NOS Nieuws - Algemeen

President Trump heeft in een toespraak vanuit het Witte Huis zijn economische beleid verdedigd. Hij herhaalde zijn mantra dat zijn voorganger Biden "een puinhoop" heeft achtergelaten. Naar eigen zeggen is hij die nog altijd aan het opruimen.

Trump beloofde, niet voor het eerst, dat prijzen zullen dalen. Ook stelde hij bijna 1,5 miljoen militairen voor Kerst een "oorlogsdividend-uitkering" in het vooruitzicht van 1776 dollar. Hij suggereerde dat die uitkeringen mogelijk zijn omdat de importheffingen die hij heeft ingevoerd ervoor zorgen dat het geld met bakken tegelijk binnenstroomt.

De schuld voor de gestegen kosten van levensonderhoud schoof de president in de schoenen van Biden. Trump sprak in detail over de prijs van een kalkoen, van eieren en van benzine. Zijn regering was hard bezig om de kosten van levensonderhoud verder naar beneden te krijgen, zo klonk het.

Volgens Amerikaanse media, waaronder persbureau AP, moeten veel beweringen in de speech van Trump met een korrel zout genomen worden. Zo claimde hij dat de prijs van een gallon benzine (een kleine 4 liter) gemiddeld 2,5 dollar is, waar AP uitkomt op 2,90 dollar.

Veel van de problemen in de Verenigde Staten zouden worden veroorzaakt door de Democraten. Daarbij gaat Trump eraan voorbij dat de Republikeinen in beide kamers van het Congres de macht hebben en dat hij zelf in het Witte Huis zit, schrijft The New York Times in een fact check.

Venezuela

De toespraak van Trump ging vooral over de economie. Uit een peiling van Reuters/Ipsos bleek dinsdag dat maar 33 procent van de Amerikaanse volwassenen tevreden is over Trumps economische beleid. Met de speech probeerde Trump het beeld te kantelen dat hij daar wat aan kan doen. Volgens hem gaan Amerikanen snel verbetering voelen in hun portemonnee, al bleef onduidelijk waar hij dat op baseert.

Opvallend was dat de spanningen rond Venezuela niet aan bod kwamen in zijn toespraak. Gisteren kondigde Trump nog een zeeblokkade aan voor alle gesanctioneerde olietankers die van en naar Venezuela varen. Venezuela besloot daarop schepen door de marine te laten begeleiden. Ook heeft Caracas via zijn ambassadeur bij de VN "vanwege de Amerikaanse agressie" gevraagd om een spoedzitting van de Veiligheidsraad. Afgelopen maanden heeft de VS tal van boten tot zinken gebracht omdat ze drugs zouden vervoeren. Daarbij zijn zo'n honderd mensen gedood.

Woensdag werd ook nog een boot aangevallen in de Stille Oceaan. Vier mensen werden gedood.

VS-correspondent Rudy Bouma:

"De toespraak duurde slechts achttien minuten en Trump hield zich strikt aan de tekst op de autocue: een unicum voor een president die erom bekendstaat regelmatig van zijn tekst af te wijken en speeches te laten ontaarden in lange, meanderende betogen.

Dat Trump sprak vanuit de Diplomatic Reception Room voedde vooraf de verwachting dat hij een aankondiging zou doen over Venezuela. Politieke duiders wezen erop dat Amerikaanse presidenten deze ruimte vaak gebruiken voor verklaringen over het buitenlands beleid. Zo'n aankondiging bleef echter uit.

In plaats daarvan deed Trump wat zijn adviseurs hem al maandenlang aanraden: zich nadrukkelijk richten op de economie. Dat deed hij echter met aantoonbaar onjuiste beweringen en -cijfers: er is geen sprake van een recordaantal nieuwe bedrijven in de VS of 18 biljoen dollar aan nieuwe investeringen, prijzen kunnen niet met honderden procenten dalen en de inflatie is niet afgenomen. Ook stelde Trump dat meer Amerikanen dan ooit aan het werk zijn, terwijl de werkloosheid juist recent is gestegen tot het hoogste niveau sinds begin 2021.

Zoals gebruikelijk haalde Trump meerdere keren fel uit naar zijn voorganger Joe Biden. Ironisch genoeg dreigt hij daarbij in dezelfde valkuil te stappen: het schetsen van een economisch beeld dat door zijn eigen kiezers nauwelijks wordt herkend. Uit gesprekken met een reeks Trump-stemmers die ik de afgelopen week voerde, blijkt dat ook zij door het optimistische narratief heen prikken. Dat maakt deze koers risicovol, zeker met de tussentijdse Congresverkiezingen over een jaar."

Dan Bongino, de tweede man van de FBI, stapt volgende maand op. Zijn benoeming door president Trump in februari was omstreden. Bongino, een voormalige agent van de Secret Service, was voor zijn aanstelling een rechts-conservatieve commentator met een eigen podcast.

Bongino had geen ervaring bij de FBI toen hij werd aangesteld. De onderdirecteur heeft doorgaans al een lange carrière achter de rug bij de FBI. Mede vanwege zijn onervarenheid tekenden destijds duizenden (oud-) agenten van de FBI bezwaar aan tegen de aanstelling.

Hij was ook omstreden vanwege zijn geloof in complottheorieën over de aanval op het Congres op 6 januari 2021. Hij zei onder meer dat de FBI verantwoordelijk was voor het plaatsen van explosieven bij de partijkantoren van de Democraten en Republikeinen. Ook zette hij vraagtekens bij de zelfmoord van Jeffrey Epstein en beweerde hij dat er een lijst werd achtergehouden met klanten van zedendelinquent Epstein.

Als tweede man bij de FBI moest hij vervolgens erkennen dat veel van wat hij had beweerd geen hout snijdt.

Een paar maanden geleden kwam hij in conflict met Justitieminister Pam Bondi. Bongino uitte kritiek op de manier waarop zij met de Epstein-zaak omging. The New York Times schrijft dat Bongino daarmee ook in conflict kwam met de machtige stafchef van Trump, Susie Wiles.

Uren voordat Bongino zijn vertrek aankondigde, had Trump gezegd dat hij het "geweldig heeft gedaan" en terug wil naar zijn podcastshow.

Het cruiseschip Norwegian Epic is woensdag niet aangemeerd in de haven van Curaçao. Het schip van Norwegian Cruise Line, met ongeveer 4200 passagiers en 1700 bemanningsleden aan boord, heeft het eiland op het laatste moment van de route geschrapt vanwege zorgen over militaire activiteiten in de regio. Het is de eerste keer sinds de coronapandemie dat een cruiseschip Curaçao om veiligheidsredenen overslaat.

Volgens Norwegian Cruise Line is besloten extra voorzichtig te zijn omdat er militaire oefeningen of operaties op zee plaatsvinden in de nabijheid van de geplande vaarroute. Welke oefeningen dat precies zijn, heeft de rederij niet toegelicht. De Norwegian Epic vertrok maandagavond uit Aruba en is inmiddels onderweg naar Barbados.

De beslissing komt op een gevoelig moment voor Curaçao. Het toeristisch hoogseizoen is net begonnen en de autoriteiten proberen het imago van het eiland als veilige reisbestemming actief te benadrukken.

De afgelopen dagen stond Curaçao internationaal in de schijnwerpers door meerdere bijna-incidenten in het luchtruim, waarbij Amerikaanse militaire toestellen zonder zichtbare transponders het commerciële vliegverkeer hinderden. In twee gevallen meldden piloten dat zij op zeer korte afstand langs een militair toestel vlogen.

Zo ging het dit weekend bijna mis boven Curaçao:

Tegen de achtergrond van oplopende spanningen tussen de Verenigde Staten en Venezuela is de militaire aanwezigheid in de regio zichtbaar toegenomen. De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA heeft het door Venezuela beheerde luchtruim officieel aangemerkt als hoogrisicogebied voor de burgerluchtvaart.

In een recente waarschuwing van de autoriteit staat dat verhoogde militaire activiteit in en rond Venezuela een potentiële bedreiging vormt voor civiele luchtvaartoperaties. Sinds gisteren lijken Amerikaanse toestellen het Curaçaose vluchtinformatiegebied grotendeels te mijden en uit te wijken naar aangrenzend luchtruim.

Vrees voor effect op toerisme

De Curaçaose overheid heeft inmiddels zorgen geuit over de gevolgen van de militaire activiteiten voor de veiligheid en het toerisme. In de Staten zijn spoedvragen gesteld over Amerikaanse militaire vluchten in het door Curaçao gecontroleerde luchtruim. De regering heeft Nederland gevraagd om militaire ondersteuning na de gemelde bijna-botsingen. Tegelijkertijd benadrukt het kabinet dat Curaçao een veilige bestemming blijft voor bezoekers.

Minister-president van Curaçao Gilmar 'Pik' Pisas maakte woensdagavond (lokale tijd) bekend van de VS bevestigd te hebben gekregen dat Amerikaanse militaire vliegtuigen hun transponder zullen inschakelen in het luchtruim van Curaçao en Aruba. Daarnaast heeft Washington volgens hem contact opgenomen met verschillende luchtvaartmaatschappijen en cruisemaatschappijen. Zij worden voortaan geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen in de regio.

300 cruiseschepen

Havenautoriteiten op Curaçao laten weten de beslissing van Norwegian Cruise Line te betreuren. De cruise-industrie is van groot economisch belang voor het eiland. Jaarlijks doen ruim driehonderd cruiseschepen Curaçao aan en ontvangt het eiland tussen de 800.000 en 900.000 cruisepassagiers. Vooral in het hoogseizoen levert de sector een substantiële bijdrage aan de lokale economie.

Of het overslaan van Curaçao door de Norwegian Epic een eenmalige beslissing blijft of navolging krijgt van andere rederijen, is op dit moment nog onduidelijk.

Bij een pro-Israëlmanifestatie op de Dam in Amsterdam zijn woensdagavond vier mensen aangehouden, meldt de politie. Ze zijn aangehouden voor het verstoren van de demonstratie en het afsteken van een "rookpot", zei een woordvoerder tegen persbureau ANP. De vier zitten vast.

Er waren ongeveer 2000 mensen bij de manifestatie. Onder de sprekers waren SGP-leider Chris Stoffer en opperrabbijn Binyomin Jacobs. Een meterslange Israëlische vlag werd uitgerold, er werd gezongen en een chanoekakaars aangestoken.

Op een paar incidenten na is de manifestatie volgens de politie rustig verlopen. Wel werd door tegenbetogers gegooid met een rode vloeistof en was er rode rook te zien. Er was veel politie aanwezig op de Dam.

De manifestatie was georganiseerd door werkgroep Op de bres voor Israël, om Israël en de Joodse gemeenschap in Nederland tijdens Chanoeka "een hart onder de riem te steken".

Frits Spits heeft vanavond in de NPO 1-talkshow Pauw & De Wit de Zilveren Fonograaf gekregen. De radiomaker, die deze maand zijn laatste uitzendingen presenteert, is onderscheiden als erkenning voor zijn uitzonderlijke verdiensten voor de Nederlandse muziekindustrie.

De 77-jarige Spits neemt aan het einde van het jaar na 52 jaar afscheid van het radiovak. Hij heeft een grote bijdrage geleverd aan het Nederlandse repertoire, vindt brancheorganisatie voor de film- en muziekindustrie NVPI. "Met zijn programma's bood Spits generaties Nederlandse artiesten en hun muziek een podium. Dat deed hij met een uiterst integere aanpak, oprechte nieuwsgierigheid, een ongelofelijk taalgevoel en immer spitsvondig."

Spits maakte tussen 1978 en 1995 onder meer het iconische programma De Avondspits. Later presenteerde hij Tijd voor Twee en De Strepen van Spits en momenteel De Taalstaat. Spits is de 27e ontvanger van de Zilveren Fonograaf.

De radiomaker maakte in september bekend dat hij stopt, "omdat ik voel dat het daar nu de tijd voor is". Hij zei dat radio maken steeds meer inspanning vereist en dat hij dit "niet ten koste kan laten gaan van mijn luisteraars en mezelf". Spits noemde radio maken het mooiste wat er is. "Het is prachtig om wekelijks te doen, maar ook intensief."

In een voormalig klooster in Venlo kunnen vanaf volgend jaar maximaal 328 asielzoekers worden opgevangen. Een grote meerderheid in de Venlose gemeenteraad gaf vanavond een positief advies over een omgevingsvergunning die dat mogelijk maakt.

Er was veel te doen over de komst van een asielzoekerscentrum. Ondanks het positieve advies was er in de raad van links tot rechts kritiek over het besluitvormingsproces rond het azc aan de rand van de stad. Veel partijen vonden dat de gemeenteraad en inwoners te laat en te weinig betrokken werden.

"Het college heeft ervoor gekozen om de raad niet te betrekken bij dé cruciale discussie, namelijk hoeveel mensen moet en kan Venlo opvangen. Dat heeft ertoe geleid dat het debat is gepolariseerd", citeert L1 Nieuws raadslid John Spijksma van de PvdA.

"Er is een zorgvuldig georkestreerde chaos gecreëerd", zei fractievoorzitter Peter Bastiaens van de lokale partij Veur Groeët Venlo. Informele gesprekken met omwonenden werden bijvoorbeeld pas gevoerd toen alle afspraken al vastlagen, memoreerde hij.

Intimidatie

Raadsleden kregen in de aanloop naar het besluit te maken met online intimidatie. Burgemeester Scholten en wethouders kregen beveiliging na bedreigingen aan hun adres.

Raadslid Inge Simons van de VVD noemde de bedreigingen "echt niet oké". "Ook raadsleden hebben partners en kinderen. En ook raadsleden hebben wakker gelegen van dit besluit", zei ze in de vergadering. "Mensen achter toetsenborden beseffen niet wat ze veroorzaken."

Vanavond waren er opnieuw extra veiligheidsmaatregelen getroffen in en rond de raadszaal. Protesten bleven echter uit.

Nieuwe vergunning

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wil op termijn 600 asielplekken realiseren in het voormalige klooster. Daarvoor moet tegen die tijd een nieuwe vergunning worden aangevraagd, waar de gemeenteraad mee in moet stemmen.

'De Mondriaan van de dans' werd Hans van Manen genoemd, en 'de meester van de eenvoud'. De grootmeester van de Nederlandse dans overleed vandaag, 93 jaar oud.

Zijn balletten staan bekend om hun heldere vorm, waarbij elke franje ontbreekt en geen pas te veel wordt gedaan. 'Dans drukt dans uit en verder niets', zei hij er zelf over. Hij werd er groot mee, zo groot dat hij in 2000 als vijfde Nederlander de Europese Erasmusprijs kreeg.

Hij laat meer dan 125 balletten na. Sinds het begin van de jaren zeventig zijn ze allemaal op video vastgelegd, waardoor ze internationaal invloedrijk zijn gebleven.

Hij was ook vernieuwend. In zijn balletten waren man en vrouw gelijkwaardig. Daarmee week hij af van het traditionele ballet, waarin de man meestal slechts een ondersteunende rol heeft.

Applaus tussen de schuifdeuren

Hans van Manen was niet afkomstig uit een artistiek milieu. Hij werd in 1932 in Nieuwer-Amstel geboren als zoon van een Duitse dienstbode en de eigenaar van een fotozaak. Als jongetje wilde hij al danser worden. Hij danste op zondagmiddag thuis in de woonkamer op radiomuziek van het Concertgebouworkest en nam na afloop ook altijd het applaus in ontvangst. In 2000 zei hij in zijn dankwoord voor de Erasmusprijs dat dat applaus op de radio gelukkig altijd erg lang duurde, "want zoals u weet moeten in het Concertgebouw de dirigenten en de solisten die trap helemaal op en weer af."

Toen hij zeven was overleed zijn vader aan TBC. Hij bleef achter met zijn moeder met wie hij een zeer nauwe band hield en met wie hij 37 jaar lang in één huis aan de rand van de Amsterdamse Jordaan bleef wonen.

Krullenjongen

In de oorlog kwam er al een eind aan zijn schoolcarrière. Hij kwam niet verder dan de vijfde klas van de lagere school en wilde na de oorlog niet opnieuw naar school, omdat dat hem totaal niet meer interesseerde. In plaats daarvan zorgde hij dat hij krullenjongen en toneelkapper werd in de Amsterdamse Stadsschouwburg, zodat hij de wereld van toneel en dans van dichtbij kon zien.

Als vijftienjarige kwam hij al in homobars. In een tijd dat homoseksualiteit nog een groot taboe was, had zijn moeder daar geen problemen mee. Vriendjes van Van Manen konden het vaak goed met haar vinden, en kwamen nog bij haar over de vloer als Van Manen ze al jaren niet meer zag.

COC-oprichter Benno Premsela ontfermde zich over hem en liet hem kennismaken met de wereld van de moderne kunst. In het begin van de jaren vijftig besloot Van Manen danslessen te nemen bij Sonia Gaskell, die toen gold als de beste balletdanseres van Nederland.

Zie hieronder de grootmeester zelf aan het werk als danser.

Hij was er goed in, zag er naar eigen zeggen ook 'beeldig' uit, maar was niet briljant. Al snel ontdekte hij dat hij nog meer talent had als choreograaf. Hij had een goed oog voor dans en kon anderen beter maken. In 1955 debuteerde hij, 23 jaar oud, als choreograaf en twee jaar later won hij al de Staatsprijs voor Choreografie.

Gloriejaren bij het Nationale Ballet

Van 1961 tot 1971 was hij choreograaf en artistiek leider van het Nederlands Dans Theater in Den Haag, en in de jaren zeventig en tachtig leidde hij het Nationale Ballet in Amsterdam, als opvolger van Rudi van Dantzig. Na een serie ruzies keerde hij in 1988 terug bij het Dans Theater.

De jaren bij het Nationale Ballet waren zijn glorietijd. In de jaren zestig steeg zijn roem ook al, maar het ontbrak hem toen nog aan een vaste stijl. Hij maakte jazzballetten voor televisieshows, maar ook klassieke en experimentele balletten. Hij gebruikte muziek van componisten als Beethoven, Satie en Stravinsky, maar ook minimal music en avantgardistische muziek van Karlheinz Stockhausen en John Cage.

Zijn typische beheerste, serene en heldere 'neoklassieke' stijl bereikte hij in de jaren zeventig en tachtig. Als hoogtepunten gelden Adagio Hammerklavier (1973), een ballet voor drie koppels op een pianosonate van Beethoven, en Sarcasmen (1981), een ballet op muziek van Prokovjev dat hij speciaal maakte voor zijn muze Rachel Beaujen en Clint Farha. In deze dans vol erotische uitdaging legde de danseres de hand op het kruis van de danser.

Bekijk een hommage van het Nationale Ballet ter gelegenheid van de 85ste verjaardag van Van Manen.

Van Manen was ook van grote betekenis voor de dans in Nederland doordat hij talent ontdekte en tot ontwikkeling bracht. Hij wilde de schoonheid van het lichaam laten zien en daarbij vergde hij het uiterste van zijn dansers. Ook als de passen goed waren, maar de uitstraling hem niet beviel, kon hij schreeuwen, juist tegen zijn favorieten, die hij geregeld tot huilbuien bracht.

Naast de danswereld hield Van Manen zich ook intensief bezig met fotografie. Hij fotografeerde met name het menselijk lichaam. Vaak naakt. Ook maakte hij veel foto's van zijn dansers. In 1979 had hij zijn eerste expositie in een galerie in Amsterdam. Zijn eerste fotoboek, Portrait, verscheen in 1986. Hij kreeg veel waardering voor zijn werk, maar hield er begin jaren 90 toch mee op.

"Op een gegeven moment werd het zó succesvol, ik had zo veel tentoonstellingen, dat kon ik niet meer aan. Ik had twee of drie fotosessies per week en stond elke nacht tot drie, vier uur in de donkere kamer. Overdag deed ik hetzelfde als nu. Dat ging gewoon niet meer en daarom ben ik er van de ene op de andere dag mee opgehouden", zei hij daarover in Het Parool.

Nieuwsuur had eind vorig jaar een gesprek met hem over zijn foto's:

In 2018 kreeg de choreograaf de Eremedaille voor Kunst en Wetenschap van de Huisorde van Oranje. De medaille werd hem op Paleis Noordeinde omgehangen door koning Willem-Alexander, in aanwezigheid van koningin Máxima en prinses Beatrix, die met Van Manen bevriend was.

Eerder was hij in Nederland al benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw en ontving hij de Erasmusprijs. In Frankrijk werd Van Manen in 2017 jaar benoemd tot Commandeur des Arts et des Lettres, de hoogste Franse onderscheiding voor podiumkunsten.

Van Manen hield het tot op hoge leeftijd vol. Hij bleef fit, niet door te sporten, want dat deed hij nooit, maar door zijn krachten te sparen. Hij zei dat hij de auto nog nam om naar de bakker op de hoek te gaan en in Amsterdam-Zuid een appartement met een lift had gekocht omdat hij geen trappen wilde lopen. Ook in de balletzaal bewoog hij weinig en gaf hij vooral aanwijzingen.

Tegelijk was hij gedisciplineerd met eten en drinken. "Ik sta altijd voor dansers en die zijn zo gedisciplineerd. Ze zien er adembenemend uit en dus wil ik niet dik en volgevreten voor ze staan", zei hij erover. Het bleek een recept om het lang vol te houden.

Vijf kinderen zijn vorige maand uit een gezinshuis in Zuid-Holland gehaald na een melding over mogelijk misbruik. Dat meldt de Volkskrant, die een anonieme tip kreeg die door de betrokken instanties is bevestigd.

De politie haalde de kinderen eind november met spoed weg van het adres. De krant schrijft dat er nog onvoldoende bekend is over de aard en de omvang van de onveiligheid en dat het daarom de naam en de locatie van het gezinshuis niet noemt. In gezinshuizen wonen kinderen die uit huis zijn geplaatst en te zware gedragsproblemen hebben om bij een regulier pleeggezin te wonen.

Volgens de Volkskrant valt het gezinshuis onder de zorgorganisatie Driestroom. Die organisatie zegt in de krant dat er een onderzoek loopt. Een woordvoerder van de Inspectie Jeugd zegt tegen de NOS bekend te zijn met de melding over het gezinshuis, maar wil er verder niets over kwijt.

Vlaardingse pleegouders

De veiligheid van uit huis geplaatste kinderen staat extra in de belangstelling door de zaak van de Vlaardingse pleegouders. Zij zijn in november veroordeeld voor de ernstige mishandeling van vier pleegkinderen.

Vorige maand werd ook bekend dat twee kinderen van 9 en 10 jaar uit een gezinshuis in het Groningse Niekerk zijn gehaald, omdat ze daar ernstig waren mishandeld. Zij werden geslagen, aan hun oren getrokken en door de hond van het gezin gebeten. Ook moesten zij meewerken op de boerderij.

Eerder werden uit datzelfde gezinshuis in Groningen ook al kinderen weggehaald, meldde het AD.

Het ziet ernaar uit dat het voor boeren nog even onzeker blijft aan welke mestregels zij moeten voldoen. Het demissionaire kabinet wilde in een Kamerdebat, tot grote frustratie van verschillende fracties, niet duidelijk maken welke kant het opgaat.

De Tweede Kamer ging in debat met het kabinet over de knallende ruzie die daar is ontstaan over de nieuwe mestregels die minister Wiersma van Landbouw (BBB) op 1 januari wil laten ingaan. Ze moeten zowel voor schoner water zorgen als voor meer ruimte voor boeren om mest uit te rijden waar dat kan. Nederland voldoet nu al niet aan de waterkwaliteitseisen.

In de discussie staat Wiersma van Landbouw (BBB) tegenover de minister van Waterstaat Tieman (BBB), staatssecretaris van Waterstaat Aartsen (VVD) en de VVD-bewindspersonen in het kabinet. Die geloven volgens verschillende politieke bronnen niet dat het water schoner wordt als boeren meer mest mogen uitrijden.

De Kamer wilde weten waar de discussie in het kabinet inhoudelijk over gaat. Werkt het kabinet aan regels die het water inderdaad schoner kunnen maken, zoals Nederland binnen de EU heeft afgesproken? Of drukt Wiersma er een versoepeling doorheen waardoor het nieuwe kabinet voor vier jaar aan 'vervuilender' mestbeleid vast zit?

Geen antwoord

Op alle vragen wilden de drie bewindspersonen geen antwoord geven "omdat het kabinet nog bezig is met de besluitvorming en het maken van een goede belangenafweging", was het antwoord dat bij herhaling werd gegeven.

De ChristenUnie kon nog een oplossing bedenken, waar waarschijnlijk een meerderheid in de Kamer voor is. En dat is het demissionaire kabinet oproepen gewoon maar even helemaal niets te doen, zodat de mestregels van dit jaar doorlopen in volgend jaar. Het nieuwe kabinet kan dan de knoop doorhakken over de waterkwaliteit.

Daarover wordt morgen gestemd.

Choreograaf Hans van Manen is op 93-jarige leeftijd overleden. Dat meldt het Nationale Ballet waaraan hij jarenlang was verbonden. Hij wordt internationaal gezien als een van de grootmeesters van het hedendaagse ballet.

Van Manen maakte meer dan 150 choreografieën, waaronder ook televisieballetten. Zijn werk wordt door de drie grote Nederlandse balletgezelschappen uitgevoerd, het Nationale Ballet, Nederlands Dans Theater en Introdans, en door meer dan honderd dansgezelschappen wereldwijd.

Ted Brandsen, directeur van het Nationale Ballet, noemt hem een van de grootste kunstenaars die ons land heeft voortgebracht. "Zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de danskunst in Nederland en ver daarbuiten is van ongekend belang." Hij roemt zijn visie op ballet en noemt hem een belangrijke culturele ambassadeur van Nederland.

Zijn werk is herkenbaar, met een heldere structuur en subtiele eenvoud. "Less is more", was een van zijn lijfspreuken.

Van Manen werd geboren in Amstelveen (toen Nieuwer-Amstel) en kreeg in de jaren 40 zijn eerste balletlessen. Hij danste bij verschillende gezelschappen.

In 1955 debuteerde hij met zijn eerste choreografie. Hij werkte afwisselend voor het Nationale Ballet en het Nederlands Dans Theater.

'Speels, licht en helder'

Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix schrijven in een verklaring dat Nederland met het overlijden van Van Manen "een van zijn grootste kunstenaars heeft verloren".

"Niet in overdaad maar in beheersing toont zich de meester. Speels, licht en helder liet hij ons de volmaaktheid ervaren in zijn virtuoze balletten", aldus de koninklijke familie. "Wij herinneren ons hem met liefde, bewondering en dankbaarheid en zullen hem zeer missen."

Vol verhalen

Sjeng Scheijen, die de biografie Gelukskind over het leven van Hans van Manen schreef, noemt hem in het radioprogramma NOS Met het Oog op Morgen "de belangrijkste choreograaf van na de oorlog." Volgens hem was Van Manen tot het einde energiek en vol van verhalen.

Van Manens werk omschrijft Scheijen als helder en scherp, met weinig franje, maar tegelijk emotioneel en geladen. "Het ging over de mens en hoe we ons in beweging uitdrukken. Dáár zat de kern."

Gil Gerard, de acteur die vooral bekend werd door zijn rol als sciencefiction-filmheld Buck Rogers, is op 82-jarige leeftijd overleden. Hij stierf in een hospice aan een agressieve vorm van kanker, zegt zijn manager.

Gerards loopbaan kwam langzaam op gang. Zijn eerste prominente rol was die in een soap toen hij al 28 was. Eind jaren 70 had hij gastrollen in de misdaadserie Hawaii Five-O en Little House on the Prairie, die ook in Nederland werden uitgezonden.

Buck Rogers

De rol van astronaut William 'Buck' Rogers was de rol van zijn leven. De film Buck Rogers in the 25th Century werd in 1979 door Universal uitgebracht en leverde de filmmaatschappij omgerekend bijna 18 miljoen euro op. Daarna volgde een tv-serie die twee seizoenen duurde en in Nederland door Veronica werd uitgezonden.

Gerard speelde de rol van een astronaut van NASA die in een meteorenstorm terechtkomt, bevriest en in het jaar 2419 ontwaakt. Hij wil terug naar de aarde maar die wordt bedreigd door aliens van de planeet Draconia.

"Mijn leven is een verbazingwekkende reis geweest", zegt Gerard in een afscheidstekst die door zijn vrouw op Facebook is gezet. "De kansen die ik kreeg, de mensen die ik ontmoette en de liefde die ik heb gegeven en ontvangen hebben de 82 jaar op deze aarde zeer de moeite waard gemaakt."

Spanje wil voor volgende zomer klimaatschuilplaatsen inrichten. Ze moeten in openbare gebouwen komen en voor iedereen toegankelijk zijn. Dat heeft premier Sanchez gezegd bij de presentatie van voorstellen voor klimaatmaatregelen in Madrid. De temperatuur loopt steeds hoger op in de Spaanse zomer.

Het netwerk van schuilplaatsen is onderdeel van een plan om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden. "Verwoestende droogte en hittegolven zijn geen zeldzaamheid meer", zei de premier. "In sommige zomers zal er geen sprake meer zijn van hittegolven, maar van een aanhoudende hitteperiode van juni tot en met augustus. Dat is het nieuwe normaal."

Afgelopen zomer waren er drie hittegolven in Spanje. Die in augustus hield 16 dagen aan en de temperatuur liep op tot meer dan 45 graden.

'Historische fout'

Sanchez uitte ook kritiek op het besluit van de Europese Unie om de verbrandingsmotor in auto's toch niet voor 100 procent te verbieden met ingang van 2035. Hij noemde het een "historische fout" om dit speerpunt van de Green Deal overboord te gooien.

Het afzwakken van klimaatdoelen is volgens hem op den duur kostbaarder dan het nemen van maatregelen. "We staan tegenover een minderheid die niet met feiten argumenteert, maar met memes", zei hij volgens de krant El País.

De klimaatplannen moeten nog door het parlement worden goedgekeurd. Het is niet zeker dat alle partijen ermee zullen instemmen. Sanchez wil een aantal maatregelen al in gang zetten, ongeacht of er overeenstemming wordt bereikt.

De Franse autoriteiten onderzoeken een vermoedelijke poging om op afstand de besturing van een veerboot over te nemen. Op een passagiersschip van de Italiaanse rederij GNV is malware, ongewenste software, aangetroffen. Het schip lag op dat moment afgemeerd in Sète, een havenstad in het zuiden van Frankrijk.

De rederij zegt zelf de Italiaanse autoriteiten te hebben ingelicht over de vondst. Die waarschuwden op hun beurt de Fransen. Volgens GNV heeft de digitale inbraakpoging geen gevolgen gehad.

'Buitenlandse inmenging'

Twee bemanningsleden, een Bulgaar en een Let, zijn gearresteerd. De Bulgaar is later weer vrijgelaten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Franse justitie onderzoeken nu pogingen "van een georganiseerde groep om een automatisch dataprocessingsysteem aan te vallen met het doel een buitenlandse macht te dienen".

"Onderzoekers kijken logischerwijs naar de mogelijkheid van inmenging. Ja, buitenlandse inmenging", zei de Franse minister Nunez van Binnenlandse Zaken vandaag tegen journalisten. Hij noemde de vondst van malware op het schip een uiterst serieuze zaak.

De minister wilde niet bevestigen of het de bedoeling was om de veerboot uit koers te brengen. Hij sprak ook niet over Rusland, maar zei wel dat "één land dezer dagen vaak achter buitenlandse inmenging zit".

Noord-Afrika

De veerboot van GNV met de naam Fantastic kan zo'n 2000 passagiers en 760 voertuigen vervoeren. Het schip vaart vanuit Sète, Barcelona en Genua naar steden in Noord-Afrika.

De Fantastic is na onderzoek door de maritieme autoriteiten veilig verklaard en mag weer varen.

De gemeente Arnhem neemt maatregelen na de grote brand in het historische centrum, eerder dit jaar. Bewoners en ondernemers mogen hun oud papier niet meer tegen de gevel zetten, honderden panden met verhuurde kamers krijgen extra controles en plantenbakken op terrassen moeten verrijdbaar worden.

In de nacht van 5 op 6 maart brak in de Arnhemse binnenstad brand uit in een winkelpand. Meerdere gebouwen, waaronder historische panden met gevels van rond de 150 jaar oud, werden verwoest. Honderd bewoners moesten halsoverkop hun woning verlaten.

Diezelfde week werden drie verdachten aangehouden. Twee hiervan zijn inmiddels vrijgelaten, maar blijven wel verdachte.

Bij de brand vielen geen slachtoffers.

Brief over maatregelen

Morgen krijgen bewoners en ondernemers in de binnenstad een brief over de maatregelen op de mat, schrijft Omroep Gelderland. Daarin staat ook dat afvalcontainers van bedrijven voortaan pas vanaf 07.30 uur aan de straat mogen staan en niet al 's nachts.

"De binnenstad is veilig, maar niemand kan helemaal voorkomen dat er brand ontstaat", zegt burgemeester Marcouch tegen Omroep Gelderland. "We kunnen er wel met z'n allen wat aan doen om de brandveiligheid te waarborgen. Dat zit vooral in menselijk gedrag, bijvoorbeeld dat je het meldt als er ergens brandbare troep gedumpt is."

De gemeente Arnhem gaat volgend jaar nog meer onderzoek doen. "De werkelijkheid is dat we in heel Nederland vaak boven winkels wonen. We willen kijken welke maatregelen er eventueel mogelijk zijn, binnen alle redelijkheid."

De jaarlijkse griepgolf is in Europa vier weken vroeger begonnen dan normaal, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Dat heeft te maken met een nieuwe variant, zegt regiodirecteur Hans Kluge. Daardoor zijn er meer infecties. Er is geen bewijs dat die de mensen zieker maakt.

In zeker 27 van de 38 landen in de Europese regio worden nu veel mensen ziek door griep. Bij 90 procent van hen gaat het om de nieuwe variant. "Dit laat zien dat zelfs een kleine verandering in het virus een enorme druk op het zorgstelsel kan veroorzaken", zegt Kluge. "Dat komt doordat mensen daar geen immuniteit tegen hebben opgebouwd."

De eerste cijfers uit het Verenigd Koninkrijk laten zien dat vaccineren ook bij dit nieuwe virus voorkomt dat patiënten ernstig ziek worden.

Nederland

In Nederland worden de griepmeldingen van huisartsen bij het Nivel bijgehouden. Vorige week telde Nederland per 100.000 inwoners 40 patiënten met griepachtige klachten, vooral in de jongste leeftijdsgroep, van nul tot 14 jaar. Een jaar geleden waren dat 25 patiënten per 100.000 inwoners. De piek in de griepgolf lag in week 5 van dit jaar.

Er is pas sprake van een griepepidemie als twee weken achter elkaar minimaal 53 op de 100.000 mensen zich met griepklachten melden bij de huisarts.

Verenigd Koninkrijk

In het VK maakt de griep al wel veel mensen ziek. Minister van Volksgezondheid Streeting riep begin deze week vakbonden in de zorg op om niet te gaan staken, omdat de druk op de ziekenhuizen het hoogst is sinds de coronapandemie.

Aan het begin van deze week was in het VK 95 procent van de ziekenhuisbedden bezet en meldde zich ook steeds meer personeel ziek.

Een vrouw uit de Achterhoek die Nederland was ontvlucht, is aangehouden in Spanje. Dat heeft het Openbaar Ministerie bevestigd. De vrouw had vier tieners meegenomen op haar vlucht, onder wie twee eigen kinderen. Ze had over geen van deze kinderen zeggenschap. Ze werd gearresteerd in de kustplaats Alcossebre in de regio Castellón in het oosten van Spanje.

De vier kinderen van 12 tot 17 jaar zijn in veiligheid gebracht, schrijft de Spaanse krant El País. Ze zijn opgevangen door de pleegzorg tot ze naar Nederland worden teruggebracht. Ze verkeren in goede gezondheid. De vrouw blijft vastzitten tot haar overlevering aan Nederland. De verwachting is dat dit niet lang op zich laat wachten.

Het Openbaar Ministerie bevestigt dat het naar de vrouw op zoek was vanwege "een groot aantal feiten". Volgens El País gaat het om seksuele uitbuiting van minderjarigen, mensenhandel, bezit van kinderporno, drugssmokkel, ontvoering, illegaal gevangenhouden, gijzeling en het in de steek laten van minderjarigen. Het Openbaar Ministerie gaat niet in op de aard van de feiten.

Kinderen onrechtmatig in huis

De vrouw had twee kinderen in huis genomen die in een instelling woonden. Eind oktober is ze daarover gehoord, omdat ze wordt verdacht van onttrekking aan het gezag. Een zitting bij de politierechter mocht ze in vrijheid afwachten.

Begin december vertrok ze met vier kinderen naar Spanje. Justitie vaardigde daarop een Europees Aanhoudingsbevel uit. Op basis daarvan is ze in Spanje gearresteerd.

Uit de auto gezet

Volgens radiostation Onda Cero hield de vrouw zich met de kinderen schuil in een appartement. Op 7 december vond de politie in Alcalà de Xivert, 10 kilometer van Alcossebre, twee tieners op straat: de dochter van 13 en een jongen van 17. Ze waren naar eigen zeggen uit de auto gezet door de vrouw, die met de twee andere kinderen was doorgereden, haar zoon van 12 en een jongen van 16.

De politie kwam erachter dat de vrouw met de kinderen uit Nederland was gevlucht. Het onderzoek leidde naar het appartement in Alcossebre. De vrouw en de kinderen werden daar vlakbij aangetroffen in de auto.

Als de vrouw terug in Nederland is, wordt bekeken voor welke feiten ze zal worden aangeklaagd. Volgens internationale afspraken mogen dat alleen misdrijven zijn die voorkomen op het Europese Aanhoudingsbevel, zegt het OM.

Niets verraadt dat aan de Hauptstraße 4 in Gauersheim een politieke bijeenkomst plaatsvindt. Het voormalige restaurant heeft geen bord of logo, maar het beige pand is in handen van de AfD. De partij heeft in het West-Duitse dorp met 654 inwoners een eigen cultuurcentrum geopend. In Treffpunkt Nordpfalz worden lezingen, borrelavonden en feestjes gehouden.

De partij heeft nu een handvol cultuurcentra. Het doel is om de komende tijd in ieder kiesdistrict een AfD-huiskamer te openen, vertelt AfD-kopstuk Sebastian Münzenmaier. "Wij bieden iets aan op het platteland waar weinig anders meer is."

De door de veiligheidsdienst als rechtsextremistisch bestempelde partij verkiest eigen locaties boven het afhuren van een zaaltje. "Dat is lastig omdat men niet graag aan ons verhuurt. Nu hebben we zelf de controle."

Met de centra wil de AfD een grotere volkspartij worden en het succes in de peilingen doorzetten. Landelijk wordt de partij net iets groter gepeild dan de CDU/CSU van bondskanselier Merz. In Oost-Duitsland haalt de AfD bijna 40 procent. Bij deelstaatverkiezingen in Saksen-Anhalt komend jaar is een absolute meerderheid niet ondenkbaar.

Kerst beschermen

Op een decemberdag is het pand in Gauersheim gevuld met tientallen AfD'ers. Buiten wordt gratis bratwurst uitgedeeld, binnen klinkt kerstmuziek. Het is de dag van een heuse AfD-kerstmarkt. In een hoek worden zelfgemaakte kerstcadeaus verkocht, waaronder een AfD-klok. "De blauwe AfD-kerstballen verkopen het best", zegt verkoper Henrico.

Kort daarvoor heeft Münzenmaier een toespraak over het belang van Kerstmis gehouden. "Wij willen onze traditie beschermen zodat Europa over honderd jaar nog steeds Europees is."

Het thema slaat aan bij de bezoekers, die vrezen voor het voortbestaan van Kerstmis. "In grote steden zijn kerstmarkten al te gevaarlijk", zegt Michael, die de schuld bij migratie legt. "De oude partijen willen onze cultuur kapot maken, want dat moeten ze van de EU en het grootkapitaal", zegt een andere bezoeker.

Er zijn nauwelijks dorpelingen op de kerstmarkt. De bezoekers zijn vooral fervente AfD-aanhangers uit de regio. "Iedereen hier denkt zoals wij", zegt Nicole bij een glühwein. "In normale cafés kan je niet zeggen dat je AfD stemt, dus het is fijn dat deze plek er is." De Duits-Italiaanse Candida reisde 60 kilometer om hier mensen te leren kennen. "Ik heb twee vrienden verloren omdat ik AfD stem."

Achterstelde regio's

De cultuurcentra zijn een slimme zet van de AfD, zegt politicoloog Constantin Wurthmann van de Universiteit van Mannheim. "Aanhangers van extreme partijen ervaren politiek anders dan de achterban van gevestigde partijen. Het wordt meer beleefd als een levensstijl. Dan is het belangrijk een eigen ruimte te hebben." Zo'n recreatieruimte is laagdrempeliger dan een spreekuur in een lokaal partijkantoor, aldus Wurthmann.

De partij zet in op achtergestelde regio's, met weinig voorzieningen. "Het West-Duitse platteland is best welvarend, maar de staat trekt zich meer terug. In Oost-Duitsland heeft dat bijgedragen aan de opkomst van de AfD. Nu lijkt dezelfde fout in het westen gemaakt te worden."

De komst van het AfD-centrum in Gauersheim heeft burgemeester Rainer Schlesser overvallen. Hij weerspreekt dat de partij hiermee een sociale functie vervult. "Wij hebben zelf een kerstmarkt, meifeest en voetbalclub met eigen kantine. Het café is niet vaak open, maar vaker dan de AfD-bar." Het is vooral een politiek centrum, zegt hij. "En dat heeft Gauersheim niet nodig."

Hij vreest voor de dreiging die uitgaat van het centrum. Op de Dag van Duitse Eenheid organiseerde Schlesser een 'burgerdialoog' over de opkomst van de AfD, waar aanhangers van de partij op afkwamen. Een opstootje volgde. Nu ligt er een aanklacht van de AfD tegen de burgemeester voor geweld. "Ze willen mij weg hebben. Dat is hun doel, zodat ze het dorp kunnen overnemen."

Lessen

Lokale bestuurders kunnen weinig doen tegen de AfD-centra. Het gaat immers om private grond. "We onderzoeken of er reden is om het te sluiten, als er regels of vergunningen worden overtreden", zegt Schlesser. Hij is strijdbaar, al vreest zijn gezin voor zijn veiligheid. Voor de zekerheid zit er een busje pepperspray in zijn jaszak. "Ik houd van dit dorp, ik geef niet op."

AfD'er Münzenmaier wuift alle zorgen weg. "Het is propaganda dat hier extreemrechtse mensen rondlopen. Ik nodig de veiligheidsdienst van harte uit langs te komen."

Andere partijen kunnen volgens politicoloog Wurthmann leren van de AfD. "Zij lijken vergeten hoe ze hun plannen moeten uitleggen. Dat kan de AfD zeer goed." Ook zou geïnvesteerd moeten worden in het versterken van lokale gemeenschappen. "Zodat mensen zulke AfD-centra niet nodig hebben."

Britse studenten kunnen in 2027 weer meedoen aan het Europese uitwisselingsprogramma Erasmus+. Het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben dat vandaag bekendgemaakt. De overeenkomst is voor één studiejaar vastgesteld.

De Britten kunnen dan voor het eerst sinds Brexit zonder extra kosten studeren aan een Europese onderwijsinstelling. Ook kunnen Europese studenten via het programma weer voordelig studeren aan Britse universiteiten.

De Britse minister Thomas-Symonds noemde de overeenkomst een "enorme overwinning voor onze jongeren". Volgens de Britse regering kunnen over twee jaar meer dan 100.000 Britten profiteren van het programma.

De Britse regering draagt voor het studiejaar 2027-2028 zo'n 570 miljoen pond (bijna 650 miljoen euro) bij aan het programma. De bijdrage voor de jaren erna wordt op een later moment vastgesteld.

Verbinding

Het Erasmusprogramma werd in 1987 opgericht met als doel om Europeanen met elkaar te verbinden. Het uitwisselingsprogramma is vernoemd naar de Nederlandse humanist en wetenschapper Desiderius Erasmus.

Met Erasmusbeurzen kunnen studenten tussen de 2 en 12 maanden, en in sommige gevallen tot 24 maanden, in een ander Europees land vakken volgen. Ook volwassenen die studeren, docenten en jeugdwerkers kunnen meedoen aan het uitwisselingsprogramma.

Belangrijke eis

Groot-Brittannië stapte in 2020 na de Brexit uit Erasmus+. Premier Johnson vond toen de kosten voor het uitwisselingsprogramma te hoog. De regering van Keir Starmer zoekt weer toenadering tot de EU.

Toetreding tot het Erasmusprogramma was een belangrijke eis van de EU bij het aanhalen van de banden. De EU onderhandelt ook nog met de Britten over de toetreding tot het EU-elektriciteitsnet en het versoepelen van handelsbelemmeringen voor voedsel en drank.

De gesprekken over de toetreding van het VK tot een belangrijk EU-defensiefonds liepen vorige maand stuk, omdat de partijen het niet eens konden worden over de prijs die de Britten hiervoor zouden moeten betalen.

Een 26-jarige man krijgt een celstraf van tien jaar voor meerdere zedenzaken, waaronder de verkrachting van een 17-jarig meisje in Groningen tijdens de jaarlijkse introductieweek in de studentenstad.

Het Openbaar Ministerie (OM) had een celstraf van acht jaar en tbs met dwangverpleging geëist, maar de rechtbank ziet geen reden voor tbs. Volgens de rechtbank kan niet met "genoeg zekerheid" worden vastgesteld dat de man tijdens de zedenmisdrijven een psychische stoornis had.

Hij is ook veroordeeld voor de verkrachting van een 19-jarige vrouw na een date en voor ontucht met minderjarige meisjes. Hij gaf hen online instructies om seksuele handelingen voor de camera uit te voeren waarvan hij opnames maakte. "Dit terwijl de ouders van deze meisjes dachten dat hun dochters veilig in hun eigen woning zaten", zei het OM eerder.

Introductieweek

De verkrachting van het 17-jarige meisje speelde zich af in augustus 2023. Ze fietste 's nachts naar huis na het uitgaan tijdens de jaarlijkse introductieweek in Groningen. Op een afgelegen plek kwam de man uit de bosjes tevoorschijn en trok haar van haar fiets, waarna hij haar dwong seksuele handelingen bij hem uit te voeren. Toen het meisje probeerde te ontsnappen, haalde hij haar in.

Ook werd het meisje gedwongen in zijn auto te zitten zonder dat ze wist waar ze naartoe werd gebracht. Aanvankelijk ontkende de 26-jarige man de verkrachting. Na een DNA-match verklaarde hij dat hij het meisje alleen had willen beroven. Eerder zei de officier van justitie daar niets van te geloven.

De man verkrachtte ook een 19-jarige vrouw na een Tinderdate in Assen. Hij liet haar 's nachts na de date uitstappen bij een afgelegen parkeerplaats en reed weg. In gesprekken op Snapchat schreef hij dat zij seksuele handelingen bij hem moest uitvoeren om een rit naar huis te krijgen. Toen ze bij hem terugkwam en dat weigerde, werd ze verkracht.

Ook heeft hij na afloop van een date een telefoon en portemonnee van zijn date gestolen. De 26-jarige moet aan drie slachtoffers schadevergoedingen betalen, tussen de 1000 en 20.000 euro.

De dierenpolitie heeft in een appartement in Amsterdam-IJburg 26 verwaarloosde konijnen gevonden. De agenten troffen lege voerbakjes aan. De konijnen hadden weinig beweegruimte en de vloer lag bezaaid met keutels.

De politie heeft de konijnen in beslag genomen en overgebracht naar een andere plek waar ze kunnen aansterken, meldt AT5.

De dierenpolitie kwam de dieren op het spoor na een melding. Daarin werd niet alleen gesproken over verwaarloosde dieren, ook de bewoner van het appartement zou zorg nodig hebben.

Slechte vacht

Eenmaal binnen troffen agenten de sterk vermagerde konijnen aan: ze hadden een slechte vacht en werden "onder ongeschikte omstandigheden" gehouden.

Hoe het met de bewoner was heeft de politie niet gezegd, wel is ook voor hem of haar zorg geregeld.

Het Openbaar Ministerie (OM) of een rechter bepaalt uiteindelijk of de konijnen terug mogen naar de eigenaar. Het is ook mogelijk dat ze ergens anders worden ondergebracht.