NOS Nieuws - Algemeen

Het is punt 5 op de agenda: Israël wel of niet mee laten meedoen. De locatie: een zaal in het hoofdkantoor van de European Broadcasting Union (EBU) in Genève. Een kleine collegezaal, met lange tafels achter elkaar. Het is er vol, druk en warm.

Zo'n honderd omroepbestuurders zijn samengekomen voor wat officieel de Algemene Vergadering van EBU heet. Voor Nederland zijn de NPO en AVROTROS aangeschoven. Voor België de Vlaamse VRT en de Waalse RTBf.

Om 14.00 uur begint de vergadering. Punt 5 komt na anderhalf uur aan de orde. Er is tweeënhalf uur voor uitgetrokken. Eerst spreekt Songfestival-directeur Martin Green.

Om de beurt

Daarna krijgen de omroepen een voor een het woord. AVROTROS en de omroepen van Slovenië, Ierland en Spanje eisen dat Israël wordt uitgesloten.

Zweden en het Verenigd Koninkrijk zeggen dat politiek niet samengaat met het Songfestival. De Israëlische omroep KAN zegt dat ze zich aan alle regels heeft gehouden bij de inzending vorig jaar. KAN noemt het verzet tegen de Israëlische deelname "een culturele boycot" waarvan "niemand weet hoe die gaat eindigen of wie nog meer getroffen wordt". Turkije loopt de zaal uit als Israël spreekt.

Aan de koffieautomaat laten enkele omroepbestuurders AVROTROS weten dat ze het eens zijn met de Nederlandse kritiek. Maar tijdens de vergadering is er minder bijval.

Er is verwarring waarover precies gestemd moet worden. Het officiële agendapunt is: de nieuwe regels voor het Songfestival. In het bijzonder het aanscherpen van de regel dat overheden geen campagne mogen voeren voor inzendingen. Alleen daar wordt uiteindelijk over gestemd.

Momentum voor boycot

AVROTROS heeft zich goed voorbereid. In september ging de omroep er stevig in. In een persbericht stelde AVROTROS dat als Israël mag meedoen, AVROTROS zou afhaken. De omroep noemde als argument het ernstige humanitaire leed in Gaza en de aantasting van de persvrijheid en zei dat de Israëlische overheid aantoonbaar campagne heeft gevoerd voor de Israëlische inzending.

Er is momentum voor een boycot, schatte AVROTROS in. Israël bombardeerde nog volop in de Gaza-strook. Ook de Spaanse RTVE en de omroepen van Ierland en Slovenië eisten een boycot. IJsland was ook fel. De omroepen overwogen samen naar buiten te treden.

Maar tot een echt gemeenschappelijk front komt het niet. Iedere omroep heeft zijn eigen interne procedures, wat samen optrekken bemoeilijkt.

De Israëlische omroep KAN overlegt intussen met de Oostenrijkse ORF over de dreigende boycot en organiseert een ontmoeting tussen de Israëlische president Herzog en de ORF. De Oostenrijkers organiseren het Songfestival volgend jaar en de ORF is er alles aan gelegen dat Israël meedoet.

Er komt een wapenstilstand in Gaza, wat omroepen doet aarzelen over een boycot. Het sneeuwbaleffect waar AVROTROS op hoopte, blijft uit.

Geheime stemming

Twee weken voor de vergadering in Genève stelt de Spaanse publieke omroep de zaak op scherp. RTVE noem het onverteerbaar als Israël meedoet aan het Songfestival.

AVROTROS wil eerst de bijeenkomst in Zwitserland afwachten. De omroep heeft al een persbericht klaarstaan, maar het definitieve besluit wil de omroep pas na de bespreking nemen. De hoop is dat er in Genève nog een 'wonder' gebeurt: dat de Israëlische omroep zichzelf terugtrekt. Dat gebeurt niet.

Als de omroepen aan het woord zijn geweest, volgt een geheime stemming over de nieuwe regels.

Iets na 18.15 uur wordt de uitslag bekend gemaakt. Een grote meerderheid van de omroepen stemt in met het aanscherpen van de regels en vindt dat voldoende waarborg. Er komt geen stemming over de deelname van Israël. Het land mag meedoen.

De omroepbestuurders stromen de zaal uit, door de glazen deur naar buiten, waar bussen staan te wachten die hen naar hun hotel brengen. Op de stoep staan tv-camera's en journalisten. AVTROTROS-bestuurder Taco Zimmerman vertelt voor de camera dat de omroep niet meer meedoet, om drie redenen.

"Verdrietig, maar we konden niet anders", aldus Zimmerman:

Iets verderop vertelt de Duitse omroepbestuurder Katja Wildermuth een heel ander verhaal. Ze zegt blij te zijn dat er eenheid is. Dat nu duidelijk is dat het Songfestival een liedjeswedstrijd tussen publieke omroepen is en niets met regeringen te maken heeft. Vragen van de NOS over het opstappen van AVROTROS wuift ze weg. 'Ik praat niet met u'. Het tekent de spanning en de verdeeldheid.

Songfestival-baas Green reageert alleen in een kort interview met de Zweedse televisie. Hij noemt de discussie aan tafel "openhartig, eerlijk en aangrijpend". Hij denkt dat er volgend jaar 35 omroepen meedoen en hoopt dat AVROTROS en de andere omroepen een jaar later gewoon weer deelnemen. Hij spreekt van grote overeenstemming. "We zijn het erover eens dat het Songfestival geen politiek theater moet worden."

In België heeft een pakketbezorger volgens Belgische media voor minstens 50.000 euro pakketten achtergehouden, om de inhoud te verkopen.

Tijdens een huiszoeking vonden agenten honderden achtergehouden pakketten. De producten in de pakketjes zijn volgens de politie tussen de 50.000 en 80.000 euro waard.

De verdachte is een 31-jarige man. Hij is verhoord en moet later voor de rechter verschijnen, meldt de politie.

Te koop aangeboden op Facebook

De Belgische politie kwam de zaak op het spoor nadat een slachtoffer zag dat zijn niet-geleverde spullen op Facebook te koop werden aangeboden. In een woning in de gemeente Bocholt, niet ver van de Nederlandse grens bij Weert, werden vervolgens honderden dozen gevonden.

Ook ruilkaarten van Pokémon, Lorcana en Yu-Gi-Oh stonden te koop, net als Funko Pops (figuren van bijvoorbeeld Harry Potter en Marvel), handdoeken, tapijten, koffers en elektrische apparaten. De politie heeft alle spullen in beslag genomen.

Tot verrassing van sommigen heeft informateur Buma vandaag in het formatiegesprek met D66, CDA, VVD, GroenLinks-PvdA en JA21 de partijen voorgesteld om een vijfpartijenkabinet te vormen.

Met twee rechtse partijen in een kabinet wordt de drempel voor VVD en JA21 kleiner om met GroenLinks-PvdA in een kabinet te stappen, was Buma's idee. Daarnaast zou dit brede kabinet kunnen rekenen op meerderheden in de Tweede Kamer én de Eerste Kamer.

Maar ook dit voorstel bleek een stap te ver. JA21-leider Eerdmans noemt het "iets te creatief", VVD-leider Yesilgöz blijft bij haar boodschap dat de VVD niet met GroenLinks-PvdA in een kabinet stapt.

'Goed gesprek', maar geen stap verder

Hoewel de partijleiders na de bijeenkomst met Buma spraken over "een goed gesprek", "in een prettige sfeer" waarbij "iedereen de verantwoordelijkheid voelt", is duidelijk dat ze geen stap verder zijn gekomen. Op papier zijn er heel wat mogelijkheden, maar elke optie wordt door minstens één partij geblokkeerd. En daarmee zit de formatie in een impasse.

Buma geeft Jetten (D66), Yesilgöz (VVD), Klaver (GroenLinks-PvdA), Bontenbal (CDA) en Eerdmans (JA21) daarom opdracht dit weekend na te denken: wie is bereid een blokkade op te heffen en zo een kabinet mogelijk te maken? En wat wil die partij ervoor terug?

Deze opties liggen op tafel:

De ogen zijn vooral gericht op GroenLinks-PvdA en JA21. Als deze partijen een minderheidskabinet willen gedogen, kan vanaf volgende week daarover worden onderhandeld. De teleurstelling bij andere partijen was dan ook groot, toen GroenLinks-leider Klaver aankondigde daar niet aan mee te willen werken.

Hij noemt een minderheidskabinet "onverstandig" en "een beloning voor het blokkeren door de VVD". Ook wijst hij naar de Eerste Kamer, waar GroenLinks-PvdA op veel onderwerpen nodig is voor een meerderheid. "Als je niet met ons wil onderhandelen over een kabinet, waarom wil je dan wel afspraken maken in de Eerste Kamer?", zei Klaver richting de VVD.

Ook Eerdmans voelt niet voor de minderheidsoptie. "Het is voor ons een niet heel prettige variant, want dan zij wij niet goed genoeg om in te stappen", zegt hij. Echt uitsluiten doet hij het niet: "We moeten nadenken over wat dat brengt".

De andere optie is dat de VVD de blokkade op GroenLinks-PvdA opheft, al houdt eigenlijk niemand er nog rekening mee dat dat gebeurt. "Wij zullen ons standpunt niet veranderen", herhaalde Yesilgöz nog maar eens. Volgens haar zijn er "echt wel" verschillende varianten mogelijk, ook varianten waarin de VVD niet in een kabinet zit, maar welke dat zijn zei ze er niet bij.

'Wind van voren bij beweging'

De partijleiders beloven stuk voor stuk dit weekend heel wat belletjes met elkaar te plegen, tot tevredenheid van Buma die "proeft dat ze de verantwoordelijkheid voelen". Maar hij benadrukt ook dat het lastig zal zijn over de eigen schaduw heen te stappen. "Je krijgt bij iedere beweging de wind van voren, dus ik snap dat het ingewikkeld is", zegt hij.

Voorlopige conclusie is dat de "positieve agenda" van Jetten en Bontenbal, die dinsdag werd gepresenteerd, nog niet het gewenste effect heeft. Hoewel alle vijf partijen aan Buma vertelden op inhoud "aanknopingspunten" te zien, blijft de wie-met-wie-discussie de boventoon voeren.

Het is dan nog onduidelijk hoe het maandag verder moet. Buma heeft dan nog heel weinig tijd om een doorbraak te bereiken, want op dinsdag moet hij zijn eindverslag presenteren. De dag erna is er een debat met hem in de Tweede Kamer.

Duidelijk is wel dat PVV-leider Wilders kansen ruikt. "Als het D66 en CDA niet lukt, dan is het de beurt aan de PVV om een poging te doen om een kabinet te vormen en een conceptakkoord te maken met andere partijen", schrijft hij op X.

Doordat een ruime meerderheid van de partijen de PVV heeft uitgesloten, lijkt ook die optie bij voorbaat kansloos.

Een Russische ruimtevaarder die binnenkort met een Amerikaanse SpaceX-capsule naar ruimtestation ISS zou gaan, is van die vlucht afgehaald. Hij zou tijdens zijn training in de VS de regels hebben overtreden door foto's te maken van gevoelige informatie.

De Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos maakte deze week bekend dat de plek van Oleg Artemjev zal worden ingenomen door een collega-kosmonaut, Andrej Fedjajev. Het besluit werd genomen in verband met Artemjevs "overplaatsing naar een andere functie", meldde Roskosmos op 2 december. Maar volgens het Russische onderzoeksplatform The Insider is er meer aan de hand.

The Insider citeert het Telegramkanaal van een Russische ruimtevaartexpert, Georgi Trisjkin, die zegt te hebben vernomen dat Artemjev "documenten van SpaceX heeft gefotografeerd en daarna zijn telefoon heeft gebruikt om vertrouwelijke informatie te versturen".

Een ander Russischtalig ruimtevaartkanaal op Telegram kwam met meer details. Artemjev had SpaceX-motoren en ander geclassificeerd intern SpaceX-materiaal gefotografeerd, schrijft het kanaal dat eveneens door The Insider wordt geciteerd. Volgens dat kanaal deden de overtredingen zich vorige week voor. Artemjev was toen voor zijn training op het hoofdkantoor van SpaceX in het Californische Hawthorne.

Hoogst ongebruikelijk

De kosmonaut zou met zijn ongeoorloofde foto's de ITAR-regels (International Traffic in Arms Regulations) hebben overtreden. Die Amerikaanse wet is bedoeld om de verspreiding van gevoelige informatie en technologie tegen te gaan en zo de nationale veiligheid te waarborgen.

Er is van officiële zijde geen enkele bevestiging van de mogelijke spionage. Het feit dat Artemjev zo kort voor zijn vlucht wordt vervangen, is volgens Trisjkin wel een indirecte aanwijzing dat er meer speelt, want zo'n late vervanging is hoogst ongebruikelijk. De expert zegt bevestigd te hebben gekregen dat er een onderzoek naar de zaak is gestart om uit te zoeken of er opzet in het spel was, maar dat NASA het voorval vooralsnog stil wil houden.

Krantenkoppen

Artemjev is een zeer ervaren ruimtevaarder. Hij heeft sinds 2014 560 dagen in de ruimte doorgebracht tijdens drie vluchten naar het ISS. Hij kwam al eerder in het nieuws. In juli 2022 gebeurde dat met een omstreden actie aan boord van het internationale ruimtestation: met twee Russische collega's ging hij op de foto met de vlaggen van de zelfverklaarde Russische Volksrepublieken Donetsk en Loegansk, in het oosten van Oekraïne.

Een maand later kwam hij in de problemen tijdens een ruimtewandeling. De batterijen van zijn pak werkten niet goed, maar het leverde geen gevaar op.

Ook terug op aarde haalde hij de krantenkoppen. Een maand na de landing in Kazachstan in september 2022 reed hij een voetganger aan, een medewerker van het Russische Kosmonauten Trainingscentrum. De weg was slecht verlicht, verklaarde Roskosmos.

De kosmonaut zou op of na 15 februari volgend jaar opnieuw naar het ISS vertrekken. In zijn plaats zal Fedjajev samen met de Franse Sophie Adenot en twee nog niet aangekondigde astronauten voor zes maanden naar het ruimtestation gaan.

Op de psychiatrische afdeling in de gevangenis in Vught zijn twee medewerkers vanmiddag een paar uur gegijzeld door een gedetineerde. Dat gebeurde in de reguliere gevangenis en niet in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI). In het hele complex zitten zo'n 700 gedetineerden.

De Dienst Speciale Interventies (DSI) werd ingezet om te onderhandelen met de gijzelnemer. De DSI is een speciale eenheid van de politie die wordt opgeroepen bij levensbedreigende situaties, zoals een terroristische aanslag of andere gewelddadige verstoringen van de openbare orde en veiligheid.

De politie was op grote schaal aanwezig buiten het gebouw:

De politie meldt op X dat de gedetineerde is aangehouden en de gijzelaars in veiligheid zijn gebracht. Zij worden opgevangen en krijgen nazorg.

'Gijzelnemer is Corné H.'

De toedracht van de gijzeling is nog niet duidelijk. Ook is de identiteit van de gevangene die de gijzeling uitvoerde nog niet bekendgemaakt.

De Telegraaf meldt op basis van bronnen dat de gijzelnemer Corné H. is. Hij gijzelde op 30 maart 2024 vier mensen in een café in Ede.Hij kreeg daarvoot een gevangenisstraf van negen maanden en tbs met dwangverpleging.

Het Erasmus MC heeft twee medewerkers op staande voet ontslagen omdat ze zonder geldige reden in patiëntendossiers hebben gekeken. Dat meldt het Rotterdamse ziekenhuis.

Medewerkers mogen alleen patiëntendossiers bekijken als er een behandelrelatie is en de inzage noodzakelijk is.

Het ziekenhuis ontdekte via interne controles dat vijf medewerkers ongeoorloofd in 34 dossiers hebben gekeken. De betreffende patiënten zijn inmiddels geïnformeerd. "We hebben onze excuses aangeboden", zegt Paul Boomkamp, lid Raad van Bestuur.

Boomkamp: "Wij realiseren ons hoe ingrijpend dit nieuws voor onze patiënten kan zijn. Wij doen er alles aan om dat vertrouwen te herstellen en herhaling te voorkomen."

Twee medewerkers zijn direct ontslagen "vanwege de aard en ernst van hun ongeoorloofde inzagen", aldus het ziekenhuis. Bij de andere drie medewerkers zijn "disciplinaire maatregelen" genomen. Het is niet bekendgemaakt wat die maatregelen inhouden.

Het Erasmus MC heeft niet bekendgemaakt welke functies de medewerkers hadden. Ook over hun beweegredenen is niets gemeld. Het ziekenhuis heeft het incident gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens, schrijft de regionale omroep Rijnmond.

Dordrecht

In oktober maakte het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht bekend dat twee medewerkers waren ontslagen omdat ze in meer dan 1100 patiëntendossiers hadden gekeken. Ze deden dat uit nieuwsgierigheid, meldde het ziekenhuis.

Over de thuisbasis van de Franse kernonderzeeërs in Bretagne zijn gisteravond drones van onbekende herkomst gevlogen. Dat melden lokale autoriteiten. Het luchtafweer werd ingeschakeld om de drones neer te halen, maar het is onbekend of dat gelukt is.

Volgens de autoriteiten werden rond 19.30 uur ten minste vijf drones gespot bij de basis op Ile Longue, een schiereiland in Bretagne, vlakbij de stad Brest. Daar zijn de vier Franse onderzeeërs gestationeerd die kernwapens kunnen afvuren, waarvan er altijd minstens eentje aan het varen is om direct inzetbaar te zijn.

De drones zouden kleine modellen zijn, die geen bedreiging vormen voor de militaire basis of burgers. Een woordvoerder van het regionale Openbaar Ministerie zegt tegenover persbureau AFP dat de drones "bedoeld waren om het publiek te alarmeren". Vorige maand werden al onbekende drones gespot bij het plaatsje Crozon, niet ver van Ile Longue. Daarbij ging het echter niet om een militaire basis.

In de afgelopen maanden zijn drones gezien bij militaire bases in EU-landen. Meerdere regeringsleiders hebben gewezen naar Rusland als meest waarschijnlijke land van herkomst.

Frankrijk is na China, de VS en Rusland de grootste kernmacht ter wereld, en president Macron heeft zich de afgelopen jaren steeds vierkant achter de Oekraïense president Zelensky geschaard.

Premier Eman van Aruba heeft zijn bezoek aan Nederland geannuleerd vanwege de opgelopen spanningen tussen Venezuela en de Verenigde Staten. Eman heeft geen concrete informatie dat er iets staat te gebeuren, maar zegt dat de spanningen in het gebied voelbaar zijn.

De in maart aangetreden premier zou dit weekend naar Nederland komen. De 64-jarige Eman zou net als de premier van Curaçao en Sint Maarten volgende week een congres bijwonen over de opheffing van de Nederlandse Antillen in 2010. Oud-premier Balkenende en ombudsman Reinier van Zutphen horen tot de sprekers op dat congres in Den Haag.

Volgens de Arubaanse regering zou Eman ook vergaderingen bijwonen over de Nederlandse kabinetsformatie.

Spanningen

De spanningen tussen Venezuela en de VS zijn de laatste tijd steeds verder opgelopen. President Trump heeft het sinds zijn terugkeer in het Witte Huis gemunt op het linkse regime in het Zuid-Amerikaanse land. De afgelopen maanden heeft het Amerikaanse leger zeker twintig vermeende drugsboten uit Venezuela aangevallen in de Stille Oceaan en het Caribisch gebied. Tientallen mensen zijn hierbij omgekomen.

De regering-Trump claimt, zonder bewijs te leveren, dat de opvarenden drugs naar de VS probeerden te smokkelen.

Voor de kust van Venezuela is een grote Amerikaanse troepenmacht opgebouwd, met torpedobootjagers, een nucleaire onderzeeër en het grootste vliegdekschip ter wereld, de USS Gerald R. Ford.

'Geen acute dreiging voor Koninkrijk'

De ABC-eilanden liggen vlak bij Venezuela. In antwoord op Kamervragen noemt demissionair minister Van Weel van Buitenlandse Zaken het "begrijpelijk" dat de Amerikaanse aanvallen "zorgen met zich meebrengen". Desondanks zijn er volgens het demissionaire kabinet-Schoof geen aanwijzingen dat Aruba, Bonaire en Curaçao worden meegesleept in een mogelijk gewapend conflict in het Caribisch gebied.

"Op dit moment is er geen acute dreiging voor het Koninkrijk", zegt Van Weel in antwoord op vragen van GroenLinks-PvdA-Kamerleden Tseggai en Piri.

De ABC-eilanden bereiden zich volgens Van Weel wel voor op "verschillende mogelijke gevolgen van eventueel oplopende spanningen". Nederland doet hetzelfde "door voorbereidingen te treffen voor de bijstand en ondersteuning".

Nieuwsuur maakte eerder deze video over de vraag waarom Trump zijn pijlen op Venezuela richt:

Nederlandse activisten die in oktober met een flotilla richting Gaza voeren, weigeren de rekening te betalen die zij van het Ministerie van Buitenlandse Zaken hebben gekregen voor hun vlucht uit Israël. De groep werd door de Israëlische autoriteiten aangehouden en vier dagen later het land uitgezet.

Een van hen, Roos Ykema, werd op een vlucht van Tel Aviv naar Madrid gezet en kreeg later een factuur van 526 euro. Zij noemt de uitzetting "een gedwongen deportatie" en zegt tegen de NOS dat ze niet zal betalen. "Ik ben gekidnapt door Israël. Ik ga daar niet aan meebetalen", zegt ze.

In haar antwoord aan het ministerie schreef ze: "Ik zie geen grondslag voor deze vordering."

Advocaat: 'Geen contract, geen onrechtmatige daad'

Volgens haar advocaat Adem Çatbaş ontbreekt een juridische basis om de kosten op Ykema te verhalen. "Juridisch gezien zijn er maar twee smaken voor een vordering: ofwel op basis van een contract, ofwel op basis van een onrechtmatige daad. Van beide is hier geen sprake", zegt hij.

De stelling van het ministerie dat familie of vrienden hebben aangegeven dat Ykema graag terug wilde naar Nederland, kan volgens hem niet als contract gelden. "Als activisten die het recht hebben om te protesteren door Israël als ongewenst worden aangemerkt, dan is het aan de Nederlandse staat om aan haar zorgplicht te voldoen."

Çatbaş spreekt van "nieuw dieptepunt in de discussie rondom de genocide", en ook van "een juridisch dieptepunt". "Op welke basis wordt deze vordering gemaakt? Het geeft een beeld van onzorgvuldigheid van de staat."

Ook andere activist weigert te betalen

Ook flotilla-deelnemer Osman Tastan kreeg een factuur van Buitenlandse Zaken voor dezelfde vlucht naar Madrid. Hij zegt eveneens niet te zullen betalen. "Wij worden gekidnapt vanuit internationale wateren en gedeporteerd. Ik heb daar niet om gevraagd en dus is het absurd dat wij hiervoor moeten opdraaien."

In de facturen van Buitenlandse Zaken aan Ykema en Tastan, ingezien door de NOS, staat dat zij tijdens hun detentie consulair zijn bijgestaan en dat zij in contacten met de ambassade hebben aangegeven "zo snel mogelijk terug te willen keren naar Nederland".

"Bij hoge uitzondering heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken ten behoeve van een zo spoedig mogelijke terugkeer naar Nederland een vliegticket naar Madrid voorgeschoten. Het ministerie heeft in het contact met uw familieleden/vrienden aangegeven dat deze kosten terugbetaald dienen te worden, aangezien het ministerie van Buitenlandse Zaken geen financiële bijstand verleent als onderdeel van de consulaire bijstandverlening", stelt het ministerie in de facturen.

Ministerie: Veiligheid deelnemers stond voorop

In een reactie aan de NOS zegt het ministerie dat de veiligheid en het welzijn van de activisten prioriteit had. Volgens Buitenlandse Zaken heeft Nederland ook diplomatieke druk op Israël uitgeoefend om vertrek mogelijk te maken. Medewerkers van de Nederlandse ambassade hebben de activisten vervolgens opgevangen en geholpen bij hun doorreis naar Nederland.

Het ministerie benadrukt aan de NOS dat financiële hulp geen onderdeel is van reguliere consulaire bijstand. "Dat is eerder aan de Tweede Kamer gemeld. Daarom dienen deze kosten door de betrokkenen te worden vergoed."

Dat de kosten niet op Israël worden verhaald, staat volgens het ministerie los van het handelen van de Israëlische autoriteiten. "De kosten zijn gebaseerd op tickets die door ons zijn geboekt en voorgeschoten om een spoedig vertrek mogelijk te maken."

Gewaarschuwd voor risico's

Het ministerie wijst er verder op dat het reisadvies voor Gaza al lange tijd rood is: "Wat uw situatie ook is, reis er niet heen." De risico's waren aan de activisten gecommuniceerd, stelt Buitenlandse Zaken. "Die kleurcode betekent dat hulp van onze diplomatieke posten niet of nauwelijks mogelijk is."

De flotilla-activisten die meededen aan de Global Sumud Flotilla wilden met hun tocht hulp bieden aan Gaza en aandacht vragen voor de humanitaire situatie van de Palestijnen. Israël stelt dat de blokkade rond Gaza noodzakelijk is om wapenleveringen aan Hamas te stoppen en houdt daarom sinds 2007 de grenzen zo goed als gesloten. Ook alle maritiem verkeer wordt tegengehouden.

De grootste luchtvaartmaatschappij van India, IndiGo, heeft haar excuses aangeboden voor de vele verstoringen in haar vliegschema. In vier dagen zijn honderden vluchten geannuleerd. Daardoor zijn duizenden reizigers op luchthavens in India gestrand.

De problemen zijn ontstaan door nieuwe, ruimere regels voor verplichte rusttijden voor piloten. Ze moeten minimaal 48 uur rust per week houden in plaats van 36 uur. Ook mogen piloten voortaan twee nachtlandingen per week maken in plaats van zes.

Het bedrijf had moeite om het vliegschema op tijd aan te passen aan de nieuwe regels. Het Indiase ministerie voor de Burgerluchtvaart zei eerder dat de annuleringen bij IndiGo het gevolg waren van misrekeningen en gaten in de planning.

In een interne mail die is ingezien door persbureau AP, noemt de CEO van IndiGo, de Nederlander Pieter Elbers, technische storingen, ongunstige weersomstandigheden en de invoering van de nieuwe regels als oorzaken van de verstoringen. De voormalige KLM-topman biedt in de interne mail ook aan alle medewerkers van het bedrijf zijn excuses aan.

Ministerie grijpt in

Het ministerie heeft vanwege de chaos bij IndiGo de invoering van de nieuwe regels tijdelijk opgeschort. Het ministerie zegt dat dit besluit is genomen "in het belang van de passagiers, met name senioren, studenten, patiënten en anderen die afhankelijk zijn van vluchten voor essentiële behoeften".

Indigo schrapte vandaag zo'n 500 vluchten. Alle vertrekkende vluchten vanaf de luchthaven van de Indiase hoofdstad New Delhi zijn geannuleerd. Ook zijn honderden vluchten vanaf de luchthavens van Mumbai, Bengaluru en Hyderabad niet doorgegaan.

De luchtvaartmaatschappij had eerder aangegeven vanaf 10 februari alle vluchten te kunnen hervatten. Nu meldt IndiGo vanaf zaterdag "geleidelijke verbetering" te verwachten.

Nog altijd is het merendeel van de ruim 300 ontvoerde Nigeriaanse kinderen spoorloos. Ze werden twee weken geleden samen met twaalf leraren van een katholieke kostschool meegenomen door gewapende mannen. Het is één van de grootste ontvoeringen ooit in het West-Afrikaanse land.

In de eerste uren na de ontvoering wisten nog 50 kinderen te ontsnappen. Sindsdien is het stil. Het is onduidelijk waar de andere kinderen zijn.

De ouders van de ontvoerde kinderen zitten in grote onzekerheid. "Ik mis ze. Ik kan niet slapen of eten", zegt een vader. "Ze zitten in de wildernis. We weten niet hoe het met hen gaat. Wat eten of drinken ze?" zegt een ander tegen persbureau Reuters.

Geld verdienen

De massa-ontvoering op de kostschool vond plaats op 21 november in het dorpje Papiri, aan de oevers van de Niger-rivier, in de deelstaat Niger in het westen van het land. In de deelstaat zijn gewapende bandieten actief, die ontvoeringen zien als een snelle manier om geld te verdienen.

Sunday Gbazali's 14-jarige zoon werd meegenomen tijdens de ontvoering. "De politie vertelt ons alleen maar dat we geduld moeten hebben, dat ze de kinderen proberen te redden. We zijn niet blij met wat er gebeurt, we hebben weinig hoop."

'Kebbigirls'

Het aantal ontvoeringen in Nigeria is recent weer toegenomen. Volgens de VN-mensenrechtorganisatie OHCHR zijn sinds half november naast de 300 schoolkinderen nog eens 100 mensen ontvoerd, voornamelijk meisjes. Zij werden ontvoerd in vier verschillende deelstaten verspreid over het land: Borno, Niger, Kebbi en Kwara.

Een paar dagen voor de massa-ontvoering in Niger werden 25 meisjes meegenomen van een andere kostschool in de noordwestelijke deelstaat Kebbi. Onder de hashtag #bringbackkebbigirls werd online opgeroepen tot de vrijlating van de schoolmeisjes.

Inmiddels zijn ze inderdaad vrijgelaten. Twee personeelsleden van de school werden gedood toen ze de meisjes probeerden te beschermen.

Volgens de BBC werden de meisjes ontvoerd vlak bij veekampen waar bandieten zich schuilhouden. De bandieten zijn volgens de omroep etnische Fulani, die van oudsher nomadische veehouders zijn. Het is niet bekend of er losgeld is betaald.

Een week eerder werden in de noordoostelijke deelstaat Borno twaalf tienermeisjes ontvoerd. In dat deel van het land zijn al jaren jihadistische groepen actief, zoals Boko Haram en een afsplitsing van Islamitische Staat (IS) Ook deze meisjes zijn inmiddels vrijgelaten.

'Groot gevaar'

De vele ontvoeringen in Nigeria hebben internationaal tot grote verontwaardiging geleid. Er wordt gevreesd dat de ontvoerde katholieke kinderen eindigen zoals de Chibok-meisjes, die in 2014 werden ontvoerd door moslimextremisten van Boko Haram en pas jaren later werden vrijgelaten. Van die 300 meiden zitten nog altijd 82 vast, meldt Amnesty International.

"Hoewel dit probleem na de Chibok-meisjes uit de internationale krantenkoppen is verdwenen, gaan de ontvoeringen van kinderen in of op weg naar school in Nigeria door. Uit analyses blijkt dat de situatie verslechtert", schrijft Save the Children. "Het leven en welzijn van studenten wordt in groot gevaar gebracht."

Noodtoestand

Intussen neemt de kritiek op de Nigeriaanse president Tinubu toe. Ouders van de ontvoerde kinderen uiten hun onvrede over de trage reactie van Nigeriaanse autoriteiten en hun onvermogen om de ontvoeringen te stoppen. De overheid stelt dat jihadistische groeperingen verantwoordelijk zijn voor de golf van ontvoeringen.

Door de kritieke situatie in het land zijn meer dan 20.000 scholen gesloten, waardoor miljoenen kinderen thuis zitten. Volgens de VN heeft Nigeria met 20 miljoen een van de hoogste aantallen ongeschoolde kinderen ter wereld.

Vorige week riep president Tinubu vanwege de vele ontvoeringen de noodtoestand uit. Kort daarna trad zijn defensieminister af, naar eigen zeggen om gezondheidsredenen, maar waarschijnlijk als gevolg van het falende veiligheidsbeleid.

De Nigeriaanse bevolking maakt zich zorgen over de ontvoerde kinderen en leraren:

De ontvoeringen hebben de aanhoudende onveiligheid in Nigeria opnieuw onder de aandacht gebracht. Zelfs president Trump sprak zich daarover uit. Hij kondigde woensdag aan de visa te beperken voor Nigerianen en hun families "die betrokken zijn bij het geweld tegen christenen". Volgens hem zijn "radicale islamisten verantwoordelijk voor deze massaslachting".

Volgens Nigeriaanse veiligheidsdeskundigen die de NOS heeft gesproken ligt dat verhaal een stuk genuanceerder. In Nigeria zijn sinds 2009 tienduizenden mensen omgekomen door jihadistisch terreurgeweld, maar dat zijn vooral mensen met een islamitische achtergrond.

Tinubu heeft opgeroepen 50.000 extra politieagenten te rekruteren. Daarnaast zijn boswachters en vrijwilligers ingezet in de strijd tegen de gewapende bendes.

Het is de vraag of dat genoeg is. Het indammen van de ontvoeringen in Nigeria vraagt volgens experts om meer dan alleen extra personeel. De regering moet volgens Nigeria-onderzoeker Anietie Ewang bij Human Rights Watch investeren in veiligheid, maar vooral ook de onderliggende oorzaken aanpakken: de economie, werkgelegenheid en onderwijs.

De Friese gemeente Dantumadiel heeft per ongeluk persoonlijke gegevens van inwoners openbaar gemaakt. In een door de gemeente verstuurde e-mail waren de e-mailadressen van alle 108 geadresseerden voor iedereen zichtbaar.

Het datalek staat niet op zichzelf. Uit interne stukken blijkt dat de gemeente haar privacybeleid structureel niet op orde heeft, meldt Omrop Fryslân.

Het datalek vond vorige week plaats, toen de gemeente een e-mail over een woningbouwproject verstuurde. De adressen waren in de gewone adresbalk van de mail gezet, in plaats van verborgen in de BCC. De gemeente laat weten dat er een melding is gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Volgens Dantumadiel zijn geen andere persoonsgegevens gedeeld.

Zorgen over privacybeleid

Volgens Omrop Fryslân blijkt uit interne stukken dat er al langer zorgen zijn over het privacybeleid van de gemeente. De functionaris gegevensbescherming, de interne toezichthouder, sloeg de afgelopen jaren meermalen alarm over de manier waarop de gemeente met privacy en gegevensbescherming omgaat.

Zo had Dantumadiel tot dit jaar geen verwerkingsregister. Daarin moeten bedrijven vastleggen welke gegevens ze verwerken. Zo'n register is sinds 2018 verplicht onder de privacywet.

Ook heeft de gemeente geen privacy officer. Die functionaris is verantwoordelijk voor het privacybeleid binnen een overheidsinstantie en voert dit uit. Omdat de gemeente geen aparte privacy officer heeft, worden taken als bijvoorbeeld het melden van datalekken ondergebracht bij andere ambtenaren. De functionaris gegevensbescherming waarschuwt dat dezelfde personen hierdoor zowel uitvoering als toezicht doen: "Een slager die zijn eigen vlees keurt".

Eerdere fouten

In mei bleek uit onderzoek van Omrop Fryslân dat de gemeente was vergeten de domeinnaam dantumadiel.nl te registreren, waardoor mails met persoonsgegevens en andere vertrouwelijke informatie makkelijk konden worden onderschept. Verder raakten in 2023 twee enveloppen met inloggegevens kwijt en belandde vorig jaar een Wmo-verslag met medische gegevens bij de verkeerde persoon.

In een reactie laat de gemeente aan de regionale omroep weten dat er "concrete stappen" zijn gezet om de privacy en gegevensbescherming te verbeteren. Zo is er een vacature voor een privacy officer uitgezet en heeft de gemeente sinds een jaar een verwerkingsregister. De gemeente geeft wel toe dat er nog geen compleet overzicht is van de gegevens van burgers en bedrijven.

Sinds kort een zelfstandige organisatie

Dat de basis nog niet op orde is, geeft de gemeente zelf toe. De interne score voor gegevensbescherming was eind 2024 een 0,9 op een schaal van 5. Digitalerechtenbewaker Bits of Freedom noemt de score "extreem laag", gezien het feit dat de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) al zeven jaar van kracht is.

Volgens Dantumadiel komt die lage score door de ontvlechting met buurgemeente Noardeast-Fryslân: de twee gemeenten werkten jarenlang nauw samen, maar sinds vorig jaar is Dantumadiel weer een zelfstandige organisatie met eigen personeel. Met alle maatregelen verwacht de gemeente dat bij de volgende meting begin volgend jaar de score "aanzienlijk verbeterd" zal zijn.

'Overheid moet zich houden aan de wet'

Bits of Freedom reageert scherp. "Dit kun je echt niet maken. Het verwerkingsregister hadden ze echt al tien keer geregeld moeten hebben", zegt beleidsadviseur Nadia Benaissa tegen Omrop Fryslân.

Omdat de gevolgen van een datalek ingrijpend kunnen zijn, zou de bescherming de hoogste prioriteit moeten krijgen, zegt ze. "Stel je voor dat een kind met een depressie kampt, en zijn dossier lekt uit waardoor alle klasgenoten kunnen meelezen. Dat kan mensen echt tot wanhoop drijven."

Er is bovendien het risico dat gevoelige data in criminele handen terechtkomen. "Het minste wat overheden kunnen doen is zich houden aan de wet."

De Duitse Bondsdag heeft ingestemd met omstreden pensioenmaatregelen. Daarmee is een regeringscrisis afgewend.

Een groep jonge Bondsdagleden van coalitiepartij CDU/CSU verzette zich tegen de maatregelen, vanwege de hoge kosten. Toch heeft een deel van de 'pensioenrebellen' ingestemd. 318 Bondsdagleden stemden vóór. Als het twee stemmen minder waren geweest, was de coalitie afhankelijk van de oppositie geweest.

Tot op het laatste moment was de coalitie, die rust op een meerderheid van 12 zetels, onzeker over de stemverhoudingen. Ingewijden meldden aan Duitse media dat bij een proefstemming afgelopen dinsdag tien tot twintig CDU/CSU'ers tegen het plan stemden, met name leden van de jongerenorganisatie Junge Union.

De regering dreigde met de val van het kabinet als het plan zou worden weggestemd. Voortaan zou ieder compromis door een kleine groep getorpedeerd worden, waarschuwde SPD-minister Bas. Met een beroep op de stabiliteit van Duitsland en daarmee van heel Europa, probeerde bondskanselier Merz de pensioenrebellen in het gareel te krijgen.

Dat heeft enkele dissidenten doen inbinden. Zeven jonge CDU/CSU'ers stemden tegen, twee onthielden zich van stemming. "Dit plan druist in tegen al mijn overtuigingen. Daarom zal ik niet voor stemmen", zei Junge Unionvoorzitter Pascal Reddig. Zijn medestanders applaudisseerden luid.

Pijnlijke pensioenkeuzes

Twistpunt was het minimumpensioen, dat de komende jaren wordt vastgezet op 48 procent van het gemiddelde loon. De pensioenrebellen vinden de kosten (naar schatting 120 miljard euro) te hoog en onrechtvaardig tegenover jonge generaties. Ook zou het pensioenstelsel eerst hervormd moeten worden, inclusief pijnlijke keuzes, voordat cadeaus uitgedeeld kunnen worden, stellen zij.

De Duitse regering bleef vasthouden aan het pensioenpakket. Wel werd toegezegd haast te maken met beloofde hervormingen. Duitsland vergrijst snel. En anders dan in Nederland, wordt er relatief weinig belegd in pensioenfondsen. Het pensioenstelsel is een tikkende tijdbom; onbetaalbaarheid ligt op de loer.

De kans is groot dat volgende pensioenbesluiten nog moeizamer tot stand zullen komen. Als het uitdelen van pensioenregelingen al tot een mogelijke regeringscrisis leidt, dan zullen besparingen zeker tot spanningen leiden. Een commissie zal zich nu over hervormingen buigen.

Gezag Merz

De CDU/CSU-fractie zal flink bij zichzelf te rade gaan, om zulke politieke krimi's in de toekomst te voorkomen. Fractievoorzitter Jens Spahn moet mogelijk voor zijn positie vrezen. Eerder ontspoorde onder zijn leiding al een belangrijke rechterbenoeming, nu kreeg hij slechts op het nippertje zijn fractie onder controle.

Een meevaller is dat de coalitie niet op steun van de oppositie hoefde te leunen. Die Linke schoten te hulp, door zich te onthouden van stemming. Daardoor waren er minder stemmen nodig voor een meerderheid. Merz zei vooraf dat het pensioenplan zonder oppositiesteun goedgekeurd zou moeten worden. Dat zou zijn gezag herstellen. Dat is gelukt.

Toch heeft hij opnieuw een kras opgelopen. Partijgenoten verwijten hem niet naar interne kritiek te luisteren. In eigen kring moest hij een machtswoord spreken, door te dreigen met het opstappen van zijn kabinet. Volgens Der Spiegel zei hij bij het CDU-overleg: "Ik kan zien wie hier applaudisseert en wie niet."

Merz richt zich graag op het buitenland. Vanavond is hij in Brussel, om met de Belgische premier te spreken over het inzetten van Russische tegoeden voor Oekraïne. Dit weekend volgt een belangrijk bezoek aan Jordanië en Israël. Op het internationale toneel wordt hij gewaardeerd. Maar zolang er binnenlandse onrust is, kan Merz zich niet te veel focussen op het buitenland.

Nu het pensioenpakket gered is, kan de Duitse coalitie enigszins adem halen. Gerustgesteld over de komende tijd zullen ze echter niet zijn.

Streamingdienst Netflix koopt film- en tv-studio Warner Bros. voor 82,7 miljard dollar (70 miljard euro). Het bedrijf krijgt daarmee ook streamingdienst HBO Max in handen. Dat hebben de twee bedrijven vandaag bekendgemaakt.

Met de overname wordt Netflix eigenaar van de film- en tv-studio's die onder meer verantwoordelijk zijn voor de Harry Potter- en The Lord of The Rings-filmreeks, de recente verfilmingen van Stephen Kings It en de Austin Powers-films. Ook de filmstudio van het superheldenuniversum DC (onder meer Superman en Batman) komt in handen van Netflix.

Daarnaast wordt Netflix eigenaar van een concurrent: streamingdienst HBO Max. De dienst is onder meer bekend van de populaire fantasyserie Game of Thrones en de dramaseries The White Lotus en Succession.

Netflix en HBO Max

Netflix is met 300 miljoen abonnees de grootste streamingdienst ter wereld. "Netflix is de nummer één in Europa en in Australië", zegt streamingsexpert Jan-Piet Nelissen van adviesbureau Deloitte. "Niet in Amerika, maar door deze fusie worden ze ook in Amerika de nummer één en in Europa natuurlijk nog groter."

Het bedrijf begon zo'n vijftien jaar geleden zelf tv-series te produceren. Onder meer het politieke drama House of Cards, het kostuumdrama Bridgerton en de sci-fiserie Stranger Things werden grote hits.

"Het is een hele tijd heel hard gegaan", zegt Nelissen over de groei van Netflix en andere streamingsdiensten. "Je zag dat steeds meer huishoudens een tweede, derde of vierde abonnement namen."

Maar de groei is er inmiddels uit, zegt de streamingexpert. En dus is Netflix op zoek naar nieuwe manieren om te groeien.

Goedkoper?

Warner Bros. zegt dat Netflix-klanten door de overname toegang krijgen tot HBO-titels, maar het is onduidelijk hoe precies.

Het zou kunnen dat HBO als merk onderdeel wordt van Netflix, maar het is ook mogelijk dat Netflix en HBO als losse streamingdiensten naast elkaar blijven bestaan. Netflix vindt het te vroeg om daar iets over te zeggen, zegt het bestuur in een toelichting.

Daarnaast kunnen een aantal HBO-films en -series beschikbaar worden op Netflix. Netflix hint erop dat dit een voor de hand liggende mogelijkheid is, waarbij verschillende Netflix-abonnementen toegang geven tot meer of minder films en series die bij Warner Bros. vandaan komen.

Dat kan gunstig uitpakken voor tv-kijkers die abonnementen hebben bij zowel Netflix als HBO, denkt Nelissen. "Je gaat het gezamenlijke aanbod waarschijnlijk krijgen voor een veel minder hoog bedrag dan wat je nu voor beide betaalt."

'Filmstudio's blijven werken zoals nu'

Netflix benadrukt wel dat de filmstudio's van Warner Bros. blijven werken zoals ze nu doen. Dat betekent dat Warner Bros.-films nog steeds in de bioscoop worden uitgebracht.

Daarnaast blijven de Warner Bros.-filmstudio's ook films maken voor andere online diensten dan Netflix. Zo is Warner Bros. een van de producenten van de comedy-dramaserie Ted Lasso, die alleen te zien is op de concurrerende streamingdienst Apple TV+.

Als de overname doorgaat, is het een van de grootste ontwikkelingen in de wereld van film- en tv-streaming. Netflix verwacht dat het een jaar tot anderhalf jaar duurt voor de overname is afgerond.

De overname moet worden wel nog worden goedgekeurd door de Amerikaanse toezichthouder. Het is een reëel risico dat de overname geen goedkeuring krijgt, denkt Nelissen. "Er komt heel veel marktmacht te liggen bij één partij."

Als dat gebeurt, kan dat de toezichthouder oordelen dat dit uiteindelijk slecht uitpakt voor abonnees, denkt Nelissen. Bijvoorbeeld als Netflix samen met HBO zó groot worden dat zij in hun eentje kunnen bepalen wat een 'normale prijs' voor een abonnement is.

De Johan Cruijff Arena in Amsterdam gaat volgende week aangifte doen van de gebeurtenissen rond de wedstrijd Ajax - FC Groningen, afgelopen zondag. De Arena doet aangifte van huisvredebreuk, openlijke geweldpleging en brandstichting.

Dat bevestigt Ajax na een bericht van persbureau ANP. De wedstrijd werd gestaakt omdat Ajax-supporters tot twee keer toe op grote schaal vuurwerk afstaken.

Ook werden stewards belaagd en werd een nooduitgang geforceerd, waardoor supporters ongecontroleerd het stadion in konden. Ajax heeft inmiddels op basis van beelden tien tot vijftien verdachten geïdentificeerd.

De reden dat de Johan Cruijff Arena en niet Ajax aangifte doet, is dat de schade die werd aangericht vooral het stadion treft. Ajax is huurder, de stewards zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hoe groot de schade is, is nog niet bekend.

Vanwege het afsteken van vuurwerk werd de wedstrijd tussen Ajax en FC Groningen al in de vijfde minuut tijdelijk stilgelegd:

De wedstrijd werd dinsdag verder gespeeld. Ajax won met 2-0.

Bij de politieachtervolging gisteren in Den Haag zijn twee vrouwen van 21 en 20 en een 24-jarige man omgekomen, allen uit Den Haag. Een 21-jarige vrouw, eveneens uit Den Haag, raakte gewond, meldt het OM.

Het ongeluk gebeurde gisteren om ongeveer 04.40 uur, op een kruising in de wijk Mariahoeve. De auto waar de slachtoffers in zaten zou met hoge snelheid zijn weggereden na een stopteken van de politie. De politie wilde de auto controleren vanwege opvallend rijgedrag.

Na een korte achtervolging verloor de bestuurder de macht over het stuur op de Bezuidenhoutseweg, waar hij tot stilstand kwam tegen een boom en het voertuig in brand vloog.

Bloemen

Op de plek van het ongeluk zijn vandaag bossen bloemen achtergelaten. Volgens Omroep West leggen omwonenden later vandaag gezamenlijk nog een krans neer. Ook aan de overkant van de weg liggen bloemen.

Een inzittende kon uit het voertuig worden gehaald en met verwondingen naar het ziekenhuis worden gebracht. De andere drie inzittenden waren ter plekke overleden.

De auto brandde volledig uit:

Het OM meldt dat de Rijksrecherche onderzoek doet naar de toedracht van het ongeluk. Daarbij wordt gekeken of de politie rechtmatig heeft gehandeld.

Voor het onderzoek worden agenten en getuigen gehoord. Ook worden camerabeelden bekeken.

Zelf had hij gedacht dat hij het niet meer zou meemaken als president, het komende WK voetbal. Toch staat Donald Trump vandaag naast FIFA-baas Gianni Infantino in het Kennedy Center voor de loting. Een innige bromance, die tijdens de loting lijkt te worden bekroond met de nieuwe FIFA-vredesprijs.

Loting WK voetbal live bij de NOS

De loting voor het WK voetbal in Washington is op 5 december live te zien bij de NOS. De uitzending begint om 17.55 uur en is te zien via deze livestream op NOS.nl en de NOS-app en op NPO 1.

Een Trumpiaans stempel had de loting sowieso al. Eerder dit jaar pleegde Trump een coup bij het gerenommeerde culturele centrum waar de festiviteiten plaatsvinden. Linkse en rechtse presidenten lieten het Kennedy Center met rust, maar Trump vond het 'te woke', en benoemde zichzelf tot voorzitter.

Met optredens van de Village People, die Trumps officieuze lijflied YMCA ten gehore zullen brengen, en Andrea Bocelli zullen voetbalfans van over de hele wereld getuige zijn van een show die sterk doet denken aan de campagnebijeenkomsten van Trump. "Sommige mensen noemen het het Trump Kennedy Center", zei de president in augustus al, tijdens een van de vele bezoeken van Infantino aan de hoofdstad.

Loyale vriend

Infantino geldt als loyale vriend van de president. "Gianni, je kunt met je mooie vrouw over straat lopen", zei Trump eerder tegen Infantino in zijn Oval Office, uitgedost met een rood petje. Daarop in witte letters: 'TRUMP WAS RIGHT ABOUT EVERYTHING'. "Je kunt haar mee uit eten nemen, als je überhaupt een reservering kunt krijgen, wat ik betwijfel", zei Trump na zijn controversiële inzet van de Nationale Garde in de hoofdstad.

"Alle restaurants zitten vol", kopte de FIFA-baas Trumps voorzet in. Dat is onzin: sinds de inzet van de Nationale Garde blijven mensen juist thuis.

Replica wereldbeker

Dat Trump in het Witte Huis bijna dagelijks gevleid wordt door wereldleiders is hij wel gewend. In een poging Trumps importheffingen omlaag te krijgen brachten de Zwitsers een Rolex-horloge en een 130.000 dollar kostende goudstaaf mee. Omdat Trump in zijn tweede termijn ook gastheer van de Olympische Spelen van 2028 is, schonk het Olympische Comité in LA Trump al herdenkingsmunten van 1984, het jaar dat de Spelen ook in de stad waren.

Infantino gaf hem al een replica van de Wereldbeker. Daar komt vrijdag dus waarschijnlijk nog een nieuwe prijs bij: de FIFA-vredesprijs, die enkele weken terug door Infantino speciaal voor Trump in het leven lijkt te zijn geroepen.

De prijs werd aangekondigd kort nadat Trump de Nobelprijs voor de Vrede aan zich voorbij zag gaan. Onbegrijpelijk vond Trump dat. "Ik wil niet hebberig zijn", zei hij er deze week over. "Maar ik zou er één moeten krijgen voor elke oorlog die ik heb opgelost."

Trump claimt dat hij acht oorlogen heeft opgelost, waaronder die tussen Israël en Hamas. De vredesprijs van Infantino is vooral bedoeld om zijn ego te strelen, zeggen critici. Een vredesprijs zonder betekenis, om de gunst te winnen van de president van de VS.

'Lachwekkend'

Human Rights Watch stuurde een brief met vragen over de prijs aan Infantino, maar kreeg geen antwoord. Wat de criteria voor de prijs zijn, is niet bekend. Of er een jury is en of er genomineerden zijn, evenmin.

"Het is lachwekkend dat Trump een vredesambassadeur zou zijn", zegt Jamal Watkins van burgerrechtenorganisatie NAACP. "Alsof hij iemand is die gemeenschappen op een waardige en nobele manier omarmt."

Trump maakt al maanden ruzie met medeorganisatoren Canada en Mexico. Beide landen kregen hoge importheffingen. Mexico moet rekening houden met luchtaanvallen, zei Trump in het bijzijn van Infantino. "Dat is prima voor mij. Wat we ook maar moeten doen om drugs te stoppen." Verder heeft hij herhaaldelijk gezegd Canada te willen annexeren als 51ste staat.

Verhuizen?

Trump dreigde Los Angeles en Seattle, beide geleid door linkse politici, hun status als speelstad te ontnemen. "Als we denken dat er een probleem gaat ontstaan", zei Trump, zonder aan te geven wat dat zou zijn. "Gianni, kan ik zeggen dat we zullen verhuizen? We zullen het evenement verplaatsen naar een plek waar het gewaardeerd en veilig zal zijn."

"Hoe langer FIFA blijft zwijgen, hoe groter het risico dat hun merk en invloed zullen worden ingezet als PR-instrument om een steeds autoritairdere Amerikaanse regering te normaliseren", waarschuwt Jamil Dakwar van burgerrechtenorganisatie ACLU.

Ook Watkins vindt de manier waarop de FIFA-baas tegen Trump aanschurkt schadelijk. "Daarmee geef je een signaal af aan de hele wereld", zegt Watkins, die met NAACP strijdt tegen racisme en discriminatie. "Het signaal dat alles wat deze regering doet gerechtvaardigd is. En dat is letterlijk het tegenovergestelde van alles waar onze organisatie voor staat."

De Europese Commissie geeft het sociale medium X (voorheen Twitter) boetes van in totaal 120 miljoen euro voor drie overtredingen van een grote Europese internetwet. X krijgt onder meer een boete omdat het EU-bestuur vindt dat het 'blauwe vinkje' bij gebruikersnamen misleidend is.

Onder Twitter was een blauw vinkje een manier waaruit bleek dat de persoon achter het account echt was. Zo kregen bedrijven, film- en muzieksterren, politici, sporters en andere bekende namen het symbool naast hun gebruikersnaam.

Nadat ondernemer Elon Musk (ook directeur van autobedrijf Tesla en ruimtevaartbedrijf SpaceX) Twitter in 2022 overnam en de naam veranderde in X, veranderde het bedrijf de betekenis ervan. In plaats van een teken van echtheid, kan het blauwe vinkje geplaatst worden bij iedere gebruiker met een betaald abonnement.

'Misleiding'

Volgens de Europese Commissie misleidt het bedrijf zijn gebruikers met deze aanpassing. "Het laat ze denken dat er een echte, geverifieerde gebruiker achter het account met het blauwe vinkje zit", zegt een EU-ambtenaar.

Dat is volgens het EU-bestuur een overtreding van de Digital Services Act (DSA), een van de grote Europese internetwetten die sinds 2022 van kracht zijn. Voor deze overtreding krijgt X een boete van 45 miljoen euro.

Het onderzoek werd in december 2023 aangekondigd. Musk heeft eerder al gezegd dat hij een besluit hierover zal aanvechten in de rechtszaal. Het bedrijf moet daarvoor naar het Europees hof in Luxemburg.

De Europese Commissie geeft X ook een boete omdat het bedrijf volgens het bestuur niet transparant genoeg is over reclames. Zo moet X volgens de DSA een overzicht publiceren van advertenties die op het platform zichtbaar zijn. Het doel daarvan is om inzicht te kunnen krijgen in advertenties die oplichters plaatsen, of rond politieke boodschappen.

Daarnaast vindt de Commissie dat X onderzoekers en wetenschappers onvoldoende toegang geeft om berichten op het sociale netwerk te bestuderen. Dat moet ervoor zorgen dat onderzoekers kunnen bekijken hoe bepaalde onderwerpen zich online verspreiden, zoals berichten rond eetstoornissen, jodenhaat of oplichting.

De Europese Commissie oordeelt dat X ook op deze twee punten de DSA overtreedt. Daarom krijgt het bedrijf twee boetes van 35 miljoen en van 40 miljoen euro. Het totaalbedrag van de drie boetes komt daarmee uit op 120 miljoen euro.

Het is de eerste keer dat de Europese Commissie een boete uitdeelt voor overtreding van de Digital Services Act. Eerder kregen Amerikaanse techbedrijven al boetes van honderden miljoene euro's onder een andere grote Europese internetwet, de Digital Markets Act.

EU-redacteur Roemer Ockhuijsen:

"De boete zal niet goed vallen in de Verenigde Staten. De EU en de VS liggen al maanden overhoop over Europese techregels. Volgens de Amerikaanse regering is de EU veel te streng voor hun techbedrijven. Vicepresident JD Vance plaatste gisteren, nog voor de boete officieel was, een bericht op X waarin hij refereerde aan de boete en zei dat "Europa niet Amerikaanse bedrijven aan moet vallen vanwege onzin".

Vorige week bracht de Amerikaanse handelsminister Lutnick een bezoek aan Brussel. Lutnick zei daar dat de techregels van tafel moeten als de EU lagere importheffingen op aluminium en staal wil. Zo zet de VS de EU constant onder druk. Vooralsnog houdt de EU voet bij stuk. De Europese Commissie benadrukt keer op keer: over de techregels valt niet te onderhandelen."

Op dit moment lopen er nog twee andere DSA-onderzoeken naar X. Een daarvan gaat erover of X genoeg doet om illegale berichten tegen te gaan. Het andere gaat over de manier waarop X-gebruikers een kader kunnen plaatsen om context te geven bij berichten die mogelijk onjuist zijn. Het is onduidelijk wanneer de Europese Commissie hierover beslist.

Het lijkt erop dat Katwijk voorlopig geen koopzondag krijgt. Hoewel de gemeenteraad nog definitief moet stemmen over het initiatiefvoorstel van de VVD om winkelen op zondag mogelijk te maken, heeft een meerderheid in de raad zich al uitgesproken tegen de plannen.

Koopzondagen zijn al jaren een heikel punt in de gemeente. Collegepartijen SGP en ChristenUnie zijn ertegen en vinden dat Katwijk zich moet houden aan de zondagsrust. In het coalitieakkoord van 2022 is ook onder druk van deze partijen opgenomen dat er geen koopzondag komt.

Behalve SGP en ChristenUnie ziet ook CDA niets in een zondagsopenstelling van winkels. Naast geloofsovertuigingen hebben de drie partijen ook bezwaar tegen de "24/7-maatschappij" die daardoor in Katwijk zou ontstaan.

'Voelt als de middeleeuwen'

De andere partijen in de gemeenteraad dringen daarentegen al jaren aan op het op zondag openstellen van winkels. Dan kunnen ondernemers zelf beslissen of ze de deuren die dag openen en inwoners kunnen winkelen als ze dat willen.

De meeste partijen in de raad vinden het niet meer van deze tijd om op zondag de winkels gesloten te houden, schrijft Omroep West. VVD-raadslid Leendert Hoek: "Het voelt als de middeleeuwen als ik sommige mensen hier hoor."

Het initiatiefvoorstel van de VVD werd gisteravond besproken in de raad. De partij hoopte nog voor de gemeenteraadsverkiezingen een meerderheid te vinden voor de koopzondag. Daarvoor zou dan wel de lokale partij Durf, de derde en grootste coalitiepartij, mee moeten gaan met het voorstel.

Coalitieakkoord

De partij is in principe geen fel tegenstander van de koopzondag, maar wil zich wel houden aan het coalitieakkoord en dat er deze raadsperiode geen koopzondag komt. Maar volgens de VVD hoeft Durf deze belofte niet te breken: in het initiatiefvoorstel staat dat de invoering van de koopzondag in Katwijk pas ingaat na de verkiezingen van volgend jaar. Als Durf instemt met het voorstel, zou de partij niet breken met het huidige coalitieakkoord, zo is de redenering van VVD.

Maar fractievoorzitter Max van Duijn van Durf wil zich aan het coalitieakkoord houden, werd gisteravond duidelijk. De partij gaat het initiatiefvoorstel dus niet steunen. Durf betichtte VVD van "een doorzichtige truc om het vóór de verkiezingen te regelen".

Van Duijn: "Na de verkiezingen kan een nieuwe gemeenteraad dit in één stemming weer terugdraaien. Je houdt mensen dus een wortel voor door iets te beloven wat je niet waar kan maken. Het is eerst aan de kiezer om zich uit te spreken." De gemeenteraad zal op 18 december definitief stemmen over het voorstel van de VVD. Maar duidelijk is dus al dat er geen meerderheid zal zijn voor invoering van de koopzondag.

Demissionair minister Van Weel is het eens met het besluit van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) om enkele vrouwen terug te sturen naar Afghanistan. Hij vindt dat "alleen het onderdrukken van, of het minder rechten toekennen aan vrouwen" geen reden is om hen asiel te verlenen. Dan zou je, naar zijn mening, ook vrouwen uit bijvoorbeeld Saudi-Arabië moeten toelaten.

Van Weel beaamde voor aanvang van de ministerraad dat de Taliban in Afghanistan stelselmatig vrouwen onderdrukken, en vervolgen als zij zich niet aan de regels houden. Maar hij zegt dat Afghaanse vrouwen "niet per se onveilig" zijn. "Dat is wat anders dan dat het goed gaat met de vrouwenrechten daar."

De IND besloot onlangs om de asielaanvraag van een aantal vrouwen af te wijzen, hoewel het Europees Hof van Justitie zegt dat het regime van de Taliban neerkomt op vervolging van vrouwen. Nederland is in september 2024 met Canada, Duitsland en Australië een procedure begonnen om Afghanistan aansprakelijk te stellen voor systematische schendingen van het VN Vrouwenverdrag.

Vrouwenrechten Saudi-Arabië

Toch staat de minister van Buitenlandse Zaken achter het besluit van de IND om elke asielaanvraag individueel te beoordelen. Dat betekent dat iedere vrouw aannemelijk moet kunnen maken dat zij zich niet kan schikken naar de regels van de Taliban en daarom gevaar loopt om te worden vervolgd.

"U kunt zich voorstellen," zegt Van Weel, "dat het in Saudi-Arabië ook niet fantastisch is gesteld met de vrouwenrechten. Daar hebben we ook bezwaar tegen, maar dat wil niet zeggen dat alle vrouwen uit Saudi-Arabië zomaar op basis van het feit dat ze vrouw zijn asiel krijgen"

Hij geeft toe dat de mate waarin de Taliban sinds de machtsovername in 2021 huishouden "zeker anders" is. "Maar het is niet zo dat alle vrouwen vervolgd worden."

Er loopt nog een hoger beroep tegen de afwijzingen bij de Raad van State.