NOS Nieuws - Algemeen

Het Eurovisie Songfestival wordt volgend jaar mei toch uitgezonden op NPO 1. De NPO heeft NOS Evenementen en de NTR gevraagd de uitzending te verzorgen, en de omroepen hebben daarmee ingestemd.

"Na uitvoerig beraad is besloten de handen ineen te slaan en vanuit een onafhankelijke en neutrale rol verslag te doen van het Songfestival", staat in een persbericht van de NPO.

NOS Evenementen heeft als wettelijke taak het uitzenden en verslag doen van grote nationale en internationale evenementen, zoals het Zomercarnaval en Koningsdag. Bij de NTR ligt de taak van het maken van culturele programma's.

Hoofdredacteur Heidi Wulfsen van NOS Evenementen: "Wij onderschrijven het uitgangspunt van de NPO, dat miljoenen Nederlandse kijkers de mogelijkheid moet worden geboden om het Songfestival te volgen op hun eigen, nationale zender NPO 1, ook nu Nederland zelf niet meedoet."

Terugtrekking AVROTROS

Het Eurovisie Songfestival trekt ieder jaar ruim 160 miljoen kijkers. De NOS verzorgde de uitzending van het Songfestival, tot 16 jaar geleden werd besloten het evenement voortaan bij een van de ledenomroepen te leggen.

AVROTROS besloot zich samen met de publieke omroepen van Spanje, Ierland en Slovenië terug te trekken uit het Songfestival van 2026 vanwege het genocidale handelen van Israël in Gaza.

Volgens de omroep zijn "het ernstige humanitaire leed in Gaza, de onderdrukking van de persvrijheid en de politieke inmenging tijdens de laatste editie van het Songfestival, niet verenigbaar met waarden die voor ons fundamenteel zijn".

De omroep laat weten het besluit van de NPO "te steunen". AVROTROS: "Wij begrijpen dat de NPO ervoor kiest het Songfestival volgend jaar wel beschikbaar te houden voor het Nederlandse publiek. Dat is een positief bericht voor de vele fans en kijkers."

België doet wel mee

IJsland neemt op een later moment een besluit over deelname. België doet wel mee, heeft de zender RTBF vandaag bekendgemaakt.

Omdat AVROTROS zich terugtrok, wordt er namens Nederland geen deelnemer afgevaardigd naar het festival, dat komende mei in Wenen wordt gehouden. Hoe de NOS en NTR de uitzending van het evenement zullen vormgegeven, wordt in het voorjaar van 2026 besloten.

Er zijn zo snel mogelijk extra maatregelen nodig om het verkeer veiliger te maken. Dat zegt verkeersveiligheidsinstituut SWOV in een nieuw rapport. Het aantal verkeersdoden en gewonden nam dit jaar opnieuw toe. En als er niks gebeurt, worden het er volgens de SWOV alleen maar meer.

Volgens het instituut leidt een samenspel van factoren tot meer verkeersslachtoffers. "Hoe meer verkeer er op de weg is, hoe meer slachtoffers we kunnen verwachten", zegt SWOV-onderzoeker Letty Aarts. Daarnaast spelen risico's op de weg mee: hoe mensen zich gedragen, welke voertuigen zij gebruiken en in welke staat de weg verkeert.

Vooral onder fietsers en ouderen zal het aantal verkeersslachtoffers stijgen, verwacht SWOV. In die groepen nam het aantal slachtoffers de afgelopen jaren al toe. Het instituut verwacht dat het aantal verkeersdoden in 2040 tussen de 720 en 760 ligt, tegenover 675 in 2024.

Door de vergrijzing neemt het aantal scootmobielgebruikers op de weg ook toe, waardoor naar verwachting het aantal doden onder deze groep relatief sterk zal stijgen.

'Baart zorgen'

Maar verreweg de meeste doden in het verkeer vallen onder fietsers, aldus SWOV. "De laatste jaren zijn zij de grootse groep geworden, vroeger waren dat nog automobilisten", zegt Aarts. "En onder de ernstige verkeersgewonden is ruim 70 procent fietsers. Dat aantal neemt alleen maar toe, en dat baart zorgen."

SWOV verwacht in 2040 10.000 personen die ernstig gewond raken in het verkeer en 23.000 tot 25.000 matig gewond. Dat is aanzienlijk meer dan in 2024, toen er 7800 ernstig gewonden waren en 18.800 matig gewonden. 113.000 verkeersslachtoffers werden behandeld op de spoedeisende hulp. een jaar eerder waren dat er nog 110.000. De aantallen verkeersgewonden blijven daarmee zorgwekkend stijgen, aldus SWOV.

"Elektrische fietsen en fatbikes zijn ook voertuigen die we steeds vaker terugzien in de slachtoffercijfers", zegt Aarts. "Vooral het gebruik van elektrische fietsen neemt sterk toe. Maar daarnaast zijn het ook de gewone fietsers die we nog altijd in grote aantallen in de cijfers terugvinden."

Auto's apart of langzamer

Eerder onderzoek laat zien dat fietsers bij dodelijke ongevallen vaak botsen met auto's. "Daarvoor zijn er twee opties: scheid het fietsverkeer van het autoverkeer door aparte fietspaden langs 50-kilometerwegen. En daar waar dat niet kan, zorg dat het autoverkeer langzaam rijdt, bijvoorbeeld niet harder dan 30. Daarvoor is al technologie beschikbaar in auto's, maar ook handhaving is belangrijk."

Bij fietsongelukken waarbij gewonden vallen, gaat het vaak om fietsers die de controle verliezen. "Een fiets is toch een balansvoertuig, en daarbij speelt de infrastructuur een belangrijke rol", zegt Aarts. "Daarom pleiten we ervoor de fietspaden veiliger in te richten".

Dat kan bijvoorbeeld door onnodige paaltjes weg te halen, een wegdek zonder hobbels en kuilen, en goede belijning, zodat fietsers goed kunnen zien waar ze rijden en hun evenwicht kunnen bewaren.

Helmen

Verkeersdeelnemers kunnen zichzelf ook beschermen, zegt Aarts. "Het gebruik van de fietshelm is in opmars; bij elektrische fietsen neemt dat langzaam toe, mensen worden zich steeds bewuster hoe kwetsbaar ze zijn. Maar dat gaat heel geleidelijk, we denken dat het heel veel slachtoffers kan schelen als daar meer aandacht voor komt en meer mensen een helm dragen."

Daarnaast is het belangrijk om mensen voldoende voor te lichten en de helm standaard aan te bieden als mensen een nieuwe fiets kopen. "Er is een hele keur aan maatregelen waar je aan kan denken om de fietshelm te stimuleren en te zorgen dat mensen versneld een fietshelm gaan dragen."

SWOV zegt verder dat automatisering, een belangrijke trend in de auto-industrie, niet is meegenomen in de berekeningen. Het gaat daarbij om systemen in de auto die de bestuurder ondersteunen of delen van de rijtaak overnemen.

Streamingplatform Netflix heeft een bod gedaan op belangrijke onderdelen van het mediabedrijf Warner Bros. Discovery. Dat melden diverse Amerikaanse media, waaronder Bloomberg, The New York Times en CNN. Die laatste is zelf onderdeel van Warner Bros. Discovery.

Netflix zou het hoogste bod hebben gedaan toen Warner Bros. zichzelf afgelopen oktober in de etalage zette. Hoewel concurrenten Paramount en Comcast ook interesse toonde, zouden de twee bedrijven nu verder met elkaar in gesprek gaan. De krant sprak meerdere bronnen die nauw betrokken zijn bij de onderhandelingen.

The New York Times meldt dat Netflix de tv- en filmstudio's van Warner Brothers wil kopen, een van de oudste en bekendste van Hollywood. Daarnaast wil Netflix concurrent HBO kopen, de streamingsdienst die ook onderdeel is van Warner. Tv-zenders als CNN zouden losstaan van de gesprekken

Game of Thrones

Warner Bros. Discovery is wereldspeler in de media. Naast film- en tv-producties heeft het bedrijf streamingsdiensten en tv-kanalen zoals Eurosport en CNN. De waarde van het bedrijf ligt rond de 60 miljard dollar, die van Netflix ligt boven de 400 miljard.

De filmtak van Warner heeft onder andere de filmreeksen van Harry Potter en Batman in bezit. Daarnaast valt HBO Max onder het bedrijf, bekend van hitseries als Game of Thrones, The White Lotus en Succession.

Als Netflix HBO Max in handen krijgt, ontstaat er een stream-gigant. Netflix heeft zelf hits als Stranger Things and realityshow Love is Blind.

Miljarden via Nederland

Nederland is al jaren het belangrijkste verzamelpunt voor Netflix' streamingsmiljarden. Abonnementsgeld van kijkers over de hele wereld - met uitzondering van de Verenigde Staten - loopt via een bv in Amsterdam. Afgelopen jaar ging het om 17,5 miljard euro.

Ook Warner Bros. Discovery heeft een Nederlandse tak met een hele trits aan Amsterdamse bv's.

In een woning in een flatgebouw in Heemskerk heeft vannacht een grote brand gewoed. Diverse etages zijn ontruimd en 61 bewoners zijn geëvacueerd. De brand is inmiddels geblust.

De brand brak rond 02.30 uur uit. Volgens de regionale omroep NH ging het om een uitslaande brand. Zeven personen zijn ter plaatse gecontroleerd door ambulancepersoneel omdat ze rook hadden ingeademd.

Tientallen bewoners werden uit hun woning gehaald, zij zijn volgens de veiligheidsregio door vrienden of familie opgevangen, of er was tijdelijke opvang geregeld.

Oorzaak brand niet bekend

De brand was om 03.40 uur geblust. Inmiddels zijn ook de meeste bewoners weer terug naar huis. Er zijn nog drie woningen waar de bewoners niet naartoe kunnen, laat de veiligheidsregio weten. Wanneer deze worden vrijgegeven is nog niet bekend.

De oorzaak van de brand is niet bekend. Er wordt later vandaag onderzoek gedaan naar de oorzaak van de brand. "Dat lukt nu nog niet, want de woning is slecht te bereiken", aldus een woordvoerder van de politie.

Een persoon meegenomen

NH sprak de schoondochter van een bewoonster die schuin onder de woning woont waar de brand uitbrak. Een brand was al een grote angst van de familie en andere omwonenden, die veelal op leeftijd zijn. De schoonmoeder ervaart naar eigen zeggen al jaren grote overlast, die wordt veroorzaakt door de bovenbuurvrouw.

De vrouw zou gisteren ook voor overlast hebben gezorgd, aldus de schoondochter. "Gillen, bonken. Laatst kwam er iemand langs, misschien een huismeester, die schrok van wat hij aantrof in de woning. Maar er is niks mee gedaan."

Een persoon is meegenomen voor hulpverlening, deze is niet aangehouden, laat een politiewoordvoerder weten. Of het gaat om de bewoonster van de woning waar de brand is uitgebroken, is niet bekend.

De FBI heeft een 30-jarige man opgepakt die ervan wordt verdacht pijpbommen te hebben geplaatst bij de hoofdkantoren van de Democratische en Republikeinse partijen in de Amerikaanse hoofdstad Washington. Dat gebeurde op 5 januari 2021, op de vooravond van de Capitoolbestorming door Trump-supporters.

Beide met kruit en stukken metaal gevulde bommen gingen niet af, onduidelijk is waardoor. Volgens de FBI hadden ze veel schade en zelfs slachtoffers kunnen veroorzaken. Daarom werd er al vijf jaar gezocht naar de dader en meermaals beeldmateriaal van de verdachte gepubliceerd.

Uiteindelijk was het geen nieuwe tip maar een evaluatie van oude aanwijzingen die de FBI op het spoor van Brian J. Cole zette. Zijn kenteken was vastgelegd in de buurt van de partijkantoren en ook zijn telefoon was die avond daar geweest. Uit verder onderzoek bleek dat hij alle benodigdheden voor de pijpbommen online had gekocht, van de metalen buizen tot de kookwekkers die als timer werden gebruikt.

Motief onduidelijk

Er zijn volgens de FBI nog veel vragen over de zaak. Zo is niet duidelijk wat het motief van Cole was en of er een verband was met de Trump-rally de volgende dag.

President Trump riep nadat hij de verkiezingen tegen Joe Biden verloren had aanhangers op er alles aan te doen om te voorkomen dat het Congres die uitslag bevestigde. Een menigte doorbrak daarom het politiecordon, drong met veel geweld het Capitool binnen en ontregelde de zitting waarin dat bekrachtigd zou worden.

Nadat Trump vorig jaar werd herkozen, verleende hij gratie aan alle personen die waren veroordeeld voor de bestorming en het geweld dat volgde.

Zes dagen lang hield de politie in Nieuw-Zeeland een man "nauwlettend in de gaten" die een dure Fabergé-ei-hanger had gestolen door hem in te slikken. Hun geduld is beloond: de hanger werd donderdagavond teruggevonden nadat deze "op natuurlijke wijze het maag-darmkanaal van de verdachte had verlaten", zonder medische tussenkomst, aldus de politie.

De man werd op 28 november bij een juwelier in Auckland gearresteerd. Sindsdien zat hij vast op het politiebureau en bleven agenten dag en nacht bij de man in de buurt om te wachten tot het bewijsmateriaal weer boven water zou komen.

Een politie-inspecteur vertelde aan een lokale omroep dat de man bij zijn arrestatie een medisch onderzoek had ondergaan en dat er een agent was aangesteld om hem voortdurend in de gaten te houden. "Wij hebben die plicht, gezien de omstandigheden waarin dit is gebeurd", zei hij.

Prijskaartje nog intact

De Fabergé-ei-hanger is geïnspireerd op de James Bond- film Octopussy uit 1983. Die film draait om een juwelensmokkeloperatie met een nep-Fabergé-ei.

Op een door de Nieuw-Zeelandse politie vrijgegeven foto is de hanger te zien nadat die weer terecht was. Op het nog intacte prijskaartje staat de waarde van het sieraad vermeld, 33.585 Nieuw-Zeelandse dollars (ongeveer 16.500 euro).

De naam van de 32-jarige dief is niet openbaar gemaakt. Hij moet maandag voor de rechtbank van Auckland verschijnen en blijft tot die tijd vastzitten.

Goedemorgen. Het is vandaag pakjesavond en vandaag doet de rechter uitspraak in de zaak over twee rivaliserende groepen jongeren in Purmerend.

Eerst het weer: in de ochtend komt in het zuidwesten mist voor. Verder is er veel bewolking. Het blijft wel droog. Er is weinig wind en het wordt 6 of 7 graden. Alleen aan de kust waait het iets harder.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Tweede Kamer lijkt in de kwestie-Nexperia meer begrip te hebben voor het optreden van demissionair minister Karremans van Economische Zaken. Het "verdiende de schoonheidsprijs niet" en had "misschien anders" gemoeten, maar het merendeel van de Kamer kan leven met zijn uitleg dat er zonder ingrijpen cruciale kennis dreigde weg te lekken en er een acute dreiging van leveringszekerheid was.

Karremans greep eind september in bij Nexperia, een chipbedrijf met het hoofdkantoor in Nijmegen, en de chipsfabrieken voor het grootste deel in China. Hij deed dat met een nooit eerder gebruikte wet uit 1952. Kort daarna zette een rechter de Chinese directeur van Nexperia uit zijn functie. China reageerde woedend en voerde een volledig exportverbod in voor Nexperia-chips uit China. Dat leidde tot paniek bij Europese bedrijven die afhankelijk zijn van de chips. Met name de auto-industrie werd geraakt.

Volgens Karremans kon het echt niet anders en waren de enige alternatieven staatsnoodrecht en nationalisatie. Hij zag "de krantenkoppen al voor zich" en koos daar niet voor.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog dit:

In Hilversum mogen raadsleden voortaan geen kroket meer eten tijdens de raadsvergadering. Het snackmoment zorgde voor te veel afleiding en eetgeluiden:

Fijne dag!

De kans is groot dat de tijgermug zich binnen twee tot vijf jaar blijvend vestigt in delen van Nederland. Het is dan niet meer mogelijk om de exoot volledig uit te roeien, waarschuwt demissionair minister van Volksgezondheid Jan Anthonie Bruijn in een brief aan de Tweede Kamer.

De tijgermug komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië en is via internationaal transport van bijvoorbeeld autobanden en Aziatische planten naar Europa gekomen. De afgelopen jaren komt de mug steeds vaker hier via auto's en vrachtauto's uit Europese landen met veel muggen zoals Italië, Spanje en Frankrijk.

De mug kan tropische infectieziekten zoals knokkelkoorts en chikungunya overbrengen. Permanente vestiging kan dus risico's opleveren voor de volksgezondheid, schrijft de minister. Hij verwacht dat het ministerie in de loop van volgend jaar met nieuwe maatregelen komt tegen de tijgermug.

De Aziatische tijgermug is kleiner dan een gewone mug en heeft een zwart lijfje met witte strepen op de rug en poten. Inmiddels heeft het beestje zich gevestigd aan de grens met Duitsland en België.

Op de vraag of we ons zorgen moeten maken antwoordt Arnold van Vliet, bioloog bij Wageningen Universiteit: "Ja, volmondig." Niet alleen vanwege de ziektes die de tijgermug kan verspreiden maar ook vanwege het verpesten van de "tuinbeleving."

Een tijgermug kan namelijk irritant zijn als je rustig in de tuin zit. Zo is het insect een irritante bijter. De tijgermug prikt in tegenstelling tot andere muggen ook overdag. Doodslaan laten ze zich ook niet.

"Dan word je continu gebeten door muggen. En dan zit je niet lekker op het terras. Dat is al met een paar muggen. Laat staan als er een hele populatie rondvliegt."

Niet meer houdbaar

Sinds 2005 is de tijgermug al in meer dan vijftig gemeenten gezien. De bioloog denkt dat dat er meer worden aangezien de mug zich moeilijk laat uitroeien. "Het is een van de meest invasieve exoten in de wereld. Hij is heel goed in staat om mensen te volgen."

Het vrouwtje legt haar eieren het liefst op beschutte plekken waar lange tijd regenwater blijft staan, zoals in emmers, bloempotten en regentonnen. En daar zijn er in Nederland genoeg van, zegt Van Vliet. "En daarmee heel moeilijk weg te krijgen."

Tot nu toe heeft de mug geen ziektes overgedragen op de mens. Dat komt vooral door het werk van voedsel- en Warenautoriteit NVWA, zegt de bioloog. "Die hebben de afgelopen jaren met man en macht geprobeerd de mug uit te roeien in al die gemeenten waar hij is aangetroffen. Maar nu komen ze op een punt dat het eigenlijk niet meer houdbaar is."

Muggen melden

Volgens Van Vliet is de brief die de demissionair minister naar de Kamer heeft gestuurd een wake-upcall. "Ook in Nederland zal de tijgermug zich formeel vestigen en dan zullen alle gemeenten op een gegeven moment aan de gang moeten."

Ook bewoners kunnen wat doen. "Dat betekent dat we de waterbroedplaatsen rondom ons huis regelmatig moeten legen zodat larven zich niet kunnen ontwikkelen. En mensen moeten aan muggenwering doen met horren en klamboes." De NVWA roept mensen op om naar deze site te gaan om aangetroffen tijgermuggen te melden.

Met de maatregelen dring je het aantal muggen terug, maar uitroeien is een utopie. Onder meer doordat we allerlei producten uit warme landen importeren en de opwarming van de aarde. "Maak je borst maar nat", sluit Van Vliet af.

Opnieuw heeft het Amerikaanse leger in internationale wateren een boot opgeblazen waar vermoedelijk drugs mee werden vervoerd. Op X zegt het leger dat de vier mannen aan boord zijn gedood bij de actie in de oostelijke Stille Oceaan.

Het bericht komt terwijl de kritiek op een eerdere aanval nog niet is verstomd. Gisteren kregen Congresleden de ongecensureerde beelden van een eerdere aanval te zien, waarbij het leger overlevenden doodde met een tweede salvo. Critici noemen dat een oorlogsmisdaad.

De regering van president Trump heeft de afgelopen maanden voor zover bekend 22 aanvallen uitgevoerd op boten waarvan gezegd wordt dat die drugs naar Amerika wilden brengen. In totaal zijn bij die aanvallen volgens het leger bijna negentig mensen gedood.

Het Amerikaanse leger deelt vaak beelden van het opblazen van de boten, ook nu weer:

Net als bij de andere aanvallen zegt het leger ook nu dat er leden van een "aangewezen terroristische organisatie" aan boord waren en dat de boot "een bekende drugshandelroute" volgde. De Amerikanen gebruiken deze en soortgelijke bewoordingen om het tot zinken brengen van de boten te rechtvaardigen, maar in eigen land en internationaal is er veel kritiek op de antidrugsmissie.

Trump heeft geprobeerd zijn aanpak juridisch dicht te timmeren door de grote drugskartels die achter de transporten zouden zitten te bestempelen als terroristische organisaties. Dat geeft hem ruimere bevoegdheden om aanvallen uit te voeren.

Tegenstanders van de aanvallen zeggen dat dit buitengerechtelijke executies zijn van mensen die eigenlijk voor de rechter zouden moeten komen. De allereerste aanval in september wordt door sommigen zelfs een oorlogsmisdaad genoemd, omdat het Pentagon na de eerste aanval nogmaals het vuur opende op overlevenden. Volgens de eigen richtlijnen van het Pentagon moeten tegenstanders die gewond zijn of schipbreuk hebben geleden worden gespaard.

Doodsnood

De admiraal die deze aanval leidde kwam gisteren bij het Congres langs om uitleg te geven over de aanval. Hij verduidelijkte dat het niet minister Hegseth was die na de eerste aanval opdracht gaf de overlevenden uit te schakelen, zoals The Washington Post aanvankelijk meldde. De admiraal nam zelf het initiatief om het oorspronkelijke bevel na te komen iedereen uit te schakelen.

Democratische Congresleden waren geschokt door de beelden van de aanval die ze te zien kregen. Daarop was te zien hoe twee overlevenden in doodsnood een uur lang probeerden hun gekapseisde boot weer recht te krijgen. "Dit was het meest verontrustende dat ik ooit gezien heb", reageerde het Democratische Congreslid Himes. "Twee personen die overduidelijk in nood zijn bij een verwoest schip werden gedood door de VS."

Een Republikeinse Senator blijft echter overtuigd van de noodzaak van de tweede aanval en ondersteunt de lezing van het Witte Huis dat de aanval nog altijd onder zelfverdediging viel. "Ik zag hoe de overlevenden bleven proberen hun boot vol drugs voor de VS te rechten, zodat ze konden blijven doorvechten", meende Tom Cotton.

Een inzamelingsactie voor een 88-jarige Amerikaanse supermarktmedewerker heeft in korte tijd ruim 1,5 miljoen dollar opgeleverd. De crowdfundingsactie was opgezet door een Australische influencer die geraakt was door het verhaal van Ed Bambas, die ondanks zijn hoge leeftijd nog vijf dagen per week werkt in een winkel in de buurt van Detroit.

Bambas zat halverwege de jaren 60 in het Amerikaanse leger en ging daarna aan de slag bij General Motors, waar hij in 1999 met pensioen ging. In 2012 werd het onderdeel van de autofabrikant waar hij werkte failliet verklaard en verdween ook ineens het pensioen dat hij daar had opgebouwd. Ook raakte Bambas zijn zorgverzekering kwijt na het faillissement van zijn oud-werkgever.

Vrouw overleden

Toen zijn vrouw na een ziekbed overleed en Bambas achterbleef met hoge medische rekeningen, zag hij zich gedwongen om zijn huis te verkopen en weer een baan te zoeken om rond te komen. Vijf jaar geleden ging hij aan de slag in een supermarkt in de plaats Brighton, waar hij voornamelijk achter de kassa staat.

Daar werd hij onlangs opgezocht door influencer Samuel Weidenhofer, die filmpjes op sociale media zet waarin hij gewone mensen verrast met geld of een korte ontmoeting met een beroemdheid. Na een tip zocht Weidenhofer de hoogbejaarde Bambas op in de supermarkt. Hij maakte een praatje, filmde dat en gaf Bambas 400 dollar. Ook vroeg hij zijn toestemming om een online inzameling te starten.

Bambas reageert ontroerd op de massale steun. Hij had er geen idee van dat de video over hem op TikTok al vier miljoen keer is bekeken, want hij heeft geen mobiele telefoon. De supermarktmedewerker krijgt dit weekend de beschikking over de bankrekening waarop het ingezamelde geld staat en zal dan hoogstwaarschijnlijk stoppen met werken. "Ik wil graag meer tijd met mijn familie doorbrengen", aldus Bambas.

De Tweede Kamer lijkt in de kwestie-Nexperia meer begrip te hebben voor het optreden van demissionair minister Karremans van Economische Zaken. Het "verdiende de schoonheidsprijs niet" en had "misschien anders" gemoeten, maar het merendeel van de Kamer kan leven met zijn uitleg dat er zonder ingrijpen cruciale kennis dreigde weg te lekken en er een acute dreiging van leveringszekerheid was.

Karremans greep eind september in bij Nexperia, een chipbedrijf met het hoofdkantoor in Nijmegen, en de chipsfabrieken voor het grootste deel in China. Hij deed dat met een nooit eerder gebruikte wet uit 1952.

Kort daarna zette een rechter de Chinese directeur van Nexperia uit zijn functie. China reageerde woedend en voerde een volledig exportverbod in voor Nexperia-chips uit China. Dat leidde tot paniek bij Europese bedrijven die afhankelijk zijn van de chips. Met name de auto-industrie werd geraakt.

Volgens Karremans kon het echt niet anders en waren de enige alternatieven staatsnoodrecht en nationalisatie. Hij zag "de krantenkoppen al voor zich" en koos daar niet voor.

Vóór het debat werden Kamerleden bijgepraat in een vertrouwelijke briefing. Volt-leider Dassen en GroenLinks-PvdA-Kamerlid Van der Lee gingen daar niet heen. Omdat vertrouwelijke informatie die daar gedeeld werd vertrouwelijk moest blijven, zou dat in hun ogen ten koste gaan van de controlerende taak van de Kamer.

'Voldongen feit'

Van der Lee verweet andere Kamerleden in het debat dan ook met meel in de mond te spreken. VVD-Kamerlid Martens-Amerika, die de briefing wel bijwoonde, deelde geen details maar wel een conclusie. "We zijn in vertrouwen bijgesproken en het ziet ernaar uit dat we bijna voor een voldongen feit zijn geplaatst." CU-Kamerlid Grinwis zei te denken dat Karremans "gerechtvaardigd aan de noodrem" heeft getrokken.

Over de manier waarop het ging, kreeg Karremans nog veel kritische vragen. Zo wilde Dassen weten waarom het ingrijpen zonder medeweten van Europese partners was gebeurd. Karremans zei de vraag te begrijpen, maar benadrukte dat snel handelen noodzakelijk was. Ook moest "de kring zo klein mogelijk blijven". "Naarmate je meer mensen betrekt neemt het risico toe dat informatie bij de verkeerde partijen komt".

Op vragen wat hij van de rechtsgang wist en of hij daar niet op had moeten wachten, zei Karremans dat hij daar geen bemoeienis mee had. Ook was er volgens hem "absoluut geen druk van de Amerikanen".

Brede zorgen over toekomst

In de Kamer is een breed gedeeld gevoel van bezorgdheid over de toekomst van Nexperia en de Europese afhankelijkheid van China. Volgens Dassen laat de gang van zaken rond Nexperia zien hoe "afhankelijk we zijn geworden van China".

Een aantal partijen diende voorstellen in die het kabinet oproepen te onderzoeken wat er in Europees verband kan worden gedaan. De zorgen leven in andere Europese landen ook en het is een wens van de EU om zelf chips te maken om minder afhankelijk te worden van landen als China .

Half november schortte Karremans de ingreep bij Nexperia op om de relatie met China te verbeteren. Kamerleden waren er niet over te spreken dat hij kort daarvoor in een Britse krant nog had gezegd: "I would do it all again". Karremans erkende dat hij "zeker dingen anders had kunnen aanpakken" en dat het interview "ongelukkig heeft uitgepakt".

Geen wapperende rood-wit-blauwe vlaggetjes, geen Douze Points vanuit Hilversum en vooral geen herhaling van de spectaculaire overwinning van Duncan Laurence in 2019. Het terugtrekken van AVROTROS uit het Eurovisie Songfestival vanwege de situatie in Gaza leidt tot teleurgestelde én tevreden reacties.

Commentator Cornald Maas schrijft op Instagram dat hij het "nogal jammer" vindt dat Nederland er volgend jaar niet bij is, zeker omdat het evenement de afgelopen jaren veel jonge kijkers trok. Hij zegt het besluit van AVROTROS te respecteren en hoopt dat Nederland in 2027 terugkeert. "Ik weet dat de afwegingen zorgvuldig zijn gemaakt", aldus Maas.

Gaza

AVROTROS besloot om zich samen met de publieke omroepen van Spanje, Ierland en Slovenië terug te trekken uit het Songfestival van 2026. Volgens de omroep zijn "het ernstige humanitaire leed in Gaza, de onderdrukking van de persvrijheid en de politieke inmenging tijdens de laatste editie van het Songfestival, niet verenigbaar met waarden die voor ons fundamenteel zijn".

AVROTROS-directeur Taco Zimmerman zegt dat zijn omroep niet anders kon:

Eerder op de dag probeerden AVROTROS met de andere drie omroepen Israël uit te sluiten van deelname. Tijdens een vergadering van publieke omroepen bij omroeporganisatie EBU, die het Songfestival organiseert, kwam het echter niet tot een stemming daarover. Hierna besloot AVROTROS zich terug te trekken.

'Juiste belissing'

Op de sociale media van AVROTROS laten voor- en tegenstanders van het besluit van zich horen. Op Instagram spreekt iemand van een "pijnlijke, maar juiste beslissing op dit moment." Iemand anders zegt: "Het maakt me trots dat er toch nog érgens een ruggengraat te vinden is in Nederland. Weloverwogen besluit, ethische afweging, douze points."

Onder dezelfde post op Instagram laten ook de tegenstanders van zich horen. Zo noemt iemand het "mega triest" dat "een event dat staat voor verbinding nu een geopolitiek verhaal wordt." En een ander spreekt van "een schande voor Nederland."

'Nederland raakt geïsoleerd'

De Israëlische ambassade in Den Haag zegt het besluit van AVROTROS te betreuren. Volgens Israël gaat het besluit in tegen de "waarden waar het evenement voor staat" en zorgt het ervoor dat het "Nederland is dat geïsoleerd raakt, niet Israël".

De Israëlische president Herzog zegt "verheugd" te zijn dat Israël mee kan doen. Hij zegt te hopen dat "de competitie een evenement blijft dat cultuur, muziek, vriendschap tussen naties en grensoverschrijdend cultureel begrip viert".

Lenny Kuhr, die het Songfestival in 1969 namens Nederland won, noemt het tegenover persbureau ANP een "gemiste kans" dat Nederland niet meedoet. "Tijdens een optreden, ook tijdens het Eurovisie Songfestival, moet geen politiek worden bedreven."

Songfestivalpodcastmaker GJ Kooijman is het daar niet mee eens. Hij zegt juist trots te zijn "dat de AVROTROS zijn rug recht houdt" en spreekt van een "moedige beslissing".

Kooijman maakt de podcast Ding-a-Dong, en volgt de aanloop naar het Songfestival op de voet. "De politiek speelt altijd een rol bij het songfestival, meestal op de achtergrond, maar nu staat het heel erg op de voorgrond", zegt hij.

Nederland op het Songfestival

Nederland is een vertrouwd gezicht op het Songfestival. Ons land doet al vanaf het begin in 1956 mee en won de liedjeswedstrijd vijf keer: in 1957, 1959, 1969, 1975 en 2019. Daarmee staat Nederland op een gedeelde derde plaats. Alleen Ierland en Zweden wonnen het Songfestival vaker.

Slechts vier keer eerder deed Nederland niet mee. In 1985 en 1991 trok Nederland zich terug, omdat het evenement samenviel met de Dodenherdenking, en in 1995 en 2002 mocht Nederland niet meedoen vanwege aanhoudende slechte resultaten.

Het Songfestival wordt volgend jaar mei gehouden in Wenen. Het is nog onbekend hoeveel landen precies zullen deelnemen aan de 70ste editie. Nederland, Spanje, Slovenië en Ierland trekken zich terug, maar Bulgarije, Moldavië en Roemenië keren juist na een periode van afwezigheid terug.

Volgens Kooijman belooft het hoe dan ook een gekke editie te worden. "Deze beslissing blijft nog lang na deze stemming hangen. Niet alleen boven de organisatie en gaststad Wenen, maar ook boven alle artiesten die deelnemen. Net als in de afgelopen twee jaar zullen zij, ondanks dat er veel verbeterd is, toch opnieuw vragen krijgen over de deelname van Israël en over hun eigen politieke standpunten."

Welke omroep het Eurovisie Songfestival gaat uitzenden, wordt naar verwachting morgen bekendgemaakt. Ondanks dat het songfestival gewoon in Nederland te zien is, zullen volgens Kooijman ook Nederlandse fans afreizen naar Wenen. "En wij zullen zelf ook gaan, om in elk geval te verslaan wat het Songfestival komend jaar doet om het duistere wolkje boven het evenement weg te poetsen."

President Paul Kagame van Rwanda en de Congolese president Felix Tshisekedi hebben in de VS een vredesakkoord ondertekend. Bemiddelaar Trump stelt dat hiermee een einde komt aan een decennialang conflict. Maar op de dag van de ondertekening werd er nog steeds gevochten in het grensgebied tussen de twee Afrikaanse landen.

Met het persmoment in Washington is het eerder dit jaar gesloten akkoord tussen Rwanda en de Democratische Republiek Congo (DRC) bekrachtigd. Naast de VS hebben ook de Afrikaanse Unie en Qatar maandenlang bemiddeld tussen de twee vijanden. In het Donald J. Trump Institute of Peace, voorheen het United States Institute of Peace, zetten de Amerikaanse, Rwandese en Congolese president hun handtekening.

'Knuffelen'

Na een lange periode van "elkaar doden gaan ze elkaar nu veel knuffelen", zei de Amerikaanse president op z'n Trumpiaans. "Ze gaan elkaars handen vasthouden en economisch profiteren van de VS, zoals elk ander land doet."

Er werden ook akkoorden gesloten tussen de VS en de twee landen over de exploitatie van zeldzame grondstoffen. Amerikaanse bedrijven gaan naar Rwanda en Congo om deze grondstoffen te delven. Er is een geopolitieke strijd gaande over deze mineralen en daarin loopt de VS achter op rivaal China.

Intussen werden in de Congolese provincie Zuid-Kivu beschietingen en bombardementen gemeld. Officieel geldt er sinds juni een wapenstilstand tussen de door Rwanda gesteunde rebellengroep M23 en het Congolese leger. De oorlog woedt sindsdien niet meer zo hevig als eerder dit jaar, maar het conflict lijkt verre van voorbij.

Afrika-correspondent Elles van Gelder:

"Er zijn nu afspraken gemaakt over het staken van de gevechten, ontwapening en terugtrekking van troepen, en daarnaast ook over economische ontwikkeling. Maar zoals een woordvoerder van de Rwandese regering al zegt: "We hebben geen toverstaf, dus het zal een proces worden." Er wordt namelijk nog steeds gevochten.

Trump presenteert het akkoord als het definitieve eind aan het bloedvergieten, maar of het dat inderdaad is, is nog maar zeer de vraag. M23 was niet aanwezig aan de onderhandelingstafel, noch in het Witte Huis bij de ondertekening. De vraag is nu in hoeverre Rwanda echt controle heeft over de rebellengroep en of die zich zal terugtrekken. Daar zijn nog aparte gesprekken over in Qatar tussen M23 en de Democratische Republiek Congo.

Burgers in het oorlogsgebied hebben geen enkel vertrouwen in de internationale gemeenschap en hun nationale regering. Dat komt doordat ze al decennia te maken hebben met gevechten. In het akkoord wordt ook niet gesproken over het geweld tegen burgers of de berechting van de daders. Daarom is er denk ik niet veel hoop dat er echt verandering komt."

Honderden fans van voetbalclub De Graafschap zijn vlak voor de aftrap van de derby tegen Vitesse in Arnhem teruggestuurd omdat ze weigerden om zich te laten fouilleren. De supporters keerden zich vervolgens tegen de politie en gooiden met vuurwerk naar de ME, meldt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch.

Volgens een woordvoerder van de politie waren de fans met bussen vanuit Doetinchem naar Arnhem gekomen. Daar weigerden ze mee te werken aan het fouilleren door stewards van de thuisclub.

Ze besloten terug te keren naar de bussen, maar daar werd de sfeer volgens de politiewoordvoerder grimmig. De politie, waaronder de ME, greep na goedkeuring van de burgemeester kortstondig in om de supporters de bussen in te krijgen. Voor zover bekend zijn er geen aanhoudingen verricht, schrijft Omroep Gelderland.

De achthonderd fans van De Graafschap waren alleen welkom in de GelreDome als ze allemaal zouden worden gefouilleerd door mensen van Vitesse. Daartoe was besloten om zwaar vuurwerk buiten het stadion te houden.

Volgens Marcouch ligt de verantwoordelijkheid duidelijk bij de supporters die regels negeren en bewust risico's en onveiligheid creëren. "Als supporters niet open zijn over wat zij meenemen, kunnen wij hun geen gastvrij ontvangst bieden", zegt Marcouch.

Vanwege de supportersproblemen begon de wedstrijd een klein half uur later. De Graafschap won zonder zijn harde kern met 2-1.

Niels van der Laan, hoofdpiet in Het Sinterklaasjournaal, heeft afgelopen dagen meerdere doodsbedreigingen gehad. Dat meldt presentatrice Merel Westrik bij talkshow Eva. De NTR bevestigt het nieuws.

Westrik zei dat de bedreigingen "op agressieve manier zijn geuit". Volgens haar moest de politie eraan te pas komen. Een woordvoerder van de NTR laat weten dat de bedreigingen deze week zijn geuit.

In het programma suggereerde de hoofdpiet dat ouders desnoods zelf stiekem cadeautjes kunnen kopen voor Pakjesavond, als het Sinterklaas en de pieten niet lukt. Sommige mensen zijn boos omdat hij volgens hen 'het geheim' rond het Sinterklaasfeest heeft verklapt. Ze uiten hun woede bijvoorbeeld op sociale media.

De NTR wil niet zeggen of er aangifte is gedaan. Ook kunnen zij zich niet uitlaten over eventuele bedreigingen tegen andere acteurs.

Niels van der Laan vertolkt al jaren de rol van hoofdpiet.

Rusland heeft de toegang geblokkeerd tot socialemedia-app Snapchat en FaceTime, een videobeldienst van Apple. Dat meldt de Russische communicatietoezichthouder Roskomnadzor via het staatspersbureau RIA.

Volgens Roskomnadzor wordt Snapchat gebruikt "om terroristische daden in het land te organiseren en uit te voeren, en om daders te rekruteren". De toezichthouder geeft voor die beschuldigingen geen bewijs.

De videobel-app FaceTime van Apple wordt volgens het Kremlin ook gebruikt voor criminele activiteiten.

De Russische staat treedt steeds harder op tegen buitenlandse techplatforms. Zo werden YouTube, WhatsApp, de berichtendienst Telegram, LinkedIn en spelletjesplatform Roblox al eerder (deels) geblokkeerd.

Op dat laatste platform, dat zeer populair is onder kinderen, zou volgens Rusland extremistisch materiaal en "LHBT-propaganda" te zien zijn. Roblox gaf aan de wetten van de landen waar het actief is te respecteren en zich sterk te maken voor de veiligheid van gebruikers.

Mogelijk staatscensuur

Experts hebben kritiek op de blokkades. Zij zeggen dat Rusland privécommunicatie steeds verder censureert en dat de staat de bevolking steeds rigoureuzer controleert.

De Russische autoriteiten hebben dit jaar de app Max gelanceerd, waarmee gebruikers kunnen chatten. Critici beweren dat de app gebruikt kan worden om gebruikers te bespieden. De app wordt door de Russische overheid actief opgedrongen aan de bevolking.

Rusland beweert dat de beschuldigingen onjuist zijn. Het censureren van de socialemediakanalen is volgens Rusland legitiem en 'volgens de wet'.

Rusland begon in augustus met gedeeltelijke blokkades op WhatsApp en Telegram. Het Kremlin beschuldigde deze platformen van het weigeren informatie te delen met de politie in fraude- en terrorismezaken. Roskomnadzor dreigde vorige week WhatsApp volledig te blokkeren.

Vanavond trekt een zwakke storing over Nederland. Morgen blijft het overwegend droog: ideaal voor Sinterklaas. In het weekend neemt de wind toe en wordt het een stuk zachter.

Vanuit het zuidwesten raakt het vanavond verder bewolkt en gaat het ook wat regenen. In de nacht koelt het met name in het noordoosten flink af, in opklaringen tot rond het vriespunt. In het zuidwesten blijft het met 6 graden een stuk zachter. Lokaal wordt het ook wat nevelig.

Vrijdag: bewolkt maar droog

Goed nieuws voor Sint en zijn pieten: het blijft overal droog, tot laat in de avond. In de ochtend hangt er vooral in het zuiden en westen nevel of laaghangende bewolking en de zon komt maar mondjesmaat tevoorschijn. Maar er is weinig wind en het wordt 6 tot 7 graden.

Pas in de avonduren gaat het weer regenen.

Weekend: dubbele cijfers en kans op regen

In de nacht naar zaterdag trekt een regengebied over het land. Aan de kust gaat het dan met vlagen stevig doorwaaien.

Zaterdag overdag trekt de regen naar het noordoosten weg, maar echt opklaren doet het niet. Later op de dag valt er opnieuw regen, vooral in de westelijke helft. Met 9 tot 10 graden is het beduidend zachter dan de dagen ervoor.

Zondag zet het wisselvallige weer door. De temperatuur loopt verder op en aan de kust staat geregeld een stevige wind.

Volgende week: erg zacht, maar ook veel wind

Na het weekend wordt het nog zachter. Actieve depressies boven de Atlantische Oceaan sturen zeer zachte lucht onze kant op. De temperaturen lopen op tot boven de 10 graden, en dinsdag is zelfs 14 of 15 graden mogelijk. Dat is vrij uitzonderlijk voor begin december.

Ook in de nachten is de vorst even ver te zoeken. Lenteachtig zal het overigens niet aanvoelen: de wind kan een heuse spelbreker zijn. Daarbij is er elke dag nog steeds veel bewolking aanwezig.

De komst van een erotisch centrum in Amsterdam-Zuid is financieel en ruimtelijk haalbaar, zij het onder voorwaarden. Dat schrijft burgemeester Halsema in een brief aan de raad. Naar verschillende zaken moet extra onderzoek worden gedaan.

Het plan krijgt pas na de gemeenteraadsverkiezingen in maart een vervolg. Het nieuwe college en de gemeenteraad moeten dan beslissen over de volgende fase van het plan, de investeringsnota.

Het huidige college stelt het besluit uit na uiteenlopende reacties op het project en vanwege het verzet van het bestuur van stadsdeel Zuid. De stadsdeelcommissie sprak zich eerder uit tegen de komst van het centrum, waar onder meer sekswerkers een plek krijgen.

"Op deze manier krijgt het nieuwe bestuur de ruimte om richting te geven aan de verdere besluitvorming", schrijft Halsema.

De burgemeester pleit al sinds 2019 voor de komst van het erotisch centrum, dat op de Europaboulevard in Zuid zou moeten komen. Aanvankelijk werden er nog twee mogelijke locaties genoemd. Het plan is onderdeel van Aanpak Binnenstad, om de druk op het centrum te verlagen, schrijft NH.

Veel kritiek

Sinds het begin is er veel verzet van inwoners, ondernemers en sekswerkers zelf. In oktober 2023 liepen meer dan honderd demonstranten in een protestmars naar het stadhuis. Ook kreeg de gemeente ongeveer achthonderd reacties van bewoners, bedrijven, sekswerkers en maatschappelijke organisaties.

Een ruime meerderheid stelde vragen of uitte zorgen over de komst van het centrum. De reacties hebben geleid tot verschillende wijzigingen en aanvullingen, stelt het college.

Complex plan

Onlangs maakte coalitiepartij D66 bekend de komst van het centrum uit het verkiezingsprogramma te schrappen. Toch is er ook nog steun, zo staat GroenLinks nog steeds achter de komst van het erotisch centrum.

Halsema erkent de complexiteit van het project: "Het gaat om het zorgvuldig afwegen van de positie van sekswerkers, de leefbaarheid van de buurt en de veiligheid van bezoekers en werknemers."

De leider van een door Israël gesteunde strijdgroep in Gaza is omgebracht. De dood van Yasser Abu Shabab is inmiddels bevestigd door zijn strijdgroep Popular Forces. Eerder op de dag werd het nieuws al gemeld door Israëlische media op basis van anonieme bronnen.

De gewapende bende vecht in Gaza tegen Hamas. Door wie Abu Shabab is gedood is nog onduidelijk. Zijn militie stelt in een verklaring dat hij is omgebracht bij een ruzie met "een andere familie".

Israëlische veiligheidsbronnen beweerden dat de bendeleider was gedood in een vuurgevecht met een andere militie. Hij zou later zijn doodverklaard in een ziekenhuis in het zuiden van Israël. Het Soroka Medisch Centrum weerspreekt echter dat de man daar is behandeld.

'Collaborateur'

Het Palestijnse Quds News Network schrijft dat de dood van Abu Shabab in Khan Younis wordt gevierd door burgers. Hamas had de militieleider bestempeld tot verrader van het Palestijnse volk.

Een speciale eenheid van Hamas die achter veronderstelde collaborateurs aangaat, heeft vandaag een foto van Abu Shabab geplaatst met daarbij de tekst: "We zeiden het, Israël zal je niet beschermen."

300 gewapende mannen

Abu Shabab was afkomstig uit een bedoeïenenstam en stuurde zo'n 300 gewapende mannen aan.

Zijn bende is gevestigd in het deel van Zuid-Gaza dat is bezet door het Israëlische leger, schrijven de kranten Times of Israel en Haaretz. De militie heeft geld en wapens gekregen van Israël. De Popular Forces is één van de gewapende groepen die Israël heeft gesteund in Gaza om Hamas te verzwakken.

In en rond Rafah, waar de militie actief is, zijn de afgelopen dagen zware gevechten geweest. Het Israëlische leger zegt dat er veertig Hamas-militanten zijn gedood. Gisteren meldde het leger dat er vier Israëlische militairen gewond zijn geraakt. Het staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël wordt in de praktijk volop geschonden.

Beschuldigd van stelen humanitaire hulp

Volgens Haaretz zijn Abu Shabab en een deel van zijn manschappen gelinkt aan terreurbeweging Islamitische Staat. De Popular Forces worden beschuldigd van het stelen van noodhulp die bedoeld is voor burgers in Zuid-Gaza.

De militiebaas heeft dat niet volledig ontkend. Hij beweerde dat zijn strijders geen voedsel of tenten hebben meegenomen die voor kinderen bestemd waren. Abu Shabab wierp zich op als beschermheer van de inwoners van Gaza en stelde dat hij ze juist extra humanitaire hulp heeft geleverd.

De kabinetsformatie is voorlopig vastgelopen. Er is in de Tweede Kamer geen combinatie te vinden van partijen die met elkaar een meerderheidscoalitie willen vormen. Een minderheidskabinet gaat nu ook niet lukken, ook daarvoor is te weinig steun.

Buma wil morgen met vijf partijen - D66, CDA, VVD, GroenLinks-PvdA en JA21 in een gezamenlijk gesprek kijken hoe het verder moet. Hij zegt dit te doen om een "impasse" te voorkomen.

De informateur heeft de afgelopen twee dagen gesproken over het 'tussenstuk' dat D66 en het CDA onder zijn leiding hebben geschreven. Dit stuk was bedoeld als "uitgestoken hand" om vervolgens te kijken welke partijen bereid zijn om aan te haken en in nieuwe onderhandelingen vervolgens een regeerakkoord te schrijven.

Wel aanknopingspunten

Partijen die genoemd zijn als mogelijke coalitiepartners, zoals VVD en GroenLinks-PvdA, zeiden dinsdag na de presentatie wel aanknopingspunten te zien. En Buma merkte in zijn nieuwe gesprekken ook steun voor voorstellen van D66 en CDA.

Maar toen het gesprek ging over mogelijke steun aan een meerderheids- of minderheidscoalitie bleek Buma niet verder te komen. Want een meerderheidskabinet van D66, CDA, GroenLinks-PvdA en VVD blijft onmogelijk, omdat de VVD niet met de partij van Klaver samen wil.

De verwachting was ook niet dat de VVD van mening zou veranderen, en er werd de laatste dagen steeds vaker gesproken over een minderheidskabinet. In de Tweede Kamer zouden GroenLinks-PvdA, JA21, of andere partijen dan de plannen van een kabinet van D66, CDA en VVD aan een meerderheid kunnen helpen.

Werkkamer van Buma

Maar in de werkkamer van Buma is ook door deze route een streep gezet, zo maakte de informateur vanmiddag duidelijk. Er zijn geen partijen bereid om "structurele steun" te geven. En zulke gedoogsteun is echt nodig om een nieuw kabinet te laten functioneren.

Een "centrumrechts kabinet" van D66, VVD, CDA en JA21 - de voorkeur van VVD en JA21- zien ook onvoldoende partijen zitten, omdat D66 grote moeite heeft met JA21.

Buma wil morgen met vijf partijen tegelijk om tafel om "neer te leggen" hoe het verder moet. "Alle posities zijn nu nog hetzelfde als het begin", constateert hij. "Bij hen ligt er ook een verantwoordelijkheid om een stap verder te gaan."

Tot nu toe is het in deze kabinetsformatie nog niet gebeurd dat er vijf partijen bij een informateur zitten, omdat de kans dan groter is dat ze ruzie krijgen en er te grote stellingen worden ingenomen.

Geen PVV

Buma is zich van dit risico bewust, maar wil dit toch zo aanpakken. De PVV is niet uitgenodigd voor het gesprek, omdat geen van de grote partijen met PVV-leider Wilders wil regeren.

Dinsdag waren D66-leider Jetten en CDA-leider Bontenbal nog enthousiast over hun aanpak en klonk de hoop door dat dit inhoudelijke document een goede basis zou zijn om toch voortvarend een kabinet te vormen. Maar vanmiddag waren de twee partijleiders na hun gesprek met Buma somberder. "De formatie is heel erg ingewikkeld geworden", constateerde Jetten.

Arrogantie

Hij had ook de uitspraken van GroenLinks-PvdA-leider Klaver gehoord die de keuze voor een minderheidskabinet "een cruciale fout" noemde. Volgens hem zou je met deze minderheidsvariant de blokkade van de VVD belonen. "De arrogantie van de macht", aldus Klaver vanmiddag.

JA21 heeft ook gezegd dat ze weinig zien in een minderheidskabinet.

Politiek verslaggever Marleen de Rooy:

"Je kunt wel zeggen dat de formatie op dit moment in een impasse zit. En dan gaat het niet zozeer over de inhoud, maar vooral over de vraag welke partijen met elkaar willen regeren.

Morgen gaat de informateur met de vijf grote fracties om tafel in de hoop dat de partijen eens met elkaar praten in plaats van over elkaar. Hij hoopt dat er dingen gaan schuiven. Buma wil ze aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor het landsbestuur en daarom zet hij ze bij elkaar."