De kabinetsformatie is voorlopig vastgelopen. Er is in de Tweede Kamer geen combinatie te vinden van partijen die met elkaar een meerderheidscoalitie willen vormen. Een minderheidskabinet gaat nu ook niet lukken, ook daarvoor is te weinig steun.
Buma wil morgen met vijf partijen - D66, CDA, VVD, GroenLinks-PvdA en JA21 in een gezamenlijk gesprek kijken hoe het verder moet. Hij zegt dit te doen om een "impasse" te voorkomen.
De informateur heeft de afgelopen twee dagen gesproken over het 'tussenstuk' dat D66 en het CDA onder zijn leiding hebben geschreven. Dit stuk was bedoeld als "uitgestoken hand" om vervolgens te kijken welke partijen bereid zijn om aan te haken en in nieuwe onderhandelingen vervolgens een regeerakkoord te schrijven.
Wel aanknopingspunten
Partijen die genoemd zijn als mogelijke coalitiepartners, zoals VVD en GroenLinks-PvdA, zeiden dinsdag na de presentatie wel aanknopingspunten te zien. En Buma merkte in zijn nieuwe gesprekken ook steun voor voorstellen van D66 en CDA.
Maar toen het gesprek ging over mogelijke steun aan een meerderheids- of minderheidscoalitie bleek Buma niet verder te komen. Want een meerderheidskabinet van D66, CDA, GroenLinks-PvdA en VVD blijft onmogelijk, omdat de VVD niet met de partij van Klaver samen wil.
De verwachting was ook niet dat de VVD van mening zou veranderen, en er werd de laatste dagen steeds vaker gesproken over een minderheidskabinet. In de Tweede Kamer zouden GroenLinks-PvdA, JA21, of andere partijen dan de plannen van een kabinet van D66, CDA en VVD aan een meerderheid kunnen helpen.
Werkkamer van Buma
Maar in de werkkamer van Buma is ook door deze route een streep gezet, zo maakte de informateur vanmiddag duidelijk. Er zijn geen partijen bereid om "structurele steun" te geven. En zulke gedoogsteun is echt nodig om een nieuw kabinet te laten functioneren.
Een "centrumrechts kabinet" van D66, VVD, CDA en JA21 - de voorkeur van VVD en JA21- zien ook onvoldoende partijen zitten, omdat D66 grote moeite heeft met JA21.
Buma wil morgen met vijf partijen tegelijk om tafel om "neer te leggen" hoe het verder moet. "Alle posities zijn nu nog hetzelfde als het begin", constateert hij. "Bij hen ligt er ook een verantwoordelijkheid om een stap verder te gaan."
Tot nu toe is het in deze kabinetsformatie nog niet gebeurd dat er vijf partijen bij een informateur zitten, omdat de kans dan groter is dat ze ruzie krijgen en er te grote stellingen worden ingenomen.
Geen PVV
Buma is zich van dit risico bewust, maar wil dit toch zo aanpakken. De PVV is niet uitgenodigd voor het gesprek, omdat geen van de grote partijen met PVV-leider Wilders wil regeren.
Dinsdag waren D66-leider Jetten en CDA-leider Bontenbal nog enthousiast over hun aanpak en klonk de hoop door dat dit inhoudelijke document een goede basis zou zijn om toch voortvarend een kabinet te vormen. Maar vanmiddag waren de twee partijleiders na hun gesprek met Buma somberder. "De formatie is heel erg ingewikkeld geworden", constateerde Jetten.
Arrogantie
Hij had ook de uitspraken van GroenLinks-PvdA-leider Klaver gehoord die de keuze voor een minderheidskabinet "een cruciale fout" noemde. Volgens hem zou je met deze minderheidsvariant de blokkade van de VVD belonen. "De arrogantie van de macht", aldus Klaver vanmiddag.
JA21 heeft ook gezegd dat ze weinig zien in een minderheidskabinet.
Politiek verslaggever Marleen de Rooy:
"Je kunt wel zeggen dat de formatie op dit moment in een impasse zit. En dan gaat het niet zozeer over de inhoud, maar vooral over de vraag welke partijen met elkaar willen regeren.
Morgen gaat de informateur met de vijf grote fracties om tafel in de hoop dat de partijen eens met elkaar praten in plaats van over elkaar. Hij hoopt dat er dingen gaan schuiven. Buma wil ze aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor het landsbestuur en daarom zet hij ze bij elkaar."