Staat verhaalt vliegtickets op flotilla-activisten, maar ze weigeren te betalen
Nederlandse activisten die in oktober met een flotilla richting Gaza voeren, weigeren de rekening te betalen die zij van het Ministerie van Buitenlandse Zaken hebben gekregen voor hun vlucht uit Israël. De groep werd door de Israëlische autoriteiten aangehouden en vier dagen later het land uitgezet.
Een van hen, Roos Ykema, werd op een vlucht van Tel Aviv naar Madrid gezet en kreeg later een factuur van 526 euro. Zij noemt de uitzetting "een gedwongen deportatie" en zegt tegen de NOS dat ze niet zal betalen. "Ik ben gekidnapt door Israël. Ik ga daar niet aan meebetalen", zegt ze.
In haar antwoord aan het ministerie schreef ze: "Ik zie geen grondslag voor deze vordering."
Advocaat: 'Geen contract, geen onrechtmatige daad'Volgens haar advocaat Adem Çatbaş ontbreekt een juridische basis om de kosten op Ykema te verhalen. "Juridisch gezien zijn er maar twee smaken voor een vordering: ofwel op basis van een contract, ofwel op basis van een onrechtmatige daad. Van beide is hier geen sprake", zegt hij.
De stelling van het ministerie dat familie of vrienden hebben aangegeven dat Ykema graag terug wilde naar Nederland, kan volgens hem niet als contract gelden. "Als activisten die het recht hebben om te protesteren door Israël als ongewenst worden aangemerkt, dan is het aan de Nederlandse staat om aan haar zorgplicht te voldoen."
Çatbaş spreekt van "nieuw dieptepunt in de discussie rondom de genocide", en ook van "een juridisch dieptepunt". "Op welke basis wordt deze vordering gemaakt? Het geeft een beeld van onzorgvuldigheid van de staat."
Ook andere activist weigert te betalenOok flotilla-deelnemer Osman Tastan kreeg een factuur van Buitenlandse Zaken voor dezelfde vlucht naar Madrid. Hij zegt eveneens niet te zullen betalen. "Wij worden gekidnapt vanuit internationale wateren en gedeporteerd. Ik heb daar niet om gevraagd en dus is het absurd dat wij hiervoor moeten opdraaien."
In de facturen van Buitenlandse Zaken aan Ykema en Tastan, ingezien door de NOS, staat dat zij tijdens hun detentie consulair zijn bijgestaan en dat zij in contacten met de ambassade hebben aangegeven "zo snel mogelijk terug te willen keren naar Nederland".
"Bij hoge uitzondering heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken ten behoeve van een zo spoedig mogelijke terugkeer naar Nederland een vliegticket naar Madrid voorgeschoten. Het ministerie heeft in het contact met uw familieleden/vrienden aangegeven dat deze kosten terugbetaald dienen te worden, aangezien het ministerie van Buitenlandse Zaken geen financiële bijstand verleent als onderdeel van de consulaire bijstandverlening", stelt het ministerie in de facturen.
Ministerie: Veiligheid deelnemers stond vooropIn een reactie aan de NOS zegt het ministerie dat de veiligheid en het welzijn van de activisten prioriteit had. Volgens Buitenlandse Zaken heeft Nederland ook diplomatieke druk op Israël uitgeoefend om vertrek mogelijk te maken. Medewerkers van de Nederlandse ambassade hebben de activisten vervolgens opgevangen en geholpen bij hun doorreis naar Nederland.
Het ministerie benadrukt aan de NOS dat financiële hulp geen onderdeel is van reguliere consulaire bijstand. "Dat is eerder aan de Tweede Kamer gemeld. Daarom dienen deze kosten door de betrokkenen te worden vergoed."
Dat de kosten niet op Israël worden verhaald, staat volgens het ministerie los van het handelen van de Israëlische autoriteiten. "De kosten zijn gebaseerd op tickets die door ons zijn geboekt en voorgeschoten om een spoedig vertrek mogelijk te maken."
Gewaarschuwd voor risico'sHet ministerie wijst er verder op dat het reisadvies voor Gaza al lange tijd rood is: "Wat uw situatie ook is, reis er niet heen." De risico's waren aan de activisten gecommuniceerd, stelt Buitenlandse Zaken. "Die kleurcode betekent dat hulp van onze diplomatieke posten niet of nauwelijks mogelijk is."
De flotilla-activisten die meededen aan de Global Sumud Flotilla wilden met hun tocht hulp bieden aan Gaza en aandacht vragen voor de humanitaire situatie van de Palestijnen. Israël stelt dat de blokkade rond Gaza noodzakelijk is om wapenleveringen aan Hamas te stoppen en houdt daarom sinds 2007 de grenzen zo goed als gesloten. Ook alle maritiem verkeer wordt tegengehouden.