Aggregator

ProRail wil veel meer geld, anders 'alleen minimaal onderhoud mogelijk'

5 hours 55 minutes ago

ProRail doet opnieuw een oproep aan de landelijke politiek om extra te investeren in het spoor. De spoorbeheerder zegt dat er al jaren te weinig geld naar het spoornetwerk gaat. Het punt is nu bereikt dat er vanaf volgend jaar geen vernieuwing meer kan plaatsvinden maar dat enkel minimaal onderhoud mogelijk is, zegt ProRail.

Voor komend jaar staan er ruim 400 projecten op de planning, ongeveer evenveel als dit jaar. Zo krijgt de Maaslijn (Nijmegen-Roermond) in Noord-Limburg een bovenleiding en worden in Amsterdam spoorbruggen aangepakt. Alles bij elkaar kost dat 1,8 miljard euro.

Maar van vernieuwing komt het volgens ProRail dus niet meer en dat betekent in de praktijk dat het spoornet achteruitgaat. "Zonder structurele investeringen blijft Nederland hangen in een onderhoudsmodus. We onderhouden dan alleen een spoormuseum. Het blijft allemaal wel rijden, maar het veroudert."

Tientallen miljarden extra

ProRail wil dat de rijksbegroting voor infrastructuur omhooggaat van 1,2 procent van het bbp naar 2 procent. Samen met Rijkswaterstaat en de Logistieke Alliantie, waarin onder meer Schiphol en de Rotterdamse haven samenwerken, vraagt ProRail om tientallen miljarden extra. "De keuze is aan het komende kabinet."

ProRail rekent voor dat het herstel van de hogesnelheidslijn 580 miljoen euro kost. Bij de aanleg van spoorviaducten van de hsl zijn fouten gemaakt. Ook noemt ProRail dat het versterken van bruggen en het klaarmaken van goederenlijnen voor militair transport 600 miljoen euro kost.

Als dat geld er niet komt, dreigt in Nederland volgens ProRail hetzelfde te gebeuren als in Duitsland. Daar is door achterstallig onderhoud al jaren sprake van grote hinder en hoge kosten.

Onderzoekers: onnodig demonstratierecht in te perken

7 hours 16 minutes ago

Het demonstratierecht hoeft niet veranderd te worden, zeggen onderzoekers. Het kan zijn dat sommige demonstraties uit de hand lopen, maar veruit de meesten verlopen goed, is hun conclusie.

Door de politiek werd lang uitgekeken naar dit onderzoek. Verschillende fracties in de Tweede Kamer wilden het recht om een demonstratie te organiseren in de wet aanscherpen.

Bronnen zeggen tegen de NOS dat in de ministerraad, ondanks de uitkomst van dit onderzoek, toch morgen het algeheel verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties wordt besproken.

0,03 procent

De onderzoekers, die in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) naar de praktijk van demonstraties keken, benadrukken dat het beeld van veel politici niet klopt. "Het leeuwendeel van de demonstraties verloopt prima", zegt onderzoeker Berend Roorda.

97 procent van de demonstraties vormt geen risico voor de openbare orde en in maar 0,03 procent van de gevallen waren er meer dan tien incidenten bij een demonstratie. "Demonstraties krijgen vooral nieuwswaarde als ze uit de hand lopen", verklaart Roorda het vertekende beeld.

Er zijn volgens de onderzoekers al genoeg wettelijke middelen om iets te doen als demonstranten bewust de wet overtreden, zoals politici bijvoorbeeld zien bij de activisten van Extinction Rebellion. Soms is er meer ruimte in de huidige wet dan het Openbaar Ministerie en rechters gebruiken, zien de experts.

Strenger optreden

Politici zullen dat punt in het onderzoek naar verwachting gebruiken om justitie erop te wijzen dat ze strenger kunnen of moeten straffen. De onderzoekers benadrukken dat dit er niet toe moet leiden dat demonstranten geen gebruik meer durven te maken van hun demonstratierecht.

Ingrijpende wijzigingen in de wet zijn dus niet nodig, zeggen de onderzoekers in het rapport van 500 pagina's. Wel zou de wet aangepast kunnen worden om ervoor te zorgen dat burgemeesters demonstraties niet verbieden als die bijvoorbeeld niet op tijd zijn aangemeld. Als die aanbeveling wordt doorgevoerd, wordt het voor demonstranten juist minder streng.

De onderzoekers interviewden onder meer burgemeesters, officieren van justitie en agenten. Die zien bijvoorbeeld ook geen noodzaak om gezichtsbedekkende kleding apart te verbieden bij demonstraties en zeggen dat ze lokaal al maatregelen kunnen nemen.

Toch blijft die wens in het kabinet bestaan en dus praat de ministerraad er volgens bronnen morgen over. "Wonderlijk", vindt onderzoeker Roorda dat, gezien de geluiden daarover uit de praktijk. Naar verluidt wil demissionair minister van Justitie en Veiligheid Van Oosten wel naar het bezwaar kijken dat mensen of hun familie in hun thuisland vervolgd kunnen worden als ze herkenbaar protesteren bij een ambassade van een ander land.

Kamerleden wezen op landen waar harder opgetreden wordt als demonstraties de orde verstoren of dat dreigen te doen. Maar de onderzoekers zeggen dat we landen als Engeland en Frankrijk juist niet als voorbeeld moeten zien. Volgens het rapport kan zulk optreden van de overheid "ertoe leiden dat vreedzame demonstranten ervan afzien om gebruik te maken van hun recht op vreedzaam demonstreren en het kan leiden tot verharding en ongenoegen dat zich op een niet-vreedzame wijze kan uiten".

'Replica's' op zolder raadhuis Balk blijken unieke collectie zwaarden uit 16de eeuw

7 hours 26 minutes ago

Op de zolder van het raadhuis van Balk in Friesland zijn tien authentieke 16de-eeuwse zwaarden gevonden, meldt het Nationaal Militair Museum na onderzoek. Volgens het museum was de collectie grotendeels vergeten omdat men in het verleden meende dat het om replica's ging.

Het gaat om zogenoemde tweehandszwaarden, die dus met twee handen moesten worden gebruikt. De wapens, die tot 2 meter lang konden zijn, werden mogelijk tijdens de Tachtigjarige Oorlog gebruikt als strijdwapen door Friese soldaten tegen het Spaanse leger. Het kan ook zijn dat sommige ervan meer ceremonieel waren of als statussymbool dienden. Daarnaar wordt verder onderzoek gedaan.

Het Nationaal Militair Museum kwam de zwaarden op het spoor bij een groot onderzoek naar dit soort wapens. Daarvoor werden meer dan 200 tweehandszwaarden bekeken, uit zes collecties. De experts gingen ook langs bij het Museum Sloten, dat twee tweehandszwaarden tentoonstelt.

Daar kregen de onderzoekers te horen dat er nog meer zwaarden lagen op de zolder van het raadhuis, dat als opslagplaats dient voor het museum. Met de vondst bezit Museum Sloten nu in een klap de een-na-grootste collectie tweehandszwaarden in Nederland, na het Nationaal Militair Museum in Soesterberg zelf.

Tweehandszwaarden

Verschillende strijders gebruikten vroeger soortgelijke tweehandszwaarden. Zo was er de Friese 'vrijheidsstrijder' Grutte Pier. Hij wordt als aanvoerder van een rebellenleger gezien als een belangrijk figuur uit de Friese geschiedenis. Het onderzoeksteam kwam een kopie van zijn zwaard tegen in het Koninklijk Legermuseum in Brussel.

Ook Jacob Cabeliau vocht met zwaarden. Hij had een rol tijdens de bevrijding van Den Briel in 1572, als watergeus. Maximiliaan van Bossu gebruikte mogelijk tweehandszwaarden tijdens de Slag op de Zuiderzee, in 1573.

Parlement Honduras zegt dat er een verkiezingscoup gaande is

8 hours 3 minutes ago

Het parlement van Honduras zegt dat de presidentsverkiezingen zijn gemanipuleerd nu het heel lang duurt voordat er een uitslag is. Politici zeggen dat er sprake is van een verkiezingscoup en hekelen de "absoluut onaanvaardbare" bemoeienis door Trump.

De Amerikaanse president dreigde een paar dagen voor de verkiezingen met het intrekken van financiële steun aan het land als zijn voorkeurskandidaat Asfura zou verliezen. Ook verleende hij gratie aan oud-president Hernández, die in de VS was veroordeeld tot 45 jaar cel vanwege drugssmokkel. Hernández is een partijgenoot van Asfura.

Asfura op kop

Elf dagen na de presidentsverkiezingen is er nog geen uitslag. De laatste keer dat de resultaten werden geüpdatet was dinsdagavond. Met 99,4 procent van de stemmen geteld staat Asfura zo'n 40.000 stemmen voor op de nummer 2, de eveneens rechtse kandidaat Nasralla.

Maar volgens de kiesraad zijn er bij zo'n 15 procent van de turflijsten van stembureaus onregelmatigheden gevonden. Dat kan betekenen dat de geldigheid van honderdduizenden stemmen in het geding is.

Georganiseerde misdaad

Volgens het parlement was er inderdaad van alles mis met de verkiezingen. Voorzitter Redondo wijst niet alleen op ontoelaatbare druk van buitenaf, maar ook van de georganiseerde misdaad in Honduras. Hij wijst op drugsbendes MS-13 en Barrio 18 die burgers onder druk zouden hebben gezet. Redondo heeft gedreigd om de verkiezingsuitslag niet goed te keuren.

De kiesraad van Honduras heeft tot 30 december om de uitslag vast te stellen. Pas als twee van de drie leden van die commissie weigeren dat te doen, is het parlement aan zet, legt een expert uit aan persbureau Reuters. "Het enige wat de regering kan doen, is om het proces te ondermijnen. Maar op dit moment hebben ze er helemaal niets over te zeggen, de bal ligt bij de kiesraad."

Boris van der Spek, correspondent Latijns-Amerika

"In Honduras is bijna anderhalve week na de presidentsverkiezingen nog steeds niet duidelijk wie de winnaar is. Dat zorgt voor onrust. De twee koplopers in de race beschuldigen elkaar van fraude en de linkse regeringspartij wil dat de verkiezingen helemaal over worden gedaan.

Nu duidelijkheid uitblijft, roert het parlement zich, met name door zich glashard uit te spreken over de rol die Donald Trump heeft gespeeld in dit proces.

Inmiddels heeft ook het leger van zich laten horen. De legerleiding zegt iedere uitslag te accepteren, maar de krijgsmacht heeft voorafgaand aan de verkiezingen ook gezegd kopieën van stembiljetten te bewaren om te garanderen dat het verkiezingsproces goed verloopt. Daarmee neemt het leger een taak op zich die het normaal gesproken niet heeft en dat kan in de komende weken voor extra problemen zorgen."

Invallen bij hoofdkantoor van Temu door Europese Commissie

9 hours 25 minutes ago

De Europese Commissie heeft een inval gedaan bij het Europese hoofdkantoor in Dublin van de Chinese webwinkel Temu. Dat schrijven meerdere media, waaronder persbureaus Bloomberg, Reuters en AFP en de krant Financial Times.

De invallen vonden plaats in het kader van een onderzoek tegen ongeoorloofde staatssteun, waardoor Temu oneerlijk de concurrentie zou kunnen aangaan met andere webwinkels.

De Commissie zelf bevestigde enkel een "onaangekondigde inspectie" te hebben gedaan bij "een bedrijf in de e-commerce-sector", zonder de naam van Temu te noemen. Maar volgens de media gaat het dus wel degelijk om het Chinese bedrijf, zo schrijven ze op basis van bronnen binnen de Commissie. Temu zelf heeft nog niet gereageerd op de invallen.

Meer onderzoeken

De EU introduceerde in 2023 regelgeving tegen marktverstorende staatssubsidies door landen buiten de Europese Unie. Die regelgeving was vooral in het leven geroepen tegen Chinese bedrijven. Peking wordt ervan beschuldigd bedrijven met subsidies te helpen om producten extra goedkoop op de Europese markt te kunnen verkopen.

Naar het snelgroeiende Temu lopen meer Europese onderzoeken. Een daarvan richt zich op mogelijk verboden manieren waarop de webwinkel klanten verleidt om aankopen te doen. Ook beschuldigde het dagelijkse EU-bestuur Temu ervan te weinig te doen tegen illegale producten op het platform.

Rutte zoekt eenheid binnen NAVO, waarin verhoudingen tussen VS en EU op scherp staan

9 hours 42 minutes ago

Alsof de dreiging van Rusland nog niet genoeg was, krijgt de NAVO nu ook te maken met toenemende spanningen tussen de twee belangrijkste spelers binnen het bondgenootschap: de VS en de EU. Het machtigste lid zet openlijk vraagtekens bij de betrouwbaarheid van de Europese tak van de club, terwijl NAVO-chef Rutte steeds maar de eensgezindheid benadrukt.

Vandaag zoekt de topman nadrukkelijk de publiciteit om aandacht te vragen voor de uitdagingen waar het Westen voor staat. Tussen 14.00 en 15.00 uur spreekt hij in Berlijn als belangrijkste gast op een veiligheidsconferentie.

Het is een jaar na zijn eerste grote speech in Brussel getiteld: 'To prevent war, NATO must do more'. Een roerig jaar volgde. De militaire alliantie vierde successen, maar staat ook onder ongekende druk na de terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis.

Betrouwbare bondgenoot?

De verhoudingen binnen het NAVO-bondgenootschap staan op scherp. In de vrijdag gepresenteerde National Security Strategy van de Amerikanen staat "dat voorkomen moet worden dat de NAVO maar eindeloos blijft uitbreiden", een argument rechtstreeks afkomstig uit de koker van de Russische president. De VS wil de contacten met Rusland herstellen, terwijl dat land in officiële NAVO-documenten gezien wordt als langetermijnbedreiging.

De veiligheidsstrategie van de VS is ook een directe aanval op de Europese Unie, traditioneel de belangrijkste bondgenoot van de VS. Maar Trump ziet de EU als een bedreiging van de Europese beschaving. "Als het zo doorgaat, is Europa over twintig jaar niet te herkennen, waardoor het maar de vraag is of Europese landen economisch en militair nog wel sterk genoeg zijn om een betrouwbare bondgenoot te zijn", staat in het stuk.

De eerste reacties waren voorzichtig. "Niet reageren is ook een vorm van communiceren", aldus een woordvoerder van de Europese Commissie. In een interview met online nieuwsplatform Politico gooide Trump dinsdag nog wat extra olie op het vuur. "Ik denk dat ze zwak zijn", zei hij over Europese leiders, "en ik denk dat ze politiek correct willen zijn. Ze weten niet wat ze moeten doen."

De Duitse bondskanselier Merz noemt de bemoeienis van de VS onaanvaardbaar. "Europa heeft geen Amerikaanse hulp nodig om zijn democratie te beschermen." De voorzitter van de Europese Raad, António Costa, vraagt zich hardop af of de Amerikanen zich nog wel gedragen als vrienden. "Die komen niet met dreigementen, ze respecteren elkaar."

Roerig jaar

Rutte liet zich nog niet uit over de Amerikaanse kritiek op Europa. Vorig jaar vroeg hij in zijn speech om veel meer geld voor de NAVO en om een mentale omslag, waarbij mensen zich moesten voorbereiden op oorlog.

Het geld kwam er: op de top in Den Haag deze zomer spraken de 32 lidstaten van de alliantie een ongekende verhoging van de budgetten af. De beloftes volgden op dreigende taal vanuit Washington dat zij niet langer verantwoordelijk wilden zijn voor de Europese veiligheid.

In februari kregen de niet-Amerikaanse NAVO-bondgenoten ervan langs van defensieminister Hegseth. Hij overviel zijn Europese partners met de rechtstreekse onderhandelingen van de VS met de Russische president Poetin. Zonder Oekraïne, zonder de Europeanen.

Ook vicepresident Vance leerde de Europeanen een lesje. Hij zei in München dat de grootste bedreiging voor de Europese veiligheid niet Rusland of China is, maar van binnenuit komt, door massa-immigratie en wat hij 'censuur' noemde van radicaal-rechtse partijen.

Rutte-strategie

Rutte blijft herhalen dat Trumps inzet en toewijding aan de alliantie in beton gegoten zijn. Het uitbundige prijzen van de Amerikaanse president klinkt inmiddels sleets. Maar zolang de Europese veiligheid van de Amerikanen afhangt, heeft hij geen keus, zeggen mensen rondom Rutte. De kritiek op al te veel gevlei neemt hij voor lief.

Het afgelopen jaar is de NAVO-topman een groot deel van zijn tijd bezig geweest met Trumpwhispering. Vaak is het schadebeperking, bijvoorbeeld nadat president Zelensky in het Witte Huis publiekelijk geschoffeerd werd. Rutte wist de boel te sussen, een volgende ontmoeting tussen Zelensky en Trump met Europese leiders leek een succes.

Tot nu toe heeft hij het luisterend oor van Trump. Om dat zo te houden moet Rutte in zijn speech vanmiddag blijven balanceren tussen de Europese en de Amerikaanse belangen.

Wekdienst 11/12: Uitspraak hoger beroep zaak-Peter R. de Vries • Feyenoord naar Boekarest

10 hours 16 minutes ago

Goedemorgen! Het gerechtshof doet uitspraak in het hoger beroep over de moord op Peter R. de Vries en Feyenoord, Go Ahead Eagles, Utrecht en AZ komen Europees in actie.

Eerst het weer: vanochtend is het bewolkt en regionaal nevelig. Later op de dag breekt in het binnenland de zon af en toe door. Het blijft droog en bij een matige zuidenwind wordt het 9 tot 11 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Verenigde Staten hebben voor de Venezolaanse kust een olietanker in beslag genomen. Amerikaanse media melden dat het gaat om een tanker waartegen in 2022 al sancties zijn ingesteld vanwege banden met Iran en het Libanese Hezbollah.

President Trump noemt het een "grote tanker, de grootste die ooit in beslag genomen is". Het schip voer onder de Guyanese vlag, maar dat land zegt dat het daar niet geregistreerd staat.

Ook de Amerikaanse minister van Justitie bevestigt de inname, volgens haar zou het zijn ingezet "ter ondersteuning van buitenlandse terroristische organisaties".

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

De Nederlandse handbalsters bereikten gisteren in eigen land de kwartfinale van het WK door Hongarije met 28-23 te verslaan. In de catacomben werden ze opgewacht door koning Willem-Alexander die de overwinning met hen meevierde.

Fijne dag!

Reverse Sundial Still Tells Time

10 hours 16 minutes ago
The Dutch word for sundial, zonnewijzer, can be literally translated into “Sun Pointer” according to [illusionmanager] — and he took that literal translation literally, building a reverse sundial so he …read more
Tyler August

AFM: schade door oplichting met beleggingstrucs tien keer hoger dan gedacht

11 hours 15 minutes ago

De schade door oplichting met beleggingstrucs ligt waarschijnlijk tien keer hoger dan wordt aangenomen. Vorig jaar deden slachtoffers aangifte bij de politie ter waarde van 75 miljoen euro. Dat is volgens de Autoriteit Financiële Markten (AFM) slechts het topje van de ijsberg, want slechts een klein deel van slachtoffers doet aangifte.

Op basis van een eigen berekening schat de toezichthouder dat de schade van beleggingsfraude vorig jaar op 750 miljoen euro uitkomt. "En dat is echt geen overdreven schatting", benadrukt AFM-voorzitter Laura van Geest.

Schaamte

Bij mensen die in de val van een beleggingsoplichter trappen is de schaamte bijzonder groot. Omdat slachtoffers de schuld ook vaak bij zichzelf zoeken, doen zij veelal geen aangifte.

Ook zijn er verschillende instanties die los van elkaar alle beleggingsfraude bijhouden. Naast politie en justitie houden ook bijvoorbeeld de AFM en de Fraudehelpdesk meldingen bij.

Jong en oud

Op basis van de informatie van alle instanties en een vergelijking met de gevallen in omliggende landen, vermoedt de AFM dat slechts 5 tot 17 procent van de slachtoffers zich ergens meldt. Daardoor denkt de AFM dat de werkelijke schade vorig jaar uitkomt op in totaal 750 miljoen euro.

De schade is zo groot, omdat het volgens de AFM bij zowel jong als oud voorkomt. "Achter die 750 miljoen euro gaan heel veel slachtoffers schuil. Jong, oud, hoogopgeleid, praktisch geschoold", somt Van Geest op. "Het kan ons allemaal overkomen."

Wat is beleggingsfraude?

Beleggingsfraude komt in vele soorten en maten voor. De AFM spreekt van beleggingsfraude als mensen worden misleid met valse informatie, misleidende beloftes over rendementen of (niet-bestaande) beleggingsproducten. Alleen de crimineel wordt er rijker van.

Een bekende oplichtingsvorm is een piramidespel, waarbij iedereen die geld inlegt hoge winst wordt beloofd als hij of zij nieuwe deelnemers werft. Bij ponzifraude worden winstuitkeringen gefinancierd met geld van nieuwe deelnemers, in plaats van werkelijke winst uit beleggingen.

Bij boilerroomfraude bellen fraudeurs op agressieve toon slachtoffers vanuit een callcenter. Ook worden slachtoffers vaak misleid met zeer complexe producten. Fraudeurs die zich voordoen als advocaten of toezichthouders vallen onder de term recoveryroom-fraude.

Tot slot is er ook nog pump en dump. Hierbij wordt de koers van aandelen expres omhooggeduwd zodat anderen die aandelen ook gaan kopen. Het aandeel stort ineen als de fraudeurs op de piek zelf hun winst pakken.

Op basis van slachtoffers die zich melden verwijst de AFM het vooroordeel dat alleen goedgelovige mensen in beleggingsfraude trappen naar de prullenbak. Veel gedupeerden blijken namelijk wel degelijk enige kennis van beleggen te hebben.

Hoop en hebberigheid

Slachtoffers zijn meestal ouderen die hun pensioen willen aanvullen of werkenden die aan hun appeltje voor de dorst iets meer willen overhouden dan de spaarrente. Daarnaast zijn er nog jongeren die door mooie verhalen denken snel rijk te kunnen worden.

"Mensen worden langzaam, maar zeker toch verleid om in te stappen. Terwijl ze dat beter niet kunnen doen", zegt Van Geest. "Maar door al die hele mooie verhalen word je hoopvol en op zeker moment misschien ook een beetje hebberig. Dan let je niet zo goed op en stink je er tóch in. Hoop en hebberigheid zijn een dodelijke combinatie. Daar spelen die oplichters heel vakkundig op in."

In Nederland rukt beleggingsfraude de laatste jaren snel op. Enerzijds omdat veel Nederlanders online zijn en dus ook makkelijker te benaderen zijn door criminelen. Anderzijds omdat de technieken om mensen op te lichten steeds geraffineerder en ook goedkoper worden.

Oplichting inkopen

Van Geest wijst naar mogelijkheden om via kunstmatige intelligentie heuse nepwebsites te bouwen en amper van echt te onderscheiden filmpjes waarin bekende Nederlanders de beleggingsproducten aanprijzen: "Dat wordt steeds makkelijker en ook goedkoper. Op die manier wordt iemand naar binnen hengelen steeds eenvoudiger."

Eigenlijk hoeft een fraudeur niet eens meer technisch geschoold te zijn. Alleen een listig plan om iemand te verleiden is voldoende. "Onderdelen van de oplichtingspraktijk kun je gewoon op het dark web kopen bij aanbieders in Oost-Europa of Azië. Het is crime-as-a-service. Je hoeft het niet zelf te maken, maar koopt het gewoon in."

De AFM denkt dat beleggingsfraude een grotere prioriteit wordt om aan te pakken als alle meldingen niet meer zo versnipperd worden geregistreerd. Van Geest pleit daarom voor de invoering van één meldpunt.

Bijna helft gevangenen zit in voorarrest: 'Het zou de uitzondering moeten zijn'

11 hours 16 minutes ago

De druk op het gevangeniswezen in Nederland blijft hoog. Door personeelstekorten en een tekort aan cellen zijn gevangenissen al langere tijd overvol. Strafrechtexperts en advocaten waarschuwen bovendien dat verdachten nog altijd te vaak of te snel in voorlopige hechtenis zitten.

Verdachten in voorarrest zijn niet veroordeeld en juridisch dus onschuldig. Het Centraal Bureau voor de Statistiek becijferde eerder dit jaar dat in 2024 bijna de helft van de mensen in detentie nog in afwachting was van de behandeling van hun zaak.

"Het zou een uitzondering moeten zijn om deze mensen op te sluiten, maar in Nederland is de praktijk anders", zegt strafrechtdeskundige Jacques Claessen van de Universiteit Maastricht.

Uit een enquête van NOS op 3 en platform voor onderzoeksjournalistiek Investico onder bijna 300 strafrechtadvocaten blijkt dat 90 procent van hen vindt dat verdachten te vaak of te lang in de cel moeten zitten tijdens het onderzoek naar een mogelijk strafbaar feit. Hoewel er op papier strenge criteria zijn om iemand vast te houden tot aan de rechtszaak, wordt daar in de praktijk volgens advocaten te soepel mee omgegaan.

Europese vergelijking

In Nederland worden verdachten in vergelijking met veel andere Europese landen vaker in voorlopige hechtenis geplaatst, meldde het College voor de Rechten van de Mens al in 2017. Dit najaar concludeerde het mensenrechteninstituut dat er sindsdien weinig is verbeterd en drong het opnieuw aan op maatregelen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens tikte Nederland in 2021 op de vingers. Het oordeelde toen dat rechters verdachten te gemakkelijk vasthielden, zonder voldoende te motiveren waarom dat noodzakelijk was.

'Geen speerpunt'

Emeritus hoogleraar strafrecht Gerard Mols is kritisch op de ruime toepassing van voorlopige hechtenis. Hij wijst daarbij naar de Raad voor de Rechtspraak. "Zij hadden het na de veroordeling door het Europese Hof tot speerpunt moeten maken. Zij moeten zorgen voor meer capaciteit zodat rechters meer tijd krijgen om dit soort beslissingen te nemen", zegt hij.

De Raad voor de Rechtspraak zegt in een reactie "wel degelijk veel aandacht voor (de motivering van) de voorlopige hechtenis" te hebben. De Raad laat weten dat het belangrijk is dat rechters met elkaar het gesprek blijven voeren om "het aantal verdachten in voorlopige hechtenis zoveel mogelijk te beperken".

Overvolle gevangenissen

Dat zoveel verdachten in voorlopige hechtenis zitten is opvallend, want door het tekort aan cellen en personeel zijn gevangenissen al langere tijd overvol. Om de druk te verlichten, komen gevangenen daarom twee weken eerder vrij. Het kabinet zei eerder zo snel mogelijk van deze noodmaatregel af te willen, maar daar lijkt voorlopig geen sprake van.

Rechters kunnen in bepaalde zaken bij voorlopige hechtenis kiezen voor elektronische detentie in plaats van een celstraf. Daarbij wacht een verdachte met een enkelband thuis het vonnis af. Volgens strafrechtdeskundige Claessen, die onderzoek deed naar elektronische detentie, kan dat helpen om de druk op het gevangeniswezen te verminderen. "Als je kijkt naar de huidige situatie van code zwart, dan kan het opleggen van een enkelband bij sommige verdachten een deel van de oplossing zijn."

NOS op 3 onderzocht samen met onderzoeksjournalisten van Investico en de Groene Amsterdammer waarom Nederland zoveel nog onschuldige mensen opsluit:

Brandjes en vuurwerk in Amsterdam-Noord na documentaire over verboden vreugdevuur

12 hours 39 minutes ago

In de Amsterdamse wijk Floradorp zijn afgelopen avond meerdere brandjes gesticht. Ook werd er vuurwerk naar de politie gegooid.

De ongeregeldheden ontstonden na de vertoning van een documentaire over het traditionele vreugdevuur in de wijk. Het grote vuur, dat normaal gesproken bij de jaarwisseling wordt ontstoken, is dit jaar door de gemeente verboden vanwege zorgen over de veiligheid.

Volgens Het Parool gingen na de vertoning enkele tientallen mensen de straat op, waarbij ze tegenover de politie kwamen te staan. Daarbij werd er meerdere keren met vuurwerk naar agenten gegooid, meldt AT5. Eén persoon is aangehouden.

Sinds het verbod op het vreugdevuur is het vaker onrustig in de wijk in Amsterdam-Noord. Eerder werd een busje van handhavers bekogeld en werd een beveiligingscamera van de gemeente opgeblazen.

Venezolaanse oppositieleider na bijna jaar onderduiken alsnog in het openbaar in Oslo

13 hours 8 minutes ago

De Venezolaanse oppositieleider en Nobelprijswinnaar Maria Corina Machado is na maandenlang ondergedoken te zijn geweest weer in het openbaar verschenen. Vanaf een balkon van haar hotel in Oslo zwaaide ze naar het publiek.

Machado begroet vanaf een balkon van haar hotel de mensenmenigte:

Machado (58) reisde in het geheim naar de Noorse hoofdstad voor de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede, die ze eerder dit jaar kreeg toegekend. Eerder op de dag werd al duidelijk dat ze niet op tijd bij de ceremonie kon zijn. Daarom nam haar dochter de prijs in ontvangst.

Later op de avond verscheen Machado alsnog in het openbaar. Op haar hotelbalkon legde ze haar hand op haar hart en zong ze het Venezolaanse volkslied met de aanwezige aanhangers. Daarna liep ze naar buiten om hen persoonlijk te begroeten.

The Wall Street Journal meldt dat Machado via Curaçao het land heeft verlaten. Ze zou met een houten vissersbootje de overtocht hebben gemaakt, zoals Venezolaanse vluchtelingen vaker doen. Tegenwind en een onstuimige zee leverden daarbij vertraging op.

Medestanders van Machado hadden vooraf contact met het Amerikaanse leger gezocht, om te voorkomen dat haar schip als een drugsboot uit het water zou worden geschoten. De VS heeft dat de afgelopen maanden meerdere keren gedaan bij boten uit Venezuela. Het Witte Huis wilde niet reageren op het verhaal.

Machado had eerder al een spannende reis van 10 uur achter de rug om van haar onderduikplek in Caracas naar de kust te komen. Vermomd met een pruik moest ze door tien controleposten komen, meldt de Amerikaanse krant.

Chartervliegtuig

Volgens The Wall Street Journal kwam Machado dinsdag rond 15.00 uur op Curaçao aan en verbleef er een nacht, voordat ze met een chartervliegtuig richting Noorwegen ging. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt dat niet.

De voorzitter van het Nobelcomité noemt het "een reis onder uiterst gevaarlijke omstandigheden". In een telefonische boodschap zei Machado dat veel mensen hun leven hadden geriskeerd om haar in Oslo te krijgen.

Ondergedoken

De oppositieleider zat sinds begin januari ondergedoken. Ze is fel tegenstander van de regering van president Maduro en werd vorig jaar uitgesloten van verkiezingsdeelname. Ook kreeg ze een reisverbod van tien jaar opgelegd.

Bij de Nobelprijsuitreiking waren verschillende Latijns-Amerikaanse leiders aanwezig om hun steun aan Machado te betuigen. Onder anderen de Argentijnse president Milei, de Ecuadoraanse president Noboa, de Panamese president Mulino en de Paraguayaanse president Peña waren naar Oslo afgereisd.

Machado droeg de prijs op aan alle Venezolanen. "En zodra ik aankom, zal ik eindelijk mijn familie en mijn kinderen kunnen omarmen, die ik al twee jaar niet heb gezien, en zoveel Venezolanen en Noren die onze strijd delen", zei ze. Ze zei eerder al na de uitreiking weer van plan te zijn terug te reizen.

Naakte Nederlanders zorgen voor opschudding in Duitse binnenstad

14 hours 24 minutes ago

Een groep vermoedelijk Nederlandse mannen heeft begin deze week voor behoorlijk wat opschudding gezorgd in de Duitse stad Kleve. De mannen renden in hun blootje door de binnenstad en werden even later ook gespot bij een kasteel.

Bij de politie kwamen meerdere belletjes binnen over de groep. Volgens de Duitse regionale krant NRZ ging het om negen mannen, die na hun actie vertrokken in een auto met Nederlands kenteken. De krant beschrijft het negental als "luidruchtige Nederlanders".

De naakte mannen trokken behoorlijk de aandacht en werden door verschillende omstanders gefilmd. Online verschenen meerdere filmpjes, maar die zijn volgens de publieke omroep WDR inmiddels grotendeels offline gehaald.

Waarom de mannen poedelnaakt door de straten van Kleve renden, is onbekend. Ook de politie tast in het duister, zegt een woordvoerder tegen NRZ. "We hebben geen idee wat het was. Of het een vrijgezellenfeest was of een verloren weddenschap, we weten het niet."

De politie schat dat de mannen ongeveer 20 jaar oud zijn. Volgens WDR is er aangifte gedaan van openbare zedenschennis. Het Openbaar Ministerie moet nog bepalen of er ook sprake is van een strafbaar feit.

Boliviaanse oud-president Arce opgepakt in corruptieonderzoek

15 hours 38 minutes ago

In Bolivia is de pas afgetreden president Luis Arce opgepakt. Dat meldt Edmand Lara, vicepresident van het Zuid-Amerikaanse land, via sociale media.

Volgens Boliviaanse media zou Arce betrokken zijn bij het verduisteren van geld uit een fonds voor inheemse bevolkingsgroepen tussen 2006 en 2014. Arce was in die periode minister van Economische Zaken onder toenmalig president Evo Morales.

"Wie van dit land heeft gestolen, zal elke laatste cent moeten teruggeven", zei Lara in een videoboodschap die hij eindigde met de woorden "dood aan de corrupten". Volgens de vicepresident zullen er nog meer arrestaties volgen en was Arce pas het eerste doelwit.

De arrestatie van Arce komt slechts een maand na zijn aftreden als president. Op 8 november werd hij opgevolgd door de christendemocraat Rodrigo Paz Pereira. Daarmee kwam een einde aan bijna twintig jaar aan linkse regeringen in Bolivia.

Arce heeft nog niet gereageerd op de beschuldigingen. Een voormalig minister en bondgenoot van Arce zei dat de oud-president "natuurlijk" onschuldig is.

Noodweer treft Gazastrook: overstromingen en ingestorte tenten

16 hours 2 minutes ago

Een deel van de Gazastrook is de afgelopen dag getroffen door noodweer. Volgens Palestijnse berichten zijn veel tenten van vluchtelingen in het grotendeels verwoeste gebied onder water komen te staan.

Op beelden is te zien hoe inwoners door de modder lopen en met pannen of emmers proberen hun tenten droog te maken:

Volgens de Israëlische krant Haaretz zijn meerdere tenten ingestort. Matrassen en dekens zijn daarnaast door de overstromingen nat en onbruikbaar geraakt.

Veel mensen zoeken noodgedwongen hun toevlucht in gebouwen, maar die zijn vaak overvol en onverwarmd. Bij de Palestijnse hulpdiensten zijn noodoproepen binnengekomen vanuit de vluchtelingenkampen.

Een inwoner van Gaza-Stad vertelt aan het Duitse persbureau DPA dat hij bang was dat zijn tent zou instorten. "Ik heb de hele nacht met mijn blote handen de paal vastgehouden", zegt de 42-jarige man, die vertelt hoe het water van alle kanten zijn tent binnenstroomde. Hij verbleef daar met zijn vrouw en vijf kinderen.

Ook een 33-jarige vrouw zegt een angstige nacht te hebben gehad. Zij vond met haar gezin tijdelijk onderdak in een gedeeltelijk ingestort gebouw, maar haar kinderen waren de hele nacht bang dat het plafond zou instorten.

Op de vlucht

In de Gazastrook zijn nog altijd honderdduizenden mensen op de vlucht. Veel van hen wonen in tentenkampen, die soms zijn opgebouwd op laaggelegen plekken. Doordat afwateringssystemen niet functioneren, mengt rioolwater zich met het overtollige regenwater.

De Palestijnse meteorologische dienst verwacht dat het stormachtige weer met hagel, wind en regen tot vrijdag kan aanhouden.