NOS Nieuws - Algemeen

Het had zo een aflevering van de dramaserie Succession kunnen zijn. De Amerikaanse filmmaatschappij Paramount is bezig om de deal tussen streaminggigant Netflix en Warner Bros. te torpederen en wil zelf de filmproducent overnemen. De biedingenstrijd die maandenlang achter de schermen woedde, gaat nu in volle omvang door in het openbaar.

Afgelopen vrijdag werd bekend dat Netflix de filmstudio Warner Bros. en streamingdienst HBO Max wil overnemen. De tv-tak van het bedrijf, met zenders als CNN en Discovery Channel, zou dan afgesplitst worden en zelfstandig verder gaan. Netflix legde een bedrag van 83 miljard dollar op tafel om de deal met succes binnen te hengelen.

'Respect en bewondering'

Dat de twee partijen een deal sloten, leidde waarschijnlijk tot teleurstelling op het hoofdkantoor van Paramount. Dat bedrijf had in twaalf weken tijd zes biedingen gedaan, zo blijkt uit reconstructies van Financial Times en The Wall Street Journal.

Slechts een paar uur voordat de deal tussen Warner Bros. en Netflix wereldkundig werd, stuurde Paramount-topman David Ellison nog een appje naar zijn evenknie bij Warner Bros., David Zaslav. "Weet dat ik, ondanks de ruis de afgelopen 24 uur, respect en bewondering heb voor jou en het bedrijf. (...) Het zou een eer zijn om jouw partner en de eigenaar van deze iconische merken te zijn", zo citeren de twee kranten hem. Een reactie bleef uit.

Het was niet de eerste keer dat de Paramount-topman Ellison probeerde om Zaslav te overtuigen. Ellison bezocht de Warner Bros.-bestuurder ook in zijn woning in Hollywood. Daar deed hij zijn eerste bod, maar dat was voor Zaslav niet genoeg. Gestaag ging Ellison omhoog met de prijs, maar het lukte hem niet om de deal te verzilveren.

Toen bleek dat Warner Bros. voor Netflix had gekozen, opende Paramount publiekelijk de aanval. Het kwam met een bod van 108,4 miljard dollar voor het hele bedrijf en dus ook voor de tv-afdeling van Warner Bros.

Trumps schoonzoon

Daarbij vallen de financiers achter het voorstel van Paramount op. Naast banken zijn het staatsinvesteringsfondsen uit Qatar en Saudi-Arabië en twee Amerikaanse investeringsfondsen, waarvan een wordt geleid door Trumps schoonzoon Jared Kushner. Verder legt Larry Ellison, de vader van de Paramount-topman, een groot bedrag in. Eerder dit jaar was hij korte tijd de rijkste man op aarde omdat de aandelen van zijn IT-bedrijf snel waren gestegen.

Het bestuur van Warner Bros. is nu aan zet om een afweging te maken tussen de twee biedingen. "Als het management van Warner Bros. vindt dat het bod van Paramount beter is, kan het ook Netflix vragen om een nieuw bod te doen", vertelt Dyaran Bansraj van de Erasmus School of Economics in Rotterdam. Hij deed eerder onderzoek naar grote overnames.

Als Netflix niet met een nieuw bod komt, wil dat niet meteen zeggen dat de streaminggigant is uitgespeeld. "Het bestuur van Warner Bros. kan ervoor kiezen om bij de deal met Netflix te blijven, maar de aandeelhouders kunnen dan alsnog voor Paramount kiezen", vertelt Bansraj.

Dat het bestuur bij de deal met Netflix blijft, is zomaar mogelijk. "Bij Paramount komt de financiering van de deal voor een groot deel uit het buitenland. De toezichthouder kan dat afkeuren, omdat ze geen buitenlandse invloeden in het medialandschap wil", zegt Bansraj.

Paramount probeert die mogelijke zorgen bij de toezichthouder al weg te nemen door erop te wijzen dat de buitenlandse investeerders hebben beloofd geen stem te willen in het bestuur. Ze hebben daardoor in principe geen invloed op de koers van het bedrijf.

Hoogste bod

Bij een vijandig bod gaat het bestuur van Warners Bros. een advies uitbrengen aan de aandeelhouders. Een groot deel van de aandeelhouders in de Verenigde Staten kijkt vooral naar de hoogste prijs. "Je ziet zelden dat er een brede afweging wordt gemaakt: wat is het beste voor de vennootschap? Dat gebeurt niet", vertelt Marnix Holtzer, advocaat op het gebied van ondernemingsrecht.

Daarnaast gaat het ministerie van Justitie ook kritisch naar de deal kijken. En hoewel het ongebruikelijk is dat de Amerikaanse president zich bemoeit met het goedkeuren ervan, zegt Trump dat hij er wél bij betrokken is. Dus proberen de topmannen van alle bedrijven Trump te paaien. Sinds de biedingsstrijd losbarstte hebben ze alle drie contact gehad met het Witte Huis.

Waarschijnlijk is er pas in het nieuwe jaar duidelijkheid over deze grote Hollywooddeal. Tot die tijd kunnen de bedrijven nog tegen elkaar opbieden.

Artikel 1 van de Grondwet, waarin staat dat iedereen gelijk behandeld moet worden, gaat boven de vrijheid die ouders hebben om scholen op te richten met een religieuze grondslag. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer, die een motie van VVD-Kamerlid Kisteman daarover steunt.

In de motie wordt het kabinet verzocht te onderzoeken hoe het discriminatieverbod uit artikel 1 "nooit kan worden geschonden door de levensbeschouwelijke richting van een school". Op sommige reformatorische en islamitische scholen wordt bijvoorbeeld onderwezen dat vrouwen niet in alles gelijk zijn aan mannen en dat homoseksualiteit een zonde is.

In september berichtte Nieuwsuur over scholen die boodschappen uitdragen die botsen met democratische waarden als gelijkheid en verdraagzaamheid. Leerlingen die worstelen met hun seksualiteit vertelden dat ze zich niet veilig voelden om daarvoor uit te komen.

CDA-leider Bontenbal verdedigde tijdens de verkiezingscampagne in Nieuwsuur de onderwijsvrijheid en stelde dat grondrechten wat hem betreft mogen botsen. Achteraf vond hij dat geen goede reactie, hij had te weinig begrip getoond voor de leerling.

De Kamer vindt nu dat scholen ruimte moeten hebben en houden voor een eigen identiteit, maar dat dat "nooit mag leiden tot uitsluiting of het beperken van de vrijheid, gelijkwaardigheid of veiligheid van leerlingen".

Christelijke partijen tegen

De motie haalde het na een hoofdelijke stemming met een zeer klein verschil: 72 Kamerleden stemden voor, 70 tegen. Die tegenstemmen kwamen van christelijke partijen als CDA, SGP en ChristenUnie, maar ook PVV, JA21 en Denk stemden tegen.

De tegenstanders vinden het principieel onjuist om het ene grondrecht belangrijker te maken dan het andere. Ook de onderwijsvrijheid is geregeld in de Grondwet, in artikel 23. En alle artikelen van de Grondwet zijn even belangrijk, stellen zij. En dat betekent dat de verschillende grondrechten soms zullen schuren.

"Klassieke vrijheden worden per motie bij het oud vuil gezet", concludeerde SGP'er Diederik van Dijk in een stemverklaring. "Dat staat haaks op onze Grondwet." Hij noemde het voorstel van de Kisteman "een nieuw dieptepunt".

'Onliberaal'

Net als de ChristenUnie en JA21 vindt de SGP dat de VVD met een "onliberaal" plan komt. "Als de VVD verschillen in opvattingen niet meer durft te verdragen, dan maak ik mij grote zorgen over het besef van vrijheid en democratie", zei Kamerlid Ceder van de ChristenUnie.

Demissionair staatssecretaris Becking van Onderwijs heeft toegezegd dat hij in het voorjaar een brief aan de Kamer zal sturen over hoe artikel 1 en 23 van de Grondwet zich tot elkaar verhouden.

Tegenstanders hopen dat Becking dan tot de conclusie zal komen dat er niets hoeft te veranderen.

Hoewel een speciaal vangteam wasberen in Limburg vangt en doodt, lukt het de provincie niet om de invasieve exoot klein te krijgen. Het probleem is dat er telkens weer wasberen de grens over te komen. De provincie stelt dan ook voor om de bestrijding samen met Duitsland en België te gaan doen.

In totaal zijn er vorig jaar en dit jaar tot nu toe zo'n 250 wasberen gedood, meldt L1 Nieuws. Dat betekent dat er in Limburg nog zo'n 50 tot 100 van deze dieren over zijn. Maar hun aantal groeit waarschijnlijk snel weer aan, denkt de provincie.

De wasbeer, oorspronkelijk afkomstig uit de Verenigde Staten, kwam meer dan vijftig jaar geleden naar Europa. In 2017 werden twee populaties in Limburg in kaart gebracht, eentje in de buurt van Sittard, een ander in de buurt van Maastricht.

In 2017 koos de provincie ervoor om de dieren te vangen, onvruchtbaar te maken en daarna uit te zetten in dierentuinen en kinderboerderijen.

Wasdierenmeldpunt

De laatste jaren wordt vooral ingezet op het afschieten van de dieren, vanwege risico's die het dier met zich meebrengt. Er is nu een wasdierenmeldpunt en een speciaal vangteam dat toestemming heeft om het dier te vangen en te doden.

"Hoewel wasberen er aaibaar uitzien, horen ze hier van nature niet thuis", stelt de provincie. "Ze vormen een bedreiging voor inheemse dieren zoals vogels, amfibieën en vleermuizen. Ook kunnen ze ziekten zoals de wasberenspoelworm verspreiden, met risico's voor mens en dier."

Nulstand

"Met name het inzetten van 'slimme' vallen, het vangen en doden door een gespecialiseerd team en aanvullend afschot door jagers biedt de grootste kans om de populatie effectief te reduceren en een nulstand te benaderen", denkt gedeputeerde Léon Faassen.

Met 'slimme' vallen wordt gedacht aan een val met een buisje van beperkte omvang waar alleen de wasbeer met zijn poot in kan om voedsel uit te halen. Deze pootomsluitende val is volgens de gedeputeerde "zeer effectief".

Er is ook een slimme val met beeldherkenning, die alleen sluit als er een wasbeer in loopt (en dus niet sluit als een konijn of eekhoorn binnenloopt).

Instroom uit buurlanden

Toch is er maar één maatregel die echt effectief is en dat is anticonceptie, denkt de provincie. Maar dan moeten Duitsland en België wel meedoen omdat anders de "instroom uit de buurlanden" blijft bestaan. De provincie wil twee proefgebieden aanwijzen voor gemeenschappelijke bestrijding. Het gaat om het gebied tussen Susteren, Born, Gangelt en Heerlen, op de grens met Duitsland. Het andere gebied ligt iets zuidelijker en grenst aan zowel Duitsland als België, grofweg het gebied tussen Maastricht, Heerlen, Aken, Eupen, Verviers en Luik.

Het is nog onduidelijk wat Duitsland en België vinden van het idee.

De dreiging van terrorisme en geweld in Nederland blijft hoog, zo meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in de halfjaarlijkse rapportage. Het dreigingsniveau blijft staan op 4 en dat betekent dat er sprake is van een substantiële dreiging.

De NCTV maakt zich zorgen om een aantal veroordeelde jihadisten die het afgelopen jaar in Nederland zijn vrijgekomen, of die in de komende jaren de gevangenis verlaten. Zij moeten Nederland worden uitgezet, maar dat gebeurt vaak niet. Als zij vervolgens weer in contact komen met jihadistische netwerken, kunnen ze een verhoogde dreiging vormen.

De jihadisten om wie het gaat hebben geweld gepleegd in Syrië. Niet duidelijk is of ze tijdens hun verblijf in de gevangenis afstand hebben genomen van extremistisch of terroristisch gedachtegoed. "Dat speelt in hun hoofden", zegt waarnemend NCTV-hoofd Wieke Vink. "We gaan ervan uit dat zij nog steeds een dreiging of een potentiële dreiging met zich meebrengen."

Enkele veroordeelden die dit jaar al vrijkwamen, en anderen die vanaf 2027 vrijkomen, hebben een hoger dreigingsprofiel dan andere vrijgekomen jihadisten, staat in het rapport van de NCTV. Tot nu toe lijken ze niet bezig met het voorbereiden van een aanslag, maar de NCTV sluit niet uit dat ze dat wel van plan zijn.

Ingetrokken Nederlanderschap

Mensen met een dubbele nationaliteit kunnen na een terreurveroordeling het Nederlanderschap kwijtraken. Het idee is dat ze dan uit Nederland vertrekken en dat daarmee de terreurdreiging daalt. Maar uit het rapport blijkt dat de meeste vrijgekomen terroristen die geen Nederlander meer zijn, nog hier zijn.

Zij hebben veelal geen vaste woon- en verblijfplaats, waardoor het voor de autoriteiten moeilijker is hen in de gaten te houden. En omdat ze geen verblijfsstatus hebben, worden ze niet begeleid. Doordat ze uit het zicht verdwijnen, kan niet goed worden ingeschat hoe gevaarlijk ze nog zijn.

"Ook kan onrechtmatig verblijf zonder toekomstperspectief leiden tot frustratie en een verhoogde afhankelijkheid, hetgeen mogelijk ertoe leidt dat men terugvalt op oude jihadistische of criminele netwerken", staat in het rapport.

Individuele radicalisering

De dreiging van terrorisme wordt steeds onvoorspelbaarder, omdat radicalisering steeds vaker een individueel proces is. "Daardoor is het steeds lastiger om te voorspellen wie, wanneer en waarom iemand overgaat tot een geweldsdaad", zegt de NCTV.

"Sinds 2020 zijn terroristische aanslagen in Europa vrijwel uitsluitend gepleegd door daders die alleen handelden", zegt Vink. Volgens haar hebben daders zelf een wereldbeeld gecreëerd, mede onder invloed van persoonlijke omstandigheden. "Dat is vaak een mix van politieke overtuigingen, samenzweringstheorieën en haat." Ze stelt dat aanslagplegers ook handelen uit fascinatie voor geweld.

Radicalisering vindt ook steeds meer online plaats, en ook is er veel jonge aanwas, zo concludeert de NCTV. "De online wereld is anoniem, er klinkt geen corrigerend geluid, en mensen komen in aanraking met heel veel extremistische content, vaak vanuit verschillende richtingen", zegt Vink.

De jihadistische beweging in Nederland vindt ook een nieuwe generatie in het online milieu. De NCTV is bezorgd dat uit die aanwas op termijn nieuwe jihadistische netwerken ontstaan die een terroristische dreiging vormen.

Normalisering rechts-extremisme

Naast de jihadistische dreiging bestaan er nog andere vormen van extremisme, die niet nieuw zijn in Nederland. Een kleine groep mensen in Nederland is anti-institutioneel terroristisch of extremistisch, en ook zij zijn bereid geweld te gebruiken. Ook is er nog steeds sprake van rechts-extremistisch gedachtegoed, met daarbij de toenemende zorg voor de normalisering daarvan.

De meeste rechts-extremisten zien het openlijk oproepen tot geweld als niet-productief, maar de normalisering van hun gedachtegoed leidt tot angst, haat en racisme in de samenleving en ondermijnt de sociale cohesie. In sommige gevallen kan het leiden tot geweldsincidenten.

Nederland kent ook links-extremisme, maar die dreiging is minder groot. Links-extremisten in Nederland zijn ideologisch divers, de groep is kleiner en hun geweldsbereidheid is beperkt. Wel ziet de NCTV "dat enkele acties over met name het Israëlisch geweld tegen Palestijnen harder zijn geworden dan in voorgaande jaren. Daarbij gaat het om vandalisme, intimidatie of doxing". Bij doxing worden privégegevens van mensen opgezocht en openbaar gemaakt om iemand te intimideren en angst aan te jagen.

Rianne Letschert, de bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, wordt de nieuwe informateur namens D66. Het is de bedoeling dat zij de volgende ronde gesprekken gaat leiden tussen Jetten (D66), Bontenbal (CDA) en Yesilgöz (VVD). Letschert is ook voorzitter van het Nationaal Groeifonds.

Morgen is er eerst een Kamerdebat over het eindverslag van informateur Buma (CDA). Die kwam tot de conclusie dat er nu geen mogelijkheden zijn voor een meerderheidskabinet. De VVD blokkeert GL-PvdA en D66 ziet niets in een coalitie met JA21.

D66 zal de Kamer weer formeel een voorstel doen voor de volgende fase in de formatie. Naar verwachting gaat een meerderheid van de Kamer akkoord, ook al stemmen PVV en GL-PvdA waarschijnlijk tegen.

Dan kan de nieuwe informateur aan de slag en sluit de VVD zich aan bij de inhoudelijke gesprekken. Het gezamenlijke stuk, de "positieve agenda" van Bontenbal en Jetten, wordt dan weer tegen het licht gehouden.

Debat live bij NOS

De NOS zendt het debat morgen vanaf 11.00 uur live uit op NPO 1, NOS.nl en NPO Politiek en Nieuws.

Het is dat de dagen zo kort zijn. Anders zou je denken dat het lente is, met zulke hoge temperaturen die heel normaal zijn in april.

Het zijn van die dagen dat je met winterjas en sjaal de deur uitgaat en je je al na twee minuten afvraagt waarom je zulke warme kleding aangetrokken hebt. Hoe uitzonderlijk zijn deze temperaturen in december?

Dagrecords

Eerst de cijfers. Afgelopen zondag werd het in De Bilt 14,1 graden, dat was een record voor die datum. Gisteren werd het ook 14,1 graden, dat was de op één na warmste 8 december ooit gemeten, na 8 december 2000.

En ook vandaag is het oude record van 13,0 voor 9 december verbroken. Rond 13.30 uur werd 13,1 graden gemeten in De Bilt. Gemiddeld genomen ligt de maximumtemperatuur in december iets onder de 7 graden.

Meteorologen zijn altijd een beetje terughoudend over deze dagrecords. Het KNMI meet nog maar 125 jaar en dus is er elk jaar wel kans op een paar dagrecords, simpelweg doordat de meetreeks nog niet zo lang is. Maar als je beter kijkt, is er wel degelijk meer aan de hand.

Steeds normaler

Veertien graden in december: dat was een eeuw geleden ondenkbaar, maar hebben we nu al twee keer in één week tijd. Dat komt door de aanvoer van heel zachte lucht uit het zuiden van Europa. Maar ook een eeuw geleden had je zuidenwind en toch werd het toen geen 14 graden. De eerste keer dat het 14 graden werd in december was in 1953. Sindsdien is dat op 18 dagen voorgekomen, waarvan 12 keer sinds 2000.

Ook 13 graden in december is uitzonderlijk, maar wordt steeds normaler. Tussen 1901 en 1950 gebeurde het op 7 decemberdagen dat het 13 graden of warmer werd. Sinds 1950 is dat al 70 keer gebeurd. Er is een duidelijke trend naar veel meer warme decemberdagen.

De oorzaak hiervan zal je niet verbazen. Door de klimaatverandering wordt het steeds warmer, ook in Nederland. Het is in Nederland inmiddels ruim twee graden warmer dan een eeuw geleden, en dat geldt ook voor december. Vroeger was de gemiddelde temperatuur in december 2,9 graden, nu 4,9.

De kans op vorst, kou, en sneeuw in december is daardoor spectaculair gedaald. De kans op heel zacht decemberweer is daarentegen enorm gegroeid.

Veertien graden in december is dus heel uitzonderlijk, vergelijkbaar met 35 graden in de zomer. Door de opwarming van het klimaat komt het steeds vaker voor. Omdat de opwarming van de aarde grotendeels en waarschijnlijk volledig wordt veroorzaakt door het verbranden van fossiele brandstoffen, zal de decembermaand in de toekomst steeds warmer worden zolang er steenkool, olie en gas wordt gebruikt. Dat betekent dat de kans op kraakhelder koud winterweer in rap tempo afneemt.

In Rusland is een groot militair transportvliegtuig neergestort. Een onderzoekscommissie meldt dat alle bemanningsleden zijn omgekomen. De commissie heeft niet bekendgemaakt hoeveel mensen er aan boord waren. Volgens het Russische persbureau TASS waren dat er zeven.

In het water van het Stuwmeer van Oevod, enkele honderden kilometers ten noordoosten van Moskou, zijn wrakstukken gevonden. Het neergestorte vliegtuig is een Antonov An-22, dat werd geïntroduceerd in de Sovjet-Unie in 1967. Met een spanwijdte van 64 meter is het nog altijd 's werelds grootste vliegtuig dat aangedreven wordt door propellers.

Oorzaak onbekend

In Rusland zijn er nu nog drie over. Vorig jaar kondigde de Russische luchtmacht aan dat het verouderde toestel buiten gebruik gesteld zou worden. Maar dat is dus nog niet gebeurd.

Over de oorzaak van de crash is niets bekendgemaakt. Het toestel zou bezig zijn geweest met een proefvlucht na een reparatie.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag heeft het reisadvies aangepast voor het grensgebied tussen Thailand en Cambodja. Daar is in de nacht van zondag op maandag het geweld tussen de twee landen weer opgelaaid.

De aanleiding is niet duidelijk. Afgelopen zomer nog kwamen de landen een staakt-het-vuren overeen na hevige gevechten in het grensgebied. De Amerikaanse president Trump had bij de gesprekken bemiddeld.

"De situatie ter plekke is gevaarlijk en onvoorspelbaar", meldt het ministerie nu, dat voor beide landen een rode kleurcode geeft voor de strook van 20 kilometer vanaf de grens. "Wat uw situatie ook is: reis er niet heen. Het is er te gevaarlijk", zegt Buitenlandse Zaken.

Het ministerie meldt verder dat de landsgrens tussen Thailand en Cambodja is gesloten voor buitenlanders.

Thailand en Cambodja betwisten al meer dan een eeuw de 800 kilometer lange landsgrens tussen de landen. Centraal in het conflict staat de Preah Vihear Tempel, die door beide landen wordt geclaimd.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken, Marco Rubio, roept beide landen op de gevechten te staken en zich te houden aan de afspraken die zijn gemaakt in de Maleisische hoofstad Kuala Lumpur.

Eind oktober tekenden de premiers van beide landen toen in het bijzijn van Trump het in juli afgesproken bestand. Trump sloot direct ook een handelsovereenkomst met beide landen en gastland Maleisië, onder meer over de winning van belangrijke mineralen.

De afgelopen dagen heeft het Thaise leger luchtaanvallen uitgevoerd op Cambodja en Cambodjaanse troepen hebben schoten afgevuurd op Thais grondgebied. Daarbij zouden in totaal 13 doden zijn gevallen.

Cambodja staat open voor "onmiddellijke bilaterale gesprekken", liet een topadviseur van de premier vandaag weten aan persbureau Reuters. Hij zei echter ook dat het land niet het initiatief wil nemen. De Thaise buitenlandminister liet aan het persbureau weten dat Cambodja de eerste stap moet zetten.

De Sudanese militieleider Ali Muhammad Ali Abd-Al-Rahman is door het Internationaal Strafhof tot twintig jaar cel veroordeeld vanwege misdaden tegen de menselijkheid. Hij was eerder dit jaar al schuldig bevonden aan 27 aanklachten, waaronder moord, verkrachting en marteling.

Abd-Al-Rahman, ook bekend als Ali Kushayb, pleegde zijn misdaden in 2003 en 2004 in de Sudanese regio Darfur. Daar kwamen in 2003 rebellen in opstand tegen de regering van Sudan. Abd-Al-Rahman was een van de leiders van de Janjaweed, de overwegend Arabische milities die de regering inschakelde om de opstand te beëindigen.

Dat leidde tot een massamoord. Naar schatting 300.000 Sudanezen van Afrikaanse afkomst werden gedood door de overwegend Arabische Janjaweed.

Het Internationaal Strafhof oordeelt dat Abd-Al-Rahman als leider van de Janjaweed opdracht gaf voor de misdaden, en dat hij actief meedeed aan mishandeling en moord.

NOS op 3 legt uit wat er in Sudan aan de hand was en nog steeds is:

De aanklagers hadden gevraagd om de maximale celstraf van 30 jaar. Het ICC liet meewegen dat Abd-Al-Rahman zichzelf heeft gemeld bij het hof, daarom kreeg hij een lagere celstraf opgelegd.

Abd-Al-Rahman (76) zit sinds juni 2020 vast bij het ICC. Het is de enige zaak bij dat hof voor misdaden gepleegd in Sudan. De voormalige militieleider kan nog in hoger beroep.

Een explosie bij een woning in Amsterdam-Noord heeft vannacht een kamer waar kinderen sliepen beschadigd. Er brak een kleine brand uit en er belandde glas in bed.

Het explosief ging rond 01.00 uur af. De portiek en kozijnen van de woning raakten daardoor beschadigd. Er raakte niemand gewond, maar het gezin was enorm geschrokken. "Het spreekt voor zich dat dit een angstaanjagende gebeurtenis is voor hen", aldus de politie.

De politie heeft nog geen idee wat het motief achter de explosie was of wie het doelwit was. Getuigen die iets gezien of gehoord hebben, kunnen zich melden. Ook zijn agenten op zoek naar camerabeelden uit de omgeving.

De Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth ligt onder vuur. Hij is misschien wel de loyaalste man binnen Trumps regering, maar zijn positie wankelt. Sinds hij in januari als minister begon, stapelen de probleemdossiers zich voor hem op. Blijft hij in de gratie van Trump of wordt zijn positie onhoudbaar?

Hij ligt vooral onder vuur door de dodelijke aanvallen op mogelijke drugsboten in de Caribische zee. The Washington Post schreef onlangs dat Hegseth in september bevel had gegeven om iedereen op zo'n boot te doden. Daarop werden de overlevenden die zich na de eerste aanval vastklampten aan de wrakstukken, bij een tweede aanval gedood.

Dan speelt er nog een andere affaire. Het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie, constateerde vorige week in een rapport dat Hegseth het leven van Amerikaanse militairen op het spel had gezet door dit voorjaar geheime, operationele informatie over een aanval op Jemen te delen met onder meer zijn echtgenote en met zijn broer.

Felle verdediger van Trump-agenda

Terwijl de kritiek van Republikeinse en Democratische Congresleden aanzwelt, blijft Hegseth zichzelf verdedigen, zoals dit weekend op een defensietop in Californië, waar hij de nieuwe militaire strategie van de VS uit de doeken deed.

Hij steunde de aanval op de boot, zei hij, maar leek de eindverantwoordelijkheid af te schuiven op een admiraal. "Al zou ik zelf ook deze beslissing hebben genomen", zei Hegseth op een vraag erover. Hij ontkende nog altijd een bevel te hebben gegeven om "iedereen te doden". "Ik weet niet waar jullie je bronnen vandaan halen, maar ze zijn klote", zei hij, doelend op The Washington Post.

De manier waarop hij de beschuldigingen probeerde te pareren door meteen in de tegenaanval te gaan, was precies de reden voor Trump om hem minister te maken. Als televisiepresentator bij het rechts-conservatieve Fox News verdedigde Hegseth al de agenda van Trump.

Dit weekend zei hij ook dat Europa niet meer hoog op het Amerikaanse prioriteitenlijstje staat: "Weg met het utopische idealisme, het is tijd voor stevig realisme."

Persiflage in SNL

Dit soort aanvallen zijn voor Trump een voorbeeld van het America first-beleid. Drugscriminelen worden een directe bedreiging van de veiligheid genoemd, en dat heeft meer prioriteit dan een oorlog op het Europese continent. Nog steeds is er geen bewijs geleverd dat de aangevallen boten drugs aan boord hadden.

Hegseth is de man die het Pentagon onderwerpt aan een stevige cultuuromslag. Militairen mogen geen baard meer hebben en vooral niet te dik zijn, het diversiteitsbeleid gaat op de schop en het ministerie van het Defensie heet voortaan het ministerie van Oorlog. En door nieuwe restricties op te leggen aan journalisten is de voltallige pers opgestapt en bleven alleen rechtse influencers over.

Vanwege al die nieuwsmomenten is Hegseth onder meer een vast karakter geworden in het satirische programma Saturday Night Live.

Ook afgelopen weekeinde opende SNL de uitzending met een Hegseth-persiflage:

De constant kritische nieuwsberichtgeving is wel ruis op de lijn voor Trump. En kritiek op Hegseth is indirect ook kritiek op het functioneren van zijn regering. Daarbij wordt de roep van Congresleden om een volledige video van de aanval op de 'drugsboot' op 2 september vrij te geven steeds luider. Ook Trump zegt dat het vrijgeven moet kunnen.

Trump heeft erkend dat het een "zware week was voor Pete". Toch zal hij hem niet zomaar laten gaan. Het heeft hem veel moeite gekost om hem op die positie benoemd te krijgen. Hegseth lag onder vuur vanwege beschuldigingen van drankgebruik en seksueel misbruik. Vicepresident Vance haastte zich naar Capitol Hill om uiteindelijk de doorslaggevende stem te geven voor zijn benoeming.

Van binnenuit wordt er gesproken over een 'geen trofeeën-beleid': geef je tegenstander nooit iets waar ze mee aan de haal kunnen gaan. Het opstappen van Hegseth zou een overwinning zijn voor de Democraten, waarmee het beeld zou ontstaan dat er wordt toegegeven aan politieke druk.

Een variant op het lot van voormalig veiligheidsadviseur Mike Waltz lijkt wel mogelijk voor Hegseth: Waltz kreeg na het zogenoemde Signal-gate een 'functie elders' en werd ambassadeur binnen de VN.

Kinderartsen van drie grote ziekenhuizen slaan alarm vanwege een forse toename van het aantal kinderen met (ernstige) obesitas. Daarnaast zien de kinderartsen in Amsterdam, Rotterdam en Den Bosch ook een verdubbeling van de wachtlijsten bij de obesitaspoli en een vervijfvoudiging van het gebruik van medicatie ter behandeling van obesitas.

In Nederland kampen bijna 400.000 kinderen met overgewicht en ongeveer 100.000 van hen hebben obesitas (ernstig overgewicht). Kinderen in die laatste groep hebben vaak ernstige gezondheidsproblemen zoals gewrichtsklachten en diabetes type 2.

Ook vertoont ongeveer een derde van de kinderen die met obesitas op het spreekuur komen al tekenen van leververvetting. "Dat is heel ernstig, omdat de lever daarvan kapot kan gaan", zegt Felix Kreier, kinderarts en onderzoeker op het gebied van obesitas aan het OLVG in Amsterdam. Ook kan het leiden tot leverkanker.

"Wat er gebeurt, is dat de lever de hoeveelheid vet in het lichaam niet meer kan bolwerken en ziek wordt. Daardoor slaat hij te veel vet op in de lever zelf. Dat is bedreigend omdat de lever een ontzettend belangrijke functie heeft bij het reinigen van het bloed, maar ook bij het maken van eiwitten die we voor allerlei lichaamsfuncties nodig hebben."

De hamster in ons brein

De meeste ouders die op zijn spreekuur komen, willen volgens Kreier ontzettend graag dat hun kinderen gezond leven. "Maar dat is helemaal niet zo makkelijk tegenwoordig." Dat komt vooral door de invloed van sociale media, advertenties en influencers, meent hij. Buiten het zicht van volwassenen worden kinderen daardoor de hele dag blootgesteld aan verleidingen.

Kinderen zijn daar volgens Kreier extra vatbaar voor, omdat hun brein nog geen overwogen keuzes kan maken. "Ons brein heeft zich ontwikkeld in een miljoen jaar van schaarste. Er is een oerbrein in ons, ik noem het de hamster, dat is de hele tijd bang dat wij doodgaan van de honger. Daarom zoekt het de hele dag naar eten. Dus als een kind in de ochtend op sociale media een cheeseburger ziet, dan denkt die 'hamster' de hele dag door: 'wanneer gaan we nou die cheeseburger eten?'"

Kreier benadrukt dat we niet moeten onderschatten hoe sterk deze onderbewuste kracht is, waar door reclamemakers maar al te graag gebruik van wordt gemaakt.

Kinderen moeten hiertegen volgens de kinderartsen beschermd worden. Daarom doen de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) en De Gezonde Generatie, een alliantie van gezondheidsfondsen, een dringende oproep tot een stevig preventiebeleid. En in het bijzonder om vaart te maken met een wet die reclame voor ongezond eten en drinken gericht op kinderen verbiedt. Daar wordt al sinds 2022 over gesproken, maar die wet is er nog steeds niet.

Kreier maakt zich ook zorgen of het zorgsysteem wel berekend is op de toename van klachten door obesitas. "De huidige volwassenen met overgewicht hebben als kind meestal een normaal gewicht gehad. We weten niet goed wat er gebeurt nu we een generatie gaan afleveren die als kind te zwaar is geweest. Het klinkt eng, maar het is eigenlijk een groot experiment waar wij als maatschappij met elkaar aan meedoen."

Als deze kinderen later volwassen worden en daarbij ook allerlei ziektes ontwikkelen, "weten wij nog niet heel goed hoe het zorgsysteem dit moet gaan bolwerken. Daar maken we ons grote zorgen over."

In Den Bosch zijn vanochtend zo'n honderd jerrycans met vermoedelijk drugsafval gevonden. Dat meldt de politie, die onderzoek doet naar de herkomst.

De vaten zijn gevonden bij de Empelsedijk, in een buitengebied ten noorden van de stad. De vaten zijn op twee locaties in het gebied gedumpt. Een deel van de vaten lag op een van de twee plekken in een sloot, meldt Omroep Brabant.

De politie doet onderzoek naar de dumping en de herkomst van het afval. "Door partners wordt gekeken naar mogelijke verontreiniging van bodem en oppervlaktewater. De weg is afgezet", aldus de politie.

Bij een grote kantoorbrand in Jakarta, de hoofdstad van Indonesië, zijn minstens 20 mensen om het leven gekomen, onder wie een zwangere vrouw. Dat meldt de lokale politie. Alle zeven verdiepingen van het pand vatten vlam.

De brand is geblust, maar mensen worden nog volop geëvacueerd. In het gebouw zitten volgens lokale media ook nog mensen vast. Er hangt een dikke, zwarte lucht in en rondom het pand.

Volgens de politie brak de brand uit op de eerste verdieping van het pand, en verspreidde die zich vervolgens naar de overige verdiepingen. De oorzaak wordt nog onderzocht.

In het gebouw is het bedrijf Terra Drone Indonesia gevestigd, dat levert dronebeelden aan klanten in de mijnbouw en landbouw. Moederbedrijf Terra Drone Corporation uit Japan heeft de Indonesische tak noodfinanciering gegeven, melden zij.

Mensen zijn naar het dak van het gebouw gevlucht:

Verkeersborden langs de provinciale wegen in Friesland worden volgend jaar tweetalig. De provincie Friesland is er nu ook uit hoe dat eruit komt te zien.

Begin dit jaar werden de tweetalige verkeersborden in de provincie al aangekondigd. Op bijvoorbeeld een bord met 'fietspad' komt dan ook het Friese fytspaad te staan en bij een afrit komt er Út op het blauwe bord met Uit. Er is de afgelopen tijd nagedacht over in welke volgorde de talen komen te staan.

Op advies van een verkeerspsycholoog komt de Friese tekst onder de Nederlandse tekst. "We hebben ervoor gekozen om geen borden te maken met Fries boven en Nederlands onder", zegt de Friese gedeputeerde Eke Folkerts tegen Omrop Fryslân. "Een verkeerspsycholoog heeft ons geadviseerd dat het het beste is om de taal die in het hele land in het onderwijs wordt gebruikt bovenaan te zetten."

Canada en Bretagne

Bij het ontwikkelen van de tweetalige borden heeft de provincie ook gekeken naar modellen van tweetalige gebieden in het Franse Bretagne, Brussel, Canada en Zwitserland. Een goed doordacht ontwerp moet verwarring bij verkeersdeelnemers beperken, is het idee.

Niet iedereen is het eens met de keuze van de provincie. De gemeente Achtkarspelen liet twaalf jaar geleden een volledig Friese verkeersbord maken met de tekst 'fytspaad'. Dat bord is echter nooit geplaatst, omdat het in strijd was met de wet.

Wethouder Tjibbe Brinkman van Achtkarspelen accepteert nu tweetalige borden, maar vindt wel dat de Friese tekst bovenaan moet komen. "Het Fries moet boven. Scheef eronder maakt van het Fries een soort zoethoudertje bij de boodschappen." Hij is niet onder de indruk van de argumentatie van de verkeerspsycholoog. "Wie bepaalt dat een ander te dom is om Fries te lezen? Mensen kunnen het heus wel zien vanuit de auto."

Stickers of een groter bord

De provincie streeft ernaar om de verkeersborden langs de provinciale wegen zoveel mogelijk in 2026 aan te passen. Bij sommige borden kan dat worden opgelost met nieuwe stickers, maar op andere plekken is een groter bord nodig. Alleen al langs provinciale wegen gaat het om honderden verkeersborden, en dan komen daar nog de borden langs de rijkswegen en die van de gemeenten bij.

De meeste Friese gemeenten hebben aangegeven dat ze de verkeersborden ook tweetalig zullen maken. Veel gemeenten in de provincie hebben al tweetalige plaatsnaamborden bij de grens van de bebouwde kom staan of hanteren alleen de Friese plaatsnaam.

Bij het vervangen van de verkeersborden gaat het bijvoorbeeld om de borden met het woord 'sône' voor 30 kilometerzones. "Gemeenten hebben een eigen beleid wat betreft het tempo", zegt Folkerts. "Sommige gemeenten passen de borden aan als ze aan vervanging toe zijn, andere doen het sneller."

Stemmen

Voor de verkeersborden zijn twee ontwerpen ontwikkeld: één met de Friese tekst onder een horizontale lijn en één met de Friese tekst cursief. Inwoners kunnen tot 23 december stemmen op de variant die hun voorkeur heeft. Wat het tweetalig maken van de verkeersborden precies kost, weet gedeputeerde Folkerts nog niet. Zodra de keuze voor het ontwerp definitief is, gaat de provincie een offerte opvragen.

Vorig jaar trok toenmalig minister De Jonge van Binnenlandse Zaken 18 miljoen euro uit voor bevordering van de Friese taal. Een aanzienlijk deel van dat bedrag gaat naar Friestalig onderwijs, maar er is dus ook geld om de verkeersborden langs de wegen en fietspaden tweetalig te maken.

In 2022 begon Friesland al met de plaatsing van Friestalige borden langs de vaarwegen. Ook worden sinds die tijd omleidingsroutes op gele borden in twee talen aangegeven.

De eigenaren van de nachtclub in de Indiase staat Goa waar zondag een dodelijke brand woedde, zijn gevlucht naar Thailand, melden Indiase media. Bij die brand kwamen zeker 25 mensen om het leven. Zes mensen raakten gewond.

Volgens de autoriteiten namen de broers Saurabh en Gaurav Luthra uren na de brand een vlucht vanuit New Delhi naar Phuket. De politie ontdekte dat na een huiszoeking in de woningen van de broers in de Indiase hoofdstad.

"Het toont aan dat ze van plan waren om politieonderzoek te ontlopen", zegt de plaatsvervangend politiechef van Goa. De internationale opsporingsdienst Interpol is ingeschakeld om te helpen het tweetal te vinden.

Vuurwerk

De brand brak uit tijdens een feest in de nachtclub in Arpora. De politie zei aanvankelijk dat de brand ontstond door een gasfles die in de keuken ontplofte. De autoriteiten vermoeden nu dat vuurwerk de oorzaak is geweest.

Op beelden die op sociale media circuleren is te zien hoe de muziek wordt stilgelegd nadat het plafond vlam had gevat.

De meeste slachtoffers waren medewerkers van de populaire nachtclub. Vier van de vijf omgekomen toeristen waren van een familie.

Meerdere overtredingen

De premier van Goa zei eerder dat de nachtclub de brandveiligheidsvoorschriften had overtreden. Ook had de club volgens de autoriteiten niet de juiste vergunningen om te opereren als nachtclub. Drie functionarissen van de staat Goa zijn vanwege de brand geschorst.

Vijf mensen zijn in het onderzoek aangehouden, onder wie een aantal managers van de nachtclub.

Mede-eigenaar reageert

In een reactie op Instagram zegt mede-eigenaar van de club Saurabh Luthra dat het management "zijn diepe verdriet betuigt en geschokt is door het tragische verlies van mensenlevens als gevolg van het ongelukkige incident". Ook zegt Luthra dat zijn management alle hulp en assistentie zal verlenen aan nabestaanden en getroffenen van de brand.

De NS verruimt voor het komende jaar de dienstregeling. Op veel plekken in het land gaan treinen eerder op de dag rijden, en rijden ze tot later door. Dat meldt de spoordienst in een persbericht. De nieuwe dienstregeling gaat in op zondag 14 december.

Ook worden de provincies Zeeland en Noord-Brabant beter met elkaar verbonden. De trein tussen Zwolle en Roosendaal gaat een keer per uur doorrijden naar Vlissingen.

Op andere plekken worden extra treinen ingezet voor een betere verbinding. Zo gaat er tussen Amersfoort en Deventer een extra intercity rijden, ook buiten de spitsuren. In het weekend zullen er twee extra sprinters gaan rijden tussen Uitgeest en Amsterdam Centraal.

Oude Lijn

Ook tussen Den Haag Centraal en Dordrecht gaan meer sprinters rijden, voor dit traject geldt dat voor zaterdagen. Waar doordeweeks al iedere tien minuten een sprinter rijdt, worden dat er op zaterdag vier in het uur, in plaats van twee. Langs dit spoor, de Oude Lijn, worden de komende jaren veel woningen gebouwd.

Tussen Amsterdam en Londen gaat in het komende jaar een extra Eurostar rijden.

Naast bovengenoemde wijzigingen, worden er ook op andere trajecten in Nederland extra treinen ingezet. Op de website van de NS staat beschreven wat er per provincie verandert.

Wat is er gebeurd, op de dag van het dodelijke Stint-ongeluk in Oss, op 20 september 2018? "Die vraag heeft onze levens beheerst", zei Edwin Renzen, een van de leidinggevenden van de bedrijven rond de Stint-bolderkar in de rechtszaal vandaag.

Vandaag is in Den Bosch de strafzaak van start gegaan over het dodelijke ongeluk met de Stint-bolderkar. "Het is voor ons net als iedereen en in het bijzonder de nabestaanden een vreselijk drama", zei Renzen. "Wij zijn ook ouder en beseffen daardoor als geen ander wat dit ongeluk teweeg heeft gebracht."

Doordat de elektrische bolderkar op een spoorwegovergang terechtkwam en werd geraakt door een trein, kwamen die dag vier kinderen om het leven. Een vijfde kind en een begeleider raakten zwaargewond. De medewerkster zei in verhoren dat het op geen enkele manier lukte om te remmen. Een precieze oorzaak daarvan werd nooit gevonden.

Vandaag staan twee bedrijven en twee leidinggevenden, Edwin Renzen en Peter Noorlander, voor de rechter. Zij waren verantwoordelijk voor de productie en de verkoop van de Stint. Onderzoeksbureaus concludeerden de afgelopen jaren dat de bolderkar allerlei technische gebreken had.

Zo waren er geen goede remconstructies of remschakelaars. Ook waren de gashendels slecht, was er geen opstartbeveiliging en was het maken van een noodstop niet mogelijk. De verdachten zouden willens en wetens een onveilig product op de markt hebben gebracht. Daarnaast worden ze verdacht van valsheid in geschrifte, omdat ze verklaard hebben dat de Stint aan alle veiligheidseisen voldeed.

Zes dagen uitgetrokken

"We hebben meegewerkt om de precieze reden van het ongeval te achterhalen", zei Renzen in een verklaring voordat de ondervraging door de rechtbank begon. Hij wees erop dat er geen technisch mankement of defect was aangetroffen aan de Stint die betrokken was bij het ongeluk.

Ook zei hij, mede namens de bestuurders van de bedrijven, dat hij en Noorlander ten onrechte schuldig worden geacht aan de dood van vier kinderen. "Dat is niet onze werkelijkheid", aldus Renzen.

Daarnaast zei de Stint-oprichter te hopen op begrip dat hij en zijn medeverdachte "vanuit onze wereld" antwoord op vragen zullen geven. Antwoorden kunnen daardoor zakelijk en kil overkomen, zei hij. "Dat is niet zo bedoeld en het betekent niet dat we geen gevoel hebben."

De rechtbank in Den Bosch heeft zes dagen uitgetrokken voor de zaak. Voor aanstaande donderdag staan de verklaringen van de slachtoffers en nabestaanden gepland. Het requisitoir, waarin de officieren van justitie hun visie op de zaak en het bewijs geven, staat voor volgende week maandag op de rol. Dinsdag komt de verdediging, die onder meer bestaat uit het advocatenkoppel Geert-Jan en Carry Knoops, aan het woord.

Litouwen heeft de noodtoestand uitgeroepen wegens herhaalde verstoringen van het vliegverkeer door weerballonnen uit buurland Belarus. Door de hogere alarmfase heeft het leger meer mogelijkheden om in te grijpen. Ook krijgt de politie meer opsporingsbevoegdheden.

Het land, lid van de NAVO en de EU, wordt al maandenlang getergd door de grote ballonnen. Smokkelaars zouden die gebruiken om sigaretten het land binnen te krijgen. Doordat de met helium of waterstof gevulde ballonnen op 3 tot 4 kilometer hoogte het luchtruim doorkruisen, kunnen ze in aanvliegroutes terechtkomen. De luchthaven van hoofdstad Vilnius ligt maar zo'n 30 kilometer van de grens.

In de afgelopen maanden moest het vliegverkeer rond Vilnius in totaal 60 uur worden stilgelegd vanwege de ballonnen. 350 vluchten werden uitgesteld, met vertraging voor ruim 50.000 passagiers.

'Hybride aanval'

Litouwen beschouwt de ballonnen als een hybride aanval door een bondgenoot van Rusland. "We roepen de noodtoestand niet alleen uit vanwege de verstoringen voor de burgerluchtvaart, maar ook vanwege de nationale veiligheid", zei de minister van Binnenlandse Zaken bij de aankondiging. Het is nog niet bekend hoelang de maatregel zal gelden.

Voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie gebruikte ook de term hybride aanval en noemde de situatie compleet onacceptabel. De EU is volgens haar van plan de sancties tegen Belarus aan te scherpen. Ook werd de Belarussische vertegenwoordiger op het matje geroepen.

De ballonnen passen volgens Litouwen in een patroon van schendingen van het Europese luchtruim door Rusland. Eerder dit jaar schoten Nederlandse F-35's Russische drones boven Polen uit de lucht en drongen straaljagers het luchtruim van Estland kort binnen. Ook worden Europese landen al geruime tijd geplaagd door mysterieuze dronemeldingen.

Dit jaar sloot Litouwen al wekenlang de grens met Belarus als vergelding voor de ballonnen. Belarus reageerde door honderden buitenlandse vrachtwagens aan de grens tegen te houden.

Het regime in Minsk houdt vol niets met de ballonnen te maken te hebben. Dictator Loekasjenko wees juist met de vinger naar Litouwen zelf: "Ze vliegen niet zomaar ergens heen, iemand moet ze daar ontvangen." Ook beschuldigt Belarus juist Litouwen ervan propaganda met drones de grens over te sturen, wat het land ontkent.

Litouwen heeft verschillende bedrijven opdracht gegeven om afweersystemen tegen de ballonnen te ontwikkelen. Probleem daarbij is de zware lading van de ballonnen, die kan oplopen tot 50 kilo. Omdat dat gewicht schade of slachtoffers zou kunnen aanrichten, is Litouwen tot nu toe huiverig om de ballonnen uit de lucht te schieten.

Er zijn dit jaar al ruim honderd personen aangehouden in Litouwen die verdacht worden van betrokkenheid bij de smokkel. Afgelopen donderdagavond werden nog twee mannen van 36 en 27 in de buurt van een neergekomen weerballon aangehouden. Zij hadden pakketten bij zich met 3000 pakjes sigaretten.

Gebrek aan privacy, gedwongen verhuizingen en ontoereikende faciliteiten. De menswaardigheid in de opvang voor Oekraïners in Nederland is in gevaar. Daarvoor waarschuwen de Nationale Ombudsman en de Kinderombudsman.

Volgens ombudsman Reinier van Zutphen en kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer is onmiddellijke actie nodig. "Zonder directe maatregelen komt de menswaardige opvang van 130.000 Oekraïners in Nederland verder onder druk te staan", schrijven ze in een brief aan alle gemeenten en aan asielminister Keijzer.

Al geruime tijd zit de opvang voor Oekraïners vol. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten sprak begin september van een "zeer kritieke situatie" en riep het Rijk op actie te ondernemen. In een reactie liet demissionair minister Keijzer toen weten dat ze wil dat Oekraïense mannen hun eigen huisvesting verzorgen.

Nog dagelijks komen er nieuwe vluchtelingen vanuit Oekraïne naar Nederland. Dat betekent dat mensen (slaap)kamers moeten delen, vaak met vreemden. Ook zien de instanties veel klachten binnenkomen over slechte sanitaire voorzieningen en het ontbreken van een keuken.

Volgens de ombudsmannen lopen opvangcentra bijvoorbeeld al maanden vast bij het plaatsen van keukens door complexe regelgeving. Recentelijk gaan de klachten ook veel over het gedwongen moeten verhuizen omdat bestaande locaties hun deuren sluiten.

'Piept en kraakt'

Al eerder deden de twee ombudsmannen een oproep aan gemeenten om de voorzieningen voor Oekraïners te verbeteren. Het piept en kraakt nog altijd in de Oekraïne-opvang, concluderen zij nu. "Inmiddels hebben wij meer dan 110 klachten over ruim zeventig gemeenten ontvangen", staat in de brief aan asielminister Keijzer.

Het aantal klachten blijft hoog, schrijven de ombudsmannen. Bezoeken aan de opvanglocaties bevestigen die klachten. "Bewoners hebben het zwaar door het langdurig verblijf in locaties die daarvoor niet geschikt zijn. Er is - zeker in omgebouwde kantoorpanden - onvoldoende privacy en ook het gedeeld gebruik van sanitaire en kookvoorzieningen begint de mensen op te breken", beschrijven ze de problemen.

Impact op kinderen

Een medewerker van de opvang maakt zich zorgen. "De situatie duurt te lang. Bewoners zitten aan de limiet van wat je als mens aankan", citeren de ombudsmannen.

Op meerdere opvangplekken spraken ze medewerkers die zich zorgen maken. Ook over de impact op gevluchte Oekraïense kinderen. "Kinderen verblijven op locaties die voor hen ongeschikt zijn, zijn onzeker over hun toekomst en krijgen onvoldoende mentale ondersteuning", schrijven ombudsman Van Zutphen en kinderombudsvrouw Kalverboer. Van kinderen zelf kregen ze te horen dat het onderwijs dat ze krijgen niet aansluit bij hun niveau.