NOS Nieuws - Algemeen

Een grote brand heeft in de nacht van dinsdag op woensdag een bedrijfsgebouw in Swifterbant in de as gelegd. In het pand stonden mini-trekkers opgeslagen. De brand is inmiddels onder controle.

Het vuur aan De Maalstroom werd even na 01.30 uur ontdekt. Bij de brand kwam veel rook vrij, schrijft Omroep Flevoland. De rookwolken trokken vooral langs Swifterbant, waardoor er weinig overlast was voor inwoners.

In de omgeving van het gebouw zijn verbrandingsresten neergekomen. Het gaat volgens de brandweer om ongevaarlijk materiaal, dat bij het restafval gegooid kan worden.

Er raakte niemand gewond. Over de oorzaak van de brand is niets bekend.

Onderhandelaars van het Europees Parlement en de EU-lidstaten zijn het vannacht eens geworden over een nieuwe Europese klimaatwet. Daarin wordt vastgelegd dat de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal is.

Om dat doel te bereiken is het de bedoeling dat in 2030 de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 met 55 procent is afgenomen ten opzichte van 1990. De oude ambitie was een reductie van 40 procent. Het Europees Parlement wilde eigenlijk een afname van 60 procent, omdat anders de aarde toch te veel zou opwarmen.

'55 procent is genoeg'

Maar Eurocommissaris Frans Timmermans, die over de aanpak van klimaatverandering gaat, noemde zo'n aanscherping onverstandig en niet haalbaar. "We hebben een heel uitvoerige analyse gedaan en onze conclusie is dat die 55 procent genoeg is om de doelstelling te halen", zei hij in oktober al tegen de NOS.

De deal die de EU vanochtend vroeg bereikte, noemt Timmermans ambitieus. "De klimaatwet zal de maatstaf zijn voor al ons beleid de komende dertig jaar. De wet zal het groene herstel van Europa bepalen en een duurzame overgang garanderen die sociaal verantwoord is."

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout, die graag een CO2-reductie van 60 procent had gezien, reageert minder uitgelaten. "Een stap, maar geen grootse doorbraak", noemt hij de overeenkomst op Twitter.

Een recordaantal mensen is vorig jaar naar het College voor de Rechten van de Mens gestapt, omdat ze zich slachtoffer voelden van racisme of discriminatie. Dat staat in de Monitor Discriminatiezaken die het college elk jaar uitbrengt.

Meldingen over racisme hadden bijvoorbeeld te maken met de kinderopvangtoeslagaffaire bij de Belastingdienst, zei voorzitter Adriana van Dooijeweert in het NOS Radio 1 Journaal. "We kregen veel vragen en verzoeken, maar ook een klacht van iemand die continu gecontroleerd wordt, vernederend behandeld wordt aan de telefoon, en zegt: 'Dat heeft er echt mee te maken dat ik niet in Nederland geboren ben'."

Van Dooijeweert denkt dat de opkomst van de Black Lives Matter-beweging effect had op het aantal meldingen dat binnenkwam. "Dat is voor ons aanleiding geweest om het project institutioneel racisme te beginnen, om beter te onderzoeken hoe dit in Nederland zit. Overheden hebben de verplichting om te zorgen dat racisme wordt voorkomen en bestreden. Het project is ook bedoeld om naar overheden toe duidelijker te zijn over wat die verplichting inhoudt."

Wagentje of mandje

In het afgelopen coronajaar gingen de meeste vragen en meldingen over rechten van mensen met een beperking. "Bijvoorbeeld over winkels die slecht toegankelijk zijn, doordat mensen met een beperking een wagentje of mandje moeten meenemen, wat ze soms helemaal niet kunnen."

Ook waren er vragen van mensen met een medische beperking die niet in staat zijn een mondkapje te dragen en daar onaangename en discriminerende opmerkingen over kregen.

De wereldwijde tekorten aan computerchips zorgen ervoor dat chipmachinefabrikant ASML toptijden beleeft. Het afgelopen kwartaal werd er 4,4 miljard euro omgezet, bijna twee keer zoveel als in dezelfde periode vorig jaar. Toen werd er 2,4 miljard euro omzet gedraaid.

"Je zag een verandering begin dit jaar", zegt de hoogste baas Peter Wennink. "Er kwam een aanzienlijke spurt in de vraag naar chips. Klanten waaraan wij leveren hebben er alles aan gedaan om hun productie te verhogen."

ASML is verreweg de grootste leverancier van machines die chips maken ter wereld. Niet alleen kwamen er meer bestellingen voor chipmachines binnen, ook vroegen klanten om een software-upgrade van hun bestaande machines. Ze kunnen dan met die machines de productie verhogen, maar voor die software moet worden betaald. "En daar zit een goede marge op", zegt Wennink.

Hoogste beurswaarde

Grote chipfabrikanten houden er rekening mee dat de chiptekorten tot in 2022 kunnen aanhouden. Door de coronapandemie is het productieproces verstoord en de vraag naar chips is in verschillende industrieën zoals de auto-industrie groot. Ook de wereldwijde uitrol van het communicatienetwerk 5G leidt tot meer vraag naar chips. ASML rekent voor het hele jaar op een groei van de omzet met 30 procent.

Op de beurs is het bedrijf uit Veldhoven snel in waarde gestegen. Het is ruim 210 miljard euro waard en daarmee met afstand het waardevolste Nederlandse bedrijf met een beursnotering. Dit jaar is de waarde al bijna 30 procent toegenomen.

Goedemorgen! Nederland begint vandaag met de inentingen met het coronavaccin van Janssen en de rechter in Zuid-Korea doet uitspraak in de zaak rond de zogenoemde 'troostmeisjes'.

Er trekken wolkenvelden over het land, maar tussendoor schijnt ook de zon af en toe. Met een stevige noordenwind wordt frisse lucht aangevoerd: het wordt 10 graden op de Wadden tot lokaal nog 16 graden in Limburg.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Biden hoopt dat de veroordeling van de voormalige politieman Derek Chauvin voor de dood van George Floyd "een grote stap is in de strijd tegen het systematische racisme in de VS". Een jury heeft Chauvin schuldig bevonden aan de dood van de zwarte Amerikaan.

De oud-politieman drukte in mei vorig jaar minutenlang zijn knie op de nek van de gearresteerde Floyd, die op straat lag in Minneapolis. Over acht weken maakt de rechter de strafmaat bekend.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Naar aanleiding van de zaak-Floyd speelt in de Verenigde Staten een breder debat over de rol van de politie. In Minneapolis, de stad waarin Floyd werd gedood, laait die discussie nu hevig op. Burgerbeweging The New Black Panther Nation heeft inmiddels de rol van de politie overgenomen. Ze patrouilleren bewapend door de straten, maar delen ook voedselpakketten uit en proberen jongeren uit de problemen te houden.

NOS-correspondent Marieke de Vries sprak zwarte inwoners van Minneapolis over de protesten en hoe het verder moet met de rol van de politie:

Fijne dag!

Als het aan het team van Aleksej Navalny ligt, worden het de grootste protesten sinds de Russische Revolutie in 1917. Op de dag dat president Poetin zijn jaarlijkse toespraak in het parlement houdt, hopen zij in verschillende Russische steden honderdduizenden mensen op de been te krijgen om vanavond tegen hem te demonstreren.

"Of het echt zo massaal wordt, is de vraag", zegt correspondent Iris de Graaf vanuit Moskou. Hoewel honderdduizenden Russen via sociale media hebben aangegeven de demonstraties te steunen, gaan naar verwachting veel minder mensen ook daadwerkelijk de straat op. "Voor de demonstraties is geen toestemming, en dus loopt iedereen die eraan deelneemt een aanzienlijk risico om opgepakt te worden en voor langere tijd vast te zitten.

Hongerstaking

Aanleiding voor het protest is de gezondheidstoestand van Navalny, die na drie weken hongerstaking in een Russisch strafkamp afgelopen weekend in kritieke toestand werd overgebracht naar de ziekenboeg in een ander kamp. Artsen daar noemen zijn toestand "bevredigend", maar zijn eigen medische team is het daar niet mee eens. "Navalny kan elk moment doodgaan", concludeerde zijn arts afgelopen weekend op basis van een bloedonderzoek.

In augustus vorig jaar was de toestand van Navalny ook al kritiek, nadat hij vergiftigd werd door de Russische geheime dienst. Bekijk in de tijdlijn hieronder wat er sindsdien gebeurde:

"Er is geen tijd te verliezen. De toestand van Navalny is kritiek", denkt de Russische Dmitry Belousov. Hij werkte lange tijd als journalist en eindredacteur bij de Russische staatstelevisie, maar vluchtte twee jaar geleden naar Nederland en ontpopte zich tot fel criticus van president Poetin.

Zelf gaat Belousov de straat op in Amsterdam, waar ook een demonstratie is gepland. "Ik wil daarmee geen boodschap geven aan de Russische regering", benadrukt hij, "want dat zou voor mij gelijkstaan aan onderhandelen met terroristen. Maar ik wil wel van hieruit mijn steun betuigen aan alle Russen die opkomen voor vrije meningsuiting."

Extremistische organisatie

Oorspronkelijk was het de bedoeling van Navalny's team om te wachten met demonstreren totdat een half miljoen mensen via sociale media zouden aangeven mee te doen. Hoewel dat aantal nog niet bereikt is, gaat de actie nu toch door. "Alleen een massale publieke vertoning kan Navalny nog redden", zeiden politieke medestanders in een video op YouTube.

De verslechterde gezondheidstoestand van hun leider is niet de enige reden waarom Navalny's team onder tijdsdruk staat. Vorige week spande het Russische OM in Moskou een rechtszaak aan, met als doel zijn organisatie te laten bestempelen als 'extremistisch'. Zowel de activiteiten van Navalny's stichting tegen corruptie als die van zijn politieke groeperingen in het hele land zouden daarmee illegaal worden. "Wie er dan nog mee geassocieerd wordt, riskeert een jarenlange celstraf", zegt correspondent Iris De Graaf.

Hoewel de hoorzitting van de rechtbank pas op 26 april gepland staat, behandelen de autoriteiten Navalny's organisatie nu al als een gevaarlijke groep. Zo werden de afgelopen dagen zeker vijf medewerkers van Navalny aangehouden en werden twee regionale kantoren van zijn organisatie doorzocht. Andere kantoren zijn uit voorzorg gesloten; sommige medewerkers vertrokken gedwongen naar het buitenland.

Maar ook voor mensen die niet rechtstreeks bij Navalny's organisatie aangesloten zijn, wordt het riskant om vandaag de straat op te gaan, voorspelt De Graaf. "De toegangswegen naar de centrale pleinen rondom het Kremlin zijn geblokkeerd en overal in Moskou is extra politie aanwezig. Op Telegram delen oppositiekanalen al volop flyers waarin staat wat je moet doen als je gearresteerd wordt, of geraakt wordt door een politieknuppel."

Internationale druk

Ook internationaal wordt de situatie rond de oppositieleider nauwlettend gevolgd. De Verenigde Staten maakten al duidelijk dat, mocht Navalny in gevangenschap overlijden, dat "gevolgen" zou hebben voor de relatie met Rusland. De Europese ministers van Buitenlandse Zaken beraadden zich afgelopen maandag op mogelijke strafmaatregelen.

Politiek vluchteling Dmitry Belousov heeft weinig vertrouwen in die internationale druk. "Uiteindelijk laten landen volgens mij uiteindelijk hun economische belangen voorgaan," vreest hij. "Sancties komen daardoor nooit heel hard aan."

Bovendien, vindt hij, is het vooral aan de Russen om zich uit te spreken tegen de manier waarop de regering Navalny behandelt. "Uiteindelijk moeten Russische problemen ook in Rusland worden opgelost."

De Amerikaanse componist en liedjesschrijver Jim Steinman is op 73-jarige leeftijd overleden. Steinman is het meest bekend van zijn samenwerking met Meat Loaf. Met hem beleefde hij zijn allergrootste succes met de enorme hit Paradise by the Dashboard Light.

Daarnaast schreef en produceerde hij hits als Total Eclipse of the Heart van Bonnie Tyler en It's all coming back to me now van Celine Dion.

Steinman had een voorkeur voor bombastische, melodramatische producties, die bekend stonden als Wagneriaanse rock-opera's. Als zijn absolute meesterwerk wordt het album Bat out of Hell van Meat Loaf beschouwd.

Dream Engine

Steinman werd op 1 november 1947 geboren in New York. Hij begon zijn carrière in de theaterwereld waar hij meewerkte aan een productie van een stuk van Brecht. In 1969 ging zijn eerste eigen productie, de op muzikaal gebied vooruitstrevende musical Dream Engine, in première. Door hemzelf omschreven als "een rock-epos van drie uur lang, met heel veel bloot".

In 1972 bracht hij een eigen bewerking uit van Wagners Das Rheingold. Zijn eerste grote succes kwam toen Yvonne Elliman zijn nummer Happy Ending opnam voor haar album Food of Love uit 1973.

Meest gebruikte karaokenummer

Een jaar later werkte hij mee aan de musical More than you Deserve. Tijdens de audities hiervoor ontmoette hij Marvin Lee Aday, met de bijnaam Meat Loaf, van wie hij zeer onder de indruk was. Samen met hem werkte hij een paar jaar lang aan het album Bat out of Hell, dat een van de best verkochte albums uit de geschiedenis werd.

In 1993 schreef hij ook Meat Loafs tweede album Bat Out of Hell II: Back into Hell, opnieuw een commercieel succes mede door de internationale hit I'd Do Anything for Love (But I Won't Do That).

Ondanks het succes met Meat Loaf vond Steinman zelf Total Eclipse of the Heart zijn beste nummer. "Dat nummer is een blijvertje", zei hij. "Het is het meest gebruikte karaokenummer ter wereld en er zijn tientallen covers van."

Voor het album Falling into You van Celine Dion kreeg hij in 1997 een Grammy Award.

Eindelijk een sprankje hoop, is de teneur van de reacties op de veroordeling van voormalig politieman Derek Chauvin voor de dood van George Floyd. De zwarte gemeenschap in de VS is opgelucht. Ook president Biden noemt de veroordeling "een grote stap in de strijd tegen het wijdverbreide racisme in de VS. Maar het is niet genoeg."

Direct na de uitspraak barstte er een soort volksfeest uit in Minneapolis, zag correspondent Lucas Waagmeester. "De broer van Floyd zei: 'Wij kunnen weer ademen. Hiermee is bewezen dat George Floyds leven ertoe deed." Een verwijzing naar de leus van de protestbeweging die uitgroeide tot wereldwijd fenomeen: Black lives matter, zwarte levens doen ertoe."

De zwarte burgerrechtenbeweging, families van andere slachtoffers van politiegeweld zijn unaniem in hun reacties, vertelt Waagmeester: "Dit is gerechtigheid, zeggen ze: eindelijk een sprankje hoop dat er verantwoording wordt afgelegd voor het geweld tegen zwarte Amerikanen, wat tot deze moordzaak zo ontzettend vaak niet gebeurd is."

De blijdschap in Minneapolis, waar Floyd werd gedood, is groot. President Biden benadrukt dat de zaak overal ter wereld de ogen heeft geopend voor racisme:

De president volgde, samen met vicepresident Harris, de zitting vanuit het Witte Huis. In een persconferentie enkele uren later riepen ze het Congres op om een speciale wet aan te nemen om het Amerikaanse politieapparaat te hervormen. Deze wet gaat de naam van Floyd dragen.

Meteen na de zitting belde Biden met Floyds familie. Een video van het telefoongesprek verscheen op Twitter. De president zei "opgelucht" te zijn door het vonnis en dat er "gerechtigheid" was. Biden had de familie maandag ook al gebeld om ze sterkte te wensen.

Opvallend was dat de president zich al voor de uitspraak van de jury had uitgelaten over het proces. Hij zei het bewijs in de zaak overweldigend te vinden en te bidden voor het juiste vonnis. Hij vond dat hij hier open over kon spreken omdat de jury zich op dat moment al had afgezonderd om zich te buigen over de schuldvraag.

Obama

Volgens voormalig president Barack Obama vraagt echte gerechtigheid om veel meer dan een enkel vonnis in één zaak en worden zwarte Amerikanen nog altijd anders behandeld. "Miljoenen van onze vrienden, familieleden en medeburgers leven in de angst dat hun volgende contact met de politie hun laatste kan zijn", aldus de oud-president.

De advocaat van de nabestaanden van George Floyd noemde het vonnis een keerpunt in de geschiedenis. "Eindelijk gerechtigheid voor de familie. Gerechtigheid voor zwart Amerika is gerechtigheid voor heel Amerika!", aldus Ben Crump.

De zwarte burgerrechtenbeweging reageert ook opgelucht. "Dit kan het begin zijn van herstel van het vertrouwen in een werkzaam rechtstelsel," zegt mensenrechtenadvocaat Martin Luther King III.

De oudste zoon van burgerrechtenactivist Martin Luther King benadrukt ook dat met dit vonnis de problemen niet zijn opgelost. "We moeten permanent op een vredige en geweldloze manier op het slagveld blijven en eisen blijven stellen. Dit heeft jaren geduurd en één zaak, een veroordeling, betekent niet het einde van het stelselmatige racisme in ons land."

Verandering

Dat racisme tegen de zwarte gemeenschap moet worden uitgebannen, benadrukt ook Rashad Robinson, leider van online mensenrechtenbeweging Color of Change. "We moeten niet elke keer weer in opstand hoeven komen om gerechtigheid af te dwingen, of een discussie moeten voeren of agenten verantwoordelijk zijn als ze ons vermoorden."

Hoe die verandering eruit moet zien? Het mag er niet alleen op neerkomen dat er meer agenten voor de rechter verschijnen en dat ze vaker worden gestraft, zegt Miski Noor, een activist uit Minneapolis. "Dat maakt geen einde aan het vermoorden van zwarte mensen. We streven naar een wereld waarin levens niet worden verwoest, maar waar zwarte mensen gewoon kunnen leven."

Het debat over Black Lives Matter is met deze uitspraak verre van afgelopen, verwacht ook correspondent Lucas Waagmeester. Hij ziet wel een keerpunt. "Nu heeft de politie in de rechtszaal gezegd: een van onze mannen is hier te ver gegaan. Politiediensten gaan in dit soort gevallen eigenlijk altijd om hun mannen heen staan. Nu was er volmondige erkenning dat de politie echt in de fout is gegaan. Dat heeft het hele land gezien op televisie. Dat blijft misschien wel het meest hangen van deze zaak. Dat kan in ieder geval op dat punt zorgen voor een structurele verandering."

De Oekraïense president Zelensky heeft de Russische president Poetin uitgenodigd voor een ontmoeting in de oostelijke Donbass-regio. In dat gebied zijn de gevechten tussen de regeringstroepen en de door Rusland gesteunde separatisten weer opgelaaid.

In een videoboodschap aan Poetin zei Zelensky in het Russisch dat hij een einde wil maken aan het zeven jaar durende conflict in het gebied in Oost-Oekraïne. Maar hij zei ook dat Oekraïne klaar is om zichzelf te verdedigen als het wordt aangevallen.

De oorlog in Oost-Oekraïne heeft volgens de Verenigde Naties aan 13.000 mensen het leven gekost. Ondanks verschillende staakt-het-vurens laait het conflict herhaaldelijk op. De afgelopen weken zijn de dodelijkste in lange tijd: sinds het begin van dit jaar zijn er zeker vijftig doden gevallen.

De NAVO heeft Rusland opgeroepen direct te stoppen met de troepenopbouw aan de grens met Oekraïne en om zich terug te trekken uit Oost-Oekraïne.

Door een nieuwe rekenmethode ontdekte het CBS dat met name de rijkste Nederlanders meer vermogen hebben dan uit eerdere berekeningen bleek. Dat komt vooral doordat het vermogen uit 'aanmerkelijk belang' 147 miljard euro hoger blijkt dan eerder gedacht. Een huishouden heeft een aanmerkelijk belang als het 5 procent of meer van de aandelen in een bedrijf bezit.

Ruim 95 procent van dit vermogen uit aanmerkelijk belang is in handen van de rijkste 10 procent van de bevolking. Op basis van de nieuwe berekeningen concludeert het CBS dat de ongelijkheid tussen rijke en arme Nederlanders groter is dan eerder gedacht.

Het statistiekbureau paste de rekenmethode aan nadat het nieuwe gegevens kreeg van onder meer de Belastingdienst. Daaruit blijkt dat 444.000 huishoudens in 2019 samen een vermogen uit aanmerkelijk belang hadden dat 368,4 miljard euro waard was.

Alle vermogens samen ook hoger

Ook het totale vermogen van Nederlandse huishoudens ligt fors hoger volgens de nieuwe berekening. Samen hadden de huishoudens in 2019 een vermogen van 1669 miljard euro. Met de oude rekenmethode zou dat 132 miljard minder zijn.

Bijna 60 procent van dit vermogen bestaat uit koophuizen. Het op een na grootste deel bestaat uit aanmerkelijk belang (15 procent). In oudere berekeningen werd ruim de helft van dit aanmerkelijk belang over het hoofd gezien.

840.000 huishoudens hebben een toeslagschuld

De ongelijkheid valt nog iets groter uit doordat ook een deel van de schulden in de oude rekenmethode werd onderschat. Het gaat om de categorie 'overige schulden'. Daar vallen alle schulden behalve hypotheekschulden en studieschulden onder. "Deze overige schulden heb je vooral bij de armere groepen", zegt Van Mulligen. De overige schulden vallen in 2019 5,9 miljard euro hoger uit door de nieuwe meting: ze komen uit op 113,8 miljard euro in plaats van 107,9 miljard.

Door nieuwe data van de Belastingdienst kan het CBS voor het eerst ook belastingschulden en toeslagschulden uitsplitsen als subcategorie van de overige schulden. Uit die data blijkt dat in 2019 ruim 650.000 huishoudens samen een belastingschuld van 3,5 miljard euro hadden. In de helft van de gevallen gaat het om een schuld van meer dan 800 euro.

Het aantal huishoudens met een toeslagschuld ligt nog hoger. 840.000 huishoudens moeten eerder ontvangen toeslagen (gedeeltelijk) terugbetalen aan de Belastingdienst. Het gaat hierbij om allerlei toeslagen samen zoals huurtoeslag, zorgtoeslag en kinderopvangtoeslag. De helft van deze huishoudens heeft een schuld van meer dan 600 euro. De totale toeslagenschuld is 1,2 miljard euro.

In de Verenigde Staten heeft de jury in de zaak-Floyd de voormalige politieman Derek Chauvin op alle aanklachten schuldig bevonden aan de dood van George Floyd. Over acht weken maakt de rechter de strafmaat bekend. De oud-agent werd direct na de uitspraak door agenten weggevoerd.

Chauvin drukte in mei vorig jaar minutenlang zijn knie op de nek van de gearresteerde zwarte George Floyd, die op straat lag in Minneapolis. De 46-jarige man overleed in het ziekenhuis. Beelden van de arrestatie leidden over de hele wereld tot heftige protesten tegen racisme en politiegeweld.

Chauvin stond terecht voor second-degree murder, doodslag, third-degree murder, een term in het Amerikaanse strafrecht die wordt gebruikt als iemand onopzettelijk wordt gedood als gevolg van gevaarlijk handelen en voor doodslag door nalatigheid. In het zwaarste geval kan hij veertig jaar cel krijgen.

Politie Minneapolis: Chauvin ging boekje te buiten

Hooggeplaatste politiefunctionarissen, onder wie de politiecommissaris van Minneapolis, verklaarden tijdens het proces dat Chauvin buitensporig geweld had gebruikt en daarmee buiten zijn boekje was gegaan. Artsen stelden dat Floyd is overleden aan zuurstofgebrek, het gevolg van de knieklem waarmee hij tegen de grond werd gehouden.

Floyd werd aangehouden na een melding dat hij met een vals briefje van 20 dollar zou hebben betaald. De mishandeling werd door omstanders gefilmd en vervolgens via sociale media gedeeld.

President Biden noemde het bewijs in de zaak eerder vandaag "overweldigend". Ook zei hij te bidden voor een juist vonnis. Biden sprak gisteren nog met de familie van Floyd om zijn steun te betuigen.

Grootschalige protesten

De dood van Floyd leidde vorig jaar tot rellen en grootschalige protesten tegen politiegeweld en racisme. Terwijl de ogen zijn gericht op de rechtbank, wordt er in de VS opnieuw rekening gehouden met onrust.

Zo is de rechtbank extra beschermd met onder meer betonblokken en is de Nationale Garde aanwezig. De gouverneur van de staat heeft de noodtoestand uitgeroepen en er zijn ook extra politieagenten uit aangrenzende staten naar Minneapolis gekomen.

Ook buiten de stad waar Floyd vorig jaar om het leven kwam, houdt men rekening met nieuwe onlusten. Ook in onder meer Washington en New York hebben winkeliers schotten geplaatst om hun winkelruiten te beschermen.

Morgen worden in Nederland de eerste prikken met het Janssen-vaccin gezet. Dat bevestigde demissionair minister De Jonge op de persconferentie over de coronamaatregelen. De allereerste prik wordt morgenochtend gezet bij een ggz-medewerker in Leiden.

De Jonge zegt vast te houden aan het advies van het Europees Medicijnagentschap (EMA). "Het EMA heeft goed gekeken en stelt dat het aantal gemelde gevallen van de bijwerkingen extreem laag is. Daarmee is het vaccin in te zetten als gepland en daar starten we morgen mee", zei De Jonge.

'Voordelen wegen op tegen risico's'

Volgens het EMA is nog onduidelijk hoe de kans op deze bijwerking van het Janssen-vaccin zich verhoudt tot het risico daarop bij AstraZeneca. Sabine Straus, voorzitter van het veiligheidscomité van het EMA zei vanmiddag op een persconferentie dat het op dit moment onmogelijk is om vast te stellen of deze bijwerking bij het Janssen-vaccin minder vaak of juist vaker voorkomt dan bij het AstraZeneca-vaccin.

Toch is er volgens De Jonge geen reden om Janssen nu niet in te zetten. "Acht meldingen op basis van zeven miljoen prikken in de VS. Die aantallen wijken af van wat er gemeld is over AstraZeneca bijvoorbeeld", aldus De Jonge.

Hij houdt wel een slag om de arm. "De voordelen wegen op tegen de mogelijke risico's. Maar het kan zijn dat je op een ander moment tot een andere conclusie komt."

Op dit moment ziet de demissionair minister ook geen aanleiding om bepaalde doelgroepen niet met Janssen te vaccineren. Dat gebeurde wel bij AstraZeneca, dat in Nederland alleen nog wordt gebruikt bij mensen ouder dan 60 jaar.

Het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) is positief over het nieuws dat er gestart gaat worden met het Janssen-vaccin. "De één-prik-strategie is belangrijk om ons uit deze crisis te helpen", zegt woordvoerder Mariël Croon. "Dus we zijn hartstikke blij dat we met Janssen mogen beginnen." Het coronavaccin van Janssen bestaat maar uit één prik, waar bij andere vaccins twee prikken nodig zijn.

Van de Janssen-vaccins die vanaf morgen worden ingezet, gaan er 35.000 naar de ziekenhuizen. Die beginnen komend weekend met prikken. De overige vaccins gaan onder meer naar de geestelijke gezondheidszorg, aldus De Jonge.

Zorgvakbonden zijn niet blij met de vandaag aangekondigde versoepelingen van de coronamaatregelen. FNV Zorg & Welzijn zegt dat het kabinet Russisch roulette speelt met de ziekenhuiszorg. Het Landelijk Netwerk Acute Zorg is positiever over de versoepelingen.

Volgens FNV-bestuurder Elise Merlijn is het nog altijd "volle bak" in de ziekenhuizen: "Er is een hoog ziekteverzuim en operatiekamers zijn gesloten omdat medewerkers meehelpen op de intensive cares. Het beleid is nog steeds: alle hens aan dek."

Volgens Stella Salden, voorzitter van zorgvakbond NU91, snakken ook verpleegkundigen naar de versoepelingen, maar komen die nu nog te vroeg: "We moeten allemaal zorgen dat de druk van de ziekenhuizen af gaat. Zodat we straks kunnen genieten van een biertje of wijntje op het terras, zeker de verpleegkundigen die al een jaar lang in de frontlinie staan."

Landelijk Netwerk Acute Zorg positiever over versoepelingen

Het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), dat de druk over de ziekenhuizen probeert te verspreiden, ziet wel heil in de plannen van het kabinet en denkt ook dat met de huidige coronacijfers maatregelen kunnen worden losgelaten: "Er is nu een stabiel niveau. Als dat zo blijft, denken we dat voorzichtige, lichte versoepelingen mogelijk zijn", zegt een woordvoerder.

In de persconferentie van vandaag maakten demissionair premier Rutte en demissionair minister De Jonge bekend dat vanaf 28 april de avondklok wordt geschrapt, de terrassen en winkels beperkt open mogen en dat thuis en op uitvaarten meer bezoekers zijn toegestaan.

Rutte noemde het "verantwoord" om de eerste stap in de versoepelingen te zetten, omdat volgens hem de daling in de ziekenhuizen in zicht komt.

In de schaduw van de rechtszaak rond de dood van George Floyd wordt in de Verenigde Staten een belangrijk debat gevoerd over de vraag over hoe de politie anders georganiseerd moet worden. Wat er daarover in Minneapolis wordt besloten, kan een voorbeeld zijn voor grote steden in de rest van Amerika. Maar het is een ingewikkelde discussie.

"In plaats van dat ze hun rug rechtten en zich schrap zetten zijn ze vertrokken en doen ze hier hun werk niet meer." Door zijn zwarte masker en zijn donkere zonnebril is zijn gezicht niet te zien, maar de emotie klinkt door in de stem van Nasiy Nasi Mitsvah, de voorzitter van The New Black Panther Nation in Minnesota.

Sinds de dood van George Floyd en de felle protesten die daarop volgden, is de spanning tussen de zwarte gemeenschap en de politie om te snijden, zegt hij. "Zij staan nu terecht, zij worden nu op de proef gesteld, hun gedrag wordt nu beoordeeld en daarom laten ze zich amper meer in onze wijken zien. Omdat ze op hun tellen moeten passen."

'We moeten toezicht houden op de politie'

The New Black Panther Nation neemt de rol van de politie over. Ze patrouilleren bewapend door de straten, maar delen ook voedselpakketten uit en proberen jongeren uit de problemen te houden. Toch kon ook hun aanwezigheid niet voorkomen dat ruim een week geleden weer een jonge zwarte man om het leven kwam door een politiekogel.

De agente zegt dat ze per ongeluk haar wapen in plaats van haar taser had getrokken. Nasiy legt bloemen bij de plek waar de jongen om het leven kwam "We moeten toezicht houden op de politie, we have to police the police."

Correspondent Marieke de Vries ging met The New Black Panther Nation mee op patrouille:

In Minneapolis, maar eigenlijk in heel Amerika, wordt in spanning gewacht op de uitspraak van de jury in de zaak tegen Derek Chauvin, de agent die ruim 9 minuten zijn knie op de nek van George Floyd hield. Floyd stierf op de straat voor de buurtsupermarkt, waar hij met een vervalst biljet van 20 dollar zou hebben betaald.

Rondom de supermarkt wordt Floyd herdacht:

De video van zijn dood en zijn laatste woorden "I can't breathe" gingen de hele wereld over en leidden tot woedende protesten tegen politiegeweld. Binnensteden werden geplunderd en winkelpanden tot de grond afgebrand. In de eerste plaats in Minneapolis zelf. Daar werd de roep om politiehervormingen dan ook als eerste opgepikt door 9 gemeenteraadsleden.

Op de dag dat George Floyd in een gouden kist lag opgebaard tijdens zijn wake, stelden zij voor dat een deel van de financiering van de politie herbesteed zou worden aan sociale diensten als psychische hulpverlening en verslavingszorg, in plaats van een bewapende agent op iedere crisissituatie af te sturen.

Op dit moment wordt opnieuw een poging gedaan de richtlijnen voor de politie aan te passen, door een coalitie van progressieve actievoerders die langs de deuren gaan om handtekeningen op te halen. "We willen dat het politiedepartement wordt opgeheven en dat daarvoor in de plaats een departement voor openbare orde en veiligheid komt", zegt Antonio Williams van Yes 4 Minneapolis.

Hoewel uit verschillende peilingen blijkt dat een meerderheid van de inwoners van de stad voorstander is van meer investeren in sociale diensten, is bijna de helft van de bevolking ook bang dat dat ten koste zal gaan van hun veiligheid.

Slechts 35 procent van de zwarte bevolking steunt bezuinigingsplannen voor de politie. Met name de oudere zwarte gemeenschap en mensen die actief waren in de burgerrechtenbeweging van de jaren 60 zijn tegen.

'Eerst een goed alternatief'

Don Samuels is een van die bezorgde senioren. Hij zat zelf jarenlang in de gemeenteraad en vindt dat de huidige gemeenteraad zijn oren te veel laat hangen naar de actievoerders. "Ze laten zich onder druk zetten door wie het hardste schreeuwt en wie ze geld doneert," zegt hij. "Ze luisteren niet meer naar ons, de mensen door wie ze gekozen zijn."

Samuels vertelt dat hij vrijwel iedere nacht schoten hoort en dat zijn buren gaan verhuizen omdat hun kind er psychische problemen van heeft gekregen. En de buurtbewoners zijn niet de enigen met psychische problemen. 150 politieagenten zitten thuis met PTSS, post-traumatische stressverschijnselen. Nieuwe agenten zijn amper aangenomen. Daarom heeft Samuels een rechtszaak aangespannen om te eisen dat het korps weer op peil wordt gebracht.

Hij wil juist meer blauw op straat in plaats van minder. "Ik heb best begrip voor de activisten, ik steun ze ook, ik heb ook mee gedemonstreerd, dit is hun burgerrechtenmoment. Maar ze zijn jong en hebben geen verstand van wat besturen is. Er moet eerst een goed alternatief gevonden zijn voor je een politiekorps gaat ontmantelen."

De actievoerders van Yes 4 Minneapolis hebben inmiddels de benodigde handtekeningen opgehaald om de bevolking in november over hun voorstel te laten stemmen.

Burgemeester Dieudonné Akkermans van Eijsden-Margraten stapt op. Dat heeft hij vanavond bekendgemaakt, meldt 1Limburg. De gemeenteraad vergadert vanavond over de positie van Akkermans naar aanleiding van zijn rol in de integriteitsaffaire rond de CDA'er Herman Vrehen.

Vrehen was tot voor kort directeur van de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL). Die natuurstichting ontving tonnen aan subsidie van de provincie. Vrehen sluisde dat geld door naar zijn eigen bedrijven die opdrachten uitvoerden voor IKL.

Burgemeester Akkermans was voorzitter van de raad van toezicht van IKL. Volgens NRC liet Akkermans schriftelijk vastleggen dat Vrehen IKL-personeel via eigen bv's mocht inhuren. Daarmee gaf Akkermans hem een vrijbrief voor het wegsluizen van provinciegelden, schrijft de krant.

In een toespraak aan het begin van de raadsvergadering stelde Akkermans dat de ophef rond de affaire en de ontslagen directeur Herman Vrehen het debat in de gemeenteraad domineert. "Als bruggenbouwer en boegbeeld zit ik in een onmogelijke spagaat waarin geen ruimte is voor zelfreflectie en waarheidsvinding. Maar het ambt is groter dan de persoon."

Eerder stapte het voltallige college van Gedeputeerde Staten van Limburg, inclusief commissaris van de Koning Theo Bovens, al op naar aanleiding van de kwestie.

De overheid gaat de private schulden overnemen van een groep ouders die gedupeerd is door de toeslagenaffaire. Het gaat om circa 900 ouders die in een schuldtraject zitten. Door de schuld bij bijvoorbeeld de huisbaas en het energiebedrijf over te nemen wil de overheid voorkomen dat schuldeisers de 30.000 euro compensatiegeld van de ouders kunnen opeisen.

Dat laat demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) weten in een brief aan de Tweede Kamer. "Ik vind het onacceptabel dat deze toeslagouders nog steeds tegen een bestaansminimum leven", schrijft Van Huffelen over de ouders die in een schuldtraject zitten.

Deze week contact met ouders

Met de gedupeerde ouders wordt nog deze week contact opgenomen over de financiële compensatie, belooft de demissionair staatssecretaris in de brief. "Gedupeerden die uiterlijk 22 april bereikt kunnen worden, zullen op 30 april worden uitbetaald en in de week van 2 mei het geld op hun rekening hebben staan." Eerder deed Van Huffelen de belofte dat alle gedupeerden voor 1 mei het compensatiebedrag zouden krijgen.

De 30.000 euro genoegdoening werd eind december toegezegd na een vernietigend rapport van de parlementaire ondervragingscommissie. Die concludeerde dat de ouders ongekend onrecht is aangedaan door de uit de hand gelopen fraudejacht van de Belastingdienst.

Toen al zei Van Huffelen dat ze hoopte te kunnen vermijden dat de compensatie van ouders die in een schuldtraject zitten direct naar de schuldeisers zou gaan. Om dat te voorkomen werden eerder al alle schulden bij overheidsinstanties kwijtgescholden.

Nog geen oplossing voor iedereen

Nu heeft Van Huffelen dus ook een oplossing gevonden voor de schulden bij private schuldeisers zoals energiebedrijven, huurbazen en zorgverzekeraars. Deze oplossing kost de overheid circa 56 miljoen euro.

Ondanks deze stap is er nog een groep waarbij schuldeisers de compensatie dreigen op te eisen: ouders in een faillissement. "Deze ouders en hun curator worden door ons persoonlijk op de hoogte gesteld dat, indien zij gedupeerd zijn, een eventuele oplossing later zal volgen", schrijft Van Huffelen.

Met de versoepelingen die volgende week ingaan neemt het kabinet een risico, maar het is volgens premier Rutte wel een verantwoord risico. Op de coronapersconferentie zei Rutte vanavond dat er de afgelopen week "niet zo ongelooflijk veel is veranderd" in de cijfers, "maar net genoeg" om de terrassen weer voorzichtig te openen en de avondklok af te schaffen.

Het kabinet neemt geen gok, zei Rutte. "Gemiddeld is er een stabilisatie te zien in het aantal ziekenhuisopnames en volgens de modellen is er een daling in zicht." Dat er vandaag juist een piek te zien is in het aantal opnames doet volgens hem niet af aan het algemene beeld.

Toch wijkt het kabinet af van het advies van de deskundigen van het RIVM en het OMT. Die vinden dat er eerst echt een daling te zien moet zijn in de besmettingen en ziekenhuisopnames voordat er versoepeld wordt. Maar Rutte vindt de modellen voldoende betrouwbaar om nu al een eerste voorzichtige stap te zetten.

'Maatschappelijke afweging'

"We hebben ook een bredere maatschappelijke afweging te maken", legde de premier uit. "De samenleving snakt naar meer ruimte." Hij noemde het een balanceer-act, omdat het in de zorg nog steeds alle hens aan dek is. "Toch durven we het aan, maar we doen het behoedzaam en voorzichtig."

De terrassen mogen vanaf 28 april open van 12.00 tot 18.00 uur, onder voorwaarden. Zo moet er een checkgesprek gevoerd worden en mogen er maximaal twee mensen aan een tafeltje zitten. Mensen uit hetzelfde huishouden mogen wel met meer dan twee naar het terras.

In niet-essentiële winkels is het dan ook niet meer nodig om van tevoren een afspraak te maken, maar het aantal aanwezigen blijft wel beperkt. Bij uitvaarten mogen vanaf volgende week weer 100 mensen aanwezig zijn en in het hoger onderwijs wordt met ingang van aanstaande maandag weer deels fysiek les gegeven.

Hoop op meer versoepeling

Rutte beseft dat veel mensen, zeker in de horeca en bij de sportscholen, op meer hadden gehoopt. "Maar het land kan niet ineens helemaal van het slot. We moeten keuzes maken."

Hij gaat ervan uit dat ook de volgende stappen uit het 'openingsplan' dat het kabinet vorige week presenteerde, op korte termijn gezet kunnen worden. Zeker als het voorspoedig blijft gaan met de vaccinaties, waardoor steeds minder mensen vatbaar zullen zijn voor het virus. "Het vaccin is onze grote troef", zei Rutte.

Janssen-vaccin wordt ingezet

Minister De Jonge van Volksgezondheid kondigde aan dat er vanaf morgen weer gevaccineerd zal gaan worden met het Janssen-vaccin. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) oordeelde vandaag dat het vaccin ingezet kan worden, ondanks het kleine aantal uitzonderlijke trombosegevallen in de VS. De eerste prikken gaan naar zorgpersoneel en mensen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).

Volgens De Jonge zijn er inmiddels 4,5 miljoen vaccins gezet in Nederland en daarmee heeft een kwart van alle volwassenen een eerste prik gehad. Als de leveringen van vaccins op peil blijven, kan het "een heerlijke zomer" worden, voorspelde hij.

Met ingang van woensdag 28 april wordt de avondklok geschrapt, mogen terrassen en winkels onder voorwaarden open en zijn thuis en op begrafenissen meer bezoekers toegestaan. Dat zijn de belangrijkste versoepelingen van de coronamaatregelen die het demissionaire kabinet vanavond op de persconferentie heeft aangekondigd.

Voor de versoepelingen gelden wel beperkingen. Zo mogen op het terras niet meer dan twee personen aan een tafeltje plaatsnemen, behalve als ze uit één huishouden komen. De terrassen mogen open zijn van 12.00 tot 18.00 uur.

Daarnaast geldt er een maximaal aantal klanten per terras: ook op het grootste terras mogen maximaal vijftig mensen zitten. Ook moet er vooraf een checkgesprek worden gevoerd en moet een plekje worden gereserveerd. De anderhalvemeterregel tussen tafeltjes mag worden losgelaten als er schermen worden geplaatst.

Het advies om maximaal één gast thuis te ontvangen verandert vanaf 28 april naar twee gasten. Op begrafenissen mogen nu nog vijftig bezoekers aanwezig zijn, vanaf volgende week woensdag zijn dat er honderd.

De Fieldlab-evenementen, waarbij wordt onderzocht hoe grote evenementen veilig kunnen worden gehouden, mogen niet doorgaan als er meer dan 900 patiënten op de IC's liggen. Nu zijn dat er 823.

Winkels mogen open zonder dat er vooraf een afspraak moet worden gemaakt. De sluitingstijd voor niet-essentiële winkels gaat naar 20.00 uur. Het dragen van een mondkapje blijft verplicht.

Verder geldt een maximum voor het aantal klanten dat tegelijk binnen mag zijn en moeten stewards het winkelend publiek aanwijzingen geven.

Ook mogen op markten vanaf volgende week woensdag weer andere artikelen dan levensmiddelen worden verkocht, zoals kleding en cosmetica.

Eerder werd al duidelijk dat fysiek onderwijs vanaf 26 april een dag in de week wordt toegestaan voor hbo-scholen en universiteiten.

Er mogen vanaf volgende week woensdag ook weer theorie-examens voor het rijbewijs worden afgelegd.

Vorige week werd bekend dat in de sportsector pas op zijn vroegst op 11 mei versoepelingen worden verwacht. Er zal dan naar verwachting meer ruimte komen voor buitensporten en voor publiek. Wellicht volgen er dan ook meer mogelijkheden voor binnensporten.

De verlichting van de regels komt er ondanks de waarschuwing van het RIVM dat het aantal besmettingen sinds het begin van het jaar vrijwel constant toeneemt. Vandaag bleek bovendien dat de ziekenhuisbezetting op het hoogste punt is sinds 7 januari. Er liggen nu 2653 coronapatiënten in het ziekenhuis. De bezetting op de IC's is nu 823, vergelijkbaar met eind april vorig jaar.

"De druk door de corona-epidemie op de ziekenhuizen, de GGD's en op andere zorgverleners zoals bijvoorbeeld huisartsen blijft onverminderd hoog", aldus het RIVM vandaag. Het reproductiegetal, dat aangeeft hoe snel het virus zich verspreidt, lag 5 april op 1,06. Daarmee ligt het R-getal weer boven de 1.

Toch zijn versoepelingen volgens het kabinet verantwoord. "We zien dat de daling in de ziekenhuizen in zicht komt, en daarmee ook het moment waarop het verantwoord is de eerste stap te zetten", zei demissionair premier Rutte. Hij noemt het besluit "geen gok".

De cijfers zijn volgens Rutte nét genoeg veranderd om nu de eerste stappen te kunnen zetten:

Afgelopen vrijdag zei demissionair premier Rutte nog somber te zijn over verlichting van de maatregelen. Twee dagen later bleek na het Catshuisoverleg dat het demissionaire kabinet positiever was geworden over de mogelijkheid te versoepelen. Daarbij werd gewezen op de ziekenhuisbezetting die al twee weken min of meer stabiel was.

De nieuwe coronaregels per 28 april waren grotendeels al bekend en vormen de eerste stap in het openingsplan dat het kabinet heeft gepubliceerd. De tweede stap volgt op zijn vroegst op 11 mei.

Het kabinet houdt wel een slag om de arm:

Brandweerkorps Amsterdam-Amstelland neemt als eerste brandweerkorps in Nederland een elektrische bluswagen in gebruik.

De tankautospuit is ontwikkeld in samenwerking met de fabrikant in Oostenrijk. Het is een pre-productie-model dat ook wordt getest door de korpsen van Berlijn en Dubai.

"Het is een revolutionair voertuig dat is voorzien van de nieuwste technologieën", zegt brandweercommandant Tijs van Lieshout tegen NH Nieuws.

De blusauto kan met twee accupakketten een uur rijden en heeft een actieradius van 100 kilometer, schrijft AT5. Als de accu's leeg raken kunnen ze worden opgeladen door een dieselgenerator.

De Nederlandse staat moet Farmers Defence Force (FDF) een schadevergoeding betalen van 3000 euro. De boerenorganisatie had een kort geding aangespannen tegen de Staat en omroep AVROTROS na een uitzending van het tv-programma Opsporing Verzocht.

Daarin werd de organisatie in verband gebracht met brandstichting in Bilthoven, onder meer vlakbij het RIVM. De rechtbank oordeelt dat er onrechtmatig is gehandeld jegens FDF, schrijft RTV Utrecht.

In juli was er een demonstratie bij het RIVM waar FDF protesteerde tegen het stikstofbeleid van de regering. Ook Viruswaarheid en Nederland in Opstand hadden zich bij de demonstratie aangesloten.

De avond daarvoor werd op drie plaatsen in Bilthoven brandgesticht: bij het gemeentehuis, vlak naast het terrein van het RIVM en bij een tekstkar waar 'Houd 1,5 meter afstand' op stond.

Het AVROTROS-programma Opsporing Verzocht besteedde op 13 oktober aandacht aan de branden. In het programma proberen justitie en politie samen met kijkers misdaden op te lossen.

In de uitzending werd onder meer gezegd dat de vermoedelijke brandstichter "mogelijk banden had met een militante kern van een van die actiegroepen die later bij de demonstratie waren".

Het tv-programma rectificeerde kort na de uitzending. "Er is geen bewijs voor zo'n verband tussen de branden en deze protestgroepen en ook geen enkele concrete aanwijzing voor een link tussen degenen op de beelden en die groepen", aldus het programma op de site. "Die link had niet gelegd moeten worden. Ook had niet gesuggereerd mogen worden dat FDF een militante kern heeft."

De boerenorganisatie had een schadevergoeding van 50.000 euro geëist.