NOS Nieuws - Algemeen

De Spaanse vrachtwagenchauffeur die in 2022 met zijn truck van een dijk reed in Nieuw-Beijerland krijgt 38 maanden cel en een rijverbod van vijf jaar. Bij het drama kwamen zes mensen en een ongeboren kind om het leven.

De opgelegde straf is lager dan de eis van het Openbaar Ministerie. Justitie had 4,5 jaar cel en een rijverbod van zeven jaar geëist. De straf valt lager uit omdat Juan S. is vrijgesproken van rijden onder invloed en omdat de strafzaak lang heeft geduurd.

S. was zelf niet bij de uitspraak aanwezig vanwege zijn financiële situatie.

Epileptische aanval

In de zomer van 2022 reed S. van de dijk in de buurtschap Zuidzijde, bij Nieuw-Beijerland en raakte een groep mensen van de plaatselijke ijsclub die aan het barbecueën waren. Het feest was pas net aan de gang toen de vrachtwagenchauffeur van de dijk reed.

De dodelijke slachtoffers waren tussen de 28 en 75 jaar oud, onder wie iemand die hoogzwanger was.

De rechtbank acht bewezen dat S. kort voor het verkeersongeval een epileptische aanval kreeg "waardoor hij de controle over zijn lichaam en bewegingen heeft verloren en van de dijk is afgereden".

Coke afgeraden

Volgens de rechter mocht S. van internationale regelgeving überhaupt geen vrachtwagen besturen wanneer hij niet de benodigde periode aanvalsvrij was geweest en medicijnen gebruikte.

Ook was hem afgeraden om cocaïne te gebruiken. "Desondanks heeft hij zijn medicatie niet steeds op de juiste wijze ingenomen en heeft hij toch cocaïne gebruikt in de dagen voor het ongeval", zei de rechter.

De vrachtwagenchauffeur houdt vol dat hij zich niets meer kan herinneren van het ongeval, maar stelde in de rechtbank geen epilepsieaanval te hebben gehad. Volgens de rechter had S. eerder juist wel verklaard een epileptische aanval te hebben gehad op de dag van het ongeval.

Diep en onherstelbaar leed

"Door op 27 augustus in de vrachtwagen te stappen, wetende wat de risico's en mogelijke gevolgen konden zijn, heeft het ongeluk kunnen ontstaan", aldus de rechter. "De handelwijze van de verdachte heeft diep en onherstelbaar leed toegebracht aan de nabestaanden van de slachtoffers."

Het verkeersongeval heeft volgens de rechter ook bij anderen diepe sporen nagelaten, onder meer bij het slachtoffer dat blijvend invalide is geraakt. "De rechtbank rekent de verdachte al dit verdriet en leed aan."

De rechtbank spreekt S. vrij van het rijden onder invloed omdat er "onvoldoende concrete informatie" is om vast te stellen dat hij zodanig onder invloed was dat hij niet meer in staat was om behoorlijk te rijden.

Excuses

In de rechtbank betuigde de Spaanse vrachtwagenchauffeur vorige maand spijt aan de nabestaanden. Hij noemde het verschrikkelijk wat er was gebeurd. "Ik weet dat er geen woorden zijn die dit verlies kunnen verlichten, maar ik wil dat u weet dat ik deze pijn elke dag met mij meedraag."

Ook zei hij nooit meer een vrachtwagen te gaan besturen. De rechtbank is hier niet van overtuigd, omdat is gebleken dat S. na het verkeersongeval opnieuw zijn rijbewijs heeft aangevraagd.

Nabestaande Sander Koot verloor zijn vader en maakte in de rechtbank gebruik van het spreekrecht:

Meerdere nabestaanden kunnen zich vinden in de celstraf die de rechtbank aan S. heeft opgelegd. "Ze hebben het gevoel dat er recht gesproken is", zegt advocaat Yvonne van der Hut, die een deel van de nabestaanden bijstaat.

"Ze zijn blij dat de rechtbank heeft gezegd dat de verdachte zijn verantwoordelijkheid had moeten nemen en dat hij dat heel erg heeft laten liggen."

Schadevergoedingen

S. moet schadevergoedingen tussen de 2000 en 2500 euro betalen aan nabestaanden.

Na het verkeersongeval is S. zijn baan kwijtgeraakt. Hij heeft vooralsnog geen nieuw betaald werk gevonden, omdat hij daar naar eigen zeggen een rijbewijs voor nodig heeft.

Na het vrachtwagendrama is zijn vrouw bij hem weggegaan. Sindsdien woont hij bij zijn vader.

Werkgeversorganisaties, de bouwsector en natuurorganisaties reageren kritisch op het nieuwe plan waarmee boeren, provincies en gemeenten samen Nederland van het stikstofslot willen halen. Ze noemen het een stap in de goede richting, maar onvoldoende om weer vergunningen te kunnen verlenen. Er zijn nu al stevige maatregelen nodig, en niet op de lange termijn, zeggen de organisaties.

Vanochtend kwamen het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt samen met een nieuw stikstofvoorstel. Ze vrezen dat de maatregelen die demissionair minister Wiersma in april aankondigde niet genoeg zijn om ervoor te zorgen dat er weer vergunningen verleend kunnen worden. Het gaat bijvoorbeeld om vergunningen voor het uitbreiden van een bedrijf, het bouwen van woningen of het aanleggen van wegen.

Bij dat soort bouwwerkzaamheden komt namelijk stikstof vrij. Daarvan is te veel in de lucht. Met het eigen plan willen de organisaties dat de landbouw over tien jaar 42 à 46 procent minder stikstof uitstoot dan in 2019, zodat bouwen weer mogelijk wordt. Dat zijn dezelfde doelen als het kabinet stelt, maar opmerkelijk is daarbij dat de boeren, provincies en gemeenten dwang niet uitsluiten als die doelen niet gehaald worden.

De bouwsector en werkgeversorganisaties prijzen de organisaties voor het tonen van initiatief. Ook milieuorganisatie Mobilistation for the Environment noemt het "positief dat er anderen zijn die erover na willen denken en het stokje willen overnemen van het kabinet".

'Aanpak op de lange baan'

Toch denken de organisaties niet dat het nieuwe voorstel veel verschil zal maken. Werkgeversorganisatie VNO-NCW, Bouwend Nederland en natuurorganisaties Natuurmonumenten en Natuur & Milieu zeggen dat het plan niet erg concreet is. Ook wordt er te veel volgens hen gekeken naar de lange termijn, namelijk doelen over vijf en tien jaar.

De organisaties zeggen dat de stikstofuitstoot nu al snel naar beneden moet om weer te kunnen bouwen. "Zonder stevig stikstofbeleid herstelt de natuur niet en blijft de vergunningverlening op slot. Die komt pas weer op gang als het kabinet maatregelen neemt die juridisch hard maken dat de stikstofuitstoot daalt", stellen de organisaties.

Ook Greenpeace vindt dat de stikstofaanpak met het plan "op de lange baan" wordt geschoven. De milieuorganisatie stelt dat er sneller maatregelen nodig zijn. "Met dit plan schiet de natuur vooralsnog amper iets op", is de reactie van directeur Andy Palmen.

Rechtszaak

Greenpeace won begin dit jaar een rechtszaak tegen de Staat. De rechter bepaalde daarin dat het kabinet haast moet maken met de stikstofaanpak. Als de uitstoot in 2030 niet voldoende is gedaald, moet de Staat 10 miljoen euro betalen aan Greenpeace.

"2035 als doel is daarom volstrekt onacceptabel", zegt ook Johan Vollenbroek van milieuorganisatie Mobilistation for the Environment, verwijzend naar die recente uitspraak van de rechter. "2030 is belangrijk."

Waar verschillende landbouworganisaties hebben meegewerkt aan het vandaag gepresenteerde plan, is boerenactiegroep Agractie fel tegen. "Het is bizar om elk individueel bedrijf op te zadelen met strenge emissiedoelen", zegt de Agractie, hoewel het kabinet eerder ook met dat plan kwam.

Wiersma ziet gelijkenissen met kabinetsplan

Het gaat dan om de manier waarop er naar de stikstofuitstoot wordt gekeken: in het nieuwe plan wordt gekeken naar wat elk boerenbedrijf individueel uitstoot aan stikstof, in plaats van de hoeveelheid stikstof die neerdaalt in een kwetsbaar natuurgebied.

Demissionair minister Wiersma ziet onder meer op dat punt ook gelijkenissen met de voorstellen die zij al heeft gedaan. "Ik ga het plan goed bestuderen, maar op het eerste gezicht zie ik vooral veel overeenkomsten met het kabinetsplan."

Maar het voorstel van de boeren en lokale overheden gaat, zeker op het punt van dwang, wel verder dan het plan van Wiersma. Denk bijvoorbeeld aan het mogelijk gedwongen verplaatsen van bedrijven op korte termijn, om de uitstoot van stikstof bij een natuurgebied omlaag te krijgen. Het plan van het kabinet blijft hier vaag over.

"We zijn op dit moment in het kabinet, maar ook met medeoverheden en sectorpartijen, aan het kijken welke mogelijkheden hiervoor zijn en wat proportioneel en handhaafbaar is", zegt Wiersma bijvoorbeeld over deze spreekwoordelijke stok achter de deur.

Door hevige regenval veranderde de Maas in juli 2021 in een kolkende watervlakte. In Duitsland en België kwamen bijna 250 mensen om. En in Limburg werkte Rijkswaterstaat de klok rond om overstromingen als in 1993 en 1995 te voorkomen.

Onderzoekers waren benieuwd naar wat er onder water gebeurde tijdens het hoogwater. Nog tijdens het hoogwater gingen er peilboten aan het werk om de rivierbodem in kaart te brengen. De groep onderzoekers schrijft er vandaag over in het wetenschappelijke vakblad Nature.

"Het was een indrukwekkende ervaring", zegt Roy Frings van Rijkswaterstaat. "In dit gebied was iedereen geëvacueerd, je komt er als eerste. In de bomen hangt afval, overal drijven bomen. Ik ben hier goed bekend, maar het is ineens een heel ander gebied."

Gevaarlijke situaties

Toen ze naar de resultaten keken waren ze verbijsterd. Met geluidsgolven - sonar - zagen de onderzoekers precies wat op de bodem was gebeurd. Het hoogwater bleek enorm te hebben huisgehouden. In een stuk Maas van 6 kilometer lang waren zestien kuilen ontstaan onder water, soms tot wel 15 meter diep. Bovendien vonden ze duinen van 1,5 meter hoog en tientallen meters lang.

De onderzoekers schatten nu dat de Maas op het traject tijdens het hoogwater van 2021 in korte tijd meer grind en zand verplaatste dan normaal in 10 jaar.

Het leidde ook tot gevaarlijke situaties. "De erosie zorgt dat er een pijpleiding kwam bloot te liggen", zegt Frings. Deze vervoert het olieproduct nafta van de Antwerpse haven naar industrieterrein Chemelot in Limburg. "Gelukkig heeft de beheerder die op tijd kunnen stilleggen."

Ook de pont bij Berg aan de Maas in Limburg was een tijd uit de vaart omdat de veerstoep aan de Vlaamse kant was ingezakt.

Waarschijnlijk ontstond het wegspoelen van zand en grind juist door de maatregelen die waren genomen om herhaling van de overstromingen in de jaren negentig te voorkomen. De rivier kreeg in deze zogenaamde Maaswerken letterlijk meer ruimte.

Nieuwe flessenhalzen

Alleen kreeg de rivier niet overal evenveel ruimte. "Op sommige plekken was meer ruimte dan elders of waren ze nog niet klaar met verruiming", zegt Hermjan Barneveld, onderzoeker van de Wageningen University & Research. "Zo waren nieuwe flessenhalzen ontstaan."

Bij die flessenhalzen stroomde het water heel snel. Dit bracht zand en grind in beweging zodat er duinen ontstonden. Lokaal kwamen hierdoor gaten in de laag grind op de rivierbodem, vermoedt Barneveld. Daaronder ligt in dit deel van de Maas een laag zeer fijn zand. Zonder bescherming van de bovenlaag grind had het water vrij spel en kon het metersdiepe kuilen uitgraven.

Aangezien er op de Gemeenschappelijke Maas geen grote scheepvaart is, hadden de kuilen en duinen op dat vlak geen gevolgen. Maar de onderzoekers zijn er niet gerust op. Dit laat voorbeeld zien hoe het mis kan gaan. "Er zijn meer risicolocaties waar dit kan gebeuren", zegt Barneveld. "Door bewegingen in de aardkorst is de ondergrond ongelijkmatig opgebouwd, maar we weten vaak niet waar fijn zand onder de rivierbodem ligt." In hun artikel waarschuwen de onderzoekers ook voor toekomstige weersextremen.

Risico's voor de scheepvaart

Barneveld benadrukt dat de Maaswerken wel effectief zijn geweest in het terugdringen van overstromingsrisico. Onder andere daardoor was de schade in 2021 in Nederland minder groot dan in buurlanden. Maar het programma hield geen rekening met erosie onder water.

Inmiddels is Nederland begonnen met de opvolger. "Dit programma Ruimte voor de Rivier 2.0 kijkt nadrukkelijk wel naar erosie van de rivierbodems", zegt Frings. In andere rivieren kan het ontstaan van kuilen en duinen wel gevolgen hebben voor de scheepvaart, zegt Barneveld. Bij laag water raakt de rivier dan eerder onbegaanbaar. Ook kan het beïnvloeden naar welke tak van de Rijn meer of minder water stroomt.

"Dit soort risico's zijn dus onbekend als je maatregelen treft terwijl je de ondergrond niet goed kent", zegt Barneveld, "maar met de juiste maatregelen bij flessenhalzen kunnen we dat beteugelen".

Een week nadat de Tweede Kamer heeft ingestemd met nieuwe, strengere asielwetten heeft VluchtelingenWerk Nederland veel vragen gekregen van asielzoekers. Volgens die wetten worden bijvoorbeeld alleen nog tijdelijke verblijfsvergunningen afgegeven en wordt het nareizen van familie moeilijker.

VluchtelingenWerk Nederland zegt nu toe ruim 500 vragen te hebben ontvangen. Mensen willen weten wat de steun van de Tweede Kamer voor de wetten nu voor hen betekent, legt woordvoerder Iris van Deinse uit. De meest gestelde vraag is: gaan de wetten met terugwerkende kracht in? Het korte antwoord daarop is: mocht de Eerste Kamer met de wetten instemmen, dan gelden die direct ook voor alle lopende zaken. Op de afgesloten asielprocedures zijn ze niet van invloed.

Verder kwamen er veel vragen binnen van ouders die wachten op gezinshereniging met hun kinderen. Zo zijn ouders die een aanvraag hebben lopen voor een kind ouder dan 18 jaar bang dat ze hun kind nooit meer terugzien door de nieuwe regels. Daarnaast vragen mensen met een verblijfsvergunning voor vijf jaar zich af of hun vergunning straks al na drie jaar opnieuw wordt bekeken.

"Dus er is paniek en onrust onder de mensen", zegt Van Deinse. "We proberen zoveel mogelijk de context te schetsen. Belangrijk is om te melden dat de wetten nog niet ingaan, want ze moeten nog naar de Eerste Kamer. Alleen al uitleggen wat die hele procedure inhoudt, is natuurlijk al belangrijk."

"Wat we ook zien is dat er veel misinformatie circuleert op social media." Zo zijn er misleidende berichten dat de wetten toch niet naar de Eerste Kamer zouden gaan en direct ingevoerd zouden worden. "We zijn ook bezig met die misinformatie weerleggen."

Wat staat er in de twee wetten?

VluchtelingenWerk stelt dat de nieuwe asielwetten schadelijk zijn, zowel voor vluchtelingen als de rest van de samenleving. De wetten bieden volgens de organisatie geen oplossing voor de problemen. De wachttijden in de asielprocedure blijven lang en de tekorten in de opvang blijven groot.

"Ook IND krijgt er alleen maar meer werk bij, omdat ze iedere keer opnieuw moeten beoordelen", zegt Van Deinse. "Voor de mensen zelf betekenen de wetten dat ze geen zekerheid en geen perspectief meer hebben."

'Onwenselijke gevolgen'

De steun in de Tweede Kamer voor de asielwetten leidde eind vorige week tot kritische reacties. Zo wil de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) proberen de Eerste Kamer "te overtuigen van de onhaalbaarheid". De wetten zouden deels juridisch onhoudbaar zijn en "onwenselijke gevolgen hebben voor de uitvoering op lokaal niveau".

De VNG doelde vooral op het strafbaar stellen van illegaal verblijf van vreemdelingen. Ook de politie is daar bezorgd over. Hiermee wordt volgens de politie "gesuggereerd dat elke illegale vreemdeling overlastgevend is of crimineel gedrag vertoont". De politie zei vrijdag dat beeld niet te herkennen en verwacht dat het strafbaar stellen leidt tot een vicieuze cirkel.

Het is nog de vraag of er in de Eerste Kamer genoeg steun is voor de asielwetten. Dat zal in ieder geval pas duidelijk worden na het zomerreces, dat duurt tot maandag 8 september.

De Filipijnse kustwacht is in een kratermeer ten zuiden van de hoofdstad Manilla begonnen aan de zoektocht naar de lichamen van tientallen vermiste hanenvechters. Dat zijn mensen die de hanen verzorgen en laten vechten. Het vermoeden is dat ze tussen 2021 en 2022 zijn vermoord door malafide politiemensen en in het Taalmeer zijn gedumpt.

Maandag maakte de politie bekend dat er vijftien agenten zijn opgepakt vanwege hun vermoedelijke betrokkenheid bij de verdwijningen van de hanenvechters.

De zaak houdt het land al langer bezig, maar kreeg onlangs opnieuw aandacht nadat een belangrijke getuige zijn verhaal had gedaan op tv. Hij zei dat de hanenvechters in opdracht van een grote gokbaas moesten verdwijnen, omdat ze hadden valsgespeeld. De gokbaas ontkent alle betrokkenheid.

Verder zei de getuige dat hij precies wist waar de lichamen in het meer van 89 vierkante kilometer waren gedumpt. Volgens de minister van Justitie zijn er inmiddels meer mensen gevonden die de plek in het meer van de vulkanische krater kunnen aanwijzen.

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"Politieagenten die zich bezighouden met criminele activiteiten zijn een groot probleem in de Filipijnen. Het probleem werd nog groter tijdens het presidentschap van Rodrigo Duterte, toen corrupte agenten werden ingezet om drugsgebruikers buitengerechtelijk om het leven te brengen. In die zes jaar zijn er 5000 agenten opgepakt voor moord, afpersing, drugshandel en andere criminele activiteiten.

Onder de huidige president Marcos wordt er strenger opgetreden tegen corrupte agenten. Hij is nu drie jaar president en in zijn periode zou al zijn opgetreden tegen 6200 agenten. Maar corruptie onder agenten blijft een aanhoudend probleem in de Filipijnen."

De kustwacht is vandaag begonnen met het in kaart brengen van het zoekgebied, zoals hoe diep het water daar is. Het Taalmeer is op sommige plekken 172 meter diep.

De nationale politiechef zegt dat het heel lastig wordt om de stoffelijke resten te vinden, ook omdat het orkaanseizoen voor de deur staat. "We werken zo snel als we kunnen."

Hanengevechten zijn een enorme industrie in de Filipijnen, waarin jaarlijks honderden miljoenen dollars omgaan. De dieren krijgen vlijmscherpe messen aan hun poten gebonden, waarmee ze elkaar moeten uitschakelen. Dierenrechtengroepen willen al jaren dat de gevechten worden verboden.

De Engelstalige krant South China Morning Post maakte vorig jaar deze reportage over de hanengevechten:

Er worden steeds meer woningen te koop aangeboden. Afgelopen kwartaal kwamen er 52.000 in de verkoop, het hoogste aantal sinds 2008. Dit blijkt uit de nieuwe kwartaalcijfers van makelaarsvereniging NVM. Aangesloten makelaars hebben samen een marktaandeel van 70 procent.

Alhoewel de woningprijs opnieuw steeg in vergelijking met een jaar eerder, steeg deze wel iets minder hard, met ruim 6 procent. Een kwartaal eerder steeg de prijs nog 10 procent.

Ook werden er afgelopen kwartaal meer bestaande woningen verkocht, zo'n 42.000. In de lente neemt de huizenverkoop altijd wel toe, maar in vergelijking met hetzelfde kwartaal een jaar eerder is er nu sprake van een stijging van 15 procent.

Appartementen

Met name appartementen werden vaker verkocht. "Vooral de verkoop van kleinere appartementen (onder 70 m2) neemt sterk toe vanwege de betaalbaarheid, terwijl grotere eengezinswoningen juist steeds minder beschikbaar zijn", meldt de NVM.

Er is een grote hoeveelheid zogeheten 'uitpondwoningen' op de markt die deze trend voortstuwt. Dit zijn voormalige huurwoningen die nu als koopwoning op de markt komen, sinds verhuren minder aantrekkelijk is gemaakt.

Ook bij nieuwbouwwoningen steeg het aandeel appartementen flink. Ongeveer de helft van zowel de aangeboden als de verkochte nieuwbouwwoningen in de verkoop waren appartementen. Het afgelopen kwartaal werden ongeveer 6700 nieuwbouwwoningen verkocht, een paar honderd minder dan een jaar eerder.

Prijs geremd

De gemiddelde woningprijs ligt nu op 495.000 euro. Er is nog steeds sprake van een stijging, maar wel een iets minder hoge dan voorheen.

Mede door die uitpondwoningen stijgt de woningprijs ook wat minder hard. Het zijn vaak appartementen en die zijn over het algemeen goedkoper dan tussenwoningen of vrijstaande.

Wel waren er nog nooit zo weinig woningen met een prijs onder de 400.000 euro. Nog maar 30 procent van het aanbod zit onder deze prijs.

'Dweilen met de kraan open'

Volgens Lana Goutsmits-Gerssen, voorzitter van de NVM vakgroep wonen, blijft het ondanks het groeiende woonaanbod "dweilen met de kraan open". "We zien nu vooral veel kleinere koopappartementen voor starters, terwijl er ook juist behoefte is aan meer betaalbare huurwoningen voor huishoudens die niet direct kunnen of willen kopen, en aan levensloopbestendige woningen voor ouderen die kleiner of comfortabeler willen wonen."

Ondanks alles is de krapte op de woningmarkt zo goed als hetzelfde, aldus de NVM. "Doordat woningen die in aanbod komen ook weer snel worden verkocht, blijft de verhouding tussen vraag en aanbod vrijwel hetzelfde."

De brandweer heeft de grote brand in een zwembad op een vakantiepark in het Zeeuwse Domburg onder controle. Het nablussen gaat nog wel een paar uur duren. Het zwembad blijft voorlopig dicht.

De brand ontstond rond 08.30 uur, vermoedelijk in de sauna op de eerste verdieping van zwembad De Parel. De brand ontwikkelde zich daarna volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio Zeeland snel tot een uitslaande brand. Vanmiddag even na 14.00 uur was de brand onder controle.

Op het moment van de brand was het zwembad nog niet open, wel waren er zo'n tien mensen aanwezig in het pand. Zij zijn door de bedrijfshulpverlening naar buiten begeleid. Niemand raakte gewond.

Vanwege de omvang van de brand schaalde de brandweer fors op. Vijf blusvoertuigen, een ladderwagen, hoogwerker en twee watertanks waren aanwezig, meldt Omoep Zeeland. De brandweer moest zowel vanaf de buitenkant als van bovenaf blussen.

Om de brand goed te kunnen blussen en overal bij te kunnen heeft de brandweer uiteindelijk een deel van het zwembad gesloopt.

Bekijk hier beelden van de brand:

Bij de brand kwam veel rook vrij, die vanuit de wijde omgeving te zien was. De rook ging richting zee, waardoor het vakantiepark en Domburg er zelf relatief weinig last van hadden.

Het zwembad blijft voorlopig gesloten, laat beheerder Landal van het vakantiepark weten.

De oorzaak van de brand is onduidelijk.

Wat bedoeld was als verkoeling na het trekken van verstandskiezen, leverde Floortje Steigenga uit Den Bosch een boete van 439 euro op. Een flitspaal zag het koelelement aan voor een mobiele telefoon.

De vermeende overtreding was begin deze maand op de A2 bij Boxtel, toen Steigenga na haar bezoek aan de kaakchirurg naar werk reed. "Er reed toen nog een politieauto naast me en ik dacht nog: hopelijk denken ze niet dat ik aan het bellen ben met dat koelelement tegen mijn wang", vertelt ze tegen Omroep Brabant. "De agenten zagen niks verdachts, maar de flitspaal even verderop was minder scherp."

De boete viel enkele dagen later op de mat. "Ik kwam thuis en zag meteen dat er een boete binnen was", zegt ze. De boete stond op naam van haar vriend. "Ik had laatst zijn auto geleend, dus ik dacht meteen: laat ik maar kijken of dat niet misschien door mij komt."

'Veel groter dan mobiel'

Op de brief staat dat ze een 'elektronisch mobiel apparaat' zou hebben vastgehouden tijdens het rijden. "Ik bel bijna nooit in de auto, dus ik was eerst echt even in de war", zegt ze. "Tot ik me ineens herinnerde: ik had net mijn verstandskiezen laten trekken en zat met een icepack tegen mijn gezicht."

Ze vroeg de foto op. Dat bevestigde haar vermoeden dat het niet om haar telefoon, maar om een icepack ging. "Mijn hartslag zakte weer. Dat icepack is veel groter dan een mobiel. En als je goed kijkt, zie je zelfs mijn telefoon gewoon in de houder staan".

Steigenga kan inmiddels lachen om de foto en gaat bezwaar maken. "Ik denk dat ik dit wel ga winnen."

Op de A59 bij Raamsdonksveer is een lange file ontstaan doordat een vrachtwagen een deel van de lading was verloren. De vrachtwagen vervoerde steigeronderdelen die loskwamen bij knooppunt Hooipolder in de richting van Zevenbergen.

De onderdelen zijn overgeladen op een aanhangwagen van Rijkswaterstaat en afgevoerd. Hierdoor was de linkerrijstrook van de weg tijdelijk dicht. De vertraging liep op tot 45 minuten, maar neemt volgens Omroep Brabant inmiddels af.

Hoe de lading los kon komen, is onbekend.

De afgezette Zuid-Koreaanse president Yoon is opnieuw gevangengezet. De rechtbank keurde een arrestatiebevel van de aanklagers goed vanwege angst dat Yoon bewijsmateriaal zal vernietigen als hij op vrije voeten blijft.

Yoon probeerde in december het parlement buitenspel te zetten door een staat van beleg af te kondigen. Volgens hem zouden oppositiepartijen hem te veel dwarsbomen en zouden ze sympathiseren met aartsvijand Noord-Korea.

Door felle betogingen en politiek protest werd Yoon enkele uren later al gedwongen om het bevel in te trekken. Het parlement zette hem daarna op non-actief, waarna hij in januari werd opgepakt wegens hoogverraad en werd afgezet als president. Na 52 dagen besloot de rechtsbank dat Yoon zijn proces vanwege machtsmisbruik in vrijheid mocht afwachten.

Zware straf

De strafzaak tegen Yoon loopt nog. Als Yoon schuldig wordt bevonden aan machtsmisbruik kan hij levenslang of zelfs de doodstraf krijgen, al wordt die nauwelijks meer uitgevoerd in het land.

Vorige maand werd Lee Jae-myung na nieuwe verkiezingen gekozen tot president. Hij verloor in 2022 nipt de verkiezingen van Yoon. Zijn partij heeft een meerderheid in het parlement .

Met drones en raketwerpers hebben de Houthi's weer een vrachtschip tot zinken gebracht in de Rode Zee. Ruim een half jaar werd de commerciële scheepvaart in de belangrijke vaarroute met rust gelaten, maar nu staat de teller op twee gekelderde schepen in vier dagen tijd.

"De Houthi's laten duidelijk zien dat ze nog steeds de capaciteiten hebben om de Rode Zee dicht te knijpen. Ondanks dat ze het afgelopen anderhalf jaar zijn aangepakt door de Britten, Amerikanen en Israëliërs", zegt Pieter Zhao. Hij is onderzoeker op het gebied van maritieme veiligheid en verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Bij de aanval op bulkschip Eternity C, dat gisteren is gezonken, werden zeker vier opvarenden gedood. Zes mensen zijn uit het water gehaald en vijftien worden nog vermist. Dat meldt Aspides, een EU-consortium van marineschepen dat als taak heeft de commerciële scheepvaart te beschermen in het gebied.

De Houthi's maakten propagandabeelden van de aanval:

De reddingsboten van het bulkschip waren vernietigd bij de aanvallen door Houthi's. De zes geredde matrozen hebben ruim 24 uur in het water doorgebracht, schrijft persbureau Reuters op basis van bronnen bij betrokken veiligheidsbedrijven.

Dit roept volgens Zhao vragen op over het functioneren van Aspides. "De marine lijkt relatief afwezig te zijn geweest." Het contrast is volgens hem groot met de Houthi-aanval op bulkschip Magic Seas, afgelopen zondag. Destijds werden alle opvarenden snel in veiligheid gebracht, deels dankzij de coördinatie door EU-marineschepen in de regio.

De woordvoerder van de Houthi's stelt dat meerdere bemanningsleden van Eternity C zijn gered en medische hulp hebben gekregen. Verdere details zijn onbekend.

De Houthi's filmden hoe ze de Magic Seas tot zinken brachten:

Veiligheidsonderzoeker Zhao noemt het opvallend dat de twee schepen langs Jemen probeerden te varen. De Houthi's hadden weliswaar in mei een wapenstilstand met de VS gesloten, commerciële rederijen met een Israëlische link bleven een mogelijk doelwit.

In 2024 en 2023 waren ruim honderd passerende schepen bestookt met drones en raketten. De aanval op Magic Seas afgelopen zondag kwam onverwacht, omdat het de eerste was van dit jaar. "Maar het is ook geen verrassing", zegt Zhao.

"De Houthi's hadden aangekondigd dat je kon worden aangevallen als je een Israëlische haven had bezocht, of als een schip eigendom is van bedrijven waarvan andere schepen Israëlische havens aandoen. Dat was bij deze Griekse rederijen het geval."

Aandacht vestigen op Palestijnen

Waarom juist afgelopen zondag de aanvallen werden hervat is nog onduidelijk. "In het algemeen willen de Houthi's de internationale aandacht op de Palestijnen vestigen, en zichzelf natuurlijk", zegt Zhao. Na de beschieting van bulkschip Magic Seas eisten de Houthi's opnieuw dat Israël zijn "agressie in Gaza stopt en de blokkade opheft".

De Jemenitische Houthi's stellen dat er pas weer aan Israël gelinkte schepen mogen passeren bij een wapenstilstand in Gaza. Een andere voorwaarde is dat Israël onbelemmerd noodhulp toelaat tot de Palestijnse enclave, waar een zware humanitaire crisis woedt.

In deze special lees je meer over wie de Houthi's zijn en waarom ze de Palestijnen steunen:

De wereldwijde kosten om spullen te verschepen is volgens Newsweek naar schatting ruim 200 miljard dollar gestegen sinds het begin van de crisis in de Rode Zee. Nog altijd mijden de meeste grote rederijen de route door het Suezkanaal.

"Heel voorzichtig zag je de scheepvaart recent terugkeren naar de Rode Zee", zegt Zhao. Sinds november vorig jaar waren er immers geen aanvallen geweest. Maar nu de Houthi's in korte tijd weer twee schepen tot zinken hebben gebracht, waarmee het totaal op vier komt, staat de situatie weer op scherp.

Kaping Galaxy Leader

De crisis begon in november 2023 met de kaping van schip Galaxy Leader. De Houthi's hebben de bemanning uiteindelijk tot januari 2025 gegijzeld. De Galaxy Leader ligt nog altijd als propagandatrofee voor anker voor de kust van Jemen.

Het schip was een van de doelwitten bij de Israëlische bombardement op Jemen van afgelopen zondag. De Galaxy Leader was volgens het leger van Israël uitgerust met speciale radarapparatuur om de scheepvaart in de gaten te houden. Deze luchtaanvallen op Houthi-doelen volgden enkele uren nadat de Jemenieten voor het eerst in maanden een commercieel schip had aangevallen.

De Houthi's lanceren met enige regelmaat enkele ballistische raketten richting Israël. Deze worden meestal onderschept voordat ze een doel kunnen raken. De Israëlische luchtmacht heeft diverse keren aanvallen uitgevoerd op Houthi-doelen, evenals het Britse en Amerikaanse leger. Maar experts zeiden eerder al tegen de NOS dat de Houthi's praktisch niet te verslaan zijn vanuit de lucht.

In Los Angeles hebben tientallen tunnelwerkers enige tijd vastgezeten. De tunnel waarin ze aan het werk waren, stortte door onbekende oorzaak in.

De brandweer van de Amerikaanse stad zette een grote reddingsactie op touw. Volgens de brandweer waren de tunnelwerkers bezig op 8 à 10 kilometer van de ingang.

Met enige moeite konden de 27 opgesloten tunnelwerkers over een berg aarde van een meter of 4 kruipen. Daar werden ze opgevangen door vier collega's die hen kwamen redden. Daarna werden ze naar de ingang gebracht.

Geen vermisten

De brandweer heeft alle 31 tunnelwerkers ongeschonden naar boven gehaald. Niemand wordt vermist.

De tunnel die is ingestort, is volgens lokale media onderdeel van een nieuw waterzuiveringssysteem.

Goedemorgen! Vandaag doet de rechter in Rotterdam uitspraak in de zaak tegen een Spaanse chauffeur die met zijn vrachtwagen inreed op een buurtfeest in Nieuw-Beijerland waarbij zeven doden vielen. En makelaarsvereniging NVM komt met kwartaalcijfers over de woningmarkt.

Eerst het weer: zon en stapelwolken wisselen elkaar vandaag af. In het noorden en oosten is er meer bewolking en kan wat regen of motregen vallen. In de loop van de middag en avond krijgt de zon steeds meer ruimte. Bij een matige noordenwind wordt het 22 tot 25 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Boeren, provincies, gemeenten en waterschappen slaan de handen ineen om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat het startpakket van demissionair minister Wiersma uit april onvoldoende garanties biedt om de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Daarom presenteren ze nu zelf een maatregelenpakket. Opmerkelijk is dat de partijen daarin ook dwang niet uitsluiten.

Het gaat om een plan van het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt.

De partijen willen garanderen dat de uitstoot van stikstof omlaag gaat. De vergunningverlening zit op slot doordat beloften daarover in het verleden niet zijn nagekomen. Rechters hebben overheden daar meerdere malen over op de vingers getikt. Begin dit jaar eiste de rechter bijvoorbeeld dat de Nederlandse Staat meer doet om te voorkomen dat stikstof op kwetsbare natuur neerkomt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het Nederlands elftal heeft in de tweede EK-groepswedstrijd een historisch grote nederlaag geleden. De ploeg verloor met 0-4 van Engeland. Nederlandse supporters reageren teleurgesteld.

Fijne dag!

Honderdduizenden mensen die jaren geleden betaalde belasting terugkrijgen en de overheid die daar miljarden aan kwijt is. Vandaag begint de grote hersteloperatie van de zogeheten box 3-belasting.

De Belastingdienst zet vandaag het formulier online waarmee mensen geld kunnen terugvragen als ze denken dat ze te veel vermogensbelasting hebben betaald. De dienst moet dit doen vanwege uitspraken van de Hoge Raad, de hoogste rechter van Nederland. Vijf vragen over deze grote terugbetaalactie.

Waarom?

Tussen 2017 en nu moesten mensen mogelijk te veel belasting betalen over hun vermogen. De Hoge Raad bepaalde dat de manier waarop de Belastingdienst die belasting berekent oneerlijk kan zijn.

De vermogensbelasting heet officieel de vermogensrendementsheffing. De Belastingdienst gaat ervan uit dat je vermogen rendement oplevert. Over spaargeld krijg je rente, aandelen stijgen vaak in waarde en leveren ook dividend op en huizen worden ook meer waard en leveren huurinkomsten op.

En over dat rendement moet je belasting betalen. Maar de Belastingdienst bekeek niet per persoon hoeveel rendement iemand haalde. Ze gingen uit van een zogeheten fictief rendement: een schatting van hoeveel rendement je gemiddeld jaarlijks ongeveer behaalt. En van dat geschatte rendement moest je dan een deel aan de Belastingdienst betalen. Welk deel verschilt per jaar, maar altijd tussen de 30 en 36 procent.

De kritiek van de Hoge Raad is dat het werkelijke rendement van mensen een stuk lager kan uitvallen dan dat fictief rendement. Mensen moeten dan belasting betalen over een rendement dat ze helemaal niet behaald hebben en dat is oneerlijk.

Dus kunnen mensen nu bij de Belastingdienst opgeven wat hun werkelijke rendement was. En als dat lager was dan het fictieve rendement, hoeven ze minder of geen vermogensbelasting te betalen en kunnen ze geld terugkrijgen. Als het hoger was hoeven ze geen extra belasting te betalen. Het is dus altijd in het voordeel van de belastingbetaler.

Voor wie?

Het geldt alleen voor mensen die bij de jaarlijkse belastingaangifte in de jaren vanaf 2017 tot nu vermogensrendementsheffing hebben moeten betalen. Die moet je betalen als je meer dan een bepaalde waarde aan bezittingen hebt.

In 2017 was dat meer dan 25.000 euro als je als individu aangifte deed en het dubbele, 50.000 euro, voor een koppel. Had je bijvoorbeeld in 2017 24.000 euro spaargeld en verder geen box 3-bezittingen dan betaalde je helemaal geen vermogensbelasting.

De afgelopen jaren is het heffingsvrij vermogen flink gestegen. Voor 2024 is het 57.000 euro voor singles en 114.000 euro voor koppels. Vallen al je bezittingen onder Box 3? Nee, je inboedel en ook een privé-kunstcollectie niet. En ook niet het koophuis waar je zelf in woont. Tweede of meer huizen wel.

Voor 2021 tot en met 2024 kan iedereen die vermogensbelasting moest betalen zijn werkelijk rendement opgeven. Voor 2017 tot en met 2020 zijn er voorwaarden, zoals of je eerder bezwaar hebt gemaakt.

De Belastingdienst roept mensen op het formulier pas in te vullen nadat ze een uitnodigingsbrief hebben gekregen over een specifiek jaar. Ingevulde formulieren worden namelijk verwerkt in de volgorde van de verstuurde brieven.

Hoeveel kun je terugkrijgen?

Dat ligt helemaal aan of je veel spaargeld had of juist aandelen of vastgoed. In totaal denkt de overheid dat meer dan een half miljoen mensen geld terugkrijgen. Dat zijn logischerwijs vooral mensen met veel vermogen. Want alleen dan betaal je deze belasting.

En het kan ook sterk verschillen per jaar. Als je in 2022 bijvoorbeeld veel aandelen had, is de kans groot dat je geld terugkrijgt. Want de beurskoersen daalden en dan had je dus al snel een negatief rendement. Maar in 2023 was dat weer helemaal anders.

Twee rekenvoorbeelden:

Wat gaat dit de overheid kosten?

De overheid verwacht dat deze regeling over de jaren 2017 tot en met 2024 een verlies van 6,4 miljard aan belastinginkomsten oplevert.

Belastingexperts denken overigens dat die verliesbedragen waarschijnlijk te hoog zijn. In de praktijk verwachten ze dat mensen op minder geld aanspraak kunnen maken en dat ook minder mensen geld zullen terugvragen.

Hoe gaat dit verder?

De komende jaren blijft het systeem hetzelfde: de Belastingdienst rekent met een fictief rendement en jij moet dan documenten aanleveren als je wilt aantonen dat je werkelijke rendement lager is.

Het plan is dat er in 2028 een nieuw systeem komt, waarbij de Belastingdienst meteen iemands werkelijk rendement berekent. Eerdere invoering zou organisatorisch en technisch moeilijk worden.

Boeren, provincies, gemeenten en waterschappen slaan de handen ineen om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat het startpakket van demissionair minister Wiersma uit april onvoldoende garanties biedt om de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Daarom presenteren ze nu zelf een maatregelenpakket. Opmerkelijk is dat de partijen daarin ook dwang niet uitsluiten.

Het gaat om een plan van het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt.

Uitstoot omlaag

De partijen willen garanderen dat de uitstoot van stikstof omlaag gaat. De vergunningverlening zit op slot doordat beloften daarover in het verleden niet zijn nagekomen. Rechters hebben overheden daar meerdere malen over op de vingers getikt. Begin dit jaar eiste de rechter bijvoorbeeld dat de Nederlandse staat meer doet om te voorkomen dat stikstof op kwetsbare natuur neerkomt.

De ondertekenaars van het plan zeggen dat de landbouw over tien jaar 42 à 46 procent minder stikstof moet uitstoten dan in 2019. Ze willen dat onder meer voor elkaar krijgen door per bedrijf vast te leggen hoeveel stikstof er nog mag worden uitgestoten in 2030 en 2035. Bedrijven die de doelen niet halen, kunnen in het uiterste geval (een deel van) hun vergunning of rechten verliezen.

Zones rond kwetsbare natuur

Ook willen de partijen dwingende maatregelen in een zone rond twee tot vijf Natura-2000 gebieden waar de stikstofproblematiek het urgentst is. Om de vergunningverlening daar weer vlot te trekken, kan volgens de auteurs van het plan worden ingezet op 'wettelijke herverkaveling'.

"Dat kan betekenen dat boeren verplicht - maar zonder er substantieel op achteruit te gaan - hun land moeten inruilen voor land dat verder van een natuurgebied ligt", zegt IPO-voorzitter Ina Adema. "Het kabinet wilde dit ook al, maar wij gaan een stapje verder. Wij willen ook de optie om in 2030 rond méér gebieden dwingende maatregelen te treffen als de vergunningverlening niet op gang komt."

Voorwaarden

In ruil voor deze toezeggingen willen de partijen ook dat de landelijke overheid over de brug komt. Ze willen bijvoorbeeld dat het demissionaire kabinet ondernemers die nu in een uitkoopregeling zitten zo goed mogelijk helpt bij het stoppen. Ook wil het zien dat innovatie mogelijk wordt en dat het kabinet een groot deel van de rekening daarvan op zich neemt. Adema schat dat hier vanuit het Rijk een aantal miljarden voor nodig is.

Voor de boerenorganisaties is belangrijk dat bedrijven enkel nog worden afgerekend op hun eigen stikstofuitstoot in plaats van op de staat van de natuur in de buurt, omdat zij niet de enige zijn die daar invloed op hebben. Ook willen boerenorganisaties dat ruimte die voor vergunningen ontstaat, wordt benut om bijvoorbeeld zogeheten PAS-melders weer aan een geldige vergunning te helpen.

Voor het IPO is dit plan deel 1 van een uitgebreider plan. De organisatie wil de komende tijd in gesprek met natuurorganisaties over de vraag wat er nodig is om natuur in Nederland te behouden en herstellen. Voorzitter Adema verwacht dat voor de aanpak tientallen miljarden vanuit het Rijk nodig zijn.

Politiek verslaggever Lars Geerts:

"De provincies hebben al eerder gezegd dat de plannen die het kabinet tot nu toe presenteerde om de crisis op te lossen, niet voldoende zijn. Met dit voorstel gaan ze dan ook een stap verder. Het opmerkelijke is dat alle ondertekenaars, ook de boerenorganisaties, een minder vrijblijvende aanpak willen.

Tot nu toe was enige vorm van dwang richting de boeren altijd taboe. Minister Wiersma van Landbouw heeft bijvoorbeeld eerder gezegd dat zij gedwongen krimp van de veestapel niet gaat meemaken. En ook haar partijleider bij de BBB, Caroline van der Plas, volgt die lijn.

Maar de provinciebesturen, met daarin veel BBB-politici, vrezen dat een aanpak die te veel gebaseerd is op vrijwilligheid de rechter niet zal overtuigen dat er serieus werk wordt gemaakt van het terugbrengen van de stikstofuitstoot. En dat is weer een vereiste voor nieuwe vergunningen.

Het huidige demissionaire kabinet heeft twee weken geleden besloten dat het geen grote stappen meer gaat zetten op het stikstofdossier. Dus het is niet waarschijnlijk dat dit plan snel wordt overgenomen. Het Rijk is wel nodig om het plan in te voeren. Het kost veel geld en er zijn landelijke regels nodig om het mogelijk te maken. Het zal hoogstwaarschijnlijk op de formatietafel belanden na de verkiezingen. En aangezien het gedragen wordt door zowel de provincies, gemeenten, waterschappen én de boeren, is het moeilijk te negeren."

De Amerikaanse president Trump heeft gedreigd om per 1 augustus importtarieven van 50 procent op te leggen voor producten uit Brazilië.

In een brief aan de Braziliaanse regering, koppelt Trump de heffingen aan de manier waarop Brazilië voormalig president Bolsonaro behandelt. Bolsonaro staat terecht voor het beramen van een staatsgreep om huidige president Lula in 2023 van de macht te houden. Trump had de vervolging van Bolsonaro maandag al een "heksenjacht" genoemd.

In de brief aan de regering schrijft Trump dat de heffingen "deels worden opgelegd vanwege de sluwe aanvallen van Brazilië op de vrije verkiezingen". Ook stelt hij dat de VS al jarenlang "een oneerlijke" handelsdeal had met het land.

Trump plaatste de brief aan Lula ook op sociale media:

Lula kondigde direct aan met tegenmaatregelen te komen als Trump daadwerkelijk de importtarieven invoert. Hij dreigde dan alle handelsovereenkomsten op te schorten met de Verenigde Staten. In een toespraak herinnerde hij Trump eraan dat de VS al jaren meer exporteert naar Brazilië dan dat het importeert uit het land.

Sinds maandag stuurt de Amerikaanse president dreigbrieven aan landen in zijn poging om gunstige handelsdeals voor de VS te sluiten.

Trump had eerder al gedreigd om BRICS-landen een extra heffing van 10 procent op te leggen. Lula noemde die aankondiging maandag al "anti-Amerikaans" en noemde Trump "een keizer".

Grote gevolgen

Als Trumps heffingen en de tegenmaatregelen van Brazilië daadwerkelijk doorgang vinden, dan kan dat grote gevolgen hebben voor voedselprijzen in de VS. Ongeveer een derde van de koffie in de VS komt uit Brazilië. En meer dan de helft van het sinaasappelsap in de VS wordt uit Brazilië gehaald. Ook verkoopt het land onder meer suiker, ethanol en rundvlees aan de VS.

En ook voor Braziliaanse bedrijven zijn de gevolgen waarschijnlijk groot. Direct na de aankondiging van Trump daalde de Braziliaanse real 2 procent in waarde ten opzichte van de dollar. Op de de Amerikaanse beurs daalden de aandelen van Braziliaanse vliegtuigbouwer Embraer en ook oliegigant Petrobras leed verlies.

In de Oekraïense hoofdstad Kyiv zijn vannacht twee doden gevallen toen op meerdere plekken van het centrum brokstukken van neergeschoten drones terechtkwamen. Burgemeester Klytsjko meldt dat op meerdere plekken brand is ontstaan en dat er meerdere mensen gewond zijn geraakt. Hij riep inwoners op schuilkelders op te zoeken.

Ook in de Oekraïense stad Kostjantynivka in het oosten van het land vielen zeker drie doden na Russische luchtaanvallen. Dat melden de nationale hulpdiensten.

Een kantoorgebouw van een verdieping werd bij de aanval verwoest. In vier andere gebouwen brak brand uit. Kostjantynivka ligt in de regio Donetsk en wordt al maanden aangevallen door de oprukkende Russen.

Zelensky naar Italië

De Oekraïense president Zelensky meldde vandaag dat Rusland vannacht 18 raketten en ongeveer 400 drones op Oekraïne heeft afgevuurd. HIj is vandaag in Rome voor een conferentie die gewijd is aan het herstel van Oekraïne op korte en lange termijn.

De Oekraïense president zei dat hij ook gesprekken zal voeren over aanvullende financiering voor drone-onderscheppers en andere luchtverdediging.

Artilleriegranaten

Afgelopen nacht werd bekend dat de VS weer artilleriegranaten en raketten aan Oekraïne levert. Dat bevestigden twee Amerikaanse legerfunctionarissen die persbureau Reuters sprak. President Trump had gisteren al gezegd dat de Verenigde Staten meer wapens aan Oekraïne gaan leveren.

Vorige week had het Pentagon nog gezegd wapenleveringen aan Oekraïne tegen te houden omdat de eigen wapenvoorraad van de VS te veel zou slinken.

Defensie heeft deze week op twee dagen raketten afgevuurd vanaf de Breezanddijk, midden op de Afsluitdijk. In totaal werden zestien raketten afgevuurd, meldt defensie in een persbericht. "Dit bood militairen de kans er ervaring mee op te doen."

Terwijl de raketten werden afgevuurd, reed er verkeer op de Afsluitdijk, is te zien op een foto die door defensie is verspreid. Een woordvoerder meldt aan persbureau ANP dat de test nauwelijks te horen of te zien was voor automobilisten die over de Afsluitdijk reden omdat de installatie achter een wal stond. Ook werden de tests overdag uitgevoerd, waardoor geen gloed van de raketten in de lucht te zien was.

De raketten kwamen ongeveer 10 kilometer verderop in het IJsselmeer neer in een testvak van 4 bij 15 kilometer waar geen scheepvaartverkeer mocht komen. In de raketten zat geen springstof. "Alle projectielen kwamen binnen de marges van het doelgebied neer", meldt Defensie.

Defensie verspreidde deze beelden van de lancering:

De Koninklijke Landmacht heeft sinds vorig jaar vier tijdelijke zogenoemde Precisie and Universal Launch-systemen waarmee ervaring wordt opgedaan. Deze zijn ontwikkeld door de Israëlische fabrikant Elbit Systems. Vanaf 2026 worden de permanente systemen geleverd. Met dit systeem heeft Nederland voor het eerst in jaren weer eigen raketartillerie.

Het systeem kan met nog geen seconde ertussen zes ongeleide raketten afvuren. De raketten hebben een bereik tot enkele honderden kilometers. Volgens defensie is het raketartilleriesysteem "een aanzienlijke versterking van de Nederlandse vuurkracht bij de landmacht. Die is nodig voor afschrikking of forse slagkracht in het gevecht."

Het woningtekort is in een jaar tijd niet heel veel veranderd. Ten opzichte van vorig jaar vond er een lichte daling plaats van zo'n 5000 woningen, oftewel 0,1 procent. Het tekort bedraagt nu 396.000 woningen. Dit wordt jaarlijks berekend door onderzoeksbureau ABF Research in opdracht van de Rijksoverheid. De drie voorgaande jaren steeg het woningtekort steeds.

Het gaat hierbij om het aantal huishoudens en mensen die een huishouden willen vormen, maar voor wie geen woning beschikbaar is. Een daling van het woningtekort betekent dus dat er in een jaar tijd meer huizen zijn bijgebouwd dan dat er huishoudens zonder eigen woning zijn bij gekomen.

Het huidige woningtekort bedraagt 4,8 procent van het totaal aantal woningen in Nederland. Het streefdoel van de overheid is een woningtekort van twee procent. De argumentatie hierbij is dat je bij twee procent tekort nog wel een zoek- en wachttijd hebt, waardoor de huizenmarkt niet instort, maar dat de woningmarkt niet meer overspannen is. Ook is de kans op leegstand en verloedering bijvoorbeeld groter als er helemaal geen woningtekort zou zijn.

Om dat streefdoel van twee procent te bereiken zijn er op dit moment 226.000 woningen te weinig.

100.000 nieuwbouwwoningen

Het demissionair kabinet wil nog steeds dat er 100.000 woningen per jaar bij komen. In 2024 lukte dit opnieuw niet en werden er 82.000 nieuwbouwwoningen gebouwd. 13.000 hiervan waren transformaties van al bestaande gebouwen, zoals omgebouwde kantoorpanden of woningen die werden gesplitst.

Begin vorige maand wees demissionair minister Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening 24 locaties aan waar de komende tijd sneller gebouwd moet worden.

Geografische spreiding

Verder verwacht het onderzoeksbureau dat er meer geografische spreiding van huishoudens gaat plaatsvinden. Het aantal huishoudens dat zich in de Randstad vestigt, blijft de komende jaren nog altijd groeien, maar in andere regio's zoals Zwolle, Ede en Lelystad wordt een iets hogere groei van het aantal huishoudens dat zich hier vestigt verwacht van 13 tot 17 procent.

Het onderzoeksbureau verwacht dat het woningtekort verder gaat dalen, tot 3,9 procent in 2031. In 2040 verwacht het bureau een tekort van 2,2 procent.

De Amerikaanse president Trump heeft benadrukt het beleid ten opzichte van West-Afrika te verschuiven van hulp naar handel. Dat deed hij tijdens een lunch met de leiders van Liberia, Senegal, Gabon, Mauritanië en Guinee-Bissau in het Witte Huis. De regio lijdt nu onder de gevolgen van de ingrijpende Amerikaanse bezuinigen op humanitaire hulp.

Trump, die zelf nog nooit in Afrika is geweest, zegt dat hij "groot economisch potentieel in Afrika" ziet. Hij omschreef de landen als "allemaal zeer levendige plekken met zeer waardevolle grond, grote mineraalvoorraden en oliereserves". Hij zei Afrika graag eens een keer te willen bezoeken. Zijn woorden vormen een breuk met hoe hij de landen in zijn eerste termijn omschreef: shithole countries.

Het weerhield de leiders er niet van om Trump complimenten te geven en te bedanken voor onder meer het helpen beëindigen van een langslepend conflict tussen Rwanda en de Democratische Republiek Congo. Dat akkoord geeft de VS toegang tot de felbegeerde minerale grondstoffen in Congo. De leiders probeerden elkaar te overtreffen door de natuurlijke rijkdommen van hun landen op te sommen.

Investeringsmogelijkheden

De vijf landen vertegenwoordigen slechts een klein deel van de handel tussen Afrika en de VS, maar beschikken wel over onontgonnen grondstoffen. "Wij hebben heel wat bronnen", zei Mohamed Ould Ghazouani, president van Mauritanië. Hij noemde zeldzame aardmetalen, maar ook mangaan, uranium en mogelijk lithium. "Wij hebben veel investeringsmogelijkheden te bieden."

"Wij zijn geen arme landen. Wij zijn rijke landen als het gaat om grondstoffen. Maar we hebben partners nodig die ons steunen en ons helpen om die hulpbronnen te ontwikkelen", zei president Brice Clotaire Oligui Nguema van Gabon. "U bent van harte welkom om te investeren, anders komen misschien andere landen in uw plaats."

De ontmoeting tussen de leiders vond plaats tegen de achtergrond van veranderende Amerikaanse prioriteiten onder Trumps leiding. Sinds zijn aantreden heeft zijn regering het mes gezet in uitgaven van USAID, de Amerikaanse organisatie die hulp biedt in arme en opkomende economieën. Voor veel armere landen biedt de organisatie onmisbare hulp op het gebied van bijvoorbeeld Aids-bestrijding, het verzorgen van schoon drinkwater of voedselhulp.

Nauwelijks over hulp gesproken

Deze maand werd de organisatie in zijn geheel ontmanteld, meldt persbureau AP. De VS zei niet langer een "liefdadigheidsmodel voor buitenlandse hulp" te willen volgen, maar zich voortaan wil richten op partnerschappen met landen die "zowel de capaciteit als de bereidheid tonen om zichzelf te helpen".

Tijdens de lunch, die openbaar was voor de pers, werd bijna niet ingegaan op het stopzetten van ontwikkelingshulp. "We hebben USAID opgeheven om verspilling, fraude en misbruik te beëindigen", aldus Trump. "En we werken onvermoeibaar aan het smeden van nieuwe economische kansen tussen de Verenigde Staten en veel Afrikaanse landen."

Landen in het Westen van Afrika behoren tot de zwaarst getroffen gebieden door de ontbinding van USAID. Zo kreeg Liberia 2,6 procent van het bruto nationaal inkomen aan hulp, het hoogste percentage wereldwijd. President Joseph Nyuma Boakai van Liberia zei "optimistisch te zijn over de uitkomsten van de top" en bevestigde Liberia's inzet voor regionale stabiliteit, democratisch bestuur en economische groei.

Afrika-correspondent Saskia Houttuin:

"Over één ding waren de vijf West-Afrikaanse leiders het eens: als Trump de Nobelprijs voor de Vrede zou winnen, zouden ze hem dat van harte gunnen.

Tijdens de aftrap van deze driedaagse top, die begon met een werklunch, regende het complimenten aan het adres van de Amerikaanse president. Hij leek daar zichtbaar van te genieten. Kritiek van de genodigde leiders bleef aan tafel uit. Liever houden ze de onvoorspelbare Trump te vriend, en richtten zij zich op het aanprijzen van hun grondstoffen en de mogelijkheden voor handelsbetrekkingen.

Zo kwam een aantal van hen zelfs al met concrete voorstellen. Bassirou Diomaye Faye, de president van Senegal, opperde om te investeren in een golfterrein om toeristen aan te trekken wetende dat de president graag een potje golft.

De snelle ontmanteling van USAID kwam nauwelijks aan bod. En dat terwijl zo'n 40 procent van het Amerikaanse hulpbudget voor landen in Afrika bestemd was. Volgens een studie kunnen de bezuinigingen miljoenen levens gaan kosten.

Mogelijk gebeurt dat nog wel in de komende dagen, wanneer ook andere onderwerpen op de agenda staan, zoals veiligheid en migratie."