Mensen die stotteren of een andere hoor- of spraakstoornis hebben kunnen voortaan via de 112NL-app chatten met de meldkamer. Die kan live meelezen terwijl het bericht wordt getikt. De locatiegegevens worden direct meegestuurd.
Dini Zeggelaar uit Nijmegen heeft meegeholpen bij het testen van de app. Ze stottert en weet uit eigen ervaring hoe lastig bellen naar een noodnummer kan zijn. Haar hospita kreeg het 's nachts plotseling erg benauwd. Zeggelaar belde de huisarts en probeerde stotterend uit te leggen wat er aan de hand was, maar er kwam niemand.
"De volgende dag ben ik naar de huisarts gegaan en vroeg: 'Waarom kwam u niet?' Hij zei dat hij dacht ik aangeschoten was en dat het een geintje was", zegt ze tegen Omroep Gelderland. Met de hospita liep het goed af.
De app is ook geschikt voor mensen die het Nederlands niet machtig zijn. De chatfunctie vertaalt 109 verschillende talen direct naar het Nederlands. "Dus kom je uit bijvoorbeeld Afghanistan, dan kun je in je eigen taal chatten", zegt Zeggelaar.
De app is het resultaat van samenwerking tussen een aantal belangenorganisaties, de politie en het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Rijkswaterstaat heeft afgelopen jaar een recordaantal boetes uitgedeeld op de weg en op het water. Weginspecteurs van de overheidsinstantie schreven 5824 keer een boete uit voor het negeren van een rood kruis, bevestigt de overheidsinstantie berichtgeving van De Telegraaf. In 2020 ging het nog om ruim 4900 bekeuringen.
"We zien het elke dag weer. En we zien in het rijgedrag dat mensen denken er nog wel even langs te kunnen", zegt woordvoerder Diederik Fleuren in het NOS Radio 1 Journaal. "Maar ondertussen zijn er waarschijnlijk wel mensen aan het werk om bijvoorbeeld een incident af te handelen. Er kan ook iets op de weg liggen. Het zijn potentieel gevaarlijke situaties."
In de cijfers valt ook op dat pijlwagens en zogeheten botsabsorbers vorig jaar veel vaker werden aangereden. Het ging om bijna 40 incidenten, tegenover 22 in 2020. "Deels is dat te verklaren doordat we meer wegwerkzaamheden hebben gehad", zegt Fleuren. Maar ook hier zie je: de aandacht van de automobilist is niet altijd op de weg."
Vorig jaar waren er ook tien aanrijdingen met voertuigen van Rijkswaterstaat. In twee gevallen kwam dat door het negeren van een rood kruis. De boete voor het negeren van een rood kruis is minimaal 240 euro.
Dodemanskoord ontbreektOp het water schreven mobiele verkeersleiders in totaal 507 boetes uit, in 2020 ging het om 137 bekeuringen. "Door corona zie je een toename van het recreatieverkeer en gaan mensen het water op", legt Fleuren uit. "Maar ook daar zie je dat er mensen zijn die zich niet aan de regels houden."
Het gaat dan bijvoorbeeld om te hard varen in gebieden waar dat niet mag. Ook moeten mensen in 'snelvaargebieden' een zogeheten dodemanskoord dragen, waardoor de motor afslaat als er iets gebeurt. "Die dragen ze dan bijvoorbeeld niet. Of ze hebben geen reddingsvest om als ze staand varen, wat ook verplicht is. Of geen vaarbewijs", zegt Fleuren.
Een boot huren of besturen mag in veel gevallen ook zonder vaarbewijs. "Maar je wordt wel geacht de wet te kennen. En ik vrees toch dat er een hele hoop mensen zijn die zich daarin niet verdiepen", zegt Fleuren. "Zorg dat je goed voorbereid bent en dat je de basisregels kent."
Australië en Nieuw-Zeeland hebben vliegtuigen naar de eilandengroep Tonga gestuurd om te bekijken hoe de situatie daar nu is. Tonga werd zaterdag getroffen door een tsunami als gevolg van een onderzeese vulkaanuitbarsting. Over de situatie daar is nog veel onduidelijk.
Het lijkt er volgens de Australische minister voor de Stille Oceaan vooralsnog niet op dat er veel doden zijn gevallen, maar er is volgens hem wel veel schade aan huizen rond het kustgebied. Ook vakantieresorts hebben volgens hem behoorlijke schade opgelopen. Wel lijkt de luchthaven van Tonga in relatief goede staat. Er zijn geen berichten over doden, maar wel wordt een Britse vrouw vermist.
De grootste zorg is op dit moment de aanwezigheid van as, waardoor de kwaliteit van het drinkwater sterk is aangetast. Ook de luchtkwaliteit bij de eilandengroep is na de uitbarsting fors verslechterd. "Veel mensen weten niet dat as giftig is", zegt de zaakgelastigde van Tonga in Australië.
De internationale hulp voor Tonga komt inmiddels op gang:
De communicatie met Tonga is vrijwel onmogelijk doordat de enige onderzeese glasvezelkabel naar de eilandengroep beschadigd is. Het kan volgens de beheerder ervan een tot drie weken duren voor de kabel weer hersteld is.
De kabel moet door een schip omhoog worden gehaald en het is nog onduidelijk of de situatie rond de uitgebarste vulkaan inmiddels veilig genoeg is. Satellietverbindingen bieden geen soelaas, door een dikke aswolk die rond de eilandengroep hangt. Daardoor kunnen apparaten op de grond nu geen verbinding maken met een communicatiesatelliet.
Door de communicatieproblemen zijn er ook nog geen beelden van de situatie op de eilandengroep beschikbaar.
Dit zijn beelden van de vulkaanuitbarsting:
Ondertussen is ook nog onduidelijk aan welke hulp de eilandengroep vooral behoefte heeft. De levering ervan wordt verder bemoeilijkt door het coronavirus. Tonga heeft coronavirus tot nu toe buiten de deur weten te houden. Daardoor moet iedere vorm van hulp eerst in quarantaine.
Het is volgens de zaakgelastigde van Tonga ook onwaarschijnlijk dat buitenlands personeel toestemming krijgt om vliegtuigen die eventueel in Tonga zouden landen te verlaten.
De uitbarsting van de vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai leidde tot tsunamiwaarschuwingen in meerdere landen in en rond de Stille Oceaan. In Peru zijn door de golven twee vrouwen om het leven gekomen. In verschillenden landen wordt schade gemeld.
Van Japan en Nieuw-Zeeland tot aan de VS en Peru hebben kustgebieden rond de Stille Oceaan te kampen met de gevolgen van een tsunami:
Ze verdienen samen wereldwijd jaarlijks honderden miljarden euro's en hebben grote invloed op ons digitale leven: techgiganten als Google, Meta (voorheen Facebook) en Apple. Maar juist dat heeft in de ogen van de Europese Unie geleid tot veel te veel macht voor die bedrijven. De EU staat op het punt nieuwe, veel strengere regels door te voeren die de bedrijven tot fundamentele veranderingen moeten dwingen.
De wetgeving zet bijvoorbeeld de bijl aan de wortels van Apples App Store. Dat is nu de enige plek waar consumenten met iPhones en iPads apps kunnen vinden. Dat kan gaan veranderen en dan staan er voor Apple miljarden op het spel. Daarnaast wordt het verboden om in rangschikking - denk aan zoekresultaten - eigen diensten voor te trekken ten koste van die van andere.
Er wordt al ruim een jaar gewerkt aan deze wet: de Digital Markets Act (DMA). De regels zijn gericht op online platforms. Aan de details wordt nog gesleuteld, maar het is nu al duidelijk dat ze in ieder geval die grote Amerikaanse techreuzen gaan treffen.
Stempel 'poortwachters'Zij worden straks gezien als zogeheten 'poortwachters'. Ze zijn zó groot dat ze in feite zeggenschap hebben over wie toegang krijgt tot de markt waarop ze actief zijn, is de uitleg van de Europese Commissie. Houden techbedrijven zich niet aan de regels, dan kan de EU miljardenboetes opleggen of zelfs in een uiterst geval dwingen om bedrijfsonderdelen af te stoten.
Hoe groot zijn de techbedrijven? Vaak groter dan de hele top-5 van de autosector, levensmiddelen en farmacie:
Je zou kunnen zeggen dat de kern van de wet draait om het tegengaan van één ding: misbruik van marktmacht. Het is de afgelopen jaren het sleutelwoord geweest bij de miljardenboetes die zijn uitgedeeld aan Google en de onderzoeken die zijn aangekondigd. Die 'lessen' zijn gebruikt om de nieuwe regels op te stellen.
"Als je naar de digitale markt kijkt, dan is er een probleem", zegt onderzoeker Lisanne Hummel van de Universiteit Utrecht. "Bedrijven zijn zo afhankelijk van grote techbedrijven, dat dit ze kwetsbaar maakt. De macht die big tech heeft is te groot."
Hummel legt uit dat het idee van de DMA onder meer is dat die meer keuzes biedt aan mensen. "De markt wordt eerlijker en het wordt makkelijker om mee te doen." Dat kan weer leiden tot een beter aanbod, van bijvoorbeeld nieuwe Europese concurrenten, en (waar dit van toepassing is) tot lagere prijzen. Daarmee raakt de wetgeving dus ook direct aan hun verdienvermogen.
Maar Hummel maakt wel een belangrijke kanttekening. "Als je mij vraagt of dit de juiste manier is om het aan te pakken, dan is mijn antwoord dat we het nog niet weten. Leidt dit tot alternatieven voor Apples App Store, Google's zoekmachine of Amazon? Het wetsvoorstel biedt die ruimte, maar is het ook levensvatbaar?"
De lobbymachine van big techDe uitwerking van de nieuwe regels mag dan nog onduidelijk zijn, alleen al de onzekerheid over de gevolgen ervan veroorzaakt veel onrust onder techreuzen. De belangen zijn enorm.
Volgens een rapport van Coroporate Europe Observatory en LobbyControl, non-profitorganisaties die meer openheid over lobbyen willen, geeft de techsector in Brussel het meeste geld uit aan lobbyen. Men wéét dat deze regels eraan komen, maar ze zullen er alles aan om de gevolgen zo veel mogelijk te beperken.
Big tech gaf verreweg het meeste geld uit aan lobbyen:
In gesprek met de NOS waarschuwen ingewijden in de techindustrie (die vanwege de gevoeligheid van het onderwerp en omdat het wetgevingsproces nog niet is afgerond niet bij naam genoemd willen worden) voor de in hun ogen mogelijk negatieve gevolgen.
Zo wordt er rekening mee gehouden dat je straks als gebruiker binnen verschillende diensten van een bedrijf veel vaker opnieuw moet inloggen. Een andere ingewijde stelt dat de smartphone onder de voorgestelde regels niet van de grond zou zijn gekomen - de vraag is natuurlijk of dat zo is, maar het geeft wel weer hoe groot de belangen zijn.
Verder klinkt er de zorg over de vraag hoe de techgiganten straks kunnen controleren of ze de juiste maatregelen nemen. De Europese Commissie staat maar ten dele open voor een gesprek en zelfs dan is het nog maar de vraag of er een antwoord volgt. "Het is nu niet 100 procent goed geregeld. Daar worden we zenuwachtig van", zegt een betrokkene. Onderzoeker Hummel van de Universiteit Utrecht snapt deze zorg vanuit de techsector.
Gevolgen voor Europese techbedrijvenWaar nog veel onduidelijkheid over is, is wat deze regels gaan betekenen voor kleinere techbedrijven. Dat hangt af van de definitie wanneer je een 'poortwachter' bent en daar wordt nog aan gesleuteld. Het blijft daarom een spannende tijd voor partijen als Booking.com en Spotify, die hier mogelijk ook onder gaan vallen.
Ten slotte is de Nederlandse brancheorganisatie voor start-ups kritisch op de voorstellen en waarschuwde in november vorig jaar voor onvoorziene gevolgen.
Goedemorgen! Staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw spreekt in Groningen belangengroepen in het bevingsgebied. En de rechter in Den Haag doet uitspraak in een kort geding dat door vier Afghaanse gezinnen is aangespannen tegen de Nederlandse staat.
Eerst het weer. Vooral in het westen schijnt geregeld de zon, dieper landinwaarts komen vrij veel wolken voor waaruit lokaal ook wat regen kan vallen. Daar waar de zon schijnt wordt het 9 graden, elders een graad of 7. De wind komt uit het westen tot noordwesten en is matig boven land en krachtig aan zee.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Bekijk hier de dienstregeling voor het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Een onderzoeksteam dat het verraad van Anne Frank met moderne technieken analyseerde, komt na 6 jaar met een eerder nauwelijks onderzochte theorie: volgens het team speelde een Joodse notaris uit lijfsbehoud het adres van het Achterhuis door aan de nazi's.
De onderzoekers concluderen dat de vooraanstaande Amsterdamse notaris Arnold van den Bergh onderduikadressen aan de Duitsers heeft doorgegeven om veiligheid voor zijn eigen gezin te garanderen. Definitief bewijs daarvoor werd niet gevonden, maar volgens het team lijkt in ieder geval vader Otto Frank zelf de theorie serieus te hebben genomen.
Gepensioneerd FBI-rechercheur Vince Pankoke noemt dit onderzoek het langste en moeilijkste waar hij ooit bij betrokken was, met een enorme berg data, zoekgeraakte archiefstukken en overleden getuigen. "Dit was geen cold case, de zaak was bevroren."
Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:Zangeres Anouk stopt per direct als coach bij The Voice of Holland. Dat heeft ze in een video op Instagram laten weten. De verklaring volgt op aantijgingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij het RTL-programma.
De zangeres spreekt van "een structureel probleem" bij het programma, daar wil ze geen onderdeel van zijn. "Ik wil niet werken op een plek waar een aantal mannen jarenlang misbruik hebben gemaakt van hun positie, en waar er bewust voor is gekozen om het stil te houden en de andere kant op te kijken. Dat kan echt niet."
Bekijk hieronder de volledige verklaring van Anouk:
Fijne maandag!
De nieuwe staatssecretaris voor de gaswinning in Groningen, Hans Vijlbrief, bezoekt vandaag voor het eerst Groningen. Er wacht hem een stevig onthaal. Twee weken geleden maakte zijn voorganger bekend dat er toch meer gas uit het Groningenveld nodig is dan waar eerder van uit werd gegaan. Door tegenvallers lijkt het niet te kunnen lukken om de winning volgens een eerdere planning af te bouwen.
Voor Vijlbrief is het Groninger gas bepaald geen nieuw dossier. Hij maakte van dichtbij mee hoe het aardgas onderwerp was van een verhitte belangenstrijd tussen enerzijds het ministerie van Economische Zaken en anderzijds de bedrijven Shell en Exxon, zo blijkt uit WOB-documenten die de NOS eerder opvroeg.
Vijlbrief werkte in 2010 als Directeur Generaal Energie, Telecom en Markten bij het ministerie van Economische Zaken. Die functie maakte hem als overheidscommissaris ook lid van de raad van commissarissen van Gasterra. En daarmee zat hij in het hart van het zogenoemde Gasgebouw. Dit tamelijk mysterieuze gasgebouw is niet echt een gebouw, maar een wirwar van instanties en de bedrijven Shell en Exxon, de eigenaren van het gas in de Groningse bodem.
425 miljard kuub gasHet jaar 2010 waarin Vijlbrief deze functie kreeg, was een belangrijk jaar. Want in dat jaar werd besloten hoeveel aardgas in de daaropvolgende tien jaar in Groningen gewonnen zou gaan worden. Een week na zijn aantreden op 23 februari werd een "projectopdracht Groningenplafond" ingepland, door ambtenaren van het ministerie. Zij praatten de maanden daarop wekelijks met elkaar over de te kiezen strategie.
Dat was vooral omdat ze een strijd voorzagen met Shell en Exxon over de vraag of er meer gas gewonnen mocht worden dan in de jaren daarvoor. Voortdurend blijken de bedrijven meer gas te willen winnen dan het ministerie, zo staat in de stukken. Op 21 juni krijgt Vijlbrief hun definitieve notitie.
Een oude afspraak tussen het ministerie en de "olies", zoals ze op het ministerie worden genoemd, schrijft voor dat er tot 2030 in periodes van telkens tien jaar 425 miljard kuub gas mag worden gewonnen. Maar de bedrijven willen meer, omdat er de jaren daarvoor minder is gewonnen dan de gemiddeld 42,5 miljard kuub per jaar. De ambtenaren vinden dat niet wenselijk. Ze waarschuwen dat een verhoging van het plafond politiek niet makkelijk te motiveren is, omdat er ook meer gas uit kleine gasvelden beschikbaar is.
Afgelopen zaterdag gingen Groningers nog massaal de straat op. Ze eisten meer respect van Den Haag:
2013 RecordproductieDat 'recht op inhaal' is er toch gekomen. Het is een van de redenen waarom er vanaf 2010 meer dan gemiddeld gas kon worden gewonnen, met in 2013 een recordproductie van 53 miljard kuub gas. De Parlementaire enquête gaswinning Groningen, die later deze maand met z'n verhoren begint, doet daar onderzoek naar.
Want deze recordproductie vond plaats in uitgerekend hetzelfde jaar waarin het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) had gewaarschuwd dat de aardbevingen als gevolg van de gaswinning veel heviger konden worden dan tot die tijd werd gedacht. Het Staatstoezicht op de Mijnen is de instantie die toeziet op de veiligheid van de winning van delfstoffen. Begin 2013 gaf dit SodM aan dat de gaswinning zo snel en zoveel mogelijk naar beneden zou moeten.
Hoe het kan dat er na die waarschuwing in plaats van minder juist heel veel meer gas werd gewonnen in dat jaar, moet volgens veel Groningers een belangrijk onderwerp zijn voor de parlementaire enquête.
SchatkistIn juli 2011 stapte Vijlbrief over naar het ministerie van Financiën, waar hij als hoogste ambtenaar over de schatkist waakte. Ook daar kreeg hij te maken met de Groningse gaswinning. De onderhandelingen over de winning lopen weliswaar allemaal via Economische Zaken. Maar het ministerie van Financiën incasseert de baten van de verkoop van het aardgas.
Als hoogste ambtenaar bij Financiën wist Vijlbrief als geen ander wat de consequenties voor de Rijksbegroting zouden zijn van het snel dichtdraaien van de gaskraan na de heftige aardbeving in Huizinge in 2012. Deze beving met een kracht van 3,6 is tot op heden de ergste beving. In het jaar van de in Groningen omstreden recordproductie (2013) was Vijlbrief thesaurier-generaal van Financiën.
Die zwaarste beving tot nu toe leidde tot de belofte van oud-minister Wiebes van Economische Zaken om de gaswinning helemaal te stoppen, eerst in 2030, later vervroegde hij dat naar 2022.
De gaswinning heeft geleid tot aardbevingen en schade aan huizen in het gebied. Waarom die aardbevingen ontstaan, legt NOS op 3 in deze video uit:
Het oosten en zuidoosten van de Verenigde Staten heeft momenteel te maken met overlast door sneeuw en ijs. Zeker 200.000 mensen zaten gisteren zonder stroom, inmiddels zijn dat er nog tienduizenden. Duizenden vluchten zijn geannuleerd. In totaal kan er tot 30 centimeter sneeuw vallen, de meeste sneeuw wordt de komende uren verwacht.
Dit zijn beelden van de sneeuwstorm:
In Virginia, Georgia en North en South Carolina is de noodtoestand uitgeroepen vanwege het weer. De US National Weather Service (NWS) waarschuwde eerder al voor stroomuitval en schade door bomen. In North Carolina is op sommige plekken al 25 centimeter sneeuw gevallen.
Zo veel inch sneeuw is er tot nu toe gevallen in het oosten van de VS (1 inch = 2,54 cm):
Een woordvoerder van de snelwegpolitie van North Carolina zei dat ze zondagmiddag al driehonderd meldingen van auto-ongelukken hadden verwerkt.
Twee mensen kwamen om bij een auto-ongeluk. De 41-jarige man en vrouw reden mogelijk te hard voor de weeromstandigheden en botsten tegen een boom toen ze van de weg raakten.
