NOS Nieuws - Algemeen

De lotingsceremonie voor het EK voetbal van volgend jaar in Duitsland is verstoord door kreungeluiden, die voor veel kijkers niet te missen waren. Het leek te gaan om hard, seksueel gekreun.

Het geluid was enige tijd te horen in de uitzending vanuit de Elbphilharmonie in Hamburg. Toen UEFA-topfunctionaris Giorgio Marchetti het geluid in zijn commentaar opmerkte, stopte het, maar daarna kwam het geluid nog een paar keer terug.

Kijk (en luister) hoe de loting meerdere keren werd verstoord:

Sommige mensen in de zaal leken er grote moeite mee te hebben om hun gezicht in de plooi te houden.

Het is niet duidelijk hoe het geluid kon worden afgespeeld. Het leek steeds om hetzelfde geluid te gaan. Britse media schrijven het incident toe aan een zelfverklaarde grappenmaker, ene Jarvo. Hij liet in een live YouTube-video zien hoe hij met zijn smartphone belt naar een nummer, waarna de geluiden op televisie te horen zijn.

Hij zou eerder dit jaar ook al eens hebben toegeslagen tijdens een voetbalwedstrijd bij de BBC. Toen waren dezelfde geluiden minutenlang te horen. Dat geluid bleek afkomstig uit een mobiele telefoon die bij de studio was neergelegd.

Bij de loting werd Nederland op het EK gekoppeld aan Frankrijk, Oostenrijk en een play-offwinnaar. Dat kan gaan om Polen, Wales, Estland of Finland.

Oranje begint op 16 juni met een duel in Hamburg tegen die play-offwinnaar. Daarna volgt op 21 juni een duel tegen Frankrijk, in Leipzig. De laatste groepswedstrijd speelt Nederland op 25 juni in Berlijn tegen Oostenrijk. Het EK is van 14 juni tot en met 14 juli live te volgen bij de NOS.

Ondernemers die geld lenen van de 'crowd' zijn dit jaar veel duurder uit. Dat blijkt uit een rondgang langs de grootste crowdfundplatforms. Bij dit soort diensten kunnen ondernemers geld lenen van individuen in plaats van bijvoorbeeld de bank.

Crowdfunding kan een interessante optie zijn voor startende ondernemingen of bedrijven die de bank als een hoog risico zien. Dadelimporteur Yogi&Yousef uit Heemstede is zo'n bedrijf.

"Als jong bedrijf had ik nog geen track record. Bovendien weten ze bij de bank niet zo goed hoe ze dadels uit Saudi-Arabië moeten inschatten", zegt oprichter Jochem 'Yogi' Geheniau. De bank wilde zijn huis als onderpand. "Daar had ik geen zin in. Dus heb ik al mijn groeistappen gefinancierd via crowdfunding."

In 2021 haalde hij bijvoorbeeld een miljoen euro op bij ruim 500 huis-tuin-en-keukenbeleggers. Voor hun uitgeleende euro's betaalde Geheniau 5 procent rente. Het gaf hem de kans om de import van dadels op te schalen. "Elk jaar hebben we meer voorraad nodig. We halen nu bijna 750.000 kilo dadels per jaar hierheen."

Inmiddels wil Geheniau ook dadelpoeder gaan produceren, als alternatief voor suiker. En dus klopte de ondernemer opnieuw aan bij het publiek. Zijn kosten nu: 9 procent rente.

"Mijn opbrengst valt daardoor lager uit", zegt Geheniau. "Komende jaren moet ik misschien maar op vakantie in Nederland."

Ook andere ondernemers merken dat geld ophalen via crowdfundplatforms duurder is geworden. Op Collin Crowdfund, het grootste platform van Nederland, liep de gemiddelde rente op van 6,6 procent in oktober 2021 naar 8,6 procent in oktober dit jaar. Bij concurrent Duurzaam Investeren ging het rentepercentage zelfs van 4,7 naar 8,3.

"Ik concurreer met de spaarrente", zegt Geheniau. Hij merkt bovendien dat het langer duurt om investeerders te vinden. "Twee jaar geleden was dat miljoen binnen een halfuur volgetekend. Nu duurde het een paar weken om 1,3 miljoen op te halen."

Het duidt erop dat kleine beleggers meer alternatieven hebben. Opgestuwd door de renteverhogingen van de centrale bank, lopen ook de rentes van spaarrekeningen inmiddels op. Spaarders kunnen tegenwoordig al makkelijk 2,5 procent rente krijgen op spaargeld. Terwijl de tijd van geen of zelfs negatieve rente nog vers in het geheugen ligt.

"De rente is gewoon gestegen", zegt ook Jeroen ter Huurne, directeur van Collin Crowdfund. "De belegger verwacht meer rente, omdat de alternatieven ook meer rente opleveren." Toch ziet hij de interesse voor crowdfunding niet afnemen bij beleggers. "We zijn afgelopen jaar weer met 40 procent gegroeid."

En hoewel geld ophalen duurder wordt, merkt Ter Huurne ook geen extra voorzichtigheid bij ondernemers. "Grappig genoeg temperen wij juist vaak ondernemers. Die willen zo graag de investering ophalen dat ze bijvoorbeeld 9 procent rente voorstellen. Wij zeggen dan: met 8 procent trek je de beleggers ook wel."

Met strengere regels bij banken blijft geld ophalen via crowdfunding voor bepaalde ondernemers simpelweg een aantrekkelijke optie. "Banken willen geen snelgroeiende bedrijven die actief zijn in andere delen van de wereld financieren", zegt Floriaan van Bemmelen op basis van zijn eigen ervaringen. Met zijn bedrijf Resonandina verhuurt hij dure medisch apparatuur aan ziekenhuizen in Zuid-Amerika en het Caribisch gebied.

In juni haalde het bedrijf een half miljoen op tegen 8 procent rente, vorige maand betaalde Resonandina al 10 procent om groeigeld binnen te kunnen halen. "Het wordt duurder", erkent hij, maar hij is voorlopig niet van plan ermee op te houden. "Als we geld in Latijns-Amerika moeten ophalen betalen we 25 procent rente. Dus dan valt die 10 procent via crowdfunding in Nederland nog mee."

De Griekse politie heeft twee mannen gearresteerd voor fraude met olijfolie. Het tweetal, een 80-jarige man en zijn 36-jarige zoon werd in Thessaloniki opgepakt. Meer dan 13.000 liter zonnebloemolie, die moest doorgaan voor olijfolie, werd in beslag genomen, meldt de politie.

Het tweetal kocht duizenden liters zonnebloemolie in Bulgarije en deed er vervolgens een kleurstof bij waardoor de olie op olijfolie ging lijken. Bij een inval in een opslagplaats werden blikken gevonden waar de olie in zat met labels waarop stond 'extra vierge olijfolie'. Op de labels stonden meerdere regio's van Griekenland waar de olie zogenaamd vandaan kwam.

Op YouTube plaatste de politie een video van de vondst:

De politie vond onder meer 6644 liter van de aangepaste olie in blikken met de neplabels, maar ook 6500 liter zonnebloemolie die nog geverfd moest worden en duizenden lege blikken. Er wordt nog onderzoek gedaan naar de verfstof die werd gebruikt en hoeveel olie mogelijk op de markt terecht is gekomen.

Door extreme droogte deze zomer in vooral Spanje is de prijs van olijfolie de afgelopen maanden sterk gestegen. Spanje is de grootste producent van olijfolie. Zo'n 40 procent van alle olijfolie is afkomstig uit het land. Bij goede extra vierge olijfolie is de prijs ten opzichte van vorig jaar bijna verdriedubbeld.

Het leidde ertoe dat in meerdere streken met veel olijfgaarden in Italië, Frankrijk en Spanje dieven grote hoeveelheden olie en olijven stalen. Ook zijn er malafide handelaren die olijfolie aanlengen met goedkopere oliën.

In Tilburg is het grootste deel van het aantal onverklaarbare stemmen na een middag hertellen opgehelderd. In de stad werden 6000 stemmen die voor de Tweede Kamerverkiezingen werden gedaan vandaag herteld, omdat in vier stembureaus het aantal uitgebrachte stemmen lager was dan het aantal ingeleverde stempassen.

Een Kamercommissie sprak van "onverklaarbare stemverschillen". Met de hertelling werd vanochtend ingestemd door de Tweede Kamer, die daarvoor speciaal terugkeerde in het weekend.

Inmiddels zijn alle stemmen herteld en is het grootste deel van de onverklaarbare stemmen alsnog gevonden. Er waren 75 stemmen niet-herleidbaar en 71 ervan zijn vandaag herleid, zegt de gemeente Tilburg.

Het ging bijvoorbeeld mis bij één stembureau, waar een verkeerd aantal stemmen was doorgegeven. Bij het invullen van de uitslagformulieren ging dat bijvoorbeeld mis. "In dit concrete geval: iemand heeft 22 stemmen en dat wordt gezegd, en er wordt een 2 opgeschreven. En geen tweede 2", legt burgemeester Weterings van Tilburg uit tegenover de NOS.

Weterings verwacht niet dat het hertellen gevolgen zal hebben voor de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen. De Kiesraad komt maandag nog bijeen. Vanwege de hertelling moet er een nieuw proces-verbaal worden vastgesteld.

Op de vier betrokken stembureaus zijn nu nog vier onverklaarbare stemmen. Dat is zeker binnen de marge, zegt de burgemeester. Op één stembureau zijn er nog twee stemmen onverklaarbaar, op twee stembureaus nog één en op één stembureau kloppen nu alle stemmen.

Weterings noemt het "goed voor het democratische proces" dat de stemmen nu nog een keer zijn geteld. Zo'n veertig à vijftig mensen waren daar urenlang mee bezig.

De kans dat het hertellen van de stemmen leidt tot grote verschillen in de uitslag is erg klein. VVD-Kamerlid Ellian zei eerder wel de hertelling belangrijk is voor de "betrouwbaarheid en controleerbaarheid" van de verkiezingen. Bij een van de vier stembureaus was het verschil meer dan twee procent. Dat vereist volgens de regels meer onderzoek.

De gymzaal is voor meer dan de helft gevuld. Honderden aanhangers van de Hongaarse premier Orbán luisteren aandachtig naar de politicus op het podium. "Bescherm onze soevereiniteit", staat op de muur geprojecteerd. In Pécs, een stad in het zuiden van Hongarije, is de campagne voor de Europese verkiezingen al begonnen. Ook al zijn die verkiezingen pas over ruim een half jaar.

"In steeds meer landen hebben burgers er genoeg van, dat blijkt ook uit de uitslag van de Nederlandse verkiezingen", zegt Máté Kocsis tegen de zaal. Hij is fractieleider van Orbáns partij Fidesz in het Hongaarse parlement. Wanneer Kocsis Wilders feliciteert met zijn overwinning, "ondanks dat alle media tegen hem waren", begint de zaal te klappen. "Hij verdient zeker applaus", zegt Kocsis.

Waar Brussel met grote zorgen de uitslagen van de Nederlandse verkiezingen tot zich heeft genomen de afgelopen weken, zijn Orbán en zijn aanhangers in Hongarije juist verheugd. Niet voor niets was Orbán de eerste leider die Wilders persoonlijk feliciteerde. "De Winds of Change are here", schreef hij op X, waarmee hij verwees naar het bekende nummer van de Scorpions, dat het einde van de Sovjet-Unie inluidde.

Hongarije raakte de afgelopen jaren steeds meer geïsoleerd in de EU. Vanwege de ondermijning van de rechtsstaat, de corruptie binnen de regering en de nauwe band met Rusland, ook na de invasie van Oekraïne, werd de positie van Orbán in Brussel steeds onhoudbaarder.

De Hongaarse premier staat op het punt om zijn belangrijke bondgenoot in Polen te verliezen. Daar zal naar verwachting de oppositie de komende weken het stokje overnemen. Maar na de overwinning van de populistische en pro-Russische Robert Fico in Slowakije in oktober is er nu voor het eerst een West-Europees land waar een radicaal-rechtse partij de grootste is geworden.

Wanneer de politici zijn uitgesproken, wordt in de gymzaal een traditionele Hongaarse hap geserveerd: witte kool gevuld met vlees. "Jazeker, ik heb gehoord dat die blonde man gewonnen heeft, ik weet alleen zijn naam even niet meer", zegt een van de bezoekers. "Wel weet ik dat zijn vrouw Hongaars is, dat betekent veel voor ons."

Een gepensioneerd echtpaar dat na de bijeenkomst in Pécs naar buiten komt, is ook verheugd over de overwinning van Wilders. "Hij staat voor dezelfde conservatieve, traditionele waarden die wij ook hebben", zegt de man. "We zijn blij dat meer en meer Nederlanders denken als wij", vult zijn vrouw aan. "We hopen dat meer Europese landen zullen volgen."

Dat is ook waar Orbán de afgelopen jaren op hoopte en heeft ingezet, zegt analist Bulcsu Unyadi van de denktank Political Capital Institute in Boedapest. Binnen Hongarije heeft hij alle macht naar zich toe kunnen trekken. Fidesz heeft een supermeerderheid in het parlement, wat betekent dat ze wetgeving zonder enige weerstand kunnen doorvoeren.

"Ze kunnen alleen extern nog dreiging voelen voor het regime", zegt Unyadi. "Daarom willen ze in Europa en ook in de VS ervoor zorgen dat andere landen zich meer vriendelijk opstellen ten opzichte van Hongarije."

De Nederlandse regering was onder Rutte binnen de EU een van de meest kritische stemmen richting Hongarije en daarmee ook de meest gehate. "De Hongaarse regering hoopt dat het Nederlandse beleid zal veranderen als Wilders straks mogelijk premier is", zegt Unyadi.

In de tussentijd probeert Orbán ook de interne politiek van landen direct te beïnvloeden. Zo kreeg de Franse radicaal-rechtse leider Marine Le Pen een lening van een Hongaarse bank die banden heeft met de regering.

Daar komt bij dat een mogelijke premier Wilders in de Europese Raad zou kunnen meestemmen met Hongarije. Ook als het de PVV-leider niet lukt om een regering te vormen, kan Orbán de uitslag gebruiken voor binnenlandse politiek. "Hij kan zeggen: zie je, we worden gekopieerd door anderen. Er zijn andere politici die hetzelfde willen doen als wij in Hongarije", zegt Unyadi.

Bij de bijeenkomst in Pécs is er ook wel verbazing over de Nederlandse verkiezingen. De 25-jarige Kaman Aaron is lid van de Fidesz en hij had niet verwacht dat zoveel mensen voor Wilders zouden stemmen. "Ik denk dat het zal zorgen voor een betere samenwerking tussen de twee landen", zegt hij verheugd.

"Al helemaal zo voor de Europese verkiezingen is het een belangrijke overwinning. Niet alleen voor Nederlanders, maar ook voor Hongaren."

De voorman van een Franse motorclub die zich inzet tegen pesten is gearresteerd, omdat hij ervan verdacht wordt een schooldirecteur bedreigd te hebben. De man staat aan het hoofd van Black Shadow North WC en werd gearresteerd in het dorp Auchel, op zo'n 65 kilometer van Lille. Ook zijn vrouw is verdachte. Zij zit niet vast. Beiden staan maandag voor het eerst voor de rechter.

Het tweetal dreigde met tientallen bikers naar een middelbare school in Auchel te komen, om daar de rector in de kofferbak van een auto te leggen en hem naar België te brengen vanwege de in hun ogen passieve houding van de rector. Het tweetal ontkent de bedreigingen geuit te hebben. Het Openbaar Ministerie meldt aan onder meer Le Parisien dat de voorman al eerder veroordeeld is voor geweldsdelicten.

De voorman en drie andere bikers kwamen 9 november naar de middelbare school toe om een 13-jarig meisje te helpen die twee jaar lang slachtoffer zou zijn geweest van pesterijen. De pesterijen zouden zijn begonnen na een vechtpartij waarbij het meisje betrokken was, en die op video was opgenomen.

Een ander meisje dat in de video van de vechtpartij voorkwam, zou ook bij de school hebben geklaagd dat zij ten onrechte werd beschuldigd. De school deed onderzoek naar de zaak, maar stelt dat er geen sprake was van pesten of lastigvallen. "Dat wees politieonderzoek ook uit", laat de Franse onderwijsbond SGEN-CFDT weten aan BFMTV.

De motorrijders bevestigen dat er een woordenwisseling was met de rector, die hen vroeg om te vertrekken. Uiteindelijk werd het meisje door de bikers naar huis gebracht, meldt Franceinfo. Enkele leraren zouden zich geïntimideerd gevoeld hebben en meldden zich daarna ziek.

De zaak kreeg een nieuwe wending toen een brief aan de motorclub opdook, waarin het ministerie van Onderwijs hen bedankte voor hun acties. "De minister heeft mij gevraagd om u te beantwoorden en te u en de andere leden van Black Shadow North MC te bedanken voor uw acties en uw toewijding", stond onder meer in de brief.

De brief schoot leraren in de regio in het verkeerde keelgat en zij dreigden te gaan staken. Volgens een andere onderwijsorganisatie, Unsa Éducation, eist het personeel van de school excuses van de minister en een bevestiging dat hij "nooit meer steun uitspreekt voor mensen die personeel zwaar bedreigen".

In Frankrijk zijn de afgelopen jaren meerdere bikerclubs ontstaan die zich inzetten tegen pesten. Hoeveel het er precies zijn, is niet bekend.

Het KNMI heeft code oranje afgekondigd voor de provincies Noord- en Zuid-Holland vanwege ijzel. De waarschuwing geldt sinds 18.00 uur. Voor Noord-Holland geldt de waarschuwing tot 03.00 uur, voor Zuid-Holland tot middernacht. IJzel is regen die bevriest zodra deze de grond heeft bereikt.

Bij code oranje is er volgens het KNMI grote kans op gevaarlijk of extreem weer, waarbij de impact groot is en er kans is op schade, letsel of veel overlast. Het is het op één na hoogste waarschuwingsniveau van het KNMI.

Rijkswaterstaat adviseert weggebruikers vanavond alleen de weg op te gaan als het niet anders kan. Wie toch de weg op moet, wordt gevraagd de rijstijl aan te passen. "Dit betekent: langzaam rijden, afstand houden, niet onnodig van rijstrook wisselen en rustig remmen", schrijft het agentschap op zijn site.

In de rest van het land geldt vanaf de avond code geel vanwege plaatselijke gladheid door bevriezing, zo meldt het meteorologische instituut. Alleen voor Limburg zijn geen waarschuwingen van kracht.

Volgens het KNMI wordt de gladheid veroorzaakt door buien die vanaf zee over land trekken. "In de loop van de nacht wordt het van het zuiden uit droog en geldt er code geel voor bevriezing van natte weggedeelten."

Morgen geldt in het hele land code geel vanwege de kans op sneeuw en gladheid. In de loop van zondagmiddag gaat het vanuit het westen enige tijd sneeuwen. Er kan dan een sneeuwdek ontstaan van 1 tot 3 centimeter. Daardoor kan gladheid ontstaan.

De nabestaanden van de 37-jarige Marcus uit Hengelo, die onwel werd bij zijn arrestatie en daarna overleed, leggen zich neer bij de conclusies van het onderzoek naar de doodsoorzaak. Ze zien daarmee af van vervolgstappen, waarmee het dossier in de zaak definitief gesloten kan worden.

"De familie wil zich nu richten op de verwerking van het verlies en wil verder gaan met rouwen", aldus de advocaat van de familie, Richard Korver, bij RTV Oost. Via hun raadsman hebben de nabestaanden laten weten niet in te gaan op verdere vragen.

De 37-jarige man werd vorig jaar augustus opgepakt in Borne wegens opvallend rijgedrag met zijn auto. Na eerst een speekseltest op verdovende middelen moest hij voor een bloedproef mee naar het politiebureau. Tijdens de rit ging het mis: de arrestant raakte onwel op de achterbank van de surveillancewagen en werd in Hengelo uit de auto gehaald door agenten. Een politiewoordvoerder zegt dat medische hulp werd verleend. Daarna is hij per ambulance naar het ziekenhuis overgebracht, waar hij kwam te overlijden.

Er ontstond commotie toen een video werd gepubliceerd van het moment dat de man in Hengelo uit de auto werd gehaald. Het lijkt erop dat een agent tot twee keer toe zijn knie op de borst van de dan bewusteloze arrestant drukt. Nabestaanden namen advocaat Korver in de arm en eisten onderzoek.

Na obductie op het lichaam van Marcus (van wie de achternaam op verzoek van zijn familie niet wordt vermeld) deed de rijksrecherche bijna een jaar onderzoek naar de doodsoorzaak. Belangrijkste conclusie was dat er geen verband zou zijn tussen het overlijden van de arrestant en het politieoptreden.

Volgens de rijksrecherche hebben de agenten geen buitenproportioneel geweld gebruikt. "Het optreden van agenten bij de aanhouding heeft op geen enkele wijze bijdragen aan het overlijden van de man", aldus de rijksrecherche afgelopen zomer.

De politieagenten gingen vrijuit. Het OM liet weten "met het oog op de privacy en uit respect voor de nabestaanden" de doodsoorzaak niet bekend te zullen maken.

Het zuiden van de Filipijnen is getroffen door een krachtige aardbeving van 7,6. Het epicentrum lag voor de oostkust van het eiland Mindanao en werd gemeten op een diepte van 32 kilometer, meldt de Amerikaanse seismologische dienst USGS.

In eerste instantie werd er een tsunamiwaarschuwing afgegeven voor meerdere landen in de regio. Ruim een uur later bleek het grootste gevaar geweken.

Over schade of andere gevolgen van de aardbeving is nog weinig bekend. Op sociale media circuleren beelden van het moment van de beving. Daarop is te zien hoe mensen in paniek wegrennen zodra een plafond instort van een gebouw op Mindanao. De politiechef van de kustplaats Hinatuan, gelegen nabij het epicentrum, zegt dat de stroom is uitgevallen.

Het moment van de beving:

Aardbevingen komen regelmatig voor in de Filipijnen. De eilandengroep ligt op de zogenoemde Pacifische 'Ring van Vuur'. Dat is een hoefijzervormig gebied rond de Grote Oceaan, waar door de beweging van tektonische platen veel aardbevingen en vulkaanuitbarstingen zijn.

Delen van Midden-Europa kampen met de gevolgen van zware sneeuwval. Vanochtend bleek al dat er in het zuiden van de Duitse deelstaat Beieren grote problemen zijn door sneeuwval. Ook in delen van Tsjechië, Oostenrijk en Zwitserland zijn er nu problemen. In Nederland waarschuwt het KNMI morgen voor sneeuwval. Er is daarom voor morgen code geel afgekondigd voor het hele land.

De autoriteiten in Oostenrijk waarschuwen voor lawines. In de provincies Tirol en Vorarlberg, in het westen van het land, is op sommige plaatsen een halve meter sneeuw gevallen. De Oostenrijkse spoorwegmaatschappij OBB zegt dat verschillende spoorlijnen door de sneeuwval onbegaanbaar zijn geworden.

Op veel Oostenrijkse snelwegen zijn er grote problemen. De Oostenrijkse wegbeheerder ASFiNAG zegt dat de autoriteiten als gevolg van de "enorme sneeuwval" vol aan de bak moesten. De wegbeheerder uit daarbij ook forse kritiek op vrachtwagenchauffeurs, die zonder fatsoenlijke voorbereiding op het winterweer op de snelweg reden.

"In sommige gevallen hadden ze geen winterbanden en geen sneeuwkettingen", meldt de organisatie. "Uiteraard kwamen zij als eerste stil te staan en blokkeerden ze de weg voor iedereen." Onder meer op de A2 in de regio Wolfsberg en op de A9 (de Pyhrn Autobahn) kwam het verkeer vast te staan in de omgeving van de Gleinalmtunnel.

In Oostenrijk en buurland Tsjechië had vooral het verkeer veel last van de sneeuw:

In Tsjechië heeft de gouverneur van de regio Zuid-Bohemen de noodtoestand afgekondigd vanwege problemen door sneeuwval, zo meldt de publieke zender CT24. Op sommige plaatsen viel meer dan 75 centimeter sneeuw, meldt de omroep. Er zijn grote problemen op de weg en het spoor.

Door een ongeluk op de D1 tussen Brno en Praag ontstond er een file van 20 kilometer vol met vrachtwagens. Ook op de D5 tussen Praag en Duitsland kwam het verkeer op sommige plaatsen compleet vast te staan. In het openbaar vervoer in Tsjechië waren er annuleringen en was er vertraging.

Meer dan 15.000 mensen in Tsjechië kwamen enige tijd zonder stroom te zitten. Er wordt meer sneeuw verwacht.

Ook in West-Europa is veel sneeuw gevallen, zoals in België. In het Ardennengebied wordt zelfs geskied:

Op de klimaattop in Dubai hebben meer dan honderd landen zich geschaard achter het doel om voor 2030 drie keer zo veel duurzame energie op te wekken. Het is een van de ambities die op tafel ligt op de klimaattop in Dubai. Vandaag werd bekend dat inmiddels 117 van de bijna 200 zich achter dit doel scharen.

Onder meer de Europese Unie, de VS en gastland Verenigde Arabische Emiraten hebben hun steun toegezegd. Om het doel in het uiteindelijke akkoord te krijgen, moeten alle landen toestemmen.

De meeste landen kunnen zich wel vinden in de ambities om duurzame energiebronnen als zon en wind snel een groter aandeel te geven in de energiemix. De hoop van onder meer de EU-delegatie is dat hierdoor ook snel minder olie, gas en kolen gebruikt zullen worden om elektriciteit op te wekken.

Ook de voorzitter van de top, Sultan al-Jabr, zei dat een mondiale afspraak over duurzame energie "de wereld kan en zal helpen om afscheid te nemen van kolen".

Ook grote uitstoters als India en China hebben al aangegeven dat zij het doel misschien willen steunen. Ze zitten alleen niet te wachten op verplichtingen om kolen uit te faseren. Volgens klimaatorganisaties gaan die twee juist hand in hand.

Het doel zou zijn om in 2030 11.000 gigawatt aan schone energie op te wekken. Op dit moment komt nog maar een paar procent van het totale energiegebruik uit duurzame bronnen.

De hoop is dat dit doel grote financiële instellingen en rijkere landen ertoe zal verleiden om te investeren in duurzame energie in onder meer Afrikaanse landen en opkomende economieën die hun bevolking en daarmee de energiebehoefte enorm zullen zien stijgen. Het is voor die landen vaak nog erg moeilijk om aantrekkelijke leningen te krijgen.

Op de top werd vandaag ook bekendgemaakt dat vijftig grote olie- en gasbedrijven hun methaanemissies willen gaan aanpakken. In 2030 moet die uitstoot tot bijna nul zijn teruggebracht. De bedrijven zijn samen goed voor zo'n 40 procent van de wereldwijde olie- en gasproductie.

Methaan is de op één na grootste veroorzaker van de opwarming van de aarde, na CO2. Het is ook een erg krachtig broeikasgas, dat onder meer vrijkomt uit lekkende olie- en gasleidingen en grote vuilnisbelten. Omdat de uitstoot ervan relatief eenvoudig aan te pakken is, heeft het de reputatie 'laaghangend fruit' te zijn bij maatregelen tegen opwarming.

In een reactie noemen meer dan 300 klimaatorganisaties de aankondiging een 'rookgordijn' waarachter olie- en gasbedrijven zich verschuilen. Maarten de Zeeuw is voor Greenpeace op de top in Dubai. Hij is niet onder de indruk van de aankondigingen: "De wereld heeft echte oplossingen nodig, geen geneuzel in de marge".

Volgens De Zeeuw leidt dit af van waar het echt om gaat: het aanpakken van de CO2-uitstoot. "De fossiele industrie moet stoppen met nieuwe olie- en gaswinning. Er zijn wetten nodig, geen vrijblijvende beloftes. Die bedrijven zullen niet zelf het einde van het fossiele tijdperk inleiden. Daar kunnen we niet op vertrouwen."

Een groep van grote investeerders, waaronder het Bezos Earth Fonds, heeft gezegd de komende drie jaar 450 miljoen dollar te investeren in het aanpakken van methaanuitstoot.

Ridouan Taghi heeft via zijn advocaat een klacht ingediend, omdat het volgens hem te koud is in zijn cel. Zijn advocaat Thomas van der Horst zegt bij Omroep Brabant dat het verblijf in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught voor Taghi "onmenselijk en vernederend" is.

Taghi is de hoofdverdachte in het omvangrijke liquidatieproces Marengo en zit sinds zijn arrestatie eind 2019 in de EBI.

"De buitenlucht die via de mechanische ventilatie wordt binnengebracht wordt niet of vrijwel niet verwarmd. Daardoor is de temperatuur in de cel van cliënt vergelijkbaar is met de buitentemperatuur", aldus Van der Horst.

De advocaat zegt dat er niets is veranderd, hoewel het probleem een paar maanden geleden ook al is gemeld. "Op dit moment is het dan ook zo dat cliënt in zijn eigen cel noodgedwongen min of meer een wintersportoutfit draagt. Hij slaapt met meerdere lagen kleding, in een jas met capuchon, met een muts op zijn hoofd en zijn sokken en schoenen aan. Cliënt heeft pas gisteren een extra deken ontvangen."

Advocaat Van der Horst heeft de directeur van de EBI om opheldering gevraagd. Hij wil dat Taghi "met onmiddellijke ingang" wordt verplaatst naar een ruimte waarin de temperatuur wel geregeld kan worden.

Ook heeft hij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming en een aantal betrokken instanties verzocht om in te grijpen. Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet reageren op de klacht.

Het is niet de eerste keer dat advocaten namens Taghi klagen over de strenge voorwaarden waaronder hij vastzit. Al in 2021 waren er tientallen klachten ingediend, onder meer over het beperkte aantal belminuten waar Taghi recht op had, een oom die niet op bezoek mocht komen en een geweigerd gebedshorloge.

Eerder dit jaar klaagde advocaat Van der Horst over het feit dat Taghi ook handboeien moest dragen als hij zich binnen de EBI verplaatste.

Keti Koti is nu officieel immaterieel erfgoed. De herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij is vandaag bijgeschreven op de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland, op de Internationale Dag van de Afschaffing van de Slavernij.

Jaarlijks wordt op 1 juli met Keti Koti (vertaald: Gebroken Ketenen) stilgestaan bij het Nederlandse slavernijverleden. De afschaffing van de slavernij in de voormalige Nederlandse koloniën wordt dan herdacht en gevierd, met lezingen en een festival.

Afgelopen Keti Koti heeft koning Willem-Alexander in een toespraak in het Amsterdamse Oosterpark zijn excuses aangeboden voor het slavernijverleden. Hij vroeg ook om vergiffenis, omdat zijn voorouders destijds niet hebben ingegrepen tegen het systeem.

Het certificaat waarmee Keti Koti wordt opgenomen in het Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland is in het Stadsarchief Amsterdam ondertekend door de directeur van het Nederlands Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee), Urwin Vyent, en bestuursvoorzitter Linda Nooitmeer.

Sinds 2020 staat Keti Koti in de Canon van Nederland, het overzicht van de nationale geschiedenis.

Naast Keti Koti zijn vandaag nog acht andere onderwerpen toegevoegd aan de lijst met immaterieel erfgoed, waaronder melkbusschieten in Kampen, Twentse krentenwegge en Gregoriaanse gezangen uitgevoerd door het Nijmeegse koor Karolus Magnus.

Met slechts vier dragers, een uitvaartleider en een paar dichters van Stichting de Eenzame Uitvaart (dEUR) is gisteren in Rotterdam mevrouw Haack begraven. Geen toespraken van familie of bekenden, geen muziek, geen treurende nabestaanden. Een van de dichters las een gedicht voor en dat was het.

Als er kind noch kraai is, dan gaat een dichter mee naar het graf. In Rotterdam doet de stichting dEUR dat al een aantal jaar en mevrouw Haack was de vijftigste eenzame dode die werd begeleid. "Ik word verdrietig van zoveel eenzame doden", zegt Bianca Boer, coördinator van Stichting dEUR bij de regionale omroep Rijnmond. "Ik ben blij dat ze niet ook eenzaam het graf in gaan."

Ze zijn er in alle grote steden en niet alleen in Nederland. Dichters die belangeloos meelopen tijdens de uitvaart en als enige het woord voeren over iemand die ze nog nooit hebben gezien. Dichter van dienst bij mevrouw Haack in Rotterdam is Peer Hommel. Zij baseert zich bij haar gedicht op de weinige informatie die over haar bekend is.

Zo blijkt ze geboren te zijn bij Bremerhaven en overleed ze een dag vóór haar 77ste verjaardag. Dus dicht zij: "Deze herfst in die grauwe havenstad van ons, op Zuid in de Motorstraat, één dag voor uw verjaardag, werd er niet gevaren, geen kaarsjes uitgeblazen, bleef u vrouw van zesenzeventig".

Het is niet helemaal duidelijk hoeveel 'eenzame doden' er precies zijn in Nederland. De dichters van dEUR hebben er in Rotterdam vijftig begeleid sinds 2017, maar de stichting wordt lang niet altijd ingeschakeld. Wel is duidelijk dat het niet alleen ouderen zijn die eenzaam sterven: de meeste zijn hooguit eind zestig, begin zeventig. En het zijn vaker mannen dan vrouwen.

Vaak zijn ze tijdens hun leven op een zijspoor beland. Door omstandigheden of door eigen toedoen. Foute keuzes of verkeerde afslagen. Gaandeweg gaan contacten verloren of worden verbroken. Ze zonderen zich steeds meer af en leven meer en meer teruggetrokken. Het valt dan ook niet altijd op als ze helemaal niet meer de deur uit komen. Vorige maand werd in de Slaghekstraat in Rotterdam-Zuid een man gevonden die een jaar lang dood in zijn huis had gelegen. Het was niemand opgevallen.

In zulke gevallen kijkt een notaris of de gestorvene zelf voldoende geld of bezit heeft voor de uitvaart. De notaris gaat ook op zoek naar familieleden en vraagt of zij de uitvaart willen organiseren en eventueel betalen. Vaak is het antwoord nee. Bij mevrouw Haack vond de notaris twee broers in Duitsland. Zij hadden al tientallen jaren geen contact met hun zus en wilden ook niets meer met haar te maken hebben.

Als er geen geld op de bank staat, geen koophuis en geen waardevolle spullen zijn, dan draagt de notaris de zaak over aan de gemeente. Medewerkers van Burgerzaken gaan speuren, zoeken buren, bekenden of oude vrienden op. Ook online wordt gezocht: is er misschien een Facebook-account? Een digitaal testament?

Als er echt niemand gevonden wordt of wil komen, worden de dichters opgeroepen. Zij moeten het vervolgens doen met de paar sporen die er zijn, soms met helemaal niets. 'Wederom verder niets bekend' staat regelmatig bij het verslag dat de Rotterdamse dichters maken van iedere eenzame uitvaart.

Dat is best opmerkelijk in het tijdperk van sociale media en met alle gegevens die normaal online te vinden zijn. "Soms weten we niet eens de roepnaam, alleen de namen die bij geboorte zijn doorgegeven", aldus coördinator Boer.

In haar gedicht herinnert Hommel dat er een moment was waarop dat nog niet gold voor mevrouw Haack. Haar achttiende verjaardag misschien? "Meiden slaan hun jas dicht onderweg naar het grote warme feest. Tellen sigaretten stiften lippen. Klik klak arm in arm."

Dit jaar hebben de dichters van Stichting dEUR hebben het druk. In oktober hebben ze op één dag zelfs twee eenzame doden naar het graf begeleid: meneer Jorna en meneer Bos. Allebei geboren in maart 1964 en twee dagen na elkaar in oktober dit jaar gestorven. Ze delen nu samen één graf.

"Wie cynisch wil zijn, zou bijna kunnen zeggen dat het begraven van eenzame mensen in Rotterdam lopendebandwerk is geworden", aldus een verslag van de stichting dEUR. "Gelukkig is twee eenzame uitvaarten na elkaar op dezelfde dag uitzonderlijk, sterker nog: het is nog niet eerder voorgekomen. Neemt niet weg dat er veel eenzame uitvaarten zijn."

Alle gedichten worden gepubliceerd op de website eenzameuitvaart.nl. Volgende week staat in Rotterdam de volgende begrafenis gepland van iemand die niemand meer heeft.

Paus Franciscus roept wereldleiders op om op de klimaattop in Dubai een doorbraak te forceren, "want het klimaat slaat op hol". "Laat ons kiezen voor het leven, laat ons kiezen voor de toekomst. Laat ons luisteren naar de noodkreet van de aarde, en luisteren naar de smeekbede van de armen, en laat ons tegemoet komen aan de hoop en de dromen van onze kinderen", klinkt de oproep van de paus.

De 86-jarige paus had de aanwezige wereldleiders zelf willen toespreken, maar kampt met bronchitis waardoor hij het Vaticaan niet kan verlaten. Kardinaal-staatssecretaris Parolin, na de paus de hoogste bestuurder van de Rooms-Katholieke Kerk, bracht zijn woorden over. "Ik ben meer dan ooit bij jullie, want onze toekomst hangt af van wat we nu kiezen. Ik ben bij jullie omdat de vernietiging van het milieu een misdaad tegen God is."

De paus noemt klimaatverandering verder een wereldwijde sociale uitdaging, eentje die nauw verband houdt met vragen over een waardig leven. "Ik ben hier om jullie de vraag te stellen die we nu moeten beantwoorden: zetten we ons in voor een cultuur van leven of een cultuur van de dood?"

Hij zegt dat het duidelijk is dat de opwarming van de aarde voornamelijk komt door de toename van broeikasgassen in de atmosfeer, als gevolg van menselijke activiteit "die in de afgelopen decennia onhoudbaar is gebleken voor het ecosysteem". "De drang om te produceren en te bezitten is een obsessie geworden. Het heeft geleid tot buitensporige hebzucht die het milieu tot doelwit van ongebreidelde uitbuiting heeft gemaakt."

Om klimaatverandering tegen te gaan, roept de paus de wereld op om de energietransitie door te zetten en "fossiele brandstoffen te elimineren". Ook vindt hij dat mensen wat moeten doen aan hun verspillende levensstijl. "Ik hoop dat deze top een keerpunt is, eentje die laat zien dat politieke wil kan leiden tot een versnelling van de ecologische transitie."

Ook stond de paus stil bij het verschil tussen arme en rijke landen. Zeker omdat de rijkere, ontwikkelde landen met hun uitstoot ook verantwoordelijk zijn voor klimaatproblemen in armere landen. "De armen zijn de echte slachtoffers van wat er gebeurt: we moeten stilstaan bij het lot van inheemse volkeren, ontbossing en de tragedie van honger, en watertekorten, en aan noodgedwongen migratie."

Aansluitend bij een van de belangrijke gesprekspunten van deze top - financiering voor armere landen - wees de paus naar rijkere landen. "We moeten stilstaan bij de voetafdruk van de paar landen die verantwoordelijk zijn voor de verontrustende 'ecologische schuld' van vele andere landen. Het zou eerlijk zijn om passende middelen te vinden om die landen die financiële schuld kwijt te schelden", aldus de paus.

"Israëliërs en Palestijnen verdienen het beiden om naast elkaar te leven in veiligheid, waardigheid en vrede. We kunnen niet teruggaan naar de status quo zoals die bestond op 6 oktober."

Met die woorden doelt de Amerikaanse president Biden op de zogeheten tweestatenoplossing om het conflict tussen Israël en de Palestijnen te beëindigen. Leiders van over de hele wereld sluiten zich aan bij het pleidooi voor een permanente oplossing. Maar gemakkelijk zal die niet zijn - en de discussie erover wordt niet voor het eerst gevoerd.

Nog voor de oprichting van de staat Israël kwamen de Verenigde Naties in 1947 met een plan voor de oprichting van twee staten: een voor de Joodse en een voor de Arabische/Palestijnse inwoners van het Mandaatgebied Palestina, dat tot dan Brits was.

Het VN-plan werd omarmd door de Joodse onafhankelijkheidsbeweging, maar Arabische buurstaten en vertegenwoordigers van de Palestijnse Arabieren wezen het af omdat de voorgestelde gebiedsverdeling uitviel in het voordeel van de Joodse inwoners van Palestina, die toen nog een kleine minderheid vormden. Het plan ging van tafel.

Daarna verklaarde Israël zich in 1948 onafhankelijk, waarop de buurstaten Israël aanvielen. Bij de onafhankelijkheidsoorlog - de Nakba (catastrofe) voor Palestijnen - vluchtten ruim 700.000 Palestijnse Arabieren naar het Egyptische Gaza, de Jordaanse Westoever en omliggende landen. Na de oorlog van 1967 tussen Israël en zijn buurlanden werden de Golanhoogten, Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem permanent bezet door Israël.

De vestiging van een onafhankelijk Palestina naast Israël werd het meest concreet bij de Oslo-akkoorden in de jaren 90. Die vormden het raamwerk waarin de Palestijnse Autoriteit (PA) geleidelijk het bestuur in de Palestijnse gebieden zou overnemen en Israël zich stapsgewijs zou terugtrekken uit Gaza en de Westelijke Jordaanoever. Maar heikele issues als de status van Oost-Jeruzalem en het recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen van 1948 en 1967 werden niet opgelost.

Aan dat vredesproces kwam een eind toen de Israëlische premier Rabin eind 1995 werd vermoord door de rechts-extremistische Israëliër Yigal Amir. Aan Palestijnse zijde verzetten Hamas en andere militante groeperingen zich tegen de akkoorden, waar ook de erkenning van Israël bij hoorde.

Ook in 2000 en 2008 waren leiders dicht bij een akkoord over een Palestijnse staat, maar liepen gesprekken toch stuk. Struikelblok: het eventuele recht op terugkeer van ruim 5 miljoen Palestijnse vluchtelingen en hun nazaten, en de toekomst van illegale Joodse nederzettingen.

Op deze kaart zie je waar op de Westelijke Jordaanoever inmiddels Joodse nederzettingen zijn:

In 2005 besloot Israël onder premier Sharon nog wel om het leger weg te halen uit Gaza en Joodse nederzettingen daar op te geven; iets dat slecht viel bij zijn eigen bevolking. Maar met de machtsovername van Hamas in Gaza in 2007, hun rivaliteit met de Palestijnse Autoriteit én hardliner Netanyahu aan de knoppen in Israël, verdween een tweestatenoplossing ogenschijnlijk voorgoed uit zicht.

Tot de bloedige aanval van Hamas op Israël op 7 oktober. Amerika steunt Israël sindsdien bij het uitschakelen van Hamas en wil dat na de oorlog de Palestijnse Autoriteit aan de macht komt in Gaza. Die zou dan de enige Palestijnse partij moeten zijn bij onderhandelingen over een Palestijnse staat.

Maar wat de VS en andere landen ook willen: er zijn nog altijd veel obstakels. Dit zijn de belangrijkste:

Sinds de bezetting van de Westoever en Oost-Jeruzalem in 1967 is het aantal kolonisten dat daar volgens internationaal recht illegaal woont en werkt gegroeid naar ruim 700.000. Er zijn meer dan honderd illegale nederzettingen en 'outposts'. De vraag is of en hoeveel nederzettingen Israël zal willen teruggeven aan de Palestijnen. En of Israël, als het bepaalde nederzettingen op de Westbank handhaaft, ander land ter compensatie aan de Palestijnen zal aanbieden.

De nederzettingen en de speciale verbindingswegen, die alleen door Israëlische burgers mogen worden gebruikt, zorgen nu voor een logistieke nachtmerrie voor de Palestijnen als ze zich willen verplaatsen binnen de Westelijke Jordaanoever. Het gebied is nu een spreekwoordelijke gatenkaas, waar het moeilijk wordt om een levensvatbare Palestijnse staat te vestigen.

Correspondent Nasrah Habiballah neemt je in deze video mee langs de vele checkpoints in het gebied:

Als de Israëlische regering al wil meewerken aan een onafhankelijk Palestina, is het de vraag of Israël echt zal toestaan dat die staat een eigen defensiemacht ontwikkelt. "Ik ben bereid hun alle middelen te geven om zichzelf te kunnen besturen, maar geen enkele macht waarmee ze ons kunnen bedreigen", zei Netanyahu begin dit jaar tegen CNN .

Volgens deskundigen is dat bezwaar overigens niet onoverkomelijk. "Een combinatie van een stevig uitgeruste Palestijnse politiemacht en een geloofwaardige internationale garantstelling voor de veiligheid van een Palestijnse staat kan een oplossing zijn voor dit vraagstuk", stelt conflictonderzoeker Erwin van Veen van Instituut Clingendael.

Niet zonder reden voorzag het VN-plan uit 1947 in een internationale status voor Jeruzalem. De Palestijnse Autoriteit heeft het nu door Israël bezette Oost-Jeruzalem aangemerkt als toekomstige hoofdstad. Maar Israël verklaarde al in 1980 bij wet dat Jeruzalem de "eeuwige en ondeelbare" hoofdstad van Israël is.

Een bijzonder knelpunt is de status van de oude stad en de Tempelberg, of Haram al-Sharif voor moslims. Met voor zowel joden, moslims als christenen heilige plekken als de Al-Aqsamoskee, de Klaagmuur en de Heilig Grafkerk.

Het aantal door de Verenigde Naties erkende Palestijnse vluchtelingen door de Nakba of 'catastrofe' is uitgegroeid tot bijna 5 miljoen. De meesten wonen in vluchtelingenkampen in Jordanië, Libanon of Syrië. Bij eerdere onderhandelingen tussen de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) van Arafat en Palestijnse Autoriteit met Israël hielden de Palestijnen vast aan hun recht op terugkeer. Israël wil dat niet toestaan, omdat Joodse inwoners van Israël anders een minderheid zouden worden in de Joodse natiestaat.

De Palestijnen willen ook dat Israël de Nakba voluit erkent en daar verantwoordelijkheid voor neemt. Daar hoort dan ook compensatie bij voor verloren land en huizen in het huidige Israël.

Volgens Van Veen is een mogelijke tussenoplossing het instellen van een ruimhartig compensatiefonds, het accepteren van een symbolisch aantal Palestijnen dat terugkeert binnen de grenzen van Israël en het verder mogelijk maken van terugkeer naar de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. "Het is verre van ideaal, maar ik zie in de huidige machtsrealiteit weinig andere mogelijkheden."

Aangenomen wordt dat Netanyahu na de oorlog het veld moet ruimen. Zijn populariteit is sinds 7 oktober drastisch gedaald. Veel Israëliërs wijten de terreuraanslag van Hamas en de gijzeling van meer dan 200 Israëlische burgers aan het annexatiebeleid en het falende veiligheidsbeleid van Netanyahu's rechts-radicale regering. Veel legereenheden waren verplaatst van de grens met Gaza naar de Westoever, ter bescherming van de toenemende kolonistenpopulatie.

"Onder Netanyahu is de Palestijnse kwestie van een samenlevingsvraagstuk veranderd in een veiligheidskwestie", zegt Midden-Oostendeskundige Peter Malcontent. De vraag is of de oorlog de Israëlische bevolking enthousiast krijgt voor een permanente vredesregeling. Zeker nu de Israëlische politiek in de afgelopen jaren verder naar rechts opschoof.

Hetzelfde geldt voor de Palestijnen. De legitimiteit, populariteit en het functioneren van de Palestijnse Autoriteit en president Abbas is tot een dieptepunt gezakt. Het is de vraag wie Abbas op termijn opvolgt. In een onderzoek van begin november verklaren Gazanen nog minder dan eerst te geloven in vreedzame co-existentie met Israël en de tweestatenoplossing.

De Russische politie is gisteravond gaybars in Moskou binnengevallen. Lokale media melden dat er officieel sprake was van drugscontroles, maar zeer vermoedelijk hebben de invallen te maken met het verbod op wat de overheid de 'extremistische lhbti-beweging' noemt. Dat werd donderdag bekrachtigd door het hooggerechtshof.

Er werden invallen gedaan in onder andere een nachtclub, een sauna voor mannen en een bar die feesten organiseert voor de lhbti-gemeenschap.

Ooggetuigen zeggen dat clubgangers zich moesten legitimeren en dat hun identiteitsbewijzen werden gefotografeerd. Volgens hen konden managers hun klanten waarschuwen voordat de politie arriveerde.

Meerdere lhbti-locaties in Rusland hebben hun deuren permanent gesloten. Zo is gaybar Central Station in Sint-Petersburg dichtgegaan omdat de eigenaar niet zou toestaan dat de bar open blijft nu de nieuwe wet van kracht is.

De directeur van het Moskouse Gemeenschapscentrum voor lhbti-initiatieven zegt dat veel Russen overwegen het land te verlaten, om geen doelwit te worden van discriminatie. "Het is voor ons duidelijk dat ze ons opnieuw als een binnenlandse vijand bestempelen om de focus te verleggen van alle andere problemen die in Rusland in overvloed aanwezig zijn", zei ze tegen AP.

Het Russische hooggerechtshof stemde donderdag in met een wet die de 'internationale lhbti-beweging' als extremistisch bestempelt en alle activiteiten in Rusland verbiedt. Daarmee is de gemeenschap op dezelfde lijst beland als Al-Qaida, IS en Navalny's anti-corruptie-organisatie.

Tien jaar geleden werd 'homo-propaganda' voor het eerst verboden voor minderjarigen in Rusland. Films en boeken werden gecensureerd en uit de bioscopen en winkels gehaald.

Vorig jaar werd het verbod op 'homo-propaganda' uitgebreid naar alle leeftijden en afgelopen zomer werden geslachtsveranderende operaties verboden, net als het wijzigen het geslacht in het paspoort. Dat heeft grote gevolgen voor mensen die zich identificeren als vrouw, maar formeel dienstplichtige mannen zijn ten tijde van oorlog.

Op een aantal plekken in Nederland zijn vanochtend vroeg ijsbanen opengegaan. Maar wie wil genieten van het eerste natuurijs van deze winter moet snel zijn: de baan in Doorn is alweer dicht omdat het ijs niet meer betrouwbaar is.

"Het ijs smolt letterlijk onder de voeten weg", zegt Auke Porte van de Doornsche IJsclub rond 12.00 uur. Zijn ijsbaan in Doorn was vanochtend een van de eerste die openging. Het achterste deel bleef al voor de zekerheid gesloten omdat de zon daar vaak op staat, zei Porte bij RTV Utrecht.

Ook waren hardrijders niet welkom, alleen 'krabbelaars' en recreatieschaatsers mochten het ijs op. Toen de zon uitbundig begon te schijnen, was het helemaal afgelopen met de schaatspret.

Vanochtend is ook de schaatsbaan in Winterswijk opengegaan. Het was eerder in de week even spannend of op die baan wellicht de eerste marathon op natuurijs zou worden geschaatst.

Gisteren bleek al dat er daarvoor te weinig ijsvorming zou zijn ondanks de speciale ondergrond van schuimbeton. Er is drie centimeter ijs nodig voor zo'n marathon, om 08.30 uur lag er zeven millimeter, meldt Omroep Gelderland.

'Het was hard werken', vertelt ijsmeester Auke Spijkstra:

"Prachtig ijs. Met de zon er zo achter. Hier geniet je van", zegt een van de schaatsers in Winterswijk in het NOS Radio 1 Journaal. "Fijn dat het nu kan", zegt een ander bezoeker die snel haar schaatsen onderbindt. "Ik heb elke dag gekeken of de ijsbaan openging. Zeven uur de wekker, op de website kijken of-ie op groen staat... en nu ga ik snel de baan op."

Rond het middaguur was de ijsbaan in Winterswijk nog steeds open. Maar ook daar schijnt de zon uitbundig, dus hoelang er nog geschaatst kan worden, is onduidelijk.

Ook aan de andere kant van het land, in De Lier, niet ver van Den Haag kan (eventjes) worden geschaatst op natuurijs. "We hebben een mooie ijsbaan', zegt voorzitter Wim van den Berg van ijsbaan Hard gaat-ie. "We zijn gisteren op tijd begonnen en het was hopen dat het helder weer bleef', vertelt hij bij Omroep West. "Helaas werd het rond middernacht bewolkt, maar gelukkig om 05.00 uur weer helder. We hebben het dus voor elkaar gekregen."

Hoelang de ijsbaan open kan blijven, weet Van den Berg niet. "Zolang het kan", is het simpele antwoord.

De ijspret is van korte duur, want vanaf het eind van de middag trekken er winterse buien vanuit het westen over het land. Als gevolg daarvan kan het in de westelijke kustprovincies glad worden door zowel sneeuw als door bevriezing van natte weggedeelten, waarschuwt het KNMI.

In de loop van de avond kan dit ook in het noorden gebeuren. Vanaf 17.00 uur tot middernacht is voor het westen en noorden van het land code geel afgekondigd.

In de loop van morgenmiddag gaat het van het zuidwesten opnieuw sneeuwen en kan er een sneeuwdek ontstaan van 1 tot 3 centimeter. Ook dat sneeuwgebied trekt verder noordoostwaarts over het land. Hierdoor kan opnieuw gladheid optreden.

Bij een leghennenbedrijf in Putten is vogelgriep vastgesteld. Alle ongeveer 110.000 kippen worden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) geruimd.

"Een zware klap voor de ondernemer en een klap voor de hele pluimveesector in Putten", zegt burgemeester Lambooij bij Omroep Gelderland. "Het gaat om een van onze grootste pluimveebedrijven. De impact is enorm. Niet alleen voor dit bedrijf, maar ook voor de directe omgeving."

Het gaat om de voorlopig grootste uitbraak van de nieuwe vogelgriepgolf, die op 11 november begon bij een pluimveebedrijf in Renswoude. Daar werden toen ongeveer 65.000 kippen geruimd. Sinds die tijd is ook een aantal kinderboerderijen en een zorgboerderij getroffen.

De uitbraak van de zeer besmettelijke ziekte geeft extra reden tot zorg: in een zone van tien kilometer rondom het leghennenbedrijf liggen nog eens 82 pluimveebedrijven, meldt Omroep Gelderland.

Binnen de zone geldt nu een vervoersverbod voor pluimvee en eieren. Naar de slachterijen is een beveiligde route ingesteld, zodat contact tussen de mogelijk besmette dieren en andere dieren wordt voorkomen.

Sinds 14 november geldt, net als bij de vorige golf van vogelgriep, ook weer een landelijke ophok- en afschermplicht. De ophokplicht is van toepassing op alle pluimveehouderijen, de afschermplicht geldt voor hobbykippen.

In september zijn voor het eerst 1800 eendagskuikens gevaccineerd tegen vogelgriep. Het gaat om een proef, want het is nog onduidelijk hoe effectief het vaccin is.

Ook wordt onderzocht of vaccinatie verspreiding van het virus tegengaat. De eerste resultaten van de proef worden in het eerste kwartaal van volgend jaar verwacht.

De president van de Hoge Raad slaat alarm over het groeiend aantal Nederlanders dat zich 'autonoom' of 'soeverein' verklaart. De Hoge Raad, de hoogste rechter in straf-, civiele en belastingzaken, laat zich zelden in het openbaar uit over maatschappelijke problemen. In dit geval doet president Dineke de Groot in dagblad Trouw dat wel, omdat ze aandacht wil vragen voor de onderliggende problemen van deze burgers.

Mensen die zich 'autonoom' verklaren, denken zich te kunnen loskoppelen van de overheid om zich zo te onttrekken aan wetten en regels. Ze weigeren bijvoorbeeld belastingen en boetes te betalen en denken dat de overheid na hun geboorte hun vrijheid heeft afgepakt. Met brieven proberen ze zich te onttrekken aan bijvoorbeeld de Belastingdienst, justitie en gemeenten. Ze willen het 'contract' met de overheid opzeggen.

Ook bij de Hoge Raad kwamen duizenden van dit soort brieven binnen, vertelt De Groot in de krant, inmiddels negentien verhuisdozen vol. Vaak gaat het om standaardformulieren die van het internet zijn gehaald, waarin wordt verwezen naar niet bestaande instanties zoals de Hoge Raad van de Kinderen of de Hoge Raad van de Mensenkinderen.

"Het is een opeenstapeling van nepnieuws. Die brieven bleven maar binnenkomen", citeert Trouw De Groot. "We keken elkaar aan en dachten: wat gebeurt hier? En wat moeten we er mee?" Het antwoord is dat de Hoge Raad er niets mee kan, want je kunt je niet met een brief onttrekken aan wetten, regels, je zorgpremie of het betalen van belasting.

Wel wil De Groot begrijpen waarom mensen dit doen, omdat ze door desinformatie - vaak online - op het verkeerde been zijn gezet en nu denken dat ze bijvoorbeeld geen rekeningen meer hoeven te betalen. "Het gaat veelal om kwetsbare burgers die op deze manier nog verder wegzakken in de ellende." Ze ziet het verspreiden van desinformatie als een steeds grotere bedreiging voor de democratische rechtsorde.

Door nu aan de bel te trekken, hoopt De Groot ook te voorkomen dat deze mensen verder in de schulden raken en deurwaarders op hun stoep treffen. "Misschien helpt het als we hardop aan de bel trekken, zoals nu. Dat deze mensen begrijpen dat geen belasting betalen echt niet de oplossing is voor hun probleem. Integendeel zelfs."

Deurwaarders zien steeds meer mensen die zich onttrekken aan Nederlandse regels en wetten, vertelden ze onlangs aan verslaggever Jeroen Gortworst:

Minstens tienduizend burgers hebben dit soort ideeën. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) sprak eerder ook al zorgen uit over deze groep. Trouw schrijft dat de NCTV onlangs bijeenkwam met instanties als de Belastingdienst, het Openbaar Ministerie en kindermishandelingsmeldpunt Veilig Thuis om informatie uit te wisselen.

Ook inlichtingendienst AIVD waarschuwde eerder voor anti-institutioneel extremisme en ziet de 'autonomen' als onderdeel van de grotere groep mensen die tegen de overheid is, of gelooft dat er een kwaadaardige elite aan de macht is. Een klein deel van de 'soevereinen' bereidt zich volgens de AIVD voor op een gewelddadige strijd.