NOS Nieuws - Algemeen

Een Zuid-Afrikaanse bendeleider die vermoedelijk de leiding had over een illegale goudmijn is met hulp van de politie ontsnapt. Hij was vorige week uit een illegale goudmijn gehaald waar 87 mensen waren omgekomen. Ruim 240 mijnwerkers brachten het er levend vanaf.

De politie zei dat de bendebaas, die James Neo Tshoaeli heet, net als andere mijnwerkers uit de mijn is gehaald, maar daarna nooit is gearresteerd. Er is een onderzoek gestart naar wie hem hielp ontkomen, melden de autoriteiten.

Vorige week kwam naar buiten dat de politie in september had besloten om de mijn te blokkeren en daarmee de illegale goudwinning te beëindigen. Mijnwerkers die naar boven kwamen, werden opgepakt. Maar wie dat niet deed zat dus vast, zonder genoeg eten en drinken.

Zuid-Afrikaanse mensenrechtenorganisaties en -advocaten hadden al lange tijd kritiek op de operatie. Ze noemden de politie medeplichtig aan het uithongeren van de mijnwerkers. Een overgrote meerderheid zou zich ernstig verhongerd uiteindelijk hebben overgegeven aan de politie.

Maar ook Tshoaeli, die ook bekend staat als "Tiger", zou verantwoordelijk zijn voor enkele doden, mishandelingen en martelingen. Dat is allemaal ondergronds gebeurd, zegt de politie. Bewijs daarvoor zou komen uit getuigenverklaringen van overlevenden en videobeelden, meldt een politiewoordvoerder aan het lokale medium SABC. Hij zou ook voedsel hebben gehamsterd en weggehouden van andere illegale mijnwerkers.

Stop van illegale mijnbouw

Tiger had nadat hij uit de mijn was gehaald direct naar het dichtstbijzijnde politiebureau moeten worden gebracht om daar te worden aangehouden, zegt de woordvoerder van de nationale politie. Maar dat is dus niet gebeurd.

"De enige logische conclusie is dat iemand hem heeft laten gaan," zei ze.

In Zuid-Afrika werken veel illegale mijnwerkers, die in verlaten mijnen graven naar restjes goud. De politie is al langer bezig met een operatie om illegale mijnbouw te stoppen.

Tientallen mannen in gevechtskleding met kogelwerende vesten, groene sjaals en grote wapens paraderen door de verwoeste straten van Gaza. Het is te zien op video's van de vrijlating van drie Israëlische gijzelaars. De Qassam brigades van Hamas proberen de indruk te wekken dat ze niet zijn verslagen, maar wat zeggen de beelden verder?

"Het is een opgestoken middelvinger naar Israël", zegt Brigitte Herremans, onderzoeker aan de Universiteit Gent en docent Midden-Oosten aan de Universiteit Antwerpen. "Hamas laat zien dat het strijdvaardig is. Ze zegt verder dat het vooral de Gazaanse bevolking is "die lijdt onder het genocidale geweld."

Ook Joas Wagemakers, islamoloog en Hamas-kenner van de Universiteit Utrecht, herkent die boodschap in de beelden: "Het is een overwinning, zeggen ze hiermee. Wij leven nog." Tegelijkertijd is het niet zo dat Hamas niet is verzwakt. "Hamas heeft zware klappen gehad. Diverse leiders zijn geliquideerd, veel strijders zijn gedood en de infrastructuur is grotendeels verwoest."

"Maar", benadrukt Wagemakers, "Hamas heeft al eerder leiders verloren, ze zijn eraan gewend. En er is tijdens een oorlog ook potentie om nieuwe strijders te rekruteren. Wraakgevoelens zijn een belangrijke motiverende factor."

Strategische manipulatie

Op X gaat ook nog een ander beeld rond, afkomstig uit een Palestijnse telegramgroep. Het is een foto van bovenaf waarop de Hamastroepen minder omvangrijk lijken dan op andere beelden. Volgens sommige experts, waaronder Ahmed Fouad Alkhatib, een onderzoeker van denktank Atlantic Council, toont dit aan dat Hamas de beelden strategisch manipuleert.

"We weten niet zeker hoe sterk Hamas nog is, maar Hamas probeert zeker pr te voeren op een manier die hen positief afschildert", zegt Wagemakers.

Ook Herremans ziet dat. "Pr is essentieel voor Hamas om aan te tonen dat de gewapende strijd vruchten afwerpt voor de organisatie. Tegelijkertijd is dat niet zo, want Gaza is grotendeels vernietigd. Maar we kunnen er wel van uitgaan dat Hamas niet totaal verslagen uit deze strijd komt. Er is wel kritiek op Hamas, maar de meeste Palestijnen kijken vooral naar de misdrijven van Israël."

Reacties in Israël

Israëliërs reageren verontwaardigd op de beelden van de Qassam Brigades. "Een visuele metafoor voor wat internationale steun decennialang in Gaza heeft gefinancierd", schrijft Michael Dickson, hoofd van de pro-Israëlische organisatie Stand With Us, op X bij een foto van de strijders.

"De beelden zijn voor veel Israëliërs confronterend", zegt Shmuel Rosner, politiek analist van denktank Jewish People Policy Institute. "Het is niet dat we het niet wisten, maar door deze beelden wordt pijnlijk duidelijk dat Hamas nog niet is verslagen."

Dat de foto's en video's onderdeel zouden kunnen zijn van een propagandastunt, maakt volgens Rosner niet uit. "Er is een gigantische propagandaoorlog gaande en we weten dat deze beelden niet betekenen dat er niets is gebeurd: Gaza is verwoest en Hamas is enorm verzwakt. Maar deze beelden herinneren ons eraan dat Hamas nog steeds gezag en controle heeft in Gaza, en dat baart zorgen voor de toekomst."

'Israël wil geen vrede'

En die toekomt is precies waar het straks over moet gaan. Het akkoord tussen Hamas en Israël bestaat uit verschillende fases. Met de vrijlating van Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen en het stoppen van Israëlische aanvallen is Gaza, is de eerste fase van het bestand werkelijkheid geworden.

In deze periode van zes weken moet er worden onderhandeld over de uitwerking van fase twee. Het Israëlische leger moet zich in de tweede fase verder terugtrekken uit Gaza, maar een aantal Israëlische politici voelt daar niets voor.

"Zij zullen de beelden van Hamas nu gebruiken om te zeggen dat we fase twee nooit mogen laten beginnen, dat het te gevaarlijk is voor Israël", zegt Rosner.

De uiterst rechtse veiligheidsminister Ben Gvir stapte al op vanwege het akkoord en ook de ultrarechtse financiënminister Smotrich dreigt daarmee. Hij wil dat Israël de Gazastrook bezet en er een militair bestuur installeert.

"Israël wil geen vrede", zegt onderzoeker Herremans. "Het onleefbaar maken van Gaza is een fundamentele doelstelling van een deel van de huidige regering. De reden dat Netanyahu nu akkoord ging met een bestand is omdat hij zich onder druk heeft laten zetten door Trump."

Rosner gokt dat de ultrarechtse partijen in de coalitie van premier Netanyahu ook een beroep zullen doen op de Amerikaanse president. "Ze zullen ongetwijfeld een campagne beginnen om Trump te overtuigen dat fase twee niet kan worden uitgevoerd ."

De politie heeft vanochtend vijftien verdachten aangehouden in verband met verschillende explosies in Rotterdam, Zandvoort en Den Haag. De verdachten zijn tussen de 14 en 25 jaar oud en komen uit Capelle aan den IJssel, Rotterdam, Delft, Den Haag, Spijkenisse en Amsterdam.

Het zijn zaken waarvan de politie dossiers "op de plank had liggen", zegt plaatsvervangend districtschef Wim Hoek van de Politie Rotterdam. De aangehouden verdachten worden van verschillende explosies verdacht waarbij cobra's en andere explosieven zijn gebruikt.

Het gaat onder meer om drie aanslagen op een pizzeria in Rotterdam. De politie zegt dat bij deze arrestaties niemand is aangehouden die verdacht wordt van een van de explosies bij het huis van een Rotterdamse gemeenteambtenaar. "Deze zaak is er niet bij betrokken", zegt Hoek.

De politie zegt in een persbericht dat het onderzoek naar een explosie in Den Haag in een stroomversnelling kwam na de vondst van een explosief in de kofferbak van een huurauto. In totaal zijn tien verdachten aangehouden voor betrokkenheid bij deze explosie.

Bij huiszoekingen na de aanhoudingen zijn twee vuurwapens, een boksbeugel, "een groot geldbedrag", dure merkkleding, dure merkschoenen, een duur horloge en twee auto's in beslag genomen, meldt de politie.

'Explosies zijn een levensdelict'

Volgens Hoek zijn de aanhoudingen een "heel duidelijk signaal". Een van de verdachten is aangehouden in verband met een ontploffing in oktober vorig jaar. "Het is niet de vraag of we je aanhouden, maar wanneer we je aanhouden", zegt de politiechef.

Hij wil niet spreken van vuurwerk, maar van "aanslagen met explosieven." Hij noemt de toename in ontploffingen een zorgelijke trend en denkt dat de vaak jonge verdachten de gevolgen en consequenties van het uitvoeren van een aanslag niet zien. "Het is een levensdelict", zegt Hoek. "Het lijkt alsof men zich dit niet voldoende realiseert".

De 18-jarige man die wordt verdacht van het doodsteken van drie meisjes in Southport in Engeland heeft schuld bekend. In de rechtbank zei hij vanmorgen schuldig te zijn aan de drie moorden en tien pogingen tot moord. Vandaag was de eerste dag van het proces.

Vorig jaar stak de man in juli drie meisjes van 6, 7 en 9 jaar dood tijdens een dansles. Hij was een buurtcentrum binnengelopen waar op dat moment dansjes van zangeres Taylor Swift werden geoefend. Twee volwassenen en acht andere kinderen raakten gewond.

Vlak na de steekpartij werd de man (die toen nog 17 was) aangehouden. Zijn naam werd aanvankelijk niet bekendgemaakt, omdat hij op het moment dat de misdrijven werden gepleegd nog minderjarig was. Er volgden dagenlange rellen in het Verenigd Koninkrijk.

Over de identiteit van de verdachte gingen op sociale media verhalen rond die niet klopten. Zo werd onjuiste informatie verspreid over zijn afkomst. Verhalen dat de jongen een radicaal-islamitische bootvluchteling was, werden veel gedeeld. Later bleek het te gaan om de in Cardiff geboren Axel Rudakubana, wiens ouders uit Rwanda komen.

Betogers uit rechts-radicale en rechts-extremistische hoek gingen de confrontatie aan met de politie en tegendemonstranten. Ook vielen ze moskeeën en opvangplekken voor asielzoekers aan. Zeker 1200 mensen werden opgepakt na de rellen. Honderden van hen zijn inmiddels veroordeeld tot straffen die oplopen tot maximaal negen jaar cel.

Al-Qaida

Tot nu toe had verdachte steeds zijn mond gehouden. Net als op de vorige zittingen wilde hij niets zeggen. Dat veranderde toen de lijst met aanklachten tegen hem werd voorgelezen. Op alle zestien aanklachten antwoordde hij schuldig te zijn.

Naast het bekennen van de moorden en de pogingen daartoe, zei Rudakubana schuldig te zijn aan het produceren van het dodelijke gif ricine. In het huis waar hij met zijn ouders woonde, is een trainingshandleiding van terreurorganisatie al-Qaida gevonden.

Rudakubana heeft bekend dat hij het al-Qaidamateriaal in bezit had. Toch beschouwt de politie de moorden op de meisjes niet als een daad van terrorisme, mede omdat nog steeds niet duidelijk is wat het motief was.

Het Openbaar Ministerie zegt wel dat de verdachte een ziekelijke belangstelling heeft voor dood en geweld heeft en dat hij de moorden zorgvuldig had gepland.

De rechter die de zaak behandelt, heeft al gezegd dat een levenslange gevangenisstraf onvermijdelijk is. De getroffen families waren vandaag niet aanwezig. Zij zijn er morgen bij. Donderdag doet de rechter uitspraak.

Het is de derde maandag van januari: deze 'blue monday' ervaren sommigen als de deprimerendste dag van het jaar. Een uit België overgewaaide campagne moet mensen helpen aan een positievere instelling. De remedie is dertig dagen lang niet klagen.

Blue monday is een optelsom van feestdagen die voorbij zijn, de volgende vakantie die nog even op zich laat wachten, grijs en donker weer, en goede voornemens die na een paar weken in het nieuwe jaar al zijn verdampt.

Een Britse wetenschapper berekende twintig jaar geleden een formule voor blue monday, al gaat het daarbij om gevoelens van neerslachtigheid en lusteloosheid die zich moeilijk in cijfers laten uitdrukken.

Inmiddels wordt de dag door velen aangegrepen als een marketinginstrument om allerlei dingen te verkopen, zoals zonvakanties of kaartjes voor de sauna.

'Levert niks op'

Hoe zuur de dag voor sommigen ook is: klagen helpt niet, vindt oud-BMX'er Jelle van Gorkom, winnaar van een zilveren medaille op de Olympische Spelen in 2016. Hij is een van de ambassadeurs van de campagne '30 dagen zonder klagen'. Zeven jaar geleden kreeg hij een BMX-ongeluk waardoor hij halfzijdig verlamd raakte. "Klagen levert mij helemaal niks op. Wordt het daar anders van? Nee."

Klagen vindt hij niet hetzelfde als ergens van balen. "Als je emoties ervaart, mag je daar best iets over zeggen. Maar als je iets wat negatief is ook nog eens met negativiteit gaat overladen, dan krijgt het een veel grotere impact."

'Klagende meute'

Volgens Christine Brouwer, klinisch psycholoog, is klagen niet altijd verkeerd. "Even vijf minuten klagen om stoom af te blazen is niet erg, zo lang het over iets gaat wat binnen je invloedssfeer ligt. Maar na die vijf minuten moet je wel weer door. Doe er iets aan."

Klagen over zaken waar je geen invloed op hebt, is zinloos, zegt Brouwer. "Je kunt er niets aan doen, dus je blijft hangen in een negatieve gedachte." Dat is iets wat volgens Brouwer ook in de media veel gebeurt. "De meeste nieuwsfeiten worden op een negatieve manier gebracht. Ze helpen ons weinig om de lichtpuntjes te zien. Dingen buiten onze invloedssfeer worden voortdurend als probleem gepresenteerd. Zo creëer je een klagende meute."

Aandacht

Het belangrijkste advies uit de '30 dagen zonder klagen'-campagne, die in België al een paar jaar gehouden wordt, is dan ook om je aandacht vooral op positieve zaken te richten. Dit jaar staat de werkomgeving centraal; vorig jaar was dat bij onze zuiderburen dé plek waar uitgebreid geklaagd werd.

Zelfs rasoptimist Jelle van Gorkom heeft daar wel eens last van. Hij runt een trainingscentrum voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel die klaar zijn met revalideren. "Dat wordt niet vergoed door zorgverzekeraars, dus daar is geld voor nodig. Daar klaag ik wel eens over. Dan denk ik, kom op nou mensen, wij willen iets goeds neerzetten." Maar daar blijft het zo'n beetje bij. "Mijn ongeluk was natuurlijk heel tragisch. Maar ik kan daardoor nu hele mooie dingen doen die anders nooit op m'n pad gekomen waren."

Wie minder van het type glas-halfvol is, zou de 'klaagbarometer' uit de campagne kunnen invullen. Na het beantwoorden van een paar vragen krijg je advies over je eigen klaaggedrag. En ben je zelf geen klager, dan zijn er tips hoe je het beste met klagers om kan gaan.

Vertrekkend president Biden heeft enkele uren voordat hij de macht overdraagt preventief gratie verleend aan enkele prominenten. Hij wil zo voorkomen dat de nieuwe president Trump wraak op hen neemt. Het gaat om de Congresleden die Trumps betrokkenheid bij de bestorming van het Capitool onderzochten, de voormalige chef-staf van het leger die felle kritiek uitte op Trump en Anthony Fauci, het gezicht van de Amerikaanse corona-aanpak.

Trump had al in toespraken aangekondigd dat hij bepaalde tegenstanders hard wil gaan aanpakken als hij weer aan de macht is. "Mijn geweten staat me niet toe niets te doen", zegt Biden nu in reactie daarop. "Dit zijn buitengewone omstandigheden."

Biden benadrukt dat de personen die hij preventief gratie verleent, niets fout hebben gedaan, "sterker nog, ze deden precies wat juist was". Maar hij is bang dat, ook al zou een rechter hen uiteindelijk vrijpleiten, er toch imagoschade voor deze personen kan ontstaan door vergeldingsacties van Trump.

'Fascist'

Medisch adviseur Anthony Fauci was tijdens Trumps eerste termijn verantwoordelijk voor de landelijke corona-aanpak van de VS. Hij botste regelmatig met het Witte Huis over Trumps woordgebruik over corona. Zo bagatelliseerde de president het belang van mondkapjes en suggereerde hij dat het innemen van bleek zou kunnen helpen tegen de ziekte. Fauci bleef daarom ook na het vertrek van Trump gehaat door Trumps achterban.

Naast Fauci krijgt ook oud-generaal Mark Milley preventief gratie. Hij was onder Trump de chef-staf van de strijdkrachten. Trump beschuldigde hem van landverraad toen bleek dat hij in de nadagen van Trumps presidentschap via geheime kanalen contact had gehouden met China om internationale onrust over de grillige president te voorkomen. Trump vond dat Milley daarvoor de doodstraf verdiende, Milley noemde zijn oud-bevelhebber "een regelrechte fascist".

Ook de leden en staf van het Congrescomité dat de Capitoolbestorming onderzocht, zoals de Republikeinse oud-Congresleden Liz Cheney en Adam Kinzinger, krijgen preventief gratie. Beiden keerden zich na het geweld van 6 januari 2021 tegen hun partijgenoot en steunden pogingen om hem verantwoordelijk te houden voor de gebeurtenissen. Beiden betaalden daar politiek al een prijs voor: ze werden niet herkozen nadat Trump campagne tegen hen had gevoerd.

Een dergelijke preventief pardon, dat personen vooraf vrijpleit voor zaken waar ze nog niet eens voor zijn aangeklaagd of vervolgd, is een ongekende stap. Over het algemeen verleent een president pas gratie als iemand al onvoorwaardelijk is veroordeeld. Deze stap van Biden is enigszins vergelijkbaar met het pardon dat president Ford zijn voorganger Nixon gaf om vervolging voor het Watergateschandaal te voorkomen.

Er was de afgelopen weken in Washington al gespeculeerd of Biden zich aan zo'n vergaande maatregel zou wagen. Critici waarschuwden voor de precedentwerking die ervan uit zou gaan. Ook zou gratie kunnen overkomen als een schuldbekentenis. In zijn aankondiging onderstreept Biden dat daar pertinent geen sprake van is.

Trump had in socialemediaberichten, toespraken en interviews aangekondigd tegenstanders te willen aanpakken. Zo zei hij dat vicepresident Harris opgesloten zou moeten worden omdat ze te weinig deed aan illegale immigratie en zinspeelde hij ook op de aanstelling van een speciaal aanklager om zijn voorganger Biden en zijn familieleden te onderzoeken.

Biden koos er uiteindelijk niet voor Harris of zichzelf een preventief pardon te geven. Wel brak hij vorig jaar zijn belofte om zijn eigen zoon Hunter geen gratie te verlenen: nog voordat een rechter hem kon vonnissen voor verboden wapenbezit wendde Biden zijn macht aan om zijn zoon uit de gevangenis te houden.

Trump heeft tussen de bedrijven door kort gereageerd op het besluit van zijn voorganger Biden. "Het is schandelijk. Velen van hen hebben zich schuldig gemaakt aan grote misdaden!", zo liet hij zijn woordvoerder zeggen.

President Trump kan gratieverleningen van zijn voorganger niet ongedaan maken.

Bij een ongeluk op een Duitse snelweg is een 19-jarige Nederlander om het leven gekomen. Het ongeluk gebeurde in de nacht van zaterdag op zondag op de A30 bij Isterberg, net over de grens bij Enschede.

Volgens een politiewoordvoerder kwam het slachtoffer uit Vriezenveen. Ze spreekt van een "ongelukkig ongeval".

Het slachtoffer reed halverwege de nacht samen met een 32-jarige man die in Spanje woont, terug naar Nederland. Ze waren bij een nachtclub in het stadje Schüttorf geweest, niet ver van de grens.

Onderweg kreeg het tweetal ruzie. De bestuurder zette de auto stil op de vluchtstrook en de 19-jarige stapte uit. Daar werd hij aangereden door een passerende auto. De man overleed ter plekke aan zijn verwondingen.

De man uit Spanje is door de Duitse politie ondervraagd, maar wordt nergens van verdacht. In de auto die de man aanreed zaten vier mensen. Zij raakten volgens de politie lichtgewond.

Om het overvolle stroomnetwerk een beetje te ontlasten, biedt vervoersbedrijf RET vanaf vandaag stroom aan andere partijen vanuit het eigen stroomnet. Het bedrijf heeft in de omgeving Rotterdam een heel netwerk liggen waar metro's gebruik van maken, jaarlijks gaat er 90.000 megawattuur door het RET-net heen, maar tijdens daluren en in de nacht, maken de voertuigen amper gebruik van de beschikbare stroom.

Op die momenten kunnen andere partijen gebruikmaken van het netwerk. Volgens RET-directeur Linda Boot moeten mensen het zien als een verlengsnoer. "In een huis is er een stroomnet met stopcontacten. Steek je er een broodrooster of föhn in, dan krijgen die stroom. Doe je dat niet, kun je er iets anders in steken. Zo werk het ook een beetje bij ons."

Omvormen

Een aantal jaar geleden kwam RET-medewerker Leo Vliegenthart met het idee, zegt Boot. Vorige zomer kreeg het bedrijf groen licht van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) om het stroomnet met andere partijen te delen. Voordat er stroom afgenomen kan worden, moest er nog wel een aanpassing komen.

"Technisch gezien is het niet heel ingewikkeld, maar je moet er wel wat voor omvormen. Er zit 700 volt op dat net, dat past niet bij laadcapaciteiten." Het vervoersbedrijf heeft daarom omvormers op het stroomnet gezet. "Dan kun je het van 700 volt spanning naar een geschikte spanning omvormen en steek je er eenvoudig een stekker in."

Er zijn ook al twee afnemers; de gemeente Rotterdam en Zuid-Hollands Landschap, die gebruiken het netwerk om elektrische voertuigen in te kunnen zetten. Rotterdam wil de beschikbare stroom gebruiken voor twee nieuwe laadpleinen.

Overvol netwerk

Nederland kampt al langer met een overvol elektriciteitsnet. Het netwerk kan op dit moment de toenemende vraag niet aan voor stroom en het terugleveren van elektriciteit door bijvoorbeeld windparken of zonneweides. Nieuwe bedrijven en huishoudens krijgen daardoor niet gelijk aansluiting op het netwerk en komen op een wachtlijst terecht. In Noord-Holland lopen bedrijven het risico om nog zeker tien jaar op de wachtlijst te staan voor een (zwaardere) aansluiting.

Volgens Boot zou het ook een mogelijkheid kunnen zijn voor steden die ook over een netwerk beschikken als dat van RET. "Het is misschien niet de oplossing, maar het helpt absoluut."

In India heeft een vrijwilliger van de politie een levenslange celstraf gekregen in een geruchtmakende moord- en verkrachtingszaak. Het lichaam van het slachtoffer, een 31-jarige arts in opleiding, werd in augustus gevonden in een ziekenhuis in Kolkata. Het geweld leidde landelijk tot grote verontwaardiging.

De vrouw had zich na haar werk teruggetrokken in een ruimte van het ziekenhuis om daar te gaan slapen. Uren later troffen collega's haar ernstig toegetakelde lichaam aan.

De verdachte, een politievrijwilliger van 33 jaar, werd snel aangehouden. Volgens de politie was hij die avond dronken het ziekenhuis binnengegaan, waar hij stuitte op de slapende arts in opleiding. Vervolgens verkrachtte en wurgde hij haar.

Staking en betogingen

Na de moord legden artsen en verpleegkundigen in heel India uit protest gedurende meerdere weken het werk neer. Ze eisten meer veilige werkplekken voor vrouwen in ziekenhuizen.

De stakende artsen kregen steun van andere betogers, die massaal de straat op gingen om aandacht te vragen voor geweld tegen vrouwen.

Geen doodstraf

Tijdens de rechtszaak bleef de verdachte volhouden dat hij onschuldig is. Hij was er naar eigen zeggen in geluisd. De rechter oordeelde echter dat er genoeg bewijs tegen hem is.

De federale politie, die de zaak had onderzocht, had gepleit voor de doodstraf. Maar de rechter wees erop dat die alleen mag worden opgelegd in "de zeldzaamste van zeldzame gevallen" en daar was in dit geval volgens hem geen sprake van.

Een voormalig melkveehouder uit Zeewolde geeft twintig hectare van zijn land weg. De grond met een geschatte waarde van bijna vier miljoen euro schenkt hij aan een stichting voor natuurlijkvriendelijke landbouw.

Toen Jeroen van Steen nog melkveehouder was, groeide zijn bedrijf naar zo'n 200 koeien en 120 hectare grond. Maar na jaren van intensief boeren koos hij voor een andere koers. Hoewel hij geen melkveehouder meer was, had hij nog wel de grond. Een deel daarvan gebruikte hij al om onder meer een voedselbos aan te planten.

Maar nu wil hij nog een stap verder gaan. Twintig van de vijftig hectare die hij nog heeft, besloot hij daarom weg te geven. "Van delen word je blij hè, delen is natuurlijk vermenigvuldigen zeg maar", vertelt Van Steen aan Omroep Flevoland. "Dat is een andere manier van vermenigvuldigen dan denken van: ik wil meer koeien of meer grond."

Zekerheid voor de toekomst

De grond gaat naar Stichting BD Grondbeheer, die is opgericht om natuurlijkvriendelijke landbouw uit te breiden en te behouden voor de toekomst. Toen de stichting 45 jaar geleden werd opgericht, kreeg die al zes hectare grond geschonken. Een woordvoerder laat weten dat het heel bijzonder is dat er nu, zo veel jaar later, weer zo'n groot cadeau wordt gegeven.

Wanneer de grond eenmaal in handen is van deze organisatie, mag die volgens Van Steen nooit meer worden doorverkocht. Het land wordt verpacht aan boeren die natuurlijkvriendelijk te werk gaan. Door de gift is hij er zeker van dat het land voor altijd goed benut blijft, zegt hij.

Zelfs wanneer de grond in de toekomst ooit onteigend zou worden, dan geeft deze constructie volgens Van Steen zekerheid. "Als de grond ooit onteigend zou worden, omdat het Rijk hier bijvoorbeeld een vliegbasis of munitieopslag wil bouwen, dan kan de stichting met dat geld op een andere plek een zelfde stuk grond zo inrichten", legt hij uit.

De schenking is overigens nog niet helemaal rond, want bij de overdracht moet aan de Belastingdienst drie ton worden betaald. De stichting probeert dit bedrag via crowdfunding bij elkaar te krijgen. De voormalig melkveehouder is ondertussen een rijker mens geworden door het weggeven van zijn land, vindt hij. Daarom kijkt hij uit naar het voorjaar wanneer het land officieel van eigenaar wisselt.

De politie heeft de afgelopen weken tientallen meldingen ontvangen van scholieren in Amsterdam die worden afgeperst. Jongeren krijgen volgens de politie via het socialemediaplatform Snapchat berichten dat ze iemand tot last zijn geweest en een 'boete' moeten betalen.

Als de slachtoffers niet betalen, worden zij of hun naaste omgeving met de dood bedreigd. "Vaak gaat het om algemene bedreigingen, maar soms lijkt de verdachte familieleden te kennen", zegt een woordvoerder van de politie.

De bedragen lopen op tot honderden euro's. De politie meldt dat een aantal slachtoffers deze 'boetes' ook daadwerkelijk heeft betaald. Slachtoffers zouden 'korting' op de boete kunnen krijgen als ze namen van andere jongeren aanleveren. Deze kunnen dan ook weer worden afgeperst.

Tips

De meldingen komen tot nu toe vooral uit Amsterdam-Zuid, maar de politie heeft ook signalen ontvangen uit andere delen van Amsterdam. Jonge slachtoffers wordt gevraagd contact op te nemen als zij zulke berichten hebben ontvangen.

De politie deelt tips over wat jonge slachtoffers kunnen doen bij bedreiging, zoals een foto maken van het bericht met een tweede toestel. Bij Snapchat is het namelijk te zien voor de zender als iemand een schermopname maakt.

De politie startte het onderzoek na "veel meldingen en een paar aangiften". Het onderzoek loopt nog.

Twee tieners, een jongen en meisje van 17, zijn verdronken in Australië. Het duo was gisteren bij Wappa Falls, een populaire zwemplek in het oosten van het land, toen het meisje door een sterke stroming werd meegesleurd. Door hevige regenval in het weekend was de stroming sterker dan normaal.

De jongen sprong het water in om het meisje te redden, maar beiden verdwenen onder water. Lokale autoriteiten zetten daarna een grote zoek- en reddingsoperatie op touw. Een uur nadat de twee tieners kopje onder waren gegaan, werd het lichaam van het meisje gevonden. Een aantal uren later troffen duikers het lichaam van de jongen aan.

Vaker doden

Het is niet de eerste keer dat er slachtoffers vallen bij Wappa Falls. In 2022 verdronk een vader die zijn zoon probeerde te redden. In 2010 en 2007 kwamen er twee jongens om het leven. De Wappa-watervallen liggen dicht bij een dam, de Wappa-dam.

Volgens lokale media kan het er gevaarlijk worden bij hevige regenval. Water uit het stuwneer achter de dam stroomt dan over en veroorzaakt een sterke stroming bij de zwemplek stroomafwaarts. Er staan waarschuwingsborden bij de watervallen.

Meer aandacht

Afgelopen weekend was er 40 millimeter water gevallen in de omgeving. Seqwater, een regionale overheidsinstantie verantwoordelijk voor het waterbeheer van de dam, had al gewaarschuwd voor gevaarlijke situaties.

De vader van de omgekomen jongen wil dat de autoriteiten meer doen om slachtoffers te voorkomen. "Er gebeurt een ongeluk en dan zeggen ze: 'lees de waarschuwingsborden', maar er wordt er niets afgezet", zei hij tegen ABC News. "Ze kunnen veel meer doen dan een paar kleine bordjes neerzetten met 'gevaarlijk water'."

Seqwater zegt geen bevoegdheid te hebben over de openbare toegang tot de zwemplek. Wappa Falls is afgesloten voor het publiek, er loopt nog een politieonderzoek.

In Servië zijn acht mensen omgekomen bij een brand in een verzorgingshuis voor ouderen. Het vuur ontstond vannacht rond half vier aan de rand van de hoofdstad Belgrado. Om de brand te blussen, waren tientallen brandweerlieden en elf brandweerwagens uit de omgeving aanwezig.

Zeven mensen zijn gewond naar een ziekenhuis gebracht. Een vrouw is er slecht aan toe en ligt aan de beademing. Ze heeft verschillende brandwonden en rook ingeademd. Twee mannen hebben ook gevaarlijke stoffen binnengekregen.

Dertien mensen werden geëvacueerd, voor hen is noodopvang geregeld, schrijft de Servische publieke omroep RTS.

In het pand zouden dertig mensen aanwezig zijn geweest, maar de politie heeft nog geen officiële verklaring gegeven. Premier Vucevic heeft zijn medeleven betuigd aan de nabestaanden. Ook zei hij te hopen dat de gewonden spoedig zullen herstellen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zei tegen RTS dat de brand waarschijnlijk is aangestoken. Het Openbaar Ministerie vermoedt dat dat is gebeurd door een bewoner van het verzorgingshuis zelf. Het ministerie voegde daaraan toe dat het verzorgingshuis beschikte over alle benodigde vergunningen en het ook voldeed aan de brandveiligheidseisen.

In een ijskoud Washington wordt Donald Trump vandaag beëdigd als 47ste president van de Verenigde Staten. Tienduizenden aanhangers zijn vanuit het hele land naar de hoofdstad gereisd om daar bij te zijn. Ze noemen wat nu komen gaat een 'gouden tijd'.

De eerste werkdag van Trump in het Witte Huis is de laatste werkdag van Marieke de Vries als NOS-correspondent in Washington. Zes jaar lang zag ze hoe het land verder verdeeld raakte, hoe de trauma's van corona bleven doorwerken, en hoe Trump alles beheerste. Ook toen Biden president was.

Mattijs van de Wiel spreekt met haar bij het Capitool in Washington. Samen zoeken ze de Trumpfans op, en de demonstranten, die óók naar de hoofdstad zijn gekomen.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

'Wie moet ik bellen als ik met Europa wil spreken?' Het is een oneliner die vaak voorbijkomt als het gaat over het contact tussen een Amerikaanse president en de EU, met al zijn verschillende instellingen en regeringsleiders. Maar bij de aanstaande Amerikaanse president lijkt het meer de vraag of hij überhaupt de telefoon wil opnemen als de EU belt.

Als het aan Ursula von der Leyen ligt is zij als voorzitter van de Europese Commissie de aangewezen persoon om mee te bellen. Maar het lijkt er vooralsnog niet op dat Donald Trump, die vandaag begint aan zijn tweede termijn, dat ook zo ziet. De afgelopen weken probeerde Von der Leyen een ontmoeting of belafspraak met Trump te organiseren, maar ze kreeg geen gehoor.

Begin november, vlak na de verkiezingen in de VS, was er wel even contact tussen Von der Leyen en Trump. Ze feliciteerde de toekomstig president en suggereerde dat de EU meer vloeibaar gas af zou kunnen nemen van de VS. Trump klaagde herhaaldelijk dat de EU te weinig importeert vanuit de VS: een duidelijk openingsbod van Von der Leyen voor de toekomstige samenwerking dus.

Satellieten van Musk

"Het is iets waar ik me wel aan erger: de manier waarop Europa contact zoekt", zegt Henne Schuwer. Hij was de Nederlandse ambassadeur in de VS tijdens Trumps eerste termijn. "Het is toch met de pet in de hand." De oud-diplomaat zou het aanbod om vloeibaar gas te kopen "liever als een onderhandelpunt zien als de Amerikanen met eisen komen, dan het op voorhand al weg te geven."

Na het gesprek van een paar maanden geleden is er geen direct contact meer geweest tussen Trump en Von der Leyen. Een fysieke ontmoeting was waarschijnlijk lastig geworden vanwege Von der Leyens zware longontsteking, maar een vervolggesprek had wel gekund, en was voor de Commissievoorzitter heel belangrijk. Helemaal omdat in de tussentijd regeringsleiders van verschillende EU-landen wel ontmoetingen hadden met Trump.

Zo vierde hij in Parijs met de Franse president Macron de heropening van de Notre Dame. En zowel de Hongaarse premier Orbán als de Italiaanse premier Meloni ging langs bij Trump in Mar-a-Lago, Florida.

Na Meloni's bezoek kwam naar buiten dat onderhandelingen tussen Italië en Elon Musks bedrijf Starlink in een stroomversnelling waren gekomen. Italië wil mogelijk gebruik gaan maken van de satellieten van het bedrijf van de Amerikaanse techmiljardair. Dat terwijl de EU ook werkt aan een eigen satellietnetwerk en veel landen het risicovol vinden om onder meer beveiligde overheidscommunicatie via satellieten uit handen te geven aan Musk.

'Deals sluiten zinvoller'

Schuwer waarschuwt ook voor zo'n deal. Meloni mag er dan misschien voordeel uit halen, volgens de oud-ambassadeur geldt dat zeker niet voor de EU als geheel: "Moeten we ons uitleveren aan Musk, die uiterst rechts steunt in Duitsland en Frankrijk? Ik denk het niet." Volgens Schuwer moet duidelijk zijn dat de Europese Commissie bepaalt hoe de EU omgaat met Big Tech, niet Meloni.

In aanloop naar de inauguratie van Donald Trump vanavond was de EU heel terughoudend met reacties op zijn uitspraken. Binnen de Europese Commissie valt te horen dat de EU eerst wil zien hoe heet de soep gegeten wordt. De hoop is dat van veel van zijn oorspronkelijke dreigementen uiteindelijk weinig overblijft. Dus of het nu gaat over Trumps dreiging met handelstarieven of het opzeggen van het Amerikaanse lidmaatschap van de NAVO, de EU wil niet te veel olie op het vuur gooien.

De tactiek voor samenwerking met Trump is vooralsnog een voortzetting van de tactiek van de EU tijdens zijn vorige presidentschap. Toen zag de EU in dat het veroordelen van zijn omstreden uitspraken weinig opleverde. En dat het sluiten van deals veel zinvoller was. Zo sloot toenmalig voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker destijds een deal over de import van meer sojabonen uit de VS. Daarna waren de extra importheffingen waar Trump mee dreigde van de baan.

Of die tactiek tijdens Trumps tweede presidentschap ook werkt moet na vandaag blijken: "Ik denk dat we deals moeten sluiten: dat is hoe deze man onderhandelt", zegt Schuwer. Maar volgens de oud-diplomaat moet de EU er dan wel beducht op blijven dat Trump kleine deals wil met landen afzonderlijk. "Daar heeft hij voordeel van."

Schuwer benadrukt dat de EU juist voordeel heeft bij grote deals, die als economisch blok worden gesloten: "Zoals over de export van de auto-industrie. We moeten een eigen positie opbouwen door te zeggen 'we zijn een machtig continent. Hoe kunnen we samenwerken?'"

Voor zo'n samenwerking zullen Von der Leyen en Trump elkaar wel weer moeten spreken. Het is alleen nog afwachten of de nieuwe Amerikaanse president na zijn inauguratie snel tijd voor haar maakt.

De regels voor banken om te controleren of hun klanten geen crimineel geld hebben of overmaken zijn doorgeslagen. Dat schrijft minister Heinen van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer.

De witwascontroles kosten banken jaarlijks 1,4 miljard euro. Ook hindert de strakke uitvoering van de regels consumenten en bedrijven in het openen van een betaalrekening, aldus Heinen in de brief waarin hij zijn visie op de financiële sector uiteenzet.

Volgens Heinen is de huidige werkwijze "vastgelopen", nu banken gezamenlijk 13.000 medewerkers in dienst hebben om alle transacties in de gaten te houden en om ongebruikelijke patronen te signaleren. Dat komt neer op één op de vijf bankmedewerkers.

Dat leidt niet alleen tot hoge kosten van zeker 1,4 miljard euro per jaar, maar het leidt er ook toe dat banken hele economische sectoren uitsluiten, waarvan ze vermoeden dat ze daar veel kostbare controles moeten uitoefenen. "We kennen voorbeelden van impertinente ondervragingen, belemmeringen bij de toegang tot het betalingsverkeer en zelfs discriminatie", aldus Heinen.

Banken hebben eerder geprobeerd een deel van de witwascontrole gezamenlijk uit te voeren onder de naam Transactie Monitoring Nederland (TMNL), omdat ze dachten dat dit beter en goedkoper zou zijn. Er was veel tegenstand in de Tweede Kamer, die vreesde voor privacyschendingen. De Autoriteit Persoonsgegevens had bezwaren van dezelfde strekking.

Inmiddels is de stekker uit het initiatief getrokken, maar Heinen lijkt de discussie opnieuw te openen. "Streng zijn op criminelen, geen inperking van privacy en minder regeldruk: het kan niet allemaal tegelijk. We moeten durven kiezen", schrijft de minister. Volgens hem moet er meer ruimte komen om gegevens te delen. Heinen wil daarom samen met de Kamer op zoek naar een "nieuwe balans".

'Iets moet veranderen'

Banken zeggen hierover graag "in gesprek" te willen hierover. In een reactie op de brief van de minister laat de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) weten dat de belangenclub zich goed kan vinden in de analyse dat er iets moet veranderen in de witwasaanpak door banken.

"Daarom deden we vorig jaar al een aantal voorstellen die ervoor moeten zorgen dat we effectiever worden in het dwarszitten van criminelen en tegelijkertijd goedwillende burgers minder vaak hoeven lastig te vallen", aldus de NVB.

De problemen bij de divisie van PostNL die brievenbuspost bezorgt houden aan. In december, doorgaans de drukste maand voor brievenbuspost, werden minder kerstkaarten verstuurd dan vooraf was verwacht. Daarmee zal het bedrijfsonderdeel over 2024 in de rode cijfers duiken, zo maakte PostNL vanmorgen bekend.

PostNL noemt de financiële resultaten van de brievenpostdivisie in de laatste drie maanden van vorig jaar "onvoldoende". Naast de tegenvallende kerstpost werd er ook meer post verstuurd die niet binnen 24 uur bezorgd hoefde te worden. Brieven die later bezorgd mogen worden zijn goedkoper om te versturen.

Ondertussen stegen de loonkosten bij PostNL door. Dat kwam onder meer door personeelstekorten en een hoger ziekteverzuim. "Hierdoor was het resultaat in december nauwelijks toereikend om het verlies van de rest van het jaar te compenseren", meldt PostNL. Bij de brievenpostdivisie viel de winst over heel 2024 ruim 30 miljoen euro lager uit dan een jaar eerder.

Meer zorgen

Hoewel de pakketbezorging een volumegroei van 10,5 procent kende, groeien ook daar de zorgen voor PostNL. Want ook hier was vooraf op meer gerekend. Ook eisen steeds groter wordende klanten steeds meer korting.

De update van PostNL over de laatste drie maanden verschijnt een maand voordat het bedrijf de jaarcijfers publiceert. Met de tussenresultaten in de hand doet het postbedrijf opnieuw een oproep om de postwet aan te passen. De verplichting om brievenbuspost binnen 24 uur te moeten bezorgen terwijl mensen steeds minder post versturen vindt PostNL een bedrijfsmodel dat "niet meer houdbaar" is.

Om kosten te besparen wil PostNL de brievenbussen overdag al gaan legen.

Een Republikeinse senator noemde het een 'storm' aan decreten, ontworpen om af te schrikken en ontzag in te boezemen: "to shock and awe", verwijzend naar de militaire term om door vertoning van grote overmacht de vijand op de knieën te krijgen.

Zodra Trump vandaag weer zijn intrek neemt in het Witte Huis zal hij zijn pen oppakken en tientallen, misschien wel 200, decreten ondertekenen. Dat is niet ongebruikelijk voor nieuwe presidenten, Biden deed het ook, maar verwacht wordt dat Trumps bevelen een schokgolf teweeg zullen brengen.

In een interview met de conservatieve FOX-presentator Sean Hannity zei Trump dat hij dictator zou zijn: "voor een dag maar". In aanloop naar de verkiezingen deed hij talloze beloftes die hij meteen op dag 1 wil inlossen, zoals gratie voor de bestormers van het Capitool en de beëindiging van de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur, al nuanceerde zijn team dat laatste later. Maar zijn kiezers willen vooral weten wat hij gaat doen aan de economie en illegale migratie. Dat zijn de twee belangrijkste redenen dat hij herkozen is.

Toen Trump begin 2017 het Witte Huis betrad wisten hijzelf, het land en de wereld niet wat ze konden verwachten. De zakenman had nul politieke ervaring en was juist als outsider gekozen om het 'bureaucratische moeras' Washington op te schonen. Dat lukte hem niet. Hij kreeg te maken met tegenwerkende ambtenaren en zelfs leden van zijn eigen kabinet die zijn opdrachten niet altijd opvolgden.

Dit keer komt Trump veel beter voorbereid naar het Witte Huis. Hij heeft vier jaar lang plannen kunnen maken en zich omringd met mensen die hij vertrouwt. Zijn team is klaar om meteen aan de slag te gaan.

Een van zijn eerste wapenfeiten zal dit keer wel het opschonen van dat 'bureaucratische moeras' zijn door duizenden ambtenaren te ontslaan en voor hen in de plaats Trump-getrouwen aan te stellen. Daarvoor heeft de aanstaande president een nieuw onofficieel departement in het leven geroepen: DOGE ('departement of government efficiency').

Onder leiding van techmiljardair Elon Musk en ondernemer Vivek Ramaswamy zal het mes worden gezet in bureaucratische regelgeving die het bedrijfsleven als hinderlijk beschouwt. Denk bijvoorbeeld aan toezichthoudende instanties die bedrijven controleren of ze binnen de wet blijven.

Musk werkt daar graag aan mee, want hij ergert zich aan overheidsbemoeienis bij zijn bedrijven Tesla en SpaceX. Trump zei afgelopen oktober: "Op dag 1 zal ik een decreet ondertekenen waarin ik alle federale instanties opdraag alle belastende regelgeving op te heffen die de kosten opdrijven."

Zijn kiezers geloven dat Trump, als zakenman, de Amerikaanse economie weer sterk zal maken, ook al heeft Biden die na de pandemie al uit het slop getrokken. De Amerikanen merken daar alleen tot nu toe nog te weinig van in hun portemonnee en nu mag Trump met de eer gaan strijken als dat wel het geval is. Net zoals hij dat tijdens zijn eerste termijn kon doen, nadat Obama de economie weer vlot had getrokken na de bankencrisis van 2008. Daardoor denken veel Trump-stemmende Amerikanen met weemoed terug aan Trumps eerste termijn, toen ze het beter hadden.

Na de pandemie kregen ze te maken met torenhoge inflatie, waarvan ze Biden de schuld geven. Trump heeft belastinghervormingen aangekondigd en dit keer niet alleen voor het bedrijfsleven en hoge inkomens, maar ook voor de gewone hardwerkende Amerikaan. Zo wil hij bijvoorbeeld belasting op overwerk en fooien in de horeca afschaffen. Daarvoor heeft hij wel de steun van het Congres nodig, maar als hij die niet krijgt kan hij altijd nog het Congres de schuld geven.

De rest van de wereld zal te maken krijgen met tarieven die hij wil opleggen op producten uit landen als China, Mexico en Canada. Zo wil hij producten uit het buitenland duurder maken, zodat mensen meer in Amerika gemaakte spullen gaan kopen. Ook zal hij belastingvoordelen aan bedrijven geven die zich in de VS willen vestigen.

America first dus. Trump zei op 14 januari: "Op de dag van de inauguratie zal ik een externe belastingdienst in het leven roepen die alle tariefinkomsten uit het buitenland zal innen."

Massadeportaties

Was de toverleus tijdens Trumps eerste termijn nog "bouw de muur" om illegale migratie aan te pakken, dit keer is het 'massadeportaties nu!'. Hoe Trump dat gaat doen en hoe hij dat denkt te betalen blijft vaag, maar hij zegt een "nationale noodtoestand" uit te willen roepen, zodat hij militairen kan inzetten. Geschat wordt dat er op dit moment zo'n 11 miljoen illegale migranten in de VS wonen en werken.

Trump zei op 4 november, de dag voor de verkiezingen, nog: "Op dag 1 zal ik het grootste deportatieprogramma van criminelen ooit in de Amerikaanse geschiedenis lanceren. We gaan ze eruit gooien. Dat moet." Er zouden al plannen klaarliggen om de dag na de inauguratie in grote steden migranten op te pakken.

Of het alleen bij illegale criminelen blijft is niet duidelijk en dat zorgt voor grote onzekerheid binnen de migrantengemeenschap in de VS. Trumps politieke tegenstanders en openbaar aanklagers die hem vervolgd hebben houden ook rekening met de toorn van Trump.

Want bij iedereen dringt het besef inmiddels door dat de president die dit keer plaatsneemt achter de resolute desk in The Oval Office resoluut zijn plannen door zal voeren en, zoals hij zelf heeft aangekondigd, uit zal zijn op vergelding tegen iedereen die hem eerder dwarsboomde.

Tussen Utrecht en Bunnik is een passagierstrein van de NS tegen een graafmachine gebotst. De treinmachinist is lichtgewond geraakt, meldt de NS. Er zijn geen gewonden onder de passagiers.

Door de schade die is ontstaan rijden er de hele dag geen treinen tussen Utrecht en Driebergen-Zeist, er worden bussen ingezet.

De politie meldt dat het voertuig stilviel op de treinoverweg. Er waren geen werkzaamheden aan het spoor.

Een omstander heeft het moment van de botsing gefilmd:

Zeven reizigers die in de intercity richting Arnhem reisden, moesten worden geëvacueerd. ProRail heeft hen met een bus naar station Driebergen-Zeist gebracht, waarna ze hun reis konden hervatten.

NS meldt dat de trein ernstig beschadigd is en stilstaat. Of de trein zelf nog kan rijden, wordt onderzocht.

Een woordvoerder van ProRail vertelt wat er gebeurde:

NS zegt dat de verstoring duurt tot zeker morgen 05.00 uur. Eerder werd gemeld dat de verstoringen tot vandaag 10.30 uur zouden duren, maar dat loopt uit vanwege de schade aan de infrastructuur.

Het is niet duidelijk of er een melding is gedaan bij de NS over het voertuig op het spoor en of de machinist was gewaarschuwd. Het verdere onderzoek loopt.

'Enorm veel geluk gehad'

ProRail heeft met de bestuurder van de graafmachine gesproken en zegt dat de man ongedeerd is gebleven. "Zijn motor viel uit toen hij op het spoor stond. Hij kon nergens heen en heeft enorm veel geluk gehad", zegt de woordvoerder tegen RTV Utrecht.

De treinmachinist raakte lichtgewond. "Hij heeft de klap gevoeld, maar is heelhuids uit het voertuig gekomen. Ik heb de foto gezien van de voorkant van de trein, het had veel erger kunnen zijn", aldus de woordvoerder.

De schade aan de trein is enorm

De passagiers in de trein zijn inmiddels opgehaald. "Het is een ravage", zegt de woordvoerder. "We hebben nog veel tijd nodig om het allemaal op te ruimen." Een inzittende van de trein vertelt bij RTV Utrecht over het ongeluk. "De klap was enorm. Er werd een noodrem ingezet. Het was hartstikke donker, je hebt geen idee wat er gebeurt", zegt hij. "We hebben ongeveer een uur in de trein moeten wachten op evacuatie en daarna nog een half uur op alternatief vervoer."

Voorschoten

In april 2023 botste een goederentrein van DB Cargo op een kraanvoertuig van BAM. Het ongeluk gebeurde rond 03.30 uur. De bestuurder van de kraan, een man van 65, kwam daarbij om het leven. De kraan, of brokstukken daarvan, kwamen op een ander spoor terecht. Een Intercity van de NS botste daarop. Dertig van de vijftig passagiers raakten gewond.

Justitie concludeerde vorig jaar dat het om een ongeluk ging. Het OM besloot niemand strafrechtelijk te vervolgen.

Goedemorgen! Donald Trump wordt geïnaugureerd in de Verenigde Staten. Het is de tweede dag van het staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël. Bij de grensovergang tussen Egypte en Gaza worden vrachtwagens met hulpgoederen binnengereden.

Eerst het weer: vandaag is het weer grijs door mist of bewolking. De temperatuur komt nauwelijks boven het vriespunt uit en soms kan het glad worden door motregen. Na morgen weer af en toe zon.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Israël heeft de eerste 90 Palestijnse gevangenen vrijgelaten. Dat gebeurde zo'n zeven uur nadat Hamas de eerste drie Israëlische gijzelaars had vrijgelaten. De ruil was onderdeel van de deal rondom het staakt-het-vuren dat gisteren is ingegaan.

Onder luid gejoel en knallend vuurwerk van Palestijnen die buiten stonden te wachten reden witte bussen vol met gevangenen door de poorten van de Ofer-gevangenis, net buiten Ramallah op de Westelijke Jordaanoever.

Alle vrijgelaten gevangenen zijn vrouwen en minderjarigen. Ze zaten vast omdat ze een gevaar zouden vormen voor de veiligheid van Israël. Ze werden bijvoorbeeld verdacht van het gooien van stenen of het aanzetten tot geweld op sociale media. In andere gevallen ging het om poging tot moord. Volgens persbureau Reuters waren de meeste gevangenen recent opgepakt en nog niet veroordeeld.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Steeds meer mensen worden opgelicht door nepagenten, vooral 70-plussers. Het afgelopen jaar kreeg de politie ruim 8000 meldingen. In 2023 waren dat er nog 544. Daders zoeken telefonisch contact op met slachtoffers en beweren dat hun gegevens zijn aangetroffen bij inbrekers. De politie geeft tips over hoe je een nepagent kunt herkennen.

Fijne maandag!