NOS Nieuws - Algemeen

Universiteit Utrecht (UU) maakt de schade op in het pand dat anderhalve week lang werd bezet door pro-Palestijnse betogers. De demonstranten vertrokken dit weekend, en de vernielingen zijn fors, meldt RTV Utrecht.

De betogers hadden zich op 2 december ingesloten in het gebouw aan de Drift in de binnenstad. Ze zeiden te blijven totdat de universiteit alle banden met Israël verbreekt, vanwege de oorlog in Gaza. De universiteit had de groep een week later een ultimatum gegeven.

Als de betogers niet voor zondag 12.00 uur het pand zouden verlaten, zouden ze een kort geding starten. De rechter zou dan beslissen of het pand ontruimd moest worden. De demonstranten verlieten daarop gisteren het pand.

Schade

Vanochtend is gestart met het schoonmaken van het pand aan de Drift. Op de muren zijn met lijm foto's aangebracht en door het hele pand zijn honderden stickers geplakt. Ook waren volgens de UU deuren geblokkeerd met stoelen en zijn camera's in de collegezalen afgeplakt. Op een groot raam waardoor je naar de Domtoren kijkt, staat met tape: 'Free Palestine'.

Verder is er volgens de universiteit graffiti en verf aangebracht op de monumentale muren, zijn in- en uitgangen dichtgemaakt met balken en is een snoepautomaat gesloopt. Ook zijn sloten kapotgemaakt. "Die kosten al 900 euro per stuk", zegt een medewerker van de UU tegen RTV Utrecht. Hij zegt ook dat beamers en computers zijn meegenomen. Over het schadebedrag is nog niets bekend.

Aangiftes

De universiteit had afgelopen woensdag al aangifte gedaan tegen de betogers vanwege veiligheidsrisico's in het pand en de grote impact op het onderwijs. Vanwege de bezetting moesten colleges van 1200 tot 1700 studenten worden verplaatst, ook vielen colleges uit.

Ook bij andere universiteitsgebouwen zijn vernielingen aangericht. Zaterdag meldde de UU al dat er tientallen ruiten waren vernield van drie gebouwen van de instelling en dat er rode verf was aangebracht. Er zouden ook meerdere deuren van andere universiteitspanden zijn dichtgelijmd.

Volgens de universiteit was dat ook het werk van pro-Palestijnse demonstranten. Ook voor deze vernielingen deed de universiteit zaterdag aangifte.

De eerste dag met het nieuwe busvervoer in en rond de stad Utrecht is gisteren niet bepaald vlekkeloos verlopen. Bussen liepen forse vertragingen op en ritten vielen uit. Ook vanochtend ontstond op sommige plekken hinder.

Streekvervoerder Transdev nam zondag in grote delen van de provincie Utrecht het busvervoer over van Qbuzz. In de oostelijke en westelijke helft van de provincie blijft Keolis verantwoordelijk voor het busvervoer, al rijdt nu alles onder de naam U-OV. Er zijn veel nieuwe mensen aan het werk en er rijden veel nieuwe bussen.

Problemen

Volgens de Utrechtse gedeputeerde André van Schie waren er op sommige plekken "echt problemen". Zo konden chauffeurs op Utrecht Centraal gisteren aan het einde van de middag hun bus niet vinden, met flinke vertragingen tot gevolg, schrijft RTV Utrecht.

Ook zijn er nog problemen met software en met de communicatie. Ook in Amersfoort vielen ritten uit in de avond. "Helaas hebben reizigers daar toch wel de nodige last van ondervonden", zegt Van Schie. "Dat vinden de vervoerders vervelend en wij als provincie natuurlijk ook."

Van Schie hoopt dat het vandaag beter gaat, al zullen reizigers ook vandaag te maken hebben met problemen. In de reisplanner was volgens de regionale omroep te zien dat sommige bussen in de regio vanochtend met forse vertragingen of soms helemaal niet reden.

Oplossingen

Volgens de gedeputeerde worden problemen snel opgepakt door de vervoerders. "De vervoerders zetten extra medewerkers in, er is extra aandacht voor communicatie en ze zorgen dat ook de vervoersinformatie op de apps en op de website geactualiseerd wordt", zegt Van Schie. "Zodat mensen ook gewoon weten wat ze kunnen verwachten."

Daarbij wil de gedeputeerde vooral voorkomen "dat mensen op een bus staan te wachten die niet komt". Volgens Van Schie zijn de problemen nu wel zaken "die je op zich ook wel verwacht bij het begin van de concessie". "Waarbij je natuurlijk hoopt dat dit de eerste overgang is waarbij dit niet gebeurt."

De huur van een sociale huurwoning mag vanaf 1 juli 2026 met maximaal 4,1 procent omhoog. Dat heeft het ministerie van Volkshuisvesting bepaald. Ook voor middenhuurwoningen is er een maximumverhoging bepaald, die geldt vanaf 1 januari en is 6,1 procent. En voor huurhuizen in de vrije sector is dat 4,4 procent vanaf 1 januari.

De overheid bepaalt de maximale huurverhoging ieder jaar op basis van de inflatie of de ontwikkeling van de lonen. Voor elk van de drie soorten huur (sociaal, midden of vrij) is die rekensom weer ietsje anders.

Drie rekensommen

Voor sociale huren is de rekensom als volgt: de gemiddelde inflatie van de afgelopen drie jaar plus 0,5 procentpunt. Van december 2022 tot december 2025 was de gemiddelde inflatie 3,6 procent, dus komt de maximale huurverhoging uit op 4,1 procent. Een sociale huurwoning heeft volgend jaar een huur van maximaal 932,93 euro. Sociale huurwoningen zijn voor het grootste deel van woningcorporaties. Maar er zijn ook sociale huurwoningen van commerciële verhuurders.

Voor middenhuurwoningen is de rekensom: de ontwikkeling van de cao-lonen plus 1 procentpunt. Van december 2024 tot december 2025 gingen de lonen gemiddeld met 5,1 procent omhoog, dus komt de maximale verhoging uit op 6,1 procent. Middenhuurwoningen hebben volgend jaar een huur van tussen de 932,93 euro en 1228,07 euro.

In de vrije sector is de rekensom: de inflatie van afgelopen jaar of de cao-loonontwikkeling plus 1 procentpunt. Of de inflatie of de loonontwikkeling wordt gebruikt, hangt af van wat het laagste percentage was. De inflatie was 3,4 procent, die loonstijging 5,1 procent.

Dus wordt het 3,4 procent plus 1 procentpunt, dus een huurstijging van 4,4 procent. Huurhuizen in de vrije sector hebben een huur van boven de 1228,07

Verhoging kan lager zijn

Het gaat hierbij dus om een maximale verhoging voor zittende huurders. De verhuurder mag dus geen hogere huurverhoging doorvoeren, maar wel een lagere. Soms is in een huurcontract in de middenhuur of vrije sector een lagere jaarlijkse verhoging afgesproken. Dan geldt dat lagere percentage.

Een van de verdachten in een zaak over nep-geneesmiddelen had genoeg medicijnen en drugs in huis "om een middelgrote stad te verdoven". Dat zei het Openbaar Ministerie aan het begin van de eerste voorbereidende zitting over de website Slaappillen.net.

De twee mannen handelden via de site in nep-geneesmiddelen. Er was een vrachtwagen voor nodig om de middelen af te voeren, zei de officier van justitie op de eerste zitting in Den Haag.

Het onderzoek naar de site kwam op gang na de dood van de 44-jarige Sharon uit Voorburg. Zij had bij deze website pillen besteld waarvan zij dacht dat het de zware pijnstiller oxycodon was. In werkelijkheid bevatten die het levensgevaarlijke nitazeen, een synthetisch opiaat dat weliswaar dezelfde werking heeft als oxycodon, maar dat zo sterk is dat een kleine hoeveelheid al tot een overdosis kan leiden.

Nog twaalf doden

Sharon werd 1 april dood gevonden in haar appartement. Afgelopen weekend bleek uit een inventarisatie van het Erasmus MC op verzoek van de NOS dat er sinds oktober vorig jaar nog ten minste twaalf mensen zijn overleden aan nitazenen. Ruim twintig anderen moesten doodziek naar het ziekenhuis, maar overleefden het ternauwernood.

De 28- en 33-jarige mannen die terecht staan in Den Haag, zijn niet de eigenaren van Slaappillen.net. Wie dat zijn, is het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie nog aan het onderzoeken. Uit e-mails aan oude klanten is op te maken dat zij onder een andere naam weer een andere website zijn begonnen, waar volgens het AD naast oxycodon en andere medicijnen ook harddrugs kunnen worden besteld.

De 33-jarige verdachte zorgde dat de bestellingen via de post werden afgeleverd. Hij werkte bij een postbedrijf en regelde de pakjes rechtstreeks naar het sorteercentrum. De 28-jarige wordt ervan verdacht bestellingen te hebben afgehandeld en de voorraad te hebben beheerd in zijn woning in Breda. Daarbij ging het volgens het Openbaar Ministerie dus om "gigantische hoeveelheden": honderdduizenden pillen.

Verdachten blijven in de cel

Uit de omvang van die vondst blijkt volgens de officier van justitie dat deze verdachte het volle vertrouwen van de hoofdverantwoordelijken had. Daarnaast had hij ook 300 kilo cocaïne in huis. Mede daarom toonde de rechter zich niet bereid om het voorarrest tegen de mannen op te heffen. Zij zitten sinds eind september vast.

De verdachten in deze specifieke zaak worden verdacht van de jarenlange illegale handel in medicijnen en drugs, maar niet van dood door schuld. De officier van justitie legde uit dat dit komt door het feit dat het slachtoffer ook bij andere websites had besteld. Daardoor is niet hard te maken dat het nitazeen dat in haar bloed werd gevonden, afkomstig was van Slaappillen.net.

De officier greep de zitting aan om potentiële klanten van dit soort online nepapothekers nog eens te waarschuwen voor de gevaren. "Als je buiten de gebaande wegen online medicijnen bestelt, weet je niet wat je koopt, niet wat je slikt en ook niet wat de gevolgen daarvan kunnen zijn."

Bij de aanslag op een joods festival op Bondi Beach in de Australische stad Sydney is een Nederlander gewond geraakt. Dat meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. De persoon is buiten levensgevaar, meldt het ministerie.

Het ministerie staat in contact met het slachtoffer en verleent bijstand "indien daarom gevraagd wordt". Vooralsnog ligt er echter geen hulpverzoek.

De persoon heeft naast de Nederlandse nationaliteit nog een andere nationaliteit. Welke dat is, is niet bekend. Verdere persoonsgegevens zijn ook nog niet bekendgemaakt.

Bij de aanslag op een joodse Chanoeka-viering bij het strand kwamen gisteren zestien mensen om het leven, onder wie een van de twee schutters. Tientallen mensen raakten gewond. Ook de tweede schutter raakte ernstig gewond toen hij door de politie werd neergeschoten.

Superdunne modellen zijn bij modeshows terug van nooit helemaal weggeweest. In de jaren '10 van deze eeuw leek er even meer ruimte voor diversiteit en curvy modellen, maar daar lijkt weinig van over te zijn.

Dat blijkt uit verschillende onderzoeken en dat zien ook Linda Gümus Gerritsen, hoofdredacteur van de Nederlandse Vogue, en Robbie Baauw, mede-eigenaar van The Movement Models. Beiden maken zich ernstige zorgen, vertellen ze in deze podcast. "Ik vrees dat body positivity een marketinghype is, die nu voorbij is."

Hoe komt het dat superskinny weer terug is en wat is toch de aantrekkingskracht van heel erg dun?

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Lisa Konings

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

In Australië zijn op meerdere plekken herdenkingsbijeenkomsten georganiseerd voor de slachtoffers van de aanslag bij Bondi Beach. Ondertussen wordt de man die het wapen van een van de daders wist af te pakken overladen met loftuitingen. Een inzamelingsactie voor de man heeft inmiddels al een bedrag van 7 cijfers opgehaald.

Bij de plek waar de daders het vuur openden op bezoekers van een Chanoeka-viering kwamen in de Australische avond ruim duizend mensen samen. Er werden bloemen gelegd en kaarsen aangestoken. Op andere plekken werd ook stilgestaan bij de slachtoffers.

De 43-jarige Ahmed al Ahmed, de man die een wapen afpakte van een van de schutters, herstelt in het ziekenhuis na een operatie aan de schotwonden aan zijn arm en hand. Beelden van Ahmed die zich achter geparkeerde auto's verschuilde voordat hij de schutter van achteren aanviel, diens geweer afpakte en hem tegen de grond werkte, gingen de wereld rond.

Bekijk de beelden hier:

Het Australische ABC meldt dat Ahmed een van de schutters achter een boom had zien hurken. Toen hij zag dat diens munitie op was, besprong hij hem van achteren en wist hij het wapen uit zijn handen te rukken. Voor zijn actie wordt hij een held genoemd, onder meer door zijn ouders. Hij raakte na de actie gewond aan een hand en een arm.

Een inzamelingsactie op GoFundMe voor de 43-jarige fruitboer heeft inmiddels meer dan 1,2 miljoen Australische dollars opgeleverd (bijna 700.000 euro). "Deze GoFundMe-campagne is opgezet om onze dankbaarheid en steun te betuigen aan iemand die ongelooflijke moed heeft getoond op het moment dat het er het meest toe deed", zeggen de initiatiefnemers.

Vader en zoon

Chris Minns, premier van de staat New South Wales, zocht Ahmed op in het ziekenhuis nadat die was geopereerd. "Het was een eer om zojuist tijd met hem door te brengen en de dank van de mensen in heel New South Wales over te brengen", zei hij op X. Minns zei dat hij zeker wist dat er meer dodelijke slachtoffers waren gevallen als Ahmed niet had ingegrepen.

Bij de aanslag zijn vijftien mensen, onder wie een 10-jarig meisje, om het leven gekomen. Nog eens 42 mensen moesten naar het ziekenhuis. De schutters waren een vader en zoon van respectievelijk 50 en 24 jaar oud.

De vader is dood. Hij werd door de politie doodgeschoten. De zoon is met schotwonden in kritieke toestand in het ziekenhuis opgenomen. Hij wordt daar bewaakt door de politie.

Het Louvre Museum in Parijs is vandaag gesloten vanwege stakingen. Het personeel legt het werk neer uit onvrede over werkomstandigheden en het loon. Het is weer een tegenslag voor het iconische Franse museum, na een roof en een overstroming.

Volgens vakbonden CFDT en CGT stemden 400 werknemers vanochtend unaniem om het werk neer te leggen. Werknemers willen dat er meer personeel wordt aangenomen. Dat is volgens hen nodig voor de beveiliging en om de drukte beter aan te kunnen.

Ook vragen de medewerkers om betere arbeidsomstandigheden, stabiele budgetten en leiding die "echt naar het personeel luistert".

'Een dag van woede'

"Mensen komen naar Parijs om de musea te bezoeken", zegt een woordvoerder van CGT. "Dus het aantal bezoekers stijgt, de tarieven en de prijzen stijgen omdat alles duurder wordt, maar de salarissen en het aantal personeelsleden stijgen niet. Dan bereik je natuurlijk een punt zoals vandaag: een dag van woede."

De staking volgt op gesprekken vorige week tussen de vakbonden en onder meer minister Rachida Dati van Cultuur. De vakbonden zeiden naderhand dat niet al hun zorgen over personeelsbezetting en financiering van het museum waren weggenomen.

Op de site van de trekpleister staat de mededeling dat het museum vandaag dicht is. Teleurgestelde bezoekers werden vanochtend bij de deur weggestuurd. "Dit is een van die dingen waar je naar uitkijkt", zegt een Amerikaanse toerist. "Het is een van die levenservaringen waar je naar verlangt."

Ongelukkige timing

De staking komt net voor de kerstvakantie en amper twee maanden na de beruchte overval waarbij dieven 88 miljoen euro aan kroonjuwelen buitmaakten op klaarlichte dag. Kort daarna kwam aan het licht dat de beveiliging van het Louvre niet op orde was.

Vorige maand raakten ook nog eens belangrijke boeken en archeologische naslagwerken beschadigd door een lekkage in het verwarmingssysteem. De slechte staat van de leidingen was al langer bekend en er stond een reparatie gepland voor volgend jaar. Louvre-architect François Chatillon bekende vorige maand in een hoorzitting in het parlement dat het gebouw in slechte staat verkeert, schrijft de Franse krant Le Monde.

De directeur van het museum waarschuwde de regering in een veelbesproken memo in januari al voor lekkages, oververhitting en de afnemende bezoekerservaring. De Franse president Macron kondigde na de memo een renovatieplan aan dat naar verwachting 700 tot 800 miljoen euro zal kosten.

Het Louvre is een van de meest bezochte musea wereldwijd en ontvangt dagelijks gemiddeld 30.000 bezoekers.

Het Openbaar Ministerie heeft 15 jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist tegen een 26-jarige man uit Helmond voor seksueel misbruik van kinderen onder de 12 jaar. Wesley W. zou in een periode van tien jaar twintig slachtoffers hebben gemaakt.

De man werkte tot voor kort als leerkrachtondersteuner op een basisschool in zijn woonplaats. Ook was hij oppas bij mensen thuis.

Het misbruik zou zowel op school als op de oppasadressen hebben plaatsgevonden. Het jongste slachtoffer was 2 jaar oud, het oudste 10, meldt Omroep Brabant.

Op zoek naar kinderen

W. werd vorig jaar december aangehouden nadat meerdere ouders meldingen hadden gedaan over de leerkrachtondersteuner. De verdachte heeft vrijwel alles bekend, ook had hij beeldmateriaal gemaakt van het misbruik.

Volgens het OM ging W. berekenend te werk en ging hij steeds een stapje verder. "Kinderen die nog zo klein waren dat ze zich nog niet realiseerden waarvan ze slachtoffer waren", zei de officier van justitie.

Volgens justitie was de verdachte vanaf zijn vijftiende met het misbruik bezig. "Hij ging oppassen, hij ging op school werken. Hij ging niet op zoek naar hulp, hij ging op zoek naar kinderen", aldus het OM. Op 13 februari doet de rechter uitspraak.

Het dekenberaad heeft strafrechtadvocaten opnieuw opgeroepen om drugsverdachte Ridouan Taghi bij te staan in het Marengo-liquidatieproces. De hoofdverdachte heeft al maanden geen advocaat.

Taghi zit zonder verdediging sinds zijn laatste advocaat Vito Shukrula werd gearresteerd in april. Daarna stapten ook zijn twee andere advocaten op.

Deze zomer deed de toezichthouder op de advocatuur al een oproep aan strafrechtadvocaten in ons land om Taghi te verdedigen, maar zonder succes. Opvallend is dat het dekenberaad dit keer benadrukt dat advocaten in teamverband aan de slag kunnen gaan.

"Voor de te verlenen rechtsbijstand in deze impactvolle zaak worden waarborgen ontwikkeld voor bijstand in teamverband, afstemming en overleg, financiering en veiligheid", schrijft de toezichthouder. "Het doel is dat een advocaat er niet alleen voor staat."

Advocaten die Taghi willen bijstaan, worden opgeroepen zich voor 7 januari te melden.

Arrestaties

Shukrula werd opgepakt op verdenking van het doorspelen van berichten van Taghi, iets wat hij ontkent. Carlo Crince le Roy en Sultan Kat legden in april hun werk neer, omdat zij vonden dat onmogelijk was om goed bij te staan.

"Nu de effectieve uitoefening van de grondrechten van de heer Taghi door alle beperkingen onmogelijk is gemaakt en wij niet verwachten dat er een einde komt aan de schendingen van zijn grondrechten, kunnen wij niet anders dan de verdediging neerleggen", lieten zij dit voorjaar weten.

Eerder braken andere advocaten ook al hun verdediging af. Daarnaast werden meer voormalige advocaten gearresteerd: zijn neef Youssef T. en Inez Weski. Dat gebeurde op verdenking van deelname aan een criminele organisatie.

Taghi kreeg vorig jaar een levenslange gevangenisstraf, omdat hij opdracht heeft gegeven voor meerdere liquidaties. Het hoger beroep in de zaak is nu bezig.

Voor de tweede dag op rij spreken in Berlijn vertegenwoordigers van de Verenigde Staten en verschillende Europese landen met de Oekraïense president Zelensky, over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Gisteren zei Zelensky dat Oekraïne bereid is om het NAVO-lidmaatschap te laten varen in ruil voor westerse veiligheidsgaranties.

De Oekraïense president zal vandaag onder meer opnieuw spreken met de Amerikaanse gezant Witkoff en Trumps schoonzoon Kushner. Ook zal de Duitse bondskanselier Merz vandaag Zelensky ontvangen.

Naar verwachting zullen onder anderen de Franse president Macron en de Britse premier Starmer eveneens vandaag aanwezig zijn in de Duitse hoofdstad. Ook demissionair premier Schoof is er. Daarnaast nemen vertegenwoordigers van de Europese Unie en de NAVO deel aan de gesprekken.

Het doel van de gesprekken is het ontwikkelen van een gezamenlijk standpunt voor een vredesakkoord met Rusland. Dat land verwacht dan ook een update te ontvangen vanuit de VS zodra de gesprekken zijn afgerond, zo meldt het Kremlin. Moskou ziet het feit dat Oekraïne afziet van zijn doel om lid te worden van de NAVO als "belangrijk speerpunt" voor verdere gesprekken over een einde aan de oorlog.

Ook gesprekken in Brussel

Tegelijkertijd komen vandaag in Brussel de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU samen om onder meer de situatie in Oekraïne te bespreken. EU-buitenlandchef Kallas zei voorafgaand aan die gesprekken dat veiligheidsgaranties voor Oekraïne van cruciaal belang zijn voor zowel Oekraïne als de rest van Europa.

Het gaat wat haar betreft om troepen en militaire capaciteit, zodat Oekraïne in staat is zichzelf te verdedigen. Als de Russen de Donbas in handen krijgen, "is het fort gevallen en gaan ze door met het innemen van heel Oekraïne. En als Oekraïne valt, zijn andere regio's in gevaar".

Donbas

De Russische president Poetin heeft meermaals gezegd dat een bestand alleen een optie is als Oekraïne officieel afziet van zijn NAVO-ambities. Ook wil Poetin dat Oekraïne de Donbas opgeeft, inclusief delen die nog in handen zijn van het Oekraïense leger.

Zelensky heeft altijd gezegd geen grondgebied af te staan, wel zei hij vorige week dat het Oekraïense volk uiteindelijk een stem moet hebben in territoriale vraagstukken. "Of het nou met verkiezingen of met een referendum is, Oekraïners moeten hun zegje kunnen doen."

Uit betrouwbaar onderzoek van het Internationaal Instituut voor Sociologie in Kyiv blijkt dat het overgrote deel van de Oekraïners (75 procent) tegen het opgeven van de Donbas is. 72 procent zou bereid zijn een vredesplan goed te keuren waarbij onder meer de huidige frontlinie wordt bevroren, zonder deze bezette gebieden officieel op te geven. Daarbij zouden veiligheidsgaranties een vereiste zijn.

De Oekraïense president Zelensky brengt morgen een bezoek aan Nederland. Hij spreekt in Den Haag de Eerste en Tweede Kamer toe. Daarna ontmoet hij demissionair premier Schoof gevolgd door koning Willem-Alexander.

De Rijksvoorlichtingsdienst maakt bekend dat Zelensky gaat lunchen op het Catshuis met Schoof, minister van Buitenlandse Zaken Van Weel en minister van Defensie Brekelmans. Daarna wordt Zelensky op Paleis Huis ten Bosch ontvangen door de koning.

Het is de vierde keer dat Zelensky de Tweede Kamer toespreekt. Op 31 maart 2022 was hij de eerste buitenlandse regeringsleider die dat deed tijdens een plenaire vergadering. Dat gebeurde via een videoverbinding. De laatste keer was afgelopen zomer, ten tijde van de NAVO-top in Den Haag.

Vandaag topoverleg

Vandaag is Zelensky nog in Berlijn voor topoverleg met Europese bondgenoten en een Amerikaanse delegatie over een einde aan de oorlog met Rusland. Gisteren liet hij weten bereid te zijn af te zien van NAVO-lidmaatschap, in ruil voor westerse veiligheidsgaranties.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) maakt zich zorgen over het lage aantal meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in ziekenhuizen en klinieken. De inspectie kreeg dit jaar slechts vijf meldingen over patiënten die ermee te maken kregen, schrijft Trouw.

Volgens de IGJ komt dat aantal niet overeen met de werkelijkheid. De afgelopen jaren is namelijk in alle sectoren een toename van het aantal meldingen te zien, zegt inspecteur Selini Roozen-Vlachos.

Uit een onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum maken 11.000 mensen jaarlijks seksueel grensoverschrijdend gedrag mee in de hele zorgsector, maar die cijfers zijn niet te zien bij ziekenhuizen en klinieken, zegt Roozen-Vlachos.

'Verontrustend beeld'

De IGJ roept de sector op om uit te zoeken waarom die cijfers achterblijven, omdat de meldingen die de inspectie wel binnenkrijgt een verontrustend beeld geven. "Het zijn ernstige meldingen met zorgverleners die meerdere slachtoffers maken en waarbij ook al eerdere signalen waren", zegt Roozen-Vlachos.

"We hebben de afgelopen jaren veroordelingen gezien voor aanranding of verkrachting", zegt de inspecteur. "En wat daarbij vaak voorkomt is dat de zorgverlener in kwestie ook collega's heeft aangerand en daarnaast ook patiënten."

Te hoge drempel

Volgens de inspectie kunnen patiënten terughoudend zijn met het maken van een melding, omdat de drempel nog te hoog is. Ook kunnen ze bang zijn om niet geloofd te worden door de machtsverhouding tussen een zorgverlener en een patiënt.

Het is volgens Roozen-Vlachos daarom belangrijk dat patiënten weten waar ze terechtkunnen als ze een melding willen maken. Dat hoeft volgens haar niet alleen bij het ziekenhuis of bij de IGJ te zijn.

"We horen ook van veel mensen dat ze het prettig vinden om contact op te nemen met het Centrum Seksueel Geweld of Slachtofferhulp", zegt ze. "Daar kan je bespreken wat je hebt meegemaakt en wat de volgende stappen kunnen zijn."

Mosasauriërs, gigantische zee-reptielen uit de prehistorie, leefden ook in rivieren. Dat ontdekte een team van Nederlandse, Amerikaanse en Zweedse onderzoekers bij analyse van een tand van zo'n mosasaurus.

De mosasaurus was een prehistorisch reptiel met een lange staart, kleine vinnen en een grote bek vol scherpe tanden. Het beest kon wel 11 meter lang worden. Tot nu toe werd gedacht dat deze soort alleen in zee te vinden was.

Maar het onderzoeksteam, met daarin onder andere de Nederlandse paleontoloog Melanie During, toonde aan dat mosasauriërs zich in de laatste miljoen jaar voor hun uitsterven aanpasten aan zoetwater.

De mosasaurus - ook wel Maashagedis genoemd - kwam op veel plekken op de wereld voor, maar is vernoemd naar de Latijnse naam voor de Maas. In de omgeving van Maastricht zijn tientallen restanten gevonden. Tussen 70 en 66 miljoen jaar geleden was in dat gebied namelijk een subtropische Krijtzee in Zuid-Limburg waar ook mosasauriërs rondzwommen.

Chemische samenstelling

De tand werd drie jaar geleden ontdekt in een rivierafzetting in de Amerikaanse staat North-Dakota. Hij lag in de buurt van onder andere een tand van een T. rex en een stuk kaak van een zoetwaterkrokodil.

"Dat was toentertijd gewoon midden op het continent", legde During uit in het radioprogramma Vroege Vogels. "Er waren wel wat rivieren, maar er was geen zee. Dus wij dachten: wat doet die tand daar?"

De chemische samenstelling van het tandglazuur werd vergeleken in een laboratorium van de Vrije Universiteit Amsterdam, staat in het onderzoek. "Ik heb de tand op allerlei manieren geo-chemisch gemeten", zegt During. "Alles wijst op zoetwater." Ook twee andere mosasaurus-tanden werden onderzocht. Die werden vlakbij op iets oudere vindplaatsen in North-Dakota gevonden. Daar zagen ze vergelijkbare sporen van zoetwater.

Vorig jaar werd een gigantisch skelet van een mosasaurus tentoongesteld in het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Het is 66 miljoen jaar oud.

Het opgebouwde skelet is het eerste en enige op ware grootte ter wereld:

In de Colombiaanse regio Antioquia is gisterochtend lokale tijd een bus met scholieren van een klif afgereden. Zeker zestien leerlingen en de buschauffeur kwamen daarbij om het leven.

Nog eens twintig mensen raakten gewond, van wie drie zwaargewond. De slachtoffers zijn naar het ziekenhuis in de stad Medellín gebracht, meldt gouverneur Andrés Julián Rendón. "Dit is zeer triest nieuws voor de hele stad, zeker tijdens de feestdagen. Moge God hen troost en vrede schenken!", schrijft Rendón.

De bus was onderweg van de kustgemeente Tolú naar Medellín. In de bus zaten middelbare scholieren die op het strand waren geweest voor hun diploma-uitreiking.

60 meter naar beneden gestort

Een leerling wist uit de bus te ontsnappen en hulp in te roepen, vertelt Rendón aan lokale media. Een andere scholier die het ongeluk heeft overleefd, zegt dat op het moment van de crash alle studenten sliepen. De bus zou zo'n zestig meter naar beneden zijn gestort in een ravijn.

"Ik vind het vreselijk als jonge mensen sterven. Vooral als ze op het punt staan te studeren of een gelukkig leven te leiden", schrijft president Gustavo Petro op X. Hij uit zijn medeleven met de families. "Dit is slecht nieuws in ons land."

Het is nog onduidelijk hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren. Het ministerie van Transport zegt te ondersteunen in de coördinatie van hulpdiensten op de plek van het ongeluk.

De politie heeft de man die gisteren was aangehouden in verband met de schietpartij op de Brown University in de Amerikaanse staat Rhode Island weer vrijgelaten. Dat betekent dat de schutter nog voortvluchtig is.

De procureur-generaal van de staat meldt dat het verzamelde bewijsmateriaal "de afgelopen 24 uur een andere richting op wijst".

Bij de schietpartij werden twee studenten doodgeschoten in de stad Providence. Negen anderen raakten gewond. Tijdens examens opende een persoon het vuur op studenten. Het motief voor de daad is nog onbekend.

Geen verdachte meer

De politie zei eerder op zoek te zijn naar een volledig in het zwart geklede schutter van naar schatting rond de 30 jaar oud. Hij is vastgelegd op door de politie gedeelde videobeelden vlak bij de plek van de aanslag.

De inmiddels vrijgelaten man werd aangehouden op basis van een tip die door de FBI was onderzocht. Uiteindelijk bleek de man toch niet de gezochte persoon te zijn.

Volgens procureur-generaal Neronha hoort zo'n koerswijziging bij politieonderzoek. "Ik werk al lang genoeg in dit vak om te weten dat je soms een bepaalde richting inslaat en later moet vaststellen dat je een andere kant op moet," zei hij tegen Amerikaanse media. "Dat is precies wat er de afgelopen 24 uur is gebeurd."

Er is volgens Neronha geen enkele reden om de man nog langer als verdachte te zien. "Daarom is hij vrijgelaten."

Ivy League

Burgemeester Brett Smiley van Providence heeft gezegd dat het onbekend is of de daadwerkelijke schutter inmiddels de staat heeft verlaten. "We zijn op zoek naar aanvullend videobewijs", zei hij. Mensen die videobeelden hebben, worden gevraagd contact op te nemen met de politie.

De autoriteiten hebben besloten om de omgeving van de universiteitscampus niet opnieuw af te sluiten, zoals vlak na de schietpartij gebeurde. De lokale politie heeft laten weten dat er geen onmiddellijke bedreiging is voor de universiteit of de lokale gemeenschap, meldt de universiteit in een persbericht.

Brown University behoort tot de zogenoemde Ivy League, elite-universiteiten in het noordoosten van de VS.

Het demissionaire kabinet wil dat de rechter verwarde mensen naast een straf ook een verplichte behandeling in een forensische kliniek kan opleggen. Zo moet voorkomen worden dat zij na hun veroordeling weer op straat belanden en een gevaar zijn voor hun omgeving.

Op dit moment zijn er al manieren om iemand gedwongen te laten opnemen. Dat kan bijvoorbeeld met een zorgmachtiging, waarmee de rechter iemand naar een ggz-kliniek verwijst. Mensen met zeer zware stoornissen, kan de rechter veroordelen tot dwangverpleging in een tbs-kliniek.

Maar volgens het kabinet valt nu een kleine groep mensen met verward of onbegrepen gedrag tussen wal en schip. Voor hen is tbs een te zware maatregel, maar zij kunnen ook niet snel in de gewone ggz-zorg terecht.

Risico's verkleinen

"Juist met deze personen gaat het soms vreselijk mis", staat in een brief namens vijf ministeries. "Hoewel we incidenten, alle inspanningen ten spijt, nooit helemaal kunnen uitsluiten, is het essentieel om de risico's zo klein mogelijk te maken."

Omdat sommige mensen uit deze groep toch in een tbs-kliniek belanden, moet de nieuwe maatregel ook helpen meer plek te maken in de tbs-klinieken. Het aantal wachtende tbs-veroordeelden is in vijf jaar tijd vervijfvoudigd, zo bleek deze maand.

Maximaal twee jaar

Volgens staatssecretaris Rutte (Justitie en Veiligheid) kan de nieuwe maatregel alleen opgelegd worden aan personen die verward gedrag vertonen, zorg nodig hebben en een hoog veiligheidsrisico hebben. De gedwongen behandeling kan maximaal twee jaar duren. Het is de bedoeling dat een deel van de personen daarna doorgaat naar de gewone ggz of gehandicaptenzorg.

De voorwaarden voor de nieuwe maatregel kunnen nog veranderen, want de wet is pas volgend jaar klaar. Daarna moeten de Eerste en Tweede Kamer de wet nog behandelen, en er moet een meerderheid voor zijn.

Verschillende inspecties concludeerden vorige week dat de zorg voor verwarde personen ondermaats is. Organisaties werken niet goed samen en er zijn niet genoeg passende woonplekken voor verwarde mensen. Daardoor nemen de incidenten toe in aantal en worden ook steeds heftiger.

Steeds vaker moet zelfs de zwaarste eenheid van de politie worden ingezet:

De rechtbank in Hongkong heeft mediamagnaat Jimmy Lai schuldig bevonden aan samenspanning met buitenlandse machten en het publiceren van opruiend materiaal. Het gaat om strafbare feiten onder de nationale veiligheidswet die China in 2020 invoerde.

Op de zwaarste aanklacht staat een mogelijk levenslange gevangenisstraf; de strafmaat wordt op zijn vroegst in januari vastgesteld. De zaak geldt als de meest prominente vervolging sinds de invoering van de veiligheidswet. Lai spreekt de beschuldigingen tegen.

De familie van Lai maakt zich ernstige zorgen over zijn gezondheid. De inmiddels 78-jarige Lai zit al sinds 2020 in eenzame opsluiting en het proces moest meerdere keren onderbroken worden op medische gronden.

Schuldig

Volgens de rechtbank heeft Lai via zijn krant Apple Daily mensen aangezet tot opruiing. De inmiddels opgedoekte krant, destijds de op een na grootste van Hongkong, publiceerde commentaren en opiniestukken met scherpe kritiek op de Chinese en Hongkongse autoriteiten. Onder de veiligheidswet kan dit worden bestraft met maximaal twee jaar gevangenisstraf.

De tweede aanklacht, samenspanning met buitenlandse machten, vormde de kern van de ruim twee jaar durende rechtszaak. Voorafgaand aan zijn arrestatie had Lai contact met meerdere invloedrijke buitenlandse figuren. Het vermoeden was dat het de ontmoetingen met Amerikaanse officials waren die de autoriteiten in het verkeerde keelgat waren geschoten. Dat werd vandaag bevestigd.

Vlak voor zijn arrestatie in 2020 ontmoette Lai toenmalig vicepresident Mike Pence, voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi en de veiligheidsadviseur van Trump, John Bolton. Zonder namen te noemen stelde de rechter vandaag dat Lai in de gesprekken met Amerikaanse officials heeft gelobbyd om sancties op te leggen aan China en Hongkong.

Volgens Reuters, een van de weinige media die in de rechtbank aanwezig mocht zijn, zou de rechter de ontmoeting vergeleken hebben met als "een Amerikaans staatsburger aan Rusland zou vragen sancties in te voeren tegen de staat California". Dat hij om sancties tegen China zou hebben gevraagd, verraste de rechter ook niet. Deze stelde dat er geen twijfel bestaat dat Lai "haat en wrok koesterde tegen China". Onder de nationale veiligheidswet kan het uiten van vijandigheid jegens de staat worden aangemerkt als een strafbaar feit.

Prominente zaak

Lai was een van de meest invloedrijke en prominente figuren van de pro-democratieprotesten in Hongkong. De Apple Daily schreef niet alleen uitvoerig over de protesten en het harde optreden van de autoriteiten, het gaf demonstranten ook tips over hoe ze zich konden beschermen en waar ze zich konden verenigen. Ook publiceerde de krant in het Engels zodat de hele wereld kon meelezen wat er in Hongkong gebeurde.

Behalve de belangrijke rol die hij de Apple Daily toebedeelde in het verzet tegen de invloed van Peking, was hij ook in persoon erg uitgesproken. Hij werd verschillende keren opgepakt, maar iedere keer dat hij vrijkwam, voegde hij zich zo snel mogelijk weer bij de demonstranten. Ook toen het alsmaar duidelijker werd dat zijn dagen in vrijheid geteld waren, deed hij geen stap terug.

De in China geboren Lai is inmiddels Brits staatsburger. Hij had Hongkong kunnen ontvluchten, maar dat deed hij niet. Hij stelde de vrijheid van Hongkong boven zijn eigen vrijheid, en daarmee werd het boegbeeld geboren, een martelaar voor de vrijheid van Hongkong.

Mediaklimaat

Er is inmiddels veel veranderd in het medialandschap van Hongkong. Van de vrijheid van meningsuiting die de stad ooit kende is weinig meer over. Kranten als de Apple Daily, die zich kritisch uitlieten over Peking of Hongkong, bestaan niet meer. Ook zijn talloze kritische journalisten, activisten en advocaten sinds de invoering van de nationale veiligheidswet veroordeeld. Toch is er nog altijd meer toegang tot informatie dan in China.

Internationale kranten zijn in tegenstelling tot het vasteland van China nog steeds te lezen. Maar ook voor hen begint het klimaat te veranderen. Enkele weken geleden werden internationale media, waaronder Bloomberg en The Wall Street Journal, door de Chinese veiligheidsdiensten ontboden vanwege berichtgeving over een dodelijke flatbrand. Daarbij werd expliciet verwezen naar de nationale veiligheidswet.

Hoelang internationale media hun werk kunnen blijven doen zoals ze dat altijd gedaan hebben en Hongkongers daar toegang tot houden, is de vraag.

Bij een brand in Eindhoven hebben enkele horecazaken schade opgelopen. Het vuur brak uit in de spoelkeuken van een restaurant vlak bij het Centraal Station.

Bij de brand kwam veel rook vrij. Die trok over naastgelegen panden aan het Stationsplein. Drie horecazaken en een appartementencomplex werden uit voorzorg ontruimd.

Na een tijdje had de brandweer het vuur onder controle, maar de schade is flink, meldt Omroep Brabant. Meerdere horecapanden zouden rook- en roetschade hebben opgelopen. De verwachting is dat deze voorlopig niet open zullen gaan, er zal onder meer eerst schoongemaakt moeten worden.

Ook drong rook binnen in het naastgelegen appartementencomplex. Volgens de veiligheidsregio zijn de bewoners van het appartementencomplex inmiddels weer thuis. Er raakte niemand gewond. Over de oorzaak van de brand is niets bekend.

Van thriller tot mockumentary, van rechtbankdrama en romcom tot coming-of-agefilm en sprookjesfilm. Met groot gemak wisselde regisseur Rob Reiner tussen filmcategorieën. En telkens wist hij voor elk genre nieuwe toetsstenen te creëren. De schok over de onverwachte en gewelddadige dood van hem en zijn vrouw Michele is dan ook groot.

Reiner groeide op in een entertainmentgezin. Zijn vader was comedy-icoon Carl Reiner, die The Dick van Dyke Show ontwikkelde. Het inspireerde Rob om ook zijn geluk te beproeven in Hollywood. Zijn beroemde naam hielp daarbij. "Er gaan deuren open voor nepo baby's", erkende hij, "maar als je het niet kunt waarmaken, gaan ze net zo snel weer dicht."

Na enkele jaren sappelen in kleine rolletjes brak hij door in de populaire tv-serie All in the family, waar hij de veelgeplaagde schoonzoon van Archie Bunker speelde. Tegenover de vooringenomen zuurpruim Bunker was het Reiner die als langharige progressieveling diens racistische, misogyne bekrompenheid moest doorprikken. Het leverde hem de weinig flatteuze bijnaam Meathead op in de serie.

Toen de serie na ruim 200 afleveringen afliep, belandde Reiner op de plek die hij eigenlijk altijd geambieerd had, achter de camera. Hij regisseerde de grotendeels geïmproviseerde rockkomedie This is Spinal Tap, over de bizarre wederwaardigheden van een toerende hardrockband. Reiner gaf met de film een enorme impuls aan het genre van de mockumentary, de in scène gezette documentaire. Reiner zelf treedt in de film op als regisseur van de nepfilm.

Daarna legde Reiner zich toe op twee films voor een breder publiek: The Princess Bride en Stand by me, gebaseerd op een kort verhaal van Stephen King. "Ik wilde films maken waar kinderen en volwassenen samen naartoe konden gaan en van genieten. Niet dat de volwassene dacht: 'Oh, ik moet weer mee naar die film die mijn kind zo graag wil zien."

Reiner zette zijn succesreeks voort met When Harry Met Sally..., over de complexe relaties tussen mannen en vrouwen. Beroemd uit de film is de scène in een restaurant waarin Meg Ryan aan Billy Crystal voordoet hoe een neporgasme eruit kan zien. Omdat Ryan nog haar gêne moest overwinnen, deed Reiner eerst zelf voor hoe uitbundig hij de scène wilde hebben. Hij castte zijn moeder als de vrouw die de punchline uitspreekt: "I'll have what she's having".

Met The American president leverde Reiner nog een succesvolle romcom af. Het liefdesverhaal over de machtigste man ter wereld die verliefd wordt op een lobbyist leidde voor scriptschrijver Aaron Sorkin tot de tv-serie The West Wing. Reiner had eerder al succesvol diens A few good men verfilmd, met opnieuw zo'n bekend filmcitaat dat in het collectieve geheugen zou blijven hangen: "You can't handle the truth".

Die uitbarsting leverde Jack Nicholson een Oscarnominatie op, maar hij wist hem niet te verzilveren. Ook Reiner zelf zag het gouden beeldje voor Beste Film aan zich voorbijgaan. Kathy Bates slaagde daar wel in met Reiners Misery, opnieuw gebaseerd op een verhaal van King.

Reiner legde ooit uit waarom hij maar geen spookverhalen koos van de horrorauteur: "Voor mij ging het altijd om de kwaliteit van zijn werk - de karakterontwikkeling en de dialogen. Dat wordt altijd overschaduwd." Bates als obsessieve fan die haar idool gijzelt wist in Hollywood een snaar te raken.

Na de jaren negentig bleef Reiner in Hollywood werken, maar het succes van deze films wist hij niet meer te evenaren. Toch was hij nog altijd actief: afgelopen jaar regisseerde hij nog het vervolg op Spinal Tap, The end continues.

Ook dook hij af en toe nog op als acteur. Als vader van de DiCaprio's hoofdpersoon was hij het tegengeluid bij alle excessen in The Wolf of Wall Street. In de series New Girl en The Bear kwam hij voorbij in gastrollen, als vader van de hoofdpersoon en restaurantinvesteerder.

Als regisseur leverde hij in 2015 naar eigen zeggen zijn meest persoonlijke film af, Being Charlie, gebaseerd op de drugsverslaving die zijn zoon Nick had meegemaakt. "Het bracht ons meer samen", meende Reiner. "Het dwong me beter in te zien wat hij had meegemaakt, en het dwong hem te zien wat voor effect dat op mij had gehad."

Volgens roddelblad People was het deze Nick die zijn ouders om het leven heeft gebracht. De politie van LA heeft nog geen details over hun dood bevestigd. Er is ook nog niemand gearresteerd, wel zou "een naast familielid" worden verhoord.