof, veren en vuil

Volgens Kees de Jong, voorzitter van de vakgroep pluimveehouderij van LTO Nederland, zijn er al meer uitbraken dan vorig jaar. Toen gold de ophokplicht van 20 november 2024 tot juli 2025. Nu zijn er sinds de ophokplicht, die 16 oktober inging, toch nieuwe besmettingen bijgekomen.

"Vogelgriep is een virus. Dat kan zich al aan de kleinste deeltjes hechten, zoals stof, veren en vuil", zegt De Jong. "Zelfs als geen mens de stal betreedt kan er van alles een stal binnenwaaien."

Dat beaamt Thijs Kuiken, hoogleraar vergelijkende pathologie in het Erasmus Medisch Centrum, die erop wijst dat het "ontzettend moeilijk is om een bedrijf hermetisch af te sluiten. Als er gebreken zijn aan gebouw zoals een lek of een gat, kan het virus naar binnenkomen."

De uitbraak van vogelgriep komt volgens Kuiken vooral doordat meer wilde vogels zoals eenden, ganzen en zwanen besmet zijn met het virus. "Vooral in waterrijke gebieden treft het virus pluimveehouders, omdat daar veel watervogels zitten."

Kuiken meent dat het deze keer om een nieuwe variant van het virus gaat, maar is het te vroeg om te zeggen wat voor effecten dat heeft op de manier waarop de uitbraak verloopt.

Linten en desinfectie

Van Steenbergen laat niemand in de buurt komen van zijn stallen. Er zijn linten omheen gespannen en alleen na desinfectie mogen medewerkers de stal in. Aan de weg heeft hij een eierenautomaat.

Het is er een komen en gaan van auto's. Mensen stappen uit met lege bakjes, maar krijgen te horen dat er voorlopig niks verkocht mag worden. "Er is een standstill vanwege de vogelgriep verderop."

Er komt nog iemand aanrijden, die duidelijk niet voor de eierenautomaat komt. Ze blijkt een inspecteur van de NVWA te zijn. De bedrijven in Bennekom worden allemaal gescreend op mogelijke uitbraken. Er worden bloedtesten gedaan en er wordt gekeken of er niet toch eieren verkocht worden.

Tientallen pluimveebedrijven

Binnen een straal van 10 kilometer van de besmette fokkerij in Bennekom liggen 87 pluimveebedrijven. Daar geldt sinds de uitbraak een vervoersverbod.

Van Steenbergen hoopt dat het vervoersverbod niet verlengd wordt, vooral voor de pluimveehouders in de buurt. Zelf stopt hij volgende maand met zijn pluimveebedrijf. Hij doet mee aan de opkoopregeling. "Mijn kippen worden 11 december opgehaald", zegt de pluimveehouder, waarmee dus na een eeuw een eind komt aan het familiebedrijf. "Het is sowieso niet leuk om mijn carrière zo te beëindigen maar voor de collega's hier in de buurt is het mogelijk nog aangrijpender."

Sinds maart loopt er een pilot op een pluimveebedrijf met een vaccin tegen vogelgriep. Die proef verloopt volgens het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur voorspoedig. De kippen leggen inmiddels eieren die in Nederland worden verkocht.

Toch kan het vaccin volgens het ministerie niet versneld op de markt worden gebracht. "Toepassing ervan mag alleen onder strikte voorwaarden uit de Europese verordening. Zolang er geen officieel vaccinatieprogramma is, is het in Nederland verboden om vaccins tegen vogelgriep toe te passen."

De Verenigde Staten hebben een herziene versie van de ontwerpresolutie over Gaza verspreid binnen de VN-Veiligheidsraad. De tekst moet de voorwaarden scheppen voor de oprichting van een internationale stabilisatiemacht (ISF) die tot taak krijgt het staakt-het-vuren moet te handhaven, veiligheid te garanderen, en Palestijnse politie-eenheden te trainen.

Leden van de Veiligheidsraad krijgen 24 uur de tijd om wijzigingen voor te stellen, waarna Washington de resolutie vrijdag, of begin volgende week, in stemming wil brengen, melden Israëlische media.

Diplomatieke bronnen in Qatar spreken van een "gevoelige maar noodzakelijke stap" richting stabiliteit en wederopbouw, al blijven de plannen in de resolutie omstreden.

Behoud van UNRWA

De belangrijkste wijziging in de Amerikaanse tekst gaat over de humanitaire hulp aan de enclave. Volgens een eerdere passage zouden organisaties die worden "beschuldigd van misbruik van hulp" worden uitgesloten van toekomstige samenwerking. Die zin werd gezien als een aanval op het VN-agentschap UNRWA.

In de nieuwe versie is die passage volledig verwijderd. Daarmee geeft Washington volgens ingewijden toe dat UNRWA, ondanks druk vanuit Israël, een rol moet blijven spelen bij het verstrekken van hulp in Gaza.

Hamas verwelkomt de wijziging en roept op tot "onmiddellijke toelating van UNRWA om vrijelijk in Gaza te werken". UNRWA-chef Philippe Lazzarini benadrukt in een opiniestuk in The Guardian dat het herstel van Gaza afhangt van de mogelijkheid voor zijn organisatie om vrij en onafhankelijk te opereren.

Emiraten zien af van deelname

Volgens diplomatieke bronnen zoekt Washington nog altijd nadrukkelijk steun in de regio voor zowel financiering als troepen voor de ISF. Niet niet ieder land ziet een rol voor zichzelf in de missie. De Verenigde Arabische Emiraten "zien vooralsnog geen duidelijk raamwerk" voor de beoogde stabilisatiemacht en "zullen onder de huidige omstandigheden" niet deelnemen, zei Anwar Gargash, diplomatiek adviseur van de Emiraten.

Volgens Gargash blijft Abu Dhabi inzetten op politieke inspanningen voor vrede en humanitaire hulp, maar is militaire betrokkenheid "niet aan de orde zolang het mandaat en de voorwaarden onduidelijk zijn".

De VS zou naast de Emiraten ook Indonesië, Egypte, Qatar, Turkije en Azerbeidzjan hebben benaderd voor deelname aan de ISF. Israël heeft Turkse deelname eerder al uitgesloten, terwijl Azerbeidzjan zei geen vredestroepen te sturen zolang er nog gevochten wordt.

Hoewel Washington Amerikaanse grondtroepen in Gaza uitsluit, zouden volgens Amerikaanse functionarissen enkele tientallen Amerikaanse militairen in de regio aanwezig zijn in coördinerende en toezichthoudende rollen ter voorbereiding van de inzet van de ISF. Ook Nederland stuurt twee civiele experts naar het zogenoemde Coalition Military Coordination Center (CMCC) in de Israëlische plaats Kiryat Gat, ten noorden van de Gazastrook.

Discussie over mandaat

Een belangrijk twistpunt in New York is de juridische basis van de missie. De VS wil een ISF-mandaat onder Artikel 7 van het VN-Handvest, dat militair ingrijpen toestaat. Arabische en Europese landen vrezen echter dat zo'n mandaat te zwaar is en de politieke steun in de regio ondermijnt. Ook zouden ze de VS aanmoedigen om het plan zo multinationaal mogelijk op te zetten en de Palestijnse Autoriteit nauw te betrekken bij het toekomstige bestuur van de Gazastrook.

Naast toezicht op het staakt-het-vuren moet de ISF Palestijnse politie-eenheden trainen, de grensovergangen beveiligen en helpen bij de ontmanteling van gewapende groeperingen. Volgens diplomatieke bronnen wordt ook gedacht aan een fusie tussen het CMCC en het Israëlische orgaan COGAT, dat momenteel verantwoordelijk is voor grenscontrole en toelating van hulpgoederen.

De humanitaire toegang tot Gaza in het plan wordt vooralsnog als "onvoldoende" gezien, zegt een westerse bron tegen de NOS.

Betrokkenheid Tony Blair niet bevestigd

De ontwerpresolutie bevat geen verwijzing naar de oprichting van een Palestijnse staat, iets wat vooral door Arabische landen als problematisch wordt gezien. De tekst verwijst wel naar het zogenoemde "Comprehensive Plan to End the Gaza Conflict" en het "Board of Peace" (BoP), dat tijdelijk bestuur en financiering voor wederopbouw moet coördineren totdat de Palestijnse Autoriteit - vooralsnog ongespecificeerde - hervormingen heeft afgerond.

Ook de mogelijke betrokkenheid van de voormalig Britse premier Tony Blair, die door de VS als speciale gezant wordt overwogen, ligt gevoelig. Zijn deelname, die nog niet is bevestigd, stuit op weerstand in de Arabische wereld.

Cruciale fase

Landen in de regio dringen erop aan dat Gaza en de Westelijke Jordaanoever als een geheel worden behandeld in elke toekomstige politieke regeling.

De komende VN-resolutie is essentieel om over te gaan naar de tweede fase van het 20-punten-plan van president Trump. De verwachting is echter dat Israël terughoudend zal blijven zolang niet alle stoffelijke resten van gijzelaars zijn overgedragen, en de vrees is dat niet alle lichamen zullen worden teruggevonden.

In België zijn twee Nederlanders opgepakt die zondag uit het water van de Maasplassen werden gered nadat hun bootje was gezonken. Het zijn mannen van 29 en 40 jaar oud, schrijft het Belgische Openbaar Ministerie in een persbericht. Ze worden verdacht van koperdiefstal en bendevorming.

De mannen kwamen zondagavond in de problemen op de Maasplassen nabij Ophoven - een dorp op een steenworp afstand van de Nederlandse grens - toen ze met z'n drieën in een kleine boot zaten.

Twee mannen werden door omstanders in het donker uit het koude water gehaald en met zware onderkoelingsverschijnselen naar het ziekenhuis gebracht, meldt de Vlaamse omroep VRT.

Derde drenkeling overleden

De derde man, van 43 jaar, kon niet worden gered. Zijn lichaam werd na een uitgebreide zoekactie gistermiddag gevonden door een duiker. Het is niet duidelijk hoe de boot kon zinken.

De twee overlevenden gedroegen zich direct na hun redding verdacht, aldus het Parket Limburg. In het bootje werden vervolgens onder meer "een groot aantal" koperkabels en een betonschaar gevonden. De Belgische justitie vermoedt dat het koper afkomstig is uit baggerschepen.

Luchtvaartmaatschappijen in de Verenigde Staten hebben vandaag bijna 1200 vluchten geannuleerd als gevolg van de shutdown, het stilleggen van de federale overheid. Ook zijn er honderden vluchten vertraagd.

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA besloot vorige week om het vliegverkeer boven het land te beperken. Dat was volgens de FAA nodig om de veiligheid in de lucht tijdens de shutdown te garanderen. Eind september werden de Democraten en Republikeinen het niet eens over de federale uitgaven. Democraten stemden niet in met de begroting, omdat het verlengen van de zorgverzekering van 24 miljoen Amerikanen niet was verzekerd.

Door de shutdown krijgt een deel van de ambtenaren niet meer betaald. Het gevolg was dat bij de FAA te weinig mensen bleven werken. Luchtverkeersleiders moeten tijdens de shutdown onbetaald doorwerken, en sommigen komen daarom niet meer naar hun werk. Sinds de shutdown zijn duizenden vluchten geannuleerd of vertraagd.

Einde shutdown

Er is een grote kans dat de shutdown snel ten einde komt. De Amerikaanse Senaat ging vannacht akkoord met het beëindigen van de shutdown. Het Huis van Afgevaardigden moet er nog over stemmen. Die stemming is morgen en naar alle waarschijnlijkheid zal het Huis met het wetsvoorstel instemmen, want de Republikeinen hebben daar de meerderheid.

Wanneer president Trump zijn handtekening eronder zet, wordt er een punt gezet achter de langste shutdown in geschiedenis van de VS.

Of het aantal geannuleerde vluchten daarna snel zal afnemen, is nog niet duidelijk. De Amerikaanse minister van transport, Sean Duffy, zegt dat de FAA nog niet heeft besloten de maatregelen te beëindigen. "We zullen dat pas doen als de cijfers aangeven dat we dat kunnen doen."

Twee 17-jarige jongens uit Zaandam zijn veroordeeld voor het dreigen met een schietpartij op een middelbare school in Zaandam in 2023. Vanwege die bedreiging sloten drie scholen een dag lang de deuren.

De eerste verdachte, die destijds 15 jaar oud was, is veroordeeld tot 135 dagen jeugddetentie, waarvan 120 dagen voorwaardelijk, en een werkstraf van 100 uur. De tweede verdachte, destijds 14 jaar, kreeg een werkstraf van 120 uur, wat bij niet of niet goed uitvoeren kan worden vervangen door 60 uur jeugddetentie.

Dreigmail

De twee stuurden in april 2023 een dreigmail met foto's van vuurwapens naar het vmbo Pascal Zuid in Zaandam. In de mail, die gericht was aan de medewerkers van de school, stond dat zij de leerlingen en docenten iets wilden aandoen.

Vanwege de dreigmail sloot de school de deuren en schakelde de politie in. Ook twee andere scholen in de buurt lieten hun leerlingen thuis. De situatie leidde tot grote onrust onder leerlingen, ouders en personeel.

De 15-jarige jongen stuurde ook nog een mail waarin hij 100.000 dollar in cryptovaluta eiste als voorwaarde om de dreiging in te trekken. Hij gebruikte daarbij ID-gegevens van een klasgenoot, waardoor het leek alsof die jongen achter de dreiging zat. De klasgenoot werd vervolgens aangehouden en zat een dag onterecht vast.

Tijdens het 2,5 jaar durende politieonderzoek naar het incident kwamen nog meer strafbare feiten aan het licht, meldt het Openbaar Ministerie. De twee jongens bleken zich ook bezig te hebben gehouden met online-oplichting, computervredebreuk en het manipuleren van computergegevens. De oudste verdachte had hackingtools in bezit en werd verdacht van witwassen.

De straffen zijn relatief laag vanwege de lage leeftijd van de jongens en vanwege het feit dat ze daarna geen strafbare feiten meer hebben gepleegd.

Wie krijgt hulp bij de opvang van asielzoekers, en wie moet die hulp geven? Daarover presenteerde de Europese Commissie vanmiddag de eerste ideeën. Veel EU-landen, waaronder Nederland, keken er al weken naar uit.

Griekenland, Cyprus, Spanje en Italië zijn de landen waar veruit de meeste asielzoekers aankomen in de EU. Zij hebben daarom te maken met een hoge migratiedruk, zegt de Commissie. En daarom kunnen zij andere landen waar minder asielzoekers zijn, zoals Nederland, vragen om mensen van ze over te nemen.

Het is voor het eerst dat dit in Brussel vastgesteld wordt met als doel om asielzoekers eerlijker over de hele Europese Unie te verdelen. De bedoeling is dat dit voortaan ieder jaar gebeurt. In jargon heet dat 'de jaarlijkse solidariteitspool', een soort Europese spreidingswet.

"We bouwen een systeem dat rechtvaardig en sterk is", zegt EU-migratiecommissaris Brunner. 'We steunen landen die disproportioneel veel druk ervaren."

Drie categorieën

De Europese Commissie heeft alle EU-landen onderverdeeld in drie categorieën. Landen waar 'de migratiedruk hoog' is, landen waar het 'risico bestaat dat de migratiedruk hoog' is, en landen waar de 'migratiedruk aanzienlijk' is.

Nederland valt in de indeling van de Commissie in de tweede categorie, waar de meeste EU-landen in zitten. Deze landen lopen volgens de Commissie 'risico op migratiedruk', omdat er vorig jaar veel asielzoekers binnenkwamen, of omdat de asielopvang in die landen de toestroom niet aankan.

De Europese spreidingswet is onderdeel van het nieuwe asiel- en migratiepact dat volgend jaar juni ingaat. Vanaf dat moment moet aan de buitengrenzen van de EU sneller worden onderzocht of iemand veel kans maakt op asiel. Als dat zo is, kan hij de procedure in. Maakt een asielzoeker weinig kans, bijvoorbeeld omdat hij uit een land komt waar geen oorlog is, dan kan hij worden vastgezet.

De bedoeling is dat er op die manier minder asielzoekers naar de EU komen. Degenen die wel recht hebben, kunnen niet allemaal in de landen blijven waar ze aankomen, zoals Spanje, Griekenland, Cyprus en Italië. Daarom is de 'solidariteitspool' in het leven geroepen.

Asielzoekers overnemen

Landen waar de migratiedruk lager is, kunnen asielzoekers overnemen, maar ze kunnen er ook voor kiezen om dit af te kopen, voor ongeveer 20.000 euro per asielzoeker. Nederland heeft al laten weten dat laatste te gaan doen.

Nederland heeft er bij de Europese Commissie op aangedrongen dat de landen waar veel mensen aankomen de asielverzoeken ook echt in behandeling nemen. Nu komt het te vaak voor dat de mensen niet geregistreerd worden maar door kunnen reizen naar andere landen en daar een asielaanvraag doen. Dat is in strijd met de regels. Het gaat met name om Italië en Griekenland.

De Europese Commissie erkent dat nu en zegt dat landen die zich niet aan de regels houden, er niet op kunnen rekenen dat andere landen ze te hulp zullen schieten.

In het voorstel dat de Europese Commissie presenteerde, staat nog niet om hoeveel mensen het gaat.

De EU-landen zullen de komende tijd moeten onderhandelen over hoeveel asielzoekers herverdeeld gaan worden. Ook zullen ze duidelijk moeten maken of ze bereid zijn asielzoekers over te nemen, of dat ze kiezen voor de optie om financieel bij te dragen aan de opvang in andere landen.

Het Openbaar Ministerie gaat in hoger beroep tegen het vonnis in de zaak rond de verkrachting van een vrouw in Amsterdam op Koningsdag dit jaar. Sirio S. kreeg daarvoor achttien maanden gevangenisstraf, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Het OM had drie jaar cel geëist. Ook de verdediging gaat in beroep

Het OM vindt dat er sprake was van opzet, maar de rechtbank oordeelde afgelopen maand anders. Mede daardoor viel de straf lager uit dan de eis van de officier van justitie.

De zaak veroorzaakte ophef na een filmpje op sociale media. Daarop was te zien dat een man op een vrouw lag tussen geparkeerde auto's op de Keizersgracht. Op andere beelden was te zien dat een groep vrouwen probeerde om de man van de vrouw af te halen. De politie maakte een compilatie van de video's, die diende als bewijsmateriaal in de zaak.

Ook advocaat in beroep

Twee dagen na Koningsdag werd S. opgepakt, een 27-jarige Italiaan die in Amsterdam verbleef. Het slachtoffer is een Ierse vrouw van 36 jaar. Ze zei dat ze zich niets meer kan herinneren van wat er was gebeurd, vermoedelijk vanwege een combinatie van drank- en medicijngebruik. In het ziekenhuis werd haar verteld dat er "iets seksueels met haar was gebeurd".

Sirio S. zei tijdens het proces dat hij zich schaamde en zich schuldig voelde en dat hij zich weinig meer kon herinneren van het voorval. Volgens zijn advocaat was hij destijds dronken.

Net als het OM gaat ook S. in hoger beroep, bevestigt advocaat Anne-Claire van Dijk. De verdediging is het niet eens is met het oordeel van de rechtbank, maar doet daar in de aanloop naar het hoger beroep verder geen mededelingen over. Tijdens de behandeling van de zaak voor de rechtbank had de verdediging gevraagd om vrijspraak, of in ieder geval een lagere straf dan de eis van het Openbaar Ministerie.

In Ridderkerk is gisteravond een 18-jarige man aangehouden op verdenking van het lastigvallen en mishandelen van vijftien meisjes en vrouwen in en rond Rotterdam. In alle gevallen ging het om een man op een scooter.

De politie houdt er rekening mee dat "het om één en dezelfde verdachte gaat". De eerste meldingen dateren van afgelopen zomer. Tussen begin juli en begin september meldden zich tien slachtoffers in de leeftijd van 11 tot 24 jaar. Vijf van hen deden aangifte van mishandeling. Eind augustus werd een vrouw achtervolgd en aangerand.

Nieuwe meldingen

Ondanks onderzoek en een getuigenoproep kwam de politie de verdachte niet op het spoor. Agenten hielden wel een 42-jarige man aan, maar die werd na verhoor weer vrijgelaten. Sinds eind vorige maand kreeg de politie vijf nieuwe meldingen over een man op een scooter binnen. Dit speelde zich af in Ridderkerk.

De 18-jarige man is aangehouden met hulp van een getuige "die goed kon omschrijven hoe de verdachte eruitziet". Vervolgonderzoek moet volgens de politie uitwijzen of hij inderdaad de gezochte man is.