NOS Nieuws - Algemeen

Een Noord-Koreaanse militair is overgelopen naar Zuid-Korea. Hij deed dat door de grens tussen beide landen over te steken, zo heeft het Zuid-Koreaanse leger bekendgemaakt. De militair heeft verklaard dat hij in Zuid-Korea wil leven.

De Noord-Koreaanse militair is door de Zuid-Koreanen gearresteerd. Hij zal worden ondervraagd.

Noord-Koreanen lopen wel vaker over naar het zuiden, maar dat gebeurt bijna nooit door de zwaarbewaakte grens tussen de twee landen over te steken. De meeste overlopers reizen via China, dat met beide Korea's banden onderhoudt.

De laatste keer dat een Noord-Koreaanse militair illegaal de grens overstak was in augustus vorig jaar. In 2017 werd een Noord-Koreaanse militair die de grens over sprintte onder vuur genomen door zijn landgenoten. Hij raakte gewond, maar overleefde het wel.

Mijnen en prikkeldraadrollen

De grens tussen de Korea's wordt sinds de wapenstilstand van de Korea-oorlog in 1953 zwaar bewaakt. Langs de grenslijn van bijna 250 kilometer is een gedemilitariseerde zone van 4 kilometer breed.

Beide landen hebben daar enorme aantallen militairen gestationeerd. Er liggen mijnen, prikkeldraadrollen en obstakels om tanks en andere militaire voertuigen tegen te houden. Hoe de Nord-Koreaanse militair de andere kant van de grens wist te bereiken, is niet bekend.

Noord- en Zuid-Korea hebben na de oorlog op het schiereiland nooit formeel vrede gesloten. Zuid-Korea heeft zich ontwikkeld tot een democratie met een sterke industrie. Noord-Korea is een communistisch land, geleid door een dictator. Internationaal zijn er spanningen omdat Noord-Korea kernwapens heeft.

De vijftigste editie van de Amsterdam Marathon heeft een recordaantal deelnemers aan de startlijn verwelkomd. Op verschillende onderdelen kwamen dit weekend ruim 60.000 lopers in actie.

Zo was er gisteren al de Kids Run, de Heroes Run (voor mensen met een beperking of chronische aandoening) en de 7,5 kilometer, ter ere van de 750ste verjaardag van de stad.

Maar het bekendste onderdeel is uiteraard de afstand van ruim 42 kilometer op de zondag, waar dit jaar voor het eerst 30.000 mensen aan meededen. Meer deelnemers betekent ook meer drukte, dat was gisteren al te merken bij de RAI, waar deelnemers in een rij van honderden meters stonden om hun startbewijzen op te halen.

Toeschouwers langs het parcours:

Met een beetje hulp van de weergoden was het koel maar aangenaam voor de lopers, maar ook droog voor het publiek. Ze waren gewapend met borden met aanmoedigende teksten voor ouders, vrienden en familie. "Het is hartstikke gezellig hier. Mooi om een keer mee te maken", zegt een vrouw uit Doetinchem tegen een verslaggever van AT5/NH.

Held op sokken

Naast bekende lopers als Tamirat Tola, olympisch kampioen van Parijs 2024, maakte een andere bekende sporter juist zijn debuut: Giro d'Italia-winnaar Tom Dumoulin liep in een tijd van 2.29.21 zijn eerste marathon.

Onder de tienduizenden lopers waren ook andere opvallende deelnemers. Chris van Dommele (26) liep de route op zijn sokken. Hij deed dat om geld op te halen voor onderzoek naar alzheimer.

Uiteraard trainde hij ook op sokken:

Een deel van de lopers doet mee om geld op te halen voor kankeronderzoek. Luca Marks (24) liep vandaag voor de zesde keer mee in het KWF-shirt. In totaal heeft hij 85.000 euro opgehaald voor kankeronderzoek.

Hij genas van een hersentumor. Tussen de chemo's en bestralingen door liep hij zijn eerste marathon. De marathon vond hij dit keer best zwaar. "Ik heb afgelopen maand de marathon van Berlijn gelopen en dat voel ik nog wel in de benen. Ik ben blij dat het er weer op zit."

Eliteloper Mikky Keetels (26) had waarschijnlijk een van de bijzonderste voorbereidingen: ze trainde in allerlei landen. Keetels combineert het hardlopen namelijk met een baan als stewardess. "Ik vlieg over de hele wereld en neem altijd mijn schoenen mee. Ik mag lopen op de bizarste plekken. Bijvoorbeeld een maand geleden nog door Central Park in New York en een bijzondere trail in Hong Kong. Heel bijzonder." Het unieke trainingsschema wierp zijn vruchten af: Keetels kwam als derde vrouw over de finish.

Reizigers moeten de komende dagen nog rekening houden met vertraging en uitval van treinen tussen Rotterdam en Den Haag. Dat komt door een moeilijk te herstellen breuk van het spoor op de Poldervaartbrug.

Donderdagmiddag ging de spoorstaaf stuk. De oorzaak daarvan is onbekend. Reparatie is lastig omdat het spoor in beton gegoten is en 70 meter lang is, zegt spoorbeheerder ProRail.

In de nacht van vrijdag op zaterdag is het spoor tijdelijk gerepareerd, schrijft Rijnmond. Er zit nu ducttape op. Dit weekend is daarom de normale dienstregeling gereden, al reden de treinen minder hard.

Geen treinen

Morgen en dinsdag moeten reizigers alleen rekening houden met kleine vertragingen, maar rijden de treinen in principe volgens dienstregeling. Dinsdagavond starten de definitieve werkzaamheden. De spoorstaaf wordt dan verwijderd en vervangen door een nieuwe. Het rubberachtige materiaal waarmee de staaf op zijn plek wordt gehouden, moet eerst uitharden. Daarom ligt het treinverkeer tussen Schiedam en Delft vanaf dinsdagavond stil. De werkzaamheden duren tot donderdag 11.00 uur.

Tussen Den Haag Centraal en Rotterdam Centraal rijden wel metro's van RET. Ook is vervangend busvervoer geregeld.

Na een reis van 165 dagen op de Stille Oceaan heeft een Brits roeiduo hun eindbestemming aan de Australische oostkust bereikt. Jess Rowe en Miriam Payne vertrokken begin mei vanuit Lima, de hoofdstad van Peru.

In een poging een record te vestigen moest het tweetal een afstand van zo'n 15.000 kilometer overbruggen. De tocht was een revanche op een mislukte poging in april, toen de twee al snel moesten opgeven vanwege een defect roer.

De tweede recordpoging slaagde: Rowe en Payne zijn naar eigen zeggen het eerste vrouwelijke paar dat zonder te stoppen en zonder ondersteuning de Stille Oceaan over roeide.

Om in leven te blijven, hadden ze 400 kilo aan gevriesdroogd voedsel meegenomen. Ook hadden ze een apparaat aan boord dat zout water omzet in zoet water, vingen ze vis en verbouwden ze kiemgroenten in een kleine kas. Daarvoor was het duo afhankelijk van een zonnepaneel.

De overtocht ging niet van een leien dakje en soms dachten de vrouwen het doel niet te halen. Al op de zesde dag kregen ze grote problemen toen de leiding van de zoetwatermaker brak en de stroom uitviel. Na een aantal pogingen wisten ze de apparatuur te herstellen, maar hadden ze de rest van de reis wel weinig stroom beschikbaar.

Onderweg moesten ze stormen trotseren en kregen ze te maken met golven van 9 meter hoog. Bij de aankomst in de Australische stad Cairns ging het opnieuw bijna mis voor de twee: door de harde wind dachten ze de eindstreep niet te halen. "De laatste uren waren bruut", zei Rowe bij aankomst.

Dag en nacht ging het tweetal door. Overdag als duo en 's nachts om beurten zodat de ander een paar uur kon slapen in een kleine hut.

Ze probeerden zoveel mogelijk contact te houden met het vasteland. Toen ze op 27 september hoorden dat de Engelse rugbyvrouwen het WK hadden gewonnen, hebben de twee zichzelf een chocoladereep gegund om de overwinning mee te vieren.

Ook de Atlantische Oceaan

Met de overtocht haalden Rowe en Payne bijna 100.000 euro op voor Outward Bound Trust, een Britse instelling die de ontwikkeling van jongeren wil stimuleren door uitdagende activiteiten in de natuur te organiseren.

Het tweetal was niet onbekend met extreme roeitochten. Payne was nog nooit op zee geweest tot ze drie jaar geleden solo de Atlantische Oceaan over roeide in recordtijd. Rowe houdt van extreme sportuitdaging. Ze had net als haar reisgenoot al eens over de Atlantische Oceaan geroeid, Mount Kenya beklommen en ze maakte zeer lange wandel- en fietstochten.

Over de samenwerking zijn de vrouwen meer dan tevreden. Met hetzelfde doel voor ogen verliep het oplossen van problemen perfect, zeggen ze tegen The Guardian. De twee hebben het er zo leuk gehad dat ze ernaar uitkijken om samen nieuwe avonturen aan te gaan.

Eerder dit jaar vestigden drie broers uit Schotland een record door de oversteek te maken in 139 dagen.

Het Louvre in Parijs is vanochtend beroofd. Daarbij zijn juwelen buitgemaakt, bevestigen de Franse autoriteiten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat de sieraden van "een onschatbare waarde" zijn, niet alleen uitgedrukt in geld, maar ook historisch.

Drie of vier overvallers met bivakmutsen zouden rond 09.30 uur naar binnen zijn gekomen door een raam op de eerste verdieping te vernielen.

Ze konden daar vermoedelijk komen via een verhuislift:

De overvallers kwamen terecht in de beroemde Apollogalerij, waar onder meer de kroonjuwelen zijn uitgestald van Napoleon en Franse koningen.

Volgens Franse media zijn de ruiten van twee vitrines vernield. Uit de vitrines zouden negen sieraden zijn gestolen, waaronder een halsketting, een broche en een diadeem. Het Franse Openbaar Ministerie bevestigt de diefstal van de juwelen, maar meldt nog niet wat er is ontvreemd.

Kroon van Eugénie

Le Parisien meldt dat de gestolen juwelen uit de collectie van Napoleon komen. Mogelijk namen de dieven ook kroonjuwelen mee. De beroemde Regentdiamant van meer dan 140 karaat ligt ook in de zaal, maar zou niet zijn gestolen.

Een van de juwelen is teruggevonden. De dieven hebben dat waarschijnlijk tijdens hun vlucht laten vallen. Het lijkt de kostbare kroon van keizerin Eugénie te zijn, die beschadigd is.

Na de overval die 7 minuten duurde, zouden de daders op een scooter zijn weggevlucht. Er is nog niemand opgepakt.

De politie is bezig met het onderzoek, zowel in het museum als in de omgeving. Door een gedetailleerde lijst op te stellen, moet blijken wat er precies is buitgemaakt. Minister Dati van Cultuur is in het Louvre aanwezig om het onderzoek te volgen en zegt op X dat er niemand gewond is geraakt.

Zo ziet de Apollogalerij eruit:

Het museum was op het moment van de overval net open. Alle bezoekers moesten naar buiten. Op sociale media is te zien hoe bezoekers op aanwijzing van het personeel naar de uitgang lopen.

Het Louvre zegt dat het vanwege uitzonderlijke omstandigheden vandaag gesloten is. Het museum trekt dagelijks zo'n 25.000 bezoekers. Onder meer de Mona Lisa van Leonardo da Vinci hangt er.

Een op de vijf automobilisten die gebruikmaken van de Blankenburgverbinding, de tunnel van de A24 richting de Rotterdamse haven, betaalt niet op tijd de verplichte tol. Er staan bij de weg geen poortjes, het gaat om elektronische tol die voor- of achteraf online betaald moet worden.

Begin december vorig jaar ging de e-tolweg open. Automobilisten die eroverheen rijden, moeten binnen 72 uur voor of na de rit online of via apps als Flitsmeister 1,51 euro betalen. Voor een rit met een vrachtwagen is dat 9,13 euro. Tot en met september werden er 9 miljoen tolritten gemaakt. Voor bijna 1,9 miljoen ritten werd geen tol betaald.

Weggebruikers die niet op tijd betalen, krijgen nu nog een kosteloze betalingsherinnering. "Het is een ander systeem dan een traditioneel tolpoortje en dat is natuurlijk wennen", zegt Jan Strijk, directeur Tolheffing van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). "Het voordeel is dat je niet stil komt te staan bij een poortje en de doorstroom goed is."

De RDW zegt dat vervolgens alsnog niet voor iedereen duidelijk is dat die herinnering betekent dat je moet betalen. Maar als dat niet gebeurt, volgt een bekeuring van 35 euro. Sinds de opening van de weg hebben zo'n 200.000 weggebruikers zo'n boete gekregen. Dat leverde de RDW ruim 7 miljoen euro op.

Waarom is de A24 een tolweg?

Voor de aanleg van de snelweg was niet genoeg geld beschikbaar. De overheid heeft er daarom voor gekozen om er een tijdelijke tolweg van te maken. De tolheffing eindigt als de kosten voor het maken van de wegen zijn gedekt. Wanneer dit precies is, hangt af van het gebruik van de tolwegen. Naar verwachting duurt het maximaal 25 jaar.

Vanaf 7 december, een jaar na opening van de weg, vervalt de kosteloze herinnering en krijgt iedereen die niet binnen 72 uur tol betaalt een herinnering van 9 euro. Als gebruikers dan nog steeds niet betalen, volgt ook de boete van 35 euro.

"Er staan veel borden in de omgeving. Niet alleen bij de tunnel, maar ook al eerder langs wegen eromheen", zegt Strijk. "Als je die mist is dat jammer, maar het systeem heeft wel als groot voordeel dat we hier een tolweg hebben waar je gewoon kunt doorrijden."

De RDW zet vanaf december extra matrixborden bij de tunnel om mensen te attenderen op de tol. Ook zegt de dienst brieven te versturen aan weggebruikers die in korte tijd meerdere betalingsherinneringen of boetes hebben ontvangen.

Automatisch betalen

Weggebruikers kunnen de ritten ook automatisch laten afschrijven. Daarvoor kun je je kosteloos registreren. De RDW ziet het aantal automobilisten dat daarvoor kiest groeien. Het geldt nu voor ongeveer twee derde van de gebruikers van de A24.

Vanaf 2031 komt er in Nederland een nieuw e-toltraject bij. Weggebruikers van de nieuwe snelweg A15, tussen Bemmel en Duiven, gaan ook tol betalen.

Een veroordeelde verkrachter die door de Belgische politie op de landelijke opsporingslijst was gezet, is aangehouden. Dat bevestigt de politie. Volgens Belgische media werd hij aan het eind van de ochtend opgepakt in Edegem, bij Antwerpen.

De man ontsnapte donderdag op de parkeerplaats van zijn psychiatrische kliniek in Gent, nadat hij 's ochtends in de rechtbank van Antwerpen een zitting over een schadevergoeding voor zijn slachtoffer had bijgewoond. Sindsdien ontbrak van hem ieder spoor.

Vanochtend werd zijn foto verspreid in de hoop dat iemand hem herkende. De politie waarschuwde dat de man van 41 gevaarlijk is en dat mensen meteen het noodnummer moesten bellen als ze hem tegenkwamen.

De man is veroordeeld tot drie zogenoemde interneringsmaatregelen, vergelijkbaar met de Nederlandse tbs, voor onder meer poging tot moord, verkrachting en foltering.

Iedereen die ziek wordt in Nederland moet ook in de toekomst kunnen rekenen op efficiënte behandelingen en de nieuwste medicijnen. Dat schrijven zestien patiëntenorganisaties in een brandbrief aan de politiek. De organisaties vrezen voor "situaties waarin alleen de rijkste Nederlanders met bijvoorbeeld kanker, alzheimer, reuma of een andere ziekte in aanmerking komen voor zo'n behandeling".

Aanleiding voor de brief is dat zes partijen het basispakket in de zorg willen bevriezen. Het gaat om VVD, D66, SGP, ChristenUnie, Volt en JA21. Door weinig tot geen nieuwe behandelmethoden meer op te nemen in het basispakket van de zorgverzekering kan de overheid kosten besparen.

Volgens het Centraal Planbureau (CPB), dat de plannen van de partijen doorrekende, levert dat bij de komende kabinetsperiode een besparing op van een half miljard. Dat loopt in de decennia erna op tot 7,7 miljard euro. Maar economen zijn niet onder de indruk van de plannen.

Weinig verschil

"Als er nieuwe en efficiëntere behandelingen en medicijnen op de markt komen, dan zullen ook beleidsmakers willen dat die in het basispakket zitten", zegt David Bolscher, zorgeconoom bij ABN Amro.

Als voorbeeld noemt hij de nieuwe medicijnen tegen obesitas. Het slikken van deze dure medicijnen heeft vaak een reeks positieve gezondheidseffecten, zoals lagere bloeddruk, minder pijnklachten en verhoogde vruchtbaarheid. Zo kan het vergoeden van een duur medicijn toch goedkoper zijn voor de overheid dan het behandelen van een aantal andere klachten.

Partijen stoppen ook nieuwe dingen in het basispakket

VVD, D66, SGP, ChristenUnie, Volt en JA21 willen het basispakket bevriezen, maar er tegelijkertijd ook weer nieuwe preventieve maatregelen in stoppen. Zo willen D66, SGP, ChristenUnie en Volt weer tandartscontroles opnemen in het basispakket. D66 en Volt willen bijvoorbeeld anticonceptie terug in het basispakket.

Op dit moment bepaalt het Zorginstituut welke medicijnen en behandelingen worden gedekt door de basisverzekering. Als het basispakket wordt bevroren, kunnen politici in de Tweede Kamer er straks alsnog voor stemmen om nieuwe medicijnen en behandelingen in de basisverzekering op te nemen.

De partijen nuanceren het beeld dat het basispakket straks helemaal bevroren wordt. Zo laat VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz weten dat er nog heus wel nieuwe behandelingen en medicijnen worden toegelaten, maar dat keuzes onvermijdelijk zijn als de zorg betaalbaar moet blijven. "Het zijn straks iedere keer politieke keuzes, waarbij we apart een besluit nemen en dekking moeten vinden", zegt ook Pieter Grinwis van de ChristenUnie in het radioprogramma Geld of je Leven.

"Als de medicijnen en behandelingen levens kunnen redden, gaan we ze natuurlijk vergoeden", vindt ook Rob Jetten van D66. "Maar we kiezen er wel voor om de uitgaven van de zorg niet ongebreideld te laten groeien, omdat dan de zorgpremie voor Nederlanders onbetaalbaar wordt."

Niet iedereen toegang

Bolscher vraagt zich af "of we moeten willen" dat de zorg een politieke kwestie wordt. Ook vraag hij af of het zin heeft. "Ik verwacht dat evenveel nieuwe behandelingen in het basispakket zullen belanden als nu. Dan vraag je je natuurlijk af of je hiermee überhaupt geld gaat besparen."

Het CPB constateerde in zijn doorrekening dat het op slot zetten van het basispakket op termijn nadelige gevolgen kan hebben voor patiënten: dat niet iedereen toegang krijgt tot de meest efficiënte behandelingen en dat vooral mensen met geld goede zorg en medicijnen kunnen betalen.

'Volstrekt uitgesloten'

Toch hoeven patiëntenorganisaties zich geen zorgen te maken, zegt Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

"Het is volstrekt uitgesloten dat het basispakket wordt bevroren", concludeert hij. Volgens hem stellen de partijen dit nu voor, omdat het een manier is om geld over te houden voor iets anders in de begroting. En dat is hard nodig, helemaal nu Nederland enorm moet investeren in defensie.

Canoy: "Het is prima dat een aantal partijen kritischer wil kijken naar het basispakket. Maar als ze alleen maar goed uit de verf willen komen in de berekeningen voor de verkiezingen, dan zegt dat weinig over wat de plannen betekenen in de praktijk."

Sam Rivers, de bassist en mede-oprichter van de Amerikaanse band Limp Bizkit, is op 48-jarige leeftijd overleden. De bandleden maakten het nieuws bekend op sociale media en omschrijven Rivers als "niet zomaar onze bassist, maar pure magie". Zijn doodsoorzaak is niet bekendgemaakt.

De nu-metalband uit Jacksonville in Florida scoorde rond de eeuwwisseling ook in Nederland enkele grote hits als Rollin', Take a look around en My generation. Maar het grootste succes had Limp Bizkit met Behind blue eyes, een cover van de jaren 70 hit van The Who. Dat lied bereikte de vierde plek in de Nederlandse top 40 en was veel op de radio te horen.

De bandleden noemen Rivers "een legende der legendes" en schrijven dat hij een mens was die je maar een keer in je leven meemaakt.

Rivers verliet in 2015 de band enkele jaren omdat hij kampte met gezondheidsproblemen, later gaf hij toe dat het kwam door een alcoholverslaving. In een interview zei hij dat hij was gestopt met drinken en een levertransplantatie had ondergaan.

Goedemorgen! De lijsttrekkers van zes partijen staan vanavond tegenover elkaar in een debat op RTL4. En voor de vijftigste keer wordt de Amsterdam Marathon gelopen.

Eerst het weer: de dag begint landinwaarts zonnig. In de loop van de middag neemt de bewolking vanuit het zuidwesten toe. Bij een matige zuidoostenwind wordt het 12 graden in Groningen en 15 graden in Limburg. In de avond gaat het in Zeeland regenen.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In de Verenigde Staten hebben miljoenen mensen deelgenomen aan het tweede 'No Kings'-protest tegen president Trump en het beleid van zijn regering. Op ruim 2700 locaties in alle vijftig staten is geprotesteerd; onder meer in New York, Boston, Atlanta en in de hoofdstad Washington.

De organisatie zelf schat het aantal deelnemers op zeven miljoen. De sfeer bij de demonstraties was vooral feestelijk en gemoedelijk, zo melden Amerikaanse media.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het laatste optreden ooit van Kane zit erop. De Haagse rockband gaf gisteravond in Rotterdam Ahoy hun allerlaatste concert. Na 27 jaar stopt Kane er definitief mee. Veel fans hielden het niet droog, zag een verslaggever van Omroep West.

Bij het nummer Love Over Healing stonden twee vrouwen voor in de zaal met tranen in hun ogen. "Bij dit nummer heb ik veel emotionele herinneringen", zei een van hen. Ze stroopte ze haar mouw op. Op haar arm staat de titel van het nummer getatoeëerd.

Fijne zondag!

Met het tweede grote televisiedebat in aantocht, vanavond op RTL 4, is de 'hete fase' van de verkiezingscampagne aangebroken. Slechts 17 procent van de kiezers weet volgens Ipsos I&O zeker wat ze gaan stemmen en dat betekent dat er in de laatste anderhalve week nog grote verschuivingen kunnen plaatsvinden.

Zo is het de vraag of PVV-leider Wilders zetels kan terugwinnen door de komende dagen weer vaker zijn gezicht op televisie te laten zien. Vorige week legde hij zijn campagne stil, nadat hij had gehoord dat hij mogelijk doelwit was geweest van een Belgische terreurcel.

Eergisteren was hij weer voor het eerst ergens te gast, bij het televisieprogramma Vandaag Inside. Vandaag is hij op de redactie van De Telegraaf om met andere lijsttrekkers de verkiezingskrant te maken en de komende dagen zal hij ook te zien zijn bij onder meer het debat van SBS en het NOS Jeugdjournaal.

Wel blijft Wilders zijn mediaoptredens nauwkeurig uitkiezen. Op de uitnodiging van het debat van vanavond, bij RTL Tonight, is hij bijvoorbeeld niet ingegaan. SP-lijsttrekker Dijk neemt zijn plaats in. Wilders blijft ervoor kiezen om zich vooral via andere kanalen, zoals X, af te zetten tegen de rest en zich als enige echte rechtse partij neer te zetten.

Het grote 'uitsluitspel'

De VVD wil dat beeld ontkrachten en neemt ook steeds meer afstand van links. De partij tilde afgelopen dagen het 'uitsluitspel' naar een hoger niveau door niet alleen elke samenwerking met de PVV, maar ook die met GroenLinks-PvdA na de verkiezingen te blokkeren.

VVD-lijsttrekker Yesilgöz hoopt met waarschuwingen tegen een kabinet met CDA, D66 en GroenLinks-PvdA de rechtse kiezer terug te winnen. Daarmee neemt de partij een gok, die ervoor kan zorgen dat na de verkiezingen het vormen van een coalitie bijna onmogelijk wordt. Desondanks zegt Yesilgöz de oppositiebanken niet te vrezen.

Het CDA is in de peilingen met GroenLinks-PvdA de tweede partij, achter de PVV. Hoewel de druk op CDA-lijsttrekker Bontenbal toeneemt om zich uit te spreken over zijn favoriete coalitie, blijft hij alle opties openhouden.

"Het helpt niet om van tevoren partijen uit te sluiten, of breekpunten en rode lijnen te formuleren", zo vindt Bontenbal, al sloot hij wel eerder de PVV uit. Ook gaf hij deze week toe dat hij als hij "met pistool op de borst" moet kiezen een voorkeur heeft voor een coalitie met de VVD.

Ook D66 en JA21 ruiken kansen. Beide partijen hebben de afgelopen weken een opmars gemaakt in de peilingen en staan nu ongeveer op gelijke hoogte met de VVD. "Er kan nog veel veranderen de komende dagen", weet JA21-lijsttrekker Eerdmans. "En het kan nog ten gunste van ons vallen."

D66 deed goede zaken doordat het optreden van Jetten in het vorige RTL-debat bij veel kiezers in de smaak viel. De partij wil doorpakken door zich zo veel mogelijk als potentiële winnaar van de verkiezingen neer te zetten. "Ik wil Wilders verslaan", zei D66-lijsttrekker Jetten gisteren op een campagnebijeenkomst.

Het is dan ook een grote tegenvaller voor de partij dat Jetten niet mag aanschuiven bij het SBS6-debat van komende donderdag, omdat D66 eerder deze maand net niet bij de grootste vier partijen in de peilingen zat.

Wel had D66 de afgelopen weken nog een troef in het vuur waarnaar andere partijen met jaloezie zullen hebben gekeken. Jetten was heel wat dagen te zien in het goedbekeken tv-programma De Slimste Mens, waarin hij uitgebreid over zichzelf kon vertellen. In de laatste aflevering, die gisteravond werd uitgezonden, eindigde hij als derde.

De opmars van Jetten in de peilingen kan weleens slecht nieuws voor GroenLinks-PvdA betekenen. Die partij hoopt met het internationale imago van lijsttrekker Frans Timmermans een duidelijke premierskandidaat te leveren. Maar met de opkomst van Jetten hebben ze er een geduchte concurrent bij: uit kiezersonderzoeken blijkt dat D66 vooral kiezers kan wegtrekken bij GroenLinks-PvdA.

In het Verenigd Koninkrijk is een familiehuis van William Shakespeare beschadigd. Een auto is er per ongeluk achteruit tegenaan gereden, melden Britse media.

Op een foto is te zien dat de voorgevel er deels uit ligt. Deskundigen bekijken nu hoe het gerepareerd kan worden.

Familie van de Engelse dichter en toneelschrijver woonde in het huis in Stratford-upon-Avon, in het midden van Engeland. Van 1613 tot 1616 woonde Shakespeares dochter er met haar man. Tegenwoordig is het huis een educatief centrum over het werk van Shakespeare.

Na de aanrijding wordt het gebouw gestut:

Het gebouw is een monument en werd gebouwd in de zeventiende eeuw. "Elk incident herinnert ons eraan hoe kwetsbaar ons erfgoed is", zegt de stichting die het Shakespeare-erfgoed in Stratford-upon-Avon beheert tegen de BBC. Het gaat om meerdere familiehuizen in Stratford-upon-Avon.

Deze zomer vond het Britse Nationaal Archief nog een document terug over de bevochten afhandeling van de erfenis van Shakespeare. Nabestaanden ruzieden decennia na zijn overlijden over wie de eigenaar was van het huis waarin hij tot zijn dood woonde. Shakespeare overleed in 1616.

In Terneuzen hebben honderden mensen gisteravond meegelopen met een stille tocht. De aanwezigen liepen mee om de moeder en dochter te herdenken die begin deze maand dood in hun huis in de Zeeuwse plaats werden gevonden.

De twee kwamen volgens de politie door geweld om het leven. De politie heeft over de omstandigheden van hun dood verder alleen bekendgemaakt dat er geen anderen bij betrokken waren. De moeder was 29 en haar dochtertje 5 jaar.

De tocht werd gehouden om de twee slachtoffers te herdenken, maar ook om de vader te steunen. De stille tocht startte bij een plek waar het meisje graag speelde en vervolgens liep de menigte naar het appartement aan de Vincent van Goghstraat. Daar ontstond de afgelopen weken een zee aan bloemen en knuffels.

'Voelen ons gesteund'

Hun familie sprak de aanwezigen toe bij het appartement. "Het is mooi dat er zo veel mensen bij waren", zegt een nichtje van de vader tegen Omroep Zeeland.

"Ik ben blij dat we dit hebben kunnen doen voor ze. Een beladen dag met veel emoties. We voelen ons gesteund. Het is prachtig." Ook dat er zo veel knuffels en bloemetjes liggen doet hun goed.

Pakistan en Afghanistan zijn het eens geworden over een onmiddellijk staakt-het-vuren bij besprekingen in Doha in Qatar. Dat meldt het Qatarese ministerie van Buitenlandse Zaken. Qatar en Turkije hebben bij de besprekingen bemiddeld.

Ook is afgesproken om de komende dagen meer bijeenkomsten te houden. Die gesprekken zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat het staakt-het-vuren standhoudt.

Vrijdag verlengden Pakistan en Afghanistan een tijdelijk staakt-het-vuren in afwachting van de onderhandelingen in Doha.

Spanningen

Een week geleden braken op meerdere plekken langs de grens tussen de twee landen gevechten uit. Beide landen meldden tientallen doden en gewonden. Na enkele dagen kwamen de landen een staakt-het-vuren van 48 uur overeen, dat woensdag inging. De gevechtspauze liep vrijdagmiddag af, maar de spanningen liepen weer op.

Er zijn al langer spanningen tussen Afghanistan en Pakistan. Pakistan beschuldigt Afghanistan ervan onderdak te bieden aan terroristen die Pakistan aanvallen en hen financieel te steunen. Het gaat om de Pakistaanse Taliban (TTP). De Taliban ontkennen dit en beschuldigden Pakistan ervan IS-strijders te herbergen.

Het laatste optreden ooit van Kane zit erop. De Haagse rockband gaf vrijdag- en zaterdagavond in Rotterdam Ahoy twee afscheidsconcerten. Na 27 jaar stopt Kane er definitief mee.

Voordat de deuren om 19.00 uur opengingen, stond het plein voor Ahoy al vol met fans. "Er zullen heel wat traantjes worden gelaten", zei een van hen tegen Omroep West. Sommige fans wilden zeker zijn van een goed plekje en waren zaterdagochtend al op het plein te vinden.

De Haagse band begon het concert zaterdag met een opvallend eerste nummer: het volkslied. Daarna kwamen natuurlijk ook hits als No Surrender, Rain Down On Me en So Glad You Made It kwamen voorbij.

Tattoo

Bij het nummer Love Over Healing stonden twee vrouwen voor in de zaal met tranen in hun ogen. "Bij dit nummer heb ik veel emotionele herinneringen", zei een van hen. Ze stroopte ze haar mouw op. Op haar arm staat de titel van het nummer getatoeëerd.

Het afscheidsconcert eindigde met vuurwerk, het nummer I Belong to You en een diepe buiging van de band. Veel fans hielden het niet droog, zag een verslaggever van Omroep West, en sloegen hun armen om elkaar heen.

De band stopte in 2014, maar maakte twee jaar geleden een comeback. Er kwam toen een documentaire uit over de band en er volgden nieuwe optredens en nieuwe muziek.

"We waren dat helemaal niet van plan", vertelde Woesthoff. De zanger en gitarist Dennis van Leeuwen gaven toen al aan dat hun comeback tijdelijk zou zijn. "We beginnen het feest maar gaan ook zelf het licht uitdoen, op onze eigen terms", was volgens Woesthoff de gedachte.

Dat ze in Ahoy definitief een punt zetten, lag volgens de band voor de hand. Ahoy vonden ze naar eigen zeggen altijd de fijnste plek om te spelen.

De spits van voetbalclub Spakenburg, Ahmed El Azzouti, en zijn familie zijn na afloop van het duel met Kozakken Boys belaagd door supporters van de club uit Werkendam. Ook kreeg El Azzouti tijdens en na de wedstrijd te maken met racisme, schrijft RTV Utrecht. Voetbalbond KNVB start een onderzoek.

Tijdens de wedstrijd riepen fans volgens aanwezigen 'AZC weg ermee', 'kankermoslim' en 'kankermarokkaan' richting El Azzouti. Na afloop zochten tientallen fans van Kozakken Boys de spelersbus van Spakenburg op. Er werd gescholden en met blikken bier naar de spelers gegooid.

El Azzouti was op dat moment nog in de kleedkamer. Hij werd via een omweg naar de parkeerplaats gebracht. De Kozakken Boys-aanhang kreeg dit door en gooide een rookbom in zijn richting. Daarna ontstond buiten het sportpark een vechtpartij. "Ik heb mijn broer en broertje klappen zien krijgen", zegt El Azzouti. "We renden naar de bus, maar toen was mijn moeder nog op het sportpark."

'Wat opstootjes'

"Ik stond er middenin, ik heb dit nog nooit meegemaakt", zegt een beduusde Spakenburg-voorzitter Marc Schoonebeek. "De wedstrijd verliep buitengewoon sportief, maar daarna keerde een groepje zich tegen een speler en zijn familie."

De voorzitter van Kozakken Boys, Dick Hoogendoorn, zegt tegen De Gooi- en Eemlander wel "wat opstootjes" te hebben gezien. "Ook in de richting van de broer van El Azzouti. Maar naar hemzelf? Nee, niks van gemerkt of iets van gehoord."

Hoogendoorn herkent zich niet echt in het verhaal van de spits. "Wat er in het veld of langs het veld geroepen is, daar heb ik niks van meegekregen. Ik ben juist met El Azzouti naar de bus meegelopen, omdat er over en weer wat provocerende taal was geuit." Hoogendoorn ontkent dat er sprake zou zijn geweest van racistische uitingen, ook niet door een steward. Meerdere spelers van Spakenburg hebben gehoord hoe een steward zei dat hij "geen Marokkanen zou beschermen", schrijft RTV Utrecht.

Aangifte

"Begrijp me niet verkeerd, de grote meerderheid heeft alles gedaan om mij en mijn familie te beschermen," zegt El Azzouti. Hij doelt onder meer op de spelers van Kozakken Boys, "maar dat er enkele stewards zijn die dat niet deden, heeft mij het meest van alles geraakt", zegt El Azzouti. De elftalleider van Spakenburg, Eric Kok, was blij met de hulp van de spelers. "Al die spelers probeerden ons te beschermen tegen hun eigen fans, die solidariteit was ongekend", vertelde Kok.

El Azzouti zegt dat hij overweegt om aangifte te doen. De spits speelde tot 2019 voor Kozakken Boys. Zaterdag maakte hij twee doelpunten tegen zijn oude club. De wedstrijd eindigde in 1-2 voor Spakenburg.

'Gewoon lekker voetballen'

Vorige maand pleitte de vakbond van betaaldvoetbalspelers nog dat clubs en supporters zwaarder en sneller moeten worden bestraft bij racistische incidenten. Dat gebeurde naar aanleiding van een incident in Leeuwarden. Supporters op de tribune van SC Cambuur maakten apengeluiden toen speler Samuel Bamba werd gewisseld, een Duitse profvoetballer met Congolese roots.

Eerder deze maand bleek ook dat jongeren vaker te maken krijgen met racisme op het voetbalveld dan bij de KNVB bekend is. Hoofdverantwoordelijk daarvoor waren tegenspelers en toeschouwers. De KNVB sprak van "verschrikkelijke verhalen".

Ook Qinhao wordt elke week racistisch behandeld op het veld. "Wat we het meeste willen, is gewoon lekker voetballen", vertelde hij:

De twee opvarenden die de Amerikaanse aanval op een boot in het Caribisch gebied hebben overleefd, zullen naar Ecuador en Colombia worden gestuurd om daar te worden vervolgd. Dat schrijft de Amerikaanse president Trump in een bericht op zijn sociale netwerk Truth Social.

"Het was mij een grote eer om een zeer grote onderzeeboot te vernietigen die drugs vervoerde", schrijft Trump over de aanval, die donderdag werd uitgevoerd. Volgens hem waren er vier "terroristen" aan boord van het schip, van wie er twee zijn gedood. "De Amerikaanse inlichtingendienst heeft bevestigd dat dit schip voornamelijk geladen was met fentanyl en andere illegale verdovende middelen."

De Amerikaanse regering heeft sinds vorige maand meerdere aanvallen uitgevoerd op schepen in het Caribisch gebied. Volgens de VS zijn de boten volgeladen met drugs, die vanuit Venezuela naar de VS worden gebracht. In totaal zijn zeker 29 mensen gedood.

Dreiging Amerikaanse burgers

De Amerikaanse ambassade in Trinidad en Tobago roept Amerikaanse burgers in het land op om niet in de buurt te komen van Amerikaanse overheidsgebouwen op het eiland. Wat de precieze aanleiding hiervoor is, meldt de ambassade niet.

Venezuela ligt dicht bij Trinidad. Twee vissers afkomstig van het eiland zijn sinds deze week vermist. De lokale bevolking vermoedt dat ze zijn gedood bij een Amerikaanse aanval deze week.

Onafhankelijk bewijs dat de aangevallen schepen drugs vervoeren ontbreekt. Experts betwijfelen daarnaast of de VS wel een juridische basis heeft voor het geweld. Een land mag niet zomaar geweld gebruiken tegen een ander land.

Dat mag alleen als de internationale vrede en veiligheid in gevaar is of als er toestemming is verleend door het betreffende land. Een andere uitzondering is als het gaat om geweld uit zelfverdediging tegen een gewapende aanval.

President Trump maakte deze week bekend dat hij de inlichtingendienst CIA toestemming heeft gegeven om in Venezuela geheime operaties uit te voeren.

Venezuela heeft de Amerikaanse aanvallen veroordeeld en een brief naar de VN-Veiligheidsraad gestuurd, waarin het land onder meer vraagt om onderzoek naar de Amerikaanse aanvallen.

In de Verenigde Staten hebben miljoenen mensen deelgenomen aan het tweede 'No Kings'-protest tegen president Trump en het beleid van zijn regering. Op ruim 2700 locaties in alle vijftig staten is geprotesteerd; onder meer in New York, Boston, Atlanta en in de hoofdstad Washington D.C.

De organisatie zelf schat het aantal deelnemers op zeven miljoen. De sfeer bij de demonstraties was vooral feestelijk en gemoedelijk, zo melden Amerikaanse media.

De demonstranten vinden dat Trump zich meer gedraagt als een autoritaire koning dan als gekozen president en willen opkomen voor de Amerikaanse democratie. Veel aanwezigen verzetten zich bovendien tegen het strenge immigratiebeleid van de regering. In steden als Chicago en Portland wordt ook gedemonstreerd tegen de daar aanwezige Nationale Garde.

"Als we een dictator willen, hadden we de koning van Engeland wel gehouden", zegt een demonstrant:

In de steden waren grote bijeenkomsten op pleinen en in parken, waar Democratische politici en burgerrechtenactivisten spraken en muziek gemaakt werd. Zo hield senator Bernie Sanders een toespraak bij het protest in Washington.

"We zijn hier omdat we van Amerika houden", sprak hij de demonstranten toe. Sanders waarschuwde dat het "experiment Amerika" in gevaar is met Trump aan de macht, maar benadrukte dat "het volk zal heersen". Hij uitte verder stevige kritiek op techmiljardairs Elon Musk, Jeff Bezos en Mark Zuckerberg, die "het economische en politieke systeem gekaapt hebben om zichzelf te verrijken" en die "pal achter Trump zaten toen hij geïnaugureerd werd".

In Chicago was er een massale protestmars door het centrum van de stad. Ook in New York liepen duizenden betogers mee in een mars dwars door Manhattan. Op andere plekken zijn de protesten bescheidener. Kleine groepen mensen staan daar met protestborden langs de weg, op viaducten en op dorpspleinen.

In juni was er ook al een 'No Kings Day', op dezelfde dag dat president Trump een militaire parade in Washington D.C. hield. De protesten in het hele land trokken toen ruim 5 miljoen betogers.

Amerika-correspondent Sjoerd den Daas:

"Helemaal vol staat de National Mall in Washington niet vandaag. Maar hoeveel mensen er precies aanwezig zijn, is nog niet helemaal duidelijk: de organisatie hoopte vooraf meer demonstranten op de been te krijgen dan de vorige keer. Toen was No Kings Day een van de grootste demonstraties in het land ooit.

Hier in Washington is het beeld gemengd: alle aanwezigen zijn tegen Trump, maar de redenen waarom lopen uiteen. Veel demonstranten zijn boos over de inzet van de Nationale Garde in de stad, kwaad over de acties van de immigratiedienst ICE, de manier waarop mensen op klaarlichte dag van straat kunnen worden geplukt. Ook zijn er zorgen over de manier waarop Trump en defensieminister Hegseth journalisten behandelen.

Tegelijkertijd worden kritische noten gekraakt over de Democratische Partij, waarop het gros van de aanwezige demonstranten stemt. Ze vinden dat 'hun' partij te weinig voor elkaar krijgt, en geen vuist weet te maken in het Congres.

Prominente Republikeinen hadden vooraf gewaarschuwd voor ongeregeldheden, zetten de demonstranten weg als 'Antifa' en 'pro-Hamas'. Reden voor veel demonstranten om ludieke outfits aan te trekken. Kippen, kikkers en South Park-figuren: vele honderden opblaaskostuums kwamen voorbij. Daarmee wilden de demonstranten nog maar eens onderstrepen dat het vandaag vooral vreedzaam moet zijn.

Tot nu toe verlopen de demonstraties rustig. Maar de dag is nog lang; zeker aan de westkust van de VS, zoals in Portland, waar vandaag ook protesten zijn."

President Trump is dit weekend niet in Washington. Hij is in zijn buitenverblijf Mar-a-Lago in Florida, waar hij een bijeenkomst houdt met MAGA-donateurs. Ook in de buurt van Mar-a-Lago was er vandaag een bescheiden protest.

"Ze zeggen dat ze mij een koning noemen, maar ik ben geen koning", zei Trump gisteren in een interview met de zender Fox News. Prominente Republikeinen noemden de landelijke protesten "Hate America-bijeenkomsten".

Uiteenlopende standpunten over Gaza, stikstof of asiel: mensen maken zich in aanloop naar de verkiezingen steeds meer zorgen over polarisatie. Desondanks neemt die polarisatie zelf niet toe, zeggen deskundigen tegen de NOS. Het fenomeen is alleen een stuk zichtbaarder geworden.

Meningsverschillen zijn er altijd geweest, zegt onderzoeker Emily Miltenburg van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). "Vroeger ging dat bijvoorbeeld over abortus, nu zijn er andere maatschappelijke thema's."

Het SCP vraagt mensen in een jaarlijks terugkerend onderzoek of zij "iemand zijn gaan haten" om diens mening. "Bij slechts 10 tot 15 procent van de mensen is dat het geval", aldus Miltenburg. "Dat was in de jaren 70 al zo, en sindsdien is dat vrij stabiel."

Verharde socialemediacultuur

Maar de zorgen over polarisatie nemen wel toe, blijkt uit verschillende onderzoeken van het SCP. Volgens Miltenburg is dat omdat mensen zich ergeren aan "verharding en verhuftering", onder meer op sociale media en in politieke debatten. Die debatten zijn volgens respondenten meer gericht op de man dan op de bal.

Miltenburg wijst ook op de rol van de media bij het idee dat polarisatie toeneemt. "Juist omdat het er in de media veel over gaat, denkt men dat de verschillen tussen groepen en mensen heel groot zijn, ook al is dat niet echt zo", zegt ze. "Het midden is afwezig."

Hoogleraar sociologie Jan Willem Duyvendak wijst er in zijn recentste boek op dat de kloven zelfs minder groot dan ooit zijn, maar dat we verschillen steeds minder kunnen verdragen en daardoor bozer zijn.

Wat is polarisatie?

Het woord zegt het al: het gaat om twee polen die tegenover elkaar staan: het wij-zij denken. Voor een democratie zijn in een open debat verschillende standpunten noodzakelijk. Maar wanneer polarisatie toeneemt, kan dat wij-zij denken steeds sterker worden en de ander de vijand maken.

Mensen die zich mengen in het debat over de wolf, ontvangen bijvoorbeeld bedreigingen. Vorige week werd GL-PvdA-lijsttrekker Timmermans op een terras in Amsterdam uitgescholden. Meerdere politici ontvangen geregeld doodsbedreigingen en PVV-leider Wilders wordt al 21 jaar beveiligd.

Die boosheid onderschrijft ex-AIVD'er en onderzoeker Jelle Postma, die met zijn stichting Justice for Prosperity maatschappelijke manipulatie onderzoekt. "De felheid van de polarisatie neemt toe. Of je bent met mij, of tegen mij. Dat legitimeert het in de extreemste gevallen om geweld te gebruiken."

Verschillende actoren spelen daarin volgens hem een rol. "Politici, industrieën zoals de olie- en de techsector, extremistische influencers en ultraconservatieve groepen voeden polarisatie. Zij hebben belang bij een verdeelde samenleving."

Angst is volgens Postma een verdienmodel. "Als je inspeelt op de angst van mensen, schieten ze in een fight or flight-modus. Het raakt emotie, dus ze zijn sneller bereid op de boodschap te reageren of deze te verspreiden." Dat komt goed uit voor politici die stemmen verzamelen en voor influencers die volgers willen.

"Maar ook voor techbedrijven die profiteren van veel interactie", zegt Postma. Verder zijn er industrieën die de publieke opinie proberen te beïnvloeden. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot het terugdraaien van regelgeving. "Sociale media hebben het voeden hiervan alleen maar makkelijker gemaakt, onder meer door algoritmes die extreme content meer aandacht geven."

'Blonde onschuldige meisjes'

Die focus op de verschillen en 'de vijand' is volgens de onderzoekers ook terug te zien in hoe politieke partijen zich profileren in de aanloop naar de verkiezingen. Volgens Postma is het vooral een tactiek die wordt gebruikt door populistisch rechts.

De PVV creëerde bijvoorbeeld AI-gegenereerde content waarin "blonde onschuldige meisjes" worden bedreigd door groepjes "licht getinte jongeren", liet onderzoek door De Groene Amsterdammer zien. Ook GL-PvdA-leider Timmermans moet het in veel posts ontgelden als "de vijand".

Maar ook linkse partijen maken zich geregeld schuldig aan het wegzetten van anderen. Zo beschuldigde GL-PvdA-Kamerlid Klaver BBB-minister Keijzer onlangs van "palingpopulisme", wat overigens niet per se goed uitpakte.

Polarisatie in partijprogramma's

Maar politieke partijen hebben in hun verkiezingsprogramma's ook aandacht voor het tegengaan van polarisatie.

Zo wijst het CDA op politieke leiders en opiniemakers die polarisatie voeden, en uit de SGP zorgen over veranderingen in de samenleving door polarisatie. Terwijl die laatste partij in het verkiezingsprogramma juist ook weer spreekt van bijvoorbeeld "radicale liberalen" die "de Bijbel het zwijgen willen opleggen".

Volt wil meer kunst en cultuur om mensen samen te brengen "in een tijd dat veel mensen zich zorgen maken over polarisatie en oorlog". De VVD noemt de open debatcultuur op universiteiten als belanrgijk wapen tegen polarisatie. Net als de ChristenUnie wil de partij polariserende algoritmes op sociale media aan banden leggen.

NSC ziet een actieve rol voor jongeren die door maatschappelijk werk polarisatie kunnen tegengaan. Scholen moeten lesgeven over desinformatie, vindt de partij.

In de partijprogramma's van GL-PvdA, D66 en de SP ontbreekt de term, maar is wel aandacht voor "solidariteit" en "verbinding" tegen "angst" en "verdeeldheid".

Patiënten van het Amsterdam UMC kunnen sinds deze week in hun dossier zien hoe het staat met de luchtvervuiling in hun postcodegebied. Kinderartsen van het ziekenhuis willen patiënten beter voorlichten over luchtvervuiling en tips meegeven om klachten te beperken, blijkt uit navraag van de NOS na berichtgeving door RTL Nieuws.

"We hebben in Nederland veel luchtvervuiling", legt kinderarts-intensivist Berber Kapitein uit. Die ontstaat onder meer door de uitstoot van auto's en motoren, maar ook door het koken op gas of het stoken van hout in een open haard.

Meer kans op astma

Uit onderzoek blijkt dat astma de meest voorkomende chronische ziekte is bij kinderen. Een op de zes astmapatiëntjes krijgt de ziekte door luchtvervuiling. Luchtvervuiling beïnvloedt de ontwikkeling van de longen en dat kan klachten opleveren.

Uit een Europese studie blijkt dat Nederland samen met België koploper is in het aantal nieuwe gevallen van astma dat ontstaat door vuile lucht. "Volgens de normen van de EU valt het wel mee met de luchtvervuiling, maar kijk je naar de berekeningen van de Wereldgezondheidsorganisatie, dan zitten we in Nederland veel te hoog", weet de kinderarts.

De gevolgen van luchtvervuiling kunnen groot zijn. "Bijvoorbeeld bij astmapatiënten kan blootstelling leiden tot astma-aanvallen", legt Kapitein uit. Ook kan het klachten van COPD en hart- en vaatziekten erger maken en de kansen op longkanker vergroten. Zwangere vrouwen lopen een hoger risico op een vroeggeboorte van hun kind.

Ramen openzetten

Volgens Kapitein maakt een groot deel van de artsen zich zorgen, maar konden ze tot nu toe weinig persoonlijk advies geven over luchtvervuiling. Door de nieuwe data toe te voegen, kan dat wel. "Artsen kunnen mensen adviseren over wat ze zelf kunnen doen om de risico's te beperken."

Als voorbeeld noemt ze de route die een kind aflegt naar school. "Als er veel luchtvervuiling is, probeer dan niet de route langs een drukke weg te nemen of probeer buiten de spits te reizen." Ook buiten sporten kan volgens Kapitein het best op rustige plekken of tijdstippen. Of net na een regenbui.

Ook in huis moet je volgens Kapitein rekening houden met luchtvervuiling. "Woon je langs een drukke weg, dan kun je ramen het best aan de rustige kant openzetten." Ze benadrukt het belang van ventileren. Houtkachels, kaarsen en koken op gas vervuilen de lucht in huis en ook dat kan problemen opleveren.

In elk dossier

De meetgegevens over luchtvervuiling zijn de eerste openbare gegevens die in de patiëntendossiers worden toegevoegd. Amsterdam is daarmee voorloper in Europa. Alleen in Londen wordt al enkele jaren op eenzelfde manier gewerkt.

De gegevens van stikstofdioxide en fijnstof in de buurt zijn bij alle patiënten van het Amsterdam UMC in het dossier terug te vinden, ook bij mensen die met heel andere klachten bij het ziekenhuis komen.

Op de website van het Longfonds kan iedereen zelf de luchtvervuiling in de buurt opzoeken.

NOS op 3 ging eind vorig jaar op zoek naar de schoonste en smerigste lucht van Nederland: