NOS Nieuws - Algemeen

De twee leden van de Nationale Garde die gisteravond in Washington werden neergeschoten liggen nog steeds in kritieke toestand in het ziekenhuis. Dat heeft de openbaar aanklager Jeanine Pirro bekendgemaakt op een persconferentie over de schietpartij.

"Ze zijn geopereerd en we bidden voor ze", aldus Pirro. Ook werd duidelijk dat de twee slachtoffers de 20-jarige Sarah Beckstrom en 24-jarige Andrew Wolfe zijn. Ze waren allebei nog geen 24 uur in dienst van de Nationale Garde toen ze werden neergeschoten.

De verdachte is de 29-jarige Rahmanullah Lakanwal uit Afghanistan. Hij wordt vervolgd voor drie keer poging tot moord en voor het bezit van vuurwapens. Op die feiten staat een celstraf van vijftien jaar, als wordt vastgesteld dat hij met voorbedachten rade handelde. Mocht de toestand van de slachtoffers veranderen, dan kan ook de strafeis worden aangepast.

"Je hebt het verkeerde doelwit, de verkeerde stad en het verkeerde land gekozen en je zal spijt krijgen van het geweld en het kwaad dat je in de hoofdstad van ons land hebt aangericht", zei Pirro op de persconferentie.

Bestempeld als terroristisch misdrijf

De Amerikaanse minister van Justitie Bondi zei dat ze vindt dat de verdachte de doodstraf moet krijgen. "We zullen alles doen wat in onze macht ligt om de doodstraf te vragen voor het monster dat nooit in ons land had mogen zijn", zei Bondi tegen tv-zender Fox News.

De zaak werd door de minister bestempeld als terroristisch misdrijf. President Trump noemde de schietpartij "een terreurdaad" en greep de aanslag aan om te pleiten voor een verder aangescherpt immigratiebeleid.

Eerder werd bekend dat de VS per direct stopt met het verwerken van alle asielverzoeken van Afghanen.

Verdachte wachtte het duo op

Het motief van de verdachte is nog onduidelijk. Wel is inmiddels bekend dat de verdachte het hele land heeft doorgereisd voor de aanslag: hij vertrok met de auto vanaf de staat Washington aan de westkust en reed helemaal naar Washington DC aan de oostkust.

Hij zou het tweetal van de Nationale Garde hebben opgewacht voordat hij ze beschoot. "Een soort hinderlaag. We weten niet waarom", zei de openbaar aanklager.

De twee slachtoffers behoren eigenlijk tot de National Garde van West Virginia en waren op bevel van Trump in Washington ingezet, als onderdeel van zijn plan om de veiligheid in de hoofdstad te verbeteren.

De verdachte ligt zelf ook nog in het ziekenhuis in Washington. Bij zijn arrestatie werd hij beschoten door een bewaker.

Werkgevers mogen op termijn geen loon meer inhouden van arbeidsmigranten in ruil voor huisvesting. Dat vindt een meerderheid in de Tweede Kamer, zo bleek in een debat. Maar wanneer het plan, dat arbeidsmigranten beter moet beschermen, moet ingaan is onduidelijk. Daarover verschillen de meningen.

Tweede Kamer en kabinet staan voor een dilemma, terwijl het doel voor iedereen hetzelfde is: goede en betrouwbare huisvesting voor arbeidsmigranten die belangrijk zijn voor de economie. De keuze gaat tussen loon inhouden en werkgevers verantwoordelijk houden voor goede huisvesting, zoals nu gebeurt, of geen loon meer inhouden zodat de arbeidsmigrant zelf een woning kan kiezen. Dat is op de krappe woningmarkt ook heel lastig.

Eigenlijk was er al lang een meerderheid en zou het nieuwe beleid per 1 januari ingaan om arbeidsmigranten meer invloed geven op waar zij willen wonen. Maar demissionair minister Paul schrapte, één dag na de verkiezingen, het plan daarvoor van haar voorganger NSC-minister Van Hijum.

Nadat Paul de afgelopen weken al veel kritiek van vakbonden en belangenorganisaties had gekregen, lag ze in het Kamerdebat opnieuw onder vuur. Onder andere GroenLinks-PvdA en JA21 dienden een motie in om het ingetrokken plan alsnog in werking te stellen, maar D66, CDA en VVD gunnen de minister meer tijd.

Begin dit jaar kwam Van Hijum met plannen, nadat een commissie onder leiding van oud-SP-politicus Emile Roemer al eerder had voorgesteld arbeidsmigranten minder afhankelijk te maken van werkgevers. Nu mogen werkgevers tot maximaal 25 procent van het minimumloon inhouden in ruil voor huisvesting. Van Hijum wilde deze regeling vanaf begin 2026 afbouwen, in de Kamer was daar brede steun voor. Ook van de VVD, de partij van de huidige minister Paul.

Slechte omstandigheden

Het aantal mensen dat onder slechte omstandigheden en vaak zonder vergunning in ons land komt werken neemt nog altijd toe. Niet alleen uit Polen, Roemenië of Hongarije, maar steeds vaker ook uit Oekraïne of bijvoorbeeld Georgië. Naar schatting zijn er nu tussen de 600.000 en 800.000 arbeidsmigranten hier. Jaarlijks komen er zo'n 40.000 tot 50.000 bij.

Ze werken bijvoorbeeld in de vleesindustrie, in distributiecentra of in de glastuinbouw, vaak tegen lage lonen. Politieke partijen noemen de slechte woon- en arbeidsomstandigheden al langer verschrikkelijk. Een deel van de Kamer had dan ook weinig begrip voor het plotselinge besluit van Paul, ook al omdat ze het plan in demissionaire staat zonder enig overleg met de Kamer had teruggedraaid.

Felle kritiek

Zo wilden Kamerleden van linkse partijen van Paul weten waarom ze na haar besluit nog vijf weken wachtte het te communiceren. Had dat met de verkiezingen te maken? En liet Paul zich voor het karretje spannen van uitzendbureaus of zich door het bedrijfsleven beïnvloeden om de regeling in stand te houden? Paul ontkende dat, opnieuw, met klem.

SP-leider Dijk noemde het onbegrijpelijk dat Paul haar besluit had genomen zonder "ook maar één arbeidsmigrant" geraadpleegd te hebben. Paul zei dat haar ambtenaren wel met arbeidsmigranten spraken en dat ze haar besluit had genomen na "breed overleg".

Paul zei verder dat ze het voorstel had ingetrokken omdat ze twijfelde of het arbeidsmigranten wel echt helpt. Ze wil onder meer wachten tot de wet die de huurbescherming van arbeidsmigranten beter regelt van kracht is. Ze denkt dat het anders juist averechts kan werken voor arbeidsmigranten als ze zelf op zoek moeten naar huisvesting, terwijl de huurbescherming niet beter geregeld is.

Ook benadrukte ze dat het kabinet ondertussen doorwerkt aan plannen om de omstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren, zoals een wet om malafide uitzendbureaus aan te pakken.

Het Openbaar Ministerie gaat in beroep in de zaak tegen de pleegouders van het Vlaardingse pleegmeisje dat anderhalf jaar geleden zwaar hersenletsel opliep. De rechtbank veroordeelde de pleegouders afgelopen dinsdag tot acht jaar cel.

Het OM had in de zaak elf jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist tegen beide pleegouders. Het gaat in beroep tegen de uitspraak omdat er geen tbs is opgelegd. De rechtbank oordeelde dat de kans op herhaling klein is omdat de twee waarschijnlijk nooit meer pleegouder worden en vond tbs daarom niet passend. Justitie vindt tbs wel nodig.

Mishandeling

De rechtbank kon daarnaast niet vaststellen dat Johnny van den B. en Daisy W. verantwoordelijk waren voor al het letsel waarmee het zwaargewonde meisje werd opgenomen. De rechters achtten alleen bewezen dat ze het meisje voor langere tijd van haar vrijheid hadden beroofd en ook dat ze haar hadden geslagen.

Het OM wil dat de pleegouders ook worden veroordeeld voor mishandeling, waardoor het meisje zwaargewond raakte, schrijft het op X.

Het pleegmeisje was tien jaar oud toen ze vorig jaar in het ziekenhuis werd opgenomen. Ze had botbreuken, overal littekens en hersenletsel. Door het letsel functioneert ze op het niveau van een peuter en zal ze haar hele leven afhankelijk blijven van zorg.

De pleegmoeder zegt dat Van den B. het pleegmeisje hard heeft geslagen. De pleegvader zelf ontkent. Ook andere pleegkinderen in het gezin waren eerder mishandeld, bleek tijdens de rechtszaak.

De Euromast in Rotterdam sluit in januari tijdelijk vanwege renovatiewerkzaamheden. Tot en met april volgend jaar worden de buitenkant van de toren en het restaurant gerenoveerd, meldt de eigenaar. Op maandag 5 januari gaat de toren dicht voor publiek.

De werkzaamheden zijn volgens de organisatie complex en vragen om vakmanschap. De onderzijde van het middengedeelte, ook wel het kraaiennest genoemd, wordt waar nodig gerepareerd en opnieuw geschilderd, schrijft Rijnmond. Ook de mast van de Euroscoop, het bovenste liftje in de toren, krijgt nieuw schilderwerk.

Omdat het werk wordt uitgevoerd op grote hoogte zijn er speciale maatregelen nodig. Om de renovatie veilig te kunnen uitvoeren, komt er een speciaal hangplatform onder het kraaiennest. Daarnaast wordt de Euroscoop gebruikt als tijdelijke liftinstallatie voor een werkplatform bovenop de constructie.

Icoon in Rotterdam

"De Euromast is meer dan een monument, het is een symbool van Rotterdam en een belangrijk stukje Nederlands erfgoed," zegt directeur Leonie Staat. "Met deze renovatie investeren we in de toekomst van dit iconische gebouw."

De 100 meter hoge uitkijktoren, gelegen in Het Park naast de Maastunnel, werd in 1960 geopend ter ere van de Floriade. In 1970 kwam daar nog de 85 meter hoge Spacetower bovenop. Sinds 1983 kunnen bezoekers met de Euroscoop naar een hoogte van 180 meter. De Euromast is een ontwerp van architect Huig Maaskant.

Het Russische hooggerechtshof heeft de anti-corruptie-organisatie Fonds voor de Strijd tegen Corruptie (FBK) van de overleden Russische oppositieleider Aleksej Navalny bestempeld tot "terroristische organisatie".

In 2021 werd de organisatie al als "extremistisch" geclassificeerd. Eerder dit jaar werden vier journalisten veroordeeld tot 5,5 jaar gevangenisstraf omdat ze banden zouden hebben met FBK. Drie advocaten van Navalny kregen ook jarenlange gevangenisstraffen opgelegd om deze reden.

Navalny kwam in februari 2024 om het leven in de Russische strafkolonie IK-3, waar hij gevangenzat nadat hij was veroordeeld voor het oprichten van een "extremistische organisatie". Volgens zijn weduwe, Joelia Navalnaja, is hij vergiftigd. Eerder trok het Russische onderzoeksplatform The Insider dezelfde conclusie.

'Wij zijn een test'

"Wij zijn geen terroristen en dat begrijpt iedereen", reageert FBK op de uitspraak. Volgens de stichting worden dergelijke labels eerst 'uitgetest' op FBK, voordat ze aan anderen worden toegekend. "Eerst worden ze aan ons gegeven en vervolgens worden ze de norm voor iedereen die het niet eens is met Poetins beleid."

De organisatie zegt er daarom niet aan te twijfelen dat binnenkort andere organisaties, zoals onafhankelijke media, hetzelfde label zullen krijgen. Volgens FBK willen de Russische autoriteiten de volgers van FBK hiermee intimideren. "Om ervoor te zorgen dat u stopt met het lezen en bekijken van ons materiaal en te bang bent om het te delen."

Op dit moment lopen er volgens onafhankelijke Russische media tientallen rechtszaken tegen mensen die geld hebben gegeven aan FBK. Doordat de organisatie nu als terreurorganisatie wordt beschouwd, kunnen donateurs veel zwaardere straffen krijgen. Of dat ook geldt voor mensen tegen wie al een aanklacht is ingediend, is niet duidelijk.

Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp:

"Dat de organisatie van Navalny het predicaat 'terroristisch' zou krijgen viel te verwachten. Eerder was hij zelf al op een lijst van 'extremisten en terroristen' geplaatst. De afgelopen jaren is de status van zijn FBK steeds verder aangescherpt, van 'buitenlandse agent' (2019) tot 'extremistische' (2021) en nu dus 'terroristische' organisatie.

Dat had grote gevolgen voor iedereen die op enige manier verbonden was met Navalny en zijn werk. Nog altijd worden in Rusland mensen vervolgd omdat ze bijvoorbeeld geld hebben gegeven aan de organisatie, soms zelfs jaren geleden. Dat heeft al geleid tot jarenlange gevangenisstraffen.

De risico's voor al die mensen worden nog groter. Zelfs een foto van Navalny is al aangemerkt als 'extremistisch'. Donderdag nog werd een gemeenteraadslid in Sint-Petersburg beboet voor een foto van Navalny die ze in 2013 had gepubliceerd. Met de nieuwe status voor het FBK wordt dat alleen maar riskanter."

Voor het steunen van een extremistische organisatie kan een boete van 300.000 roebel (omgerekend ruim 3000 euro) en een gevangenisstraf van maximaal acht jaar worden opgelegd. Voor het steunen van een terroristische organisatie geldt juist een minimum van acht jaar celstraf, maar zijn straffen tot levenslang mogelijk.

FBK wordt nu toegevoegd aan een rij terroristische organisaties als IS, Islamitische Jihad, al-Qaida en het 'Legioen Vrijheid voor Rusland'.

Meerdere prominente medewerkers van de anti-corruptiebeweging zijn de afgelopen jaren zelf al als 'terrorist' bestempeld. Op die lijst staan ook politici, journalisten en schrijvers. Navalny stond al sinds 2022 op de lijst.

Met zijn anti-corruptiestichting bracht de oppositiepoliticus allerlei misstanden aan het licht. Een van de bekendste daarvan is een onderzoek naar een miljardenpaleis aan de Zwarte Zee. In een bijna twee uur durende documentaire beschuldigde Navalny de Russische president Poetin ervan het miljardenpaleis te hebben gefinancierd door middel van corruptie.

Op het moment van publicatie van de documentaire zat Navalny al vast. Hij was een aantal dagen eerder teruggevlogen vanuit Duitsland, waar hij herstelde na een vergiftiging met het zenuwgas novitsjok.

Oproep donaties

Veel FBK-leden zijn na Navalny's arrestatie naar het buitenland gevlucht. Daar zetten ze het werk van de oppositieleider voort.

Zo publiceerde de stichting eerder deze maand een onderzoek naar een politiefunctionaris die onlangs is aangesteld als hoofd 'bestrijding van illegale migratie', terwijl hij en zijn familie al jarenlang veel geld verdienen aan niet-gedocumenteerde migranten.

De stichting roept mensen op die "niet van plan zijn naar Rusland te reizen en in landen met een functionerend rechtssysteem wonen" om donaties te doen om het werk van de stichting te steunen.

Frankrijk voert een nieuwe vorm van militaire dienst in om de strijdkrachten te versterken. Dat heeft president Macron bekendgemaakt tijdens een bezoek aan een infanteriekazerne in Varces, in de Franse Alpen.

Het gaat om een vrijwillige militaire dienst voor Franse jongeren van 18 en 19 jaar. Ook jongeren tot 25 jaar met specifieke vaardigheden, zoals ingenieurs, worden uitgenodigd.

Het was al langer bekend dat Macron vandaag een nieuwe militaire dienst in het leven zou roepen, maar details ontbraken nog. De dienstperiode duurt tien maanden en jongeren krijgen een minimumvergoeding van 800 euro per maand. Het doel ervan is om de Franse slagkracht te versterken en opkomende dreigingen het hoofd te bieden. Macron wijst daarbij vooral op de oorlog die Rusland al bijna vier jaar voert in Oekraïne, die volgens hem het Europese continent in groot gevaar brengt.

De dienstplicht in Frankrijk werd in 2001 formeel afgeschaft. Sindsdien heeft het land een beroepsleger.

50.000 vrijwilligers

Macron zegt geïnspireerd te zijn door het vrijwillige dienjaar dat andere Europese landen zoals Nederland al kennen. "Frankrijk kan niet stilstaan in een tijd waarin al onze Europese bondgenoten een stap naar voren doen. De enige manier om gevaar te voorkomen is door je erop voor te bereiden."

De eerste lichting begint volgend jaar zomer en bestaat uit 3000 vrijwilligers. Dat aantal moet geleidelijk oplopen naar 10.000 vrijwilligers per jaar, tot 50.000 in 2035. De jongeren worden uitgenodigd en zijn niet verplicht "om op te komen voor het vaderland".

Het Franse leger bestaat op dit moment uit ongeveer 200.000 beroepsmilitairen en zo'n 47.000 reservisten. Het is het grootste leger van de Europese Unie, na Polen. Daar komt nog de gendarmerie, een politiemacht met militaire status, van 100.000 mensen bij.

Macron wil het leger tegen 2030 laten groeien tot 210.000 actieve militairen en 80.000 reservisten. Het vrijwillige dienjaar moet jongeren enthousiasmeren om zich bij het leger aan te sluiten.

"Als wij Fransen onszelf willen beschermen, moeten we laten zien dat we niet zwak zijn", zei Macron eerder tegen radiozender RTL. "Als we een teken van zwakte tonen aan Rusland, zal het land blijven oprukken."

Jonge vrijwilligers zullen alleen dienen op Frans grondgebied en niet worden uitgezonden naar buitenlandse militaire operaties van Frankrijk, benadrukt Macron. Ook zullen ze niet naar het Oekraïense front worden gestuurd. De jongeren zullen eerst een maand basisopleiding krijgen en daarna acht maanden binnen een militaire eenheid werken.

Frankrijk kondigde afgelopen juli al aan de komende twee jaar 6,5 miljard euro extra in defensie te steken. Dit komt boven op de 64 miljard euro die in 2027 al naar defensie gaat. De aankondiging volgde kort na de NAVO-top, waar landen afspraken 5 procent van hun bbp aan defensie uit te geven.

Breed draagvlak

In het Franse parlement is er breed draagvlak voor de vrijwillige dienst, die het land zo'n 2 miljard euro gaat kosten. Voor de uitvoering is er een wetswijziging nodig, maar daar zal naar verwachting geen partij voor gaan liggen.

Volgens een peiling van de Franse zender BFMTV zijn ongeveer drie op de vier Fransen vóór de invoering. In een peiling van Le Parisien ligt dit percentage nog hoger.

Brede trend

De nieuwe stap van Frankrijk sluit aan bij een bredere verschuiving binnen Europa. Duitsland kondigde recentelijk een gedeeltelijke herinvoering van de dienstplicht aan. Het land moet nog zo'n 260.000 militairen opleiden om aan NAVO-verplichtingen te voldoen. België gaat vanaf deze maand jongeren vanaf 17 jaar per brief aanmoedigen zich aan te melden voor de militaire dienst.

Ook in Nederland krijgen 17-jarigen sinds september een brief op de mat van Defensie met daarin een QR-code om online een enquête over het leger in te vullen.

Polen is onlangs begonnen met het uitrollen van een nieuw vrijwillig militair trainingsprogramma voor alle burgers. Het doel is om vanaf 2027 zo'n 100.000 vrijwilligers per jaar op te leiden. Het programma is opgezet als verdediging tegen Rusland en om het aantal reservisten verder uit te breiden.

Landen dichter bij Rusland, zoals Litouwen, Zweden, Estland en Letland, kennen al langer een dienstplicht. Litouwen voerde die in 2015 in, een jaar nadat Rusland de Krim had geannexeerd.

"Het is een loterij die je niet wil winnen." Zo omschrijft Theo Coumans uit Nederweert de vogelgriepuitbraak. Zijn kalkoenenboerderij werd in 2022 getroffen door het virus. In een paar uur tijd werden 20.000 kalkoenen gedood en stond zijn bedrijf leeg. Een gebeurtenis die hem in behoorlijke onzekerheid duwde, want hij zat ook in één klap zonder werk.

Het vogelgriepseizoen is in volle gang. Gisteren bleken er besmettingen te zijn op pluimveebedrijven in Limburg en Overijssel, terwijl er al ruim een maand een landelijke ophokplicht is.

'Het ging heel snel'

Voor Coumans begon het bij symptomen bij de kippen die hij niet vertrouwde. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit deed onderzoek naar de testmonsters die waren afgenomen en een kleine tien uur later kreeg hij het bericht dat zijn dieren vogelgriep hadden. "Vroeg in de ochtend kwamen al mensen om de ruiming voor te bereiden. Dat gaat heel snel. De dieren gingen weg, stallen werden ontsmet en daarna verzegeld. Binnen een paar uur ben je pluimveehouder af", vertelt de Nederweertse veeboer.

Dan is het een lang traject voordat je als boer weer dieren in je stallen hebt, want je begint weer van voor af aan. De stallen moeten worden ontsmet, de mest moet worden verbrand en je moet weer nieuwe dieren krijgen. Die kosten betaal je als veehouder zelf.

Toch kan de sector een stootje hebben, vertelt sectoranalist René Veldman van de Rabobank. De prijs van vooral eieren, maar ook van vlees is gestegen. "Wereldwijd zijn de prijzen al een jaar goed. Er wordt meer geconsumeerd en daardoor stijgen de prijzen."

Vogelgriep heerst niet alleen in Nederland, ook in andere landen zijn er uitbraken. De producenten van broedeieren - waar vleeskuikens uit komen - profiteren, want door de ruimingen is er wereldwijd een stijgende vraag naar nieuwe kuikens. "Een paar jaar terug stond die markt onder druk, want we hadden toen een overschot. Nu is dat juist andersom", vertelt Veldman. De groei van de vraag leidt echter weer tot nieuwe problemen, want ook bij de kippen die de broedeieren leggen grijpt vogelgriep om zich heen.

Fonds

Ondanks de goede jaren die de pluimveesector achter de rug heeft, blijft een ruiming een flinke kostenpost. De kosten die de overheid maakt voor de ruiming, komen grotendeels uit het zogenoemde Dierengezondheidsfonds. Dat werd eind jaren 90 opgezet nadat er een grote uitbraak was geweest van de varkenspest. Jaarlijks storten veehouders voor ieder dier dat ze houden een klein bedrag in het fonds.

In totaal is er voor pluimvee een bedrag van 97,8 miljoen euro gereserveerd. De kans dat dat budget wordt overschreden wordt heel klein geacht, zo'n 1 procent. Als het toch hoger uitvalt gaat de overheid bijspringen, zo staat in een Kamerbrief van vorig jaar.

Alle overige kosten die je maakt na de ruiming, moet je als veehouder zelf betalen. "Als je een pluimveebedrijf hebt met bijvoorbeeld legkippen, kan je pas weer na ruim twintig weken verder en kan je bedrijf dus bijna een half jaar stil komen te liggen", vertelt Kees de Jong, voorzitter pluimveehouderij van landbouworganisatie LTO.

Verzekering

Tegen de kosten die door leegstand zijn ontstaan kun je je laten verzekeren, maar lang niet iedere ondernemer doet dat. "Allianz Agrar, een Duitse verzekeraar, is momenteel de enige verzekeraar die in Nederland dit soort verzekeringen aanbiedt", legt Hein van de Worp uit, bemiddelaar van Allianz Agrar.

Hij ziet dat steeds meer ondernemers zich laten verzekeren. Dat komt onder andere doordat bedrijven groter worden. "De pluimveebedrijven houden meer dieren, dus de schade wordt groter als er vogelgriep aanwezig is", ziet Van de Worp.

Het aantal afgesloten verzekeringen in Nederland is niet te vergelijken met een land als Duitsland. "Daar krijgen ondernemers onder meer korting op de hypotheekrente als ze een verzekering afsluiten. Ondernemers in Nederland zijn gewoon bereid om meer risico's te nemen", aldus Van de Worp.

Pluimveehouder Coumans is inmiddels gestopt, al had vogelgriep daar niets mee te maken. Wel hoort hij van andere boeren die gestopt zijn dat het jaarlijks rondgaande virus meespeelde bij hun besluit. "Ieder jaar komt die dreiging van de vogelgriep terug, maar of je ook getroffen wordt, daar is geen peil op te trekken", vertelt Coumans.

De rioolwaterzuivering in het Brabantse dorp Haps werkt weer volledig. Dat laat waterschap Aa en Maas weten. Inwoners van de gemeente Land van Cuijk en de dorpen Zeeland en Odiliapeel kunnen weer normaal water gebruiken. De voorziening werkt momenteel nog wel op noodstroom.

Dinsdag viel de stroom van de rioolwaterzuivering uit. Het vuile water moest worden weggevoerd via de Maas, sloten en beekjes. Daarop werd inwoners in het gebied gevraagd zo min mogelijk de wc door te spoelen en water in de keuken en badkamer door de gootsteen af te voeren.

Zo'n 90.000 huishoudens werden getroffen door de storing, schrijft Omroep Brabant. De rioolwaterzuivering werkt op dit moment op tien noodaggregaten.

Werking onzeker

Of de voorziening goed blijft werken op de noodstroom, is volgens het waterschap niet zeker. Zo niet, moet mogelijk toch weer afvalwater worden omgeleid naar de Maas. De oorzaak van de stroomstoring wordt nog onderzocht.

Volgens het waterschap heeft de oproep om zuinig te zijn met water geleid tot 10 á 20 procent minder water in het riool.

De Namibische politicus Adolf Hitler Uunona heeft zijn tweede voornaam laten schrappen. Tegen het Duitse persbureau DPA zegt hij dat de namen die zijn vader hem gaf "noch zijn karakter, noch zijn ambitie" weerspiegelen. Ook moet hij voortdurend vragen uit het buitenland erover beantwoorden.

De naamovereenkomst met de dictator van nazi-Duitsland heeft hem in zijn politieke loopbaan niet in de weg gezeten. De 59-jarige Uunona is sinds 2004 vertegenwoordiger van de kieskring Ompundia in de bestuurlijke regio Oshana. Gisteren won hij de verkiezingen voor die zetel voor de vijfde achtereenvolgende keer.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoordden de nazi's onder leiding van dictator Adolf Hitler bijna zes miljoen Europese Joden en andere minderheden.

'Geen idee'

Bij de vorige verkiezingen zei de Namibische politicus tegen de Duitse krant Bild dat zijn vader toen hij zijn zoon een naam gaf waarschijnlijk geen idee had wie Adolf Hitler was geweest. Zelf wist hij dat lange tijd ook niet. "Als kind vond ik dat een heel normale naam."

Mogelijk heeft voor de vader bij de naamgeving meegespeeld dat Namibië tussen 1884 en 1915 een Duitse kolonie was. De opstand van het Herero-volk leidde in die periode tot eerste Duitse genocide in de 20e eeuw.

Na de verdrijving van de Duitsers door Zuid-Afrika werd ook daar apartheid ingevoerd. Na een lange onafhankelijkheidsstrijd werd het gebied in 1990 onafhankelijk onder de naam Namibië.

De provincie Utrecht gaat vanaf 2027 weer vergunningen verlenen aan boeren, andere ondernemers en woning- en wegenbouwers. Daarvoor zijn wel ingrijpende maatregelen nodig, die de provincie vandaag presenteert. Het nieuwe plan raakt vooral boeren, maar moet de agrarische sector ook vooruithelpen.

Nu ligt vergunningverlening in het hele land nagenoeg stil omdat er meer stikstof wordt uitgestoten dan beschermde Natura 2000-gebieden aankunnen, wat in strijd is met natuurbeschermingsregels.

Rechters zeggen keer op keer dat er pas meer stikstof bij mag komen als de totale stikstofuitstoot eerst flink omlaaggaat. En dus zit bijna iedereen klem die bijvoorbeeld woningen wil bouwen, een weg wil aanleggen of een (boeren-)bedrijf wil verduurzamen.

Rechters overtuigen

Daar wil Utrecht verandering in brengen door de komende tien jaar de stikstofuitstoot geleidelijk te laten dalen. Dat voornemen alleen was eerder onvoldoende om rechters te overtuigen, omdat zogenoemde 'juridische borging' ontbrak. In 2035 moet de stikstofuitstoot 46 procent lager liggen dan in 2019. Voor het plan trekt de provincie 280 miljoen euro uit.

Boeren binnen de provinciegrenzen krijgen tien jaar de tijd om hun stikstofuitstoot omlaag te brengen. Over drie jaar kijkt Utrecht of ze voldoende op weg zijn. Mocht dat niet het geval zijn, dan kan de provincie dat vanaf 2035 via wetgeving afdwingen.

Gedeputeerde Mirjam Sterk (CDA) werkte drie jaar aan het plan. "Ik heb de laatste tijd veel gehoord van boeren: geef ons duidelijkheid en zeg wat er moet gebeuren. Ze willen zelf aan het roer staan", zegt de provinciebestuurder. "We gaan ze nu de kans geven om het zelf te doen."

"50 tot 60 procent van de boeren in Utrecht werkt buiten hun schuld zonder volledige vergunning", zegt Sterk. Via juridische procedures kunnen deze ondernemers worden gedwongen om dieren weg te doen of hun bedrijf te sluiten. De provincie wil met dit plan ook deze groep boeren helpen.

Stikstofzones rond natuurgebieden

Verder houdt het plan in dat er in en rond door stikstof overbelaste Natura 2000-gebieden minder mest mag worden uitgereden. Gelderland kondigde eerder ook al aan met zulke zogeheten 'stikstofzones' te komen, onder andere rond de Veluwe.

Als Utrecht in 2027 weer vergunningen gaat geven aan boeren, dan staat daarin niet langer hoeveel neerslag van stikstof is toegestaan. In plaats daarvan schrijft de vergunning voor hoeveel stikstof een boerderij maximaal mag uitstoten. Ook de landelijke politiek wil zo gaan werken om de boer meer autonomie te geven.

Het Utrechtse plan draait niet alleen om stikstof. Zo komen er ook natuurherstelprojecten, zoals het aanplanten van bomen op de Utrechtse Heuvelrug. Verder mogen er straks minder gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt om de waterkwaliteit te verbeteren. Ook moet het grondwaterpeil in veengebieden omhoog om CO2-uitstoot te verminderen.

Klimaat, water en natuur tegelijk

Drie jaar lang werkte Utrecht aan het plan, dat oorspronkelijk een opdracht was van voormalig stikstof- en natuurminister Van der Wal (VVD) uit het kabinet-Rutte IV. Provincies moesten maatregelen bedenken die niet alleen het stikstofprobleem zouden oplossen, maar ook helpen bij natuurherstel, verbetering van de waterkwaliteit en het verminderen van broeikasgassen.

Dat tijdens de formatie van het daarop volgende kabinet een streep ging door bijna het gehele budget dat voor de uitvoering van die plannen was gereserveerd, leidde er bij veel provincies toe dat ze daarmee stopten. Utrecht is naar eigen zeggen de eerste provincie die alsnog een plan presenteert dat klimaat-, water- en natuurproblemen integraal aanpakt.

Andere provincies maakten eerder wel al maatregelen bekend die enkel gericht zijn op het oplossen van het stikstofprobleem, zoals Gelderland, Noord-Brabant en Limburg.

Gedeputeerde Sterk licht vandaag demissionair minister Wiersma in over haar plan. Begin volgend jaar liggen de voorgenomen maatregelen ter inzage, wat betekent dat betrokkenen hun mening erover mogen geven. Later volgend jaar stelt het provinciebestuur het definitieve plan vast.

Producenten van plastic statiegeldflesjes en blikjes presenteren nieuwe plannen om de problemen met zwerfafval te lijf te gaan. Er komen veel meer inleverpunten en consumenten die flesjes en blikjes inleveren kunnen daarmee binnenkort prijzen winnen.

Met de maatregelen denken de producenten, samenwerkend in de organisatie Verpact, dat het haalbaar is om 90 procent van alle flesjes en blikjes ingezameld te krijgen. Dat is de wettelijke norm, maar tot nu toe blijft de teller steken op 77 procent.

Demissionair staatssecretaris Aartsen (Milieu) voerde de afgelopen weken "stevige gesprekken" met de producenten. Aanleiding vormde het dreigement van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) om de sector een miljoenenboete op te leggen als er niets gebeurt om de inzameling te stimuleren.

Inleverbonus

De ILT eiste in een zogeheten last onder dwangsom dat het statiegeld per 1 januari aanstaande fors zou worden verhoogd of dat er een 'inleverbonus' van 15 cent zou worden ingevoerd. Mensen die een fles of blikje inleveren krijgen dan meer terug dan het statiegeld dat ze bij aankoop hebben betaald.

Door de gebrekkige inzameling ontstaat er veel zwerfafval, vooral in de grote steden. Mensen die het statiegeld alsnog willen innen, halen prullenbakken leeg op zoek naar flesjes en blikjes. Verpact trekt nu minimaal vijf miljoen euro uit voor een speciale aanpak tegen de opengebroken vuilnisbakken. Dat gebeurt in samenwerking met de gemeenten.

Daarnaast komen er 2900 extra inzamelpunten bij supermarkten en veel meer bulk-innamepunten voor grote hoeveelheden. Defecte inzamelapparaten worden twee keer zo snel gerepareerd en er wordt ook iets gedaan aan de ergernis dat beschadigde of ingedeukte blikjes nu nog vaak geweigerd en uitgespuugd worden door de apparaten.

Goede doel

Ook het doneren van statiegeld voor het goede doel wordt makkelijker gemaakt met 5000 extra donatiepunten op plekken als sportclubs en scholen. En er komen dus beloningsacties met prijzen om mensen te verleiden om meer blikjes en flesjes in te leveren.

Door de aangekondigde maatregelen is een gedwongen verhoging van het statiegeld of een inleverbonus voorlopig van de baan. De inspectie heeft de last onder dwangsom daarom aangepast. Staatssecretaris Aartsen is blij met de positieve reactie van de ILT. "Dit plan gaat echt verschil maken: veel meer inzameling, veel minder rommel."

Twee NOS-sportprogramma's gaan van televisie verdwijnen: NOS Studio Voetbal en Andere Tijden Sport. Dat besluit is genomen vanwege de bezuinigingen van 156 miljoen euro bij de publieke omroep.

Studio Voetbal zal als eerste stoppen, meldt NOS Sport. Het huidige voetbalseizoen wordt nog afgemaakt, dus het programma gaat nog door tot de zomer. Andere Tijden Sport, dat de NOS samen met de NTR maakt, zendt nog een winter- en een zomereditie uit en verdwijnt per 2027 van tv. Met het schrappen van de twee programma's worden enkele tonnen bespaard.

De redacties van de programma's zijn vanochtend over het besluit geïnformeerd. "Dit komt hard aan", zegt Xander van der Wulp, hoofdredacteur NOS Sport. "Studio Voetbal en Andere Tijden Sport zijn iconische programma's met een rijke geschiedenis. Maar met bezuinigingen van deze omvang zijn dit soort keuzes onvermijdelijk."

Dat het doek valt voor de programma's heeft te maken met de begroting van 2026. Wat de gevolgen zullen zijn voor de NOS van de totale bezuinigingen op de publieke omroep is nog niet duidelijk. Daarover wordt nog gesproken met de NPO.

Het besluit komt nadat eerder deze week bekend werd dat de sportrechten van NOS Sport zwaar onder druk komen te staan. De NPO liet weten dat de eredivisierechten niet tegen dezelfde kosten kunnen worden verlengd. Ook verlenging van de contracten met de schaatsbond en de rechten voor het uitzenden van enkele andere sporten zijn onzeker.

'Ontzettend spijtig'

Sjoerd van Ramshorst, presentator van NOS Studio Voetbal, noemt het "erg balen" dat het programma stopt. "Studio Voetbal is met bijna 25 jaar de langstlopende voetbaltalkshow van Nederland, en ik ben blij dat ik al meer dan tien jaar met fijne collega's aan dit programma werk. Ook voor hen vind ik het erg vervelend. Alleen is de realiteit helaas dat er bezuinigd moet worden. Dat is heel vervelend, maar laten we vooral zorgen dat we bij de NOS met minder geld goede programma's blijven maken."

Ook Monique Tesselaar, eindredacteur Andere Tijden Sport, is teleurgesteld. "Het is ontzettend spijtig dat de mooie titel Andere Tijden Sport na zeventien jaar ophoudt te bestaan. Geregeld hoor je een sporter na een prestatie zeggen: 'Hier kan je over tien jaar een Andere Tijden Sport van maken'. Dat dit niet meer gaat gebeuren is heel jammer."

In totaal moet de publieke omroep vanaf 2027 jaarlijks 156 miljoen euro minder uitgeven. BNNVARA, KRO-NCRV, Omroep Max en AVROTROS maakten de afgelopen weken al een aantal programma's bekend die daardoor van het scherm gaan verdwijnen. Daaronder zijn onder meer De Rijdende Rechter, Kassa, First Dates, 3 op reis, het Nieuwjaarsconcert, BinnensteBuiten, Draadstaal en Flikken Rotterdam.

Een militaire rechtbank in Rusland heeft acht mannen veroordeeld tot een levenslange celstraf voor een bomaanslag op de Krimbrug. Daarbij kwamen in oktober 2022 vijf mensen om het leven. Ook liep de voor Rusland zeer belangrijke brug grote schade op.

De verantwoordelijkheid voor de aanslag werd opgeëist door de Oekraïense veiligheidsdienst SBOe. Een vrachtwagen met explosieven ontplofte op de brug. De bestuurder van de truck kwam om het leven.

De brug verbindt de door Rusland in 2014 geannexeerde Krim met het vasteland van Rusland. In de oorlog met Oekraïne is de brug een belangrijke aanvoerroute voor het Russische leger.

In 2023 zei de Oekraïense veiligheidsdienst dat de explosieven in metalen cilinders zaten, verstopt in grote rollen plastic folie. Ook zei de dienst dat ze anderen hadden ingezet om te helpen bij de aanslag, zonder hen te vertellen wat er werkelijk aan de hand was.

De acht mannen stonden terecht op verdenking van terrorisme. Ze zouden Oekraïne hebben geholpen bij de voorbereidingen van de aanslag.

Alle acht verdachten hielden tijdens hun proces vol onschuldig te zijn. Zo zeiden degenen die verdacht werden van het smokkelen van de explosieven, dat ze geen idee hadden wat ze vervoerden. Volgens het Russische Openbaar Ministerie hadden ze dat wel moeten weten.

Ook voerden ze aan dat ze een test met de leugendetector goed hadden doorstaan en dat er niemand tegen ze getuigd had. De advocaat van in ieder geval een van de verdachten zegt dat zijn cliënt in beroep gaat tegen de uitspraak.

In Dijon zijn vannacht twee gevangenen ontsnapt. Volgens de aanklager in de Franse stad lijkt het erop dat ze de tralies van hun cel hebben doorgezaagd. Vervolgens zouden ze hun lakens hebben gebruikt om over hekken met prikkeldraad te komen. Pas vanochtend werd ontdekt dat ze weg waren. Ze zijn nog spoorloos.

De gevangenen waar het om gaat, zijn een 19-jarige man die in voorarrest zat vanwege een poging tot moord en een 32-jarige man die moet voorkomen voor partnergeweld. De tiener zou banden hebben met de georganiseerde misdaad. Hij heeft een lang strafblad, meldt nieuwszender BFMTV.

De krant Le Monde schrijft dat er veel te veel gevangenen in de instelling in Dijon zitten. Die is berekend op 180 gedetineerden, maar er zitten er nu 311 vast.

Het is de tweede ontsnapping van een Franse gevangene in tien dagen. In Rennes ontsnapte een 37-jarige dief tijdens een uitje naar het plaatselijke planetarium. Ook hij is nog voortvluchtig. Justitieminister Darmanin heeft de directeur van die gevangenis ontslagen.

De Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley betaalt een boete van ruim honderd miljoen euro omdat het jarenlang heeft geholpen met het illegaal terugvragen van belasting. Dit voorjaar kondigde het Openbaar Ministerie (OM) aan om Morgan Stanley hierover voor de rechter te slepen. Vlak voor het begin van het strafproces betaalde de bank in totaal 101 miljoen euro om vervolging te ontlopen. Daarmee staat voor het OM de schuld van Morgan Stanley vast.

De zaak rond het zogeheten dividendstrippen speelt al lange tijd. Het OM kwam de wanpraktijken die bij meerdere banken plaatsvonden vijf jaar geleden op het spoor. Morgan Stanley bleek in 2007 een speciale Nederlandse divisie te hebben opgericht, die vijf jaar lang Nederlandse aandelen kocht.

Steeds rond de momenten waarop er winst op die aandelen werd uitgekeerd, leende de bank de aandelen kortstondig uit aan een partij in het buitenland. Vervolgens werd in twee landen de belasting op die winst, dividend, teruggevraagd. Dat is inmiddels strafbaar.

Dividendstrippen kwam in heel Europa voor. Zo zit deze belastingfraude in elkaar:

Bij Morgan Stanley ging het om 830 miljoen euro aan ontvangen dividend op de Nederlandse aandelen. Tussen 2009 en 2013 verrekende hiervoor 124 miljoen euro aan dividendbelasting. Eerder dit jaar betaalde Morgan Stanley al 200 miljoen euro terug aan de Nederlandse Belastingdienst.

Verontwaardigd

Voor justitie was daarmee de kous niet af. In mei stuurde het OM een dagvaarding naar Morgan Stanley. Die reageerde hier verontwaardigd op. Een woordvoerder sprak van een "complexe, tien jaar oude zaak", waaraan de bank "volledige medewerking" had verleend. De bank noemde het onderzoek van het OM "onvolledig", waarbij "de behoorlijke procedures" niet zouden zijn gevolgd.

Daar kwam Morgan Stanley vlak voor het begin van de strafzaak dus van terug. De bank besloot een boete van 101 miljoen euro te betalen om de zaak af te blazen. Met het betalen van die boete staat de schuld van Morgan Stanley vast, vindt het OM. De bank had de dividendbelasting wel zelf mogen terugvragen, maar door de uitleenconstructie werd actief geholpen met "het opzettelijk indienen van onjuiste belastingaangiften".

De boete van 101 miljoen is de hoogste die in Nederland is betaald in de zaak van dividendstrippen. ABN Amro betaalde in mei nog 14 miljoen euro voor dividendstrippen door Fortis Nederland. ABN Amro bank zei een punt te willen zetten achter een langlopende procedure bij een van de rechtsvoorgangers van de bank.

Morgan Stanley laat weten "verheugd te zijn dat dit historische dossier is afgesloten, dat betrekking had op aangiften vennootschapsbelasting die meer dan twaalf jaar geleden in Nederland zijn ingediend".

Na druk van de Tweede Kamer wil demissionair minister Wiersma toch proberen om op 1 januari een verbod op het gebruik van stroomstootwapens in de veehouderij te laten ingaan. Daar is het eigenlijk te laat voor, geeft zij in een brief toe.

Wiersma had eerder aan de Kamer toegezegd dat het verbod met ingang van 2026 een feit zou zijn. Maar tot nu toe bleef het stil, tot ongenoegen van een ruime meerderheid in de Tweede Kamer. Die wees de minister er deze week in schriftelijke vragen op dat de tijd dringt.

Normaal gesproken zit er twee maanden tussen het moment dat de minister een verbod ondertekent en de inwerkingtreding, schrijft Wiersma nu. Maar zij ziet ruimte "om gebruik te maken van een uitzonderingsgrond op de vaste invoeringstermijn".

Ze stelt dat ze op 28 juli een positief advies kreeg van de Raad van State, maar dat het nog "enige tijd heeft gekost" om de op- en aanmerkingen in de wet te verwerken. Die moet ook nog door de ministerraad worden goedgekeurd.

Schokken op kop en snuit

Het gebruik van stroomstootwapens om koeien en varkens met elektrische schokken in de veehouderij in vrachtwagens te drijven, is omstreden. De wapens mogen nu nog gebruikt worden, maar alleen op de billen en dijen van een dier.

In de praktijk worden echter ook vaak schokken op de kop en de snuit van varkens uitgedeeld, blijkt uit een video die in 2022 door de organisatie Varkens in Nood werd onthuld. Dat staat gelijk aan dierenmishandeling.

Het was Wiersma's voorganger Adema die de Tweede Kamer na een motie van de Partij voor de Dieren en de VVD beloofde dat er een verbod zou komen. De huidige minister wilde daar eerst niet aan, maar ging uiteindelijk toch overstag.

'Genoeg tijd gehad'

De Kamer hamerde er deze week op dat zij nu ook echt uitvoering moet geven aan de "heldere opdracht" van de Kamer, omdat de" tijdige inwerkingtreding in gevaar komt".

In reactie op haar brief zegt de Partij voor de Dieren dat uitstel "onacceptabel" is. Wiersma moet er, wat betreft deze partij, echt voor zorgen dat het verbod op 1 januari ingaat. "Dit is al heel lang de wens van een ruime meerderheid van de Kamer. Ze heeft alle tijd gehad om dit te regelen."

De VVD vindt het "goed nieuws dat er verbod komt zoals eerder toegezegd".

De rook stijgt nog op boven het woontorencomplex in Hongkong, waar gisteren een verwoestende brand woedde in zeven van de acht torens. Een dag later wordt er in de zwartgeblakerde gebouwen nog volop gezocht naar overlevenden, leven naasten tussen hoop en vrees en hebben getroffenen die alles kwijt zijn geen idee waar ze de komende nacht slapen.

Het dodental van de brand staat vooralsnog op zeker 75, maar zal hoogstwaarschijnlijk aanzienlijk oplopen gezien de bijna 300 vermisten. Zo schrijft persbureau Reuters over een Google Docs-pagina waar vermiste personen aan toegevoegd kunnen worden.

De omschrijvingen zijn kort en zakelijk: "Schoonmoeder, in de zeventig, vermist". Of: "Een jongen en een meisje" en "Hoogste verdieping: 33-jarige man". Mensen die de brand hebben overleefd, bijvoorbeeld omdat ze niet thuis waren, brachten de nacht door in geïmproviseerde opvangcentra zoals in een nabijgelegen school.

Persbureau AP sprak in zo'n noodopvang met een bewoner, Lawrence Lee, die nog geen idee heeft van het lot van zijn vrouw. "Toen het vuur begon, zei ik haar over de telefoon dat ze moesten ontsnappen. Maar toen ze uit het appartement was, waren de hallen en trappengangen al gevuld met rook en het was donker. Dus ze moest wel terug naar het appartement."

Reuters sprak met een 52-jarige vrouw die naar haar dochter aan het zoeken was bij een noodopvang. "Zij en haar vader zijn er nog steeds niet uit. Ze hadden niet genoeg water om ons gebouw te kunnen redden", zei ze. De vrouw had een foto bij zich van haar dochter bij haar afstuderen.

De 66-jarige Harry Chung woonde meer dan veertig jaar in het complex. Hij hoorde rond 14.45 uur (lokale tijd) een hard geluid en zag daarna vlammen bij een andere toren. "Ik pakte meteen mijn spullen. Ik weet niet eens hoe ik me nu voel. Ik denk alleen maar: waar slaap ik vannacht?"

Ook zoeken mensen volop naar hun in allerijl achtergelaten huisdieren. Dierenorganisaties krijgen tientallen telefoontjes met hulpverzoeken van bewoners. "We hebben inmiddels een lijst met meer dan honderd zaken", zegt Anson Cheng van dierenorganisatie Hong Kong Guardians, tegen Reuters. De lijst wordt weer gedeeld met brandweerlieden, zodat zij in de appartementen kunnen zoeken.

In het woontorencomplex woonden ruim 4600 mensen, verdeeld over zo'n 2000 appartementen. Dergelijke woontorens zijn typerend voor het door heuvels en water opgesplitste Hongkong, waar vlak land zeldzaam is en de 7,5 miljoen inwoners opeengepakt wonen in relatief kleine appartementen.

Vanwege dat structurele gebrek aan woonruimte staat de zakenstad ook standaard hoog in lijsten met duurste steden ter wereld. De Wang Fuk Court-torens werden begin jaren 80 gebouwd. AP schrijft dat de appartementen mogelijk niet waren uitgerust met brandalarmen of sprinklersystemen.

Op beelden van het begin van de brand is goed te zien hoe de steigers vlamvatten:

Verder stammen de gebouwen uit een tijd voordat regels bij nieuwbouw werden aangescherpt, waarbij onder meer verdiepingen met rookvrije 'brandveiligheidszones' werden verplicht, waar mensen naartoe kunnen vluchten in het geval van brand.

Een dag na de brand gaat het vizier steeds meer op dergelijke hiaten in de brandveiligheid en ook eventuele nalatigheid bij de renovatie van de woontorens: op het moment van de brand stonden de torens in steigers van bamboe.

Op sociale media schrijven bewoners over die nalatigheid en kostenbesparingen, die ze noemen als oorzaak van de brand. Ook worden er video's gedeeld waarop te zien is hoe bouwvakkers aan het roken zijn op de steigers, aldus Reuters en de South China Morning Post, een krant gevestigd in Hongkong.

Inmiddels is Hongkong-leider John Lee in gesprek gegaan met de bouwsector over het gebruik van steigers van bamboe, en die te vervangen door metalen varianten. Het komt te laat voor mensen die door het verwoestende vuur zijn omgekomen of hun huis en bezittingen zijn kwijtgeraakt en nu verkeren in een staat van rouw of wanhoop.

De South China Morning Post schrijft over Lam, een 76-jarige man die zijn oudere broer is verloren door de brand. Naar zijn schoonzus en neef wordt nog gezocht. "Ze hebben sinds gisteren de telefoon niet meer opgenomen."

Zoeken tussen persoonlijke eigendommen

In een gemeentezaal liggen foto's en persoonlijke eigendommen van slachtoffers ter identificatie. De meesten verlaten de zaal hevig aangeslagen en in tranen. Anderen blijven gissen naar het lot van hun naasten.

Bijvoorbeeld meneer Wan, die zoekt naar zijn schoonvader, die ingesloten was op de 31ste verdieping van een van de torens. "We vrezen dat hij is overleden, maar zijn foto ligt hier niet", zegt hij. "We zijn bang dat de brandweerlieden hem niet hebben gevonden. Ik hoop dat de lockdown snel wordt opgeheven, zodat we zelf in het gebouw kunnen kijken."

Jakarta is Tokio gepasseerd als de grootste stad ter wereld. In de Indonesische hoofdstad wonen 42 miljoen mensen, blijkt uit een nieuwe telling van de Verenigde Naties. In Tokio zijn dat er 33 miljoen.

Ook Dhaka is Tokio voorbij op de lijst. De hoofdstad van Bangladesh heeft 37 miljoen inwoners. De VN verwacht Dhaka halverwege deze eeuw ook Jakarta passeert. Tokio zal dan door bevolkingskrimp als gevolg van vergrijzing naar de zevende plaats zijn gezakt. Dan wonen daar naar verwachting 31 miljoen mensen.

De veranderingen zijn niet alleen het gevolg van verschillen in bevolkingsgroei. De onderzoekers gebruikten een andere manier van berekenen, zodat informatie uit verschillende landen beter met elkaar vergeleken kon worden. De vorige telling was in 2018.

Jakarta dreigt overigens onleefbaar te worden door de stijging van de zeespiegel, verkeersproblemen en luchtvervuiling.

Indonesië bouwt daarom aan een nieuwe hoofdstad: Nusantara dat 1200 kilometer noordelijker lig op Borneo. De bedoeling is dat die stad in 2045 klaar is.

45 procent stadsbewoner

De aarde telt nu 8,2 miljard inwoners. 45 procent daarvan woont in grote steden. In 1950 was dat nog 20 procent. In 2050 zal 66 procent van de mensen in steden wonen.

In Azië liggen de meeste 'megasteden', met meer dan tien miljoen inwoners. Van de megasteden in de top-10 ligt alleen de Egyptische hoofdstad Caïro niet in Azië.

Instanties die de verdachte van de mesaanval bij de Erasmusbrug in Rotterdam begeleidden, hebben hem volgens twee inspecties passende hulp geboden. De Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd concluderen wel dat het zicht op hem in de maanden voor de aanval minder goed was.

Ook deelden de instanties niet genoeg informatie met elkaar. Risico's dat hij opnieuw de fout in kon gaan, zijn daardoor niet genoeg gezien. Maar de inspecties hebben niet kunnen concluderen dat de aanval voorkomen had kunnen worden als de hulpverleners anders hadden gehandeld.

Verdachte Ayoub M. uit Amersfoort staat terecht voor het doodsteken van een 32-jarige Duitser en het ernstig verwonden van een 33-jarige man uit Zwitserland.

Psychose

Op het moment van de mesaanval in september vorig jaar stond hij onder toezicht, omdat hij twee jaar eerder tbs met voorwaarden had gekregen vanwege een aanval met een mes op zijn moeder. De rechter oordeelde toen dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar was. Ook nu zegt de verdachte dat hij handelde in een psychose.

Door die tbs stond hij onder toezicht van de reclassering, kreeg hij een behandeling bij De Waag en verbleef hij in een locatie voor beschermd wonen van Kwintes. De inspecties oordelen positief over de hulp die hij van de instanties kreeg. "Mede door de steun van betrokken professionals krijgt de verdachte verschillende gebieden in zijn leven op orde, zoals het wonen op een beschermde woonplek, het volgen van een opleiding en het omgaan met zijn financiën."

Gebruikt drugs

Vanaf maart 2024 blijkt dat M. zich niet aan zijn voorwaarden houdt. Zo mag hij geen strafbare feiten plegen en geen alcohol of drugs gebruiken. Maar hij wordt in april en eind augustus aangehouden vanwege handel in nepdrugs. Ook wijzen de wekelijkse drugstesten geregeld uit dat hij cannabis of cocaïne heeft gebruikt. Een test op 29 augustus is positief op alcohol. Een dag later volgt die tweede aanhouding.

De instanties overwegen een strenge aanpak, zoals een opname in een kliniek, maar kiezen daar uiteindelijk niet voor. "De betrokken professionals vinden experimenteergedrag met drugs passen bij de leeftijdsfase van de verdachte en willen hem de kans geven te leren van zijn fouten", schrijft de inspectie over de jonge twintiger.

Twee weken later zit de verdachte met de drie instanties om tafel. Zij vertellen hem dat hij meer opening van zaken moet geven en dat er in zijn behandeling de nadruk komt te liggen op onthouding.

Niet alle informatie gedeeld

Wat daarin niet duidelijk wordt, maar wat de inspecties wel hebben achterhaald, is dat de reclassering de uitslagen van een aantal ongeldige drugstests niet met de behandelaars van De Waag heeft gedeeld. Daarom denken die ten onrechte dat er tussen de positieve uitslagen van 25 juni en 20 augustus geen sprake is van middelengebruik, terwijl dat door de ongeldige testen dus niet kon worden vastgesteld.

"Dit is belangrijk, gezien het mogelijke effect van drugsgebruik op psychiatrische ontregeling", aldus de inspecties. Bovendien ging De Waag ervan uit dat de reclassering ook ongeldige tests zou doorgeven.

De inspecties zeggen dat de organisaties soms informatie niet voldoende met elkaar hebben gedeeld. Professionals deelden bijzonderheden vaak alleen als zij vonden dat deze zorgelijk waren. "Dit is kwetsbaar, omdat sommige signalen pas in samenhang betekenis kunnen krijgen."

De Waag zegt dat de conclusies van de inspecties overeenkomt met de bevindingen van een eigen, intern onderzoek. De instelling gaat met de aanbevelingen aan de slag, zoals over het informatie-uitwisseling en multidisciplinaire overleggen. Ook Reclassering Nederland neemt de aanbevelingen over.

Volgende week begint de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak tegen Ayoub M.

Topstrafrechtadvocaat Stijn Franken (58) is overleden. Dat heeft zijn advocatenkantoor Spijker Strafrechtadvocaten bekendgemaakt. Franken kreeg landelijke bekendheid door een aantal grote veel publiciteit trekkende zaken.

Zo verdedigde hij in 2003 Volkert van der Graaf, de moordenaar van Pim Fortuyn. Ook was hij de advocaat van Lucia de Berk, de verpleegkundige die in 2001 werd opgepakt voor zeven moorden en drie pogingen tot moord in Haagse ziekenhuizen. Naar later bleek was zij slachtoffer van een gerechtelijke dwaling. Na een lange rechtsgang werd zij in 2010 definitief vrijgesproken.

Franken was ook een tijd de advocaat van Willem Holleeder. Hij trok zich in 2016 terug op dringend advies van de deken van de Orde van Advocaten in Amsterdam, nadat Astrid Holleeder en Holleeders ex een klacht tegen hem hadden ingediend vanwege belangenverstrengeling.

Laatste man

Franken was al jaren ziek. Vorig jaar vertelde hij in het boek Laatste Man aan de hand van enkele spraakmakende zaken over zijn ervaringen als strafrechtadvocaat.

In dat boek vertelde hij ook wat hem dreef, meldt zijn kantoor in het in memoriam: "Het idee dat de advocaat soms de enige is die tussen de verdachte en de afgrond in blijft staan".