NOS Nieuws - Algemeen

Zo'n 500 tot 1000 passagiers hebben de nacht doorgebracht op Brussels Airport vanwege meldingen van drones gisteravond. Ze kregen van de luchthaven bedden en eten en drinken.

De dronemeldingen hebben ook nog gevolgen voor het vliegverkeer vanmorgen. De luchthaven is weer open, maar er zijn 40 vluchten geschrapt. Dat zijn 16 vertrekkende vluchten en 24 inkomende vluchten. Daarnaast zijn er nog veel vertragingen. De problemen zijn ontstaan doordat sommige toestellen gisteravond niet op de juiste luchthaven zijn geland.

16 vluchten geannuleerd

De luchthaven ging gisteravond twee keer dicht na meldingen van drones in de omgeving. De Belgische omroep VRT vernam uit een betrouwbare bron dat het om drie drones ging. Na de eerste sluiting konden nog een paar vliegtuigen vertrekken, maar toen er opnieuw drones werden waargenomen ging het luchtruim boven Brussel opnieuw dicht. Daardoor kwamen zestien vluchten te vervallen.

Acht inkomende vluchten moesten uitwijken naar alternatieve luchthavens zoals Oostende, Charleroi, Maastricht, Schiphol en Eindhoven.

Jens Franssen, defensiespecialist VRT

"België heeft de afgelopen weken verschillende drone-incidenten gehad. De verdenkingen gaan daarbij uit naar Rusland. Bij twee van die drones is het bijna zeker dat die in Nederland opstegen, vanuit het grensgebied met België.

Stel dat de Nederlandse politie zo'n dronebestuurder zou kunnen vinden, dan zal dat geen Russische kolonel zijn van de Russische buitenlandse diensten. We weten dat de Russen gebruikmaken van extreem-rechtse mensen en mensen uit het criminele milieu.

Dat de drones juist in België opduiken heeft waarschijnlijk te maken met intimidatie. In de voorbije weken is België in het vizier gekomen van Moskou omdat er in België zo'n 180 miljard euro aan Russische tegoeden bevroren zijn op een aantal internationale banken, die Europa wil uitlenen aan Oekraïne.

Rusland heeft al tegen de banken gezegd dat ze dat niet mogen en kunnen doen. Het zou kunnen dat dit een vorm van intimidatie is."

Ook de luchthaven van Luik werd gisteren twee maal gesloten nadat in de buurt drones werden waargenomen. Boven de militaire basis van Kleine-Brogel werden ook opnieuw drones waargenomen. De afgelopen dagen zijn daar verschillende dronemeldingen geweest. De basis is daardoor in verhoogde staat van paraatheid.

Volgens de VRT hebben buurtbewoners ook drones gemeld boven de militaire luchtbasis van Florennes, waar de eerste Belgische F-35-gevechtstoestellen staan. De burgemeester van Diest meldt dat gisteravond ook vier drones zijn gezien boven de militaire luchtmachtbasis van Schaffen.

Nationale Veiligheidsraad

Na de dronemeldingen op verschillende plaatsen in België heeft minister Quintin van Binnenlandse Zaken premier De Wever gevraagd met spoed de Nationale Veiligheidsraad bijeen te roepen. Die heeft dat verzoek ingewilligd.

"We kunnen niet accepteren dat onze luchthavens worden verstoord door ongeoorloofde dronevluchten. Dit vereist een gecoördineerde en nationale reactie", zegt Quintin. "Dit is geen werk van amateurs", zei minister Francken van Defensie tegen de VRT.

De Veiligheidsraad komt morgenochtend om 10.00 uur bijeen.

Jens Franssen, defensiespecialist VRT:

"Dat de Veiligheidsraad bijeenkomt is bijzonder. Dat gebeurt bij rampen of wanneer je een terreuraanslag zou hebben. In de Nationale Veiligheidsraad zitten de premier en de vicepremiers, de ministers van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken, Defensie en Justitie en toplui van de inlichtingendiensten en het crisiscentrum.

Toeval of niet, deze incidenten komen nu op het slechtst mogelijke moment, want de regering begint langzaam in in crisismodus te komen. Er moet een begroting worden gemaakt en als dat de komende 24 uur niet lukt stapt premier De Wever morgen naar de koning om zijn ontslag aan te bieden.

Dus je begrijpt dat het heel erg moeilijk is om daar ook nog eens een Veiligheidsberaad tussen te gaan duwen."

Scholen gaan zelf schoolboeken ontwikkelen met een nieuwe coöperatieve schoolboekenuitgever. Daardoor krijgen ze meer grip op de inhoud en moeten de boeken goedkoper en duurzamer worden.

Deze coöperatie, Neon, verwacht dat eind december vijftig scholengemeenschappen zich hebben aangesloten met bij elkaar een half miljoen leerlingen. Dat is ongeveer een vijfde van alle leerlingen op de basisschool en middelbare school.

Nu al doen twaalf scholengemeenschappen mee met ruim 70.000 leerlingen. Zij dragen 10 euro per leerling af voor de ontwikkeling van de boeken.

Doorbraak

Bij schoolbesturen is er veel enthousiasme over het initiatief van Neon-directeur Marten Blankesteijn, die eerder werkte aan de digitalisering bij kranten- en tijdschriftenuitgever DPG Media.

"Dit wordt een doorbraak", zegt Annet Kil van de Gooise Scholen Federatie (GSF). Die zich heeft aangesloten bij Neon. "Het wordt duurzamer, goedkoper en verbetert de onderwijskwaliteit."

"Er is veel enthousiasme voor bij schoolbestuurders", zegt Niek Bootsma van de Gelderse scholengemeenschap Quadraam. Ook hij wil zich aansluiten bij Neon. "Deze formule deugt. Dit kan echt gaan vliegen en een heleboel veranderen."

Zelf aan de slag

De afgelopen jaren is er in de onderwijswereld veel kritiek op de grote uitgevers van schoolboeken. Scholen hebben weinig te zeggen over de inhoud van de boeken, de kosten zijn hoog en jaarlijks verdwijnen miljoenen werkboeken in de afvalbak. Drie grote uitgevers hebben bijna driekwart van de markt in handen.

Neon-directeur Blankesteijn werkte zelf bijna twee jaar bij Noordhoff, de grootste schoolboekenuitgever. Daar zag hij veel verbeterpunten. Maar veranderingen doorvoeren bij zo'n groot bedrijf bleek moeizaam.

Hij hoorde de kritiek uit het onderwijs. "Toen dacht ik: waarom zou ik niet zelf aan de slag gaan samen met de scholen."

Vacatures

Vandaag plaatst de coöperatie vacatures om de boeken te gaan schrijven, in eerste instantie voor vakken die het meest worden gegeven, zoals Nederlands en wiskunde. Deze standaardboeken zijn vervolgens digitaal eenvoudig aan te passen. "Leraren kunnen bijvoorbeeld heel makkelijk eigen materiaal invoegen, en hoofdstukken in een andere volgorde zetten." De school heeft zelf de keuze om het boek te laten drukken, met harde, duurzame kaft. "We geven de regie terug aan het onderwijs."

Ook worden de kosten veel lager, belooft hij: van zo'n 340 euro jaarlijks per leerling nu naar 20 tot 30 euro. "Anders dan de traditionele uitgevers is ons doel niet om winst te maken."

Onmogelijk, reageert brancheorganisatie van schoolboekenuitgevers MEVW. "Het zou fantastisch zijn als het kon, maar ik zie werkelijk niet hoe je voor zo'n bedrag per leerling leermiddelen van een hoge kwaliteit kunt ontwikkelen en vervolgens steeds up-to-date kunt houden", reageert voorzitter Jorien Castelein.

Lerares Duits Vera Stijnman van het Goois Lyceum, onderdeel van koepel GSF, kan niet wachten tot ze de nieuwe methode kan gebruiken. "Nu sluit de lesmethode vaak niet aan bij wat wij willen, en zijn de opdrachten veel te moeilijk of te makkelijk. We zitten ons vaak in bochten te wringen met aanvullende kopietjes om ons eigen lesmateriaal te integreren in de lessen."

Daarom is ze blij dat ze over een paar jaar gebruik kan maken van Neon-materiaal. "Je kan eigen materiaal makkelijk invoegen. Het is veel vrijer, daar kijk ik erg naar uit."

Stikjaloers

Dat is precies de reden dat de GSF zich heeft aangesloten bij Neon, zegt bestuurder Annet Kil. "Dit doen wij vanuit goed werkgeverschap. Leraren krijgen hun professionele ruimte terug." Zij is "stikjaloers" dat dit systeem er nog niet was toen zij lerares Nederlands was.

De scholen die meedoen laten docenten zelf kiezen welke methode ze willen gebruiken. "Als je het oplegt, gaat het fout. Het moet echt door de leraren zelf worden gedragen", aldus Kil.

Daar ligt precies de uitdaging voor Neon, zegt Castelein van brancheorganisatie MEVW. "De vraag is of leraren binnen deze scholengemeenschappen ook met het ontwikkelde materiaal willen gaan werken." Wel noemt ze het een "mooi en ambitieus alternatief" dat mogelijk "een impuls geeft aan de markt".

Neon verwacht dat over ongeveer twee jaar de eerste boeken klaar zijn.

Reacties

De belangenbehartigers van het basisschoolonderwijs (PO-Raad) en het middelbaar onderwijs (VO-Raad) vinden het initiatief een "goede manier om de regie weer terug te krijgen naar de scholen en de kosten terug te dringen" (VO-Raad). "Het is een veelbelovend initiatief waar enthousiasme voor is bij basisscholen." (PO-Raad).

Staatssecretaris Koen Becking van Onderwijs volgt de ontwikkeling met interesse. "Als dit initiatief bijdraagt aan meer keuzemogelijkheden voor scholen, en daarmee aan een hogere kwaliteit en betere betaalbaarheid van leermiddelen, dan is dat een goede zaak."

De Achterhoekse rockband Normaal is door zijn fanclub voorgedragen voor de lijst met Nederlands immaterieel erfgoed, schrijft RTV Oost.

De initiatiefnemers vinden dat de band een plaats op de lijst verdient vanwege zijn muziek, maar vooral ook doordat ze een fenomeen is: Normaal is uitvinder van de dialectrock, heeft inmiddels vier generaties fans en is belangrijk voor de 'emancipatie' van het platteland.

Het verzoek komt in het jaar dat Normaal het 50-jarig bestaan viert. Bekende hits zijn Oerend hard, Deurdonderen en De boer dat is de keerl. Dit jaar gaf de band een jubileumconcert in Lochem, de plaats waar Normaal in 1975 voor het eerst optrad. Ook kwam er van de groep een levensgroot standbeeld te staan in Hummelo, het geboortedorp van Normaal-voorman Bennie Jolink.

De fanclub van Normaal, die Anhangerschap heet, is met 2000 leden nog steeds een van de grotere van het land.

Meer dan alleen muziek

Journalist Dolf Ruesink uit Haaksbergen schreef boeken over de band en opperde al eerder dat Normaal een plek verdiende op de lijst van immaterieel erfgoed. Hij ziet het als een enorme eer dat de fanclub zijn idee heeft opgepakt en een verzoek heeft ingediend bij het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).

"Je hebt natuurlijk de materiële kant: de platen van Normaal en de posters van de concerten, maar je hebt ook de immateriële kant, zoals de typische Normaal-kreten en leuzen", zegt hij tegen RTV Oost. Onder die noemer vallen høken (uit je bol gaan) en daldeejen (plezier maken). En dan zijn er ook nog de tradities bij concerten, zoals het gooien met bier en stro.

Volgens Ruesink is de nalatenschap van Normaal meer dan alleen muziek. De band gaf een stem aan plattelandsregio's en werd zo een cultureel icoon voor het Nederlandse platteland. Ruesink: "Als pioniers van de streektaal, de introductie daarvan in de popmuziek, het zelfbewustzijn van de provincie, maar ook tradities en rituelen die pas blijvende betekenis krijgen als ze worden doorgegeven aan een nieuwe generatie. Bij Normaal gebeurt dat."

Grote eer

Tegenover RTV Oost laat zanger en voorman Bennie Jolink weten het mooi te vinden dat Normaal is voorgedragen om te worden uitgeroepen tot immaterieel cultureel erfgoed. "Ik vind niet dat ik me daar actief mee moet bemoeien, maar als het uiteindelijk lukt zou ik dat een grote eer vinden."

De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bestaat uit tradities, oude activiteiten en ambachten en heeft als doel het erfgoed te beschermen. Een toetsingscommissie bepaalt of aanvragen worden toegelaten.

Inmiddels staan er meer dan 400 Nederlandse gebruiken en tradities op de lijst met immaterieel erfgoed. Op de inventaris staan onder meer fierljeppen, de bloemencorso's, de cultuur van de piratenmuziek, de Indische rijsttafeltraditie, het worstenbroodje en het Rotterdamse Zomercarnaval.

Goedemorgen! Verkenner Wouter Koolmees, die gisteren werd aangesteld, gaat vandaag van start met de gesprekken met politieke partijen over de vorming van een coalitie. En Ajax speelt vanavond in de Johan Cruijff Arena in de Champions League tegen het Turkse Galatasaray.

Eerst het weer: Het is vandaag droog met veel zon, maar ook sluierbewolking. Het is zeer zacht met 15 graden in het noorden tot 18 graden in het zuiden. De wind is zwak tot matig uit het zuiden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In New York is de socialistische Democraat Zohran Mamdami verkozen tot de nieuwe burgemeester. Dat melden Amerikaanse media op basis van de tot nu toe getelde stemmen.

De 34-jarige Mamdani nam het op tegen de Republikeinse kandidaat Curtis Sliwa en de onafhankelijke kandidaat en voormalig gouverneur van de staat New York, Andrew Cuomo. Op voorhand werd Sliwa in het Democratische New York al kansloos geacht. Hoewel Cuomo de steun kreeg van president Trump, of volgens sommige analisten omdat, kon ook hij niet op tegen de populariteit van de jonge Democraat.

Anders nieuws uit de nacht En dan nog even dit

David Beckham is gisteren door koning Charles geridderd op Windsor Castle. De oud-voetballer ontving zijn riddertitel vanwege zijn verdiensten als voetballer en zijn werk voor goede doelen.

Fijne dag!

De klimaatministers van de 27 EU-landen zijn het vandaag na een dag en nacht onafgebroken onderhandelen eens geworden over een nieuw klimaatdoel voor 2040. Het doel - 90 procent CO2-reductie in 2040 - wordt afgezwakt ten opzichte van het oorspronkelijke plan van Eurocommissaris Wopke Hoekstra.

De EU-landen willen nog altijd een netto CO2-reductie van 90 procent in 2040 (ten opzichte van 1990), maar 5 procent daarvan willen de EU-landen behalen met het kopen van zogeheten koolstofkredieten.

Afzwakkingen

Landen en bedrijven kunnen zulke kredieten aanschaffen om hun eigen uitstoot te compenseren met uitstoot die in andere landen bespaard is, bijvoorbeeld door bomen te planten in Zuid-Amerika of elektrische bussen aan te schaffen in Azië. Op die manier hoeft de EU zelf de CO2-uitstoot met nog maar 85 procent terug te brengen.

Klimaatwetenschappers zijn kritisch op de inzet van koolstofkredieten. Het is vaak onduidelijk of die kredieten daadwerkelijk tot de beloofde uitstootvermindering leiden. De adviesraad van klimaatwetenschappers van de EU adviseerde eerder om geen gebruik te maken van koolstofkredieten om het 2040-doel te halen. In Hoekstra's oorspronkelijke voorstel stond al een mogelijkheid om eventueel 3 procent van de reductie met koolstofkredieten te realiseren. De lidstaten hebben dat percentage nu dus uitgebreid naar 5 procent.

In het akkoord van vandaag staan ook nog tal van andere afzwakkingen. Zo komt er elke twee jaar een evaluatie van het klimaatdoel om te kijken of het niet de Europese concurrentiekracht te hard raakt. Indien nodig kunnen er dan aanpassingen worden gedaan.

Ook houden de EU-landen de optie open om nóg eens 5 procent van hun doel met koolstofkredieten te halen in het geval dat andere opties onhaalbaar zijn. Daarnaast wordt een geplande taks die bedoeld is om het gebruik van fossiele brandstoffen te ontmoedigen, ETS-2, een jaar uitgesteld van 2027 naar 2028.

Puinhoop

Voor de vergadering gisteren begon was het al duidelijk dat het een lange zit zou worden. EU-landen kijken heel verschillend naar het klimaatdoel. Kritische landen, zoals Polen en Italië, vinden een te ambitieus klimaatdoel een groot risico voor de economie. Andere landen, zoals Spanje en Nederland, hechten juist aan een helder en ambitieus doel, dat duidelijkheid biedt aan bedrijven en huishoudens.

Betrokkenen noemen de onderhandelingen een puinhoop. Lang kwamen de landen geen stap verder. Even leek het overleg zelfs helemaal te klappen. Rond drie uur 's nachts was er eindelijk een doorbraak.

De onderhandelingen vonden plaats onder grote druk. Later deze maand wil de EU een klimaatdoel kunnen presenteren tijdens de klimaattop in Brazilië. Zonder doel naar Brazilië afreizen zou gezichtsverlies betekenen voor de EU, die zichzelf graag profileert als voorloper op het gebied van klimaatbeleid.

Nadat de EU-landen een akkoord hadden bereikt over het 2040-doel, stemden ze ook over de Europese inzet voor de klimaattop Brazilië. De EU zal in Brazilië de intentie uitspreken om de hoeveelheid broeikasgassen met 66,25 procent tot 72,5 procent terug te brengen in 2035.

Het Europees Parlement moet nog stemmen over het 2040-doel. Dat gebeurt naar verwachting volgende week donderdag.

Klimaatdoel 2040

In 2050 wil de Europese Unie klimaatneutraal zijn. Dat is in lijn met de afspraken in het Parijsakkoord. Om naar dat doel toe werken, legt de EU tussendoelen vast in de wet om te voorkomen dat klimaatmaatregelen jaren worden uitgesteld en EU-landen tegen 2050 plots heel snel de uitstoot moeten verminderen.

Het voorstel om in 2040 de CO2-uitstoot al met 90 procent te verlagen ten opzichte van 1990, is gebaseerd op adviezen van klimaatwetenschappers. Zij stellen dat een reductie van 90 procent nodig is in 2040, omdat de laatste 10 procent richting 2050 relatief moeilijk is te realiseren. Daarom moet daar genoeg tijd voor overblijven.

De socialistische Democraat Zohran Mamdani is verkozen tot burgemeester van New York. Dat melden Amerikaanse media op basis van de tot nu toe getelde stemmen. Mamdani heeft vooralsnog 50,3 procent van de stemmen behaald.

De 34-jarige Mamdani nam het op tegen de Republikeinse kandidaat Curtis Sliwa en de onafhankelijke kandidaat en voormalig gouverneur van de staat New York, Andrew Cuomo. Op voorhand werd Sliwa in het Democratische New York al kansloos geacht. Cuomo kreeg de steun van president Trump, wat niet per se als behulpzaam werd gezien in het 'blauwe' New York'.

Bekijk hier een deel van de overwinningsspeech van Mamdani:

Mamdani geldt in de Verenigde Staten als radicaal-links. Hij heeft grote plannen met de stad van 8,5 miljoen inwoners. Zo wil hij de stad betaalbaarder maken, onder meer door de huren te bevriezen, en kinderopvang en busvervoer gratis te maken. Verder zou er in elke wijk een gemeentelijke supermarkt moeten komen met lage prijzen. Ook wil hij de belastingen voor rijken flink verhogen.

In zijn overwinningstoespraak richtte Mamdani zich tot alle New Yorkers, ongeacht op wie ze gestemd hadden. "Voor diegenen die de politiek van vandaag te wreed vinden om hoop te houden. New York, we hebben die angsten weggenomen. Vanavond hebben we met een duidelijke stem gesproken", sprak Mamdani zijn aanhang toe.

Ervaring

Veel ervaring heeft de jonge Democraat nog niet. Momenteel is Mamdani parlementslid in de staat New York, eerder werkte hij als huurbeschermingsadvocaat. Dat gebrek aan ervaring heeft de inwoners van New York er niet van weerhouden te stemmen op de dertiger.

Met Bernie Sanders en Alexandria Ocasio-Cortez aan zijn zijde is Mamdani uitgegroeid tot het gezicht van de Democratic Socialists of America-beweging. Mamdani is niet alleen de jongste burgemeester in meer dan honderd jaar tijd van New York, maar wordt ook de eerste moslim die burgemeester is van de stad.

'Communist'

De opkomst van Mamdani leidde tot grote frustratie bij de Amerikaanse president Trump, die hem eerder een "communist" noemde en dreigt federale fondsen aan New York te ontzeggen.

"Ik ben ervan overtuigd dat New York een totale economische en sociale ramp wordt als Mamdani wint", zei Trump aan de vooravond van de verkiezingen. "Ik zie nog liever een succesvolle Democraat winnen, dan een een communist zonder enige ervaring en met een verleden van falen."

Een vrachtvliegtuig van UPS is dinsdag neergestort bij de luchthaven van Louisville in de Amerikaanse staat Kentucky. Aan boord van het vliegtuig waren drie bemanningsleden, zij hebben het ongeluk niet overleefd. Ook vier personen op de grond kwamen om.

Op beelden op sociale media is te zien dat het vliegtuig met grote snelheid over de startbaan vaart maakt. Bij de linkervleugel zijn vlammen en rookpluimen te zien, waarna het vliegtuig aan het einde van de startbaan tegen een gebouw stort.

De gouverneur van de staat zegt dat er naast de zeven doden ook meerdere gewonden zijn. De aantallen zullen naar alle waarschijnlijkheid nog oplopen, aldus gouverneur Andy Beshear.

Kijk hier naar de eerste beelden van de vliegtuigcrash:

Foto's vanuit de lucht tonen hoe ook omliggende panden in de brand staan na het ongeluk. Hulpdiensten rukten massaal uit naar de plek. "Het is nog steeds een zeer gevaarlijke situatie met verschillende ontvlambare en potentieel explosieve materialen. Ga niet naar de rampplek", zegt Beshear.

Een brandweercommandant zegt dat de hoeveelheid kerosine aan boord van het vliegtuig voor zeer gevaarlijke situaties heeft gezorgd. Bovendien stortte het vliegtuig neer op een plek waar nog meer brandstof lag opgeslagen.

Het vliegtuig van pakketbezorger UPS was onderweg naar Honolulu op Hawaï en stortte rond 17.15 uur lokale tijd neer. Het vliegveld van Louisville blijft tot nader order gesloten.

Hoofdkwartier UPS

Op de luchthaven van Louisville heeft de Amerikaanse pakket- en bezorgdienst UPS het hoofdkwartier zitten. Op deze wereldwijde hub worden dagelijks zo'n 300 vluchten van en naar Louisville verwerkt.

De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) in Vlissingen heeft meer vrouwen dan mannen op de kandidatenlijst gezet voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026.

"Een unicum binnen de SGP, wat in Vlissingen wél kan ", zegt lijsttrekker Lilian Janse in een persbericht op de website. "Ik ben enorm blij en super trots dat ik een lijst mag aanvoeren waarop een meerderheid aan vrouwen staat."

De lijst bestaat uit vijftien mensen, onder wie acht vrouwen. Janse, die in 2014 de eerste vrouwelijke lijsttrekker van de SGP ooit was, voert ook deze verkiezingen de lijst weer aan. De SGP in Vlissingen heeft op dit moment twee zetels in de raad. Hoewel Janse de lijst aanvoert, bestaat de top vijf van de kandidatenlijst voor de rest uit mannen.

Een woordvoerder van de SGP in Vlissingen noemt het "min of meer toeval dat er zoveel vrouwen op de lijst staan", maar vindt het tegelijkertijd ook "een mooi signaal". "Bij ons voelen vrouwen de ruimte om lid te worden, terwijl bij andere kiesverenigingen terughoudendheid heerst", zegt hij tegen het Nederlands Dagblad.

Behalve in Vlissingen zijn er in twee andere gemeenten vrouwelijke SGP-raadsleden actief. In Dordrecht en in de gemeente Noordoostpolder werden bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 SGP-vrouwen gekozen.

Tweede Kamer

Dit jaar diende Janse op de landelijke partijdag een voorstel in om het vrouwenstandpunt van de partij te veranderen. Vrouwen wordt volgens de partijprincipes van de SGP ontraden om zich verkiesbaar te stellen voor politieke functies. Daar wilden Janse en de SGP Vlissingen verandering in brengen.

Het voorstel werd vrij eensgezind afgewezen: 299 leden stemden tegen, slechts 53 leden stemden voor. "Kennelijk is de SGP er nog niet klaar voor", reageerde Janse destijds.

Nog geen twee weken later droeg Vlissingen Lilian Janse toch voor als kandidaat voor de Tweede Kamer. Zoals verwacht werd haar kandidatuur niet geaccepteerd. Tot grote frustratie van Janse, vooral omdat ze geen inhoudelijke reden kreeg waarom ze niet op de lijst werd gezet.

"Wat is nou de reden, de inhoudelijke reden?", vroeg Janse zich daarna hardop af bij het radioprogramma De Zeeuwse Kamer van omroep Zeeland. "De reden willen ze niet geven. Ik vind dat frustrerend. Ik hou van transparantie en openheid."

Er is een "realistische kans" dat de Europese Unie binnen vijf jaar van 27 naar 31 lidstaten groeit. Moldavië, Montenegro, Oekraïne en Albanië zijn op de goede weg, concludeert de Europese Commissie in het jaarlijkse voortgangsverslag van de kandidaat-lidstaten. Servië en Georgië krijgen flinke kritiek en een aantal andere landen krijgt een magere voldoende.

De Commissie wil dat de toekomstige toetredingsverdragen strengere waarborgen bevatten. Op die manier moeten ook na toetreding de positieve ontwikkelingen op het gebied van rechtsstaat, democratie en grondrechten behouden blijven.

Het 'kandidatenklasje' van de EU bestaat uit tien landen: Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kosovo, Moldavië, Georgië, Montenegro, Noord-Macedonië, Servië, Oekraïne en Turkije. Niet alle landen zijn al even lang bezig met het toetredingsproces. Turkije werd al in 1999 kandidaat-lid, maar de onderhandelingen zijn sinds 2018 bevroren.

Het toetredingsproces draait om het openen en afsluiten van 35 onderhandelingshoofdstukken, een beetje vergelijkbaar met een game waarbij verschillende niveaus ontgrendeld en uitgespeeld moeten worden. Montenegro wil eind volgend jaar de laatste hoofdstukken 'uitspelen' en ligt volgens de EU op schema hiervoor.

Albanië wil het proces in 2027 kunnen afsluiten en Moldavië en Oekraïne willen dit doen in 2028. Stappen overslaan mag niet, maar sommige landen doorlopen het proces wel sneller dan andere. "Het moet en zal een op verdiensten gebaseerd proces blijven", zei EU-buitenlandschef Kaja Kallas tijdens de jaarlijkse 'rapportuitreiking'.

Bosnië en Herzegovina, Noord-Macedonië en Kosovo boekten het afgelopen jaar om verschillende redenen geen echte progressie, zei Marta Kos, EU-commissaris Uitbreiding.

Moldavië boekte meeste voorgang

Moldavië, kandidaat-lid sinds 2022, krijgt daarentegen op een grote krul in het EU-rapport. "Moldavië heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt, ondanks de voortdurende hybride dreigingen en pogingen tot destabilisatie", zei Kos. Moldavië boekte de meeste voortgang in een jaar tijd.

Albanië oogstte lof voor de "ongekende vooruitgang" die het land liet zien. Wel moet het land het momentum vasthouden en de inclusieve politieke dialoog versterken als het land al in 2027 wil toetreden.

Waarschuwing aan Servië

De Servische autoriteiten blijven zeggen dat ze EU-lidmaatschap nastreven, maar er moeten ook daden volgen, zegt de EU. Servië boekte weliswaar voortgang op het gebied van mediawetten, maar de vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheden moeten weer worden hersteld.

"Staatsfunctionarissen bestempelden de protesten vaak als een door het buitenland gesteunde 'kleurenrevolutie'", schrijft de EU. Daardoor werd de legitimiteit van de door studenten en burgers aan de orde gestelde kwesties ondermijnd. De EU doelt hiermee op de grootschalige studentenprotesten in Servië.

Dat Servië Russische staatsburgers Servische paspoorten geeft, ziet de EU als een potentieel veiligheidsrisico. Een Servisch paspoort maakt visumvrij reizen mogelijk.

Georgië 'alleen nog in naam' kandidaat

De autoriteiten in Georgië krijgen eveneens een flinke veeg uit de pan. Het land wordt door de EU "alleen nog in naam beschouwd als kandidaat-lidstaat", aldus Kos. "Waarschijnlijk is er nog nooit eerder in een uitbreidingsverslag zo veel gesproken over achteruitgang."

EU-ambassadeur Pawel Herczynski vatte de bevindingen samen tegenover journalisten in de Georgische hoofdstad Tbilisi. "Georgië is niet op weg om lid te worden van de EU, noch in 2030, noch later."

Sinds regeringspartij Georgische Droom eind vorig jaar bekendmaakte de toetredingsgesprekken met de EU op te schorten, wordt er dagelijks gedemonstreerd in het land. "De burgers eisen een Europese toekomst en zij hebben onze steun", zei Kos hierover.

Oekraïne moet werken aan rechtstaat

Ook Oekraïne behaalt mijlpalen die nodig zijn om voortgang te boeken. De EU prijst de Oekraïense "toewijding aan de Europese koers" ondanks de oorlog in het land. "Geen enkel kandidaat-lid heeft ooit zulke verregaande hervormingen doorgevoerd terwijl het in oorlog was", zei Kallas.

Oekraïne moet sommige hervormingen wel sneller doorvoeren, voornamelijk op rechtstatelijk gebied. De EU noemt als voorbeeld de controversiële wet die het Oekraïense parlement deze zomer aannam, die de onafhankelijkheid van twee belangrijke anticorruptie-instanties inperkten.

"Deze ontwikkelingen doen twijfels rijzen over de toewijding van Oekraïne aan de anticorruptie-agenda", waarschuwt de EU. Na demonstraties in Oekraïense steden en kritiek van de EU kwam de Oekraïense president Zelensky terug van het omstreden besluit.

Nieuwe landen

Kroatië trad in 2013 toe tot de EU en is daarmee het jongste EU-lid. De Russische inval in Oekraïne maakte de toetredingskwestie weer urgent voor Brussel. Sommigen kandidaatslidstaten liggen in de Russische invloedssfeer, zoals Servië, Georgië en Moldavië.

Kallas bestempelde uitbreiding als een politieke prioriteit en een geopolitieke investering. "Uitbreiding is geen 'nice to have', maar een noodzaak als we een sterkere speler op het wereldtoneel willen zijn."

De burgemeester van Middelburg is een deel van haar ambtsketen verloren. Ze vermoedt dat ze het onderdeel tijdens het fietsen is kwijtgeraakt. Ze vraagt om hulp om het deel van de ambtsketting terug te vinden.

"Het klinkt als een slecht verhaal op weg naar Sinterklaas", zegt burgemeester Yvonne van Mastrigt tegen Omroep Zeeland. Het gaat om het embleem van de ambtsketting: een zilveren penning die met een clipje los- en vastgemaakt kan worden.

Van Mastrigt vermoedt dat ze het zondagavond is kwijtgeraakt. Ze droeg de ketting bij de uitreiking van een onderscheiding in het minitheater in Middelburg. Ze was na afloop in alle drukte vergeten de penning van de ketting af te halen.

Op de fiets naar huis is ze de penning ergens onderweg verloren. Tenminste, dat denkt ze: "Het is er vanaf gegleden bij een stoplicht of tijdens het fietsen," zegt Van Mastrigt. "Door het bewegen op de fiets is het er zelf vanaf gegaan."

Op de route gezocht

Zoekpogingen van de burgemeester en de buitendienst hebben niets opgeleverd. Zo hoopt daarom dat iemand anders de penning vindt en terugbrengt. "Het ziet er, oneerbiedig gezegd, uit als een grote zilveren munt. Aan de ene kant staat het stadswapen van Middelburg afgebeeld, aan de andere kant in reliëf het Rijkswater."

Van Mastrigt zegt dat ze de route die ze zondagavond aflegde al meerdere keren opnieuw heeft afgelegd, en met een stok in de struiken heeft gezocht naar de penning. Ze zocht bij de Oostkerk, langs de kaden, richting de Hogeschool Zeeland en op weg naar Koudekerke.

Beloning

Mocht iemand de penning vinden, dan hoopt de burgemeester dat die hem aflevert bij de gemeente. Als bedankje krijgt de vinder in ieder geval een lekker kopje koffie, een bos bloemen en "misschien ook wel vindersloon," aldus Van Mastrigt.

In de jaren 80 werd de hele ambtsketen van Middelburg gestolen, en daarna opnieuw gemaakt. "De mal van de ambtsketen bestaat nog steeds, dus mocht niemand hem meer vinden kan hij weer gemaakt worden", zegt Van Mastrigt. "Maar het liefst heb ik hem gewoon terug."

De podcast Mino's Imperium is de grote winnaar van de Dutch Podcast Awards van dit jaar. In de door de NOS gemaakte podcast onderzoekt journalist Guido van Gorp hoe de Nederlandse Italiaan Mino Raiola uit kon groeien tot een van de invloedrijkste mensen in de voetbalwereld.

Een 29-koppige jury verkoos de podcast tot beste in de categorie 'Verhalend' en tot algehele winnaar. Volgens de jury wordt de podcast zo verteld "dat je ook als niet-voetballiefhebber na één aflevering niet meer kan stoppen met luisteren. Journalistiek sterk en meeslepend als verhaal."

Zaakwaarnemer van Ibrahimovic

Ook noemt de jury het "een gelaagde, menselijke reconstructie van een man die het voetbal voorgoed veranderde". De in 2022 overleden Raiola was belangenbehartiger van voetbalsterren als Erling Haaland, Romelu Lukaku en Zlatan Ibrahimovic.

De publieksprijs was voor de podcast Fred en Ries van presentator en stylist Fred van Leer en cabaretier Richard Groenendijk. In de categorie Dagelijks won de podcast NRC Vandaag, waarin iedere dag één nieuwsonderwerp wordt uitgediept. "NRC Vandaag is iedere dag relevant, nieuwsgierig en creatief. Een combinatie die in podcastland toonzettend is en uniek", stelt de jury.

Jeugdjournaal

De podcast van het NOS Jeugdjournaal viel in de prijzen in de categorie Jeugd. Volgens de jury "biedt NOS Jeugdjournaalpodcast betrouwbare nieuwsvoorziening die kinderen aanspreekt in een tijdperk waarin kinderen en jongeren steeds vaker naar TikTok gaan voor hun dagelijkse informatievoorziening".

Alle winnaars op een rij:

Sudan kampt al met hongersnood en een voortslepende burgeroorlog, maar de toch al wanhopige situatie van miljoenen Sudanezen dreigt nog erger te worden als niemand ingrijpt, zeggen deskundigen.

Gisteren stelde VN-voedselwaakhond IPC voor de tweede keer binnen een jaar hongersnood vast in delen van Sudan. "Hier gebeurt een nieuw Rwanda,", waarschuwt voedselzekerheidsexpert Timmo Gaasbeek, "en wij laten het gebeuren." Ruim dertig jaar geleden werden in Rwanda in korte tijd ruim 800.000 Tutsi's en 20.000 gematigde Hutu's gedood door Hutu-extremisten.

Gaasbeek woonde vier jaar lang in Sudan en kent het gebied goed. "Er is een gebied zo groot als Frankrijk waar het relatief rustig is, en daar is veel landbouw, maar de afstanden zijn gigantisch. Van de kust naar Al-Fasher is het 2000 kilometer, de wegen zijn onveilig, je moet een frontlijn over en er is weinig brandstof."

Vluchten gevaarlijk

Hij verwacht dat er tussen de 200.000 en 400.000 mensen zijn in Al-Fasher, de stad die vorige week na een belegering van anderhalf jaar werd ingenomen door de paramilitaire rebellenorganisatie Rapid Support Force (RSF).

De rebellen trokken volgens getuigen moordend door de stad en doodden duizenden burgers. "De bevolking zit met nauwelijks iets te eten klem. Als er niet heel snel iets gebeurt, gaan heel veel van die mensen dood", zegt Gaasbeek.

Duizenden zijn op de vlucht geslagen, maar dat is een wanhopige onderneming. "Als je naar veilig gebied wil, moet je vijftig kilometer lopen door de woestijn. Dat is levensgevaarlijk en probeer maar eens zonder eten en drinken 50 kilometer te lopen."

Ook de voedselzekerheid op plekken waar mensen nu heen vluchten staat onder druk, waarschuwt het IPC. Twintig andere gebieden in de regio's Darfur en Kordofan lopen mede hierdoor het risico op hongersnood.

"Er moet heel snel eten en medische zorg heen", zegt Gaasbeek. "Mensen moeten eruit gehaald worden, maar of dat gebeurt vraag ik me af."

Hij heeft reden om dit te betwijfelen, want ondanks noodkreten is de situatie de afgelopen jaren niet verbeterd. De afwachtendheid van de internationale gemeenschap maakte The Guardian eerder deze zomer pijnlijk zichtbaar met een tijdlijn. Daarin werden de gebeurtenissen in het vluchtelingenkamp Zamzam en de voorbereidingen voor een internationale top in Londen over Sudan in chronologische volgorde weergegeven.

De productie illustreert wat er in Zamzam gebeurde, nadat RSF het vluchtelingenkamp in Noord-Darfur aanviel. Zeker 1500 burgers werden gedood bij massa-executies. De alarmerende berichten vanuit Zamzam werden genegeerd op de internationale top, die op een mislukking uitliep.

Geïmproviseerde schuilplekken

Op tientallen kilometers van Al-Fasher ligt Tawila, waar mensen worden opgevangen. Het Rode Kruis is daar actief en ziet dat de hulp tekortschiet voor de duizenden mensen die er hun toevlucht zoeken.

In de video hieronder vertellen vluchtelingen in Tawila in een geïmproviseerd tentenkamp over hun vlucht:

"De laatste tijd is er meer aandacht voor het leed van miljoenen mensen in Sudan", zegt Bastiaan van Blokland van het Rode Kruis. "Het is de grootste humanitaire crisis ter wereld. Wat we nu zien in Darfur, zoals in Al-Fasher, is verschrikkelijk."

Ook hulpverleners worden aangevallen, zegt Van Blokland. "Vorige week nog werden in Noord-Kordofan vijf van onze collega's gedood. Dit moet stoppen."

De hulporganisatie wil dat de internationale gemeenschap de strijdende partijen aanspreekt op schendingen van het oorlogsrecht. "Daar ligt een taak voor ons allemaal."

Etnische zuivering

Mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch waarschuwen al langer voor etnische zuivering en mogelijke genocide in Darfur. De organisatie baseert zich op onderzoek naar de duizenden die omkwamen door geweld tegen Sudanezen van Afrikaanse afkomst.

Het is niet de eerste keer dat er sprake is van etnisch geweld in Darfur. Twintig jaar geleden werden naar schatting 300.000 Sudanezen van Afrikaanse afkomst omgebracht door de Arabische Janjaweed-milities, waar de RSF een voortzetting van is. Het Internationaal Strafhof (ICC) veroordeelde vorige maand voor het eerst een Sudanese rebellenleider voor de etnische zuivering van destijds.

Internationaal Strafhof

Het ICC zei gisteren ernstig verontrust te zijn over de verhalen die uit Al-Fasher komen over massamoorden, verkrachtingen en ander geweld van de RSF-milities. Volgens het ICC passen "deze gruwelijkheden" in een patroon van geweld dat de hele regio sinds 2023 teistert. Dit soort daden, mits bewezen, kunnen neerkomen op misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden, stelde het hof.

Genocide of etnische zuivering noemt het hof niet. "Dat wil niet zeggen dat het ICC geen onderzoek doet naar genocide", zegt hoofddocent internationaal strafrecht Marieke de Hoon (UvA) hierover. "Dat kan altijd nog toegevoegd worden"

Volgens De Hoon wil het ICC voorkomen dat de discussie over genocide afleidend werkt. "Dan krijgen degenen die betogen dat het geen genocide is weer de helft van de spreektijd en concluderen journalisten dat juristen het oneens zijn. Dan gaat de aandacht weg van de ernst van de vreselijke misdrijven die worden gepleegd."

Het vliegverkeer van en naar Brussels Airport is opnieuw stilgelegd vanwege meldingen dat er drones zijn gezien, melden Belgische media. Eerder mochten om dezelfde reden tussen 20.00 uur en 21.15 uur al geen vliegtuigen opstijgen of landen.

In de vertrekhal kunnen reizigers op informatieborden lezen dat het luchtverkeer "door een uitzonderlijke situatie tijdelijk is verstoord". Aankomende vluchten worden omgeleid, de meeste naar de luchthavens Oostende-Brugge, Lille en Charleroi. Er zijn ook toestellen die zijn geland op Schiphol en Eindhoven Airport.

Ook luchthaven Luik dicht

Ook de luchthaven van Luik is voor de tweede keer vanavond dichtgegaan vanwege drones.

Rond 18.30 uur werden ook opnieuw drones gezien boven luchtmachtbasis Kleine Brogel bij het Belgisch-Limburgse Peer. Burgers maakten melding van zes drones. De politie zag er twee. Volgens VRT Nieuws werden ook drones gezien boven de militaire basis van Florennes. De afgelopen dagen werden regelmatig drones waargenomen boven Belgische vliegvelden.

Weggeroepen

De Belgische minister van Defensie Francken was vanavond te gast bij de live talkshow De tafel van Tine op de Belgische televisiezender Play. Hij werd tijdens de uitzending weggeroepen vanwege de drones. Hij schoof later weer aan en vertelde dat het luchtruim bij Brussel was gesloten omdat de drones de burgerluchtvaart in gevaar kunnen brengen.

Even later verliet hij definitief de uitzending. "Mijn plaats is nu niet hier. Ik heb ook net nog even met de premier gebeld", zei hij volgens De Morgen.

David Beckham is door koning Charles geridderd op Windsor Castle. De oud-voetballer ontving zijn riddertitel vanwege zijn verdiensten als voetballer en zijn werk voor goede doelen.

Dat de 50-jarige Beckham de titel zou ontvangen, was al in juni bekend. In 2014 zou hij ook al worden geridderd, meldt The Guardian, maar de Britse belastingdienst verhinderde dat omdat Beckham zich schuldig zou hebben gemaakt aan belastingontduiking.

Dat stak Beckham. Hij noemde de commissie die bepaalt of iemand een titel krijgt in gelekte e-mails in 2017 "een stelletje klootzakken" (a bunch of cunts).

Naar verluidt zouden de belastingbezwaren rond 2021 zijn opgehelderd, wat de weg vrijmaakte om hem alsnog de eretitel te verlenen.

Champions League

Beckham was een van de succesvolste Britse voetballers ooit. De middenvelder speelde lang voor Manchester United (tussen 1992 en 2003), waarmee hij één keer de Champions League won en zes keer landskampioen werd.

Daarna speelde hij voor Real Madrid, Los Angeles Galaxy, AC Milan en sloot hij zijn carrière af bij Paris Saint-Germain. Beckham speelde 115 wedstijden voor het nationale elftal van Engeland, waarvan hij 59 aanvoerder was. Tegenwoordig is hij mede-eigenaar van de Amerikaanse voetbalclub Inter Miami, de club waar Lionel Messi voetbalt.

Sinds 2005 is Beckham ook ambassadeur voor Unicef. In 2014 werd hij ambassadeur van The King's Foundation, een door Charles opgerichte stichting die zich inzet voor onderwijs.

Beckham werd geridderd op Windsor Castle:

De oud-voetballer werd bij de uitreiking vergezeld door zijn vrouw Victoria, die bekend werd als lid van de Spice Girls. Victoria, tegenwoordig modeontwerper, had het pak dat Beckham droeg bij de ceremonie ontworpen.

Ook zijn ouders Ted en Sandra waren aanwezig. "Ik kan niet trotser zijn", stelde Beckham. "Mensen weten hoe vaderlandslievend ik ben. Ik houd van mijn land."

Het ridderen door een lid van de koninklijke familie gebeurt ongeveer dertig keer per jaar, in de regel in een van de koninklijke paleizen. Per evenement krijgen zo'n zestig mensen een onderscheiding.

Nobelprijs-winnaar

Vandaag werd ook de Japans-Engelse schrijver Kazuo Ishiguro geridderd, die in 2017 de Nobelprijs voor de Literatuur won. Het betekent dat zij voortaan de titel Sir mogen dragen, in navolging van voormalige Britse premiers, Elton John en Paul McCartney, acteur Ian McKellen en vele anderen.

Ook een aantal vrouwen kreeg vandaag een koninklijke titel, onder wie de musicalvedette Elaine Paige. Zij mag zich voortaan Dame noemen.

In Duitsland is de discussie opgelaaid over de vraag welke Syriërs mogen blijven en welke niet. Aanleiding is een reis van minister van Buitenlandse Zaken Wadephul naar Syrië.

Bij een bezoek aan Harasta, een verwoeste voorstad van Damascus, concludeerde de christendemocraat Wadephul dat weinig Syriërs binnenkort vrijwillig zullen teruggaan. "Dat is geloof ik maar heel beperkt mogelijk nu, omdat inderdaad heel veel infrastructuur vernietigd is", zei de minister ter plaatse. "Hier kun je niet waardig leven."

Dat botst met het streven van zijn regering onder leiding van CDU-partijgenoot Merz, die wil dat zoveel mogelijk Syriërs Duitsland snel verlaten. Na de uitlatingen Wadepuhl herhaalde Merz die ambitie.

"De burgeroorlog is voorbij", zei hij op een persconferentie. "Er is op dit moment geen enkele reden meer voor asiel in Duitsland. Daarom kunnen we ook met uitzettingen beginnen."

Bijna miljoen Syriërs in Duitsland

Hij gaat ervan uit dat een groot deel van de Syrische vluchtelingen uit zichzelf teruggaat om te helpen met de wederopbouw. Daar voegde hij aan toe dat Syriërs die weigeren terug te gaan, in de nabije toekomst ook uitgezet kunnen worden.

Het is niet duidelijk wie dan precies gedwongen zullen worden om het land te verlaten. Ook is niet duidelijk of dat überhaupt mogelijk is.

Sinds het uitbreken van de burgeroorlog in 2011 kwamen naar geen ander Europees land meer Syriërs dan naar Duitsland: bijna een miljoen. Verreweg de meesten hebben een, al dan niet tijdelijke, verblijfsvergunning.

Zo'n tienduizend Syriërs mogen niet blijven, maar zijn nog niet uitgezet. Reden is dat Syrië geen veilig land is en dat daarvoor ook samenwerking nodig is met de machthebbers in Syrië.

Druk om daadkrachtiger over te komen

Binnen een dag nadat het regime-Assad vorig jaar ten val kwam, gingen er in Duitsland stemmen op om Syriërs te laten terugkeren naar hun thuisland. Door het succes van anti-migratiepartij AfD voelen ook andere partijen druk om daadkrachtig over te komen tegen migratie.

Die ambitie blijkt ook uit het regeerakkoord dat de christendemocraten van Merz dit jaar met de sociaaldemocraten sloten "We zullen mensen uitzetten naar Afghanistan en Syrië, te beginnen met criminelen en gevaarlijke personen", zo schreven de partijen.

Het betreft vooralsnog een hele kleine groep mensen. Geen vliegtuigen vol, maar eerder een klein vliegtuigje, klinkt het achter de schermen bij de regering.

Discussie binnen CDU

Om uitzettingen mogelijk te maken, heeft Merz de Syrische president Sharaa uitgenodigd voor een gesprek.

Binnen de partij van Merz laait de discussie intussen verder op. CDU-fractievoorzitter Jens Spahn haalt zelfs de situatie na Tweede Wereldoorlog erbij, toen Duitsland zelf in puin lag. "Als onze grootouders ons land niet opnieuw opgebouwd zouden hebben, hoe zou het er dan vandaag uitzien? Ik vind het een patriottische plicht dat je je thuisland weer opbouwt."

De Duitse krant Bild tekende vervolgens uit de mond van Wadephul op dat Syrië er nu erger uitziet dan Duitsland in 1945.

Het is onrust waar de regeringscoalitie niet op zit te wachten. En dus benadrukken de bondskanselier en de minister van Buitenlandse Zaken inmiddels dat ze het volledig met elkaar eens zijn. Ook regeringspartij SPD ziet geen onenigheid.

De reactie van de AfD is in elk geval duidelijk. "Deze mensen moeten terug naar hun thuisland", schrijft voorzitter Alice Weidel op X. "Als ze niet vrijwillig gaan, dan zetten we ze uit."

Er komt toch een nieuwe editie van het Hongaarse festival Sziget. Het onder Nederlanders populaire muziekfestival is van eigenaar gewisseld. Er is ook een principeakkoord bereikt met de gemeente Boedapest over de huur van het festivalterrein: een eiland in de Donau.

De organisatie van het evenement heeft het nieuws bekendgemaakt. Het festival met honderdduizenden bezoekers wordt volgend jaar gehouden van 11 tot en met 15 augustus. De nieuwe eigenaar is de Hongaarse ondernemer Károly Gerendai, die Sziget ruim dertig jaar geleden heeft opgericht.

De afgelopen jaren draaide het evenement verlies: zo'n tien miljoen euro in 2024 en bijna 5 miljoen het jaar ervoor. De cijfers over de editie van dit jaar zijn nog niet bekend. De organisatie spreekt zelf van een succesvolle editie.

Het festival voelde zich echter genoodzaakt om de huurovereenkomst te stoppen, zo zei de burgemeester van de Hongaarse hoofdstad vorige maand op sociale media. Hij sprak het vermoeden uit dat de buitenlandse eigenaar van het evenement, Superstruct Entertainment, hiertoe had besloten.

Ophef over vorige eigenaar

Superstruct Entertainment heeft niet bekendgemaakt waarom het Sziget van de hand heeft gedaan. Het bedrijf heeft tientallen festivals onder zich in Europa, zoals de Nederlandse festivals Zwarte Cross, Mysteryland en Defqon 1.

Het entertainmentconcern staat negatief in de schijnwerpers sinds de overname door de Amerikaanse investeringsmaatschappij KKR, die ook geld steekt in de wapensector, fossiele brandstoffen en Israëlische techbedrijven. Diverse Nederlandse festivals en artiesten hebben openlijk afstand genomen van KKR.

Deze ophef heeft geen rol gespeeld bij de eigenaarswissel van Sziget, zegt manager Tomas Loeffen tegen de NOS. Jaarlijks gaan zo'n 15.000 Nederlanders naar Sziget. Daarmee zijn ze de grootste groep buitenlanders op het feest.

Stemming in gemeenteraad

Het meerdaagse evenement wordt al decennia gehouden op eiland Óbuda, in het noorden van de stad. Sziget betekent eiland. De gemeente Boedapest heeft beloofd dat het festival er nog tien jaar kan worden gehouden, zegt Loeffen. De gemeenteraad moet er eind november nog wel over stemmen.

Hoewel het festival op losse schroeven stond, zijn de voorbereidingen volgens Loeffen gewoon doorgegaan. "Het is heel fijn dat alles nu rond is en dat we er helemaal voor kunnen gaan", zegt hij. De voorverkoop begint later deze week.

Jongvolwassenen hebben steeds vaker behoefte aan een reis die speciaal op hen is afgestemd en zoeken daarvoor reisadviseurs op. Dit blijkt uit een rapport van ABN Amro over de toerismesector. Deskundigen zeggen dat een rol speelt dat een reisbureau onzekerheid wegneemt en dat er behoefte is aan het creëren van een unieke ervaring.

De bank haalt cijfers van het CBS aan waaruit blijkt dat het aantal reisbureaus de afgelopen tien jaar met 34 procent is gestegen. In diezelfde periode is het aantal reisbureaus in de winkelstraten juist gehalveerd, blijkt uit cijfers van marktonderzoeker Locatus.

'Jongvolwassenen' zijn in dit rapport 18- tot 24 jarigen en 25- tot 34-jarigen. Het blijkt dat zij vaker gebruik maken van reisadviseurs dan ouderen. De jongste groep doet dit het vaakst met bijna 12 procent. Alleen ouderen boven de 65 jaar maken evenveel gebruik van deze reisbureaus, alleen zijn dat vaker fysieke winkels, terwijl jongeren in zee gaan met individuele reisadviseurs.

Reisagenten

Volgens de bank zijn er steeds meer zelfstandige reisbureaus bijgekomen, ook wel 'reisagenten' genoemd. ABN Amro ziet dat deze reisagenten vaak zijn gespecialiseerd in een bepaald type reis, zoals natuurreizen naar IJsland of fietsvakanties in Spanje.

Deze agenten passen echt de beleving aan op de persoon, zegt Ward van der Stee, sectoranalist bij ABN Amro. "Jongeren worden veel blootgesteld aan reizen via sociale media, maar krijgen daardoor ook keuzestress. Dan gaan ze dus op zoek naar een reisbureau om een unieke reis samen te stellen."

Ook ziet hij dat het vertrouwen dat een reisagent geeft een grote rol speelt. "Ik kan me voorstellen dat je je reis naar Italië niet via een organisatie boekt, maar je gaat niet zo makkelijk naar het Chinese binnenland zonder hulp van iemand die daar bekend is."

Jacqueline den Dunnen is zelf reisagent. Ze helpt met het verzorgen van reizen naar bestemmingen over de hele wereld. Zij ziet dat steeds meer jongeren naar haar toekomen. Een deel is afgestudeerd en gaat op examenreis. Ook zijn er steeds vaker jongeren die iets anders willen en er ook meer geld aan uitgeven. "Laatst nog kwam een jongen bij mij toen hij voor het eerst alleen met zijn vriendin op vakantie ging."

Een reis begint al snel bij 600 euro voor twee weken Albanië, en loopt makkelijk op naar 2.500 euro voor een reis naar Australië, vertelt ze. "Voor een deel sparen of lenen jongeren dit geld, maar ze krijgen ook vaak hulp van hun ouders."

Onzekerheid

Hoogleraar toerisme aan de Universiteit Leuven Jan van der Borg wijst op de behoefte aan houvast die een reisbureau biedt. "Als je ergens naartoe reist waar de kans op overstromingen hoog is ben je in je eentje gewoon de klos, via een reisbureau heb je dan een vangnet om op te kunnen terugvallen." Ook weet een reisagent goed welke risico's er spelen en welke plekken je beter kan mijden.

Bij Den Dunnen kunnen klanten tijdens de reis haar een bericht sturen als er iets aan de hand is. "Het verschil met een groter reisbureau is dat de drempel om mij een bericht te sturen heel laag is. Klanten hebben vaker behoefte aan één vertrouwd contactpersoon en waarderen dit ook enorm."

Een verdraaiing van de feiten en uit de context gehaald: zo omschrijven Nigeriaanse veiligheidsdeskundigen Donald Trumps dreigementen aan Nigeria vanwege geweld tegen christenen. Tegelijk zien ze de Amerikaanse aandacht voor de veiligheidscrisis in het land als een kans om meer militaire hulp te krijgen in de strijd tegen terreurgeweld.

Trump dreigde afgelopen weekend alle financiële steun aan Nigeria te schrappen en zinspeelde op militaire actie tegen islamitische terreurgroepen. De Amerikaanse president zou het Pentagon hebben gevraagd zich op een veiligheidsoperatie voor te bereiden.

Trump zegt zover te willen gaan vanwege het geweld tegen christenen in het West-Afrikaanse land en het onvermogen van de Nigeriaanse overheid om hen te beschermen. "Het christendom wordt in Nigeria existentieel bedreigd", schreef Trump zaterdag op zijn platform Truth Social. "Radicale islamisten zijn verantwoordelijk voor deze massaslachting."

De cijfers vertellen een genuanceerder verhaal. In Nigeria zijn sinds 2009 tienduizenden mensen omgekomen door jihadistisch terreurgeweld, maar dat zijn vooral mensen met een islamitische achtergrond. "Dat komt doordat in de regio's waar zij actief zijn voornamelijk moslims wonen," zegt Malik Samuel, onderzoeker bij Good Governance Africa. "Iedereen loopt gevaar."

Eigen interpretatie

Van de 220 miljoen Nigerianen is ruwweg de helft christen en de helft moslim. De meeste christenen wonen in het zuiden, de meeste moslims in het noorden. Jihadistische groepen als Boko Haram, dat uiteengevallen is in facties, plegen vooral aanvallen in het overwegend islamitische noorden. "Zij willen hun eigen interpretatie van de sharia invoeren," zegt Samuel. "Maar je kan de slachtoffers die ze maken niet reduceren tot één geloof."

Het frame van het Witte Huis dat alleen of vooral christenen doelwit zijn, noemt Samuel "schokkend" en een "verdraaiing van feiten": "President Trump is president van de machtigste natie ter wereld. Hij zou zijn feiten op een rij moeten hebben. De Amerikanen hebben hier een grote ambassade, zij weten wat er werkelijk speelt. Maar Trump haalt zijn informatie klaarblijkelijk ergens anders vandaan."

De aankondiging volgt op een wetsvoorstel dat de Republikeinse senator Ted Cruz in september indiende. "Dit verhaal heeft niet zoveel te maken met Nigeria, maar zegt meer iets over de politieke context in de VS", zegt veiligheidsanalist Ikemesit Effiong van SBM Intelligence. "Het is een religieus verhaal dat hen goed uitkomt, waarvan ze weten dat het aanslaat bij Amerikaanse conservatieven."

Stuk complexer

Context ontbreekt in het discours van Trump en zijn achterban, benadrukt Effiong: "Het ligt een stuk complexer. Nigeria wordt hard geraakt door onveiligheid, maar het is geen puur religieus verhaal. Er spelen veel factoren mee: de economische crisis, hoge werkloosheid, klimaatverandering en het historische onvermogen van Nigeria om zijn burgers te beschermen. Alle inwoners, niet alleen christenen."

Een woordvoerder van de Nigeriaanse overheid zei tegen persbureau AP dat de VS niet zomaar een eenzijdige militaire operatie in Nigeria kan uitvoeren. Volgens de woordvoerder past Trumps dreigende taal bij zijn manier om "er hard in te gaan en zo een gesprek af te dwingen".

Ebenezer Obadare, onderzoeker bij de Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations, verwacht dat er gesprekken tussen de twee landen volgen. "De Nigeriaanse overheid kan de veiligheidsproblemen in het land niet goed aan", zegt hij vanuit zijn kantoor in Washington D.C. "Dus wat er nu speelt, kan ook een kans worden op meer militaire samenwerking met het Amerikaanse leger".

Nigerianen niet de vijand

Obadare adviseert zowel de Amerikaanse als de Nigeriaanse regering op het gebied van veiligheid. "We moeten het er minder over hebben of Trump gelijk heeft of niet", zegt hij. "Onze focus moet liggen op de vele slachtoffers die vallen in Nigeria. Bij de kerken en moskeeën die worden aangevallen en ziekenhuizen en bruggen en politiestations. We moeten Trump eraan herinneren dat het Nigeriaanse volk niet de vijand is. De jihadistische terreur is de vijand."

Ook Effiong denkt dat gesprekken over militaire samenwerking tussen de twee landen snel zullen plaatsvinden. "De Amerikanen gaan dit gebruiken om concessies af te dwingen," zegt hij. "Nigeria is een van de Afrikaanse landen die weigerden gedeporteerde migranten op te nemen. Dat kan veranderen."

De politie heeft drie mannen aangehouden die worden verdacht van betrokkenheid bij de rellen op en rondom het Malieveld en in de binnenstad van Den Haag op 20 september. Het Openbaar Ministerie (OM) meldt dat ze zichzelf hebben gemeld nadat hun foto's in opsporingsprogramma's werden getoond.

Een anti-immigratie-protest in Den Haag liep op 20 september uit de hand. Relschoppers blokkeerden de A12, raakten slaags met de politie en gooiden stenen en flessen naar agenten. Ook werd een politieauto in brand gestoken, werden journalisten aangevallen, vernielingen aangericht bij het D66-partijkantoor en probeerden relschoppers het Binnenhof te bestormen.

Na de rellen werden al 37 aanhoudingen verricht. Een speciaal rechercheteam dat zich bezighoudt met dit soort zaken zei toen al dat er waarschijnlijk nog meer mensen zouden worden aangehouden.

Openbare geweldpleging

Een 22-jarige man uit Zoetermeer meldde zich gisteren op het politiebureau en werd vervolgens aangehouden. Hij wordt verdacht van openlijke geweldpleging. Hij zou de spiegel van de brandende politieauto hebben afgetrapt. Deze man wordt donderdag voorgeleid aan de rechter, die dan ook bepaalt of hij langer blijft vastzitten.

Ook een 23-jarige man uit Waddinxveen meldde zich op het politiebureau. Dat deed hij vandaag, waarna hij werd aangehouden voor verhoor. Deze man wordt verdacht van openlijke geweldpleging en brandstichting. Hij mag vanwege persoonlijke omstandigheden in vrijheid afwachten of de officier van justitie besluit hem te vervolgen.

De derde verdachte is een man van 50 uit Schiedam, die zich ook vandaag meldde en is gearresteerd. Hij zou hekwerk bij het Malieveld in Den Haag hebben vernield. Palen van dit hek zijn gebruikt bij geweld tegen de politie, schrijft het OM.

1700 uur beeldmateriaal

Volgens het OM heeft de politie zo'n 1700 uur aan beeldmateriaal van de rellen verzameld. Het zegt daardoor al tientallen mensen in beeld te hebben van wie het wil weten wie het zijn. Daarvoor wordt indien nodig de hulp van het publiek ingeschakeld.

Vanavond worden foto's van vijf relschoppers in de televisieprogramma's Opsporing Verzocht en Team West vertoond.

Hij heeft er zin in, maar "een eenvoudige klus wordt het niet". Toch wil Wouter Koolmees, sinds vanmiddag verkenner, snel van start. De samenleving wil ook "tempo met een nieuw kabinet". Dus leest hij zich vanavond in, en begint hij morgen met de gesprekken. De grootste partij, D66, is daarbij als eerste aan de beurt. Daarna volgen in volgorde van grootte de andere partijen.

Afgesproken is dat Koolmees binnen een week verslag doet aan de Kamer. Alle partijen dringen ook op een snelle verkenning aan, maar de inhoudelijke wensen van partijen liggen niet bepaald op één lijn. "Een beetje relatietherapie wordt het", denkt Koolmees.

Koolmees werd op voordracht van D66 door alle fracties als verkenner aanvaard. Kamervoorzitter Bosma prees de NS-topman "die we even lenen" om zijn lange staat van dienst, als oud-minister en oud-informateur. Volgens Bosma heeft Koolmees de juiste afstand tot de politiek. Koolmees moet zijn verslag op 11 november inleveren. De dag erna wordt de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd en op 13 november kan de Kamer dan in debat over de verkiezingsuitslag.

Midden of centrumrechts?

D66-leider Jetten herhaalde vandaag zijn pleidooi voor een stabiel kabinet, wat hem betreft met D66, CDA, VVD en GroenLinks-PvdA. Samen hebben ze 86 zetels. Al voor het weekend deed hij een oproep aan VVD-leider Yesilgöz om de verkiezingsuitslag te "laten neerdalen" en "constructief" te werk te gaan.

Yesilgöz voelt nog steeds niets voor zo'n samenwerking. De leiderschapswissel bij GroenLinks-PvdA verandert daar wat haar betreft "helemaal niets" aan. Het gaat de VVD niet om Timmermans of Klaver, zei ze, maar om de ideeën die te ver uit elkaar liggen.

Volgens Yesilgöz is er "geen enkel scenario" denkbaar waarbij "deze twee partijen in een kabinet komen". Dan krijg je "iets in het midden", zegt ze. "Iets gezapigs." Wat de VVD betreft komt er een "centrumrechts kabinet" met D66, CDA, VVD en JA21.

JA21-leider Eerdmans is wel te porren voor zo'n kabinet, maar nu dat op precies 75 zetels kan rekenen is het volgens hem goed om te kijken of daar een partij bij kan. Welke partij dat zou kunnen zijn is dan "vers twee". Op de vraag of zijn partij stabiel genoeg is en klaar is om een kabinet in te gaan zegt Eerdmans dat zijn "partij al vijf jaar bestaat" en over "ervaren kandidaten beschikt".

Het CDA, bij elke te vormen coalitie als middenpartij onmisbaar, spreekt geen voorkeuren uit. Volgens CDA-leider Bontenbal moet in een verkenning snel duidelijk worden welke partijen "op de inhoud" kunnen samenwerken. Het gaat er volgens hem om "wat je kunt bereiken". Daarbij sluit hij ook een minderheidskabinet niet uit.

Koolmees heeft "alle varianten en analyses ook voorbij zien komen". Maar nu zijn eerst de "gesprekken met alle fractievoorzitters van belang", benadrukte hij. Desgevraagd zegt hij dat hij hoopt "in de vertrouwelijkheid van die gesprekken" echt iets iets verder te komen. Het draait "naast de inhoud ook om onderlinge relaties. Vertrouw je elkaar, kun je je hart luchten bij een ander? Maar als partijen niet bewegen, heeft het weinig zin", zegt hij ook.

Wilders feliciteert Jetten

PVV-leider Wilders erkende vanmiddag dat D66 de grootste is geworden en feliciteerde Jetten met de winst. Vrijdag maakt de Kiesraad de officiële uitslag bekend, maar nu het verschil tussen beide partijen 28.000 stemmen in het voordeel van D66 is, ziet Wilders naar eigen zeggen geen 30.000 stemmen meer zijn kant uit komen.

Vorige week, met minder stemmen geteld en een kleiner verschil, sprak hij daar nog anders over. Een verkenner kon wat hem betreft pas worden aangesteld na de definitieve uitslag, maar daar komt hij nu van terug.

Niet terug neemt hij zijn berichten op X vorige week dat er mogelijk gesjoemeld was met stembiljetten. Betreffende gemeenten wezen de beschuldigingen van de hand en experts noemden het ondermijnend. Wilders noemt het vandaag "totale onzin" dat hij de democratie zou ondermijnen. Volgens de PVV-leider "versterkt het de democratie juist als claims over gesjoemel worden onderzocht".

In elk geval wacht de PVV nu een rol in de oppositie. Dat de partij in een nieuw te vormen kabinet zou komen leek al nooit kansrijk; veel partijen sloten samenwerken met de PVV al in de campagne uit.