NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse zangeres Sabrina Carpenter heeft fel uitgehaald naar de regering-Trump, omdat het Witte Huis haar muziek heeft gebruik in een video over immigratiedienst ICE.

"Deze video is slecht en walgelijk", schrijft Carpenter onder een X-bericht van het officiële Witte Huis-account. "Betrek mij, of mijn muziek, nooit bij jullie inhumane agenda."

In het X-bericht van het Witte Huis is een video te zien hoe ICE-agenten mensen achtervolgen en in de boeien slaan. Tegelijk is het lied Juno van Carpenter te horen.

Espresso

Sinds het begin van Trumps tweede presidentstermijn wordt ICE volop ingezet om via bijvoorbeeld onaangekondigde invallen mensen op te pakken waarbij het vermoeden bestaat dat ze illegaal in de VS verblijven.

De vele invallen en arrestaties door vaak gemaskerde agenten leidde onder meer in steden als Los Angeles tot felle protesten.

De 26-jarige Carpenter is een van de populairste artiesten op dit moment in de VS. Ze scoorde vorig jaar een megahit met haar lied Espresso, dat door muziekbladen als Rolling Stone en Billboard hoog in lijsten met beste nummers van 2024 werd gezet.

Carpenter is goed bevriend met collega-popster Taylor Swift, die al meerdere keren publiekelijk is gebotst met president Trump.

Ook kritiek op bericht Hegseth

De uithaal richting de regering-Trump van Carpenter volgt kort op soortgelijke kritiek van een kinderboekenuitgever aan het adres van defensieminister Hegseth. Hij plaatste maandag een bewerkte afbeelding van de uit een Canadese kinderboekenreeks afkomstige schildpad Franklin, waarop te zien is dat hij met een bazooka schiet op boten.

Uitgever Kids Can Press schreef vervolgens in een verklaring op X "elk denigrerend, gewelddadig of ongeoorloofd gebruik van Franklins naam of afbeelding" te veroordelen, "omdat dit rechtstreeks in strijd is met deze waarden".

Hegseth refereerde met zijn X-bericht aan de omstreden en bekritiseerde Amerikaanse aanvallen op boten uit Venezuela. Volgens de regering-Trump gaat het om drugsboten, maar daar is geen bewijs voor geleverd.

Burgemeester Erik van Merrienboer gaat formeel ontslag indienen na de uit de hand gelopen politieke situatie in de gemeente Terneuzen. Dat is de uitkomst na de besloten raadsvergadering van gisteravond, schrijft Omroep Zeeland.

Achter gesloten deuren probeerde commissaris van de Koning Hugo de Jonge met de gemeenteraad een formule te vinden om de uit de hand gelopen politieke situatie in de gemeente te bezweren.

Van Merrienboer kondigde begin vorige week aan op te stappen vanwege een slepende kwestie over de komst van een asielzoekerscentrum in de Zeeuwse gemeente.

Conflict over azc

Van Merrienboer zette zich in voor de komst van het azc en had geen vertrouwen meer in een goede samenwerking toen bleek dat een meerderheid van de gemeenteraad en de wethouders toch geen azc wilde.

Dat leidde tot het weigeren van de vergunning voor het azc in het voormalige Neckermanngebouw. Commissaris De Jonge zei direct daarna in gesprek te willen gaan met de gemeenteraad, omdat hij signalen had gekregen dat raadsleden onder druk zouden zijn gezet.

Ook riep De Jonge Van Merrienboer op om op zijn besluit terug te komen. Maar dat bleek dus tevergeefs.

Interim-burgemeester

Morgen beginnen de eerste besprekingen over de waarnemer voor de functie van burgemeester. De Jonge hoopt over een kleine twee weken een naam voor de interim-burgemeester bekend te maken. Van Merrienboer blijft aan, tot de nieuwe interim-burgemeester is aangesteld.

Intimidatie of bedreiging bij raadsleden van de gemeente heeft De Jonge niet kunnen ontdekken. Wel vindt hij dat raadsleden die druk hebben gevoeld daartegen weerbaar gemaakt moeten worden.

Bol verkoopt voorlopig geen sekspoppen meer. Dat besluit heeft de webwinkel genomen na de veroordeling van een 38-jarige man wegens onder meer het bezit van kindersekspoppen. Volgens zijn advocaten had de man deze bij Bol gekocht en waren ze nog steeds verkrijgbaar.

De webshop verkocht tot vandaag sekspoppen die leken op minderjarigen, schrijft RTL Nieuws. Het zou bijvoorbeeld gaan om poppen van 1,28 meter lang en met een gewicht van 28 kilo. Het bezitten en verkopen van kindersekspoppen is sinds dit jaar verboden.

Bol benadrukt in een verklaring dat het aanbieden van kindersekspoppen via het platform niet is toegestaan. Het bedrijf stelt dat het niet aansprakelijk is voor het aanbod van verkooppartners, maar dat er wel wordt opgetreden tegen aanbieders die de wet of interne regels overtreden.

'Grondig onderzoeken'

"Ondanks dat we niet weten of de poppen die in de rechtszaak waar RTL over schrijft zijn benoemd daadwerkelijk via één van onze verkooppartners zijn gekocht, is de uitspraak in deze rechtszaak voor bol wel aanleiding om de gehele categorie sekspoppen voorlopig offline te halen en grondig te onderzoeken", aldus het bedrijf. De categorie staat dinsdagavond overigens nog wel online, maar er zijn geen artikelen meer zichtbaar.

De onderneming gaat niet in op berichtgeving van RTL Nieuws dat er sekspoppen met uiterlijke kenmerken van kinderen werden verkocht. In het algemeen zegt de onderneming: "Bol keurt alles wat in verband wordt gebracht met kinderporno en producten in die categorie absoluut niet goed".

Twee kindersekspoppen

De 38-jarige man uit Hillegom is vorige week veroordeeld tot drie jaar cel, waarvan een jaar voorwaardelijk. Naast bezit van twee kindersekspoppen is hij schuldig bevonden aan het bezitten, maken en verspreiden van kinderporno. Robin S. had onder meer een naaktfoto van zijn eigen dochter online gedeeld.

De rechtbank achtte bewezen dat de twee poppen in zijn bezit "uiterlijke verschijningsvorm hadden van een lichaamsdeel van een kind dat de leeftijd van zestien jaren nog niet had bereikt". Dat deze poppen nog steeds online verkrijgbaar waren, zoals de verdediging had opgeworpen, maakte het niet minder strafbaar volgens de rechter.

Vorige maand kwam de Chinese webshop Shein in opspraak vanwege de verkoop van kindersekspoppen. De Franse autoriteiten hadden gedreigd de winkel in Frankrijk offline te halen. Shein haalde de poppen van zijn website, evenals wapens, en vervolgens mocht de webwinkel in Frankrijk online blijven.

Een invloedrijk wetenschappelijk artikel over het omstreden onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat is na 25 jaar ingetrokken. Mogelijk schreven medewerkers van fabrikant Monsanto mee aan het artikel, dat claimt dat het bestrijdingsmiddel niet kankerverwekkend is. Ook is niet uitgesloten dat de auteurs geld kregen van Monsanto.

Het artikel verscheen in 2000 in het wetenschappelijke tijdschrift Regulatory Toxicology and Pharmacology. De intrekking was volgens de Nederlandse hoofdredacteur en emeritus hoogleraar toxicologie Martin van den Berg "noodzakelijk om de wetenschappelijke integriteit van het tijdschrift te behouden".

Toxicoloog liet vragen onbeantwoord

Op vragen aan de enige auteur van het wetenschappelijke artikel die nog in leven is, kwam volgens het tijdschrift geen reactie. Zo zijn de conclusies van het artikel over de kankerrisico's gebaseerd op ongepubliceerde studies van chemiereus Monsanto, terwijl de toxicologen onderzoeken die al uitgevoerd waren niet meenamen.

Hoewel de wetenschappers claimen op de hoogte te zijn van deze ongepubliceerde studies, wordt volgens het tijdschrift niet duidelijk in hoeverre ze geprobeerd hebben om de onderzoeksresultaten van deze studies alsnog te verwerken.

Wat is glyfosaat?

Glyfosaat is een relatief goedkope en bijzonder effectieve onkruidverdelger die in de jaren 70 op de markt werd gebracht door Monsanto onder de merknaam Roundup. Zelfs het hardnekkigste onkruid legt het loodje. Volgens boeren is het uitermate effectief tegen kweekgras en hoefblad, vervelend wortel-onkruid.

Maar het probleem met glyfosaat is dat het niet alleen onkruid doodt, maar alle planten die ermee in aanraking komen. Boeren gebruiken glyfosaat daarom om de grond onkruidvrij te maken voordat het gewas opkomt of vlak voor de oogst. Particulieren mogen het middel niet gebruiken.

Ook rezen er vragen over de onafhankelijkheid van de auteurs en toxicologen Williams, Kroes en Munro, ingegeven door een Amerikaanse schadeclaimzaak van enkele jaren geleden. Interne documenten van het bedrijf die als de Monsanto papers bekend kwamen te staan, werden openbaar gemaakt en toonden de werkwijze van het bedrijf aan.

De documenten legden bloot hoe medewerkers van het Amerikaanse bedrijf in het geheim meeschreven aan wetenschappelijke studies om gevaren en risico's van het bestrijdingsmiddel onder de pet te houden. Waarschijnlijk hebben medewerkers van Monsanto meegeschreven aan het ingetrokken artikel terwijl ze niet als coauteur zijn vermeld.

Eerdere twijfel

Directe aanleiding voor het intrekken van het artikel in het tijdschrift was een publicatie van Harvard van afgelopen zomer, meldt hoofdredacteur Van den Berg. Daarin werd uitgebreid beschreven hoe Monsanto het artikel uit 2000 "opstelde om beweringen over de veiligheid van glyfosaat, het actieve ingrediënt in Roundup, te ondersteunen".

Al eerder rees er twijfel over de betrouwbaarheid van sommige wetenschappelijke studies over pesticiden. Ook Zembla-journalist Ton van der Ham doet er onderzoek naar. "Niet alleen de industrie citeerde dit artikel veelvuldig, ook de (Europese en Amerikaanse) pesticide-autoriteiten verwezen steeds naar deze studie om te stellen dat glyfosaat niet kankerverwekkend is", schrijft hij op Linkedin. Hij verwijst naar studies van Kenny Crump, "een Amerikaanse statisticus die dik betaald werd door Monsanto".

Discussie

Al jarenlang staat het gebruik van de onkruidverdelger ter discussie. Boeren en telers mogen het omstreden bestrijdingsmiddel in tegenstelling tot particulieren nog steeds gebruiken. De Europese Commissie besloot in 2023 om de vergunning met tien jaar te verlengen.

Monsanto werd in 2018 overgenomen door het Duitse Bayer. Er liepen toen al zaken van mensen die zeiden dat ze kanker hadden gekregen na het gebruik van het middel.

In 2015 concludeerde het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van wereldgezondheidsorganisatie WHO op basis van meerdere onderzoeken dat glyfosaat "waarschijnlijk kankerverwekkend is voor mensen".

In 2020 trof Bayer een miljardenschikking in tienduizenden rechtszaken in de Verenigde Staten. En er lopen nog steeds tienduizenden zaken. Mogelijk is er een verband tussen Parkinson en de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen zoals glyfosaat. Daar doet onder meer het RIVM onderzoek naar.

Een ei van de wereldberoemde Russische juwelier Fabergé heeft op een veiling in Londen een recordbedrag van bijna 26 miljoen euro opgebracht. Het gaat om het Winterei, dat tsaar Nicolaas II in 1913 met Pasen aan zijn moeder Maria Fjodorovna gaf.

Het ei is gemaakt van kristal en voorzien van goud, platina en meer dan 4000 diamanten. Binnenin het ei bevindt zich een platina mandje dat is gevuld met bloemen. Ook die zijn gemaakt van goud en diamant. Het kunstwerk behoort tot de meest luxueuze creaties van Fabergé.

Het is niet bekend wie de koper van het ei is.

Cadeau voor vrouw

Peter Carl Fabergé maakte samen met zijn werknemers tussen 1885 en 1917 tientallen eieren. De eieren zijn van oorsprong keizerlijke juwelen. Alexander III, Nicolaas' vader, leerde het werk van Fabergé kennen op een tentoonstelling, waarna hij er een kocht voor zijn vrouw.

Die was daar zo blij mee dat Alexander III Fabergé de opdracht gaf om er elk jaar een te maken. Zijn zoon Nicolaas zette de traditie voort en liet jaarlijks zelfs twee eieren maken, een voor zijn vrouw en een voor zijn moeder.

Fabergé maakte uiteindelijk vijftig eieren voor de familie. Daarvan zijn er 43 over. Een onbekend aantal is in het bezit van het Kremlin en ook het Britse koningshuis heeft er een aantal in bezit.

Het duurste ei tot nu toe werd gemaakt voor Béatrice Ephrussi de Rothschild, uit de rijke bankiersfamilie. Dat bracht in 2007 10 miljoen euro op.

De BBC-documentaire 'When Water Burns' over de inzet van een chemisch middel tegen Georgische demonstranten doet veel stof opwaaien in Georgië. Regeringspartij Georgische Droom betichtte de Britse tv-zender van "nepnieuws" en kondigde aan juridische stappen te nemen tegen BBC.

Premier Kobakhidze sprak eveneens dreigende woorden, die gericht lijken tegen de geïnterviewden in de documentaire. "Als je een specifieke organisatie helpt in het verspreiden van onjuiste informatie die de staat schaadt, kan dat worden gezien als een misdaad", zei hij.

De staatsveiligheidsdienst is een onderzoek begonnen naar de beschuldigingen van de BBC. Tegelijkertijd wordt er ook onderzoek gedaan naar "hulp aan een buitenlandse organisatie bij vijandige activiteiten".

De onderzoekers hebben onder meer de artsen die in de documentaire aan het woord kwamen opgeroepen voor ondervraging. Ook Zviad Maisasvili, een betoger die in de documentaire vertelt over zijn mishandeling door de oproerpolitie, is opgeroepen voor verhoor.

Middel uit WOI

Begin deze week publiceerde de BBC een documentaire over de inzet van een chemisch middel om de anti-regeringsprotesten de kop in te drukken. Het zou gaan om het Franse middel camite, dat in de Eerste Wereldoorlog tegen Duitsland werd ingezet. Sinds de jaren 30 wordt het middel niet meer gebruikt, omdat er zorgen waren over de schadelijke effecten op de lange termijn.

De Georgische autoriteiten zouden het middel hebben ingezet toen de protesten vorig jaar begonnen.

De BBC sprak met deskundigen op het gebied van chemische wapens en klokkenluiders van de Georgische oproeppolitie, artsen en demonstranten.

Voor Georgische demonstranten vormt de BBC-documentaire de bevestiging van wat zij al langer vermoeden. Op sociale media delen ze dat ze lange tijd klachten overhielden na de demonstraties eind vorig jaar. Journalist Mariam Nikuradze schrijft op X dat ze maandenlang bijna dagelijks bloedneuzen kreeg. Dat zou zijn begonnen nadat ze op de allereerste dag van de protesten water in haar gezicht gespoten kreeg. Ze beschrijft hoe haar gezicht en keel minutenlang brandden.

Demonstranten delen dat de documentaire hun eerdere vermoedens bevestigt:

Die berichten op sociale media blijven niet onopgemerkt door de Georgische autoriteiten. Zo deelde Tata Khundadze, lid van oppositiepartij Droa, een post op Facebook. Hoewel ze niet voorkomt in de BBC-documentaire is ze toch opgeroepen voor ondervraging, schrijft haar medepartijgenoot op X.

De voormalig Georgische president Zoerabisjvili heeft de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), VN-Mensenrechtencommissaris Volker Türk en de EU Hoge Commissaris voor Mensenrechten in een brief opgeroepen de kwestie te onderzoeken.

Acht Georgische oppositiepartijen zeggen eveneens dat er internationaal onderzoek nodig is. "In een land waar alle staatsinstellingen ondergeschikt zijn aan één enkele politieke partij, is een onpartijdig intern onderzoek onrealistisch", aldus de partijen.

De VVD "staat klaar" om het gesprek aan te gaan, GroenLinks-PvdA ziet "voldoende aanknopingspunten" en JA21 gaat het stuk "nauwgezet bestuderen". Zo reageren de meest genoemde potentiële coalitiepartners op de "uitgestoken hand" van D66 en CDA.

De komende dagen spreekt informateur Buma met alle partijen in de Tweede Kamer of die zich kunnen vinden in de plannen van Jetten en Bontenbal. Ook wil Buma van de partijleiders weten of ze in een coalitie zouden willen of "bereid zijn tot constructieve steun".

Interessant is daarbij hoe VVD erin staat, omdat die partij onmisbaar is voor veel coalitievarianten. In het 17 pagina's tellende document staat een aantal zaken waar de liberalen zich in kunnen vinden. Zo willen D66 en CDA stikstof aanpakken, investeren in de industrie, netcongestie aanpakken, de regeldruk voor bedrijven en woningbouw verminderen en het migratiebeleid strenger maken. Daar is de VVDook voor.

Een echt onaantrekkelijk punt voor VVD is het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek. Voor die partij is dat in principe onbespreekbaar. Verder willen CDA en D66 rekeningrijden invoeren, vermogen meer belasten en losser begroten dan nu het geval is. Dat zijn geen hobby's van de liberalen, maar overal kan over gepraat worden, benadrukken de auteurs van het stuk. "Het is nadrukkelijk geen eindpunt, maar een begin", zei D66-leider Jetten.

Aanvullen en invullen

VVD-leider Yesilgöz wil de komende tijd dan ook graag verder praten met D66 en het CDA. "In een volgende ronde zullen zaken moeten worden aangevuld en ingevuld." Ze zegt onder meer te willen werken aan "concrete oplossingen" voor het vestigingsklimaat, de asielinstroom en koopkracht.

Mocht VVD aanhaken dan zouden de drie partijen een minderheidskabinet kunnen vormen. Die D66-VVD-CDA-combinatie lijkt op dit moment het meest voor de hand te liggen als uitkomst van de formatie. De VVD wil expliciet niet met GL-PvdA in een kabinet, D66 liever niet met JA21. De minderheidsvariant zou per thema steun kunnen zoeken bij GroenLinks-PvdA of JA21, zonder dat die partijen echt in de coalitie zitten.

Jetten en Bontenbal willen snel aan de slag:

Maar hoe kijken JA21 en GL-PvdA aan tegen de plannen die vandaag werden gepresenteerd? GL-PvdA-leider Klaver noemt het stuk "nog niet sociaal en groen genoeg", maar zegt ook aanknopingspunten te zien. Wel noemt Klaver daar expliciet bij dat hij dan wil onderhandelen "over een meerderheidskabinet". Het steunen van een minderheidsregering ziet GL-PvdA dus vooralsnog niet zitten.

Het harde migratiebeleid en bezuinigingen op zorg en sociale zekerheid zijn moeilijke punten voor GL-PvdA. Maar in de hoofdstukken wonen en stikstof van het D66-CDA-stuk zijn juist veel overeenkomsten te vinden. Ook wat betreft klimaat bewegen de twee partijen richting GL-PvdA, maar gezien de woorden van Klaver dat het "niet groen genoeg" is, zou hij daar nog wat bij willen onderhandelen.

Kernenergie

Dan JA21. Partijleider Eerdmans reageerde vandaag dat hij het formatiestuk van D66 en CDA gaat lezen met speciale aandacht voor migratie, economie en veiligheid. In zijn korte verklaring herhaalde Eerdmans partijstandpunten zoals het "stevig indammen van de instroom" en "gericht investeren in onze economie en de veiligheid".

Wat betreft migratie komt JA21 best aan zijn trekken in de plannen, behalve dat D66 en CDA de spreidingswet willen behouden. Dat wil de partij van Eerdmans niet. Dat de D66-CDA-combinatie net als het huidige kabinet inzet op kernenergie, past dan wel weer in het straatje van JA21.

Dat geldt niet voor meer Europese samenwerking op defensie. JA21 wil namelijk vooral minder Europa. Wat de partij van Eerdmans ook minder wil, is geld voor klimaat- en stikstofbeleid, maar ook daar komen de plannen van D66 en CDA JA21 niet tegemoet.

Verantwoordelijkheid voelen

De komende dagen is het dus aan Buma om de coalitiepuzzel een beetje verder te brengen. Alle partijleiders komen bij hem langs. De informateur zegt te hopen dat ze in het document "een basis" zien om het gesprek aan te gaan en om samen te werken. "Ik ga ervan uit dat partijen die verantwoordelijkheid voelen."

Jetten en Bontenbal hielden zich rond de presentatie op de vlakte over welke het kant op moet gaan. "Ik denk dat zowel partijen op links als rechts ermee uit de voeten kunnen", zei de D66-leider. "Ik weet wat de verkiezingsprogramma's van andere partijen zijn, maar ik weet niet hoe ze aan tafel komen", zei de CDA-leider.

Volgende week dinsdag moet Buma met zijn eindverslag komen, met daarin aanbevelingen over het vervolg van de formatie.

Demissionair minister van Economische Zaken Karremans gaat komende week toch niet naar China op handelsmissie. Hij wilde deze reis ook aangrijpen om daar te praten over de diplomatieke rel die is ontstaan rond Nexperia.

Karremans zou op 9 december vertrekken en had gehoopt in China te praten met collega-ministers over de ontwikkelingen rondom de Chinees-Nederlandse chipmaker met een hoofdkantoor in Nijmegen.

Nu blijkt dat Karremans de betrokken Chinese ministers niet kan ontmoeten, omdat zij ergens anders (bij de Central Economic Work Conference) moeten zijn, zo verklaart de minister het afzeggen van zijn reis.

Wat ook meespeelt: een ontmoeting op ministersniveau is nog te vroeg, omdat de diplomatieke gesprekken over de toekomst van Nexperia nog in volle gang zijn.

Verdwijnen

In september is Karremans in een diplomatieke rel met China beland. De demissionair minister van Economische Zaken nam in september de controle over van de chipproducent uit vrees dat cruciale technologische kennis en capaciteiten zouden verdwijnen uit Nederland. Zo zou de Chinese eigenaar van plan zijn om het intellectueel eigendom van Nexperia te verplaatsen van Nijmegen naar China en dat zou volgens het kabinet grote gevolgen hebben voor de Europese economie.

Vervolgens reageerde Peking woest en het land kwam al snel met een exportstop voor chips die Nexperia in China maakte. Door dit exportverbod zaten vooral automakers en hun leveranciers wekenlang in onzekerheid over hun voorraden en nieuwe leveringen.

Gevaar

In november reisde al een ambtelijke delegatie naar China om de zaak te sussen. Karremans besloot vervolgens om de beperkingen op te schorten, om de relatie met China te verbeteren. Ook zei Karremans dat hij geen direct gevaar meer zag dat Nexperia zijn chipproductie naar China verplaatst.

Het opschorten van Karremans' besluit betekent niet dat de ingreep volledig is teruggedraaid. De minister kan de maatregel op een later moment weer laten ingaan.

Tussentijd

Inmiddels moet Karremans in de Tweede Kamer uitleg geven over zijn handelen rondom de chipmaker in Nijmegen. Dat debat moest wel plaatsvinden voor zijn reis naar China. Die reis gaat nu dus niet door. "Indien de situatie rond Nexperia in de tussentijd aanleiding geeft om alsnog op korte termijn af te reizen naar China, dan zal ik dat doen. Daarover heb ik ook afspraken gemaakt met de Chinese minister van Handel", zegt Karremans.

De VNO-NCW-delegatie gaat wel. Het Kamerdebat is donderdag.

In Blerick is een jongen gewond geraakt die over een rijdende auto probeerde te springen. Later in de middag heeft de politie de 18-jarige bestuurder aangehouden. Het lijkt te gaan om een mislukte stunt. Getuigen filmden de aanrijding en de video ging viral op internet, zo meldt de politie.

Regionale omroep L1 Nieuws heeft beelden gepubliceerd van het ongeluk in het Limburgse dorp. Daarop is een groep jongeren op straat te zien. De tieners kijken toe hoe een auto optrekt en hun kant op komt. Een jongen blijft midden op de weg staan en springt omhoog. Vervolgens worden zijn benen geraakt door het voertuig.

Voorruit is kapot

De politie beaamt dat de jongen gewond is geraakt, maar zegt niets over de ernst van zijn verwondingen. De voorruit van de auto is zwaar beschadigd geraakt. De 18-jarige bestuurder wordt verdacht van het veroorzaken van de aanrijding. De politie onderzoekt nog wat er precies is gebeurd en spreekt met getuigen.

De aanrijding gebeurde voor een middelbare school. Het bestuur roept ooggetuigen op de beelden van het ongeluk niet online te delen. "Het delen van dergelijke beelden is niet alleen strafbaar, maar kan ook belastend zijn voor de betrokkenen", citeert L1 Nieuws uit de verklaring van de schooldirecteur.

Het gesprek tussen de Russische president Poetin en de Amerikaanse delegatie in Moskou over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne is voorbij. De Russische diplomaat Oesjakov, die ook aanwezig was, zegt de partijen in het vijf uur durende overleg niet dichterbij een oplossing zijn gekomen, al bestempelt hij het gesprek als "nuttig, constructief en betekenisvol was."

Volgens Oesjakov hebben de partijen afgesproken dat de inhoud van de gesprekken nog vertrouwelijk blijft. Ook zegt hij dat ze hebben gesproken over mogelijke economische samenwerking tussen Rusland en de Verenigde Staten.

De Amerikaanse gezant Steve Witkoff was samen met Jared Kushner, de schoonzoon van de Amerikaanse president Trump, in het Kremlin. Net als eerder in Genève, Abu Dhabi en Miami werd er onderhandeld over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De ontmoeting draaide om een geüpdatete versie van het 28-puntenplan dat eerder uit de koker van Rusland en de VS kwam. Er is echter weinig duidelijk over wat er precies gewijzigd is aan het plan. De Europese leiders kwamen na het Amerikaans-Russische voorstel met een tegenvoorstel dat veel gunstiger is voor Oekraïne.

'Klaar voor strijd met Europa'

Voorafgaand aan de ontmoeting sprak Poetin kort met de pers. Daarbij hij uitte hij harde woorden over Europa. Hij zei onder meer dat de Europeanen geen vrede, maar oorlog willen. Hij verwijt Europa dat de landen de Amerikaanse regering en Trump belemmert om vrede te bewerkstelligen.

De eisen van Europese landen zijn niet acceptabel voor Rusland, zei Poetin. Hij verduidelijkte niet op welke eisen hij precies doelde. "We gaan niet het gevecht aan met Europa, maar als Europa wil vechten, dan zijn wij daar nu klaar voor", zei Poetin.

De Russische president zei ook dat Rusland de aanvallen op Oekraïense tankers gaat opvoeren. Hij dreigde Oekraïne volledig af te sluiten van de zee. Ook dreigde hij met maatregelen tegen tankers van landen die Oekraïne helpen. Afgelopen vrijdag viel Oekraïne twee Russische tankers aan die voor de Turkse kust voeren.

Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp:

"De Amerikaanse delegatie werd in Moskou met alle egards ontvangen, al liet Poetin zijn gasten traditiegetrouw wel lang wachten. Voor de ontmoeting maakte hij duidelijk dat hij vooralsnog alleen wil onderhandelen met de VS. Niet met Oekraïne en ook niet Europa.

De Europeanen zijn er volgens hem alleen op uit om Trumps plannen te dwarsbomen en ze stellen eisen die voor Rusland absoluut onaanvaardbaar zijn. Zijn primaire eis blijft onveranderd: dat Oekraïne zich terugtrekt uit de Donbas en dat het Westen daarmee instemt."

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken zegt dat Poetin met zijn uitspraken voor de tweede dag op rij laat zien dat hij de oorlog niet wil beëindigen. "Het is nu tijd om de veroorzaker van de oorlog te dwingen om die te beëindigen." Daarmee doelde hij op Poetin.

De Europese buitenlandchef Kallas zei gisteren dat ze bang is dat de gesprekken tussen Witkoff en Poetin de druk op Oekraïne zal doen oplopen om concessies te doen. "Om vrede te bereiken, mogen we niet uit het oog verliezen dat het juist Rusland is dat deze oorlog is begonnen en zich richt op burgers."

De Oekraïense president Zelensky zei dat Rusland wil dat de VS zich terugtrekt uit de oorlog met Oekraïne. Toen hem werd gevraagd of hij bang was de dat de VS de interesse in het proces verloor, antwoordde hij bevestigend. Hij zei nu eerst de uitkomst van de gesprekken in Moskou af te wachten.

De Europese leiders benadrukken dat er geen afspraken over vrede kunnen worden gemaakt zonder Oekraïne en de Europese Unie.

Waarschuwing Zelensky

Terwijl de VS en Rusland in conclaaf waren over de vredesonderhandelingen, hield de Oekraïense president in het parlement in Ierland een toespraak. Hij riep de Europese Unie op om de eenheid te bewaren die er is sinds de grootschalige Russische inval in zijn land. Ook deed hij een indringende oproep om niet terug te keren naar "business as usual" als de oorlog is beëindigd. "De agressor moet verantwoordelijk worden gehouden voor wat er is gedaan", zei hij.

Zelensky benadrukte dat er een "rechtvaardige" vrede moet komen om een derde invasie te voorkomen. "Zonder een rechtvaardige vrede, zal de haat niet verdwijnen. Het zal blijven smeulen en nieuw geweld uitlokken."

In het 28-puntenplan stond onder meer dat alle "meningsverschillen" van de afgelopen dertig jaar werden beschouwd als opgelost en dat iedereen die betrokken is bij de oorlog amnestie krijgt. Het Internationaal Strafhof (ICC) vaardigde in 2023 een arrestatiebevel uit tegen Poetin vanwege Russische oorlogsmisdaden.

Thuisbatterijen groeien in populariteit, met name doordat zonnepanelen financieel minder aantrekkelijk worden door aangekondigde afschaffing van de salderingsregeling. Maar die groeiende populariteit heeft ook een keerzijde. Hoe meer batterijen er komen, hoe minder geld er mee wordt verdiend. Dat komt naar voren uit onderzoek van Machiel Mulder en Arjen Veenstra van de Rijksuniversiteit Groningen.

Als 15 procent van de huishoudens die nu zonnepanelen hebben ook een kleine thuisbatterij (6KWh) koopt, kan er met zo'n batterij geen geld meer worden verdiend, zo blijkt uit hun berekeningen. En die 15 procent is al bijna bereikt. "Een thuisbatterij is dan wel een erg risicovolle investering," zegt Mulder.

In de berekeningen zijn de grote batterijprojecten niet meegenomen, zegt Mulder. En daarvan komen er steeds meer bij. "Dit leidt ertoe dat de winstgevendheid van deze batterijen in de praktijk nog lager ligt."

Handelen op de energiemarkt

Mensen met een dynamisch energiecontract kunnen hun thuisbatterij gebruiken om te handelen op de energiemarkt. Met een slimme batterij koop je energie als de prijs laag is en slaat die op.

Als de energieprijs hoog is, kan de opgeslagen energie van zonnepanelen op deze energiemarkt juist worden verkocht om winst te maken.

Hoe groter de verschillen in energieprijzen op deze markt, hoe meer geld er met een batterij kan worden verdiend. Maar zodra er meer slimme batterijen komen en de vraag naar goedkope energie toeneemt, wordt de prijs voor elektriciteit juist stabieler.

Misleiding

Experts benadrukken al langer dat een thuisbatterij niet altijd binnen de beloofde termijn kan worden terugverdiend. "Dit kan je gerust een vorm van misleiding noemen," zegt de Authoriteit Consument en Markt.

"We horen van mensen dat hun is verteld dat een batterij binnen een paar jaar kan worden terugverdiend, maar dit klopt heel vaak niet," zegt de ACM. De autoriteit is niet tegen thuisbatterijen, maar dan moet wel duidelijk zijn welke beloftes reëel zijn.

Ook de Vereniging Eigen Huis is sceptisch: "Terugverdientijden komen nooit helemaal uit. Veel heeft daar invloed op, bijvoorbeeld de prijzen van de batterij en de geopolitieke ontwikkelingen."

Andere mogelijkheden

Er zijn er ook andere manieren om een thuisbatterij te gebruiken.

Een batterij kan stroom opslaan uit zonnepanelen om op een later moment weer te gebruiken. Afhankelijk van de installatie kan dat het percentage zonnestroom dat je zelf verbruikt zo'n 30 tot 60 procent verhogen, zegt Vereniging Eigen Huis.

"Ik kan me ook voorstellen dat mensen een thuisbatterij aanschaffen voor het geval van nood, maar dan heb je wel een batterij nodig die altijd vol is. Dus dat is wel een heel dure oplossing", zegt onderzoeker Veenstra.

Daarnaast kan een batterij niet zomaar stroom leveren bij een storing of stroomuitval. Want als dat gebeurt, schakelt een standaard thuisbatterij namelijk uit. Dus dan moet er in huis een speciale noodstroomvoorziening komen, zegt Mulder. "Dit kost ook weer meer en wordt waarschijnlijk alleen gebruikt door mensen die zich over stroomuitval veel zorgen maken."

Na vijfentwintig jaar aan het roer van maaltijdbezorger Just Eat Takeaway houdt oprichter en topman Jitse Groen het voor gezien. Hij verlaat het bedrijf en gaat het naar eigen zeggen "even rustiger aandoen". Het bedrijf groeide onder zijn leiding uit tot een van de grootste online maaltijdbezorgers ter wereld.

Volgens het bedrijf begon het allemaal op een zolderkamer in Enschede. Groen wilde makkelijk een warme maaltijd kunnen bestellen en thuis laten bezorgen. Zo werd Just Eat Takeaway geboren.

Ruim twee decennia en een aantal overnames verder is het bedrijf actief in zestien landen. Vorig jaar kreeg Just Eat Takeaway 653 miljoen online bestellingen. Die worden door koeriers opgehaald bij restaurants en in oranje warmtedozen met daarop 'Thuisbezorgd' naar de klant gebracht. Just Eat Takeaway rekent voor elke bestelling een commissie.

In oktober werd het moederbedrijf overgenomen door techinvesteerder Prosus.

Nieuwe fase

Het is logisch dat oprichter Groen nu uit het bedrijf stapt, zegt Martijn Arets, expert in platformbedrijven zoals Airbnb en Uber. "Misschien kiest de nieuwe eigenaar voor een andere werkwijze en gaat hij het anders organiseren om de bedrijfsvoering efficiënter te maken", zegt Arets. "Met de verkoop aan Prosus is Just Eat in een veilige haven geloodst. Groens rol en verantwoordelijkheid zijn daarmee mooi afgesloten."

Groen was een bijzondere topman, zegt Arets, die al vroeg koeriers in dienst nam. Daarmee onderscheidde hij zich van concurrenten die hun koeriers als freelancer inhuurden.

The winner takes it all-markt

De loopbaan van de 47-jarige oprichter kende pieken en dalen. Zijn bedrijf werd door de Erasmus Universiteit twee keer uitgeroepen tot het snelst groeiende bedrijf van Nederland. "Ons onderzoek bij Takeaway laat zien dat het bedrijf zich al vroeg realiseerde dat de markt waarin het opereert een the winner takes it all-markt is," zei hoogleraar bedrijfsvoering Justin Jansen in 2020.

Daarmee bedoelde Jansen dat Just Eat de grootste speler probeerde te worden, om zo succes te garanderen. "Daar hebben zij hun groeiformule omheen gebouwd."

Groen kwam ook in het nieuws door de aan- en verkoop van de Amerikaanse concurrent Grubhub. Maar de investering werd een mislukking en per saldo resteerde een enorm verlies. Just Eat Takeaway ging op de beurs hard onderuit. Beleggers waren boos en eisten meer transparantie. Op een aandeelhoudersvergadering in 2022 ontstond onder beleggers zoveel ophef dat mensen zich afvroegen of Groen wel kon aanblijven.

'Even rustiger'

"De overname in de VS was overmoedig," zegt Gerben Everts van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). "Groen was daar niet alleen bij, ook de commissarissen hadden moeten ingrijpen." Verder is Everts onder de indruk van de ondernemer. "Hij heeft met Thuisbezorgd een prachtig concept neergezet; zijn creatieve brein kwam daarin goed naar voren."

Wat de oprichter nu gaat doen, is niet bekend. Groen was dinsdag niet beschikbaar voor een interview, maar laat in een kort bericht aan de NOS weten: "Ik heb met veel plezier vijfentwintig jaar zestig uur per week gewerkt en ga het nu even rustiger aan doen. Mij kennende gaat dat echter niet heel lang duren."

Roberto Gandolfo volgt Groen op, hij treedt aan op 1 januari.

Een man van 60 uit Amersfoort is veroordeeld tot zes jaar celstraf en tbs met dwangverpleging omdat hij een kwetsbare jongen jarenlang seksueel heeft uitgebuit.

Roelof E. kwam in contact met de jongen toen die 11 jaar oud was. Enkele jaren later trok de jongen bij hem in. Daar werd hij zwaar verslaafd gemaakt aan drugs en jarenlang misbruikt door verschillende oudere mannen en ook door E. zelf. Justitie zei daarom dat de kwetsbare jongen als 'seksslaaf' werd gebruikt.

De uitspraak is gelijk aan de eis van het Openbaar Ministerie. Volgens de rechtbank heeft E. "zich telkens laten leiden door zijn lustgevoelens zonder daarbij rekening te houden met de gevolgen voor het slachtoffer", citeert RTV Utrecht de rechter.

Het inmiddels volwassen slachtoffer is tot zijn twintigste misbruikt. Het misbruik stopte pas toen de zaak in september vorig jaar aan het licht kwam. De man kampt nog altijd met psychische klachten en verblijft momenteel in een kliniek. "Zijn leven is in tien jaar tijd helemaal afgebroken", zei de officier van justitie afgelopen september.

Medeverdachte

E. is niet alleen veroordeeld voor het misbruiken van de jongen, maar ook voor het in bezit hebben van seksueel beeldmateriaal van kinderen. Een 61-jarige medeverdachte, Arie van der K. uit Huizen, staat in maart terecht. Hij is op dit moment te ziek om naar de rechtbank te komen.

De Palestijnse militante beweging Hamas zegt dat er opnieuw een lichaam van een gijzelaar uit Israël is overgedragen. Israël zal met DNA-onderzoek bepalen of het stoffelijk overschot inderdaad van een van de gijzelaars is.

Het kan het lichaam zijn van een Israëlische politieagent of van een man met de Thaise nationaliteit. Dat zijn de laatste twee gijzelaars die nog in Gaza waren. Volgens Palestijnse media is het lichaam gevonden in de noordelijke stad Beit Lahiya.

Het overdragen van de lichamen is onderdeel van het bestand tussen Israël en Hamas dat op 10 oktober van kracht werd. Tot nu toe zijn er 26 lichamen teruggegeven aan Israël.

Opnieuw mensen gedood

Vandaag zijn er ook weer mensen gedood in Gaza, melden verschillende ziekenhuizen. In Khan Younis in het zuiden van de Gazastrook is een man gedood die video's maakte van de verwoesting. In Midden-Gaza, bij het vluchtelingenkamp Bureij, werd een man doodgeschoten.

Israël heeft niet onmiddellijk op deze berichten gereageerd, maar zegt dat het vaak gaat om militanten die Israëlische militairen benaderen of beschieten. Sinds het staakt-het-vuren is ingegaan, zijn er volgens het door Hamas geleide Gazaanse ministerie van Gezondheid meer dan 350 mensen omgekomen in Gaza. Beide partijen beschuldigen elkaar ervan dat ze het bestand schenden.

Twee Nederlanders die gevangen zitten in Indonesië mogen terugkeren naar Nederland. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt.

Het gaat om een man van 74 die in 2008 tot de doodstraf werd veroordeeld voor het smokkelen en verhandelen van 600.000 xtc-pillen. Hij verkeert volgens de Indonesische minister in slechte gezondheid.

De ander is een 65-jarige man die in 2015 eveneens werd veroordeeld tot de doodstraf voor het smokkelen van zes kilo MDMA. Zijn straf werd in hoger beroep omgezet in een levenslange gevangenisstraf.

Formaliteiten

Nederland had "om humanitaire redenen" een verzoek voor hun repatriëring ingediend, schrijft het ministerie. Dat terugkeerverzoek werd vandaag officieel goedgekeurd en ondertekend door de Nederlandse ambassadeur in Indonesië en de Indonesische justitieminister. Demissionair buitenlandminister Van Weel woonde de ondertekening online bij.

"Nederland is de Indonesische autoriteiten zeer erkentelijk voor hun medewerking en de beslissing om ze te laten terugkeren", is te lezen in het bericht van het ministerie. "Op verzoek van de Nederlandse minister sturen we ze direct terug naar huis", zei justitieminister Mahendra.

De laatste formaliteiten worden volgens het ministerie afgerond. Daarna worden de mannen naar Nederland gebracht. Ze worden bij hun terugkeer begeleid door de Nederlandse reclassering.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet zeggen of de mannen in Nederland hun straf verder zullen uitzitten of op vrije voeten zullen komen.

Twee Oekraïense soldaten zitten onderuitgezakt met controllers in de hand naar hun schermen te kijken. Op de camerabeelden is te zien hoe een karretje door een veld rijdt. Er zit munitie en gereedschap in, voor mannen aan het front. Deze 'Serpent'-drone besturen ze vanuit de regio Charkiv, in relatieve veiligheid op tientallen kilometers afstand.

Terwijl de Amerikaanse gezant Witkoff een bezoek brengt aan Moskou gaat de oorlog in Oekraïne in alle hevigheid door. President Poetin blijft hameren op eisen die voor veel Oekraïners neerkomen op capitulatie. Daar willen de Oekraïners aan het front niets van weten, op het slagveld zetten ze vol in op innovatie.

In het commandocentrum van het 21ste regiment van onbemande systemen is een van de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen anderhalf jaar op het slagveld te zien. Alles binnen 15 kilometer tot de frontlinie is een 'kill zone' geworden vanwege alle Russische drones in de lucht. Daarom is Oekraïne voor de logistiek grotendeels overgestapt naar drones op de grond.

Die gebruiken ze niet alleen om spullen naar de frontlinie te krijgen, maar ook om gewonden en doden weg te halen. Aan de andere kant van het commandocentrum schakelt militair Poelja, dikke bos zwart haar onder haar pet, tussen haar radio en Signal-app om een reddingsactie van twee gewonden te coördineren.

"Het is zwaar als onze missies niet succesvol zijn", zegt de 26-jarige Poelja. "Dat gebeurt wel eens. Het is oorlog, dat begrijpt iedereen." Maar vandaag is ze goed gestemd. De twee gewonde militairen zijn net veilig uit de kill zone gehaald en onderweg naar een stabilisatiepunt.

Vier dikke banden

In de werkplaats buiten zijn monteurs druk aan het sleutelen aan gronddrones van alle soort en maten. De motor van een Serpent ligt open, die wordt gekalibreerd, vertelt de militair. De groene kar lijkt op een soort quad, met een grote bak in het midden en vier dikke banden. "De drone is een platform, wat je ermee doet hangt af van je eigen fantasie", vertelt de baas van de werkplaats Serhii enthousiast.

Andere drones hebben een brancard erop voor het verplaatsen van gewonden. Maar deze grondrobots worden ook ingezet voor het gevecht. Kleine karretjes worden gebruikt als kamikazedrone, bijvoorbeeld met een landmijn erin. Op een drone met rupsbanden is een zware Browning-mitrailleur geschroefd.

Er zijn zelfs beelden van militairen die zich overgeven tegenover gronddrones. Poelja was ook betrokken bij zo'n missie. Ze hadden een bunker opgeblazen en bij een volgende een kamikazekarretje geplaatst. "Toen kwam een bordje naar buiten dat ze zich wilden overgeven", vertelt Poelja. Het was voor het eerst dat ze dat meemaakte.

Bekijk hier beelden van Russen die zich overgeven tegenover een gronddrone:

Het 21ste-regiment was ook de eerste eenheid die begon met grondrobots. Dat gebeurde tijdens de strijd om Avdiivka, een kleine twee jaar geleden, vertelt luitenant Ostap. Inmiddels doen ze volgens hem 90 procent van alle leveringen met dit soort drones. "Zonder is het gewoonweg onmogelijk om voor te stellen hoe er oorlog gevoerd moet worden", concludeert de luitenant.

Maar zo'n operatie met een gronddrone vereist ook een aanzienlijke hoeveelheid mensen, middelen, en planning, nuanceert Ostap. En ze worden natuurlijk ook uitgeschakeld door de Russen. "Het is nog altijd beter om een grondrobot te verliezen, dan een menselijk leven.

Ook al houden ze het met dit soort innovatie langer vol, de numerieke overmacht van Rusland zorgt ervoor dat de Oekraïners stukje bij beetje terug moeten trekken. Maandag claimde Rusland nog heel Pokrovsk in handen te hebben, al is dat nog niet onafhankelijk te verifiëren en wordt het door Oekraïne ontkend.

'Gespannen situatie'

Al willen ze het in de werkplaats daar liever niet te veel over hebben. "De situatie is zeer gespannen", erkent Ostap. "De vijand valt elke dag aan, en ondanks de schade en verliezen neemt hun potentieel niet af."

Aan de andere kant wordt zoals vaker meegekeken met de laatste innovatie. De Russen ontwikkelen ook gronddrones, maar ze zijn er nog niet zo ver mee, zegt Serhii. "In de strijd zelf hebben we ze nog niet gezien."

Aan de Oekraïense worden ze in ieder geval razendsnel overal langs het front ingezet, ziet de monteur. "Een half jaar geleden was het nog steeds nieuw en spannend om ermee te werken. Nu maakt het deel uit van het systeem. Alles rust nu op de schouders van deze gronddrones."

Gisteren werd bekend dat voor het eerst in Nederland een kitten is overleden door vogelgriep. Vermoedelijk zijn de andere zeven katjes uit het nest ook door vogelgriep doodgegaan. Dat gebeurde eind oktober op een geitenboerderij, nadat de moederpoes een karkas van een wilde vogel had meegenomen.

Moeten katteneigenaren zich nu zorgen maken en waar moet je op letten? We vragen het Thijs Kuiken, viroloog van het Erasmus MC in Rotterdam.

Hoe uitzonderlijk is het dat de vogelgriep overslaat op zoogdieren?

"Dat is niet uitzonderlijk", zegt Kuiken. "We weten dat deze variant van het vogelvirus eerder al is overgeslagen naar zoogdieren." De viroloog doelt daarmee op allerlei land- en zeezoogdieren (vossen, katten, honden, zeehonden en koeien) op allerlei plekken op de wereld.

Zo was er in 2022 in Spanje een uitbraak waarbij 50.000 nertsen werden afgemaakt. "Ook in Finland hebben we een grote uitbraak gehad waarbij vooral nertsen en (pool)vossen werden getroffen", zegt Kuiken. "In totaal zijn daar 250.000 dieren doodgegaan of afgemaakt."

In Nederland zijn nog niet eerder katten door het virus doodgegaan. Wel zijn hier vossen, een otter en een steenmarter bezweken aan de gevolgen van vogelgriep.

Hoe groot is de kans dat mijn kat besmet raakt met vogelgriep? En hoe erg is dat?

De kans dat je kat besmet raakt met vogelgriep is volgens de viroloog heel klein, maar de kans is wel iets toegenomen. "Dat heeft er vooral mee te maken dat vogelgriep op dit moment hard rondgaat", zegt Kuiken. "Dode en levende vogels worden gecontroleerd, waardoor we weten dat het virus wijdverspreid is door heel Nederland. Bij een steekproef bleek een kwart van de wilde eenden het virus te hebben."

De kans dat katten besmet raken is dus klein, maar als het gebeurt worden ze over het algemeen wel heel ziek. "Zo kan een poes bijvoorbeeld longontsteking krijgen", zegt de viroloog. "Het is voor katten een vreselijke ziekte, maar het dier gaat zeker niet altijd dood."

Op welke symptomen moet je letten bij je kat?

Eerst kun je volgens de viroloog kijken of je kat last heeft van luchtwegproblemen zoals niezen, een moeilijke ademhaling en van algehele sloomheid. "Daarnaast kan het zijn dat de kat niet stevig op zijn poten staat, in kringetjes loopt. Soms lijkt het alsof ze blind zijn waardoor ze tegen van alles en nog wat aanlopen", zegt Kuiken.

Welke voorzorgsmaatregelen kun je als baasje nemen?

Net als in de afgelopen jaren, geldt het advies om je kat binnen te houden als vogelgriep rondgaat. Volgens de viroloog moeten vooral mensen die in de buurt wonen van watervogels dat advies serieus nemen. In deze gebieden is het ook beter je hond aan de lijn te houden en niet los te laten lopen.

"Stel: je woont op het platteland en in het weiland zijn wilde ganzen, dan zou ik mijn kat binnenhouden", zegt Kuiken. "En ook als in je de stad woont naast een vijver vol met eenden, ganzen en zwanen, zou ik mijn kat binnenhouden."

Volgens de viroloog is dat vooral in de herfst en winter van belang als het virus veel meer circuleert dan in andere tijden van het jaar.

Kan vogelgriep ook overslaan van dieren op mensen?

Vogelgriep kan overslaan op mensen, zegt Kuiken, maar die worden er over het algemeen minder ziek van. "We weten dat sinds 1997 rond de duizend mensen over de hele wereld besmet zijn geraakt, vooral in Azië." Dat kwam meestal door langdurig en intensief contact met besmet pluimvee. "Maar er is geen enkele reden om te denken dat het niet door katten zou kunnen."

De kans dat katten mensen besmetten is wél nog kleiner dan dat een kat zelf besmet raakt. Maar Kuiken adviseert wel om op te letten als je kat symptomen vertoont. Als dat het geval is, raadt hij aan om naar de dierenarts te gaan.

Het tv-programma VPRO Zomergasten en het radioprogramma Vrije Geluiden worden volgend jaar voor het laatst uitgezonden. Beide programma's worden wegbezuinigd door de NPO, zegt de VPRO in een verklaring. De VPRO verwacht dat er 35 tot 45 mensen worden ontslagen.

Medewerkers zijn vanmiddag bijgepraat over de impact van de naderende bezuinigingen bij de publieke omroep. "We zullen afscheid gaan nemen van beide iconische VPRO-titels die in respectievelijk 37 en 24 jaar een trouwe schare kijkers en luisteraars hebben verworven", staat in de verklaring.

Interviews en optredens

VPRO Zomergasten bestaat sinds 1988. Per aflevering wordt zo'n drie uur lang een gast uit de culture wereld, wetenschap, politiek of het bedrijfsleven geïnterviewd. Het gesprek wordt gevoerd aan de hand van uiteenlopende videofragmenten die de gast heeft uitgekozen.

De Belgische schrijver Griet Op de Beeck was dit jaar de presentator. Eerder waren onder andere Joris Luyendijk, Margriet van der Linden, Wilfried de Jong en Janine Abbring de interviewers.

Radioprogramma Vrije Geluiden is geheel gericht op muziek, met de nadruk op een meer experimenteel geluid. Artiesten spelen bijvoorbeeld jazz, wereldmuziek of moderne klassieke muziek. De show wordt gepresenteerd door Anne-Maartje Lemereis.

Hier zie je een optreden van Zuid-Koreaanse muzikanten voor 'Vrije Geluiden':

De twee programma's stoppen na 2026. Hetzelfde geldt voor de tv-programma's Hoofdzaken en De Cadeaufabriek. "We maken ons grote zorgen over de kaalslag die de bezuinigingen veroorzaken in het culturele aanbod van de publieke omroep en het verlies van de ruimte voor experiment, innovatie en talentontwikkeling", zegt VPRO-directeur Zakia Guernina.

Van Kassa tot Draadstaal

Eerder vandaag kondigde omroep EO aan vanwege de bezuinigingen volledig te stoppen met documentaires en fictieve series. Ook andere omroepen hebben het mes gezet in hun programmering. Zo verdwijnen onder meer Kassa, Draadstaal, 3 op Reis, De Rijdende Rechter, NOS Studio Voetbal en Andere Tijden Sport van de buis.

In totaal moet de publieke omroep vanaf 2027 jaarlijks 156 miljoen euro minder uitgeven. Dit jaar was het budget voor de publieke omroep 952,4 miljoen euro.

D66 en CDA willen de spreidingswet behouden, de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen en strengere asielmaatregelen invoeren. Dat staat in de plannen waar de twee partijen de afgelopen weken aan hebben gewerkt.

De komende tijd moet duidelijk worden welke andere partijen zich kunnen vinden in het document, of delen ervan. In de inleiding van het zeventien pagina's tellende stuk staat dat het "een uitgestoken hand" is aan andere partijen.

Op het gebied van asiel en migratie schrijven de partijen dat ze een tijdelijke verblijfsvergunning voor drie jaar willen invoeren en ook een stelsel met twee asielstatussen. Verder willen D66 en CDA de veelbesproken spreidingswet, die de verdeling van asielzoekers over Nederland regelt, behouden.

Wijken en steden

Op het gebied van wonen willen de twee partijen zeker 21 grootschalige nieuwbouwlocaties aanwijzen "verspreid over het land". Dat kunnen nieuwe wijken zijn, maar ook hele steden. Verder pleiten ze ervoor om de regels voor bouwen te versimpelen.

D66 en CDA willen een "fors budget" voor infrastructuur rond nieuwe woningen, en een "groot investeringspakket" voor belangrijke bouwlocaties tussen 2030 en 2040. Exacte bedragen noemen de partijen daarbij niet.

Informateur Buma overhandigde het stuk aan Tweede Kamervoorzitter Van Campen; Jetten en Bontenbal benadrukten dat het "geen eindstuk" is:

De partijen willen de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen, schrijven ze (net zoals in hun verkiezingsprogramma's). Maar wel pas vanaf het moment dat compensatie mogelijk is via de inkomstenbelasting. "Zodat huiseigenaren in hun financiële planning niet in de knel komen."

De formerende partijen willen verder met een zogenoemde "crisiswet netcongestie" de overbelasting op het stroomnet tegengaan. Met die wet willen de partijen procedures versnellen en kunnen ingrijpen als verdere uitbreiding van het stroomnet stagneert.

Stikstof in 2035

Wat betreft stikstof en landbouw stellen D66 en CDA voor om het afgesproken stikstofdoel te halen in 2035. Als dat niet lukt, is het in het uiterste geval mogelijk dat boeren de rechten die ze nodig hebben om dieren te houden, moeten inleveren.

De overheid moet volgens de twee partijen duidelijke algemene doelen stellen voor de vermindering van stikstof, CO2 en watervervuiling. Boeren mogen zelf invullen hoe ze daaraan gaan voldoen.

Ook de wensen van het kabinet-Schoof over het inruilen van de zogenoemde kritische depositiewaarde en het verlagen van de rekennorm, staan in het stuk. Wel verbinden de partijen daar voorwaarden aan over het terugdringen van stikstof. Daarbij moeten de plannen standhouden bij de rechter.

Dienstplicht

Een opvallende passage in het document gaat over het leger. De krijgsmacht moet over vijf jaar minimaal 122.000 militairen tellen, vinden de partijen. Als zich daarvoor onvoldoende mensen melden, willen D66 en CDA de dienstplicht weer deels invoeren. "Voor het geval de opschaling van de krijgsmacht onvoldoende snel gaat, bereiden we een selectieve opkomstplicht voor."

Nederland moet volgens de partijen "zelfverzekerd weer de kop pakken in Europa, op handel en diplomatie". Ook moet er weer worden geïnvesteerd in ontwikkelingssamenwerking en moeten bezuinigingen op bepaalde diplomatieke posten ongedaan worden gemaakt, staat in de plannen. De hulp aan Oekraïne willen D66 en CDA versterken.

Informateur Buma benadrukte bij de presentatie dat het stuk dat onder zijn leiding tot stand is gekomen "een uitnodiging" is. "Waar hopelijk politieke partijen, organisaties, sociale partners en medeoverheden aanknopingspunten voor samenwerking in zien."

De kans is groot dat partijen als VVD, GroenLinks-PvdA en JA21 het niet met alle afspraken eens zijn en over sommige punten willen onderhandelen. Welke vorm van samenwerking hier dan uiteindelijk uitkomt, is nog ongewis.

Buma's puzzel

Veelgenoemd is een minderheidskabinet van D66, CDA en VVD dat per onderwerp voor steun naar JA21 en naar GroenLinks-PvdA kan kijken. Maar ook andere opties zijn nog mogelijk. Jetten en Bontenbal deden bij de presentatie geen uitspraken over hun voorkeur en legden deze puzzel nadrukkelijk bij Buma neer.

"Ik weet wat de verkiezingsprogramma's van andere partijen zijn, maar ik weet niet hoe ze aan tafel komen", zei Bontenbal. "Dat ga je pas zien als je met elkaar in gesprek gaat." Jetten: "Ik denk dat zowel partijen op links als rechts ermee uit de voeten kunnen."

De komende dagen gaan leiders van andere partijen langs bij de informateur. "Ik wil weten of zij zich op hoofdlijnen kunnen vinden in de agenda en of zij bereid zijn om deel te nemen aan een coalitie, of dat zij bereid zijn tot constructieve steun", zei Buma daarover. Volgende week dinsdag moet zijn eindverslag af zijn.

D66 en CDA hopen met het stuk in de hand snel verder te kunnen met het vormen van een nieuw kabinet:

Het ziekenhuisbed langs het veld in de Johan Cruijff Arena bleef vanmiddag op het laatste moment toch leeg. De terminaal zieke fan die als enige de wedstrijd mocht bijwonen, was te zwak om aanwezig te zijn bij het duel tussen Ajax en FC Groningen in Amsterdam.

Het ziekenhuisbed voor de 84-jarige voetbalsupporter stond volgens NH-sportverslaggever Edward Dekker wel langs de zijlijn. Dat werd geregeld door de gemeente, Ajax en de stichting Wensenambulance Noord-Holland om de laatste wens van de Ajax-fan toch nog in vervulling te laten gaan.

De man ligt sinds september in een hospice en heeft niet lang meer te leven. Hij was zondagavond bij de wedstrijd Ajax-FC Groningen, maar die werd na zes minuten stilgelegd omdat er massaal vuurwerk werd afgestoken. Na de hervatting ging het meteen weer mis. De wedstrijd werd daarop definitief gestaakt op last van burgemeester Halsema en vanmiddag uitgespeeld zonder publiek.

Conditie verslechterd

De Ajacied zou de enige toeschouwer zijn bij de resterende 84 minuten. Volgens ESPN-commentator Sjors Blaauw was de conditie van de man dusdanig verslechterd dat hij toch niet bij de wedstrijd aanwezig kon zijn.