Jaroslav Bazilevitsj kijkt onbewogen naar het negentiende eeuwse appartementengebouw waar hij ruim een jaar geleden zijn vrouw en drie dochters verloor. Tijdens een luchtalarm ging de hele familie naar de gang. Voor een van zijn dochters ging de vader nog even terug naar huis, om water te halen. Toen raakte een Russische raket de gang. Jaroslav overleefde, als enige van het gezin.
"Ik voel me nog steeds leeg. Ik doe wat routineklusjes die ik zelf heb bedacht." Het begin van de oorlog in 2022 was een grote shock voor de familie: "Er was geen enkel plan om naar het buitenland te vertrekken. Misschien was dat onze fout, we besloten om de moeilijkheden samen te overwinnen."
Kinderachtig
De weduwnaar komt in aanmerking voor schadevergoeding van de Internationale Claimscommissie voor Oekraïne. Voor de oprichting van de commissie was president Zelensky vandaag in Den Haag.
Dit fonds zou gevuld moeten worden met de bevroren Russische tegoeden. Maar dat ligt gevoelig in Europa. België, waar dat geld geparkeerd staat, is fel tegen. De weduwnaar uit Lviv begrijpt daar niks van.
Over de Belgische regering zegt hij: "Het is een beetje een kinderachtige houding. Ik weet niet, misschien doen ze dat om de agressor te paaien. Of, het is vervelend om te zeggen, maar misschien is het voor hen voordelig dat die middelen, bij wijze van spreken, bevroren zijn en dat ze daar enig voordeel uit halen."
Lobby
Mykola Joerlov, juridisch adviseur van Zelenskys regering, is permanent aan het lobbyen voor het gebruik van de bevroren Russische tegoeden. Na de raketaanval op Lviv nam hij meteen contact op met Bazilevitsj.
"Een belangrijk onderdeel van de steun is hem duidelijk maken dat er een internationaal instrument bestaat, waar hij een beroep op kan doen. Het moet ervoor zorgen dat zijn leed wordt erkend met behulp van een internationaal mechanisme, dat vastlegt dat zijn familie door Russen is vermoord."
Bazilevitsj is al in Den Haag geweest, bij de Internationale Claimscommissie voor Oekraïne die al functioneert.
"Voor mij is het belangrijk dat Rusland als staat moet betalen. In de geschiedenis is het eerder voorgekomen dat de agressor betaalt voor zijn daden, voor de veroorzaakte schade. Hij moet betalen, het moet pijn doen."
Niet bang zijn
De claims, zoals die van de weduwnaar, moeten betaald worden uit de bevroren Russische tegoeden. Maar België, waar de tegoeden geparkeerd staan, maakt bezwaar, uit vrees voor Russische schadeclaims.
Volgens adviseur Joerlov moeten de Belgen niet zo bang zijn: "Op juridisch vlak kunnen de Russen onmogelijk wraak nemen. Er zijn geen internationale rechtbanken waar de Russen een beroep op kunnen doen en waar ze hiervoor schadevergoeding kunnen eisen.
"Oekraïne staat met al zijn ervaring klaar om België bij te staan. We hebben meer dan tien jaar oorlog gevoerd tegen de Russen. We hebben ons verdedigd tegen talloze claims van Russische partijen in verschillende internationale fora.
Confiscatie
"Het belangrijkste is dat het geen confiscatie is. Het is een juridisch, volkomen legale en economisch verantwoorde manier om gebruik te maken van de bevroren activa.
"Als de lening voor herstel daadwerkelijk wordt goedgekeurd, zal België zijn reputatie juist versterken als land dat zich inzet voor de handhaving van het internationaal recht. We hebben hier te maken met een unieke situatie waarin een grote staat een genocidale agressieoorlog voert die gericht is op de totale vernietiging van een andere staat. Het heeft geen zin om de activa van die staat te beschermen ten koste van de Europese veiligheid."
Europa
Van de bevroren tegoeden moeten schadevergoeding en schadeherstel worden betaald. Het is ook bestemd voor de aankoop van wapens, die Oekraïne hard nodig heeft om zich te verdedigen.
Zelensky probeert permanent Europa ervan te doordringen dat de veiligheid van Oekraïne ook in het belang van Europa is. Donderdag gaan de Europese regeringsleiders in Brussel opnieuw proberen om een besluit te nemen over het aanspreken van de bevroren Russische tegoeden.
En, stel dat het geld er komt. Wat zou Baziletvitsj er dan mee doen?
"Ik weet het niet. Ik zou mijn appartement moeten renoveren." Maar daar twijfelt hij over. De weduwnaar weet nog niet of hij wil terugkeren naar de woning waar hij zoveel gelukkige jaren met zijn familie doorbracht.