NOS Nieuws - Algemeen

Het Italiaanse parlement heeft een wet aangenomen die de moord op vrouwen bestraft met een levenslange gevangenisstraf. De stemming was gisteren en viel samen met de Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, die is uitgeroepen door de Verenigde Naties.

De wet kreeg de steun van zowel de centrumrechtse meerderheid als de centrumlinkse oppositie in het Italiaanse parlement. De wet is een reactie op een reeks moorden en ander geweld tegen vrouwen in Italië en werd ingediend door de conservatieve regering van premier Meloni.

In de wet staan ook strengere maatregelen tegen andere gendergerelateerde misdrijven, waaronder stalking en wraakporno. Het idee van een wet tegen femicide werd al vaker besproken in Italië, maar kreeg pas veel steun na de grote publieke verontwaardiging over de brute moord op Giulia Cecchettin in 2023.

De 22-jarige Cecchettin werd eind dat jaar doodgestoken door haar ex-vriend, die haar lichaam vervolgens in zakken stopte en dumpte aan de oever van een meer. Die tragedie zwengelde het debat aan over de patriarchale cultuur van Italië en hoe die het geweld tegen vrouwen bevordert.

Dat was mede het resultaat van uitspraken van Giulia's zus Elena. De moordenaar was geen monster, zei ze, maar de "gezonde zoon" van een diep patriarchale samenleving. Mannen hebben in Italië een dominante rol. Ze hebben de belangrijkste posities in de maatschappij en oefenen de macht en economische controle uit.

Italië registreerde vorig jaar 106 moorden op vrouwen, waarvan 62 gepleegd door partners of ex-partners. Elena's woorden werden daarom herkend en brachten in heel Italië massaal mensen op de been die verandering eisten.

Nu, twee jaar later, stemden parlementsleden voor de nieuwe wet, na een lang en hartstochtelijk gevoerd debat. Veel parlementsleden droegen daarbij rode linten of rode jasjes, om de slachtoffers van geweld te herdenken.

Elke femicide geregistreerd

De centrumlinkse oppositie benadrukte in het debat dat de aanpak van de regering alleen het criminele aspect van het probleem aanpakt en economische en culturele verschillen onbesproken laat.

Volgens Meloni zijn er grote stappen voorwaarts gezet: "We hebben de financiering voor anti-geweldcentra en opvangcentra verdubbeld, een noodhulplijn opgezet en er zijn innovatieve educatieve en bewustwordingscampagnes begonnen. Maar we stoppen hier niet. We moeten elke dag veel meer doen."

Italië is nu een van de weinige landen waar femicide als een aparte misdaad wordt aangemerkt. Het land registreert voortaan elke moord op een vrouw die is gemotiveerd door haar geslacht als femicide.

De Amerikaanse gezant Steve Witkoff heeft in een telefoongesprek met het Kremlin tips gegeven over hoe de Russen het beste president Trump konden benaderen over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Dat schrijft persbureau Bloomberg, dat citeert uit een opname van het gesprek. Het is niet duidelijk wie het heeft gelekt.

Het telefoongesprek van 14 oktober duurde iets meer dan 5 minuten en biedt een inkijkje in de aanpak van Witkoff. Van Russische en Amerikaanse kant wordt het bericht niet weersproken.

Witkoff had een gesprek met de hoogste Russische buitenlandvertegenwoordiger, Poetins adviseur Joeri Oesjakov. Witkoff zegt in het gesprek dat het een goed idee is als Poetin en Trump met elkaar bellen. Dat gebeurt later die week ook, kort voor de Oekraïense president Zelensky naar Washington komt.

Witkoff zegt in het telefoontje dat het goed zou zijn als de Russische president Trump zou feliciteren met de vredesovereenkomst in Gaza, die kort daarvoor was beklonken.

Poetin zou verder kunnen zeggen dat Rusland het Gazaplan steunt en dat hij Trump ziet als een man die vrede brengt, suggereert Witkoff. "Vanuit daar wordt het een heel goed gesprek." Dat ziet Oesjakov wel zitten, zo blijkt. Witkoff laat verder weten dat hij diep respect heeft voor Poetin en dat hij ervan overtuigd is dat Rusland altijd al een vredesakkoord wilde.

28-puntenplan

De Amerikaanse gezant geeft ook een aanzet tot een plan om de oorlog te beëindigen, blijkt uit het telefoongesprek. Hij verwijst daarbij naar het succes van de Gazadeal. "We hebben een plan van Trump in elkaar gezet met twintig punten die naar vrede moeten leiden en ik dacht dat we bij jullie hetzelfde moeten doen." Witkoff vindt dat Oesjakov dat tegen Poetin moet zeggen. "Klinkt goed, klinkt goed", reageert Oesjakov.

"Even onder ons, ik weet wat er nodig is voor een vredesplan", zegt Witkoff verder, "Donetsk en misschien ergens een ruil van gebieden."

Vorige week kwam naar buiten dat het Witte Huis een 28-puntenplan heeft opgesteld voor Oekraïne, waarbij Kyiv vergaande concessies zou moeten doen aan de Russen. Zo zou Oekraïne naast de regio Donetsk ook de rest van de Donbas moeten opgeven, ook de delen die niet door Rusland worden bezet.

Nieuwsuur sprak inwoners van Kyiv die onder vuur zijn genomen door Russische drones. Ze vinden dat hun land moet nadenken over territoriale concessies:

Dat plan leidde binnen en buiten de VS tot de kritiek dat de Amerikanen hun oren wel erg hadden laten hangen naar het Kremlin. Twee senatoren die met Rubio hadden gesproken, verklaarden dat de minister hun had verteld dat de voorstellen vooral afkomstig waren van de Russen. Rubio trad daarop snel naar buiten om te zeggen dat ze het verkeerd hadden begrepen; het was wel degelijk een Amerikaans plan.

Oekraïne en Europese landen reageerden geschrokken en vanuit Europa kwam een tegenvoorstel, dat al snel door het Kremlin werd afgeschoten.

Onderdeel van onderhandelingen

De afgelopen dagen spraken delegaties van de VS en Rusland elkaar in Abu Dhabi. Witkoff en Oesjakov ontmoeten elkaar volgende week in Moskou om verder te praten over de plannen. Volgens Trump is daar mogelijk ook zijn schoonzoon Jared Kushner bij, die bij diplomatieke kwesties optreedt als adviseur van Trump.

Trump noemt het telefoongesprek van Witkoff onderdeel van de onderhandelingen. "Hij moet Oekraïne aan Rusland verkopen. Dat is wat een dealmaker doet." Volgens het Witte Huis bewijst het gesprek dat Witkoff elke dag contact heeft met Russische en Oekraïense functionarissen om vrede te bereiken. "Dat is precies waarvoor president Trump hem heeft aangesteld."

Oesjakov zegt dat het telefoongesprek niet door de Russen naar buiten is gebracht. Volgens hem is het waarschijnlijk gelekt om de relatie tussen de VS en Rusland te "dwarsbomen". Over de inhoud wil hij niets zeggen, omdat die "vertrouwelijk" is. Hij zegt "vrij vaak" met Witkoff telefonisch contact te hebben.

Geen deadline meer

Trump wilde aanvankelijk dat Oekraïne uiterlijk morgen, op de feestdag Thanksgiving, zou laten weten of het plan zou worden geaccepteerd, maar die deadline werd al snel weer losgelaten. De president wil er nu geen einddatum meer op plakken. "De deadline is voor mij als het voorbij is", aldus Trump.

Trump is nog altijd vol goede moed dat er snel een akkoord kan worden gesloten, maar Europese leiders temperen de verwachtingen. De Franse president Macron zei dat hij nog geen Russische bereidheid tot een staakt-het-vuren heeft gezien. Volgens het kantoor van de Britse premier Starmer is er nog een lange, moeilijke weg te gaan.

Zeker dertien mensen zijn omgekomen bij een zeer grote brand in zeven wolkenkrabbers in Hongkong. Een van hen is een 37-jarige brandweerman.

Negen slachtoffers waren overleden toen ze gevonden werden, vier overleden later in het ziekenhuis. Ook raakten zeker vijftien mensen gewond, van wie enkelen in kritieke toestand verkeren.

Binnen in het appartementencomplex met de naam Wang Fuk Court zouden ook nog meerdere mensen vastzitten. Het zou vooral gaan om ouderen en mensen die slecht ter been zijn. Hoeveel mensen vastzitten in de gebouwen is niet duidelijk. Een voormalig districtslid meldt aan lokale media dat het om dertien mensen gaat. Een van hen zou op het dak zitten van een van de woontorens.

Kijk hier naar de beelden van de enorme brand:

Het vuur begon rond 15.00 uur lokale tijd en heeft zich binnen een paar uur verspreid van één naar alle zeven van de acht woontorens van het appartementencomplex. De brand is door de brandweer geclassificeerd als een brand van het allerhoogste niveau. De laatste keer dat er in Hongkong een brand was van niveau 5 was zeventien jaar geleden.

767 brandweerlieden proberen met 128 brandweerwagens het vuur te bestrijden. Ook staan er 57 ambulances klaar en zijn er 400 politieagenten aan het werk in het gebied rond de brandende woontorens. De hoge temperaturen binnen de gebouwen maken het voor de brandweer moeilijk om naar binnen te gaan voor blus- en reddingswerk.

Steigers van bamboe

In de woontorens van het Wang Fuk Court zitten circa 2000 appartementen. De brand zou zich hebben kunnen verspreiden via steigers van bamboe die aan de buitenkant van de 31 verdiepingen tellende woontorens waren vastgemaakt vanwege een renovatie.

Bamboesteigers worden nog veel gebruikt in Hongkong, maar zijn onveilig vanwege onder meer het brandgevaar. Dit jaar kondigde de regering al aan dat ze vanwege veiligheidsoverwegingen de bamboesteigers geleidelijk door veiligere materialen zouden laten vervangen.

Het is nog niet duidelijk waardoor de brand is ontstaan. Vanwege de brand is een snelweg in de buurt afgesloten, meldt het stadsbestuur. Ook zijn de bewoners uit twee nabijgelegen appartementencomplexen geëvacueerd.

Voor bewoners van de wolkenkrabbers die niet naar huis kunnen, is opvang geregeld in een buurtcentrum.

Na twee dagen van staking is er in België vandaag een nationale stakingsdag. De actiedriedaagse van de vakbonden is gericht tegen de hervormingsplannen van de regering-De Wever. De afgelopen dagen staakten vooral openbare diensten, zoals het openbaar vervoer en het onderwijs. Vandaag doet ook de particuliere sector mee.

Zo wordt er actiegevoerd in distributiecentra van supermarkten en leggen werknemers van verschillende bedrijven de productie tijdelijk stil. Ook in het openbaar vervoer is er opnieuw hinder, al wordt verwacht dat er vandaag iets meer treinen, bussen en trams rijden dan de afgelopen dagen.

Ook het vliegverkeer op de luchthavens in Brussel en Charleroi is ernstig ontregeld. Zo vertrekt er vanaf Brussels Airport geen enkele passagiersvlucht, meldt de Vlaamse omroep VRT.

Begrotingsakkoord

Maandagochtend vroeg sloot de Belgische regering na maanden onderhandelen een begrotingsakkoord voor de komende jaren. De laatste onderhandelingsronde duurde bijna twintig uur.

De Belgische federale regering van premier Bart De Wever bestaat uit vijf partijen: drie Vlaamse en twee Waalse. Lange tijd konden zij het niet eens worden over hoe ze 10 miljard euro moesten bezuinigen. België heeft een enorm begrotingstekort dat niet veel langer houdbaar is.

De begroting voor volgend jaar had op de tweede dinsdag van oktober al gepresenteerd moeten worden, maar vanwege de onenigheid, vooral over verhoging van de btw en het loslaten van de inflatiecorrectie, was dat niet gelukt.

Maandag werden de vijf regeringspartijen het eens dat het begrotingstekort in 2029 met zo'n 9,2 miljard euro wordt verminderd, onder meer door een belastingverhoging op de aankoop van aandelen, vliegtickets en aardgas. Daarnaast worden salarissen boven de 4000 euro bruto niet langer volledig gecompenseerd voor prijsstijgingen, en de salarissen van ministers en parlementsleden helemaal niet meer.

Juist vandaag houdt premier De Wever in het parlement zijn regeringsverklaring over de plannen. Pas morgenochtend mogen de oppositiepartijen erop reageren.

Pensioenhervormingen

Ondanks het politieke akkoord ging de stakingsdriedaagse in België door. Die was uitgeroepen door drie vakbonden, omdat de regering van de zomer al besloot tot ingrijpende hervormingen in de gezondheidszorg en van de pensioenen.

Vooral de pensioenhervormingen zijn tegen het zere been in België. Daartegen werd al vaker geprotesteerd. Afgelopen zomer sprak het kabinet van De Wever af dat de pensioenleeftijd langzaam omhooggaat en dat wie eerder stopt met werken, minder pensioen krijgt. Eén van de vakbonden noemde dat geen hervormingen, maar "sociale afbraak".

Vandaag doen tientallen bedrijven mee aan de stakingsdag, waaronder de Scandinavian Tobacco Group in Belgisch Limburg. Er werken veel vrouwen die al iets ouder zijn. Volgens de vakbonden worden zij extra hard getroffen door de maatregelen, meldt de VRT.

In de Antwerpse haven hebben enkele honderden werknemers van chemiebedrijven een doorgaande weg geblokkeerd. Dat leidt tot veel verkeershinder. Ook in het Gentse havengebied zijn stakersposten die korte tijd het verkeer tegenhouden. En bij de Volvo-fabriek in Gent is de ochtendploeg niet aan het werk gegaan. De bereidwilligheid om te staken lijkt daar hoog onder het personeel, schrijft de VRT.

'Miljoenen schade'

De Vlaamse werkgeversorganisatie verwacht dat dit keer één op de tien Vlaamse bedrijven meedoet aan de stakingsacties en het Verbond van Belgische Ondernemingen raamt de schade op enkele honderden miljoenen euro's. Volgens de ondernemers kan de nationale staking op geen slechter moment komen, nu er juist een "historisch hoog aantal faillissementen" is.

Gisteren hadden ook havens in Zeeland last van de stakingen in België. Een deel van de schepen die de havens bij Terneuzen en Vlissingen wilden aandoen, kon die niet bereiken, omdat ook werknemers bij de verkeerscentrale en de loodsen op de Westerschelde staakten.

Ook het Nederlandse treinverkeer heeft last van de staking. Er rijden minder internationale treinen. Het vliegveld bij Maastricht ontvangt juist extra passagiers, die uitwijken vanwege de stakingen op Brussels Airport en in Charleroi.

Dit jaar heeft de politie ruim 500 verdachten aangehouden die zich voordeden als agent om waardevolle spullen mee te nemen. Dat is een flinke stijging in vergelijking met de afgelopen jaren. De politie bevestigt de cijfers na een bericht van NU.nl.

De nepagenten proberen met een babbeltruc vooral ouderen sieraden en geld afhandig te maken. In heel 2024 waren er 357 arrestaties, in 2023 ging het om 127 aanhoudingen.

Eerder bleek al dat de politie dit jaar tot en met oktober ruim 10.000 incidenten met nepagenten heeft geregistreerd. Na een campagne in de zomer was een daling te zien, maar inmiddels neemt het aantal gevallen weer toe.

In het hele jaar 2024 werden 8329 incidenten geregistreerd, een veelvoud van het aantal gevallen in 2023 (520). In de jaren daarvoor speelde het probleem nauwelijks. De politie tekent daarbij aan dat slachtoffers uit schaamte zich niet altijd melden.

Vast stramien

De daders werken vrijwel altijd volgens een vast stramien. Ouderen krijgen een brief of een telefoontje met de mededeling dat er in de buurt wordt ingebroken en dat ook hun spullen gevaar lopen. De daders bieden dan aan langs te komen om uit voorzorg de kostbare bezittingen van de ouderen 'in veiligheid te brengen'. Het gebeurt geregeld dat ze namen van agenten of een politie-uniform gebruiken.

"De oplichters halen de informatie over hun slachtoffers uit online verhandelde persoonsgegevens", zei Sybren van der Velden Walda, landelijk projectleider High Impact Crimes bij de politie, afgelopen januari. "Zo weten ze al veel over de mensen, waardoor ze makkelijker vertrouwen kunnen winnen. Bijvoorbeeld door te zeggen dat ze iemands zoon of dochter ook al even hebben gesproken."

80-jarige vrouw overleden

In Amsterdam is vandaag een eerste zitting in een zaak rond de dood van een 80-jarige vrouw. Zij werd in augustus in haar eigen huis met geweld om het leven gebracht nadat ze slachtoffer was geworden van een babbeltruc door nepagenten.

De politie vermoedt dat de vrouw op een gegeven moment doorhad dat er iets niet klopte en dat daarna een confrontatie ontstond. Ze overleed aan het letsel dat ze daarbij opliep. Twee mannen staan daarvoor voor de rechter. De politie zegt dat het voor zover bekend de eerste keer is dat er geweld is gebruikt door nepagenten.

De politie benadrukt zoals altijd dat echte agenten nooit langskomen om sieraden en geld op te halen. Mensen die twijfelen of ze met een echte agent van doen hebben, krijgen het advies om 112 te bellen.

Dit zijn tips voor hoe je een nepagent kunt herkennen:

Bij verloskundigenpraktijk Zwanger & Zo in Nijverdal is gisteravond een explosief afgegaan. Niemand raakte gewond. Wel sneuvelde een ruit van het gebouw.

De explosie was even voor 21.30 uur, meldt RTV Oost. Op dat moment bevonden zich twee zwangere vrouwen en een aantal familieleden in het pand. Zij kwamen met de schrik vrij.

Op basis van getuigenverklaringen ging de politie op zoek naar twee in het zwart geklede personen. Zij sloegen na de explosie te voet op de vlucht. Van hen ontbreekt nog elk spoor.

'Gerichte aanslag'

In de regionale krant Tubantia spreken verloskundigen in de praktijk van "een gerichte aanslag", hoewel een motief daarvoor onbekend is.

Burgemeester Jorrit Eijbersen betwijfelt of de praktijk doelwit was. "Het zou ook kattenkwaad kunnen zijn, of in ieder geval baldadigheid", zegt hij. "Wat niet goed te praten is, maar het is niet zo dat de politie in eerste instantie denkt aan een misdrijf."

Op drie bedrijven in Overijssel en Limburg is vogelgriep vastgesteld. In het Limburgse Tienray en Helden gaat het om bedrijven met 185.000 vleeskuikens en 85.000 leghennen. In het Overijsselse Bornerbroek om 18.000 vleeskuikens.

De dieren op de bedrijven worden gedood zodat ze de ziekte niet verder kunnen verspreiden. In een straal van 10 kilometer om de bedrijven mogen geen kippen en eieren worden vervoerd, ook om verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen. Rondom het bedrijf in Tienray valt die zone deels op Duits grondgebied. Duitsland is op de hoogte gesteld van de uitbraak van vogelgriep.

Pluimveebedrijven in een straal van 1 kilometer om de getroffen bedrijven worden bemonsterd op de aanwezigheid van het vogelgriepvirus en worden de komende twee weken intensief gemonitord.

Proef met vaccineren

De afgelopen maand werd meerdere keren vogelgriep geconstateerd bij Nederlandse bedrijven. Vanwege de uitbraken geldt sinds 16 oktober een landelijke ophokplicht.

Ook loopt er een proef met het vaccineren van kippen. Maar dat kan niet bij alle bedrijven omdat Nederland veel vlees en eieren exporteert. Sommige landen willen het vlees en de eieren van gevaccineerde kippen niet afnemen.

'Virus lijkt veranderd'

Kees de Jong, voorzitter van de vakgroep Pluimveehouderij van LTO, noemt de golf van vogelgriepuitbraken in Nederland en België zorgelijk.

"Het virus dat dit jaar in de lucht zit, dat meekomt met trekvogels, lijkt iets te zijn veranderd waardoor het nu best hard toeslaat bij gehouden dieren in West-Europa", zegt hij.

De afgelopen jaren waren de uitbraken van vogelgriep op één hand te tellen. "Dat we nu in een week al meer dan één hand aan uitbraken hebben, geeft wel aan dat er iets met het virus is gebeurd", zegt hij.

Veertje is al voldoende

Hoewel het pluimvee vanwege de ophokplicht verplicht binnen in stallen zit, blijkt het virus toch binnen te kunnen dringen. Dat gebeurt via de luchtverversing, zegt De Jong.

"Denk aan een trekvogel of eend die besmet is en die buiten ligt. Die laat een veertje los en als het even waait, kan dat naar binnen komen. Eén heel klein besmettingsdeeltje is al voldoende omdat het voor dieren best een ziekmakend virus is."

Pluimveehouders nemen allerlei maatregelen om het niet zelf naar binnen te lopen door van schoenen en kleding te wisselen als ze de stal ingaan en door de wielen van transportwagens te ontsmetten.

Vaccinatie voor lange termijn

"De menselijke factor probeer je terug te brengen naar nul", zegt De Jong. "Maar je hebt ofwel misschien ongedierte, ofwel het komt via lucht, stof of veertjes de stal in en dan slaat het dus toch hier en daar toe."

De Jong verwacht dat vaccinatie een oplossing kan zijn voor de lange termijn. "Maar voor de korte termijn is dat geen oplossing. Dieren die niet oud worden, zoals vleeskuikens, geeft het niet voldoende bescherming want het duurt een tijdje voor zo'n vaccin gaat werken. Op korte termijn gaat dat dus geen soelaas bieden."

Bijna 8 procent van de huurwoningen van woningcorporaties die in 2023 vrijkwamen, ging dat jaar naar statushouders, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat is ongeveer een procentpunt meer dan in 2022, toen zo'n 7 procent van de corporatiewoningen naar mensen met een verblijfsstatus ging. In de jaren daarvoor schommelde dit percentage tussen de 4 en 7.

Woningen die door corporaties zijn aangemerkt als starterswoning, gingen vaker naar statushouders: een vijfde van de 8200 starterswoningen van corporaties werd in 2023 aan een statushouder toegewezen. Starters zijn in het CBS-onderzoek mensen die aan het begin van het jaar bijvoorbeeld nog in een azc woonden en aan het eind van het jaar in een sociale huurwoning.

De cijfers over 2023 zijn de recentste gegevens. In totaal kwamen dat jaar 161.000 corporatiewoningen vrij. Daarvan gingen er 148.290 naar huishoudens zonder statushouders en 12.729 naar huishoudens met een of meerdere statushouders. Bijna de helft van de statushouders die in een sociale huurwoning terechtkwamen, had al langer dan een jaar een verblijfsvergunning.

De koepel van woningcorporaties, Aedes, beschikt over recentere cijfers, maar dat zijn schattingen. Over 2024 ligt het percentage sociale huurwoningen dat naar statushouders ging volgens een woordvoerder rond de 10 procent.

Alkmaar

In Alkmaar en omgeving werden in 2023 relatief de meeste corporatiewoningen toegewezen aan mensen met een verblijfsvergunning: zo'n 13 procent. In Delfzijl en omgeving gebeurde dat met 2 procent naar verhouding het minst vaak, meldt het CBS.

Gemeenten moeten zorgen voor passende eerste woonruimte voor statushouders. Hoe groter de gemeente, hoe meer statushouders ze moeten huisvesten. Het is aan de gemeenten zelf om te bepalen welke groepen voorrang krijgen bij de toewijzing van sociale huurwoningen.

Veelbesproken onderwerp

Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne was de toewijzing van sociale huurwoningen een veelbesproken onderwerp. Het huidige demissionaire kabinet wil af van de voorrang voor statushouders.

Demissionair minister Keijzer vindt de voorrangsregel oneerlijk ten opzichte van andere mensen die al een jaar of tien op een wachtlijst staan. Ondanks een kritisch advies van de Raad van State wil het kabinet het verbod op voorrang voor statushouders doorzetten.

Woningzoekenden krijgen steeds meer gelijke kansen in de particuliere huursector. Dat concludeert het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op basis van de jaarlijkse landelijke monitor discriminatie bij woningverhuur. Er is gekeken in hoeverre woningzoekenden met verschillende profielen werden uitgenodigd voor de bezichtiging van een huurhuis.

In het onderzoek werd van december 2024 tot en met mei 2025 op bijna 3800 huuradvertenties gereageerd met fictieve mensen, die op alle aspecten overeenkomstig waren, behalve wat betreft de naam. De reacties op profielen met Marokkaans of Pools klinkende namen werden vergeleken met die op profielen met Nederlands klinkende namen.

Dat gebeurde ook tussen mannelijke en vrouwelijke profielen en tussen koppels van hetzelfde geslacht en heteroseksuele stellen. Op die manier werden uitkomsten op basis van afkomst, seksuele voorkeur en geslacht met elkaar vergeleken.

Geen hard bewijs meer

Op basis van deze vergelijking werd er min of meer hetzelfde gereageerd, is de conclusie van de onderzoekers. Onafhankelijk van afkomst, seksuele voorkeur en geslacht werden deze groepen uitgenodigd voor een bezichtiging.

"We deden het onderzoek voor de vierde keer en vinden nu voor het eerst geen hard bewijs meer van discriminatie", zegt onderzoeker Marcel Coenders van het Verwey-Jonker Instituut. "We vinden nog wel kleine verschillen, maar geen grote verschillen meer."

Meer bewustzijn

"Discriminatie neemt sinds een paar jaar steeds ietsjes verder af", zegt Coenders. Het grootste verschil met voorgaande jaren is volgens hem de invoering van de Wet goed verhuurderschap. Die werd op 1 juli 2023 ingevoerd. Door die wet kunnen gemeenten optreden tegen onder meer intimidatie en discriminatie door verhuurders.

"De overheid heeft hier aandacht aan besteed, met voorlichtingscampagnes en betere regels, waardoor verhuurbemiddelaars zich er meer bewust van zijn. Het is duidelijker geworden 'dit is discriminatie' en dat mag niet in Nederland."

Een belangrijke kanttekening is wel dat er alleen naar de eerste stap wordt gekeken: de uitnodiging voor de bezichtiging. "We weten niet wat er daarna gebeurt", benadrukt Coenders. "Wie de woning ook echt mag gaan bewonen, is niet onderzocht, we hebben alleen een goede indicatie van hoe huurders worden geselecteerd."

Verhuur aan buitenlanders

De onderzoekers keken ook naar verhuurbemiddelaars. Ze deden zich in een test voor als potentiële verhuurders. Zij belden de bemiddelaars en deden verzoeken om bepaalde groepen huurders te weren, met vragen als: is het mogelijk om niet te verhuren aan buitenlanders? Dit deden de onderzoekers in totaal 200 keer. Dit gaf een ander beeld.

De helft van de bemiddelaars wees de verhuurder erop dat uitsluiting niet is toegestaan, maar ook zij gingen uiteindelijk in meerderheid mee met het verzoek van de verhuurder. In vergelijking met de voorgaande monitor uit 2023 zijn verhuurbemiddelaars zich bewuster van discriminatie, maar handelen ze er minder vaak naar, concluderen de onderzoekers. Destijds ging 37 procent van de verhuurbemiddelaars mee met het discriminerende verzoek.

"Dat komt wellicht doordat bemiddelaars de klant tevreden willen houden en proberen een manier te vinden om dan toch aan de wensen tegemoet te komen", zegt Coenders daarover.

Controle en voorlichting

De controle moet daarom zeker blijven en ook de voorlichting en bewustwording zijn belangrijk, concludeert Coenders. "Want discriminatie gebeurt heel vaak onbewust. Maar het is een goede eerste stap dat de naam niet meer zoveel onderscheid maakt. Dan heb je als huurder de kans om je te laten zien zoals je bent en gaan mensen dus niet meer af op allerlei onbewuste beelden over mensen met een andere naam."

Net als in 2015 kan het publiek bij twee grote schaatstoernooien volgend jaar weer met de trein naar station Heerenveen IJsstadion.

Het gaat om een proef van provincie, gemeente en Thialf. Zij willen zoveel mogelijk bezoekers van het NK en het WK allround 2026 verleiden om per trein te komen. "Het is duurzaam en je hoeft ook niet te zoeken naar een parkeerplaats", zegt de Friese gedeputeerde Matthijs de Vries bij Omrop Fryslân.

Tot tien jaar geleden was het bij grote wedstrijden in Thialf altijd mogelijk om uit te stappen op het stationnetje naast het stadion. Omdat maar weinig reizigers daar gebruik van maakten, stopte de NS met de halte. Bezoekers die nu met het openbaar vervoer komen, stappen uit bij station Heerenveen, pakken de bus richting het ijsstadion en moeten dan nog 500 meter lopen.

Er is de afgelopen jaren regelmatig gesproken over heropening van de halte, maar er bleek telkens geen ruimte voor een extra stop in de krappe NS-dienstregeling.

Extra trein

Maar met ingang van de nieuwe dienstregeling is die mogelijkheid er wel. Bij het NK allround en sprint 2026 van 28 februari tot en met 1 maart en het WK allround en sprint 2026 van 5 tot en met 8 maart 2026 rijdt er elk uur een extra sprinter tussen Leeuwarden en Zwolle. De extra trein houdt wel halt bij het ijsstadion, maar niet in Wolvega of Steenwijk.

De betrokken partijen hopen met de proef meer inzicht te krijgen in het aantal bezoekers dat met de trein naar Thialf reist. Ook willen ze onderzoeken of een structurele evenementendienstregeling bij het stadion haalbaar is.

Over de kosten van de proef laat gedeputeerde De Vries zich niet uit. "Wij hebben als provincie met de gemeente Heerenveen en Thialf gezegd: we staan garant voor een bepaald bedrag", zegt hij. "Op basis van de kaartverkoop van de trein krijgen we dat geld weer terug."

Het dodental door de overstromingen en aardverschuivingen in delen van Zuidoost-Azië loopt verder op. In Thailand is het aantal doden opgelopen tot 33. De slachtoffers kwamen onder meer om door aardverschuivingen en elektrocutie.

Ook op het Indonesische eiland Sumatra veroorzaakt extreem noodweer grote schade. Door stortregens zijn zeker zeventien mensen om het leven gekomen, melden de autoriteiten. Meerdere districten in Noord-Sumatra zijn getroffen door plotselinge overstromingen en aardverschuivingen, waarbij rivieren buiten hun oevers traden en complete huizen werden meegesleurd. Minstens zes mensen worden nog vermist.

Thailand zwaar getroffen

In het zuiden van Thailand, aan de grens met Maleisië, is eveneens uitzonderlijk veel regen gevallen. Meer dan twee miljoen mensen zijn getroffen door overstromingen.

Het belangrijkste overheidsziekenhuis in de stad Hat Yai is gedeeltelijk overstroomd. De autoriteiten sturen helikopters om patiënten op de intensive care te evacueren. Vanwege het hoge water is het gebied moeilijk bereikbaar. Reddingsteams hebben zo'n twintig helikopters en 200 boten ingezet.

De Thaise overheid heeft ook een vliegdekschip naar het getroffen gebied gestuurd. Dat schip kan worden ingezet als drijvend ziekenhuis en voor vervoer van generatoren en medische hulpgoederen.

In de zwaarst getroffen stad Sibolga op Sumatra zijn tot nu toe vijf lichamen geborgen en drie gewonden gevallen. In totaal zijn bijna 2000 huizen overspoeld en moesten 2800 inwoners naar opvanglocaties vluchten. In verschillende districten zijn bruggen verwoest en wegen geblokkeerd door modder en puin.

Ook andere delen van Indonesië kampen met problemen. Op Java kwamen de afgelopen weken 38 mensen om bij aardverschuivingen, veroorzaakt door de hevige regenval. Reddingswerkers zochten daar tien dagen lang naar slachtoffers, maar een deel van de vermisten kon niet meer worden gevonden.

335 millimeter

Het regenseizoen in Zuidoost-Azië duurt van oktober tot en met maart en zorgt jaarlijks voor grote kans op overstromingen en aardverschuivingen. Vrijdag viel in het zuiden van Thailand 335 millimeter regen in één dag volgens de Thaise autoriteiten de zwaarste regenval in 300 jaar in dat gebied. Dat leidde tot overstromingen tot wel twee meter hoog. Ter vergelijking: in Nederland noemt het KNMI 100 millimeter per dag al extreem.

Op beelden zijn mensen te zien die zich in het water vastklampen aan drijvend puin. Ook zijn inwoners te zien die op daken wanhopig wachten om gered te worden.

Ook andere plekken in de regio zijn getroffen door het noodweer. Zo is in Vietnam het dodental opgelopen tot 98. In Maleisië hebben meer dan 19.000 mensen hun huis moeten verlaten.

Goedemorgen! Op de Nationale Veteranenbegraafplaats in Loenen onthult minister Brekelmans vandaag het Nationaal Veteranenmonument en Liverpool en PSV spelen tegen elkaar in de Champions League.

Eerst het weer: de dag begint mistig. Regionaal komt dichte mist voor. Het blijft lang grijs, maar in het westen breekt soms de zon door. Het wordt 4 tot 8 graden met weinig wind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een Belarussische oppositieleider die dit jaar na gratie op vrije voeten kwam, zit opnieuw in een gevangenis. Dat hebben de autoriteiten gemeld aan zijn vrouw. Nikolaj Statkevitsj zou "zijn straf verder uitzitten".

De oud-presidentskandidaat gold als vermist sinds september, nadat hij onder druk van de Amerikaanse president Trump met tientallen andere politieke gevangenen gratie had gekregen van de autoritaire Belarussische president Loekasjenko.

De tegenstanders van de president werden na hun vrijlating uit de gevangenis per bus overgebracht naar de grens met Litouwen, maar Statkevitsj weigerde daar Belarus te verlaten. Hij sprak van "gedwongen deportatie", trapte de deur van de bus open en werd na een aantal uur in het niemandsland tussen beide landen afgevoerd door de Belarussische politie. Sindsdien hadden zijn naasten niets meer van hem vernomen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De 73-jarige Mieke van Vugt at samen met haar dochter nietsvermoedend een bonbon waar cannabis in bleek te zitten. Ze hadden samen de B&B van dochter Katja schoongemaakt. De bonbons waren achtergelaten door gasten. 'Lekker!', dachten de twee.

Al snel voelden ze zich onwel worden en na wat aarzelen belden ze de huisarts. "Ik dacht: ik ga dood, dit red ik niet", aldus moeder Mieke.

Gelukkig konden ze er later samen om lachen. "Ik ben 73 jaar en dan in een trip belanden. Ik heb het meegemaakt! Maar absoluut nooit en nooit meer."

Fijne dag!

De rechten van Sudanese kinderen op de vlucht worden op grote schaal systematisch geschonden en de Europese Unie is daar medeverantwoordelijk voor. Dat zegt kinderrechtenorganisatie Save the Children. Onderzoekers van de organisatie spraken met 66 kinderen die de oorlog in Sudan ontvluchtten over hun ervaringen.

"We zijn dit onderzoek gestart om in kaart te brengen wat kinderen aan fysieke en psychologische schade met zich meedragen voordat ze in de EU aankomen", zegt Julia Verheul, die het onderzoek leidde.

"Kinderen worden voor en tijdens hun vlucht keer op keer geconfronteerd met een opstapeling aan geweld, uitbuiting en traumatische gebeurtenissen. Zij betalen de prijs voor het steeds striktere EU-beleid: door de eenzijdige focus op strenge grensbewaking worden de kwetsbaarste alleenreizende kinderen in de handen van smokkelaars gedreven en onzichtbaar gemaakt voor hulpverleners."

De NOS sprak twee van de gevluchte kinderen: een 15-jarig meisje uit Sudan dat nu in Egypte is en een net 18-jarige Sudanees die in Griekenland asiel heeft aangevraagd. Voor hun veiligheid en privacy gebruiken we hun namen niet.

Kinderen op de vlucht

"De reis was heel zwaar", zegt het meisje. Ze ontvluchtte Sudan na de moord op haar vader. De sociaal werker die haar begeleidt, wil niet dat haar al te precies gevraagd wordt wat ze meemaakte, dat is te traumatisch. Tijdens het interview moet ze huilen, maar ze is blij dat ze nu veilig is. Als het kan wil ze terugkeren naar haar land om dokter te worden.

De 18-jarige Sudanees vluchtte snel na het begin van de oorlog, ruim 2,5 jaar geleden. "Het rebellenleger viel het huis van onze buren binnen en nam de kinderen mee. Sommigen van hen kwamen niet meer terug." Hij vluchtte met hulp van een mensensmokkelaar via Egypte naar Libië en belandde daar in een gevangenis. De slechte omstandigheden op dit soort plekken zijn al jaren bekend.

De kinderen tekenden wat ze meemaakten. Klik op de onderstaande special en zie de oorlog in Sudan door de ogen van kinderen:

De verhalen die de twee vertellen komen overeen met die van de andere 64 kinderen die Save the Children sprak. "Kinderen worden opgesloten, opgepakt en teruggestuurd naar landen die compleet onveilig zijn, zelfs naar Sudan", zegt Julia Verheul. Volgens haar is de Europese Unie medeverantwoordelijk voor de schendingen van de rechten van de kinderen.

"De EU investeert honderden miljoenen in grensbewaking, zonder te controleren of de rechten van kinderen wel worden gerespecteerd, terwijl ze hier wel juridisch toe verplicht zijn. Ondertussen worden de schendingen van de rechten van deze kinderen steeds ernstiger en vinden ze op steeds grotere schaal plaats. Het is onvoorstelbaar dat de EU dit niet alleen laat voortbestaan, maar er ook actief aan bijdraagt."

Jeroen Lenaers (CDA) is woordvoerder migratie van de grootste fractie in het Europees Parlement. Hij is geschrokken van het onderzoek en vindt dat kinderen beter moeten worden beschermd, maar verdedigt ook het strenge Europese migratiebeleid. Hij wil de mensensmokkelaars aanpakken. "Omdat het criminele bendes zijn die misbruik maken van de kwetsbaarheid van heel veel mensen, ook kinderen, puur en alleen om geld te verdienen."

In vrijwel alle EU-landen wordt gehamerd op harder asielbeleid. Volgend jaar juni gaat het nieuwe, strengere Europese asiel- en migratiepact in.

Migratiedeals

Volgens Save the Children maakt de EU met de migratiedeals met landen in Afrika de verkeerde keuzes. "Van het extra budget voor migratiesamenwerking met een land als Egypte ging maar 15 procent naar de bescherming van vluchtelingen. Dat is bizar in een land dat nu al meer dan 1,5 miljoen Sudanese vluchtelingen opvangt. Het laat zien dat de EU overmatig gefocust is op het buitenhouden van vluchtelingen, zonder goed te kijken hoe ze hun situatie kunnen verbeteren."

Europarlementariër Lenaers spreekt dat tegen. "Ik denk dat we een positieve impact hebben, juist door samen te werken met die landen, door geld te geven voor grensbewaking en het beschermen van migranten. Dat leidt niet tot perfecte situaties, dat erken ik meteen. Maar ik ben er nog steeds van overtuigd dat als je daar wegblijft, de situatie juist voor kwetsbare mensen alleen maar slechter zal worden."

America first gaat vanaf komend jaar ook gelden voor de toegang tot nationale parken in de VS. Buitenlandse toeristen moeten dan minstens 100 dollar extra betalen om parken als de Grand Canyon, Yellowstone en Yosemite te bezoeken. Op dagen waarop Amerikanen gratis naar de parken mogen, betalen buitenlandse toeristen wel.

De prijsverhogingen volgen op financiële tegenslagen voor de National Park Service. Het inmiddels opgedoekte Department of Government Efficiency (DOGE), dat onder leiding stond van techmiljardair Elon Musk, legde de parken zware bezuinigingen op. Tegelijk liepen de parken tijdens de langste overheidsshutdown in de Amerikaanse geschiedenis veel inkomsten mis.

Daarbij was het ook een wens van president Trump zelf om de prijzen voor buitenlandse bezoekers omhoog te gooien. In juli ondertekende hij een decreet waarin hij de nationale parken opdroeg duidelijk onderscheid te maken tussen de tarieven voor Amerikanen en buitenlanders. Dit onder de noemer "American families first".

'Eerlijke bijdrage'

Volgens minister van Binnenlandse Zaken Burgum moeten de prijsverschillen ertoe leiden dat Amerikaanse belastingbetalers, die al bijdragen aan de parken, "blijven genieten van betaalbare toegang, terwijl internationale bezoekers een eerlijke bijdrage leveren aan het onderhouden en verbeteren van onze parken voor toekomstige generaties".

Concreet gaan buitenlanders vanaf volgend jaar 250 dollar betalen voor de kaart waarmee ze gedurende een jaar alle parken mogen bezoeken. Nu kost die kaart voor iedereen nog 80 dollar. Voor Amerikanen blijft dat volgend jaar de prijs.

Buitenlandse bezoekers zonder jaarkaart kunnen tegen betaling van 100 dollar per persoon elf populaire nationale parken in de VS bezoeken. Ze moeten per park ook de standaard entreeprijs betalen.

De prijs voor een ESTA-reisvergunning ging in september al omhoog, van 21 naar 40 dollar per persoon.

Gratis toegang op Trumps verjaardag

In de aankondiging van het ministerie wordt ook gesproken van "resident-only patriotic fee-free days", oftewel dagen waarop Amerikanen gratis toegang hebben tot de parken en buitenlandse toeristen wel moeten betalen. Komend jaar zijn er tien van zulke dagen, onder andere op 16 februari (President's Day), 25 mei (Memorial Day) en 14 juni (Flag Day én Trumps verjaardag).

Daarmee wijst de regering-Trump andere vrije dagen aan dan Biden deed voor dit jaar. Zo zijn onder andere Martin Luther King Jr. Day (20 januari) en Juneteenth (19 juni) komend jaar niet langer dagen met vrije toegang.

Minder belangstelling

Jaarlijks ontvangen de nationale parken in de VS miljoenen buitenlandse toeristen. In 2018 ging het om meer dan 14 miljoen bezoekers, becijferde de U.S. Travel Association. Van de bezoekers aan Yellowstone kwam vorig jaar bijna 15 procent uit het buitenland, meldde het park. Een flinke daling ten opzichte van 2018, toen 30 procent van de bezoekers internationaal was.

De Nederlandse reisbranche ziet de belangstelling voor reizen naar de VS afnemen en wijst daarbij op de gestegen prijzen in Amerika en Trumps presidentschap dat potentiële bezoekers tegenstaat. Toeristen vragen zich bijvoorbeeld af of ze het land wel binnenkomen en geven bij reisbureaus aan enkel naar Democratische staten te willen afreizen.

Een Belarussische oppositieleider die eerder dit jaar na gratie op vrije voeten kwam, zit opnieuw in een gevangenis. Dat heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken in Belarus bevestigd aan de vrouw van Nikolaj Statkevitsj, meldt zij aan persbureau AP. Volgens het ministerie zit Statkevitsj "zijn straf verder uit".

De oud-presidentskandidaat gold als vermist sinds september, nadat hij onder druk van de Amerikaanse president Trump met tientallen andere politieke gevangenen gratie had gekregen van de autoritaire Belarussische president Loekasjenko.

De tegenstanders van de president werden na hun vrijlating uit de gevangenis per bus overgebracht naar de grens met Litouwen, waar Statkevitsj weigerde Belarus te verlaten. Hij sprak van "gedwongen deportatie", trapte de deur van de bus open en werd na een aantal uur in het niemandsland tussen beide landen afgevoerd door de Belarussische politie. Sindsdien hadden zijn naasten niets meer van hem vernomen.

Verblijfplaats onbekend

Belarus heeft volgens zijn vrouw, Maryna Adamovitsj, nu bevestigd dat Statkevitsj is teruggebracht naar een gevangenis en daar zijn opgelegde celstraf uitzit. De politicus werd in 2021 veroordeeld tot veertien jaar cel wegens het, volgens de rechter, organiseren van massale onrust. Mensenrechtenorganisaties beschouwen die zaak als politiek gemotiveerd.

Het was de derde veroordeling voor Statkevitsj, die decennia actief is in de Belarussische politiek en inmiddels al meer dan twaalf jaar in de gevangenis heeft doorgebracht. In 2010 deed hij namens de democraten in het land mee aan de presidentsverkiezingen.

Het is niet bekend waar Statkevitsj nu verblijft, vertelde zijn vrouw aan verslaggevers. Ze reisde af naar de strafkolonie waar hij eerder vastzat, maar kreeg daar niet te horen of haar man er opnieuw was opgesloten. "Vroeger wist ik tenminste waar hij was, maar nu weet ik dat niet eens meer. Ik maak me grote zorgen om Nikolajs gezondheid."

Volgens mensenrechtenorganisatie Viasna is de gevangenisstraf van Statkevitsj in principe komen te vervallen na het presidentiële decreet van september en zou de politicus ook in Belarus een vrij man moeten zijn. Advocaat Pavel Sapelka, werkzaam bij de door de oppositie in het land opgerichte organisatie, spreekt van "juridische chaos".

Banden aanhalen

Loekasjenko is al meer dan dertig jaar aan de macht in Belarus en probeert de laatste tijd de banden met het Westen aan te halen. Na een telefoongesprek met Trump in augustus ging hij over tot de vrijlating van 52 gevangenen, voornamelijk oppositieleden. In ruil zag het land sancties tegen de nationale luchtvaartmaatschappij Belavia opgeheven worden.

Volgens Viasna zitten momenteel 1246 politieke gevangenen vast in Belarus. Onder hen is ook Ales Bialiatski, de activist die in 2022 de Nobelprijs won, samen met mensenrechtenorganisaties in Oekraïne en Rusland. Bialiatski richtte in 1996 Viasna op, dat wordt beschouwd als belangrijkste organisatie voor de mensenrechten in Belarus. Een jaar na het winnen van de Nobelprijs kreeg hij tien jaar celstraf opgelegd, na wat de oppositie een schijnproces noemde.

Een Thaise vrouw die op het punt stond gecremeerd te worden, is door medewerkers van een boeddhistische tempel levend aangetroffen in de kist waarin ze lag. Nadat ze zacht geklop hoorden vanuit de kist, werd besloten de kist te openen.

Daarop zagen ze dat de vrouw "haar ogen lichtjes opende en op de zijkant van de kist klopte", vertelde directeur Pairat Soodthoop van de Wat Rat Prakhong Tham-tempel aan persbureau AP. De tempel ligt aan de rand van hoofdstad Bangkok.

De broer van de 65-jarige vrouw heeft verteld dat hij zijn zus de laatste jaren verzorgde en dat haar gezondheid steeds verder achteruit ging. Op zaterdag leek ze te zijn gestopt met ademhalen. Daarop legde de broer haar in een kist om vervolgens met familie naar Bangkok af te reizen, 500 kilometer verderop.

Overlijdensakte

De vrouw had eerder aangegeven haar organen te willen doneren aan een ziekenhuis in de Thaise hoofdstad. Dat ziekenhuis wees het aanbod af omdat de broer niet over een overlijdensakte beschikte. Daarop wendde de broer zich op zondag tot de boeddhistische tempel, die gratis crematies aanbiedt.

Volgens de directeur van de tempel was hij de man net aan het uitleggen hoe hij een overlijdensakte kon regelen voor zijn zus, toen het geklop hoorbaar was. Toen duidelijk was dat de vrouw nog in leven was, werd ze onmiddellijk naar het ziekenhuis overgebracht.

Een arts meldde later dat de vrouw een ernstige hypo had gehad, een aandoening waarbij de bloedsuikerspiegel extreem laag wordt. De tempel heeft laten weten haar ziekenhuiskosten te zullen vergoeden.

De Bangkok Times schrijft dat er een livestream gaande was en de ontdekking van de levende vrouw daarop ook te zien was. De tempel heeft op Facebook beelden geplaatst van hoe de vrouw in een ambulance naar het ziekenhuis is overgebracht.

Een Spaanse gouden munt uit 1609 heeft op een veiling in het Zwitserse Genève omgerekend ruim drie miljoen euro opgebracht. Dat is volgens het Zwitsers veilinghuis Numismatica Genevensis een Europees record.

De munt is een zogeheten centén met een waarde van 100 escudos - beide oude Spaanse munteenheden - en is geslagen in de stad Segovia onder koning Filips III (1578-1621). De munt is gemaakt van goud dat de Spanjaarden uit Amerika hadden meegenomen.

Dat het goudstuk zoveel waard is heeft te maken met zijn "historische karakter" en zijn "absolute zeldzaamheid", meldt het veilinghuis.

Koninklijke gift

De grote munt weegt zo'n 340 gram, is een van de grootste in zijn soort en was begin 17de eeuw al een paar gemiddelde jaarsalarissen waard.

Het geldstuk was dan ook niet bedoeld voor dagelijks gebruik, maar eerder een symbool van macht, zegt Alain Baron, de oprichter van het veilinghuis. "Het was echt een koninklijke gift, iets dat koningen en koninginnen elkaar gaven." De verwachtingen voor de veiling waren daarom al hoog: de startprijs was 2 miljoen Zwitserse frank, omgerekend 2,1 miljoen euro.

Vorige record

Waar de munt zich door de eeuwen heen bevond is niet helemaal bekend. Het goudstuk dook in de jaren 50 op in de VS. Een verzamelaar uit New York kocht hem in die tijd en deed de munt tien jaar later weer van de hand. De gouden centén kwam toen terecht bij een Spaanse koper, en later via een veiling bij een onbekende verzamelaar.

In wiens handen dit bijzondere object nu is overgegaan is ook niet bekend. Volgens het Zwitserse veilinghuis was er in de aanloop naar de veiling interesse getoond vanuit de VS, Europa en het Midden-Oosten, zowel van verzamelaars als organisaties.

Het vorige record was volgens het veilinghuis nog maar enkele dagen oud. Toen werd een muntstuk met de beeltenis van Ferdinand III (1608-1657) geveild werd voor zo'n 1,95 miljoen Zwitserse frank (ongeveer 2,1 miljoen euro).

"We zijn jarig" en "Niemand bepaalt meer voor ons", zeggen feestende Surinamers in de hoofdstad Paramaribo. Ze vieren dat het land precies vijftig jaar geleden onafhankelijk werd van Nederland.

De festiviteiten op 'Srefidensi Dey', Onafhankelijkheidsdag, begonnen om middernacht (lokale tijd) met een vuurwerkshow. Overdag werd stilgestaan bij de onafhankelijkheid met onder meer een militaire parade, kransleggingen en een receptie op het presidentieel paleis.

Demissionair premier Dick Schoof is namens Nederland in Suriname. "Er zijn natuurlijk ook veel Surinamers in Nederland en daarom vond ik het belangrijk om hier te zijn", zei Schoof na de receptie op het paleis.

Van vuurwerk tot een militaire parade, Suriname vierde op veel manieren feest:

Suriname viel onder Nederlands bewind van 1667 tot 25 november 1975. Op die dag ondertekenden de Surinaamse gouverneur Ferrier, de Nederlandse premier Den Uyl en koningin Juliana het verdrag dat de onafhankelijkheid regelde.

"Suriname zette de eerste stap naar zelfstandigheid, gedragen door het geloof en vertrouwen in eigen kracht", zei de Surinaamse president Jennifer Simons vandaag in het parlement. Toch is het land volgens haar nog niet volledig onafhankelijk.

"Om echt op onze eigen benen te staan, zullen we economische en psychologische zelfstandigheid moeten realiseren." Ze stelt dat er vijftig jaar geleden door interne strijd geen toekomstplan is opgesteld en dat het daar nu echt tijd voor is. "Vandaag gaan we feest vieren, maar morgen moeten we beginnen aan die roadmap."

Suriname verwacht veel geld te verdienen met de winning van olie. Simons stelt dat het land daarom "grote kansen" heeft, maar zegt ook dat de rest van de wereld daar nog niet op is ingericht. "We moeten onze weg vinden in een wereld die wij niet sturen. Een wereld waaraan wij ons moeten aanpassen en waarin wij voorzichtig moeten navigeren."

Ook in Nederland is de Surinaamse onafhankelijkheid gevierd. Zo werden op verschillende plekken vlaggen gehesen en concerten en dansfeesten georganiseerd.

In Amsterdam werd het Suriname Museum officieel geopend door koning Willem-Alexander. Hij feliciteerde Suriname met de onafhankelijkheid en zei dat hij zich verheugde op het staatsbezoek van volgende week.

De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro is begonnen aan het uitzitten van zijn gevangenisstraf voor het leiden van een couppoging. Hij kreeg 27 jaar celstraf opgelegd omdat hij probeerde een staatsgreep te plegen na het verliezen van de presidentsverkiezingen in 2022.

Hij zit zijn straf uit in het federale hoofdkantoor van politie in Brasilia. Daar werd hij zaterdag naartoe gebracht nadat hij had geprobeerd zijn elektronische enkelband open te breken. Volgens het hooggerechtshof was hij van plan om te vluchten. Bolsonaro zelf zei dat hij het deed omdat hij hallucinaties had.

Bolsonaro (70) werd in september door het hooggerechtshof veroordeeld en mocht het beroep onder huisarrest afwachten. Vorige week werd het vonnis in hoger beroep bevestigd. Het verzoek van zijn advocaten om de straf onder huisarrest te mogen uitzitten omdat zijn gezondheid slecht zou zijn, werd gisteren afgewezen. Alle juridische opties zijn nu uitgeput.

Criminele organisatie

Het hooggerechtshof besloot dat Bolsonaro zijn straf op het politiebureau moet uitzitten in plaats van in de gevangenis. Hij zal daar niet in contact komen met de weinige andere gevangenen die daar zijn. Volgens de politie is zijn cel van twaalf vierkante meter voorzien van een eigen badkamer, airco, een bed, een tv en een tafel.

Bolsonaro werd niet alleen veroordeeld voor de couppoging, maar ook voor het leiden van een gewapende criminele organisatie en voor een poging tot het met geweld omverwerpen van de democratische rechtsstaat.

Twee medeplichtige generaals zijn naar de militaire gevangenis overgebracht om hun straf uit te zitten. De voormalige minister van Justitie Torres zit in de gevangenis in de hoofdstad Brasilia, waar ook Bolsonaro's beoogde vicepresident en oud-minister van Defensie Braga Netto zit. Een admiraal moet zijn straf uitzitten in de marinegevangenis. De laatste medeplichtige, parlementslid en voormalig hoofd van de veiligheidsdienst Ramagem, is voortvluchtig. Hij verblijft in de Verenigde Staten.

Populair

Bolsonaro is ondanks zijn veroordeling nog populair bij een deel van de bevolking. De oud-president is een bondgenoot van de Amerikaanse president Trump, die het proces tegen Bolsonaro een heksenjacht noemde. Het proces was een van de redenen voor de VS om de Braziliaanse importtarieven te verhogen naar 50 procent.

Inmiddels zijn de relaties tussen de twee landen verbeterd na een ontmoeting van president Lula met Trump op de Asean-top en zijn de meeste tarieven weer verlaagd.

De problemen met de rioolwaterzuivering in het Brabantse dorp Haps duren nog zeker tot morgenmiddag. Waterschap Aa en Maas meldt dat er dan pas een noodoplossing kan komen. Door stroomuitval bij de waterzuivering moeten zo'n 90.000 huishoudens op hun watergebruik letten.

"Ik hoop dat het zo snel mogelijk weer werkt, maar wanneer dat is durf ik niet te zeggen", zegt een woordvoerder van het waterschap tegen de NOS. "Het zou goed nog een dag of twee kunnen duren." Momenteel is het waterschap bezig om noodaggregaten te plaatsen, om de zuivering weer aan te kunnen zetten.

Door een stroomstoring vielen waterpompen uit, en liep een kelder onder water. Het waterschap heeft toen de netbeheerder gevraagd om de stroomvoorziening volledig uit te schakelen, om erger te voorkomen. Daardoor kan het rioolwater nu niet worden gezuiverd.

Inwoners van de gemeente Land van Cuijk en de dorpen Odiliapeel en Zeeland is gevraagd om zo min mogelijk water te gebruiken dat vervolgens de riolering inloopt, en om zo min mogelijk de wc door te spoelen.

Water loopt nu ongezuiverd de Maas in

Normaal gesproken zuivert de rioolwaterzuivering het rioolwater, waarna het beken of rivieren instroomt, zoals de Maas. "Nu loopt het rioolwater direct de Maas in", legt de woordvoerder uit. Het waterschap heeft dat met Rijkswaterstaat afgesproken. "Dat zal vast gevolgen hebben voor de Maas, maar in de situatie waarin we zitten is dat de beste en meest veilige oplossing." Bewoners hadden anders harder getroffen kunnen worden, bijvoorbeeld door riooloverstromingen.

"Voor bewoners betekent het nog even minder lang douchen en niet iedere keer de wc doorspoelen", zegt de woordvoerder. "Hoe minder water bij de rioolwaterzuivering terechtkomt, hoe makkelijker het is om het water te verwerken."

Drinkwater blijft wel gewoon beschikbaar, en is ook veilig om te drinken en te gebruiken.