NOS Nieuws - Algemeen

De Oekraïense president Zelensky zegt dat er conceptversies zijn opgesteld over verschillende voorwaarden die nodig zijn om een einde te maken aan de oorlog met Rusland. Dat is gebeurd na overleg met de Amerikaanse delegaties. "Het gaat met name om documenten over veiligheidsgaranties voor Oekraïne, over herstel en een basiskader voor het beëindigen van deze oorlog."

De nieuwe punten zijn vooral gericht op het daadwerkelijk beëindigen van de oorlog en het voorkomen van een derde Russische invasie, aldus de Oekraïense president in een verklaring.

Gesprekken in Miami

Het nieuws over de conceptversies van de afspraken komt na de laatste ronde van gesprekken in Miami over het beëindigen van de oorlog. De Amerikaanse delegatie had daar met zowel Oekraïense als Russische vertegenwoordigers afzonderlijk ontmoetingen.

Eerder al noemde Zelensky die ontmoetingen constructief. Sinds juli hebben Oekraïne en Rusland niet meer samen aan tafel gezeten.

Eind november kwam de Amerikaanse president Trump met een 28-puntenplan om de oorlog te beëindigen. In dat plan stonden verregaande concessies die Oekraïne aan Rusland moest doen. De Europese landen kwamen daarop met een tegenvoorstel. De plannen verschilden onder meer over de omvang van de Oekraïense strijdkrachten en het opgeven van grondgebied.

Vier jaar oorlog

Het is bijna vier jaar geleden dat Rusland een grootschalige inval in Oekraïne deed. Al in 2014 annexeerde Rusland de Krim. Daarop doelt Zelensky dan ook als hij spreekt over het voorkomen van een derde invasie.

Na de invasie in het voorjaar van 2014 werd er enkele maanden later een akkoord gesloten in de Belarussische hoofdstad Minsk. Begin 2015 volgde er een tweede Minsk-akkoord. Het weerhield Rusland er niet van om het land voor een tweede keer binnen te vallen.

Een van de bedenkers van het wereldwijd bekende en populaire schietspel Call of Duty is om het leven gekomen. Amerikaanse media melden dat de 55-jarige Vince Zampella zondag in de buurt van Los Angeles is verongelukt. De Ferrari waarin hij reed, raakte van de weg en botste tegen een vangrail.

De rode auto vloog in brand en Zampella overleed ter plekke. Een tweede inzittende overleed volgens Amerikaanse media in het ziekenhuis.

"Hij was een icoon in de wereld van de videogames", reageert Power Unlimited-hoofdredacteur Martin Verschoor op het overlijden. "Je hebt Shigeru Miyamoto (Mario, Zelda) en Hideo Kojima (Metal Gear) en deze man was ook al jaren bezig en stond aan de basis van hoe we nu multiplayer shooters spelen."

Hij noemt de dood van Zampella een verlies. "Hij was misschien niet zo bekend bij het grote publiek, maar zijn games zijn iconisch en gigantisch." De naam van de Amerikaan is met Medal of Honor, Call of Duty, Apex Legends, Titanfall, Titanfall 2 en Battlefield verbonden aan tal van populaire en bekende schietspellen.

Half miljard verkochte exemplaren

Zampella, die zichzelf in een interview uit 2022 omschreef als iemand die "altijd een gamer" is geweest, belandde dankzij een vriend in de game-industrie. Hij kreeg later een bepalende rol in de ontwikkeling van het schietspel Medal of Honor en richtte in 2002 met Grant Collier en Jason West de computerspelontwikkelaar Infinity Ward op.

De studio zou bekend worden van Call of Duty, waarvan het eerste deel in 2003 verscheen. In de eerste uitgaven en uitbreidingen speelde het spel zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het werd een van de grootste game-franchises ooit.

Game-uitgever Activision Blizzard zegt dat er ruim een half miljard exemplaren in de populaire serie zijn verkocht. "Het zijn immense aantallen", zegt Verschoor. "De serie is al zo oud en jaarlijks komt er een nieuwe titel uit. Er zijn maar een paar games waarbij dat kan."

Nadat Zampella en zijn collega West door moederonderneming Activision Blizzard waren ontslagen, richtten zij in 2010 Respawn Entertainment op en brachten ze spellen uit als Titanfall en Star Wars Jedi: Fallen Order.

Concurrent van Call of Duty

Recenter kreeg Zampella een grote rol bij het schietspel Battlefield, wat volgens Verschoor altijd de concurrent van Call of Duty is geweest. "Mensen speelden Call of Duty of Battlefield. Het zijn twee iconische titels." Battlefield was volgens Verschoor een "fantastische serie", die het slechter ging doen.

Dat Zampella erbij werd gehaald om als een soort regisseur de strategische richting voor het spel te bepalen, was dan ook groot nieuws. "En we hebben het resultaat mogen zien", zegt Verschoor, wijzend op de game Battlefield 6 die in oktober verscheen. "De uitgave is heel goed ontvangen en wordt door miljoenen gamers gespeeld."

Respawn Entertainment zegt diepbedroefd te zijn door het overlijden van hun oprichter. Ze noemen Zampella een "gigant en legende in deze industrie". "Zijn invloed reikte veel verder dan één game of studio."

Ook gamestudio Infinity Ward heeft gereageerd op de plotselinge dood van Zampella. De studio schrijft dat de Amerikaan als een van de oprichters "altijd een speciale plek" in hun geschiedenis zal hebben. "Jouw nalatenschap, het creëren van iconisch en toekomstbestendig vertier, is onmeetbaar groot."

Queenfans zijn getrakteerd op een kerstcadeautje door de gitarist van de band. Brian May liet in zijn radioshow op Planet Rock een nummer horen dat de band nooit heeft uitgebracht. Het nummer, met de titel Not for Sale (Polar Bear), zal volgend jaar officieel worden uitgebracht.

De legendarische band nam het in 1974 op voor hun album Queen II, het tweede album van de band. Het is geschreven door May zelf, maar haalde het album niet.

Fans kenden een eerdere versie van het nummer al wel; het gaat rond in een illegale versie, een zogenoemde bootleg. Daarop is niet Queen te horen, maar de band Smile, waarin May en ook Queen-drummer Roger Taylor eind jaren 60 en begin jaren 70 speelden.

In de radio-uitzending zei May: "Sommige mensen hebben het misschien al gehoord in een bootleg-versie. Het is een nummer dat ver teruggaat, maar voor zover ik weet, heeft nog nooit iemand deze versie gehoord." De Queen-gitarist is benieuwd is wat fans ervan vinden en hij wenste ze een mooie Kerst toe.

Bootleg op YouTube

Het nummer zal in de loop van 2026 worden uitgebracht als onderdeel van een nieuwe versie van het album Queen II, maar inmiddels is er al een bootleg-versie van te beluisteren op YouTube.

Queen, met frontman Freddie Mercury, was een van succesvolste bands ooit. In 23 jaar bracht de band vijftien studioalbums uit. Meerdere albums bereikten in Nederland de eerste plek op de albumlijsten. De gloriejaren van Queen eindigden met het overlijden van Mercury aan de gevolgen van aids in 1991.

De band bracht toen nog een keer hun grootste hit Bohemian Rhapsody uit, geschreven door Mercury. Het was hun laatste grote succes. Het nummer stond in veel landen, ook in Nederland, opnieuw op de eerste plaats van de hitparades. Op die plek staat het nummer hier ook meestal ieder jaar in de Top 2000.

Na twintig jaar verdwijnt volgend jaar stap voor stap het populaire betalingssysteem iDeal. De naam van de manier om online af te rekenen en geld over te maken, verandert in Wero. Dat is de Europese variant van iDeal dat door Nederlandse banken werd bedacht.

Voor iedereen die nu met iDeal betaalt, verandert er helemaal niets, benadrukt Amos Kater van iDeal-eigenaar Currence. Trap dus ook niet in oplichtingstrucs, waarschuwt hij: "Er komen vast allemaal valse e-mails en berichten waarin oplichters zeggen dat je je gegevens voor Wero moet veranderen. Doe dat niet, want je blijft gewoon betalen met de app van de bank, net zoals je dat met iDeal doet."

De Nederlandse banken lanceerden iDeal in 2005. Tot die tijd kwam het online kopen maar langzaam van de grond, omdat elke bank een eigen manier had ontwikkeld om op internet iets af te rekenen. Met iDeal hoefden winkels nog maar één betaalmanier op hun website aan te bieden.

Europese uitrol

Het Nederlandse succes leidde anderhalf jaar geleden tot de oprichting van een nieuw bedrijf, waarin de Nederlandse banken met die uit België, Frankrijk, Duitsland en Luxemburg een Europese variant van iDeal maakten. Omdat de naam iDeal niet in elk land een even gelukkige associatie had, werd gekozen voor een nieuwe naam: Wero, een samenvoeging van 'We Euro'.

Nu banken in Duitsland, België en Frankrijk het afgelopen jaar Wero hebben uitgerold, verandert komend jaar in Nederland de vertrouwde naam iDeal langzaam in Wero. "Bij webwinkels zie je vanaf januari een nieuw logo met iDeal/Wero. Meer dan dat is het niet", legt Kater de verandering uit. "Met dit nieuwe logo willen we duidelijk maken dat iDeal en Wero bij elkaar horen. En dat je het vertrouwen in iDeal ook in Wero kunt hebben."

Later in het jaar wordt stap voor stap getest of het systeem van Wero foutloos werkt bij onlinebetalingen. Eind volgend jaar stappen de eerste webwinkels dan over naar het technische systeem van Wero. Kater: "In 2027 wordt iDeal dan helemaal uitgefaseerd."

Niet geleverd, geen betaling

Webwinkels krijgen er met Wero een grote groep extra klanten bij. Met iDeal kunnen alleen Nederlandse consumenten afrekenen. Met Wero komen daar met dezelfde betaalknop ook Belgische, Duitse en Franse klanten bij. Luxemburg volgt binnenkort en er lopen ook gesprekken met Oostenrijkse banken. "De ambitie is elk land in Europa", zegt Kater.

Consumenten die elders in Europa iets willen aanschaffen, hoeven dan ook niet een creditkaart, PayPal of andere betaalmanier te gebruiken. En niet alleen op internet, zegt Kater: "Als je bijvoorbeeld je elektrische auto in het buitenland wilt opladen, kun je straks ook met Wero via je eigen bankapp betalen."

Daarnaast wordt iDeal uitgebreid met enkele nieuwe functies. Het belangrijkste is een aankoopbescherming: "Als een product niet geleverd wordt, moet je nu je recht halen bij de webwinkel. Met Wero kan dat straks via je bank, net zoals dat kan met een aankoop via een creditkaart. Of je kunt instellen dat het geld pas van je rekening wordt afgeschreven als het product geleverd wordt."

Ook wordt het mogelijk om abonnementen automatisch te betalen via Wero, als alternatief voor automatische incasso. "Die functie kan ook voor winkels, verenigingen en goede doelen erg interessant zijn", meent Kater.

Alternatief voor bigtech

De Consumentenbond noemt de overgang van iDeal naar Wero "veelbelovend", vooral omdat het een goede vervanger kan zijn voor betaaldiensten van grote Amerikaanse bedrijven.

Voor webwinkels blijft de prijs om Wero aan te bieden tot eind 2028 gelijk aan die van iDeal, belooft Currence. Belangenorganisatie Thuiswinkel.org zegt dat er bij winkeliers wel zorgen leven over wat er daarna met de kosten voor de betaaloptie gebeurt. "We blijven hierover met Currence in gesprek", zegt een woordvoerder.

In Europa heeft ongeveer elk land eigen systemen voor identificatie en online betalen. Amerikaanse concurrenten als Mastercard, Visa, PayPal en Apple Pay geven Europeanen de mogelijkheid om overal op dezelfde manier af te rekenen.

Europa vreest dat het uitschakelen van de systemen van bijvoorbeeld Mastercard en Visa ingezet kan worden om het continent onder politieke druk te zetten. De Europese banken vinden dat Wero het Europese alternatief hiervoor moet worden.

Een Rotterdamse postbode heeft dit jaar 25 marathons gelopen om aandacht te vragen voor de groeiende armoede. Ahmed Abdillahi deed dat omdat hij steeds meer armoede ziet in zijn stad.

Het idee ontstond begin dit jaar tijdens zijn werk. Hij zag in de Rotterdamse buurten waar hij post bezorgt meer buitenslapers en meer mensen die moeite hebben om rond te komen. "Ik fiets van Zuid naar Oost, langs Kralingen. Op plekken waar vroeger niemand buiten sliep, zie ik nu heel veel mensen. Ik vroeg mezelf af waarmee ik de vaak nog onzichtbare armoede zichtbaarder kon maken", zegt hij tegen de regionale omroep Rijnmond.

Hij besloot daarom in 2025 25 marathons te lopen. Niet om geld in te zamelen, maar om het probleem zichtbaar te maken. Of zoals hij het zelf zegt: niet vóór iets, maar tegen wegkijken. "Dat voelde voor mij zuiverder. Laat fondsenwerving maar over aan stichtingen."

In februari rende hij zijn eerste 42,195 kilometer. "Toen was er geen weg meer terug. Ik weet nog dat ik daarna kapot was en dacht: oké, nog 24 te gaan."

Altijd gejaagd

Zijn marathons leverden veel aandacht en indirect toch geld op. "Mensen zeiden: 'Ik wil mijn kerstbonus doneren. Ken jij een stichting?' Of ik kende een alleenstaande moeder die heel erg omhoog zat. Zo ontstaat op kleine schaal iets concreets."

Sommige marathons liep hij in zijn eentje, andere waren officiële races. "Rotterdam in april, Amsterdam in oktober. Daar staan veel ogen op je gericht. Je kunt niet uitstappen. Je kunt niet verdwijnen in de menigte, terwijl ik daar juist van hou."

Hij offerde naar eigen zeggen veel op het afgelopen jaar. "Ik kon nooit meer iets leuks doen. Dat ging allemaal niet meer. Ook tijdens het werk was ik kortaf, altijd gejaagd, maar het was een opoffering voor het grotere doel."

Duizenden kilometers

In totaal liep hij, inclusief trainingen, zo'n 4500 kilometer. Afgelopen weekend liep hij zijn laatste marathon van het jaar. "De druk van het hele jaar viel van me af."

Abdillahi neemt de komende weken rust. "Ik kijk ernaar uit om straks ook gewoon weer alleen vijf kilometer te lopen." Hij is wel van plan om aandacht te blijven vragen voor onzichtbare armoede in Nederland. "Ik zal me altijd blijven inzetten voor deze onderwerpen."

Om de veiligheid van het Poolse luchtruim te waarborgen, zijn vanochtend Poolse en geallieerde vliegtuigen ingezet. Dat gebeurde na een grote Russische luchtaanval op West-Oekraïne.

Dat meldt het operationele commando van de Poolse strijdkrachten in een bericht op X. "Deze maatregelen zijn preventief van aard en hebben tot doel het luchtruim te beveiligen en te beschermen, met name in gebieden die grenzen aan bedreigde zones."

In Polen gaan vaker gevechtsvliegtuigen preventief de lucht in als Rusland een aanval uitvoert op Oekraïne. Vorige week ontmoetten de Poolse president Nawrocki en de Oekraïense president Zelensky elkaar. De twee leiders spraken over de verdediging van Oekraïne, maar ook van het Poolse luchtruim. Ook bespraken ze een ruil van Poolse MIG-29 straaljagers voor Oekraïense anti-dronetechnieken.

Drie doden en stroomuitval

Bij de Russische nachtelijke aanvallen zijn in Oekraïne zeker drie doden gevallen, melden lokale autoriteiten. In de regio Kyiv kwam een 76-jarige vrouw om toen een huis werd getroffen. Drie anderen raakte bij die aanval gewond. In West-Oekraïne werd een 72-jarige inwoner van de stad Chmelnytsky gedood. Zelensky schrijft op X dat er ook een kind van vier jaar is gedood. In totaal vielen er twaalf gewonden.

De Oekraïense energieleverancier Ukrenergo meldt dat Oekraïne te maken heeft met wijdverspreide stroomuitval vanwege de drone- en raketaanvallen van afgelopen nacht. Honderdduizenden mensen zitten daardoor zonder stroom.

De Oekraïense president Zelensky zei gisteren dat het in de aard van de Russen ligt om "een soort massale aanval tijdens Kerst uit te voeren". Hij zei dat 23 december, Kerstavond en Eerste Kerstdag een risico vormen voor zo'n aanval.

Ook vanochtend herhaalde hij dit. "Deze Russische aanval geeft een extreem duidelijk signaal over de Russische prioriteiten", schrijft hij." Hij ziet de aanval als een teken dat de Russische president Poetin de oorlog niet wil beëindigen. "Poetin kan nog niet accepteren dat hij moet stoppen met moorden. En dat betekent dat de wereld de druk niet genoeg opvoert op Rusland."

Concept-vredesplan

De nachtelijke bombardementen komen na de laatste ronde van diplomatieke gesprekken over de oorlog in Oekraïne, onder leiding van de VS in Miami. De Amerikaanse delegatie ontmoette afzonderlijk de Oekraïense en de Russische delegatie. De ontmoetingen leverden optimistische verklaringen op, maar er is geen duidelijke vooruitgang geboekt om een einde te maken aan de oorlog. Die duurt inmiddels bijna vier jaar.

De speciale gezant van de Amerikaanse president Donald Trump, Steve Witkoff, zei dat hij en zijn Oekraïense tegenhanger Roestem Oemjerov hebben gewerkt aan het "afstemmen van standpunten" over een concept-vredesplan van twintig punten dat Oekraïne deze maand heeft ingediend. Het plan is een alternatief voor een voorstel dat de VS in november presenteerde.

In het ziekenhuis in Weert is waterschade ontstaan door een grote lekkage. De stroom is daardoor deels uitgevallen. De operaties in het Sint Jans Gasthuis (SJG) zijn uitgesteld en de poli's zijn dicht.

Ook de Spoedeisende Hulp is gesloten. Ambulances worden doorgestuurd naar andere ziekenhuizen in de regio.

De verwachting is dat dit de hele dag zal duren, laat Marc Rouppe van der Voort van de Raad van Bestuur weten aan L1 Nieuws.

Bij een pomp in de technische ruimte bleek vanochtend sprake van een lekkage. Die was vlakbij de schakelkasten, waardoor een deel van de stroom uitviel. Omdat de noodstroom zich in dezelfde ruimte bevindt, kon die niet worden opgestart. Buiten is een aggregaat geplaatst voor een tijdelijke stroomvoorziening.

Afspraken afgezegd

Mensen die een afspraak hebben die niet kan doorgaan, worden benaderd door medewerkers van het ziekenhuis. Dat adviseert mensen om ook de website in de gaten te houden.

Patiënten die al in het ziekenhuis liggen, krijgen gewoon zorg, benadrukt de woordvoerder.

De 56-jarige vrouw die gisteravond met haar auto inreed op publiek van een lichtjesparade in Nunspeet ligt nog in het ziekenhuis. Ze is daar gisteravond opgenomen, meldt een woordvoerder van de politie.

Wat de vrouw mankeert, is niet bekend, maar "de medische zorg heeft voorrang op het verloop van het onderzoek", aldus de woordvoerder.

Bij het ongeluk raakten negen mensen gewond, van wie drie zwaargewond. Over de medische situatie van de slachtoffers doet de politie verder geen mededelingen.

Mogelijk onwel

De politie liet gisteren al weten dat er geen sprake lijkt van opzet. De exacte toedracht van de aanrijding wordt nog onderzocht. De bestuurder is nog niet verhoord.

Burgemeester Blom van Nunspeet zei gisteren dat het incident hoogstwaarschijnlijk een noodlottig ongeval was en dat de bestuurder, zelf een inwoner van Nunspeet, mogelijk onwel is geworden.

De vrouw werd na het ongeval aangehouden. Dat is gebruikelijk bij ernstige ongevallen.

Slachtofferhulp

Omroep Gelderland meldt dat dertig mensen na het ongeluk begeleiding van Slachtofferhulp hebben gekregen in een opvang in Nunspeet. Onder hen waren vijf of zes kinderen. De komende dagen krijgen zij nog verdere ondersteuning.

Vanmiddag is er nog een bijeenkomst in de kantine van een lokale voetbalvereniging. Leden van voetbalvereniging VV Hulshorst waren betrokken bij het ongeluk. "Niemand hoeft hier alleen doorheen te gaan", schrijft de club.

Chemiebedrijf 3M gaat ondernemers rondom de Westerschelde betalen voor schade die zij hebben geleden door pfas in het water. Dat meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer.

Het ministerie heeft niet gemeld hoeveel geld er wordt uitgekeerd vanwege de vervuilende stoffen en welke ondernemers betaald krijgen. Het ministerie spreekt zelf niet van een schadevergoeding, maar van 'goodwill'. Latere schadevergoedingen zijn daarmee niet uitgesloten.

In 2021 kwam aan het licht dat de chemische fabriek in Zwijndrecht jarenlang afvalstoffen in de Schelde had geloosd met een hogere concentratie pfas dan toegestaan. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelde het bedrijf in 2023 aansprakelijk voor de pfas-schade in de Westerschelde, de monding van de Schelde-rivier.

Wat is pfas?

Pfas is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Poly- en perfluoralkylstoffen (pfas) zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu. Ze worden gebruikt in bijvoorbeeld blusschuim, waterafstotende kleding en koekenpannen. De stoffen kunnen zich ophopen in het lichaam en de werking van het immuunsysteem verminderen.

Een aantal types is bij langdurige blootstelling kankerverwekkend.

Bijvoorbeeld vissers lijden financiële schade, omdat vissen of schaaldieren door de vervuiling slechter groeien en niet meer veilig te eten zijn. De Nederlandse Vissersbond wil dat 3M een schadevergoeding betaalt aan garnalenvissers die al jaren niet meer op de Westerschelde mogen vissen, schrijft Omroep Zeeland.

Een rechtbank in Ecuador heeft elf militairen tot celstraffen van meer dan 34 jaar veroordeeld voor het ontvoeren van vier jongens. Ook moeten ze bijna 8500 euro aan de families van de jongens betalen en in het openbaar om vergeving vragen.

Vijf militairen kregen een celstraf van 2,5 jaar voor medeplichtigheid aan de ontvoering.

Ismael en Josué Arroyo en hun vrienden Saúl Arboleda en Steven Medina waren tussen de 11 en 15 jaar oud toen ze werden ontvoerd. Hun families in de stad Guayaquil gaven hen op 8 december vorig jaar op als vermist, nadat ze niet thuis waren gekomen van een partijtje voetbal op straat.

Een paar weken later werden hun verkoolde lichamen gevonden in de buurt van een luchtmachtbasis.

Meegenomen door militairen

Lokale journalisten ontdekten op beelden van beveiligingscamera's dat de jongens door militairen waren meegenomen in een pick-uptruck. Op dat beeld was ook te zien dat een militair een van de jongens op zijn hoofd sloeg. Het OM gelastte daarna de aanhouding van zestien militairen.

Het leger gaf toe dat de jongens door een patrouille waren meegenomen. In Ecuador was op dat moment de noodtoestand van kracht in verband met de strijd tegen de drugscriminaliteit. President Noboa had het leger opdracht gegeven om te patrouilleren.

Volgens het leger was op de bewuste avond een patrouille op een melding van een beroving afgegaan. Ze arresteerden de jongens, mishandelden hen en zouden hen dertig kilometer buiten de stad naakt hebben achtergelaten, in de buurt van de luchtmachtbasis in een gebied dat als gevaarlijk bekendstaat

De militairen zeggen dat een drugsbende verantwoordelijk is voor hun dood.

Verdenking van moord

Mogelijk moeten de militairen volgend jaar opnieuw voor de rechtbank verschijnen, dan voor de aanklacht van moord op de jongens.

De rechtbank bepaalde ook dat het leger de verantwoordelijkheid van de staat en het leger in deze zaak moet erkennen.

Ook moet op de luchtmachtbasis een plaquette worden geplaatst waarop de jongens worden herinnerd.

Het Amerikaanse leger heeft een boot die drugs zou vervoeren, aangevallen in de Stille Oceaan. Daarbij is een dode gevallen.

Het Amerikaanse Zuidelijk Commando meldt op X dat in internationale wateren een "dodelijke kinetische aanval" is uitgevoerd op het vaartuig dat werd bestuurd door "terroristische organisaties". In het bericht op X is te zien hoe de boot onder vuur wordt genomen en in brand vliegt.

De regering-Trump noemt drugscriminelen een directe bedreiging voor de Amerikaanse veiligheid. Ook beschuldigt hij de Venezolaanse leider Maduro ervan leiding te geven aan een drugskartel. Er staat een premie van 50 miljoen dollar op zijn hoofd en het Cartel de los Soles staat in de VS op de lijst met terroristische organisaties.

Opdracht van Hegseth

De Amerikaanse marine heeft de afgelopen maanden in het Caribisch gebied en op de Stille Oceaan meermaals snelle boten vernietigd. Die vervoerden drugs, zegt de VS, maar bewijs daarvoor is er niet.

Het Zuidelijk legercommando meldt dat de aanval van vannacht is uitgevoerd in opdracht van de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth.

Hegseth kreeg onlangs kritiek vanwege de dodelijke aanvallen op de vermeende drugsboten. The Washington Post schreef dat hij in september bevel had gegeven om iedereen op zo'n boot te doden. Daarop werden de overlevenden, die zich na de eerste aanval vastklampten aan de wrakstukken, bij een tweede aanval gedood.

Wraakgevoelens

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bespreekt vandaag naar verwachting de spanningen tussen de VS en Venezuela. Het Zuid-Amerikaanse land heeft de zitting aangevraagd vanwege de Amerikaanse militaire agressie. Naast de aanvallen op de vermeende drugsboten heeft de VS ook een aantal olietankers voor de kust van Venezuela in beslag genomen.

De VS heeft een oorlogsvloot bijeengebracht voor de kust van Venezuela en bovendien dreigt Trump met een militaire operatie op Venezolaans grondgebied.

Trump zegt met de aanvallen een einde te willen maken aan de drugssmokkel naar de VS. Zijn stafchef, Susie Wiles, zei in een interview met Vanity Fair iets anders. Ze zinspeelde erop dat Trump met de aanvallen het bewind van Maduro omver wil werpen. Ook zei ze dat Trump wordt gedreven door wraakgevoelens tegen politieke tegenstanders.

Elisabeth en Marco trekken deze week het land in om mensen te spreken die in 2025 iets bijzonders maakten of meemaakten. Vandaag: het jaar van cabaretier, mediapersoon van het jaar en hoofdpiet Niels van der Laan.

We ontmoeten Van der Laan in het DeLaMar-theater in Amsterdam waar hij komend jaar met zijn kompaan Jeroen Woe op de planken staat. Hij blikt in deze podcast terug op een druk en soms 'grimmig' jaar, mede door de doodsbedreigingen aan zijn adres rondom zijn werk als hoofdpiet in het Sinterklaasjournaal.

Elisabeth vraagt ook scherp door op de ambities van Niels van der Laan: "Ik hoor dat jij graag wil dat ik stop met mijn werk."

Welk cijfer geeft hij zijn jaar dan? Na een ingewikkelde rekenkundige exercitie komt er een specifiek getal uit dat veel zegt over hoe hij in het leven staat.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie, montage, redactie: Elisabeth Steinz en Marco Geijtenbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Goedemorgen! Er staat een bijeenkomst gepland in de VN-Veiligheidsraad over de hoog opgelopen spanningen tussen de VS en Venezuela. Verder is het de laatste dag dat Friezen kunnen stemmen over tweetalige verkeersborden.

Eerst het weer: vandaag blijft het overal droog, maar er is veel bewolking. Enkel in het zuiden kan even de zon doorbreken. De temperatuur loopt op naar 4 tot 6 graden, maar de matige oostenwind maakt het voor het gevoel kouder.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In Nunspeet is met verslagenheid gereageerd op het tragische ongeluk maandagavond bij de lichtjesparade. Veel mensen hebben het zien gebeuren en zijn "zeer aangedaan". Dat zei burgemeester Céline Blom bij een welzijnscentrum waar omstanders terechtkunnen voor slachtofferhulp.

"Het was heel beklemmend", aldus Blom, die benadrukt dat de impact van het ongeluk groot is. Volgens de politie lijkt het een ongeluk, maar de exacte toedracht wordt nog onderzocht.

Een 56-jarige vrouw uit het dorp reed in op een groep mensen die op een lichtjestour stond te wachten. Negen mensen raakten gewond, van wie drie ernstig. De bestuurster raakte lichtgewond en is aangehouden.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Drie paarden ontsnapten maandagochtend uit de Koninklijke Stallen in Den Haag. De dieren galoppeerden door de Paleistuin. Uiteindelijk hebben medewerkers van de marechaussee de paarden gevangen.

Fijne dag!

De regering-Trump moet ervoor zorgen dat een groep van 137 uitgezette Venezolanen kan terugkeren naar de Verenigde Staten. Dat heeft een Amerikaanse districtsrechter bepaald.

De vermeende bendeleden werden in maart naar de beruchte CECOT-gevangenis in El Salvador gestuurd, een gevangenis waar gevangenen onder barre omstandigheden worden vastgehouden. Het Amerikaanse persbureau Bloomberg constateerde al eerder dat 90 procent van die vermeende criminelen geen strafblad had.

De districtsrechter stelt nu dat de groep mannen het recht heeft om in de Verenigde Staten hun uitzetting voor de rechter aan te vechten op grond van de Alien Enemies Act uit 1798. Dat is dezelfde wet die Trump gebruikte om de groep Venezolanen uit te zetten.

Geen eerlijk proces

De Alien Enemies Act is een oorlogswet die dit jaar door president Trump van stal werd gehaald en slechts drie keer eerder werd gebruikt. De wet is bedoeld om de nationale veiligheid te beschermen en kan worden ingezet in geval van oorlog of dreigende invasie.

Het geeft de Amerikaanse president de bevoegdheid om vreemdelingen uit landen die in oorlog zijn met de VS het land uit te zetten of op te sluiten.

De rechter oordeelt nu dat de mannen geen eerlijk proces hebben gekregen. Ze werden vooraf niet voldoende op de hoogte gesteld en hadden niet de mogelijkheid om de reden van hun deportatie aan te vechten.

De regering van Trump moet binnen twee weken met een plan komen voor hun terugkeer, oordeelde de rechter.

VS-correspondent Sjoerd den Daas sprak eerder met de familie van een man die vanuit de VS naar de beruchte gevangenis in El Salvador werd gedeporteerd. In deze video vertelt Nelson Suárez-Trejo het verhaal van zijn broer:

De vogelwereld in Nieuw-Zeeland is in de ban van de komst van een bijzonder kuiken in natuurreservaat Zealandia. Een zeldzaam takahe-paar waarvan werd gedacht dat het onvruchtbaar was, heeft een kuiken uitgebroed.

"Ik was compleet verbijsterd," vertelt Jo Ledington, manager conservatie van Zealandia aan de Britse krant The Guardian. "Het is een wonder, we hadden het totaal niet verwacht."

Om de veiligheid van het vogeltje te garanderen werd de komst van het bijzondere kuiken strikt geheim gehouden. The Guardian mocht onlangs een kijkje nemen in het ecologische natuurgebied nabij de Nieuw-Zeelandse hoofdstad Wellington.

Kraanvogelachtige

De takahe hoort bij de familie van kleine en middelgrote loopvogels die op de grond leven. Het is een kraanvogelachtige die behoort tot de langst levende soort van de rallen. Ze broeden slechts één keer per jaar en inmiddels heeft een speciaal programma voor bedreigde diersoorten in Nieuw-Zeeland de populatie weten op te bouwen naar zo'n 500.

Ooit kwam de takahe veel voor op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland. Lang dacht men dat de bijzondere vogel was uitgestorven, totdat die in 1948 werden herontdekt. In 2023 werd een nieuwe populatie van de soort vrijgelaten in het wild. Achttien takahe trokken toen de natuur van het Zuidereiland weer in.

Het personeel in Zealandia vermoedde dat Bendigo, de mannelijke takahē, vruchtbaarheidsproblemen had, omdat hij bij twee andere partners geen nakomelingen wist voort te brengen. Nietsvermoedend hadden ze de hoop al opgegeven, totdat het team in november van dit jaar merkte dat zijn nieuwste partner, Waitaa, niet meer kwam opdagen voor voedsel. Daardoor dachten ze al dat het dier aan het broeden was.

Volgens Ledington van Zealandia maakt het kleine kuiken het goed. Het geslacht is nog niet bekendgemaakt. Het vogelgezin leeft nu in een afgesloten deel van het reservaat. In maart zal het kuiken worden geringd en gevaccineerd en ook een naam krijgen.

Wonderwater

Het is niet voor het eerst dat in het Zealandia-natuurreservaat een takahe-paar een kuiken krijgt. In 2018 dacht het personeel bij een ander paar ook al dat het geen kuikens meer kon krijgen, omdat ze de broedleeftijd waren gepasseerd,. Toch kwam ook daar plotseling een takahe-kuiken tevoorschijn.

Op de vraag van The Guardian of er iets bijzonders in het water zit in het natuurreservaat, antwoordt Ledington lachend: "Zealandia is een heel bijzondere plek, dus ja, misschien wel."

Vogelkenner Arjan Dwarshuis:

"Dit paar kon geen jongen krijgen en opeens kregen ze wel een jong. Dat is ook weer iets wonderbaarlijks dat vogels kunnen. Je hebt eenden die van geslacht veranderen als ze wat ouder worden, je hebt vogels die voor de ene helft mannelijk zijn en voor de andere van het vrouwelijk geslacht. Dus vogels kunnen soms gekke dingen doen en dat bewijst dit takahe-paar maar weer.

Heel veel wat we vroeger bij biologie leerden op school is al ontkracht. Bijvoorbeeld dat twee verschillende soorten die paren een jong krijgen dat onvruchtbaar is. Dat klopt niet. En zo laat de natuur, en vogels zeker, ons keer op keer versteld staan.

En weet je wat extra mooi is? Zo'n verhaal rond Kerst. Het is een beetje een Jezus-verhaal, maar dan onder de vogels. Ik word daar wel blij van in deze donkere sombere dagen."

De politie heeft iemand aangehouden in verband met de dood van een persoon in Zaltbommel. In de nacht van maandag op dinsdag trof de politie een lichaam aan in een woning in Zaltbommel.

"Hulp mocht helaas niet meer baten", zegt een woordvoerder van de politie. Die kan nog geen uitspraken doen over de dood van het slachtoffer. Ook de identiteit van zowel het slachtoffer als de aangehouden persoon is niet bekendgemaakt.

Volgens een lokale journalist ter plaatse gaat het om een dode vrouw en is er een man aangehouden.

In Nunspeet is met verslagenheid gereageerd op de tragische aanrijding bij de lichtjesparade van afgelopen avond. Waarschijnlijk is het een ongeluk; de politie had al laten weten dat er geen sprake lijkt van opzet.

Veel mensen hebben het zien gebeuren en zijn "zeer aangedaan", zei burgemeester Céline Blom bij een welzijnscentrum waar omstanders terechtkunnen voor slachtofferhulp. "Het was heel beklemmend", aldus Blom, die benadrukt dat de impact van het ongeluk groot is.

Maandagavond reed een 56-jarige vrouw uit het dorp in op een groep mensen die op een lichtjesoptocht stond te wachten. Negen mensen raakten gewond, van wie drie zwaargewond. De bestuurder van de auto is lichtgewond en werd aangehouden.

De hulpdiensten rukten massaal uit. Er werden onder meer meerdere traumahelikopters opgeroepen. De politie onderzoekt de exacte toedracht van de aanrijding.

Burgemeester Blom zei tegen persbureau ANP dat het hoogstwaarschijnlijk een noodlottig ongeval was en dat de bestuurder mogelijk onwel is geworden.

'Onwerkelijk'

"Het is duidelijk dat deze schokkende gebeurtenis door veel mensen live is gezien", zegt een politiewoordvoerder. Veel mensen stonden op het moment van het ongeluk te wachten op de lichtjesparade die voorbij zou komen. Op dat moment waren er veel ouders met kinderen.

Omroep Gelderland sprak met een omstander die met zijn vrouw en kinderen aanwezig was. "Het leken wel Apeldoorn-taferelen, je zag ze vliegen. Het ging zo snel. Ik zag mensen liggen en schreeuwen. Zoveel paniek, het was heel naar." Zijn vrouw verleende eerste hulp, terwijl hij bij zijn kinderen van 8, 6 en 4 jaar bleef. "Zij zeggen ook dat ze mensen zagen vliegen."

Een vrouw die met haar dochtertje achterop langs fietste toen het ongeluk net gebeurd was, noemt het "onwerkelijk". Tegen De Gelderlander vertelt ze hoe ze "thuis op de bank bleef bidden voor de mensen die dit hebben meegemaakt. Mijn benen bleven maar trillen."

Op beelden van na het incident is te zien dat een zwaar beschadigde grijze auto stilstaat in een weiland:

Sinds begin dit jaar gaat de aardappelprijs keihard onderuit, zelfs richting het nulpunt. Dat betekent dat telers moeten interen op hun reserves, staat in een rapport van ABN Amro.

Vorig jaar ging het juist goed met de aardappelprijs. Veel boeren teelden daarom dit jaar extra veel aardappels, maar de vraag nam juist af. Door de inflatie hadden vooral fastfoodketens minder bezoekers en die kochten daarom minder aardappels in voor friet. Daardoor zaten veel aardappeltelers opeens met een te grote voorraad.

Door het goede weer was er ook een goede oogst en raakten de koelhuizen nog voller.

Contractprijzen

De dalende prijs brengt aardappeltelers niet direct in de financiële malaise. "Akkerbouwers hebben afgelopen drie jaar heel goeie jaren gehad", vertelt analist Jelmer Schreurs van ABN AMRO. "De reserves zijn goed, want ze houden ook altijd rekening met slechte jaren. We verwachten dat ze niet meteen omvallen, maar als het volgend jaar weer zo tegenvalt, wordt het een ander verhaal."

Dat de telers ook niet direct in de problemen komen, komt doordat de meeste telers voor het grootste deel contractprijzen hebben. Gemiddeld wordt zo'n 80 procent van de aardappelafzet verkocht via contracten. De prijzen zijn daarbij al voor het planten afgesproken. De rest wordt verkocht op de vrije markt en die prijs is dus hard gedaald.

De verwachting is dat de aardappeltelers volgend jaar deels overstappen op andere gewassen, want daar hopen ze meer mee te verdienen. "Een deel gaat verplaatsen van aardappel naar uien en koolgewassen. We verwachten dat dat aanbod verschuift en de prijzen daar gedrukt gaan worden", vertelt Schreurs.

Zes mannen zijn in het Verenigd Koninkrijk aangeklaagd omdat ze een vrouw dertien jaar lang seksueel hebben misbruikt. Een van de verdachten is de ex-man van het slachtoffer. Het gaat om meer dan 60 aanklachten, meldt de Britse politie.

Het jarenlange misbruik vond volgens de politie plaats tussen 2010 en 2023. Volgens de politie heeft de 49-jarige Philip Young zijn ex-vrouw Joanna meermaals gedrogeerd met als doel om haar seksueel te misbruiken of te laten misbruiken.

Young is aangeklaagd voor 56 misdrijven, waaronder verkrachting, het in bezit hebben van kinderporno en voyeurisme.

Uit de anonimiteit

Het 48-jarige slachtoffer heeft besloten om niet anoniem te blijven en de politie verzocht om haar identiteit bekend te maken. Zij wordt in het proces bijgestaan door onder meer speciaal opgeleide agenten, meldt de Britse politie.

"Dit is een belangrijke ontwikkeling in een complex en omvangrijk onderzoek", zegt politierechercheur Smith van het graafschap Wiltshire.

Borgtocht

De vijf andere mannen, in de leeftijd van tussen 37 en 61 jaar, zijn aangeklaagd voor onder meer verkrachting, aanranding en seksueel misbruik. Zij zijn op borgtocht vrijgelaten.

Alle zes verdachten moeten morgen voor de rechtbank in Swindon verschijnen.

Zaak-Pelicot

De zaak lijkt sterk op die van Gisèle Pelicot. De Française werd jarenlang verkracht door haar toenmalige echtgenoot en anderen nadat hij haar had gedrogeerd. In deze zaak werden vorig jaar vijftig verdachten veroordeeld tot celstraf, onder wie haar ex-man.

Koffiecapsules, leeg of niet, mogen vanaf 1 januari in de pmd-afvalbak. Ook lege spuitbussen, bijvoorbeeld van deodorant of haarlak, zijn vanaf 2026 geen restafval meer. Dat heeft producentenorganisatie Verpact bekendgemaakt.

De nieuwe landelijke richtlijnen moeten het makkelijker maken afval te scheiden en te recyclen. Ook deels uit plastic of metaal gemaakte verpakkingen mogen huishoudens voortaan apart als pmd (plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drinkpakken) inzamelen. Denk aan soepzakken, vleeswarenverpakkingen of broodzakken die deels van plastic zijn.

Verpact heeft een lijst van wat straks wel of niet onder pmd-afval valt. De richtlijnen zijn opgesteld samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Afval- en Reinigingsdiensten (NVRD).

Afval scheiden voor of na inzameling

De inzet is om zoveel mogelijk grondstoffen terug te winnen. Hoe leger verpakkingen worden ingezameld, hoe beter recycling mogelijk is. In zo'n 15 procent van de gemeentes mogen huishoudens pmd in de restafvalbak gooien. Het wordt daar vervolgens opgehaald en machinaal gescheiden. In de rest van de gemeentes zijn burgers zelf verantwoordelijk voor het scheiden van pmd-afval.

De lijst met recyclebaar afval wordt vaker aangepast. Zo mogen koffiepads en theezakjes sinds begin 2023 in de gft-bak. De producenten hadden stapsgewijs de schadelijke stoffen uit deze verpakkingen gehaald.

De overheid heeft als doelstelling dat Nederland in 2050 circulair is. Een tussendoel is dat in 2030 het gebruik van primaire grondstoffen moet zijn gehalveerd.