Bijna nergens aan de NAVO-grens is de Russische dreiging zo dichtbij als in Narva
Er zijn weinig plekken op NAVO-grondgebied waar je beter zicht hebt op Rusland dan in Narva. Alleen de gelijknamige rivier scheidt de derde stad van Estland van het Russische Ivangorod aan de overkant.
Langs beide oevers staan forten, daarbovenop de NAVO- en Estse vlag aan de ene kant, wapperend aan de overkant het Russische wit-blauw-rood. Aan allebei de kanten staan vissers in het water, via een 100 meter lange grensbrug kunnen Esten en Russen de oversteek maken. Om af te schrikken staan over de hele lengte betonblokken.
"Het is volstrekt logisch dat hier permanent militairen komen", zegt burgemeester Katri Raik, oud-minister van Binnenlandse Zaken van Estland. Ze wijst door haar raam. "De Russen zitten 200 meter van het stadhuis. We willen onze Estse soldaten hier hebben, en ook onze NAVO-partners."
Militaire basisIn april besloot de regering dat het stadje een eigen militaire basis krijgt, ook al is 130 kilometer verderop al een NAVO-basis met onder anderen Britse militairen. Een paar honderd mannen en vrouwen moeten Narva gaan beschermen, inmiddels is een terrein aangewezen waar die gelegerd worden.
NAVO-landen in het oosten delen een 2500 kilometer lange grens met Rusland. Bekijk in deze special hoe landen die proberen te verdedigen:
Narva dankt zijn bekendheid vooral aan de twijfelachtige eer in een mogelijk 'Narva-scenario' terecht te komen, waarbij Poetin de stad in bezit wil krijgen. In 2022 zinspeelde de Russische president daar al eens op. Bijna iedereen spreekt Russisch en een deel van de inwoners steunt het Kremlin, hoewel niemand weet om hoeveel mensen dat gaat. Betrouwbare cijfers ontbreken.
Duidelijk is wel dat niet iedereen enthousiast is over de voorgenomen militaire basis. "Waarom uitgerekend zo dicht op de Russische grens?", verzucht de gepensioneerde Irina, die samen met haar vriendin net terugkomt van Engelse les. "We hebben al NAVO-troepen in Estland, waarom moeten hier nóg meer soldaten, je weet dat ze daar in Rusland boos om worden." Haar vriendin knikt instemmend maar zwijgt.
Het is een gevoelig onderwerp, mensen met aarzelingen over de basis kiezen hun woorden zorgvuldig. In Estland zijn publieke pro-Russische uitingen als Sovjetvlaggen verboden. Veel inwoners op straat in Narva houden liever hun mond over mogelijke sympathieën voor het Kremlin.
Je uitspreken vóór een militaire basis blijkt eenvoudiger. "Onze generatie is niet gewend om te vechten", zegt een jongeman. "We hebben die militairen nodig om ons te beschermen. Dat is geen provocatie van Rusland, maar een goede zet van ons land."
'Dag in dag uit propaganda'De burgemeester kent de gemengde gevoelens onder haar ongeveer 50.000 inwoners maar al te goed. "Veel mensen kijken Russische televisie. Dag in dag uit zenden die propaganda uit over de NAVO. Ze blijven herhalen dat de oorlog Oekraïnes eigen schuld is. Logisch dat mensen gaan denken dat ons rustige stadje vernietigd wordt als hier een militaire basis komt."
Estland staat bekend als 'hardliner' binnen de NAVO. Decennialang bezetten de Russen de Baltische staat; die ervaringen delen de Esten graag in het bondgenootschap. Met argusogen kijken ze naar de gesprekken tussen de Amerikanen en de Russen over een einde aan de oorlog in Oekraïne.
De burgemeester van Narva volgt de vergadering van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel vandaag nauwgezet. "Vrede kan alleen betekenen dat Oekraïne zijn eigen land terugkrijgt", zegt ze. "En mijn inwoners zijn bezig met de vraag waar de Russische troepen daarna heengaan, komen ze dan deze kant op?"
Ze maakt zich zorgen over de rol van de Amerikanen in het bondgenootschap. Buitenlandminister Rubio ontbreekt vandaag in Brussel. Volgens topman Rutte moet daar niets achter gezocht worden en is Rubio druk met andere dingen. Maar het is zeer uitzonderlijk dat de VS niet zijn hoogste diplomatiek buitenlandvertegenwoordiger stuurt.
En hoewel Rutte keer op keer bezweert dat de VS "volledig toegewijd" is, weet de burgemeester niet zo zeker of Trump bereid is haar stad te verdedigen als het erop aankomt. "Dat hangt ervan af wat voor dag hij heeft, het is onvoorspelbaar geworden", zegt ze. "Maar laat het duidelijk zijn: Narva is deel van Estland, van Europa en van de NAVO. Er wordt veel gesproken over de vraag of Narva de volgende prooi van Poetin is. Het antwoord is 'nee'."