NOS Nieuws - Algemeen

De organisatie van het Eurovisie Songfestival EBU voert een aantal wijzigingen door in de stemprocedures van de zangwedstrijd. De EBU zegt dit te doen om het "vertrouwen en de transparantie te versterken".

Omroepen en artiesten mogen niet meer actief deelnemen of bijdragen aan promotiecampagnes die de stemuitslag zouden kunnen beïnvloeden. Ook zegt de organisatie dat "disproportionele promotiecampagnes" worden ontmoedigd. "Met name wanneer deze worden ondernomen of ondersteund door derden, waaronder overheden of overheidsinstanties."

Het aantal maximale stemmen (online, sms en telefonisch) per persoon wordt verlaagd van twintig naar tien. Ten slotte keert de professionele jury weer terug in de halve finale, meldt de EBU in een persbericht. Dat is voor het eerst sinds 2022.

Valsspelen?

De EBU kreeg veel kritiek te verduren rond de stemprocedure. Bij de laatste editie van het songfestival eindigde de Israëlische zangeres Yuval Raphael op plek 2. Ze kreeg veel publieksstemmen, waarop andere landen Israël beschuldigden van valsspelen bij het televoten.

De Nederlandse songfestival-omroep AVROTROS zei dat is "bewezen" dat de Israëlische regering zich "inmengde" en dat daarmee het evenement is gepolitiseerd. "Dat druist in tegen het apolitieke karakter van het Songfestival", aldus de omroep.

De EBU zegt naast bovengenoemde maatregelen de beveiligingssystemen uit te breiden "waarmee frauduleuze of gecoördineerde stemactiviteiten worden gedetecteerd en voorkomen". Ook worden verdachte patronen beter in de gaten gehouden.

Elke stem telt

Songfestivaldirecteur Martin Green zegt in het persbericht dat met de maatregelen de focus van de wedstrijd houdt op muziek, creativiteit en verbinding.

"Hoewel we ervan overtuigd zijn dat de wedstrijd van 2025 een geldig en robuust resultaat heeft opgeleverd, zullen deze veranderingen helpen om sterkere waarborgen te bieden en de betrokkenheid te vergroten, zodat fans er zeker van kunnen zijn dat elke stem telt en elke stem wordt gehoord."

De verkeersboetes en de verhogingen daarvan zijn niet meer in verhouding tot de ernst van het feit. Dat zegt directeur Albert Hazelhoff van Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) tegen de Leeuwarder Courant.

Volgens Hazelhoff zijn het boetebedrag en de verhoging niet meer in balans. "Het is steeds meer uit de pas gaan lopen met de boetes in het strafrecht." Eerder wees het Openbaar Ministerie hier ook al op. Gisteren werd bekend dat boetes in het strafrecht verhoogd worden, maar die stijging is minder sterk dan bij verkeersboetes.

Hoe hoog de verkeersboetes zijn, is een politieke beslissing. De directeur van het bedrijf dat zorgt voor het versturen en innen van alle verkeersboetes wil dan ook niet zo stellig zeggen dat alle verkeersboetes omlaag moeten.

'Het makkelijkste is: geen boete krijgen'

"We moeten erkennen dat de boetes tamelijk hoog liggen", zegt ook minister Foort van Oosten van Justitie en Veiligheid. Toch is hij niet van plan ze te verlagen, omdat hij dan ergens anders op de begroting geld moet zien te vinden. "De boetes financieren belangrijke zaken binnen de justitie en veiligheid, zoals de politie en de brandweer."

De boetes helpen er volgens de minister ook bij dat mensen de verkeersregels niet overtreden. "De makkelijkste en beste manier voor iedereen om geen hoge boete te krijgen, is om je gewoon netjes aan de verkeersregels te houden. Dan krijg je geen bekeuring en heeft iedereen er plezier van in het verkeer."

Hoge verhogingen van de boetes

Hazelhoff pleit voor een aanzienlijke verlaging van de verhoging van de boetes, wanneer er niet betaald wordt. Na de eerste verhoging betaal je nu nog anderhalf keer het boetebedrag. Daarna wordt dit bedrag verdubbeld bij de tweede ophoging. Het bedrag is dan drie keer zo hoog als de originele boete.

Hazelhoff ziet zo al langer dat mensen met schulden zo door de bomen het bos niet meer zien. Ook vergeet men geregeld boetes te betalen, waardoor het bedrag snel verder oploopt. In het ergste geval komt de deurwaarder langs.

"Zowel vanuit het schuldenperspectief als vanuit eenvormigheid willen wij een verlaging van de verhoging. Of slechts één aanmaning met een ophoging in plaats van nu nog twee", aldus Hazelhoff.

"Verhogingen in het strafrecht zijn ook nog eens beperkter, rond de 20 procent. Heel wat anders dan 300 procent. De zin en het nut van de verhogingen moeten niet te ver uit elkaar lopen."

De verhogingen van de boetes hoeven er volgens Van Oosten niet toe te leiden dat mensen meteen in de grote schulden terechtkomen. Hij wijst erop dat mensen een betalingsregeling kunnen krijgen.

Systeem wel goed

Hazelhoff vindt dat het huidige systeem van verkeersboetes wel goed in elkaar zit. In Nederland vallen verkeersboetes niet onder het strafrecht en dat moet zo blijven, aldus de directeur.

"Die strafrechtketen wil je niet opnieuw belasten, met zittingen en officieren die ingezet moeten worden. Het gaat namelijk om acht miljoen verkeersboetes per jaar. Bovendien zijn het relatief geringe feiten. Je wilt niet dat mensen zo een strafblad krijgen."

Zijn onze privé-gegevens nog wel veilig? Daarover is onrust ontstaan in de Tweede Kamer nu een Amerikaans IT-bedrijf op het punt staat eigenaar te worden van het cloud- en infrastructuurbedrijf waar DigiD gebruik van maakt. Het bedrijf levert de infrastructuur waar de gegevens van DigiD overheen gaan. Die digitale identiteit hebben we allemaal nodig om gegevens uit te wisselen met bijvoorbeeld de belastingdienst, maar ook met zorgverzekeraars, pensioenfondsen en studiefinanciering.

Het gaat over het van oorsprong Nederlandse cloud-bedrijf Solvinity, dat een cruciale rol speelt bij het gebruik van DigiD. Het bedrijf is ook betrokken bij Mijn Overheid, de digitale postbus van de Staat, en levert diensten aan het Centraal Justitieel Incassobureau, de overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor het innen van boetes.

Het grote Amerikaanse techbedrijf Kyndryl, een afsplitsing van IBM, heeft een bod uitgebracht op Solvinity en daarmee is de kans groot dat Solvinity in Amerikaanse handen komt.

Geopolitieke speelbal

De Tweede Kamer dringt er al langer op aan dat de overheid zich minder afhankelijk moet maken van Amerikaanse techreuzen als Google en Microsoft, omdat dit de overheid en overheidsinstanties kwetsbaar maakt. Het is de vraag of Nederland nog wel de baas is over de data die vastligt op Amerikaanse servers.

De vrees dat het misgaat is sinds het aantreden van de Amerikaanse president Trump aangewakkerd, zegt Kamerlid Barbara Kathmann van GroenLinks-PvdA, die hier als eerste Kamervragen over stelde. "Het is erg dat zo'n bedrijf in Amerikaanse handen valt, omdat we nou juist vinden dat we onafhankelijker moeten worden van Amerikaanse techbedrijven."

Volgens haar wordt de digitale dienstverlening steeds meer een geopolitieke speelbal. "Als de Nederlandse overheid iets doet wat Trump niet leuk vindt, kan hij met een druk op de knop even onze overheid uit zetten. Dat is dus echt wel een groot gevaar", waarschuwt ze.

Zij betwijfelt of de overname nog tegen te houden is, maar vindt wel dat alles in het werk moet worden gesteld om dat te proberen. "Als het kan moet het zeker gestopt worden."

Niet alleen linkse oppositie ongerust

Het is niet alleen de linkse oppositie die ongerust is over de gevolgen van de overname. Ook SGP-fractievoorzitter Chris Stoffer is niet gerust op de goede afloop. Net als Kathmann vindt hij dat het kabinet moet onderzoeken of de verkoop nog kan worden tegengehouden.

"Wat gebeurt er met die gegevens, waar gaat dat naartoe?", zegt Stoffer. "Kunnen we straks nog wel op een veilige manier je belastingformulier invullen? Hier zitten hele kwetsbare dingen in. Dat dit zo maar gebeurt vind ik zorgelijk."

Opmerkelijk is overigens dat Solvinity in mei van dit jaar met een aantal andere Nederlandse bedrijven uit de sector een zogenoemd 'position paper' publiceerde over de kwetsbaarheid van digitale zelfstandigheid en het cloudbeleid van de overheid. In dat advies staat letterlijk: "Het is niet langer ondenkbaar dat toegang tot clouddiensten bij de overheid en in kritieke sectoren ingezet wordt als geopolitiek drukmiddel." En een stukje verderop in het document: "We benadrukken de urgentie én de mogelijkheden om nu actie te ondernemen."

Solvinity is overigens van oorsprong een Nederlands bedrijf, maar intussen is het grotendeels in handen van een Brits bedrijf. De oorspronkelijke Nederlandse eigenaren hebben nog een minderheidsaandeel.

Amerikaanse overname is 'een verrassing'

Het is op dit moment onduidelijk of de overname nog gestopt kan worden. BBB-staatssecretaris Van Marum (Digitalisering) liet gisteren weten dat "in de markt bekend was" dat Solvinity zocht naar een overnamepartij. Dat een Amerikaans bedrijf de beoogde overnemende partij is, was "een verrassing".

Volgens Van Marum doen de ministeries van Binnenlandse en Economische Zaken en de landsadvocaat onderzoek naar "de operationele, juridische en contractuele consequenties" van de voorgenomen overname en bekijken ze of die volgens de regels verloopt. Maar de vraag of de overname nog kan worden tegengehouden, konden de ministeries gisteren niet beantwoorden.

In het Financieel Dagblad liet het bedrijf zelf weten zich bewust te zijn van "het sentiment in de markt", maar wilde het niet ingaan op mogelijke risico's. De Kamervragen die GroenLinks-PvdA en de SGP hebben gesteld, moeten nog door de staatssecretaris worden beantwoord.

Colombia is begonnen met het opduiken van voorwerpen uit wat het meest kostbare scheepswrak ter wereld wordt genoemd. Het Spaanse galjoen San José zonk in 1708 met ongekende rijkdommen uit de Nieuwe Wereld aan boord. Tegenwoordig wordt de waarde van de lading geschat op miljarden.

De San José was vanuit de Spaanse koloniën in Zuid-Amerika onderweg naar Europa toen het door een Brits schip werd aangevallen. De driemaster ging daarbij verloren, met aan boord edelstenen en 11 miljoen goud- en zilverstukken.

"Men haalde het zilver uit Zuid-Amerika, zoals uit de Potosí-mijnen bij Peru en Bolivia, en dan gingen ze op transport naar Spanje", vertelt hoogleraar onderwater archeologie Martijn Manders, die de Colombiaanse regering adviseert bij de operatie. "Daar kon Spanje van alles en nog wat mee doen, waaronder ook de oorlogen financieren."

"Maar dat was dan juist heel erg lucratief voor de vijanden om die vloot tegen te houden", aldus Manders. "Zo kennen wij Piet Hein uit 1628, die de Spaanse zilvervloot heeft tegengehouden."

Onbekende locatie

Eeuwenlang was de plek waar het schip verging onbekend, tot Colombiaanse onderzoekers het in 2015 terugvonden, op 600 meter diepte. Vanwege de kostbare lading is de precieze plek nog altijd staatsgeheim.

Het schip ligt op een diepte waar je niet gewoon naartoe duikt, vertelt de hoogleraar. Daar worden allemaal robots voor gebruikt, die vanaf de oppervlakte worden bestuurd.

"Het is niet zo dat men nu is begonnen met het hele schip leeg te halen, maar wel met een aantal objecten omhoog te halen", vertelt Manders. "Dit om ten eerste te zien: hoe moeten we dat eigenlijk doen? En ten tweede: als die spullen omhoog komen, hoe moeten we ervoor zorgen dat die niet uit elkaar vallen?" Dit gaat volgens de hoogleraar niet over de goud- en zilverstukken, maar de kanonnen en het aardewerk.

De Colombiaanse president Petro keek mee tijdens het omhoog takelen van de eerste vondsten:

Nog altijd is er onenigheid over het eigenaarschap van de lading. Niet alleen claimen Colombia en Spanje de eigenaar ervan te zijn, ook eisen Amerikaanse duikers die zeggen het schip al in 1982 te hebben gevonden de schatten op.

Ook is er nog een claim van de inheemse bevolkingsgroep die in Bolivia en Peru wonen rond de Potosi-mijnen, waar het zilver en goud aan boord vandaan komt. "Zij zeggen wij hebben onder dwang dit uit die mijnen moeten halen, duizenden mensen zijn daardoor overleden", aldus Manders "Wij willen daarvoor genoegdoening en zijn eigenlijk moreel eigenaar van zeker een deel van de vondst."

Eerste stukken

De eerste stukken die nu boven water zijn gekomen, zijn een kanon, enkele goudstukken en een porseleinen beker. De Colombiaanse president Petro was erbij toen de archeologen ze ophesen.

De Colombiaanse onderzoekers zeggen overigens niet op de schatten uit te zijn, maar vooral geïnteresseerd te zijn in de archeologische waarde van het schip. Zo kan verder onderzoek uitwijzen hoe het schip precies aan zijn einde is gekomen.

25-jarige Mexicaanse Fatima Bosch is in Thailand gekroond tot Miss Universe. De toekenning was het slotstuk van een tumultueus verlopen evenement. Bosch was eerder deze maand nog het middelpunt van een rel rond de Thaise organisator van de verkiezing.

Op een promotiebijeenkomst met alle kandidaten begin deze maand haalde organisator Nawat Itsaragrisil uit naar de Mexicaanse. Hij vertelde het publiek dat Bosch weigerde om promotionele activiteiten voor gastland Thailand uit te voeren. Toen zij weerwoord gaf, raakte hij geïrriteerd: "Ik heb je niet gevraagd te praten, blijf alsjeblieft beleefd. Ik ben nog aan het praten. Luister! Waarom sta je op om tegen mij te praten?"

Bosch bleef protesteren tegen zijn denigrerende toon en na een woordenwisseling verliet zij de zaal, gevolgd door meerdere andere deelnemers die hun solidariteit met haar wilden betuigen.

Beelden van de confrontatie:

Het incident kwam Nawat op bestraffende woorden te staan van zijn medeorganisator, de Mexicaanse zakenman Raul Rocha. Zelf bood hij zijn excuses aan, maar daarmee was de commotie rond het evenement nog niet geluwd.

Deze week trok de Libanees-Franse componist Omar Harfouch zich terug uit de jury, uit onvrede over de manier waarop de organisatie kandidaten had geselecteerd voor de laatste ronde van de missverkiezing. Ook de Franse oud-voetballer Claude Makélélé stapte op als jurylid, naar eigen zeggen vanwege "persoonlijke omstandigheden".

74ste winnaar

Uitgerekend Bosch ging dus gisteravond in Bangkok aan de haal met de titel. Zij kreeg de bijbehorende kroon uit handen van haar voorganger, de Deense Victoria Kjaer Theilvig. De tweede plaats was voor de Thaise Veena Praveenar Singh, derde werd Stephany Abasali uit Venezuela.

Bosch is de 74ste winnaar van de Miss Universe-verkiezing. Het is een Amerikaans initiatief, maar de laatste jaren is het evenement in Mexicaanse en Thaise handen gekomen.

Nu Donald Trump onder druk van het Congres heeft getekend voor vrijgave van de Epstein-files, heeft de Amerikaanse overheid dertig dagen om de documenten die nog niet zijn vrijgegeven waar nodig geacht zwart te lakken, en te delen met het publiek. Eerdere datadumps geven alvast een inkijkje.

Van nieuwsartikelen en wetenschappelijke rapporten tot seksistische en bij vlagen racistische appjes en mailtjes, van en naar Jeffrey Epstein. Gedetailleerde beschrijvingen, verklaringen van jonge meiden die tegenover de politie vertellen over het misbruik door Epstein, videobeelden. Vrijwel alles komt voorbij in de meest recente lading 'Epstein-files' die afgelopen week werd gepubliceerd door een speciale commissie van het Congres.

Adreslijsten

Wie grasduint door de ruim 20.000 pagina's aan Epstein-gerelateerde documenten, leest hoe de veroordeelde zedendelinquent zijn net breed uitwierp: van een oneigenlijk verkregen adreslijst van het gemeentelijke waterbedrijf in Palm Beach (woonplaats van Trump), tot aanwezigheidslijsten van grote conferenties als het World Economic Forum. In meerdere gevallen gevolgd door appjes en mailwisselingen, met oude en nieuwe vertrouwelingen van Epstein.

"We zitten op het vliegveld van Amsterdam en staan op het punt naar Nairobi te vertrekken", schrijft pr-adviseur Peggy Siegal eind 2009 in een e-mail aan Epstein. Hij zou haar later vragen om het verhaal te ontkrachten van Virginia Giuffre, die Epstein betichtte van seksueel misbruik.

"We zullen foto's maken met de Masai in de lemen hutten", schrijft Siegal over het nomadenvolk uit Kenia. "Dan zeggen we dat we zijn binnengedrongen in het winterse Witte Huis en met Obama's familie poseren. Mis je." Obama is geboren in Hawaï, maar een complottheorie die Trump groot maakte houdt het op Kenia.

Ontmoetingen met Steve Bannon

"Fun", schrijft Epstein over een interview dat Nieuwsuur in 2018 had met Steve Bannon, ooit Trumps belangrijkste strateeg. "Hij moet die shit niet verdedigen", reageert een voormalig adviseur van Obama in een reply aan Epstein, nadat ze had gezien dat Bannon bij Nieuwsuur geen afstand wilde nemen van de complottheorie.

"Hij kan populisme/nationalisme verdedigen zoveel hij wil, maar als hij mensen afblaft die overduidelijke leugens van Trump aan de kaak stellen, verliest hij zijn geloofwaardigheid", mailt de Obama-adviseur aan Epstein. In die periode heeft Epstein veelvuldig contact met Bannon. Media-optredens worden door Epstein vrijwel realtime voorzien van advies. "De laatste tien minuten was meer de echte versie van jezelf."

Ze blijven afspreken in de periode, ook als de aanklachten tegen Epstein toenemen. "Ik houd niet van het Regency, omdat het vol staat met apparatuur", schrijft Bannon, bang afgeluisterd te worden in dat hotel. Epstein stelt voor bij hem thuis af te spreken. "Heb je een ingang anders dan de voordeur? Ze hebben je 24/7 onder surveillance." De achteringang, opteert Epstein. "Superveilig."

Nederlandse politiek

De twee hebben in die tijd veel aandacht voor de Brexit. Bannon reist op dat moment als MAGA-influencer stad en land af in een poging populistische, nationalistische bewegingen in Europa te ondersteunen.

In die context komen ook de politieke ontwikkelingen in Nederland meermaals voorbij. Oud-premier Rutte en PVV-leider Wilders zijn meermaals indirect terug te vinden in de documenten, in bijlages van e-mails die rapporten en analyses bevatten van denktanks over het politieke landschap in Europa. In een Twitter-analyse over de Brexit wordt een tweet geciteerd waarin PVV-leider Wilders schrijft: 'Britain, today you can make history!'

In de vrijgegeven documenten staan geen aanwijzingen dat Nederlandse politici, prominenten en bestuurders uit het bedrijfsleven op enig moment in contact zijn geweest met Epstein. Meerdere namen van Nederlandse topbestuurders die terugkomen in de documenten zijn terug te voeren op de gastenlijst van het World Economic Forum in 2011, waarop de toenmalige bestuursvoorzitters van onder meer ING, Heineken en Shell stonden.

Geobsedeerd door Trump

In Amerika kende de laatste datadump al meerdere slachtoffers. Oud-minister Summers legde deze week zijn taken neer nadat gênant mailverkeer met Epstein naar buiten kwam in de documenten. Summers vroeg de zedendelinquent advies om een veel jongere vrouw te versieren. Ook maakte hij seksistische grappen over de intelligentie van vrouwen. Summers zei zich te schamen voor zijn acties.

De e-mails laten ook zien hoe geobsedeerd Epstein was door Trump. Zijn naam komt duizenden keren terug in de data. Daaronder ook een e-mail waarin Epstein suggereert dat Trump urenlang in zijn huis had doorgebracht met een van de vermeende slachtoffers van Epsteins misbruik. Trump is zelf nooit in verband gebracht met wangedrag, bewijs dat hij afwist van strafbare feiten is er evenmin.

300 gigabyte aan data

Het is nog onduidelijk of en wanneer de 300 gigabyte aan nog niet vrijgegeven documenten worden gedeeld. Formeel moet het ministerie van Justitie de Epstein-files binnen dertig dagen vrijgeven, dus uiterlijk 19 december. Daarbij heeft Justitie ruimte om bepaalde documenten niet vrij te geven. Beeldmateriaal waarop seksueel misbruik is te zien bijvoorbeeld, om slachtoffers te beschermen. Of als de nationale veiligheid in gevaar komt.

Ook kunnen documenten tijdelijk worden achtergehouden als die van invloed zijn op lopende juridische onderzoeken. Daarmee blijft de vraag of Amerikanen, ongeacht politieke kleur, genoegen zullen nemen met wat er wel wordt gedeeld.

Eerder maakten we deze video over de relatie tussen Trump en Epstein:

Goedemorgen! Vandaag is het de laatste dag van de klimaattop in Brazilië en Trump ontmoet de gekozen burgemeester van New York, Zohran Mamdani.

Eerst het weer: vandaag zijn er zonnige perioden, maar in het noorden is nog een bui mogelijk. De temperatuur loopt op naar 3 tot 6 graden. Vanaf zondag neemt de wisselvalligheid toe en met maxima rond 5 graden is het koud voor eind november.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Oekraïense president Zelensky heeft het 28-puntenplan ontvangen van president Trump om de oorlog met Rusland te stoppen. Over de inhoud heeft hij niets gezegd.

"Onze teams, die van Oekraïne en de Verenigde Staten, gaan werken aan de punten in het plan om de oorlog te beëindigen", zegt Zelensky op X. Volgens anonieme bronnen zou het plan een aantal vergaande concessies aan Poetin bevatten. Zelensky gaat waarschijnlijk op korte termijn in gesprek met Trump over het plan.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In een wassenbeeldenmuseum in Parijs is een beeld van wijlen Diana Spencer onthuld. Het beeld draagt een replica van de wereldberoemde zwarte cocktailjurk, ook wel de 'wraakjurk' genoemd.

Zo zag de onthulling van het nieuwe wassen beeld van Diana Spencer eruit:

Fijne dag!

Slachtoffers van een seksueel misdrijf die stranden in het aangifteproces worden door de politie steeds vaker aangemeld bij organisaties als HelpWanted, Centrum Seksueel Geweld, Veilig Thuis en Perspectief Herstelbemiddeling. Die organisaties helpen bij traumaverwerking, veiligheid of bemiddeling tussen dader en slachtoffer.

In 2021 ging het om enkele tientallen, dit jaar om duizenden slachtoffers. Het zijn mensen die geen aangifte wilden doen of bij wie een onderzoek na aangifte stopte omdat er bijvoorbeeld te weinig bewijs was.

Het werkelijke aantal doorverwijzingen naar hulp ligt volgens de politie waarschijnlijk nog veel hoger, omdat het bijvoorbeeld niet wordt geregistreerd als iemand tijdens een aangifte wordt aangemeld bij hulpverlening.

Andere weg

"De bewijsvoering blijft bij seksueel misbruik lastig, omdat het vaak een een-op-een-situatie is", zegt een politiewoordvoerder. Ook wijst hij erop dat de dader in 85 procent van de gevallen een bekende is van het slachtoffer. "Slachtoffers willen niet altijd dat bijvoorbeeld hun opa of vader vervolgd wordt. Zij kiezen dan voor een andere weg."

Volgens Anna Pastor van Perspectief Herstelbemiddeling helpt vooral erkenning bij het verwerken van een seksueel misdrijf. "Bij seksuele misdrijven hebben slachtoffers vaak veel vragen: waarom ik? En: hoe kon je dat doen? Ze leggen de verantwoordelijkheid soms bij zichzelf. En dan kan een gesprek met de dader die dat tegengaat heel erg helpen." De organisatie bemiddelt bij gesprekken tussen slachtoffers en daders.

Meer baat bij hulpverlening

In 2021 werd nog maar een op de tien slachtoffers bij wie het onderzoek na aangifte stopte aangemeld bij een hulporganisatie. Inmiddels zijn dat er ongeveer vier op de tien.

"We werken steeds beter met hulpinstanties samen", zegt de politiewoordvoerder. "Slachtoffers van seksuele misdrijven hebben voor verwerking soms meer baat bij hulpverlening dan bij strafvervolging van de plegers. We leggen daarom verschillende opties aan het slachtoffer voor, die zelf beslist."

Het grootste deel kwam terecht bij Centrum Seksueel Geweld, waar slachtoffers worden behandeld na een nare seksuele ervaring of seksueel misbruik. Een kleiner deel werd doorverwezen naar Perspectief Herstelbemiddeling. Bij ongeveer even veel slachtoffers doet de politie de bemiddeling zelf.

'Informerend gesprek'

Eerder raakte de politie nog in opspraak door de wijze waarop vóór een aangifte de gang van zaken werd uitgelegd. Slachtoffers ervoeren dit gesprek vaak als ontmoedigend.

De politie heeft deze gesprekken daarom aangepast. "Ze zijn korter geworden, en vaak telefonisch. En de verplichte bedenktijd is afgeschaft. We vragen nu veel meer waar het slachtoffer behoefte aan heeft."

In september zijn de politie en hulpverleningsinstanties gezamenlijk een proef gestart om meldingen te beoordelen. Telefoontjes die bij Centrum Seksueel Geweld, Slachtofferhulp óf de politie binnenkomen, worden in een multidisciplinair team besproken, als de melder daarvoor toestemming geeft.

"We bekijken dan: waar heeft deze persoon baat bij? Bij een verkrachting moet er bijvoorbeeld direct sporenonderzoek worden gedaan. Soms heeft iemand juist medische hulp nodig, dan beginnen we met behandeling via Centrum Seksueel Geweld. En wie twijfelt over aangifte, koppelen we aan een slachtofferadvocaat", zegt een woordvoerder.

Eén keer verhaal doen

Een speciale regiehouder, die schakelt tussen de instanties, is het aanspreekpunt van het slachtoffer. De bedoeling is dat slachtoffers maar één keer hun verhaal hoeven te doen en sneller en beter worden geholpen.

Ook moet het de politie ontlasten, die al jaren te weinig zedenrechercheurs heeft. "Zedenrechercheurs worden maar moeilijk gevonden. Het is zwaar werk", zegt de politiewoordvoerder.

De proef wordt in het voorjaar afgerond en geëvalueerd.

Steeds meer geregistreerde zedenmisdrijven

De politie registreert ieder jaar meer zedenmisdrijven. In de eerste helft van 2025 kreeg de politie bijna 8000 meldingen, ruim duizend meer dan in dezelfde periode van 2024. Meldingen kunnen gedaan worden door slachtoffers, soms pas jaren later, maar ook door omstanders die de politie bellen wanneer ze getuige zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

De recente toename komt volgens de politiewoordvoerder door de nieuwe zedenwet die op 1 juli 2024 inging. Hierdoor zijn meer misdrijven strafbaar geworden, zoals chatten met minderjarigen. Ook is er meer meldbereidheid doordat er meer aandacht voor het onderwerp is. Hij wijst op de #MeToo-beweging en het onthullen van de misstanden bij The Voice in 2022. "Toen kregen we ook een stuk meer meldingen binnen."

Maar een kwart van de meldingen leidde in 2025 tot een aangifte. Een kwart daarvan werd vroegtijdig afgebroken.

Slachtoffers kloppen ook steeds vaker zelf aan bij hulporganisaties. Zelfs plegers weten de organisaties te vinden.

In 2024 werd ruim 2100 keer contact opgenomen met de hulplijn Stop it Now door mensen die zich zorgen maakten over eigen of andermans seksuele gevoelens voor minderjarigen. Dat is bijna drie keer zo vaak als twee jaar eerder. Zij hadden misbruikbeelden bekeken, seksuele gevoelens voor minderjarigen of kindermisbruik gepleegd.

Voor duizenden Palestijnen voelt Gaza na twee jaar oorlog als een plek waar je alleen nog kunt overleven door te vertrekken. Maar wie vertrekt, loopt het risico om nooit meer terug te kunnen keren. Met die mix van emoties stapten afgelopen maanden honderden Palestijnen uit Gaza op geheime chartervluchten die door een schimmige organisatie worden geregeld.

De reizigers betalen duizenden dollars, weten vaak niet waar ze terechtkomen, en vrezen dat hun vertrek wordt gebruikt als onderdeel van een politiek project: het etnisch zuiveren van de Gazastrook, waar Israëlische politici en opiniemakers openlijk over spreken.

De vluchten, die vanaf Ramon Airport bij Eilat in Israël vertrekken, worden aangeboden door Al-Majd, een tot voor kort onbekende organisatie. Uit onderzoek van de Israëlische krant Haaretz en van Al Jazeera blijkt dat Al-Majd is verbonden aan een eenheid binnen het Israëlische ministerie van Defensie die belast is met "vrijwillige emigratie" uit Gaza.

Voor veel Palestijnen is het de enige reële mogelijkheid om het gebied te verlaten. Palestijnse autoriteiten waarschuwen dat de vluchten onderdeel kunnen zijn van een strategie om Gaza te "ontvolken", vooral door kapitaalkrachtige Palestijnen te laten vertrekken.

Bestemming onbekend

De meest recente vlucht vervoerde 153 Palestijnen, onder wie dokters, ingenieurs, ondernemers, en gezinnen met jonge kinderen. De passagiers wisten vooraf niet naar welk land ze zouden reizen. De groep verzamelde zich in de Gazastrook en werd met bussen de grens met Israël overgereden.

De groep vloog eerst naar Nairobi, in Kenia, en daarna met een Zuid-Afrikaanse charter naar Johannesburg. Bij aankomst werden ze meer dan twaalf uur vastgehouden omdat hun paspoorten geen Israëlische uitreisstempels bevatten.

Zuid-Afrikaanse instanties spraken van een "mysterieuze" groep zonder duidelijke bestemming. Het land gaf de Palestijnen uiteindelijk een tijdelijke visumstatus van 90 dagen.

Haaretz achterhaalde dat Al-Majd wordt geleid door Tomer Janar Lind, een Israëlisch-Estse zakenman die bedrijven oprichtte in Europa en het Midden-Oosten. Op een oudere versie van de website stond het logo van zijn Estse bedrijf Talent Globus. De huidige website werkt deels niet. Adressen, foto's en contactgegevens blijken niet te kloppen. Links naar sociale media leiden nergens heen, en sommige verhalen op de site bevatten stockfoto's of foutieve data.

Toch is de website van de organisatie de laatste maanden breed gedeeld onder Palestijnen in Gaza via sociale media. Kandidaten moeten hun gegevens opsturen en na voorlopige goedkeuring tussen de 1500 en 2000 dollar betalen voor een ticket. Daarna worden ze toegevoegd aan een WhatsApp-groep, en krijgen ze via een Israëlisch telefoonnummer verdere details.

Volgens Haaretz heeft Al-Majd de reizen geregeld via COGAT, de militaire instantie die de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden coördineert. COGAT bevestigde aan de krant dat Al-Majd vooraf lijsten met namen en documentatie van reizigers aanlevert en dat Israël alleen groepen laat vertrekken als een land bereid is hen op te nemen.

Tegenover de NOS schrijft COGAT dat dit in lijn is met het beleid van de Israëlische regering, en dat besluiten afhankelijk zijn van "een verzoek van een ontvangend derde land". Verder onderstreept COGAT dat er geen limiet is aan hoeveel Gazanen op deze manier het gebied mogen verlaten en dat het aantal in de afgelopen maanden is toegenomen, onder meer door medische evacuaties.

Verder zijn de procedures voor het vertrek vanuit Gaza naar derde landen door de regering "vereenvoudigd", waardoor er meer verzoeken zijn goedgekeurd.

'Etnische zuivering'

Palestijnse autoriteiten spreken van misleiding. De Palestijnse ambassade in Zuid-Afrika noemt Al-Majd "een ongeregistreerde en misleidende organisatie die misbruik maakt van de humanitaire situatie." De Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken Varsen Aghabekian waarschuwde voor "mensenhandel, bloedhandelaren en agenten van verdrijving".

Palestijnen en internationale onderzoekers plaatsen de vluchten in een bredere politieke context. Uitspraken van president Trump eerder dit jaar hebben Israëlische politici en opinieleiders aangemoedigd om opnieuw te spreken over het "verplaatsen" van Palestijnen of het "ontvolken" van Gaza. Trump zei dat Palestijnen naar een "mooi gebied een stukje verderop" zouden kunnen worden gebracht.

Volgens de Palestijnse politici past het huidige vertrekprogramma in een historisch patroon van pogingen om Palestijnen te laten emigreren. Critici spreken van "gedwongen deportatie" en "etnische zuivering". Israël ontkent dat, maar premier Netanyahu heeft eerder gezegd dat hij oplossingen zoekt waarbij "zoveel mogelijk inwoners Gaza verlaten".

Veel Palestijnen in Gaza zitten nu klem tussen de wil om te overleven en de schaamte en verdriet om familie en vrienden achter te laten, zonder zicht op terugkeer "Ik ken zoveel mensen die graag op zo'n vlucht willen stappen, ongeacht wie die organisatie leidt", zegt een inwoner van Gaza, die niet met naam genoemd wil worden, tegen de NOS. "Het gonst in Gaza van de geruchten over de organisatie. Ik heb van alles geprobeerd om mensen die al zijn uitgevlogen te bereiken maar niemand wil erover praten."

De Utrechtse gemeenteraad heeft ingestemd met de komst van een extra asielzoekerscentrum voor 385 mensen. Het komt in een voormalig kantoorgebouw van de Rabobank. Het plan leidde tot weinig protest.

In het gebouw aan de Europalaan, vlak bij de meubelboulevard in het zuiden van de stad, zit nu al een noodopvang voor 200 asielzoekers. Als die er in 2027 uit zijn, wordt het pand omgebouwd tot duurzame opvanglocatie voor een periode van zeker vijftien jaar. In 2028 moet die opengaan.

Weinig bezwaren

Omwonenden kunnen zich wel vinden in het plan, zo bleek eerder op een inspraakbijeenkomst. Het pand staat op een bedrijventerrein, maar in de nabije omgeving staan wel hoge flats. Ondernemers hadden wel zorgen over de veiligheid; daarover is de gemeente met hen in gesprek.

Met het nieuwe azc wijkt Utrecht af van de eigen normen. Zo was voor nieuwe opvanglocaties een maximum van 300 asielzoekers afgesproken, maar opvangorganisatie COA zou dan de financiering niet rondkrijgen. De Utrechtse gemeenteraad ging daarom akkoord met het voorstel van het college van B&W om een uitzondering te maken.

Ook wil Utrecht asielzoekers in principe opvangen op plekken waar ook andere mensen wonen. Maar het zou te duur worden om ook andere doelgroepen in het voormalige kantoorpand te huisvesten, zegt de gemeente.

Wethouder en COA tevreden

Wethouder Rik van der Graaf (ChristenUnie) is tevreden dat er een opvang voor langere termijn bij komt. "Asielzoekers komen nu vaak terecht in dure, tijdelijke noodvoorzieningen die niet bedoeld zijn voor een langdurig verblijf. Dat draagt niet bij aan rust en het opbouwen van een leven en deelname aan de maatschappij."

Ook het COA is blij, want op veel andere plekken komen nieuwe azc's maar moeilijk van de grond. "We doen er iedere dag alles aan om mensen op de vlucht onderdak te bieden", zegt COA-topman Milo Schoenmaker. "Gelukkig zijn er nog steeds gemeenten die daarbij helpen."

Utrecht doet nog te weinig

Utrecht heeft sinds 1990 al een asielzoekerscentrum voor circa 600 mensen in de wijk Oog in Al, in een voormalig militair ziekenhuis. Ook zijn er verschillende tijdelijke opvanglocaties, waaronder één voor 335 mensen in een hotel aan de Biltsestraatweg.

In totaal heeft Utrecht nu zo'n 1500 opvangplekken voor asielzoekers. Volgens de spreidingswet zouden dat er 1946 moeten zijn, maar er zijn maar weinig gemeenten die aan de taakstelling voldoen.

Een passagiersbus met veertig passagiers aan boord, is van een brug in een rivier gestort. Zestien mensen kwamen daarbij om het leven. Volgens de politie zijn de anderen inzittenden gewond geraakt.

De nachtbus was onderweg van Siem Reap naar de hoofdstad Phnom Penh. Een rit die normaal gesproken ruim vijf uur duurt. Bij Siem Reap ligt het wereldberoemde tempelcomplex Angkor Wat. Alle passagiers in de bus waren Cambodjanen.

Volgens de politie zou de buschauffeur slaperig zijn geweest. Maar of dat ook de oorzaak van het ongeluk was, heeft de politie niet bekend gemaakt.

Een zelfportret uit 1940 van de Mexicaanse kunstenares Frida Kahlo is op een kunstveiling in New York voor omgerekend 47,3 miljoen euro geveild. Het is het hoogste bedrag dat ooit is betaald voor werk van Kahlo en ook is er niet eerder zoveel geld betaald voor het werk van een vrouwelijke kunstenaar.

Op het schilderij, getiteld De Droom (het bed) is Kahlo slapend in een houten bed te zien. Het bed is in koloniale stijl en zweeft in de wolken. Kahlo ligt onder een gouden deken en verstrikt in wijnranken en bladeren. Boven het bed ligt een skelet.

Bij de veiling tuimelden de biedingen van zeven cijfers over elkaar heen:

Frida Kahlo maakte vaker zelfportretten. Ze gebruikte ingrijpende gebeurtenissen uit haar eigen leven als inspiratie. Op 6-jarige leeftijd werd ze getroffen door kinderverlamming aan haar rechterbeen en op haar achttiende kreeg ze een zwaar busongeluk. Daarbij brak ze ribben, een heup en haar slechte been op elf plekken.

Het zou haar leven totaal veranderen. Ze moest een reeks pijnlijke operaties ondergaan aan haar ruggengraat en bekken. Maandenlang lag ze in bed, om de tijd te doden besloot ze te gaan schilderen.

De zelfportretten van Frida Kahlo zijn te herkennen aan het bonte kleurgebruik en aan haar handelsmerk: de aan elkaar gegroeide wenkbrauwen.

Het werk werd geveild via veilinghuis Sotheby's en is een van de weinige schilderijen van Kahlo die buiten Mexico in privébezit zijn gebleven. De verkopende eigenaar is niet bekend gemaakt. Eind jaren negentig van de vorige eeuw was het schilderij voor het laatst in een tentoonstelling te zien. Ook de nieuwe eigenaar is anoniem. Kunsthistorici zijn bang dat het schilderij na de veiling weer uit zicht verdwijnt.

Van Gogh

Bij een gelijktijdige, andere veiling van Sotheby's werden gisteravond eveneens werken van beroemde kunstenaars geveild. Het ging om werken van onder anderen Henri Matisse, Paul Gauguin en Vincent van Gogh. Van die laatstgenoemde bracht een schilderij uit 1887, genaamd Piles de romans parisiens et roses dans un verre, bijna 63 miljoen euro op.

Het vrachtvliegtuig van UPS dat eerder deze maand neerstortte in Louisville in de Amerikaanse staat Kentucky, vertoonde scheurtjes door metaalmoeheid op de plek waar de motor vastzat aan de vleugel. Dat staat in een voorlopig rapport over het ongeluk.

Het vliegtuig, een 34 jaar oude MD-11F, verloor zijn linkermotor tijdens het opstijgen en stortte kort daarop neer. Bij de crash kwamen veertien mensen om het leven: drie bemanningsleden en elf mensen op de grond. Ook raakten tien mensen gewond door rondvliegend puin of door het inademen van giftige rook.

Er wordt nog verder onderzocht hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren. De cockpitvluchtrecorder en de vluchtdatarecorder, beter bekend als de zwarte dozen, zijn geborgen en bevatten volgens de onderzoekers 2 uur en 4 minuten goed opgenomen audio. Het volledige eindrapport wordt pas op z'n vroegst over een jaar verwacht.

Beelden van de crash op 5 november:

Illustrator Annemarie van Haeringen heeft de Max Velthuijs-prijs gewonnen. De oeuvreprijs voor illustratoren van Nederlandse kinderboeken wordt elke drie jaar uitgereikt. Aan de prijs is een bedrag van 60.000 euro verbonden en een beeldje van Kikker, het bekendste personage van naamgever van de prijs Max Velthuijs.

Sprankelende kleuren

De 66-jarige Annemarie van Haeringen zit al veertig jaar in het vak en illustreert boeken van andere schrijvers en ook haar eigen prentenboeken. De jury roemt Van Haeringen voor haar vakmanschap: "Met dat knallende kleurgebruik, de vriendelijkheid en de subtiele humor die uit haar illustraties spreekt. In haar wereld bestaan geen cynisme en geen zwaarte, al wil dat niet zeggen dat ze geen donkere of complexe emoties aansnijdt: somberte, eenzaamheid, boosheid - ze mogen er allemaal zijn, maar Van Haeringen behandelt ze met zoveel liefde en schoonheid dat haar werk iets lichtvoetigs krijgt. Die lichtvoetigheid creëert ze niet alleen met haar sprankelende kleuren, maar ook met de zwierigheid van haar tekenpen."

Vele prijzen

Van Haeringen heeft in haar lange carrière al vele prijzen gewonnen. Ze won drie keer het Gouden Penseel: Malmok (in 1999), De prinses met de lange haren (in 2000 ) en voor Beer is op Vlinder (in 2005). In 2023 won ze samen met schrijfster Bibi Dumon Tak de Woutertje Pieterseprijs, de prijs voor het beste kinderboek, voor Vandaag houd ik mijn spreekbeurt over de anaconda.

Deze oeuvreprijs betekent veel voor Van Haeringen, maar ze is zeker niet van plan het hierbij te laten. "Ik hoop mezelf in de toekomst nog steeds te kunnen verrassen. En ik hoop bovenal dat kinderen zich in mijn boeken kunnen verliezen, even weg van deze wereld. Opgaan in een wereld die je nog niet kende en waar je hopelijk verrast wordt", zei ze bij de prijsuitreiking.

Eerdere winnaars van de oeuvreprijs waren onder meer Philip Hopman (2022), Dick Bruna (2016) en Thé Tjong-Khing (2010).

De Amerikaanse president Trump heeft een groep Democratische politici op sociale media beschuldigd van "opruiend gedrag", waarvoor ze opgepakt en vervolgd zouden moeten worden. "Opruiend gedrag, daar staat de doodstraf op!", schreef hij op zijn eigen platform Truth Social.

De uitspraken zijn een reactie op een video van een aantal Democratische politici, onder wie veteranen uit het Amerikaanse leger en de marine. In de video roepen zij militairen en medewerkers van de veiligheidsdiensten op om "illegale bevelen" te weigeren. "De wet is hier duidelijk over. Niemand hoeft bevelen op te volgen die in strijd zijn met de wet of met onze grondwet", zeggen ze.

De president is opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten. Het groepje politici spreekt in het filmpje over de druk die militairen en overheidsmedewerkers ervaren nu ze "door deze regering worden opgezet tegen de Amerikaanse burgers". Er worden geen voorbeelden van bevelen of situaties genoemd.

Correspondent Verenigde Staten Sjoerd den Daas

Amerika heeft een lange geschiedenis van politiek geweld. Daar weet Trump, die vorig jaar ontsnapte aan een moordaanslag, zelf alles van. Diezelfde Amerikaanse president lijkt nu geweld aan het adres van zijn politieke tegenstanders, stuk voor stuk verkozen parlementariërs, te vergoelijken.

De president en opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten deelde vandaag meerdere posts, waaronder één die stelt 'hang ze op', Amerika's eerste president 'George Washington zou het doen'. Zelf beschreef hij de desbetreffende Congresleden als 'staatsondermijnend, op straffe van de dood'.

De Democraten deden hun uitspraken onder meer in het licht van de inzet van de Nationale Garde in meerdere steden door Trump, iets dat rechters in meerdere steden als illegaal beoordeelden. De Republikeinse leider in de Senaat John Thune noemde de uitspraken een provocatie, al was hij het niet eens met de woorden van de president.

Uitbarstingen zien we regelmatig, ook deze week meermaals. "Stil jij, varkentje", snauwde Trump naar een journalist toen ze hem vroeg naar Epstein. Ook foeterde hij een vrouwelijke journalist uit die vroeg naar de dood van de Saudische journalist Jamal Khashoggi.

Volgens Trumps eigen CIA werd hij vermoord in opdracht van kroonprins Mohammed bin Salman, die naast hem zat in zijn Oval Office. "Jij bent fake news", riep Trump tegen de journalist. "Veel mensen mochten die man niet, dingen gebeuren."

Waarom Trump er juist nu zo hard in gaat, is gissen. Zijn populariteitscijfers zakken de laatste weken verder weg. Vooral omdat kiezers vinden dat de president nog niet levert op een bijna onmogelijk in te lassen verkiezingsbelofte: lagere prijzen.

Trump reageerde met meerdere Truth Social-berichten op de video. Hij noemde het "opruiing op het hoogste niveau". "Hun woorden mogen niet onbeantwoord blijven - dan hebben we geen land meer. Er moet een voorbeeld gesteld worden." In een derde bericht heeft Trump het over de doodstraf.

Ook deelde hij berichten van andere Truth Social-gebruikers, waaronder een bericht waarin staat dat de politici "opgehangen moeten worden zoals George Washington zou doen".

'Samengezworen'

In een persconferentie antwoordde Witte Huis-woordvoerder Karoline Leavitt "nee" toen haar gevraagd werd of de president Congresleden wil executeren. Ze zei wel dat de video van de Democratische politici "mogelijk strafbaar is".

"Velen van jullie willen het hebben over de reactie van de president, maar niet over wat hem tot deze reactie bracht", zei Leavitt tegen de journalisten. "Er zijn leden van het Amerikaanse Congres die hebben samengezworen om een video voor militairen in het leger (...) te orkestreren, die hen aanmoedigt om de wettelijke bevelen van de president te tarten."

De Oekraïense president Zelensky heeft het 28-puntenplan ontvangen van president Trump om de oorlog met Rusland te stoppen. "Onze teams, die van Oekraïne en de Verenigde Staten, gaan werken aan de punten in het plan om de oorlog te beëindigen", zegt Zelensky op X.

Over de inhoud heeft Zelensky niets gezegd. Volgens anonieme bronnen bevat het een reeks vergaande concessies aan Poetin. "We waarderen de inzet van Trump en zijn team die erop gericht zijn om de veiligheid van Europa te herstellen", zegt de president op diplomatieke toon.

Zelensky gaat waarschijnlijk op korte termijn in gesprek met Trump over het plan.

'Realiteiten op de grond'

De hoge Amerikaanse legerfunctionaris Dan Driscoll was vandaag op bezoek in Kyiv. Hij was daar om de "vredesonderhandelingen" aan te zwengelen en de "realiteit op de grond" vast te stellen, zoals Amerikaanse functionarissen het omschrijven tegenover persbureau AP.

Afgaand op wat er is uitgelekt, komt het 28-puntenplan voor Kyiv neer op een gedeeltelijke overgave aan Rusland. Oekraïne zou de hele Donbasregio moeten afstaan. Ook zou Kyiv een aantal langeafstandswapens moeten afstaan en duldt Rusland geen buitenlandse troepen in Oekraïne die toezien op een bestand.

Onduidelijkheid over veiligheidsgaranties

Het is onduidelijk of het plan, dat is opgesteld door Amerikaanse en Russische diplomaten, ook tegemoetkomingen van Moskou bevat. Volgens een anonieme bron zou Rusland toezeggen dat het geen aanvallen meer uitvoert op Oekraïne. De VS zou naar verluidt veiligheidsgaranties bieden aan Kyiv, maar details zijn niet bekendgemaakt.

"Elk plan heeft alleen kans van slagen als Oekraïners en Europeanen meedoen", zei EU-buitenlandchef Kallas in een reactie. Brussel en Kyiv zijn verrast door het voorstel en proberen duidelijkheid te krijgen, schrijft nieuwssite Politico. Volgens Amerikaanse en Europese functionarissen zijn veel aspecten van het plan nog vloeibaar.

Voor Zelenksy komt Trumps plan op een lastig moment. Hij heeft te maken met een corruptieschandaal, waardoor twee van zijn ministers zijn afgetreden en waarbij een vriend van hem een sleutelrol speelt. Russische aanvallen op energiecentrales hebben geleid tot grootschalige stroomuitval en gebrek aan verwarming bij winters weer. De desertie onder Oekraïense militairen neemt toe en het Russische leger rukt tegen zware verliezen langzaam op aan het front.

Bijna 3000 medewerkers van het Openbaar Ministerie (OM) uiten in een vandaag verzonden brandbrief hun zorgen over de gebrekkige ICT-systemen van de organisatie. Dat meldt NRC. De brief is gericht aan het College van procureurs-generaal, de leiding van het OM.

Volgens de initiatiefnemers, verenigd in een actiecomité, komen de kwaliteit en continuïteit van hun werk in het geding, "en daarmee ook de staat van de rechtsstaat". "Fouten liggen op de loer, omdat systemen niet werken en medewerkers er moedeloos van worden", staat in een samenvatting van de brief die door het OM aan de NOS verstrekt is.

De medewerkers, uit het hele land en werkzaam in verschillende functies, wijten de situatie aan een samenloop van structurele problemen bij het OM. Ze noemen de ICT-problemen die al lang spelen, maar wijzen ook op de te hoge werkdruk en de nieuwe bezuinigingen waar alle parketten mee te maken krijgen.

In de brandbrief wordt de landelijke leiding van het OM opgeroepen om de ICT-problemen zo snel mogelijk op te lossen, zodat "sprake zal zijn van betrouwbare verbindingen en werkbare systemen". Ook willen de medewerkers dat de geplande bezuinigingen worden teruggedraaid en dat de leiding juist extra geld van het ministerie van Justitie en Veiligheid vraagt om te investeren in de ICT-infrastructuur.

Hack

Dat de brief in korte tijd door zoveel medewerkers ondertekend is, "is een heel duidelijk signaal hoe groot de frustratie is", schrijft het College van procureurs-generaal in een reactie op de brief. "De afgelopen periode zijn OM-medewerkers zwaar op de proef gesteld. De recente ICT-inbreuk en de nasleep daarvan komen bovenop problemen die al veel langer spelen rondom ICT."

In juli koppelde het OM de interne systemen noodgedwongen los van het internet na een hack. De systemen werden in de maanden daarna stap voor stap weer opgestart.

De landelijke leiding wil op korte termijn in gesprek met het actiecomité en kondigt een uitgebreide reactie op de brandbrief aan. "Intussen wordt onafgebroken gewerkt aan het herstellen en verbeteren van de ICT-infrastructuur."

Bezuinigingen gaan door

Het College van procureurs-generaal ontving vorige week ook al een brief van de Nederlandse Vereniging voor de Rechtspraak. Ook die luidde de noodklok over de ICT-problemen en de opgelopen werkdruk en de weerslag die dat heeft op medewerkers van het OM.

In een reactie op de brief van de vakvereniging gaf het College vandaag toe dat de focus bij het OM voortdurend ligt op het oplossen van ICT-incidenten en dat er daardoor een "disbalans" is ontstaan in de inzet van mensen en middelen. Aan vernieuwing en ontwikkeling van de systemen komt de organisatie nu niet toe. Begin volgend jaar komt er wel een nieuw e-mailprogramma voor OM-medewerkers.

De geplande bezuinigingen gaan echter door, schrijft de leiding. Over de problemen op de werkvloer wil het College vaker met medewerkers en leidinggevenden in gesprek gaan.

Gary Mounfield, de bassist van de Britse rockband The Stone Roses, is op 63-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn broer gemeld op sociale media. Over de omstandigheden van zijn overlijden is niets bekendgemaakt.

Mounfield, ook wel Mani door fans genoemd, sloot zich in 1987 aan bij The Stone Roses. Twee jaar later bracht de band uit Manchester zijn titelloze debuutalbum uit met de hitnummers I Wanna Be Adored en She Bangs The Drums. Met de single Fool's Gold scoorden ze ook in Nederland een top-10-hit.

De band bracht met het album een nieuw geluid in de Britse muziekwereld door te experimenteren met een combinatie van undergroundrock en elektronische muziek. Door die twee werelden te combineren droegen The Stone Roses bij aan de muzikale scene Madchester, eind jaren '80 zeer populair in Manchester.

De vier bandleden brachten in 1994 nog een matig ontvangen tweede album uit, en gingen in 1996 uit elkaar vanwege muzikale meningsverschillen. In datzelfde jaar sloot Mani zich aan bij de Schotse rockband Primal Scream, waarvan hij vijftien jaar deel uitmaakte.

The Stone Roses vormde een inspiratiebron voor andere Britse bands die vanaf 1994 deel gingen uitmaken van de wereldwijde Britpop-hype, zoals Oasis, Blur en Pulp. Oasis-zanger Liam Gallagher reageert op X geschokt op de dood van Mounfield:

Tim Burgess, de leadzanger van de Britse indieband The Charlatans, plaatste op Instagram een foto van Mounfield en hem samen. "Hij bracht altijd een glimlach op mijn gezicht. Hij was een van de allerbeste in alle opzichten, een prachtige vriend."

In India zijn nog eens vier mensen opgepakt in het onderzoek naar de bomaanslag in de hoofdstad New Delhi van vorige week. Onder hen zijn drie artsen. "Ze hebben een sleutelrol gespeeld bij de terreuraanslag", zegt het antiterrorismeagentschap van India.

In het ziekenhuiskluisje van een van de gearresteerde dokters, in de noordelijke stad Anantnag, werd deze maand een kalasjnikov gevonden, meldt krant Times of India. Op verschillende plekken in de noordelijke regio Kashmir zijn vandaag kluisjes en kantoren van ziekenhuispersoneel doorzocht.

Explosieven en munitie

De autoriteiten stellen dat er een 'witteboordenterreurcel' wordt opgerold. Behalve wapens zouden ook munitie en bijna 3000 kilo aan explosieven zijn gevonden. Welke rol de vier arrestanten zouden hebben gespeeld is nog onduidelijk.

Met een autobom werden op 10 november bij het Rode Fort, een toeristische trekpleister in de hoofdstad, dertien mensen gedood. 32 anderen raakten gewond. Het was de eerste keer in tien jaar dat New Delhi werd opgeschrikt door een dodelijke aanslag.

In totaal zijn nu zes mensen aangehouden. De twee mannen die afgelopen zondag werden opgepakt, worden nog verhoord. De auto die werd gebruikt bij de aanslag stond geregistreerd op de naam van een van deze twee.

Bij een gebouw waar de klimaattop in Brazilië wordt gehouden heeft brand gewoed. De locatie werd ontruimd. In het tijdelijke gebouw waren tienduizenden mensen. De oorzaak van de brand is vermoedelijk een magnetron, volgens de lokale brandweer.

De organisatie meldt dat de brand binnen zes minuten onder controle was. Er zijn geen gewonden gevallen. Wel werden 21 mensen behandeld, het merendeel voor het inademen van rook.

De klimaattop is in de stad Belém. NOS-klimaatredacteur Sven Schaap is daar aanwezig. Hij beschrijft hoe mensen in paniek naar buiten kwamen. Ook zelf moest hij de evenementenlocatie halsoverkop verlaten. Kort daarna keerde de rust terug, zegt Schaap.

Het gebouw waar de brand uitbrak bestaat onder meer uit tentdoeken. Die vatten snel vlam.

Op beelden is te zien dat doeken vlamvatten:

Ariadne Prein, die namens de Jonge Klimaatbeweging op de klimaattop is, was ook in het gebouw waar de brand uitbrak. Het was niet direct duidelijk dat er brand was, zegt Prein. Zo ging er geen alarm af. "Ik wist het alleen omdat mensen appjes stuurden." Ze ging snel naar buiten om daar samen met anderen te wachten op meer informatie.

"Iedereen hoopt een beetje dat het snel wordt opgelost om door te gaan met de discussies", zei Prein. Voor de rest van de dag stond er onder meer nog een persconferentie op het programma waar ze graag heen wilde.

Wat de gevolgen zijn voor het programma is nog onduidelijk. De communicatie vanuit de organisatie verloopt per email. Prein: "Na een dik halfuur kregen we een mail dat er brand was en dat er updates volgen."

Zorgen over onderhandelingen

De klimaattop is bijna ten einde: morgen is de laatste dag. Door de brand dreigen de onderhandelingen vertraging op te lopen.

Omdat de top bijna is afgelopen, betekent de vertraging dat sommige delegatieleden misschien moeten vertrekken voordat er besluiten zijn genomen. Veel belangrijke besluiten vallen pas in de laatste uren van de top.

Het verlengen van een klimaattop is niet ongebruikelijk. Dat is dit keer echter lastiger, omdat sommige leiders zaterdag in Zuid-Afrika worden verwacht voor de G20-top.