Aggregator

Poolse onderzoekers zijn de afgelopen dagen begonnen met het opgraven van een massagraf uit de Tweede Wereldoorlog in het westen van Oekraïne. Daarin liggen slachtoffers van de Wolynië-massamoorden. Oekraïense nationalisten vermoordden toen naar schatting tot 100.000 overwegend Poolse burgers.

De kwestie is al tientallen jaren een wrevelpunt tussen Polen en Oekraïne. Sinds de grootschalige invasie van Rusland zijn de massamoorden vanwege de nauwe samenwerking tussen de twee bondgenoten steeds meer naar de voorgrond getreden. Warschau en Kyiv hopen met de opgravingen een stap dichter bij een gezamenlijke oplossing te komen.

Het massagraf waar onderzoekers begonnen zijn, ligt in Poezniki, een dorp in de buurt van de stad Ternopil dat niet meer bestaat. Naar verwachting liggen er zo'n tachtig slachtoffers begraven die in 1945 zijn vermoord. De bedoeling is dat de stoffelijk overschotten wordt geïdentificeerd, waarna de slachtoffers alsnog een rustplek moeten krijgen.

'Doorbraak'

Volgens de Poolse historicus Maciej Dancewicz is het voor overlevenden, nabestaanden en afstammelingen van de Wolynië-massamoorden een belangrijk moment. Dancewicz is van de Vrijheid en Democratie Stichting, die het verzoek indiende voor de opgravingen in Poezniki. Familieleden en vrienden van zijn grootvader werden in Poezniki vermoord. "Polen kan zijn eigen burgers die werden achtergelaten en de nabestaanden simpelweg niet in de steek laten."

Voor 2017 waren er al meerdere opgravingen uitgevoerd en waren zo'n 1000 slachtoffers geborgen. Oekraïne besloot de opgravingen op te schorten nadat een monument voor Oekraïense nationalisten in Polen was vernield. In januari kondigde de Poolse premier Tusk aan dat er een "doorbraak" was en dat het werk hervat wordt.

"Natuurlijk gaat het niet lukken om alle 100.000 slachtoffers te vinden. Maar waar mogelijk willen we ze vinden, opgraven en een rustplek geven", zegt Dancewicz. Er liggen al plannen voor andere locaties.

Wolynië is een regio die nu in het westen van Oekraïne ligt, maar vroeger deel uitmaakte van Polen. De massamoorden vonden daarnaast in meerdere omliggende regio's plaats. Warschau ziet wat zich heeft afgespeeld als een genocide en wil erkenning.

Oekraïne ziet het als een 'tragedie', met ook duizenden Oekraïense doden, die volgde op een lange geschiedenis van etnische spanningen en conflict, waaraan beide kanten hebben bijgedragen. Bovendien kunnen de twee landen het niet eens worden over wie verantwoordelijk was en om hoeveel slachtoffers het gaat.

Polen is een van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne tegen de Russische agressie. Als buurland is het de doorvoerhaven voor bijna alle militaire en humanitaire steun. Daarnaast huisvest Polen nog altijd bijna een miljoen Oekraïense vluchtelingen. Daarom verzocht Polen in de zomer van 2022 kort na de grootschalige invasie van Oekraïne om de opgravingen toe te laten, zegt Dancewicz. "We zagen een kans voor toenadering tussen Oekraïners en Polen over dit onderwerp vanwege de oorlog."

Poolse politici van zowel de regering als de oppositie hebben geopperd dat Warschau het EU-lidmaatschap van Oekraïne moet blokkeren zolang Kyiv niet meebeweegt als het gaat om Wolynië. Zeker rond verkiezingen treedt het weer naar de voorgrond, ook in de aanloop naar de Poolse presidentsverkiezingen volgende maand.

Oorlog

Dat weten ze in Oekraïne ook. "De Wolynië-tragedie is zo diepgeworteld in Polen dat het deel is geworden van de dagelijkse agenda", zegt Anatoly Koernosov tegen de Oekraïense tv-zender Espreso. Hij is expert op het gebied van Pools-Oekraïense betrekkingen. "Geen kandidaat kan eromheen. Ik denk dat de opgravingen een goede start zijn." Volgens hem moet Oekraïne inzien dat deze nodig zijn om goede banden met Polen te onderhouden.

Al voelt het voor veel Oekraïners alsof Polen de machtspositie vanwege de oorlog misbruikt om de eigen eisen rond Wolynië af te dwingen. Dat terwijl Oekraïne vecht voor het eigen voortbestaan. Dancewicz ziet dit niet zo. "Ik leg Oekraïners die ik spreek uit: een tragedie is een tragedie", zegt de historicus. "Mensen stierven toen en mensen sterven nu. Laten we al deze slachtoffers een rustplek geven, net zoals Oekraïners de slachtoffers van Rusland nu begraven."

De opgravingen zijn een belangrijke eerste stap, concludeert Dancewicz, maar er is nog een lange weg te gaan voordat de twee landen deze pijnlijke geschiedenis samen een plek kunnen geven. Dit werd ook maar al te duidelijk toen eerder deze week een monument voor Oekraïense nationalisten in Polen werd beschadigd.

Een grote brand in een verhuisbedrijf in Apeldoorn veroorzaakt veel rookoverlast voor omwonenden. Voor zover nu bekend is niemand gewond geraakt. De brandweer probeert uitbreiding van de brand naar omliggende loodsen te voorkomen,

De brand ontstond rond 14.00 uur in twee loodsen van het verhuisbedrijf. Vrijwel meteen ontstond een grote rookpluim die tot op grote afstand zichtbaar is.

Het gebouwencomplex bestaat uit diverse bedrijfshallen midden in een woonwijk. De brandweer zet nu in op behoud van de naastliggende hallen en omliggende bebouwing, laat de veiligheidsregio bij Omroep Gelderland weten. Daartoe wordt onder meer een hoogwerker ingezet.

De oorzaak van de brand is onbekend.

Met een stichting die hij onlangs heeft opgericht, wil Theo van Duyse geld inzamelen om een oude luchtwachttoren in Zeeuws-Vlaanderen op te knappen. De uitkijktoren is een van de laatste overblijfselen van de Koude Oorlog in Nederland en was bedoeld om vijandige Russische vliegtuigen te spotten.

Van Duyse is sinds 1992 eigenaar van de luchtwachttoren in Nieuw Namen, op de grens met België. Omdat het hem als particulier niet lukt, wil hij met de stichting fondsen aanspreken om de kostbare reparatie van de toren - er is sprake van betonrot - te betalen, meldt Omroep Zeeland.

De luchtwachttoren stamt uit de jaren 50. Het is een van de weinige restanten van een netwerk van in totaal 256 uitkijkposten dat zich toen over heel Nederland uitstrekte. Tussen de torens, die toen met prefab beton werden gebouwd, zat maximaal een afstand van zestien kilometer.

Het idee was dat het Korps Luchtwachtdienst zo in heel Nederland met het blote oog (en een verrekijker) eventuele Russische vliegtuigen zou zien én horen, mochten die onder het bereik van de radar (900 meter hoogte) binnenvliegen.

Russisch vliegtuig

De bewaking van het Nederlandse luchtruim is tot halverwege de jaren 60 op deze manier gedaan. Militairen, maar ook vrijwilligers speurden vanaf de torens het luchtruim af. Er zou één keer, in Limburg, inderdaad een Russisch vliegtuig zijn gespot. Maar dat bleek op de terugweg te zijn van een vliegshow in Frankrijk en had geen vijandige bedoelingen. In 1968 stopte de bewaking.

Veel van de luchtwachttorens zijn daarna afgebroken. Er zijn er nu nog 21, waaronder de ruim 16 meter hoge toren in Nieuw Namen naast het huis van Van Duyse. "Iemand vroeg mij in 1992 of ik interesse had in de toren, omdat niemand wist wat ze met het gekke ding moesten doen", zegt hij. "Ik heb de toren toen voor 50 gulden gekocht en later ook de bunker die ernaast ligt."

Veel belangstelling

De Zeeuw doet de toren regelmatig open voor publiek. Hij heeft over belangstelling niet te klagen. "Ik krijg mensen uit Amsterdam. Almere. Fietsgroepen. Maar ook Amerikanen hebben belangstelling voor de toren", zegt hij. "We hebben wel eens een Open Monumentendag gehad met 200 bezoekers."

Maar nu is vooral de onderkant van het bouwwerk er slecht aan toe. De cementdekking van de betonwapening laat los en er is betonrot zichtbaar. Een goede opknapbeurt is noodzakelijk, aldus Van Duyse. En daar wil hij samen met anderen in een stichting geld voor inzamelen.

"Omdat ik natuurlijk ook ouder word en niet het eeuwige leven heb, maar ook omdat ik wil dat hij behouden blijft voor het nageslacht en het dorp Nieuw Namen", aldus Van Duyse. "Én omdat we als stichting misschien in aanmerking komen voor subsidie. Het zou gewoon zonde zijn als hij verdwijnt."

In Jemen is gisteren een Jemenitisch-Nederlandse journalist gedood, schrijven media in het Arabische land. Dat zou zijn gebeurd bij een drone-aanval van Houthi-rebellen in de zuidelijke stad Marib.

Volgens verschillende media gaat het om cameraman en fotograaf Musab al-Hattami (31), die jarenlang in Nederland woonde en de Nederlandse nationaliteit had. Recent keerde hij terug naar zijn geboorteland om daar verslag te doen van de burgeroorlog. Hij zou in Marib zijn geweest om een documentaire te filmen.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de dood van Hattami nog niet kunnen bevestigen.

Bij de aanval door de Houthi's werden ook drie militairen van het regeringsleger gedood. De broer van Hattami zou gewond zijn geraakt.

Volgens de nieuwssite al-Masdar voerde de Nederlands-Jemenitische journalist werkzaamheden uit voor internationale media, waaronder Al Jazeera.

Politici reageren boos op de voorgenomen sluiting van bandenfabriek Vredestein in Enschede. Zij zeggen dat moederbedrijf Apollo Tyres de productie van banden al veel langer aan het overhevelen is naar Hongarije en dat daar ook Europees geld voor is gebruikt.

"Hongarije en Apollo hebben ergens op aangestuurd, dat gevoel hebben we al jarenlang. Stap voor stap zag je het gebeuren", zegt Europarlementariër Tom Berendsen (CDA) bij RTV Oost. "En aan alles voelde je: dit klopt niet. Nu zie je het resultaat."

Vrijdag werd bekend dat de Apollo Tyres Vredestein in Enschede over ruim een jaar dichtgaat. Het moederconcern uit India ziet geen toekomst meer voor het meer dan honderd jaar oude bedrijf en wijst op de enorm gestegen energie- en loonkosten in Nederland. Ongeveer 500 werknemers verliezen hun baan.

Na de bekendmaking liepen de emoties bij het personeel hoog op. "Iedereen hier weet nog dat de familie Kanwar (eigenaar Apollo Tyres, red.) hier tien jaar geleden stond, toen ze net een stuk grond in Hongarije hadden aangekocht. Ze verzekerden ons dat het niet ten koste zou gaan van onze banen", aldus medewerker Chris Westland bij de fabriekspoort. "Dat is nu niet gebleken."

750 banen geschrapt

"Over geen enkele zaak heb ik meer schriftelijke vragen gesteld dan hierover", stelt Europarlementariër Berendsen. Vijf jaar geleden, in 2020, trok hij samen met zijn collega's Annie Schreijer-Pierik (CDA) en Agnes Jongerius (PvdA) voor het eerst aan de bel bij de Europese Commissie.

Apollo Tyres had toen net een bezuinigingsronde aangekondigd in Enschede: het bedrijf kondigde aan 750 banen te schrappen in de Twentse fabriek. Uiteindelijk kregen 528 medewerkers de zak: een halvering van het personeelsbestand in Nederland. De productie verhuisde voor een deel naar Hongarije.

Wat Berendsen en de andere twee Europarlementariërs met name stak, was dat de Hongaarse regering 96 miljoen euro aan Europese subsidie inzette om de bouw van de nieuwe Apollo-fabriek daar deels te financieren. Op zich is dat niet verboden: Europa investeert in regio's die het goed kunnen gebruiken. "Maar het mag nooit ten koste gaan van banen in een ander Europees land", benadrukt Berendsen.

'Bedje gespreid'

"De regels zijn toentertijd aangescherpt", aldus de CDA-Europarlementariër. Maar precies vier dagen voordat die nieuwe regels zouden ingaan, diende Hongarije het verzoek voor deze staatssteun in. Ze wisten dondersgoed wat ze deden. Dit had onder de nieuwe regels nooit meer gekund."

Opvallend is dat ook vier miljoen euro aan 'coronasteun' werd ingezet voor de nieuwe fabriek. En de nieuwe autosnelweg M3, die langs de Hongaarse fabriek leidt, zou mede dankzij Europees geld aangelegd zijn.

"Het bedrijf krijgt de subsidie niet direct, maar het bedje wordt gespreid met infrastructuur", zei toenmalig Europarlementariër Derk Jan Eppink in de zomer van 2020.

Perverse effecten

Stevige kritiek, maar de Europese Commissie stelde de afgelopen jaren geen onregelmatigheden vast. Er werd met geld geschoven, maar het paste allemaal binnen de (toen) geldende regels. Vindt Berendsen dan dat Hongarije slim heeft gehandeld? "Ik vind het erg lastig om iets wat zulke perverse effecten heeft, slim te noemen", reageert hij.

"Mijn kijk op samenwerken en een fatsoenlijke economie is anders. De regel is dat je de eerste twee jaar na de voltooiing van zo'n investering geen banen mag verplaatsen. Nu is het drie jaar geleden..."

Hij gaat de zaak nogmaals aan de orde stellen bij de Europese Commissie. "Dit kan niet de bedoeling zijn van publiek geld. Dat mag niet leiden tot het verplaatsen van banen binnen Europa. Om dat in de toekomst te voorkomen, zullen de voorwaarden rond zulke financiering strenger moeten. Langere termijnen bijvoorbeeld."

Te naïef

Ook in de Tweede Kamer leidt de voorgenomen sluiting van de fabriek tot schriftelijke vragen. "Wat is hier gebeurd? Zag de regering dit aankomen? Wat is er gedaan om dit tegen te gaan? Zijn we te naïef geweest?", aldus Kamerlid Ilse Saris (NSC), zelf afkomstig uit Enschede.

"In 2020, 2021 stelde Pieter Omtzigt hier al vragen over. We zijn nu vijf jaar verder en het is heel moeilijk te accepteren dat met Europees geld elders een fabriek opent, en in mijn regio een fabriek verdwijnt."

Saris roept de ministers van Werkgelegenheid, Economische Zaken en Klimaat en Groene Groei op om naar Enschede te komen. "Vooral om in gesprek te gaan met medewerkers en de impact hiervan te voelen. Deze mensen mogen niet in de steek worden gelaten."

A hefty portable power bank is a handy thing to DIY, but one needs to get their hands on a number of matching lithium-ion cells to make it happen. [Chris …read more

Het lichaam van de overleden topchef Jonnie Boer is weer in Nederland. Boer overleed afgelopen woensdag op 60-jarige leeftijd aan de gevolgen van longembolie. Hij was dat moment op Bonaire, waar hij een huis had.

Gisteravond begeleidden nabestaanden de rouwkist naar het vliegveld van het eiland. Daarna vloog familie in dezelfde vlucht mee terug naar Nederland.

Het is nog niet bekend wanneer de uitvaart is.

Het vertrek op Bonaire:

Boer was een van de bekendste koks van ons land. Sinds 1993 was hij samen met zijn vrouw Thérèse eigenaar van De Librije in Zwolle. Het is het enige restaurant met drie Michelinsterren in Nederland.

Naast De Librije had het echtpaar nog drie andere restaurants in Zwolle, maar ook een op Curaçao en twee op Bonaire. Volgens vriend Jeroen van den Boom is zijn werk erg belangrijk geweest voor Bonaire.

"Hij heeft fantastische horeca hier neergezet met een heel mooi team", zegt Van den Boom, zelf ook ondernemer op het eiland. "Daarmee heeft hij Bonaire ook op de wereldkaart gezet. Daar zijn we allemaal erg trots op."

Ook vriend en collega David Rietveld deelt die mening. "Met het overlijden van Jonnie verliest Bonaire een culinair genie en een enorm creatieve geest voor de horeca op het eiland."

Minuut stilte

Vrijdagavond was er op veel plekken in Zwolle een minuut stilte vanwege het overlijden van Boer. De festiviteiten rond Koningsdag werden daarvoor kort onderbroken.

De ondernemer ontving in 2008 een erepenning van de stad, als blijk van waardering voor zijn grote bijdrage. De Librije zal in ieder geval aankomende week nog gesloten blijven.

De moord op 26 toeristen in het idyllische berggebied in Kashmir deze week is de grootste terreuraanslag op burgers in bijna twintig jaar in India. Daardoor lopen de spanningen opnieuw op tussen de twee nucleaire machten India en Pakistan. India zegt dat de aanslag het werk was van terroristen die door Pakistan worden gesteund.

De Verenigde Naties roepen op tot 'maximale terughoudendheid' om te voorkomen dat de situatie uit de hand loopt. Maar niks doen lijkt geen optie meer als de Indiase premier Modi politiek geloofwaardig wil blijven.

Volgens de Indiase oud-legerkolonel Ajai Shukla bevindt de Indiase regering zich in een oncomfortabele positie door deze aanslag in de zwaarst beveiligde militaire regio van India. "Elke keer als de overheid dreigt met actie, maar vervolgens niet de belofte voldoende nakomt, wordt het moeilijker om het publiek te nog overtuigen en verlies je geloofwaardigheid."

Ook Zuid-Azië-expert Michael Kugelman vreest dat een militaire operatie onvermijdelijk is geworden. "De emoties lopen op dit moment zo hoog op. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de Indiase regering bereid is zich te richten op diplomatie. Zeker op korte termijn niet."

Symbolisch

Inmiddels zijn de grenzen gesloten, is handel over en weer stilgelegd en is de eerste Bollywood-film die sinds lange tijd weer een Pakistaanse hoofdrolspeler had, verboden nog voordat het de bioscopen gehaald heeft.

Boven op deze bekende reflex ten tijde van verhoogde spanningen, heeft India dit keer ook het Indus Waterverdrag opgeschort. Ook moeten vandaag alle reizigers op tijdelijke visa beide landen verlaten.

Volgens hoogleraar Indiase geschiedenis aan Oxford Faisal Devji laten deze twee nooit eerder gebruikte diplomatieke ingrepen een verandering in toon zien. Toch zijn ze volgens Devji ook vooral symbolisch. "Hoewel ze uiteraard grote problemen zullen veroorzaken voor de getroffenen Pakistanen en Indiërs op tijdelijke visa, is er feitelijk niet veel beweging tussen India en Pakistan."

Daarnaast zijn waterexperts er vrijwel unaniem over eens dat het voor India praktisch onmogelijk is om water naar Pakistan om te leiden of te blokkeren. Daar heeft het simpelweg de infrastructuur niet voor. De krachtige vuist waar de Indiase regering naar op zoek is vormen deze maatregelen dus zeker niet.

Steun van eigen achterban

Volgens Kugelman spelen resultaten uit het verleden ook mee in de afweging hoe India dit keer zal reageren. In 2019 voerde India een vergeldingsactie uit op de grensplaats Balakot voor een zelfmoordaanslag in Pulwama waarbij 40 militairen om het leven kwamen. Daarbij kwam een Indiase piloot in Pakistaanse handen en werd de actie door Pakistan afgedaan als een mislukking.

"Die uitleg kreeg internationaal toen veel bijval, dus dit keer zal Modi voorzichtiger willen zijn om een herhaling van die kritiek op de effectiviteit van een vergeldingsactie te voorkomen", denk Kugelman.

Ondanks de vraagtegens die gesteld werden bij die vergeldingsactie, leverde het Modi aan het begin van een verkiezingsjaar wel veel steun op bij de eigen achterban. Bijval in eigen land creëren is ook in Pakistan nu een belangrijke reden waarom er met sterke taal gereageerd wordt op de retoriek van India.

"Zowel de burgerregering als de legerleiding zijn op het moment niet heel populair in Pakistan. Mogelijk hopen ze meer support te krijgen als ze zich krachtig weten te verweren." Kugelman denkt daarom dat ook de tegenreactie van Pakistan zal verharden als India ervoor kiest militair aan te vallen. "Ook aan Pakistaanse kant wil de regering nu niet zwak lijken".

Eenmaal in zo'n geweldspiraal is het moeilijk om daar uit eigen beweging weer uit te komen. Na de incidenten in Pulwama en Balakot was er Amerikaanse interventie nodig om een verdere escalatie te voorkomen. Professor Devji denkt dat er dit keer diplomatiek uit die hoek weinig te verwachten valt.

"Anders dan in het verleden is de internationale orde niet in staat om te bemiddelen, gezien de eigen wanorde door de vele crises van het moment."

Terwijl de VS zijn aandacht richt op conflicten in Gaza en Oekraïne zie Kugelman juist een rol weggelegd voor andere landen in de regio. "De Golfstaten onderhouden bijvoorbeeld goede banden met zowel Pakistan als India, zij kunnen daarom bemiddelen".

Iran en Saudi-Arabië hebben inmiddels al aangeboden om te bemiddelen tussen India en Pakistan. Het is nog niet duidelijk hoe beide landen daartegenover staan.

Het dodental door de explosie gisterochtend in de zuidelijke Iraanse haven Shahid Rajaee is opgelopen naar 28. Volgens de autoriteiten zijn zo'n 800 mensen gewond geraakt. 190 mensen liggen nog in ziekenhuizen. Zes mensen worden vermist.

Na de explosie brak een grote brand uit, waarna alle activiteiten in de haven werden stilgelegd. Op beelden van persbureau AP is te zien dat hulpdiensten ruim 24 uur na het uitbreken van de brand nog bezig zijn met blussen. Er is veel rookontwikkeling.

Na de explosie sloeg het vuur over naar containers op het haventerrein. Gisteravond werden opnieuw explosies gehoord. Bij de bestrijding van het vuur zijn afgelopen nacht helikopters en blusvliegtuigen ingezet. Ook zijn brandweerkorpsen uit het hele land opgeroepen.

Hulp van Poetin

De Iraanse staatstelevisie meldt dat hulpdiensten later vandaag beginnen met nablussen. Ook zouden de activiteiten in delen van de haven die niet zijn getroffen weer zijn opgestart.

De Russische president Poetin heeft Iran Russische hulp aangeboden. Ook heeft hij zijn medeleven betuigd met de slachtoffers en hun familieleden. Volgens het Russische persbureau TASS stuurt Poetin een aantal blusvliegtuigen naar Iran.

Chemische stoffen

De kracht van de explosie was zo hevig dat de schokgolf op een afstand van 50 kilometer voelbaar was. Een kantoorgebouw in de haven is compleet verwoest. Ook veel voertuigen en andere haveninfrastructuur zijn zwaar beschadigd.

Het ministerie van Gezondheid riep na de explosie de noodtoestand uit voor de regio rond de haven en de zuidelijke stad Bandar Abbas. Shahid Rajaee is de grootste containerhaven van Iran.

De explosie lijkt te zijn veroorzaakt door chemische stoffen in containers. Mogelijk is daarmee niet zorgvuldig genoeg omgegaan. Een officiële oorzaak is nog niet gegeven. De autoriteiten doen onderzoek.

Raketten

Persbureau AP meldde gisteren dat de containers waar de brand ontstond chemische stoffen bevatten die worden gebruikt voor de productie van raketten. Een particulier beveiligingsbedrijf zei tegen het persbureau dat er in maart een lading raketbrandstof in de haven was aangekomen.

De brandstof zou nodig zijn om de voorraad raketten aan te vullen, die was afgenomen door aanvallen op Israël. Eerder deze week zouden veiligheidsfunctionarissen een bezoek hebben gebracht aan de plek van het incident en veiligheidswaarschuwingen hebben gegeven.

Het Iraanse ministerie van Defensie ontkent dat er militaire materialen in de haven werden opgeslagen.

In de afgelopen jaren heeft een reeks dodelijke incidenten de Iraanse energie- en industriële infrastructuur getroffen, waarvan vele aan nalatigheid werden toegeschreven. Andere incidenten werden toegeschreven aan aartsvijand Israël, dat de laatste jaren geregeld aanvallen op Iraans grondgebied heeft uitgevoerd.

Een dag na de uitvaart van paus Franciscus kunnen geïnteresseerden vandaag het graf van de kerkleider bezoeken. Al direct na de opening van de basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome, vanochtend vroeg, stond er een rij mensen.

Het graf symboliseert hoe paus Franciscus was, zegt een bezoeker:

Franciscus werd gisteren in besloten kring naast de ingang van de Capella Paolina in de Santa Maria Maggiore begraven.

Het Vaticaan bevindt zich nu in het 'interregnum', de tijd tussen de regeringsperiode van een overleden paus en die van zijn opvolger. Achter de schermen is men al druk bezig met wie de opvolger moet worden.

De rouwperiode van negen dagen, officieel de 'novemdiales', is gisteren begonnen. Al vanaf het overlijden van Franciscus komen de in Rome aanwezige kardinalen ieder dag bij elkaar. Hun aantal groeit met de dag nu ook kardinalen uit de verre uithoeken van de wereld in Rome aankomen.

Campagnetijd

De kardinalen zullen voorgaan in missen in de Romeinse kerken waar ze als kardinaal aan verbonden zijn, maar tijdens de 'novemdiales' is het voor de kardinalen ook al volop campagnetijd. De kardinalen wisselen met elkaar van gedachten over de toekomst van de kerk en wie die zal moeten leiden.

Allemaal hebben ze een eed van geheimhouding afgelegd, zodat er officieel geen informatie over de inhoud van hun vergaderingen naar buiten kan komen.

De komende dagen moeten ze eerst besluiten wanneer het conclaaf begint. Tijdens die besloten bijeenkomst zal de nieuwe paus gekozen worden.

135 stemgerechtigden

Alleen de kardinalen die nog geen 80 jaar oud waren op de dag van het overlijden van Franciscus mogen stemmen in het conclaaf. Op dit moment zijn dat er 135. Het is onduidelijk of die allemaal aan het conclaaf zullen deelnemen, omdat sommigen door gezondheidsproblemen misschien niet aanwezig kunnen zijn. De Nederlandse kardinaal Willem Jacobus Eijk is al aanwezig in Rome om deel te nemen aan de vergaderingen en het conclaaf.

Paus Franciscus heeft in zijn meer dan 12 jaar durende pausschap 110 kardinalen met stemrecht aangesteld. Veel van die kardinalen kennen elkaar niet of nauwelijks en zullen elkaar in deze rouwperiode moeten leren kennen. Ze werven ook hun informatie over mogelijke kandidaten via internet en geven interviews aan journalisten.

Sinds kort bestaan er ook websites, vooral gemaakt door zeer behoudende en traditionalistische katholieken, met profielen van mogelijke pauskandidaten. Daarop is te lezen wat hun standpunten zijn over bijvoorbeeld homoseksualiteit, de positie van vrouwen in de kerk en het celibaat.

Afgesloten van de buitenwereld

Een dag voor het conclaaf nemen alle kardinalen hun intrek in Casa Santa Marta, het gastenverblijf van het Vaticaan. De kardinalen zijn vanaf dat moment afgesloten van de buitenwereld zodat hun keuze niet verder beïnvloed kan worden. Stemmen doen ze in de beroemde Sixtijnse Kapel.

Die kapel wordt via een ingewikkeld elektronisch systeem beveiligd tegen afluisteren. Ook moet al het personeel, van Casa Santa Marta tot de beveiliging, een eed van geheimhouding afleggen.

Na een eerste stemming op de eerste avond van het conclaaf zullen ze iedere ochtend en iedere middag tweemaal hun stem uitbrengen, totdat de nieuwe paus is gekozen. Daarvoor moet iemand twee derde van de stemmen halen. Naar verwachting duurt het conclaaf twee tot drie dagen, maar als de kardinalen er niet snel uitkomen kan het ook langer duren.

In de kapel zijn twee kachels neergezet. De ene kachel is voor het verbranden van de stembiljetten na iedere stemming, de andere voor het toevoegen van een zwarte of witte kleurstof. Bij zwarte rook is er nog geen nieuwe paus gekozen, maar bij witte rook weten de mensen op het Sint-Pietersplein dat er een opvolger van Franciscus is.

Bij de politie heeft zich vanochtend een 19-jarige verdachte gemeld die gisteravond laat meermalen geschoten zou hebben op een 44-jarige vrouw in Dordrecht.

De vrouw raakte gewond, maar was volgens de politie aanspreekbaar. De man is aangehouden.

Het incident gebeurde rond 23.40 uur op de Prunuslaan, meldt de regionale omroep Rijnmond. Volgens nog onbevestigde berichten zat de vrouw in een auto met hoogwerker toen de schutter vanuit een andere auto het vuur op haar opende. De auto met hoogwerker is van een verhuurbedrijf.

De politie onderzoekt de precieze toedracht van de schietpartij.

It is easier than ever to produce projects with nice enclosures thanks to 3D printing and laser cutting. However, for a polished look, you also need a labeled front panel. …read more

Gisteren werd het al door heel Nederland gevierd, maar vandaag is koning Willem-Alexander echt jarig. Hij is 58 jaar geworden.

De Rijksvoorlichtingsdienst meldt niet hoe de koning de dag zal doorbrengen. Gisteren vierde hij met andere familieleden Koningsdag in Doetinchem. Daarbij ontbrak zijn jongste dochter Ariane, die zit bij haar Italiaanse opleiding in examentijd.

Tijdens het bezoek maakte het koninklijk gezelschap onder meer kennis met sport, cultuur en kunst uit de Achterhoek, zoals bij optredens van Normaal en Suzan & Freek.

Kijk hier de hoogtepunten van Koningsdag terug:

Willem-Alexander keek na afloop tevreden terug op de dag, hij noemde het bezoek "een fantastisch feest". In gesprek met de NOS zei hij een dergelijk volksfeest niet voor lief te nemen. "Het is niet meer zo vanzelfsprekend, zo'n feestdag, in tijden van geopolitieke spanningen en polarisatie. Dat is uniek aan Nederland. Daar moeten we elke dag aan blijven werken."

Koningsdag werd dit jaar een dag eerder gevierd, omdat festiviteiten ongepast zouden zijn op de christelijke rustdag. Het was de tweede keer dat er werd uitgeweken naar de zaterdag ervoor: in 2014 viel Koningsdag ook op 26 april.

Een hap van een half miljard euro uit het klimaatfonds om de energiebelasting te verlagen: het is een van de maatregelen uit het pakket van minister Hermans van Klimaat en Groene Groei. Dat is onwenselijk, zeggen deskundigen. Maar het is zeker niet de eerste keer dat klimaatgeld voor een ander doel gebruikt wordt.

Het plan om de belasting voor huishoudens op aardgas in 2026, 2027 en 2028 per jaar iets te verlagen, verbaast hoogleraar in belastingen en subsidies Herman Vollebergh (Universiteit Tilburg). "Als je de belasting op aardgas verlaagt, stimuleer je in feite om weer te gaan stoken. Daar lijkt me het klimaatfonds niet voor bedoeld."

Het kabinet kan dit juridisch wel doen, omdat het klimaatfonds een soort reservering is van geld waarover het later kan beslissen. Het fonds bevatte vorig jaar na Prinsjesdag nog 26 miljard euro, waarvan zo'n 11 miljard al was toegekend en 15 miljard nog niet. Van die 15 miljard is het merendeel gereserveerd voor de ontwikkeling van kerncentrales. Nu is dus een half miljard aan de gasbelasting van huishoudens beloofd.

Groene subsidie voor fossiele subsidie

Een ander voorbeeld is de IKC, oftewel de indirecte kostencompensatie. Dat is een fossiele subsidie voor bedrijven die veel stroom gebruiken. Deze blijkt vorig jaar te zijn betaald uit een pot die expliciet bedoeld is voor groene projecten.

De IKC-regeling werkt als volgt: energiecentrales gebruiken fossiele brandstoffen om elektriciteit op te wekken. Daarvoor moeten ze speciale CO2-rechten kopen, wat ze doorberekenen in hun prijs. De volgende in de keten, stroomslurpers als chemie- of papierbedrijven, hebben hierdoor een hogere energierekening. Voor deze 'indirecte kosten' konden bedrijven compensatie krijgen.

Omdat het vorige kabinet de 'vervuiler wilde laten betalen', werd deze regeling in 2023 afgeschaft. Maar deze week werd bekend dat hij vanaf 2026 weer wordt afgestoft, een wens van de industrie. Andere EU-landen hebben ook zo'n regeling en zo ontstaat er een gelijker speelveld. Vorig jaar, in een van de tussenjaren dat de IKC-regeling er niet was, besloot toenmalig demissionair minister Adriaansens dat de industrie toch met terugwerkende geld kon aanvragen over 2023.

Alleen was de begroting al rond en moest ergens geld worden gevonden. Dat werd eenmalig gedaan in de pot van de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie, kortweg de SDE++. Bedoeld voor bedrijven die groene energie opwekken en CO2-uitstoot verminderen, zoals projecten met zonnepanelen of aardwarmte.

Destijds werd dit nauwelijks opgemerkt, maar experts reageren verbolgen op vragen van de NOS. "Dit is absoluut niet waar deze groene subsidieregeling voor bedoeld is", zegt Rens van Tilburg, expert klimaatfinanciën verbonden aan het Instituut voor Milieuvraagstukken van de Vrije Universiteit. "De miljarden van de SDE++-pot hebben een heel duidelijk doel: CO2 verminderen om daarmee de klimaatdoelen te halen. Omdat de IKC juist het tegenovergestelde effect heeft, zou dat niet uit deze pot betaald mogen worden."

Ook belastingexpert Vollebergh vindt dit raar: "Er spelen wel meer discussies over wat er vanuit de SDE++ mag worden betaald, maar dit is heel duidelijk: hier was het echt niet voor bedoeld want dit houdt de status quo in stand. De hogere kosten moeten bedrijven prikkelen tot verduurzamen, maar als je die hogere kosten compenseert valt de prikkel weg." Vanaf volgend jaar wordt deze IKC-regeling van honderden miljoenen overigens uit het klimaatfonds betaald, ook daar zetten critici vraagtekens bij.

Zijn CO2-opslag en kernenergie groen?

Die 'meer discussies' waar Vollebergh op doelt, zijn wat minder duidelijk en de meningen daarover zijn sterk verdeeld. Zoals aan projecten voor CO2-opslag die vanuit de groene SDE++-pot worden betaald. Vollebergh: "Dat leidt enerzijds tot minder CO2 in de atmosfeer, maar critici stellen dat dit ervoor zorgt dat bedrijven niet geprikkeld worden minder uit te stoten, omdat je het toch wel onder de grond kunt opslaan."

Ook over kernenergie is lang gediscussieerd of dat uit het klimaatfonds kon worden betaald. Die discussie heeft de Europese Unie uiteindelijk beslecht: dat kon.

Van Tilburg heeft nog een Europees voorbeeld. "Uit het Europese Sociaal Klimaatfonds, dat volgend jaar ingaat, kunnen landen geld aanvragen om de armste huishoudens te ondersteunen in hun energiekosten. Nu lag er bij de consultatie een voorstel dat er uit dat fonds ook subsidies voor elektrische auto's kunnen worden betaald, waar juist de rijkere huishoudens van profiteren. Daar is het wat mij betreft niet voor bedoeld."

In de Canadese stad Vancouver zijn zeker negen mensen om het leven gekomen toen een auto inreed op bezoekers van een Filipijns straatfestival. Dat gebeurde even na 20.00 uur plaatselijke tijd. Meerdere mensen zijn ook gewond geraakt.

Het is nog steeds niet duidelijk hoeveel mensen precies zijn aangereden. Behalve dat er negen mensen zijn omgekomen, heeft de politie nog geen verdere aantallen gedeeld.

De bestuurder, een 30-jarige inwoner van de stad, is aangehouden. De politie sluit een terroristisch motief uit, maar verdere informatie wordt pas in de ochtend verwacht. Het tijdsverschil tussen Vancouver en Nederland is 9 uur.

Toen het festival op zijn eind liep, zag ooggetuige Kris Pangilinam dat vrijwilligers de toegang tot het festivalgebied openden om de auto binnen te laten. "Dat was normaal, want mensen die er een standje hadden kwamen hun spullen ophalen", zei hij tegen omroep CBC.

"De auto reed eerst rustig maar begon toen snelheid te maken en raakte iemand. Mensen schreeuwden, toen drukte hij het gaspedaal in. Het leek wel een bowlingbal die kegels omkegelde. Het ging maar door. Ik wist niet wat ik zag. Het was een zombie zone."

Dit was een prachtige dag, dat het zo moest eindigen, zegt gemeenteraadslid Pete Fry:

De auto reed zo ver door dat Pangilinam niet zag waar hij stopte. De mensen die op de grond lagen waren volgens hem niet te tellen. Het reddingswerk kwam binnen een paar minuten op gang.

Een andere getuige zei tegen een lokaal radiostation dat de bestuurder te voet probeerde te vluchten, maar omstanders hem vasthielden tot de politie hem overnam.

De slachtoffers zijn naar vier ziekenhuizen gebracht. Die zijn opgeschaald om een massale aanvoer van slachtoffers op te vangen.

Diep geschokt

Burgemeester Ken Sim spreekt van een verschrikkelijk incident. Premier Carney zegt diep geschokt te zijn. Hij condoleert de slachtoffers en nabestaanden en dankt de reddingswerkers dat ze snel ter plaatse waren.

Het incident deed zich voor tijdens de Lapu Lapu Day Block Party, de viering van een Filipijnse feestdag. Het was de tweede keer dat dit evenement werd gehouden, met een markt, een parade en optredens.

In Canada worden morgen verkiezingen gehouden. Meerdere politieke partijen stuurden politici naar het festival om campagne te voeren.

Partijleider Jagmeet Singh van de sociaaldemocratische NDP was daar ook. Hij spreekt zijn afschuw uit over wat er daarna gebeurde.

Goedemorgen! In Londen loopt Sifan Hassan de marathon, haar eerste sinds ze op de Olympische Spelen in Parijs goud won op deze afstand. En vanaf vandaag kunnen belangstellenden het graf van paus Franciscus in de Basiliek van de Santa Maria Maggiore bezoeken.

Eerst het weer: Vandaag schijnt de zon uitbundig, alleen in de zuidoostelijke helft trekken soms wolkenvelden over. De temperatuur stijgt naar 17 graden op de Wadden en 22 graden in het zuiden van het land.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het officiële dodental na de explosie in Iran van gisterochtend staat inmiddels op 18. Volgens de Iraanse autoriteiten zijn zo'n 750 mensen gewond geraakt, van wie er meer dan 500 naar het ziekenhuis moesten.

De brand die uitbrak in de zuidelijke Iraanse haven Shahid Rajaee na een explosie, is overgeslagen naar andere containers in de haven. Aan het begin van gisteravond werden nieuwe explosies gehoord, meldt Iran International. Er zijn helikopters ingezet om de brand te bestrijden en brandweerkorpsen uit het hele land zijn opgeroepen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Gisteren werd in heel Nederland Koningsdag gevierd. Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, de prinsessen Amalia en Alexia en andere leden van de koninklijke familie deden dat in Doetinchem. Een terugblik op een Koningsdag vol muziek, sport en spelletjes:

Fijne dag!

[Sean Boyce] has been busy building board games. Specifically, an electronic strategy boardgame that is miraculously also compatible with Settlers of Catan. [Sean’s] game is called Calculus. It’s about mining …read more

Al meer dan 20 jaar kunnen we er niet meer mee betalen, maar na 1 mei kun je ze ook niet meer bij De Nederlandsche Bank inwisselen voor euro's: briefjes van 5 en 25 gulden. Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) zijn er nog 12 miljoen biljetten niet ingeleverd, omgerekend zo'n 54 miljoen euro.

Het gaat om drie specifieke biljetten: het 5 guldenbiljet met Vondel dat in 1966 voor het eerst in omloop kwam, het 5 guldenbiljet met Vondel uit 1973 en het geeltje uit 1971, het 25 guldenbiljet met Sweelinck.

Hoewel de euro in 2002 officieel werd ingevoerd, waren deze guldenbiljetten al vanaf 1 mei 1995 niet meer in omloop. Toch wisselt De Nederlandsche Bank jaarlijks nog duizenden biljetten om. Vlak voor de deadline van 1 mei liggen er nog waarschijnlijk miljoenen bij mensen thuis.

DNB houdt een termijn van dertig jaar aan waarin de biljetten nog kunnen worden ingewisseld. Voor deze specifieke drie is dat dus 1 mei 2025. Voor de andere biljetten kan dit nog tot 2032, precies dertig jaar nadat de gulden niet meer in gebruik was als betaalmiddel.

Biljetten soms veel meer waard

Voor 5 gulden krijg je nu nog 2,27 euro, voor 25 gulden 11,34 euro. Maar volgens voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Munthandelaren Jacco Scheper kunnen de biljetten ook meer opleveren. "Ik raad eigenlijk niet aan om een biljet van 5 of 25 gulden in nieuwstaat in te leveren. Zo'n briefje kan wel 10 tot 20 keer zoveel waard zijn."

Dat er nog miljoenen briefjes in omloop zijn, verbaast Scheper niet. "In de vijftig jaar dat deze briefjes er waren, kan er van alles gebeurd zijn: verloren bij een brand, verstopt in een oud matras, in het buitenland zal ook nog wat rondzwerven. Maar toch denk ik dat 90 procent van deze biljetten bij mensen thuis ligt."

Daarnaast zijn er ook nog flink wat guldenverzamelaars in Nederland. "Het briefje van 50 gulden met de zonnebloem wordt bijvoorbeeld gezien als een van de mooist uitgegeven biljetten wereldwijd. Omgerekend is die 23 euro waard, maar liefhebbers hebben daar soms wel 200 euro voor over."

Het inwisselen van guldens voor euro's kan alleen bij het kantoor van De Nederlandsche Bank in Amsterdam. Voor 30 april moet een aanvraagformulier zijn ingestuurd, daarna mag je op uitnodiging bij de kasbalie inwisselen. Het loopt ook al storm bij DNB: er zijn dit jaar tot nu toe al evenveel omwisselingsverzoeken gedaan als heel vorig jaar. Volgens de bank zijn er meer dan 8000 briefjes ingeleverd.

Als je twijfelt of de biljetten toch meer waard zijn, kun je volgens Scheper ook op andere plekken terecht om de waarde in te schatten. "Bij bibliotheken liggen catalogussen waarin vaak de waarde van al het munt- en papiergeld terug te vinden is. Maar een inschatting van de kwaliteit wordt dan wel lastiger."

Zo overschatten mensen vaak de kwaliteit van hun eigen geld, zegt Scheper. "Veel mensen vinden die kwaliteit al vaak heel goed, terwijl een klein scheurtje in het papier de waarde al flink naar beneden haalt. Je kunt het beste bij een verzamelaar of taxateur terecht die kijkt naar de kwaliteit."

Vernietigen

De biljetten die bij DNB binnenkomen worden vernietigd. En dat heeft gevolgen voor de waarde van de biljetten die daarna nog in omloop zijn, zegt Scheper. "De biljetten met een slechte kwaliteit zijn nu echt nog wel wat waard, maar na die inleverdatum gaat de waarde daarvan fors naar beneden. Dan krijg je er misschien nog 50 cent voor."

De bijzondere biljetten kunnen daarentegen volgens Scheper in waarde stijgen. "Veel mensen hebben soms niet door dat ze een bijzonder biljet inleveren, dus zullen er na 1 mei meer zeldzame biljetten over zijn. Die zijn dan natuurlijk meer waard."

If you build electronics, you will eventually need a coil. If you spend any time winding one, you are almost guaranteed to think about building a coil winder. Maybe that’s …read more

Zowel in Rotterdam als in Dordrecht viel gisteravond een gewonde door schietpartijen. In beide gevallen wordt nog onderzocht wat er precies is gebeurd. Ook is nog niemand aangehouden.

In Rotterdam raakte een man (43) zaterdagavond rond 23.35 uur gewond door een schietpartij in een huis aan de Kabeljauwsestraat. Die straat ligt in het Oude Noorden in Rotterdam. Hij was aanspreekbaar en is naar het ziekenhuis gebracht, meldt de politie.

Bij een andere schietpartij in Dordrecht ging het om een vrouw (44) die gewond raakte. Het incident gebeurde rond 23.40 uur in de buurt van de Prunuslaan en Rozemarijnstraat in de wijk Dubbeldam. "Zij is aanspreekbaar naar het ziekenhuis voor behandeling aan haar verwondingen", schrijft de politie.

De vrouw zou in een voertuig met daarop een hoogwerker hebben gezeten, schrijft een lokale nieuwssite, en gewond zijn geraakt toen er vanuit een andere auto werd geschoten.

Voor beide incidenten roept de politie mensen met informatie op zich te bellen.