NOS Nieuws - Algemeen

Gedupeerden en deskundigen blijken nog veel vaker melding te hebben gemaakt van ernstige misstanden op het landgoed van gebedsgenezeres Trees P. (85) dan gedacht. In totaal gebeurde dat ten minste 19 keer. Het Openbaar Ministerie en de gemeente grepen één keer in. Op haar boerderij in Tubbergen werkt de gebedsgenezeres tot op de dag van vandaag door.

Al in 1993 werd voor het eerst gewaarschuwd voor de gebedsgenezeres en haar Pater Pio Stichting , blijkt uit een reconstructie die RTV Oost en de regionale krant Tubantia samen maakten. Ze maakten daarbij onder andere gebruik van gemeentelijke stukken die ze via een beroep op de Wet open overheid (Woo) konden inzien.

In de jaren na 1993 kwamen er vervolgens meerdere aangiftes binnen en deden politie, het OM en de gemeente meermaals invallen. In 2022 greep de kinderrechter in door twee meisjes uit de boerderij te halen die waren mishandeld. Trees P. werd een keer veroordeeld voor mishandeling en vrijheidsberoving: in 1996 moest ze drie maanden de cel in omdat ze bij een duivelsuitdrijving in de oren van een volgeling had geknipt.

Niet zuinig

Pastoor Theo van der Sman waarschuwde in 1993 openlijk, vanaf de kansel, voor gebedsgenezeres Bid Trees. "En daar was ik niet zuinig mee", stelt hij nu, op 75-jarige leeftijd. De pastoor seinde ook politie en justitie in. Hij was daarmee (waarschijnlijk) de eerste in een lange rij van mensen die waarschuwden voor misstanden.

Zo zijn er berichten over onder meer een duivelsuitdrijving waarbij twee zusjes van 6 en 8 jaar moesten 'meehelpen'. Terwijl Trees P. de kinderen schreeuwend en tierend sommeerde te bidden en te zingen, stond een van haar 'volgelingen', een meisje van 14, naakt onder de douche. Zij zou zijn bezeten door de duivel.

Twee oud-leden van de sekteachtige organisatie deden in 2016 aangifte van het onthouden van medische zorg aan zieke sekteleden, onder wie een zieke nierpatiënt. Hem werd afgeraden om een donornier te nemen. In plaats daarvan zou hij door een wonder moeten genezen.

Alternatieve behandeling

In december 2019 deden gemeente en politie een inval in de boerderij, waarbij volgens de gemeentelijke stukken werd gecontroleerd op illegale bouwactiviteiten, maar ook op "sekte-achtige activiteiten". Bij die inval stuitten agenten op een doodzieke ALS-patiënt die onder meer met gebedsgenezing werd "behandeld". Ook deze man werd gehoord door de politie. Maar omdat hij zelf voor de alternatieve behandeling had gekozen, werd niet opgetreden. Enkele dagen later overleed hij.

Zo blijken er dus ten minste negentien meldingen en drie concrete aangiftes te zijn geweest tegen de gebedsgenezeres, tegen één veroordeling. Het OM zegt in een reactie dat wel degelijk actie is ondernomen. "De signalen die uit de aangiftes naar voren kwamen, zijn tussen verschillende instanties besproken. Dit betekent dat diverse instanties op de hoogte waren van de signalen en iedere organisatie vanuit de eigen verantwoordelijkheid, en binnen de (wettelijke) taakomschrijving kon interveniëren", aldus het OM, dat verder geen "'strafrechtelijke informatie" wil delen.

Trees P. zelf wilde onlangs geen commentaar geven op de melding van misstanden. Een bestuurslid van de Pater Pio Stichting noemde het "allemaal kul". "Die vrouw is alleen maar met goede dingen bezig. Anders krijg je die gave niet", zei hij.

Sektemeldpunt

Burgemeester Anko Postma van Tubbergen kondigde eerder deze maand onderzoek aan naar de stichting. Hij zegt bij de verantwoordelijk minister aan te dringen op de heroprichting van het eerder wegbezuinigde landelijke sektemeldpunt.

Jos Houben, die in 1996 burgemeester was, zegt dat hij zich toen vooral machteloos voelde. "Ik ben daar destijds binnen geweest, ik herinner me veel kaarsen en Mariabeelden. Het maakte een beklemmende indruk", aldus Houben. "In de beslotenheid van je eigen huis mag je het Onze Vader bidden. Daar kwamen wij als gemeente niet tussen. We konden hooguit ingrijpen op de vele campers en caravans, omdat het op een camping begon te lijken. Terwijl er, achteraf, iets anders aan de hand was."

In Nieuwsuur vertelde Evelien over haar ervaringen als kind op de boerderij van gebedsgenezeres Trees P.:

Van Henry Kissinger kreeg hij een boek. Geschreven door Henry Kissinger. Een cd en dvd's van Beethoven en een insectenhotel kwamen van de Duitse president Steinmeier. Leiders van de inheemse volkeren van het Amazonegebied schonken hem een kroon van veren. Het in geld uitgedrukt meest waardevolle cadeau kwam uit Bahrein: een Rolls Royce Cullinan, die in Nederland zo'n 430.000 euro kost.

Het is een greep uit de officiële geschenken die de Britse koning Charles tussen 2020 en 2023 heeft ontvangen. Buckingham Palace heeft die lijst bekendgemaakt. Daar staan ook de cadeaus op die andere leden van de koninklijke familie in die periode hebben ontvangen, onder wie de op 8 september 2022 overleden koningin Elizabeth.

Zij kreeg voor haar 70ste jaar als koningin van paus Franciscus twee bronzen lantaarn- sculpturen in de vorm van heraldische beesten. Die staan nu buiten het parlementsgebouw.

De Rolls Royce kreeg Charles van de koning van Bahrein, Hamad bin Isa al-Khalifa, als cadeau voor zijn kroning in 2022. Voormalig president van de Verenigde Staten Joe Biden gaf ook een kroningscadeau: een leren map met gedrukte brieven tussen Elizabeth II en president Dwight Eisenhower. In die brieven nodigt ze hem uit naar het Verenigd Koninkrijk te komen.

Publicatie lijst uitgesteld

Officiële geschenken mogen worden gebruikt, maar worden niet beschouwd als persoonlijk bezit van de royals. Ze kunnen niet worden verkocht of geruild. De koninklijke familie betaalt er geen belasting over. Bederfelijke officiële geschenken met een waarde van minder dan 150 pond mogen aan een goed doel of personeel worden geschonken.

De BBC meldt dat normaal gesproken ieder jaar een lijst gepubliceerd wordt met officiële geschenken die de leden van de koninklijke familie hebben ontvangen. Door de coronapandemie, het overlijden van Elizabeth en de kroning van Charles is dat nu steeds uitgesteld. Hierdoor is het de eerste keer dat er tijdens de regeerperiode van Charles een lijst is gepubliceerd.

Boudewijn de Groot ontvangt dit jaar de Lennaert Nijgh Prijs. De 81-jarige zanger krijgt de oeuvreprijs voor beste tekstdichter maandag tijdens het jaarlijkse Buma Awards Gala in Amsterdam.

De Lennaert Nijgh Prijs is vernoemd naar de jeugdvriend van De Groot. Nijgh heeft aan veel van zijn liedjes meegeschreven. Buma Cultuur, die de prijs ieder jaar uitreikt, noemt het "niet alleen een bekroning van een groot artiest, maar ook een eerbetoon aan een unieke vriendschap die de Nederlandse muziek voor altijd heeft veranderd".

Nijgh schreef onder meer De Groots hit 'Het Land van Maas en Waal', die steevast in de Top 2000 staat:

Directeur Frank Helmink was enigszins verbaasd dat De Groot de Lennaert Nijgh Prijs nog niet in "zijn prijzenkast had staan". Helmink: "Hij won ruim vijftig jaar geleden al wel een Gouden Harp, heeft een Lifetime Achievement Award van ons ontvangen en Frits Spits heeft hem het speciale kunstwerk De Levensplaatkoffer overhandigd. Ik ben blij dat hij nu ook op de lijst van deze prijswinnaars staat, want daar mag hij echt niet ontbreken."

Nederlandstalige lied

"De Lennaert Nijgh Prijs is bedoeld voor een artiest die excelleert in het Nederlandstalige lied, met bijzondere aandacht voor tekst en zeggingskracht. Boudewijn de Groot belichaamt deze missie tot in het diepst van zijn wezen. Hij is niet alleen een componist, tekstdichter en vertolker van klassiekers, maar ook een ambassadeur van het literaire lied, een muzikale verhalenverteller die woorden vleugels geeft", schrijft Buma Cultuur.

Bekijk hier een portret van Boudewijn de Groot:

Vorig jaar ging de Lennaert Nijgh Prijs naar Thomas Acda. Andere recente winnaars zijn onder anderen Spinvis, Henny Vrienten, Pepijn Lanen, Guus Meeuwis en Huub van der Lubbe.

In het noordwesten van de Verenigde Staten zijn bij een vrachtwagenongeluk miljoenen bijen vrijgekomen. De lokale politie heeft inwoners gewaarschuwd voor de bijen en mensen opgeroepen het gebied met de zwermen te mijden.

Het ongeluk gebeurde in de staat Washington in het uiterste noordwesten van het land. Een oplegger met een lading bijenkasten raakte nog door onbekende oorzaak van de weg. De chauffeur van de vrachtwagen kwam er voor zover bekend zonder kleerscheuren vanaf.

Bekijk hier beelden van de plek van het ongeluk met de bijen:

Volgens de sheriff van Whatcom County zijn er daarbij 250 miljoen bijen losgekomen. "Vermijd het gebied vanwege de kans op ontsnappende bijen en zwermen", schrijft de sheriff op Facebook.

Wegen in de regio, die aan de grens met Canada ligt en op slechts 48 kilometer van Vancouver, zijn afgesloten. Hulpdiensten proberen met hulp van imkers de bijenkorven te verplaatsen en een koningin te vinden. "Het doel is zoveel mogelijk bijen te redden", aldus Whatcom County.

Koningin

Wanneer de koningin weer in de bijenkast wordt geplaatst, volgen de bijen haar automatisch terug. De koningin verspreidt met haar feromonen een geur waar de bijen op afkomen. Elk bijenvolk heeft één koningin. Zonder koningin kan het volk niet overleven.

Een koningin is goed te herkennen. Ze zijn een stukje groter dan normale bijen en hebben een langer achterlijf. Vaak zijn ze door de imker ook voorzien van een klein "merkje", dat kan met een kleur of een rond plaatje op de rug van haar borststuk.

De Tsjechische minister van Justitie is opgestapt na kritiek op een donatie van een veroordeelde crimineel. Die schonk het ministerie bijna 40 miljoen euro aan bitcoins. Het ministerie veilde de bitcoins en gebruikte het geld om slachtoffers van misdaad te helpen of als investering in gevangenissen.

Volgens minister Pavel Blazek heeft er niets onwettigs plaatsgevonden, maar vertrekt hij alsnog om de reputatie van de regeringscoalitie niet te schaden. Blazek zegt dat hij niet op de hoogte was van de illegale herkomst van de bitcoins, ondanks uitgebreid onderzoek. "Ik heb geen juridische reden om aan te nemen dat ze voortkomen uit criminele activiteiten", zei de minister onlangs over de zaak.

Darknet

De donatie kwam deze week aan het licht. Volgens Tsjechische media zijn de bitcoins afkomstig van Tomas Jirikovsky die een darknet-marktplaats zou runnen. Op de site werden illegale spullen verkocht, zoals harddrugs. Klanten moesten via cryptovaluta betalen.

Premier Petr Fiala zegt het ontslag van de minister te respecteren. "Ik ben ervan overtuigd dat hij te goeder trouw heeft gehandeld met de bitcoinveiling, en ik waardeer zijn verantwoordelijke stap des te meer." Wie Blazek opvolgt is niet bekend.

Voor jonge progressieve kiezers in Polen lijkt de keuze bij de beslissende ronde van de presidentsverkiezingen zondag tussen de conservatieve nationalist Nawrocki en de liberale burgemeester Trzaskowski voor de hand te liggen. Maar op de Universiteit van Warschau wordt snel duidelijk dat dit niet voor iedereen zo is.

Studenten en docenten haasten zich onder de gietijzeren poort door. Colleges staan op het punt om te beginnen. De 24-jarige Robert is op een binnenplaats tentjes aan het opvouwen. Sinds een week bezet hij hier samen met tientallen medestudenten een gebouw van de universiteit. Een van hun hoofdeisen: meer en betaalbare huisvesting voor studenten.

'Kiezen tussen twee ziektes'

Voor Robert is de wooncrisis het belangrijkste thema. "Zonder huis kan je niet leven", concludeert hij nuchter. De student cognitieve wetenschappen kent genoeg leeftijdsgenoten die hun studie moesten opgeven, omdat ze het financieel niet konden bolwerken.

De eerste ronde van de verkiezingen stemde Robert daarom op een progressieve presidentskandidaat die het bestrijden van de wooncrisis een speerpunt maakte. En zondag? "Ik heb nog niet besloten of ik ga stemmen. Het is een moeilijke beslissing." Een geschiedenisstudent die langsloopt noemt het "kiezen tussen twee dodelijke ziektes".

Bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen werd duidelijk dat jonge kiezers voor radicaal-rechtse of zeer links kandidaten stemden; niet voor de twee gevestigde partijen die al twintig jaar de dienst uitmaken in Polen. Deze 'duopolie' van de politiek wekt steeds meer weerstand op, onder meer vanwege wat jonge kiezers op de woningmarkt hebben zien gebeuren. Veelzeggend is ook dat een van de grotere schandalen deze verkiezingscampagne volgde nadat de conservatieve Nawrocki tijdens een debat had gelogen over het hebben van een tweede appartement.

Voor de huidige regering is het cruciaal dat Trzaskowski wint, zodat ze een president uit hun eigen kamp hebben en hervormingen kunnen doorvoeren. De burgemeester van Warschau doet in de tussentijd meerdere beloftes om linkse kiezers voor zich te winnen. Zonder die groep wordt het voor hem heel erg moeilijk om te winnen, dat staat vast. Zo beloofde Trzaskowski bij een campagnebijeenkomst donderdag ervoor te zorgen dat gemeenten het aanbod van sociale huur en goedkope woningen op grote schaal uitbreiden.

Maar vanwege zijn eigen trackrecord als burgemeester kan Trzaskowski niet rekenen op veel vertrouwen, concludeert socioloog Janek Spiewak. Hij voert al jaren actie tegen misstanden op de woningmarkt en schreef een boek over 'pathologische ontwikkelaars', die vaak kleine, dure appartementen van slechte kwaliteit bouwen en daarmee wegkomen.

Verdubbeling huizenprijzen

Onder Trzaskowski werd veel sociale huur in de stad geprivatiseerd waardoor mensen op straat kwamen te staan, zegt Spiewak. Op de brede Maszalkowska-straat in het centrum wijst hij naar een vervallen hoekpand met graffiti op de muren. Het staat nu leeg. "Zoals dit gebouw", zegt hij. Trzaskowski beloofde met de verkoop van panden nieuwe woningen te bouwen, maar dat kwam er nauwelijks van.

Polen zag in de tussentijd een van de grootste toenames in huizenprijzen van Europa. De afgelopen zes jaar verdubbelde die in grote steden. "De meeste jonge mensen steunen partijen die de status quo willen veranderen", zegt Spiewak. "Ze radicaliseren omdat niet wordt voldaan aan hun levensbehoeften."

Ook de 23-jarige David kan het idee van een stem voor Trzaskowski niet verkroppen, vooral vanwege zijn verantwoordelijkheid in de wooncrisis. Nee, de conservatieve kandidaat vindt David zeker geen goede optie. De student voert ook actie voor lhbti- en abortusrechten, en die zullen er onder Nawrocki zeker niet beter op worden.

"Maar sociale kwesties zijn voor mij net zo belangrijk", zegt David. "Ik kom niet uit een rijke familie, en weet hoe het is om arm te zijn." Net als veel leeftijdsgenoten maakt hij zich grote zorgen om de wooncrisis en komt hij door de hoge prijzen nauwelijks rond.

Al neigen de meeste Polen bij de universiteit er toch naar om op Trzaskowski te stemmen. Een 35-jarige docente had liever een andere kandidaat, maar "wil dat Polen zo democratisch mogelijk blijft en dat we mensenrechten respecteren".

Een geschiedenispromovendus zegt dat de keuze stinkt, maar dat hij "met dichtgeknepen neus" gaat stemmen. En David? Zoals het er nu voor staat, gaat hij blanco stemmen zondag.

Goedemorgen! In München vindt de finale plaats van de Champions League tussen Paris Saint-Germain en Internazionale en het Black Heritage Festival wordt feestelijk geopend in Amsterdam.

Maar eerst het weer: Zon, afgewisseld door wat stapelwolken. Het wordt 21 graden aan zee en in het binnenland kan het 27 graden worden. In de namiddag en avond in het zuidoosten kans op wat regen- en onweersbuien.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Trump zegt dat hij de directeur van de National Portrait Gallery ontslaat. Kim Sajet was de eerste vrouwelijke directeur van het kunstmuseum in Washington en heeft de Nederlandse nationaliteit. Trump wil van haar af, omdat ze in zijn ogen een voorstander is van diversiteit.

Bij zijn aantreden als president maakte Trump duidelijk dat hij alle diversiteitsprogramma's wil schrappen. Hij zegt dat er snel een vervanger voor Sajet bekend wordt gemaakt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Tientallen miljarden euro's worden besteed aan kabels en transformatorplatforms op de Noordzee. Die zijn nodig om elektriciteit van windparken op zee aan land te krijgen. Iedereen betaalt er via de energienota aan mee. Hier zie je hoe de klus op zee gaat:

Fijne dag!

Als je een site van de overheid bezoekt of met een ambtenaar mailt, is de kans groot dat je informatie via servers van Amerikaanse techreuzen loopt. Die kans blijkt bovendien veel groter dan tot nu toe bekend. De NOS vond 1722 websites van Nederlandse (semi)overheden en cruciale bedrijven die van minimaal één Amerikaanse cloud afhankelijk zijn.

De vrees is dat de Amerikaanse inlichtingen- en opsporingsdiensten dan kunnen meelezen. Bovendien is het uiteindelijk niet de Nederlandse, maar de Amerikaanse overheid die achter het stuur zit: een risico bij een mogelijk conflict met de Verenigde Staten. Desondanks gebruiken ook negen van de vijftien ministeries clouddiensten van Microsoft.

Gemeenten

Ook het aantal gemeenten dat op Amerikaanse servers leunt, blijkt hoger dan gedacht. Eerder meldde de NOS al dat twee derde van de gemeenten mailservers van Microsoft gebruikt, maar het totale aandeel blijkt nog veel groter: alleen de gemeente Hardinxveld-Giessendam heeft geen enkele Amerikaanse clouddienst aan zijn account gekoppeld. Ook alle provincies gebruiken Amerikaanse clouddiensten.

Bij veel landelijke overheidsorganisaties is dat niet anders, zoals bij de Autoriteit Financiële Markten en het Veiligheidsberaad, dat bestaat uit de voorzitters van de 25 veiligheidsregio's, en de Tweede Kamer.

"Dat is een groot risico, dan is meelezen voor de Amerikaanse overheid technisch niet moeilijk", zegt ICT-kenner Bert Hubert, die zich al langer sterk maakt voor minder Amerikaanse afhankelijkheid. "Ze kunnen bovendien terugzoeken: doe mij maar mailtjes van de Tweede Kamer van twintig jaar geleden."

Volgens de Autoriteit Financiële Markten gaat het om "relatief recente ontwikkelingen" en worden die "nauwgezet gevolgd". Overstappen is echter niet snel geregeld, benadrukt de instantie. De Vereniging Nederlandse Gemeenten noemt het risico op meelezen "beperkt" en wijst op de betrouwbare diensten die bedrijven als Microsoft leveren.

De koepel van provinciebesturen wijst erop dat regels voor openbare aanbestedingen het moeilijk maken om niet-Europese partijen uit te sluiten. Uit de Amerikaanse cloud stappen zou "enorme praktische implicaties" met zich meebrengen, stelt die organisatie. "Desondanks denken we na over de vraag hoe we onze digitale autonomie kunnen vergroten."

Overheden en bedrijven spreken meestal af dat de data binnen de Europese Unie worden opgeslagen. Maar het risico dat de VS meeleest, blijft: de Amerikaanse overheid nam specifiek met dat doel al in 2018 een wet aan. Bovendien is er andere wetgeving, speciaal voor de inlichtingendiensten, die dat mogelijk maakt.

Sinds de herverkiezing van president Trump nemen de zorgen toe, vooral nadat Microsoft het e-mailaccount van de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof op zwart moest zetten. De vrees is dat Trump ook andere organisaties via de Amerikaanse cloud onder druk kan zetten.

Sites op zwart

Het risico beperkt zich niet tot meelezen. De Amerikaanse overheid zou met één druk op de knop ruim 650 Nederlandse sites van overheden en kritieke bedrijven op zwart kunnen zetten of manipuleren, waaronder die van De Nederlandsche Bank en die van de politie, maar ook de pagina nederlandwereldwijd.nl van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Net als de website Crisis.nl, de site waar Nederlanders bij rampen naartoe worden gestuurd.

Ook WerkenVoorNederland, de sollicitatiesite van de overheid, loopt via Amerikaanse servers. "Het kan voor de Amerikaanse autoriteiten interessant zijn om te zien wie er bijvoorbeeld bij de AIVD wil solliciteren", zegt Hubert.

"Maar dat is wel nog wat theoretischer", benadrukt de ICT-expert. "Het grootste risico is er echt bij e-mail. Het is ook een stuk moeilijker om je mail vervolgens weer weg te halen dan om je website te verplaatsen."

Ook de kritieke infrastructuur - van netbeheerders tot banken en zelfs telecomproviders - leunt zwaar op de Amerikaanse cloud. Bij 69 van de 97 onderzochte organisaties staat de mail bij een Amerikaanse partij. Zelfs telecomprovider KPN, dat aan zijn klanten e-mail aanbiedt, heeft zijn mail bij Microsoft geplaatst.

Ministeries hebben al hun mail in eigen handen, maar negen van de vijftien ministeries gebruiken bijvoorbeeld wel Microsoft Teams of Webex om te chatten of te videobellen. De Amerikaanse overheid zou dan kunnen meelezen.

Naar de rechter

Microsoft erkent de risico's. "Een gerechtelijk bevel in de Verenigde Staten kan gelden voor informatie buiten de VS", bevestigt vicevoorzitter Brad Smith van Microsoft aan de NOS. "Maar we zullen dan wel naar de rechter gaan."

Dat deed Microsoft eerder ook, en met succes. Die overwinning van Microsoft in de rechtszaal was zelfs een directe aanleiding voor het Amerikaanse parlement om de wet aan te nemen die expliciet regelt dat het opvragen van informatie buiten de VS mag.

Er zou een verdrag moeten komen dat dit regelt, stelt Smith. "Daar wordt ook al wel tien jaar aan gewerkt. Als het er eindelijk komt, zou dat heel goed zijn: dan zijn er gewoon regels in welke omstandigheden data van een buitenlandse overheid kunnen worden opgevraagd, en hoe." Dat zou naar zijn mening bijvoorbeeld pas mogen na tussenkomst van de rechter.

NOS op 3 maakte deze uitlegvideo over onze afhankelijkheid van Amerikaanse tech, en of het ook anders kan:

Van onze correspondent is een serie van de makers van podcast De Dag. Iedere zaterdag maken we kennis met een van de correspondenten van de NOS, het land waar ze wonen, en de verhalen die wat hen betreft meer aandacht verdienen. Vandaag: Frankrijk-correspondent Frank Renout.

Frank woont al meer dan 20 jaar net buiten Parijs. Tussen de vogeltjes vindt hij de rust die nodig is om de hectische nieuwsdagen aan te kunnen in de stad. Want Frankrijk zit niet stil: zeker politiek is het tumultueus de afgelopen tijd. De Franse samenleving is heel erg verdeeld in een driedeling tussen de stad, de voorsteden die banlieues heten en het platteland. De gevolgen daarvan kan Frank scherp analyseren na al die jaren. En de vele gebruiken en cultuurverschillen blijken toch groter dan we denken van een land zo dichtbij huis, waar veel Nederlanders komen om vakantie te vieren.

De jonge Frank Renout draaide z'n hoofd razendsnel bij het horen van sirenes en wil altijd al overal vooraan staan. Journalist worden was dus een logische stap. Eigenlijk dacht hij als twintiger aan een heel ander werelddeel, maar z'n vrouw spoorde hem in 2004 aan om de stap te wagen en te emigreren naar Frankrijk. Nu vormen ze samen een team om verslag te doen van al die grote nieuwsgebeurtenissen van de afgelopen jaren: aanslagen, de brand in de Notre Dame, vele presidenten, maar ook waarom baguettes nou zo lekker zijn. Maar niet elke week in het leven van een correspondent zit vol joie de vivre: Frank stond dinsdag nog langs de weg met een kapotte auto.

De cultuurtip van Frank: De serie Dix pour cent op Netflix.

Volgende week: Fleur Launspach, correspondent in het Verenigd Koninkrijk. Heb je vragen voor haar of wil je reageren op deze podcast, mail dan naar dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek

Redactie: Rosanne Sies

Eindredactie: Rosanne Sies

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De Amerikaanse oud-president Joe Biden zegt dat hij zich goed voelt en dat hij zijn behandelplan positief tegemoet ziet. Twee weken geleden werd duidelijk dat de 82-jarige Biden een agressieve vorm van prostaatkanker heeft.

Biden sprak voor het eerst sinds de diagnose in het openbaar, bij een bijeenkomst ter ere van Memorial Day van Delaware. Hij zegt dat de prognoses goed zijn: "Het gaat vooruit. De verwachting is dat we in staat moeten zijn om dit te verslaan." Ook zegt hij dat de kanker niet tot in zijn organen is doorgedrongen. "Dus ik voel me goed."

Het kantoor van Biden meldde twee weken geleden dat er uitzaaiingen waren naar het bot, maar Biden zegt nu dat hij "sterke botten" heeft. Hij wordt behandeld door een vooraanstaande chirurg die 32 jaar geleden dezelfde diagnose heeft gehad.

Behandeling mogelijk

Vlak nadat de kanker aan het licht kwam, werd al gemeld dat de ziekte bij de oud-president waarschijnlijk te behandelen was. Biden zegt nu dat die behandeling is begonnen en dat die bestaat uit "iedere dag een pil".

Gisteren was de sterfdag van zijn zoon Beau Biden. Hij stierf in 2015 op 46-jarige leeftijd aan hersenkanker.

In een leegstaand pand in Den Hoorn, bij Delft, is gisteravond brand uitgebroken. Er is niemand gewond geraakt. Een aantal bewoners van omliggende huizen moesten wel hun huis uit.

De brand brak rond 22.00 uur uit in een leegstaand café. De brandweer zegt dat bij de eerste melding de vlammen al uit het dak sloegen. Het pand kan als verloren worden beschouwd en de brandweer laat het "gecontroleerd uitbranden". De oorzaak van de brand is niet bekend.

Rond 01.15 uur werd gemeld dat er geen gevaar meer is dat de brand zich zou uitbreiden. Wel is de brandweer voorlopig nog bezig met nablussen. Omdat daar extra rook bij kan vrijkomen, blijft het advies om in de buurt ramen en deuren gesloten te houden.

Actie tegen leegstand

Volgens Omroep West sloot het café in 2019 de deuren. Niet veel later voerden omwonenden actie tegen de leegstand van het monumentale pand. De eigenaar zou plannen hebben gehad om het te slopen en er appartementen neer te zetten.

De Amerikaanse president Trump zegt dat hij de directeur van de National Portrait Gallery ontslaat. Kim Sajet was de eerste vrouwelijke directeur van het museum en heeft de Nederlandse nationaliteit. Trump wil van haar af, omdat ze in zijn ogen een voorstander is van diversiteit.

De National Portrait Gallery is een kunstmuseum in Washington D.C. en is onderdeel van het Smithsonian. In het museum zijn beeltenissen te zien van Amerikaanse beroemdheden. Sajet werd in 2013 aangesteld als directeur.

In een post op Truth Social noemt Trump haar een "zeer partijdige vrouw" die groot voorstander is van diversiteit, gelijkheid en inclusie. Bij zijn aantreden als president maakte Trump duidelijk dat hij alle diversiteitsprogramma's wil schrappen. Hij zegt dat er snel een vervanger voor Sajet bekend wordt gemaakt.

Diverse achtergrond

De afkomst van Sajet is behoorlijk divers. Ze werd geboren in Nigeria, groeide op in Australië en beschikt ook over een Nederlands paspoort. Haar moeder zat in de Tweede Wereldoorlog in toenmalig Nederlands-Indië in een Japans kamp. Na de oorlog belandden Sajets ouders in Nederland, waarna ze voor het werk van haar vader in Nigeria terechtkwamen.

Sinds 1997 woont en werkt ze in de Verenigde Staten. The Guardian omschreef haar eind vorig jaar als een "unieke wereldburger". In een interview met de krant zei ze dat ze nog regelmatig in Nederland komt, omdat hier nog een broer woont die intensieve zorg nodig heeft.

Sajet doneerde aan Democraten

Bronnen in het Witte Huis zeggen tegen Newsweek dat Sajet een donatie heeft gedaan aan de campagnes van Joe Biden en de kandidaat van de Democraten bij de presidentsverkiezingen in 2016, Hillary Clinton. Ook een onderschrift bij het portret van Trump zou hebben meegespeeld in het besluit haar te ontslaan. In dat onderschrift werd de nadruk gelegd op het feit dat er twee afzettingsprocedures tegen hem dienden.

Sinds zijn tweede termijn is begonnen, is Trump bezig de culturele instellingen naar zijn hand te zetten. Zo benoemde hij zichzelf tot voorzitter van het Kennedy Center. Hij noemde het theater in Washington "te woke" en stelde een aantal vertrouwelingen aan in het bestuur.

Volgens The New York Times hebben musea zoals het Smithsonian onder druk van Trump hun diversiteitsafdeling gesloten.

De uitvinder van de abortuspil, Étienne-Emile Baulieu, is overleden. De Franse wetenschapper overleed op 98-jarige leeftijd in zijn huis in Parijs.

Hij was een biochemicus en endocrinoloog, een arts die patiënten onderzoekt met hormoonaandoeningen en stofwisselingsziekten. Maar hij werd het bekendst door de ontwikkeling van RU 486, de abortuspil. Miljoenen vrouwen over heel de wereld kregen daardoor een goedkoop en veilig alternatief voor de chirurgische abortus.

Baulieu presenteerde de pil in 1982 en zeven jaar later werd het medicijn in Frankrijk goedgekeurd. Het leidde tot grote kritiek van anti-abortusbewegingen en ook bedreigingen aan het adres van Baulieu.

Inmiddels is de pil in meer dan honderd landen verkrijgbaar. Wel gelden er in veel landen strenge regels voor de verkoop.

'Weinig Fransen die wereld zo hebben veranderd'

De weduwe van Baulieu schrijft dat zijn werk "in het teken stond van zijn toewijding aan de vrijheid van vrouwen en zijn wens om iedereen in staat te stellen een beter en langer leven te leiden."

De Franse president Macron zegt dat er weinig Fransen zijn die de wereld zo hebben veranderd en noemt hem een "verzetsstrijder en onderzoeksgenie": "Étienne-Emile Baulieu was een vooruitstrevende geest die vrouwen de mogelijkheid gaf hun vrijheid te veroveren."

Baulieu werd in 1926 geboren als Etienne Blum, maar veranderde zijn naam in Emile Baulieu toen hij zich in de Tweede Wereldoorlog aansloot bij het verzet. Voor zijn verzetswerk kreeg hij in 2023 van Macron het Grootkruis van het Legioen van Eer.

Baulieu laat drie kinderen, acht kleinkinderen en negen achterkleinkinderen achter.

De kritiek op de Amerikaans-Israëlische samenwerking voor het uitdelen van voedselhulp neemt toe. Sinds afgelopen dinsdag deelt de omstreden Gaza Humanitarian Foundation (GHF) via vier distributiecentra hulp uit in het gebied, na een maandenlange Israëlische blokkade. De geleverde hulp is bij lange na niet genoeg, en de manier waarop de hulpgoederen worden uitgedeeld is erg gevaarlijk, zien hulpverleners.

De VN en andere hulporganisaties die actief zijn in de Gazastrook weigerden mee te werken aan de hulplevering van GHF. Ze waarschuwden vooraf dat de hulpleveringen in Gaza niet eenvoudig zijn en dat het nieuwe plan niet effectief en toereikend is. Zo zijn er nu maar vier uitdeelpunten, waar dat er eerder nog ongeveer 400 waren. Israël wil dat de GHF uiteindelijk alle voedselverstrekking gaat overnemen.

De afgelopen dagen kwamen er beelden naar buiten van chaotische situaties bij de nieuwe distributiecentra. Grote groepen mensen drongen samen bij de hekken. Ook brak er paniek uit nadat er op de menigte werd geschoten. Een arts van het Nasser-ziekenhuis in Khan Younis zegt tegen persbureau AP dat daarbij zeker zes mensen zijn gedood en meer dan vijftig gewonden zijn gevallen.

Dit zijn beelden van de chaos die deze week ontstond bij een van de distributiepunten:

De GHF liet vandaag weten dat er geen burgers en individuen die betrokken waren bij het leveren van hulp zijn verwond of gedood. Eerder zei de organisatie ook dat er niet was geschoten bij de uitdeelpunten. Het Israëlische leger heeft wel bevestigd dat er is geschoten in de buurt van de centra.

Het Amerikaans-Israëlische plan is onmenselijk en ineffectief, schreef de secretaris-generaal van Artsen zonder Grenzen Christopher Lockyear vandaag in een verklaring. Mensen moeten lang wachten op de voedselpakketten en de meest kwetsbare mensen, zoals ouderen en mensen met een beperking, hebben vrijwel geen kans om aan voedsel te komen, schrijft Lockyear.

"De hulp die nu wordt gestuurd is een aanfluiting gelet op de massale tragedie die zich onder onze ogen voltrekt", schrijft UNRWA-topman Philippe Lazzarini. "We vragen niet om het onmogelijke. Laat de VN, inclusief UNRWA en humanitaire partners, ons werk doen: mensen in nood helpen en hun waardigheid behouden." Al maanden staan er duizenden vrachtwagens vol noodhulp stil aan de grens.

Israëlische tactiek

Israël laat nu een heel klein aantal vrachtwagens toe van andere hulporganisaties, schrijft Lockyear. "Terwijl de Israëlische belegering een situatie van ondraaglijke nood en wanhoop heeft gecreëerd." Dat leidt tot plunderingen, waardoor er meer doden en gewonden vallen, zegt de secretaris-generaal.

Volgens de woordvoerder van VN-organisatie OCHA is Gaza nu "de hongerigste plek op aarde, waar 100 procent van de bevolking risico loopt op hongersnood". Waar het wel lukt om hulp te leveren, is het niet hulp die direct bruikbaar is. "Wat we nu hebben kunnen afleveren is meel. Maar dat is nog geen eten, dat moet eerst bereid worden."

Dat ziet ook Daniëlle Brouwer van het Rode Kruis in Nederland. Wat de mensen krijgen is niet alleen veel te weinig, maar ook ontbreken er essentiële producten, ziet ze. "Geen tabletten om water te zuiveren, waardoor mensen nog steeds vervuild water drinken, bijna geen medicatie en geen brandstof om ambulances te laten rijden."

Gedwongen naar het zuiden

Drie van de distributiepunten liggen in het zuiden en één in het midden van de Gazastrook. De hulporganisaties vrezen dat het zeer beperkte aantal distributiepunten een tactiek is om de Palestijnse bevolking te laten vertrekken uit grote delen van de Gazastrook.

"Dit initiatief lijkt een cynische truc om te veinzen dat men zich aan het internationaal humanitair recht houdt", schrijft Lockyear. "In de praktijk wordt hulp gebruikt als instrument om mensen gedwongen te verplaatsen als onderdeel van wat een bredere strategie lijkt om de Gazastrook etnisch te zuiveren."

Daar wijst ook Michiel Servaes van Oxfam Novib op. "Daar zijn we bang voor, dat ze nu eigenlijk naar het puntje van Gaza worden gelokt voor het voedsel. Maar dat dat eigenlijk bedoeld is om uiteindelijk die Palestijnse bevolking daar helemaal weg te halen."

Loretta Swit, vooral bekend van haar rol in de televisieserie M*A*S*H, is op 87-jarige leeftijd overleden. Ze overleed vanmiddag in haar huis in New York.

Swit speelde de scherpzinnige majoor Margaret Houlihan in de bekroonde Amerikaanse tv-serie M*A*S*H, die tussen 1972 en 1983 werd uitgezonden. Ze werd tien jaar op rij genomineerd voor een Emmy Award voor beste vrouwelijke bijrol in een comedyserie en won deze twee keer: in 1980 en 1982.

De serie was gebaseerd op de gelijknamige film uit 1970 en speelde zich af in een mobiel legerhospitaal tijdens de Koreaanse Oorlog. In de film was majoor Houlihan - toen gespeeld door actrice Sally Kellerman - een eendimensionaal personage: een seksverslaafde vrouw met de bijnaam Hot Lips.

Toen Swit de rol op tv overnam, werd haar personage uitgediept. Haar seksuele gevoelens werden een minder belangrijk onderdeel van het karakter. Na een aantal jaar werd ze zelfs niet meer Hot Lips genoemd.

Echt persoon

"Rond het tweede of derde jaar besloot ik haar op een intelligente manier als een echt persoon te spelen, ook al betekende dat dat ik de grappen zou verpesten", zei Swit daar later over. Die verandering voltrok zich niet van de ene op de andere dag. "Ze was een personage dat constant veranderde; ze stopte nooit met zich ontwikkelen."

Swit verscheen in bijna elke aflevering van de serie, inclusief de slotaflevering, die een recordaantal van 106 miljoen Amerikaanse kijkers trok. Daarnaast speelde ze in films als Race with the Devil en S.O.B. en in series als The Love Boat en Hawaii Five-O.

Twee bemanningsleden zijn uit de Westerschelde gered na een aanvaring tussen een binnenvaartschip en een containerschip. De twee personen vielen van boord, meldt een woordvoerder van de Kustwacht aan Omroep Zeeland.

De schepen raakten elkaar rond 14.30 uur tussen het Zeeuwse Hansweert en het Belgische Doel. Eén persoon is per helikopter naar het ziekenhuis gebracht, de ander is aan wal opgevangen door ambulancepersoneel. Of deze mensen de slachtoffers zijn die in het water vielen, kan de woordvoerder niet bevestigen.

Alle opvarenden van het binnenvaartschip zijn inmiddels van boord gehaald. Het vaartuig is beschadigd en lekt vloeistof. "Maar nog niet in zodanige hoeveelheden dat het geruimd kan worden", aldus de woordvoerder.

Oorzaak onbekend

Het binnenvaartschip wordt ondersteund door een ander schip en er zijn meerdere sleepboten ter plaatse om het te bergen. De situatie is volgens de Kustwacht stabiel.

Het containerschip had zover bekend weinig schade en is doorgevaren naar de haven van Vlissingen, waar het wordt geïnspecteerd. "Het is een groot schip dat daar niet stil kan liggen, dus die vaart rustig door", aldus de woordvoerder.

De oorzaak van de aanvaring is nog niet bekend.

De Amerikaanse popster Taylor Swift heeft de rechten teruggekocht van de eerste zes albums die zij uitbracht. Zonder haar medeweten kreeg talentenmanager Scooter Braun de rechten van deze albums in 2018 in zijn bezit toen hij het platenlabel waar Swift onder contract stond overnam. Vervolgens nam Swift de oude albums opnieuw op.

"Alle muziek die ik ooit heb gemaakt is nu in mijn bezit", schrijft de 35-jarige artiest op haar website. Ook oude muziekvideo's, concertopnames en onuitgebrachte nummers van voor 2018 behoren tot deze deal. "Ieder tijdperk, mijn gehele levenswerk", zegt ze er zelf over.

"We zijn heel blij met deze uitkomst en heel blij voor Taylor", zegt investeringsmaatschappij Shamrock Capital, dat de rechten in 2020 kocht van Braun.

"Het enige dat ik ooit wilde, was dat ik hard genoeg zou werken om op een dag mijn muziek te kopen, zonder kleine lettertjes en met volledige autonomie", schrijft de zangeres. "Ik ben Shamrock Capital dankbaar dat ze de eersten waren die mij dat aanboden."

Geen bedragen genoemd

Hoeveel geld er met de deal is gemoeid, vermeldt de artiest niet, maar het gaat waarschijnlijk om een enorm bedrag. Swift is wereldwijd zeer populair en bij de verkoop van muziekrechten van andere succesvolle artiesten als Kiss, Bruce Springsteen en Phil Collins waren vele honderden miljoenen gemoeid. Het verschil met die artiesten is dat Swift juist haar muziekrechten terugkoopt in plaats van dat ze ze verkoopt.

Swift tekende in 2005 een contract bij het toen net opgerichte platenlabel Big Machine Records. Ze tekende in 2018 een deal bij Universal Music Group, maar haar zes oude albums bleven in bezit van Big Machine Records.

Toen talentenmanager Scooter Braun in 2019 Big Machine Records kocht, nam hij ook de rechten van de muziek van Swift tot 2018 over. Swift wilde die terug hebben, maar Braun verbond daar strenge voorwaarden aan. In 2020 verkocht hij de rechten door aan Shamrock Capital.

Taylor's Version

Omdat Swift niet aan Brauns voorwaarden wilde voldoen, besloot ze haar eerste zes albums in zijn geheel opnieuw op te nemen. Vier van deze albums, die allen dezelfde titel hebben als de oude albums maar dan met de toevoeging Taylor's Version, heeft ze inmiddels uitgebracht.

Twee albums moest ze nog opnieuw uitbrengen. Ze maakt nu bekend dat haar opnieuw opgenomen debuutalbum nog uitkomt, maar dat ze in ieder geval voorlopig niet haar album Reputation uit 2017 opnieuw uitbrengt. Naar eigen zeggen had ze de meeste moeite met het opnieuw opnemen van dat album, om dat ze vond "dat het niet verbeterd kon worden".

Miljarden

Swift is een van de meest succesvolle artiesten ooit. Haar laatste tour bracht ruim 2 miljard dollar op. Op Spotify is ze de meest beluisterde artiest. Haar nummers werden ruim 100 miljard keer gestreamd.

Volgens tijdschrift Forbes heeft de zangeres een geschat vermogen van 1,1 miljard dollar, gebaseerd op inkomsten uit haar wereldtournee, de waarde van haar muziek en haar vastgoedportefeuille.

Een knipperlichtrelatie met een lichtelijk onbereikbare man (Mr. Big voor de kenners), mode uit de nineties en New York als decor. Dat is hoe veel mensen zich de Amerikaanse serie Sex and the City herinneren. Maar niet alleen dertigers en veertigers kennen deze serie, juist de jongere Generatie Z lijkt de afleveringen van rond de eeuwwisseling te waarderen. En met name de soms wat egoïstische hoofdrolspeelster Carrie Bradshaw.

Vandaag komt het derde seizoen van And just like that uit, het vervolg op Sex and the City (1998-2004), waarbij de hoofdpersonen niet meer single dertigers zijn, maar vrouwen in de vijftig. Mediawetenschapper Simone Driessen was verbaasd toen ze haar studenten over de serie hoorde praten, en dat ze de oude afleveringen kijken. Ook tv-columnist bij de Volkskrant Lotte Krakers ziet die belangstelling onder jongeren. "Op TikTok is een herwaardering gaande."

Carrie als slechte vriendin

Op Sex and the City was destijds de nodige kritiek, vooral op hoofdpersoon Carrie Bradshaw, gespeeld door Sarah Jessica Parker. "Carrie was té verliefd, kon niet goed met geld omgaan, was niet per se een goede vriendin - eigenlijk een soort narcist - dronk te veel en was all over the place", zegt Krakers. Dat stuitte mensen tegen de borst. "Maar gen Z ziet daar wel wat in; lekker brutaal en tegen dingen aanschoppen. Carrie belichaamt dat."

Zo is er een oude aflevering waarin Carrie haar vriendin Miranda, die al in een restaurant zit, laat zitten zonder af te bellen omdat haar knipperlichtrelatie ineens toch met haar wil dineren.

Dat soort fouten maakt de hoofdrolspeelster menselijk, aldus tv-columnist Krakers. "Carrie is alles wat in ons zit, ook de slechte dingen, zoals egoïsme. Gen Z durft die kanten wat meer te accepteren, en waardeert Carrie daarom." Zo ziet Krakers, met 29 jaar zelf net geen gen Z'er, op sociale media dat mensen onder video's over de serie reacties plaatsen als "Carrie is a mess, daar herken ik me in."

Toen de serie begon zag mediawetenschapper Driessen online allerlei quizzen. "Daarin kon je testen welk karakter je was. Daar wordt zo'n serie op gemaakt, zodat je je kan identificeren." Dat er ook acties waren van de hoofdpersonen die minder charmant waren, hoort er volgens haar bij. "Dan ga je daarover nadenken, dat is de rol van popcultuur."

Sex uit de city?

Dat mode uit de jaren 90 en 00 tegenwoordig weer in is, draagt ook bij aan de populariteit onder een jongere doelgroep. Op TikTok zijn massa's inspiratievideo's te vinden over de kledingstijl van de hoofdrolspeelster. "Van Carrie kan ik me zo zes memorabele outfits herinneren", zegt Krakers.

Is de huidige serie dan net zo goed? Krakers is niet zo enthousiast. "De seks is eigenlijk uit de city." De tv-recensent vindt And just like that wat meer afgevlakt. "In de eerste seizoenen was de serie wat meer op het randje, meer arthouse en meer eigenwijs, nu voelt het meer gepolijst en netjes." Toch kijkt ze wel, "maar meer uit een soort nostalgie".

Driessen is enthousiaster, zij vindt dat de formule genoeg is aangepast om de serie nog steeds relevant te houden. "De makers zijn zich bewust van de tijd waarin we leven." Bovendien vindt de mediawetenschapper van de Erasmus Universiteit dat de algemene thema's hetzelfde blijven, zoals vriendschap en relaties. "Dat zijn tijdloze onderwerpen."

Haar studenten zijn kritischer, die vinden dat er meer aandacht mag zijn voor diversiteit. "Als dit zich afspeelt in New York, zeggen zij, dan moet er toch meer diversiteit in de serie zitten?" In Just Like That zijn vrouwen met verschillende culturele achtergronden toegevoegd aan de vriendinnengroep, maar de drie witte vriendinnen blijven de hoofdpersonages.

Ouders van kinderen met ME/CVS, een chronische ziekte die mensen uitput, komen in conflict met artsen als zij zich verzetten tegen een specifieke behandeling voor hun kind. Uit een inventarisatie van de NOS blijkt dat tal van wetenschappers zich afvragen of deze vorm van gedragstherapie niet meer kwaad dan goed doet.

Bij de therapie leren kinderen met ME/CVS om waarschuwingssignalen te negeren wanneer het lichaam aangeeft om het rustig aan te doen. Deze benadering gaat ervan uit dat de ziekte niet door fysieke oorzaken in stand wordt gehouden, maar door misleidende gedachten die de patiënt wijsmaken dat hij of zij uitgeput is.

Werken aan de conditie terwijl vermoeidheidssignalen moeten worden genegeerd is een belangrijk onderdeel van deze behandelmethode, maar patiënten met wie de NOS sprak merkten dat ze er daardoor niet op vooruitgingen. De gedragstherapie staat in de medische richtlijn als eerste behandelkeus voor kinderen met ME/CVS.

Veilig Thuis

Sinds de coronapandemie is dankzij long covid, een ziekte die lijkt op ME/CVS, meer bekend over de risico's van de therapie. Ook bij ouders van kinderen met ME/CVS, die daarom meer dan vroeger botsen met artsen. En dat is niet zonder gevolgen.

Artsen die overtuigd zijn van het nut van de therapie kunnen denken dat het kind noodzakelijke zorg wordt onthouden. Een melding bij Veilig Thuis, de landelijke organisatie die vermoedens van kindermishandeling registreert en vervolgstappen kan zetten, is dan niet ver weg.

Miranda vertelt over haar ervaringen met de behandeling van de ziekte van haar dochter Tessa:

Uit een enquête van de ME/CVS-vereniging die woensdag is gepubliceerd blijkt dat 166 van de 250 ondervraagde gezinnen druk hebben ervaren vanuit artsen en scholen om hersteltrajecten te starten waar ze voor vreesden. In 35 gevallen werd met een Veilig Thuis-melding gedreigd en in 26 gevallen werd daadwerkelijk melding gedaan.

Het onderzoek is niet representatief, maar Alfons Olde Loohuis, expert chronische infectieziekten voor de stichting C-Support, herkent het beeld wel. Hij heeft meerdere keren bemiddeld voor ouders van kinderen met long covid vanwege een onterechte Veilig Thuis-melding. Veilig Thuis zelf zegt het "spanningsveld te herkennen".

'Ik moest mijn mond houden'

Maike Verhagen, moeder van Kian, kwam in 2021 in de problemen over de zorg voor haar toen 10-jarige zoon Kian die ME/CVS heeft. Verhagen dacht in het begin ook dat de beste remedie "even doorbijten" was. Ze organiseerde leuke uitjes en stuurde haar kind toch halve dagen naar school. Maar ze zag dat Kian door die inspanningen alleen maar zieker werd.

Kian onderging diverse tests in het ziekenhuis die hem verder uitputten. Maar de artsen hadden er volgens Verhagen geen oog voor. Kian moest zo snel mogelijk "gereactiveerd" en "geresocialiseerd" worden, want zijn ontwikkeling werd volgens de artsen ernstig bedreigd. Hun behandeladvies: opname in een revalidatiecentrum voor gedragstherapie met een fysiek opbouwschema.

Verhagen had zich verdiept in ME/CVS en las over de risico's van deze behandeling. Ze vroeg er meermaals naar. "Een van onze artsen waarschuwde me na een telefoongesprek met de kinderarts dat ik echt beter moest meewerken en mijn mond moest houden, want anders zou er een Veilig Thuis-melding komen."

Na dat dreigement stemde Verhagen in met revalidatie aan huis. Ze hoopte er zo voor te zorgen dat Kian niet teveel zou worden gepusht, maar dat zag ze toch gebeuren. Volgens Verhagen werd haar zoon een paar keer gedwongen om naar school te gaan. Zijn gezondheidssituatie ging erop achteruit.

Met hulp van Belangenvereniging Intensieve Kindzorg wist Verhagen over te stappen naar een arts die er anders in stond. Kian kreeg genoeg rust en medicatie. Nu kan hij met een aangepast schema weer naar school, waar een bed voor hem is om te rusten. Verhagen: "Daar is geen psycholoog aan te pas gekomen."

'In het belang van het kind'

Veilig Thuis stelt dat een weigering van de behandeling voor ME/CVS op zichzelf geen aanleiding is voor een vermoeden van kindermishandeling. "Wel is het van belang dat ouders hun keuzes goed kunnen onderbouwen en dat het welzijn van het kind centraal blijft staan."

In de richtlijn van de kinderartsen staat echter dat "als het niet lukt om tot een gedeeld behandelconcept te komen en er sprake is van bedreigde ontwikkeling", er noodzaak kan zijn voor een melding bij Veilig Thuis.

Extinction Rebellion (XR) heeft een kort geding tegen de politie ingetrokken. De klimaatactiegroep begon een zaak nadat meerdere demonstranten de politie onaangekondigd op bezoek hadden gehad. Het geding is van de baan, omdat de politie zijn beleid rond huisbezoeken heeft aangepast.

De actiegroep wilde dat de politie stopt met onaangekondigde huisbezoeken bij actievoerders. "Onaangekondigd voor iemands deur staan en naar demonstratieredenen vragen, was onbehoorlijk, overbodig en intimiderend", aldus XR.

Sinds 2022 maakten zo'n 35 mensen van XR een melding over onterechte en onprettige huisbezoeken.

'Contact essentieel'

De politie is het daarmee eens en zegt dat agenten niet meer onverwachts voor de deur zullen staan bij klimaatdemonstranten. De regels rond de huisbezoeken zijn aangescherpt. Agenten wegen vooraf af of een bezoek nodig is of dat er eerst contact gelegd kan worden via de telefoon of sociale media. Ook legt de politie bij ieder contact uit wat de reden voor het bezoek is.

Een huisbezoek wordt alleen nog gedaan als het noodzakelijk is. "Contact met de burger is essentieel voor goed politiewerk. Een bezoek aan huis is normaal en blijven we doen", zegt politiechef Yvonne Hondema van de Eenheid Midden-Nederland.

"Tegelijk beseffen we dat zo'n bezoek veel impact kan hebben op degene bij wie we langsgaan. Wanneer in de aanloop naar een demonstratie een bezoek aan de deur nodig is, vergt dat een goede voorbereiding en kan dat niet 'zomaar' plaatsvinden."

Voor alle demonstranten

"Voor ons is dit winst voor alle demonstranten", zegt advocaat Otto Volgenant van XR. "Het politiebeleid was tot nu toe volstrekt onduidelijk. Dat het nu zwart-op-wit staat is nieuw en geeft demonstranten een duidelijk handvat".