NOS Nieuws - Algemeen

Dat het niet snel genoeg gaat met de asielplannen van minister Faber ligt niet aan haarzelf. Dat was de boodschap van de minister van Asiel en Migratie rond de ministerraad, die deze week op woensdag is vanwege Hemelvaart. "Ik kan niet zeggen dat iedereen in de meewerkstand staat."

Vandaag stuurde Faber antwoorden op zo'n 700 vragen over haar voorstellen naar de Kamer, en ze moet er nog 100 beantwoorden. Zoveel vragen had Faber nog nooit eerder gezien, zei ze: "We moeten tempo maken, maar als ik dan bijna 1000 vragen voor de kiezen krijg..."

Coalitiepartijen VVD en NSC waren de afgelopen dagen kritisch over het tempo van de PVV-minister. Naar aanleiding van het tienpuntenplan van PVV-leider Wilders, die meer snelheid wil op het asieldossier, zeiden de twee partijen: laat Faber nou eerst eens leveren, voordat we in de weer gaan met nieuwe voorstellen.

'Snoeihard'

Overigens zeiden coalitiepartijen gisteren ook dat ze best over de lijst met Wilders willen praten. Premier Schoof zei op zijn wekelijkse persconferentie dat het kabinet die gesprekken afwacht, en dat er ondertussen "snoeihard" wordt doorgewerkt aan de asielmaatregelen die al zijn afgesproken in het hoofdlijnenakkoord.

Faber heeft de afgelopen tijd een aantal voorstellen ingediend om het asielbeleid strenger te maken, maar het is nog niet duidelijk of en wanneer die in werking zullen treden. In de Tweede Kamer moet ze dus nog meer vragen beantwoorden en in de Eerste Kamer is steun onzeker.

In de richting van VVD-leider Yesilgöz zegt Faber: "Laat maar kletsen." De minister houdt de partij van Yesilgöz verantwoordelijk voor het in haar ogen gefaalde asielbeleid van de afgelopen jaren. "De VVD trekt een grote broek aan. We zitten in feite op de ruïnes van Rutte."

Ook over NSC sprak Faber harde woorden: "Het is een partij die leeft in een papieren werkelijkheid." Mede op aandringen van NSC is afgezien van de omstreden toepassing van het staatsnoodrecht, waardoor de minister met andere wetgeving moest komen. Op de vraag of ze nog steun voelde vanuit de coalitie, gaf Faber geen eenduidig antwoord. "Dat gaat weleens door mijn gedachten ja."

NSC-minister Uitermark reageerde stekelig op de verwijten van PVV-minister Faber. "Zo!", was haar eerste reactie, om vervolgens uit te leggen dat ze het "wel een beetje vreemde woorden" vindt. De NSC-minister vindt dat een collega met kritiek dat eerst onderling moet aankaarten.

"Als ik iets te bespreken heb, dan doe ik dat rechtstreeks." Verder zei Uitermark verbaasd te zijn over de presentatie van de tien punten van PVV-leider Wilders, waar ze niet van op de hoogte was.

Op de inhoud wilde ze niet ingaan, maar de NSC-minister waarschuwde wel dat ze niet per se zou tekenen bij het kruisje als de voorstellen van Wilders worden omarmd door de coalitie: "Ik zit hier op basis van een hoofdlijnenakkoord. Als er wijzigingen zijn dan zal ik moeten wegen of ik daar nog achter sta."

Faber zei volmondig wel te voelen voor de ideeën van haar partijleider: "Er moet gewoon geaccelereerd worden, Nederland wil het niet meer." Ze noemde het verkleinen van de opvangcapaciteit, een tijdelijke stop op gezinshereniging en meer grensbewaking als goede punten uit het plan-Wilders.

'Serieuze signalen'

Wilders stelt ook voor om het leger in te zetten om de grenzen strenger te bewaken en ook daar staat Faber welwillend tegenover. "Ik denk dat we ze wel kunnen inzetten, ja." Overigens is de grensbewaking al in handen van het leger; de marechaussee, onderdeel van de krijgsmacht, is daar verantwoordelijk voor.

Bij het presenteren van zijn plan zei Wilders dat de PVV de stekker uit het kabinet zal trekken als er niet genoeg mee gebeurt. PVV-ministers Faber en Madlener wilden vanochtend niet zeggen of zij ook echt aan opstappen denken, maar benadrukten wel dat de signalen van Wilders serieus genomen moeten worden.

Schrijvers Paul van Loon, Rutger Vink en Thomas van Grinsven hebben dit jaar de Prijs van de Nederlandse Kinderjury voor de beste kinderboeken gewonnen. Het is de belangrijkste publieksprijs voor kinderboeken.

De kinderjury in de categorie 7 tot en met 9 jaar koos voor het boek De avonturen van Rutger, Thomas & Paco - De Safari van het duo Vink en Van Grinsven. Zij wonnen vorig jaar ook de prijs met hun boek De avonturen van Rutger, Thomas en Paco - Het Pretpark.

In de categorie 10 tot en met 12 jaar won Van Loon met zijn boek Danse Macabre. De schrijver van de bekende series over Dolfje Weerwolfje en De griezelbus won daarmee na 16 jaar weer een belangrijke kinderboekenprijs.

Kinderen kiezen zelf

Dit jaar konden kinderen uit zes boeken kiezen in plaats van uit een lijst met 25 boeken. Volgens de organisatie kunnen kinderen de boeken zo "met aandacht lezen en een meer overwogen keuze maken". De genomineerde boeken werden in februari bekendgemaakt.

De genomineerden werden gekozen door zes schoolklassen in Nederland. De leerlingen daarvan lazen de afgelopen zes maanden de bestverkochte boeken van 2024 en beoordeelden die. Daarna brachten zo'n 10.000 kinderen hun stem uit op de genomineerde boeken.

Andere genomineerden in de categorie 7 tot en met 9 jaar waren Rik en Jesper overleven op een onbewoond eiland van Rik Kleeven en Jesper Weijs en Dog Man: Redder in rood van de Amerikaanse auteur Dav Pilkey.

Schrijvers Jacques Vriens met Kermiskind en Joost Schijns met Meneer Bart waren in de race in de categorie 10 tot en met 12 jaar.

Nederlandse radiozenders en fans hebben vanochtend tegen 10.00 uur tegelijk het nummer Lichtje Branden van het zangduo Suzan & Freek laten horen. Het initiatief is het gevolg van een oproep van fans aan radiostations om dat nummer te draaien en het zangduo een hart onder de riem te steken.

Gisteren maakte het zangduo bekend dat Freek Rikkerink (32) ongeneeslijk ziek is. Hij heeft uitgezaaide longkanker.

Ook Vlaamse radiozenders deden mee. Zo werd VRT Nieuws overspoeld met reacties van Vlamingen die hun gevoelens over het nieuws wilden delen.

Dat geldt ook voor Nederlandse radiostations, meldt persbureau ANP. Hier deden in ieder geval NPO Radio 2, 3FM, NPO Radio 5, Sterren NL, 538, Qmusic, 100%NL en enkele lokale omroepen aan de actie mee. Fans van het duo speelden het nummer af via streamingdiensten.

Ook radiozender 3FM deed mee aan het initiatief:

Fans gaven gisteren al aan verslagen te zijn door het nieuws. "Ik heb wel twee uur gehuild", zei de 20-jarige superfan Sanne. Het nummer dat vanochtend wordt gedraaid betekent heel veel voor haar. "De boodschap is heel mooi: ook al ben je heel verdrietig, er zijn altijd positieve momenten en mensen die lichtjes voor je branden", vindt de fan.

Suzan Stortelder en Freek Rikkerink kennen elkaar van de middelbare school in de Achterhoek en trouwden in 2023. Gisteren maakten ze ook bekend dat ze eind dit jaar een kind verwachten. "We zijn compleet verslagen. We zijn al achttien jaar onafscheidelijk en hebben samen nog zo veel moois om voor te leven", is te lezen op hun Instagrampagina.

Bij een zware explosie in een chemische fabriek in de provincie Shandong in China zijn gisteren vijf mensen om het leven gekomen. Dat melden lokale autoriteiten. Achttien mensen raakten gewond en zes mensen zijn nog vermist. Naar hen wordt gezocht. De oorzaak van de explosie is niet bekendgemaakt.

De explosie was kort voor 12.00 uur lokale tijd in een industriegebied in de stad Gaomi, een stad met bijna 900.00 mensen in het noordoosten van het land. Het industrieterrein ligt daar in de buurt van woningen, winkels en scholen.

Kort na de explosie waren grote, donkergrijze wolken boven de fabriek te zien. Omwonenden tot op enkele kilometers afstand hoorden of voelden de explosie.

Een medewerker van een andere fabriek in de buurt zegt tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN dat ze een knal hoorde, gevolgd door een schok en een sterke windvlaag. Door de ontploffing zijn ramen uit scholen geslagen, waardoor scholieren met verwondingen van glas naar het ziekenhuis zijn gebracht.

Na de ontploffing riepen de autoriteiten de noodtoestand uit. Volgens het Chinese ministerie voor Noodsituaties rukten ruim vijftig brandweerwagens en honderden medewerkers van hulpdiensten uit. Ook een team van de milieubescherming is naar de fabriek gestuurd, maar het is nog niet duidelijk hoe groot de schade is.

Twee boetes

In de fabriek worden grondstoffen vervaardigd voor pesticiden en medicijnen. Het terrein is zo'n 50 hectare groot en er werken zo'n 300 mensen. Volgens persbureau AP kreeg het bedrijf vorig jaar minimaal twee keer een boete vanwege veiligheidsrisico's, maar in september oordeelden inspecteurs dat de fabriek voldoende maatregelen had genomen om de risico's te beperken.

De Chinese overheid voert vaker inspecties uit bij chemische fabrieken sinds 2015. Toen ontstond in een terminal met opgeslagen chemicaliën in de Chinese havenstad Tianjin een serie explosies, waarbij 173 mensen om het leven kwamen.

De Amerikaanse regering heeft zijn ambassades en consulaten opdracht gegeven om voorlopig geen nieuwe interviewafspraken te maken met buitenlanders die in de VS willen studeren of aan een cultureel uitwisselingsprogramma willen meedoen. Het ministerie van Buitenlandse zaken wil eerst het sociale mediagebruik van de aanvragers grondiger kunnen onderzoeken.

Een bron bij het ministerie bevestigt dat tegenover persbureau Reuters, nadat de opdracht via de nieuwssite Politico was uitgelekt. Een woordvoerder van het ministerie wilde niet ingaan op vragen van het persbureau, maar zei dat de VS "elk middel" zal gebruiken om iedereen te screenen die naar de VS wil komen.

De ambassades en consulaten mogen interviewafspraken die al staan laten doorgaan. Het is nog onduidelijk wat dat betekent voor studenten die in het najaar in de VS willen gaan studeren en nog geen afspraak op een ambassade of consulaat hebben.

Uit de instructie blijkt ook dat de diplomatieke posten dienstverlening aan Amerikaanse burgers, immigratie-regelingen en fraudebestrijding prioriteit moeten geven.

Vertragen

Volgens Politico zal de nieuwe werkwijze het verstrekken van visa ernstig vertragen. Dat zal een klap zijn voor universiteiten die voor hun inkomsten voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van het collegegeld van buitenlandse studenten.

Die betalen soms tienduizenden dollars per jaar om aan een Amerikaanse universiteit te kunnen studeren. Meer dan een kwart van de studenten aan de prestigieuze Harvard University komt uit het buitenland.

Het besluit sluit aan bij het beleid om buitenlandse studenten uit te zetten die het niet eens zijn met de Amerikaanse regering wat betreft het beleid ten aanzien van Israël en Gaza.

Daarnaast is de Trump-regering in oorlog met de universiteiten over wie er de baas is. President Trump vindt met name topuniversiteiten als Harvard en Princeton te links. Ook doen universiteiten in zijn ogen te weinig om antisemitisme te bestrijden.

Staatssecretaris Paul trekt 15 miljoen euro uit voor een driejarige proef om leraren te belonen als ze een dag extra gaan werken. Ze ziet dat als een van de oplossingen voor het lerarentekort in het basisonderwijs. Onderwijsvakbond Aob is zeer kritisch over de proef, die in 2026 begint.

Het lerarentekort in het basisonderwijs bedraagt op dit moment 7700 fulltime medewerkers. Als alle deeltijddocenten een dag meer zouden gaan werken, levert dat zo'n 1600 fulltime banen op, stelt de staatssecretaris voor primair onderwijs.

Zeven op de tien basisschoolleraren werkt op dit moment in deeltijd. Uit onderzoek zou blijken dat een kwart van hen wel een dag meer voor de klas wil staan. Zelfs "als slechts een paar procent van die parttime leraren meer gaat werken, zorgt dat nog steeds voor een substantiële vermindering van het lerarentekort, met enkele honderden formatieplaatsen", zegt Paul

Behalve met een geldbonus kunnen scholen leraren die meer gaan werken, belonen met extra vrije dagen, flexibelere werktijden en andere taken. De VVD-staatssecretaris denkt dat veel docenten daar enthousiast van worden.

"Veel leraren willen wel extra uren maken, maar hebben vaak een duwtje in de rug nodig om die stap te zetten. Ik wil daarom meer uren werken aantrekkelijker maken voor wie dat wil en kan", zegt ze.

'Een schijntje'

Thijs Roovers van de Algemene Onderwijsbond reageerde vanmorgen zeer kritisch in het NOS Radio 1 Journaal. Hij vindt "een heel klein bedrag op een enorm groot probleem" geen oplossing. "Dit is een schijntje ten opzichte van hetgeen er bezuinigd wordt op het onderwijs."

Wat hem betreft vraagt het lerarentekort om "een visieplan" voor de lange termijn en om structureel geld.

De Drentse gemeente Westerveld gaat onderzoek doen naar de juridische mogelijkheden om de teelt van lelies te beperken. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de mogelijkheid om bollenvelden in de buurt van basisscholen en woonwijken te verbieden en een limiet te stellen aan het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

De gemeenteraad nam dat besluit gisteravond, na onder meer een emotionele brief aan de Tweede Kamer van huisarts Evelien van Soldt uit Wapserveen.

Volgens de arts leidt het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de sierteelt tot "zorgwekkende gezondheidsontwikkelingen" in haar dorp, dat deel uitmaakt van de gemeente Westerveld. De ziekte van Parkinson komt daar relatief veel voor, net als de zeldzame spierziekte ALS. "Op één basisschool zitten drie kinderen met leukemie", schrijft de huisarts in de brief, die werd ondertekend door meer dan 400 andere artsen.

Honderden voor- en tegenstanders van de bollenteelt voerden gisteravond actie bij het gemeentehuis in Diever:

De gemeenteraad voelt niets voor een algeheel verbod op bestrijdingsmiddelen. "We hebben meer aan betere afspraken met telers dan dat we hier stoere uitspraken doen die geen stand houden", aldus CDA-raadslid Gerjo Ballast bij RTV Drenthe. "We willen weten waar de piketpaaltjes geslagen kunnen worden."

Zowel voor- als tegenstanders van de lelieteelt waren gisteravond naar het gemeentehuis gekomen. In de stromende regen verzamelden zich eerst ruim honderd trekkers met bollenboeren. Even later meldden zich bijna evenveel tegenstanders, maar de sfeer bleef gemoedelijk en er werden alleen wat leuzen geroepen.

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt leidt al langere tijd tot discussie. In 2019 werden op tien plekken in Drenthe in de buurt van lelieteelt 57 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen gevonden in groenten en in de bodem. Sommigen van die stoffen zijn zeer giftig en vermenging van die pesticiden kan nog meer risico opleveren.

Het RIVM concludeerde in 2021 dat er een mogelijk verband is tussen pesticiden en neurodegeneratieve ziektes, zoals de ziekte van Parkinson. En bijna twee jaar geleden wisten negen bewoners in Boterveen, een buurtschap in de gemeente Westerveld, een verbod af te dwingen op het gebruik van bestrijdingsmiddelen via de rechter.

"Ten aanzien van een aantal gewasbeschermingsmiddelen die de lelieteler gebruikt, kan de mogelijkheid niet worden uitgesloten dat zij een onaanvaardbaar schadelijk effect kunnen hebben op mensen", concludeerde de kortgedingrechter toen in zijn uitspraak. Dat verbod gold alleen voor de bollenteler in Boterveen en dus niet in de rest van de gemeente.

Hoogopgeleide wetenschappers

Leliekwekers zelf stellen dat ze alleen middelen gebruiken die zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). "Hoogopgeleide wetenschappers, die elk middel kritisch beoordelen voordat ze het toelaten. Wij nemen dat bastion van wetenschappelijke degelijkheid zeer serieus", zei Ron Mulders van de Land- en Tuinbouworganisatie LTO al eerder.

Met het onderzoek dat de gemeente nu gaat doen moet inzichtelijk worden wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. VVD-wethouder Renate den Hollander denkt daarbij niet alleen aan de afstand van de lelievelden tot scholen en woningen, maar ook aan het stellen van een maximum aan de hoeveelheid landbouwgrond die voor sierteelt mag worden gebruikt.

Ook kan de mogelijkheid van een grondruil worden onderzocht. Den Hollander: "Dat is een van de instrumenten die straks wellicht naar voren gaat komen."

Deze week besloot de gemeente De Fryske Marren ook om een soortgelijk onderzoek te doen, meldt Omrop Fryslân.

Er is een uitweg gevonden in de hoogopgelopen ruzie tussen zorgminister Agema en minister Heinen van Financiën over geld voor nieuwe technologieën en kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg. Als de zorgkosten meevallen, kan Agema (PVV) daar de komende tien jaar 400 miljoen euro per jaar aan uitgeven.

Het maakt de weg vrij voor een akkoord tussen het kabinet en de zorgsector over het betaalbaar houden van de zorg.

Agema mag het geld halen uit de pot van 2,3 miljard euro die is gereserveerd om de stijging van de zorgkosten op te vangen als het eigen risico dat patiënten betalen in 2027 wordt verlaagd naar 165 euro. Voorwaarde is wel dat daar dan nog voldoende geld in zit. Het ministerie van Volksgezondheid gaat er vanuit dat dit het geval is. Het ministerie van Financiën heeft daar twijfels bij en wil daarom na twee jaar evalueren of ook de komende jaren op deze manier geld gevonden kan worden.

De afgelopen weken liep de onenigheid tussen Agema en Heinen hoog op. De VVD-minister van Financiën wilde de 400 miljoen euro alleen toezeggen voor 2027 en 2028 en daarna evalueren. Agema wilde het bedrag structureel hebben. Volgens haar is de pot om de stijging van de zorgkosten op te vangen veel te ruim begroot en kan er makkelijk geld af. Uiteindelijk is dus voor de oplossing van minister Heinen gekozen.

Verder met zorgakkoord

Maandagavond en gisteren hebben de twee ministers uitgebreid bij elkaar gezeten om het conflict op te lossen. Gisteravond was ook premier Schoof erbij en toen werd na negenen een akkoord bereikt. Nu dat gelukt is, kan Agema naar buiten presenteren dat de investering van 400 miljoen in kunstmatige intelligentie voor de komende jaren vrij zeker is. En ze kan verder met het sluiten van het aanvullende zorgakkoord (azwa) met zorginstellingen en ziekenhuizen.

In dat akkoord worden afspraken gemaakt over het betaalbaar houden van de zorg. Nieuwe technologieën als AI zijn daar volgens Agema belangrijk bij, omdat de inzet ervan het personeelstekort in de zorg kan verminderen.

Ook minister Heinen kan tevreden zijn; hij hamert altijd op verantwoord begroten en zal betogen dat er nu geen onverantwoorde risico's worden genomen.

Ruzie met Schoof

Afgelopen vrijdag, tijdens een vooroverleg voor de ministerraad, kreeg Agema ook ruzie met premier Schoof over de kwestie. Schoof weigerde de discussie op de agenda van de ministerraad te zetten, zoals Agema wilde. Agema zei dat ze al twee maanden een afspraak had geprobeerd te maken met minister Heinen, maar dat ze hem niet kon bereiken.

Volgens betrokkenen liep de ruzie zo hoog op dat de geëmotioneerde Agema haar chauffeur al had gebeld om haar naar de koning te rijden om haar ontslag in te dienen. Doordat collega's op haar inpraatten en op zoek gingen naar een oplossing besloot de PVV-vicepremier toch niet op te stappen.

In het tv-programma Buitenhof ontkende Agema afgelopen zondag dat ze gedreigd had met aftreden, maar ze erkende wel dat de gemoederen hoog waren opgelopen.

"Ik ben zeker boos geweest, maar niet ontploft", zei Agema vandaag bij de inloop van de ministerraad. "Ik baal ervan hoe het is gelopen."

Minister Heinen zegt terugkijkend dat er "een behoefte was bij Agema" om nog een aantal gesprekken te voeren. "Ik zie dat iedereen knokt voor zijn beleidsterrein en dat is natuurlijk mooi om te zien", vindt Heinen.

Beleid op de werkvloer gaat te veel uit van de 'standaard' volwassen, witte man. Werkgevers moeten meer rekening houden met de toenemende diversiteit op de werkvloer, ook in het belang van de veiligheid van werknemers. Dat zegt de Sociaal Economische Raad (SER) in een nieuw advies.

Uit gesprekken die de SER voerde met experts en mensen uit de praktijk blijkt dat de bijkomende effecten van diversiteit op de arbeidsomstandigheden nog te veel worden onderschat.

Op de werkvloer lopen in toenemende mate vrouwen, ouderen en mensen met een niet-Nederlandse achtergrond rond. Met hen zou meer rekening gehouden moeten worden, bijvoorbeeld bij het maken van risico-inschattingen en het opstellen van maatregelen, zegt de SER. "Niet alles is nu even veilig voor hen", zegt voorzitter Kim Putters.

Vrouwen kunnen bijvoorbeeld gevoeliger zijn voor bepaalde stoffen dan mannen, ouderen kunnen andere aandoeningen krijgen nu ze steeds langer doorwerken. Ook taal is onderdeel van de diverse arbeidsomstandigheden: zo begrijpen arbeidsmigranten de Nederlandse (arbo)regels niet altijd.

Risico's niet in beeld

Werkgevers zouden meer op dit soort dingen moeten inspelen. "Het gebeurt nog niet overal, omdat niet overal die risico's in beeld zijn", zegt Putters. Een derde van de bedrijven heeft nog geen goed overzicht, concludeert de SER. Met name in sectoren waar gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen gaat het niet goed.

"We pleiten voor een herziening van normen om de gezondheid van alle werknemers te waarborgen", aldus de SER. "Bovendien zijn huidige normen mogelijk verouderd en komen ze niet meer overeen met recente wetenschappelijke inzichten."

Niet alleen een divers personeelsbestand leidt tot veranderingen op de werkvloer waarmee werkgevers meer rekening moeten houden, de SER wijst ook op de groeiende rol van technologie, zoals kunstmatige intelligentie. Dat kan aan de ene kant de werkdruk beperken, maar kan ook leiden tot te eentonig werk.

Goed werkgeverschap

De SER pleit dus voor betere arboregels en dat is de taak van de overheid, zegt Putters. "In de arbeidsinspectie, maar ook dat kennis over gevaarlijke stoffen beter toegankelijk wordt voor bedrijven." Dat is nodig zodat bedrijven zelf de risico's beter in beeld kunnen brengen, vervolgt hij.

Vanwege de krappe arbeidsmarkt kijken werknemers zelf ook naar dit soort arbeidsregels, ziet de SER. "Een bedrijf waar je gezond en veilig kan werken, heeft goed werkgeverschap." Meer kijken naar diversiteit is dus ook in het belang van onze economie en samenleving, zegt Putters.

"Werk draagt uiteindelijk ook bij aan de gezondheid van mensen en aan het werkplezier. Het gaat dus om het voorkomen van uitval, maar ook om het zorgen voor gezonde werknemers."

In totaal is zo'n vijf procent van alle ziekten te wijten aan ongunstige arbeidsomstandigheden, staat in het SER-rapport. Het gaat hierbij om ongeveer 1,6 miljard euro aan zorguitgaven. "Je wil geen slachtoffers en je wil ook die kosten voorkomen", zegt Putters. "Ieder slachtoffer is er één te veel."

Scherfvest voor vrouwen

Defensie werkt momenteel aan een scherfvest, een soort kogelvrij vest, speciaal voor vrouwen. "Smallere schouderstukken, beter passend om de borst waardoor je als vrouw beter beschermd bent, allerlei afstelmogelijkheden", somt een ontwerper op. Er waren al wel vrouwelijke maten, maar daarvoor was het mannenmodel nog de basis. "In het algemene onderzoek is de vrouw vaak vergeten, dus daar is nu veel meer aandacht voor."

Dit soort aanpassingen doen, kost wel tijd, vertelt kolonel Jan Vonk. "Ik heb 50.000 militairen die ik moet kleden. Om hun wensen duidelijk te krijgen, is al een grote opgave. Ook zijn er weinig fabrieken die zo 50.000 jasjes kunnen maken. Bij het maken van de oude kleding in 2015 was de markt nog niet zover dat er over vrouwelijke vormen werd nagedacht. Nu is er geld en kunnen we het integreren."

Het belangrijkste is om de juiste balans te vinden tussen het individu en de groep volgens de kolonel: "Bij Defensie zitten we met heel veel mensen, terwijl de mensen die binnenkomen allemaal individuen zijn. Daar de juiste balans in vinden en blijven kijken naar wat er leeft en dat vervolgens te implementeren, dat is de kunst."

Een grote groene bus wordt uit de stapvoets rijdende stoet voertuigen gehaald. De achttien passagiers van de Flixbus leveren hun identiteitskaarten in. Een voor een worden ze gescand. Bij een Oekraïense vrouw licht het controleapparaat op. "Deze moet mee naar binnen."

In een provisorisch politiekantoortje (een container langs de snelweg) worden de gegevens van de Oekraïense opgevraagd. "Bij haar vorige bezoek was zij langer in Duitsland dan het visum toeliet", ontdekt de agent. Als blijkt dat de vrouw ook een verblijfsvergunning heeft, kan ze verder reizen en gaat de bus na een stop van 19 minuten weer de weg op.

Duitsland kent zulke controles al sinds 2015 langs delen van de oostgrens. Sinds vorig jaar zijn ze 'tijdelijk' ingevoerd langs alle landsgrenzen en de nieuwe regering voerde ze onlangs verder op. Ook kunnen voortaan asielzoekers aan de grens worden tegengehouden. Nederland zou dit voorbeeld moeten volgen, eiste PVV-leider Wilders maandag.

Fractie wordt gecontroleerd

Een dag bij het controlepunt Heidenholz aan de Duits-Tsjechische grens leert dat de controles vergelijkbaar zijn met het zoeken naar een speld in een hooiberg. Dagelijks passeren 9000 vrachtwagens de grens en een veelvoud aan auto's. "Dit is een van de belangrijkste handelsroutes van de Balkan naar Duitsland, Nederland en Scandinavië", vertelt agent Frank Rehbein van de politiedienst Berggießhübel.

Alle voertuigen moeten de snelweg af, via een Rastplatz, stapvoets langs de politie. Slechts een fractie wordt daadwerkelijk gecontroleerd. "De selectie bepaal ik met een onderbuikgevoel dat ik na 25 jaar ervaring heb ontwikkeld", zegt Rehbein. "En op basis van verdachte patronen en ervaringen uit het verleden", voegt collega Yvette Biesold toe.

In de praktijk worden vooral internationale bussen, taxi's en bepaalde vrachtwagens eruit gevist. Met bewegingssensoren kan relatief snel worden gecontroleerd of er mensen in het vrachtruim zijn verstopt. De laatste "grote vondst" was met Pasen vorig jaar, zeggen de agenten. Toen vonden ze 28 migranten in een vrachtwagen.

Ook busjes met Oost-Europese kentekens lijken er vaker uit gehaald te worden. Bij de controle van vijf Bulgaren gaat de scanner opnieuw af. Een inzittende staat in het systeem. "Dat kan van alles betekenen: een kleine diefstal of andere overtreding uit het verleden", licht Rehbein toe. Het blijkt inderdaad iets kleins en geen openstaande boete of opsporingsverzoek. De vrouw kan doorreizen.

Niet lang vol te houden

Met de grenscontroles worden vooral dit soort gevallen ontdekt. In de eerste week van de aangescherpte controles werden 729 mensen tegengehouden, van wie 32 asielzoekers. Verantwoordelijk minister Dobrindt (CSU) toonde zich tevreden met de stijging van 45 procent ten opzichte van de week ervoor.

De agenten in Berggießhübel merken in de praktijk niet dat de controles zijn opgevoerd. Het korps zit al aan de toppen van zijn kunnen, met diensten van 12 uur en ondersteuning uit andere delen van het land. De politievakbond zegt daarom dat zulke controles nog maar enkele weken zijn vol te houden.

In de regio zijn er drie grote grensovergangen die permanent worden gecontroleerd, net als drie lokale wegen. Daarnaast is er nog de 'groene grens': stukken bos, weilanden en beekjes die niet permanent te controleren zijn. De politie heeft naar eigen zeggen nauw contact met burgers die daar wonen. "Zij helpen mee en zijn onze ogen en oren."

Asielzoekers terugsturen

Op één vlak merken Rehbein en Biesold wel verschil: asielzoekers kunnen voortaan worden tegengehouden aan de grens, tenzij het om kwetsbare mensen gaat. "Het idee is: zij komen uit een ander Europees land dat al veilig is." Volgens Europese regels moet Duitsland deze mensen eigenlijk eerst opvangen en vervolgens uitzoeken waar iemand naartoe moet.

Bij deze grenspost worden geweigerde personen terug naar Tsjechië gestuurd. "We registreren alles en laten de Tsjechen dan formeel via een e-mail weten dat we iemand terugsturen", legt Rehbein uit. "Vervolgens brengen we die persoon de grens over."

Het is dan goed mogelijk dat die persoon elders langs de 3800 kilometer lange grens een poging doet om Duitsland binnen te komen, geeft agent Biesold toe. "In de hoop dat het dan wel lukt."

Goedemorgen! In Beerta wordt een herdenkingstocht gehouden voor Jeffrey en Emma, de kinderen die na zoekacties werden gevonden in een kanaal in Winschoten en in Frankrijk doet de rechtbank uitspraak tegen een chirurg die 299 kinderen seksueel zou hebben misbruikt.

Eerst het weer: er trekken buien over het land. In het zuidoosten is een klap onweer mogelijk, met name in de middag als de buien naar België en Duitsland wegtrekken. Erachter wordt het droog met wat zon. Het wordt 16 tot 19 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Opnieuw is een vlucht met een raket van Elon Musks ruimtevaartbedrijf SpaceX mislukt. Het ging wel langer goed dan bij eerdere testvluchten: een half uur in plaats van enkele minuten.

Het was de bedoeling dat het onbemande vaartuig een aantal satellieten zou lanceren, maar de deur ging niet helemaal open. Het voertuig begon daarna te tollen en brak uiteen. Musk wil met deze raketten vanaf volgend jaar mensen naar Mars brengen, maar volgens experts is dat een onrealistische verwachting.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Nijmegenaar Michel Collenburg maakt vanuit zijn woonkamer experimentele muziek en die is gebruikt in de populaire HBO-serie The Cleaning Lady. De bewuste aflevering kwam gisteravond online. Collenburg vindt het "heel tof" dat zijn nummer nu door miljoenen mensen gehoord wordt:

Fijne woensdag!

Voor het eerst rijden er in Nederland meer dan een miljoen stekkerauto's, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het eerste kwartaal van dit jaar. Onder stekkerauto's rekent het CBS volledig elektrische auto's en plug-in hybrides. Die laatste auto's kunnen zowel op elektriciteit als op brandstof rijden.

Opvallend is dat sinds begin dit jaar voor het eerst ook meer particulieren een stekkerauto hebben. Er zijn ruim 500.000 particuliere rijders tegenover 442.000 zakelijke.

Toch blijven de wagens relatief gezien populairder onder mensen met een leaseauto en autobezitters die hun privéwagen zakelijk gebruiken. Op dit moment is 39 procent van de zakelijke auto's een stekkerauto. Voor persoonlijk gebruik gaat het om 6 procent.

Gunstige regelingen

"We zien al enkele jaren dat het aantal stekkerauto's toeneemt", zegt Marjolijn Jaarsma van het CBS. "Bij zakelijke rijders zien we vooral dat de gunstige fiscale regelingen en de subsidies een rol spelen."

Verder ziet het CBS dat de stijging bij persoonlijk gebruik komt doordat het aanbod is gegroeid. "Er zijn meer modellen, dus mensen hebben ook meer keuze", zegt Jaarsma.

Hybride auto's

Volgens autobranchevereniging Bovag is de toename op het eerste gezicht positief. Maar het zijn wel vooral de hybride auto's die meer verkocht worden, ziet de branchevereniging.

"Hybrides zijn voor zowel consumenten als fabrikanten een nuttige tussenstap", zegt een Bovag-woordvoerder. "Als we de klimaatdoelen willen halen, dan moet elektrisch rijden voor particulieren echt aantrekkelijker worden. Nu zie je dat de consument nog te afwachtend is. Het kantelpunt bereiken we alleen met jarenlang consistent beleid waarin elektrische auto's fiscaal voordeliger zijn dan auto's met een verbrandingsmotor."

Ook is in de CBS-cijfers te zien dat het aantal 'reguliere' hybride auto's (zonder stekker) met bijna 24 procent is toegenomen. Het aantal dieselauto's daalde in 2024 met zo'n 12 procent vergeleken met een jaar eerder.

Door klimaatverandering zullen de recordtemperaturen van de afgelopen jaren ook de komende vijf jaar waarschijnlijk vaker voorkomen. Dat meldt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in een nieuw rapport over de komende jaren. De meteorologische organisatie van de Verenigde Naties zegt dat er 80 procent kans is dat recordjaar 2024 de komende vijf jaar minstens één keer wordt overtroffen als heetste jaar.

Het is vrijwel zeker dat de gemiddelde temperatuur voor elk jaar tussen 2025 en 2029 tussen de 1,2 en 1,9 graad hoger zal liggen dan in het pre-industriële tijdperk. De kans dat minstens één van die jaren opnieuw door de 1,5 graad opwarming heen schiet, is bovendien 86 procent.

"We hebben net de tien warmste jaren ooit doorgemaakt. Jammer genoeg laat dit rapport zien dat er geen tekenen zijn van een onderbreking in de komende jaren", reageert plaatsvervangend WMO-secretaris-generaal Ko Barrett. "Dit betekent dat er de komende jaren een groeiende negatieve impact zal zijn op onze economieën, ons dagelijks leven, onze ecosystemen en onze planeet."

Elke tiende graad telt

Hoewel de nieuwste verwachtingen een veeg teken zijn voor de klimaatafspraken waarmee wordt gepoogd de opwarming ruim onder de 2 graden en liefst op 1,5 graad te houden, zullen die doelstellingen naar verwachting nog niet sneuvelen in de komende vijf jaar. De langjarige opwarming, dus de gemiddelde opwarming bezien over een periode van decennia, blijft de komende vijf jaar nog wel onder de 1,5 graad, is de verwachting.

Dat wil niet zeggen dat de planeet er leefbaarder op wordt, wat wel de bedoeling is van klimaatbeleid. Zo wijst de WMO er nadrukkelijk op dat de gevolgen bij het huidige opwarmingsniveau al enorm zijn. Samenlevingen en de natuur hebben nu al te maken met hittegolven, extreme regenval, droogte en zeespiegelstijging, en dat zal naar verwachting niet minder worden.

In die zin sluit het rapport dus aan bij de jarenlange oproepen van klimaatwetenschappers om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen om klimaatverandering te temperen. Ook bij dit rapport wordt benadrukt dat elke fractie van een graad opwarming de negatieve gevolgen van klimaatverandering versterkt.

Natter of juist droger

De WMO verwacht met redelijke zekerheid dat er in Noord-Europa, de Sahel, Alaska en het noorden van Siberië nattere omstandigheden zullen zijn dan gemiddeld, terwijl bijvoorbeeld delen van de Amazone juist drogere periodes zullen doormaken. Ook zal Zuid-Azië, waar de afgelopen jaren al bovengemiddeld natte omstandigheden zijn vastgesteld, naar verwachting ook de komende vijf jaar bovengemiddeld nat blijven.

Temperaturen die hoger liggen dan het gemiddelde zullen naar verwachting vrijwel overal op aarde worden gemeten, maar met name in het Arctisch gebied zal het naar verwachting hard gaan. De periode van november tot maart zal de komende vijf jaar naar verwachting in die regio een opwarming kennen van zo'n 2,4 graden boven de gemiddelde temperatuur in de afgelopen 30 jaar.

Dat houdt dus ook in dat er bijvoorbeeld in de Barentszzee en de Beringzee een verdere afname van het zee-ijs te verwachten valt. Ook aan de andere kant van de wereld, in Antarctica, wordt verwacht dat er in de winter minder zee-ijs zal liggen dan normaal.

In een volle zaal in het Marriott Hotel in Paramaribo hebben zes Surinaamse politieke partijen een intentieverklaring getekend om een nieuwe regering te vormen onder leiding van de NDP-presidentskandidaat Jennifer Simons.

Volgens de voorlopige uitslag is de NDP, voorheen de partij van Desi Bouterse, met 18 zetels de grootste geworden, op de voet gevolgd door de VHP van president Santokhi met 17 zetels. De officiële verkiezingsuitslag is nog altijd niet bekend, er worden nog steeds stemmen geteld. Toch is de kans klein dat er nog iets fundamenteels aan de uitslag verandert.

De voorzitters van de partijen NDP, NPS, ABOP, PL, BEP en A-20 hebben nu afgesproken dat ze willen samenwerken. Door de vlucht vooruit te nemen, hoopt de NDP zich te verzekeren van de macht en in het parlement de president te kunnen kiezen.

De partijen hebben zich unaniem achter Simons gesteld, die daarmee de eerste vrouwelijke president van Suriname kan worden. De VHP van president Santokhi doet niet mee en is als enige buitenspel gezet.

'Staan op kruispunt'

Dat het de NDP gelukt is om vrijwel alle partijen die zetels hebben gewonnen aan zich te binden, toont hoe weinig politiek draagvlak president Santokhi nog heeft. Volgens de regels kan een regering worden gevormd als er 26 zetels zijn.

Om in het parlement de president te kunnen kiezen, is een tweederdemeerderheid nodig van de in totaal 51 zetels, dus dat betekent 34 zetels. Opgeteld komt deze coalitie nu precies uit op dat vereiste aantal.

Opvallend is de instemming van de huidige vicepresident Ronny Brunswijk en zijn ABOP bij deze samenwerking. Brunswijk is vicepresident binnen de regering van Santokhi, die hij nu in de steek laat. Simons benadrukte dat het gaat om een intentieverklaring waarbij nog niets is afgesproken over de in te vullen posities binnen de nieuwe regering.

"We staan op een kruispunt. We hebben een rijk land, we moeten nu samenwerken om in Suriname de bevolking te laten meegenieten van de rijkdom, straks met de olie-inkomsten. We willen eerlijk bestuur, transparantie en een goed economisch beleid", zei Simons.

Problemen aanpakken

De sfeer was dinsdagavond feestelijk. Er werd champagne geschonken en aanhangers van de verschillende partijen waren massaal naar het chique Marriott Hotel gekomen. "We zien een groep mannen en in het midden zit een vrouw. Het is tijd in Suriname voor de eerste vrouwelijke president", zei NDP-fractievoorzitter Ricardo Panka, die de samenwerking aankondigde.

De partijen vinden dat er zo snel mogelijk een coalitie gevormd moet worden om de problemen in Suriname aan te pakken. Gisteravond was er nog geen reactie van president Santokhi en de VHP.

Opnieuw is een onbemande testvlucht van het ruimtevaartuig Starship deels mislukt. Het toestel van Elon Musks ruimtevaartbedrijf SpaceX werd dinsdag om 18.36 uur lokale tijd gelanceerd vanaf een basis in het zuiden van de Amerikaanse staat Texas.

SpaceX verloor na een half uur de controle over de ruimteraket van 123 meter. Het was de bedoeling dat het vaartuig een aantal satellieten zou lanceren, maar de deur ging niet helemaal open. Het voertuig begon daarna te tollen in de ruimte en brak uiteen. Volgens de Federal Aviation Administration zijn er geen meldingen van gewonden.

Bekijk hier de beelden van de lancering van het ruimtevaartuig:

Bij twee eerdere testvluchten dit jaar explodeerde het ruimtevaartuig. Toen kwamen brokstukken terecht op de Caraïbische eilanden.

Onrealistische verwachting

Musk wil in de toekomst met de Starships mensen naar Mars brengen. De eerste vluchten met passagiers aan boord moeten wat hem betreft in 2026 vertrekken.

Volgens experts is dat een onrealistische verwachting en is de SpaceX-topman vaker te optimistisch. Alleen al om één Starship op weg naar Mars te krijgen, zouden er tien Starships nodig zijn, en om het vehikel te laten landen en terug te laten keren nog meer. Ook moeten er voorraden en een reactor mee om de passagiers in leven te houden. "Het is een logistieke nachtmerrie", zegt een ruimtevaartingenieur tegen de NOS.

'Succes door leren'

Ondanks de gedeeltelijke mislukking spreekt Musk op X van "een enorme verbetering ten opzichte van de vorige vlucht". De vorige testvluchten eindigden al na een paar minuten in een ontploffing. Nu was de Starship een half uur onderweg, totdat SpaceX de controle verloor.

SpaceX schrijft: "Succes komt voort uit wat we leren, en de test van vandaag zal ons helpen de betrouwbaarheid van ruimteschepen te verbeteren."

In Frankrijk is voorkomen dat opnieuw een crypto-ondernemer werd ontvoerd. Dat meldt het Franse persbureau AFP op basis van een bron bij de politie. De laatste tijd zijn in Frankrijk meerdere mensen uit de crypto-sector of hun familieleden ontvoerd.

De meest recente ontvoering stond gepland in de buurt van Nantes, in het westen van het land. Er werd ingegrepen voordat dit kon gebeuren. Hoe dat precies ging, meldt de politiebron niet.

De politie heeft afgelopen twee dagen 24 mensen gearresteerd voor deze poging tot ontvoering en een poging eerder deze maand bij familie van cryptobaas Pierre Noizat.

Criminelen probeerden twee weken geleden om de zwangere dochter en kleinzoon van Noizat mee te nemen in een busje. Haar partner, de vrouw zelf en een buurman wisten de ontvoering tijdens een fysieke confrontatie te voorkomen.

Vingers afgesneden

Begin deze maand slaagde een ontvoeringspoging wel. Toen werd de vader van een crypto-miljonair meegenomen in Parijs. De ontvoerders eisten 5 tot 7 miljoen euro losgeld van de zoon en hadden een vinger van de man afgesneden.

Hij werd na twee dagen bevrijd uit een pand in het departement Essonne, vlak bij Parijs. Ook arresteerde de politie vijf mensen.

En eerder dit jaar werd David Balland, medeoprichter van cryptobedrijf Ledger, ontvoerd met zijn partner. Zij werden meegenomen vanuit hun huis in Méreau, in de omgeving van Bourges, en daarna van elkaar gescheiden.

Balland werd - nadat ook bij hem een vinger was afgesneden - bevrijd tijdens een politie-inval. Zijn partner werd een dag later gevonden, vastgebonden in de kofferbak van een auto op een parkeerplaats in Essonne.

De hoofdrolspelers van de nieuwe HBO-serie Harry Potter zijn bekendgemaakt. Meer dan 30.000 kinderen tussen de 9 en 11 jaar deden auditie voor de hoofdrollen en voor de rol van Harry Potter is Dominic McLaughlin uitgekozen, Arabella Stanton zal de rol van Hermelien Griffel vertolken en Alastair Stout die van Ron Wemel.

Uitvoerend producenten Francesca Gardiner en Mark Mylod roemen in een verklaring het talent van McLaughlin, Stanton en Stout. "We kunnen niet wachten tot de wereld hun magie samen op het scherm kan aanschouwen."

De drie zijn grotendeels nieuwkomers, schrijft entertainmentblad Variety. McLaughlin heeft al eens voor de camera gestaan, maar voor Stanton en Stout wordt dit hun eerste keer.

McLaughlin speelt ook in de komedie Grow, die nog moet uitkomen, samen met onder andere Golda Rosheuvel. Zij is bekend van onder meer de populaire Netflix-serie Bridgerton. In die serie speelde hij ook samen met Nick Frost. Die Britse acteur zal in de nieuwe Harry Potter-serie Hagrid spelen.

Stanton was al wel te zien in de musical Matilda bij het West End Theatre in Londen. Dat was haar debuut. Stout heeft nog geen acteerprestaties op zijn naam staan.

Perkamentus en Sneep

Twee jaar geleden werd bekend dat er een nieuwe serie komt op basis van de Harry Potter-boeken. Ieder boek vormt de basis voor één seizoen. De opnames voor de serie beginnen naar verwachting deze zomer. Wanneer het eerste seizoen precies te zien is, is nog niet bekend. Waarschijnlijk wordt dat volgend jaar of in 2027.

De acteurs die de leraren zullen spelen op Zweinstein waren in april al bekend. Het gaat om de rollen van Albus Perkamentus, Rubeus Hagrid, en Severus Sneep. Zo is de rol van schoolhoofd Perkamentus voor de Amerikaan John Lithgow. Hij speelde bijvoorbeeld in de film Conclave.

De Britse Paapa Essiedu speelt Sneep. Hij was eerder te zien in The Outrun met Saoirse Ronan. Een andere Brit, Janet McTeer, zal te zien zijn als Minerva Anderling, het hoofd van toverschool-afdeling Griffoendor. McTeer speelde onder andere in The Menu.

De Nationale Assemblée, de Tweede Kamer van het Franse parlement, heeft ingestemd met een wetsvoorstel dat zelfdoding of hulp daarbij mogelijk maakt bij ondraaglijk lijden. Het voorstel, dat bekendstaat als de 'recht-om-te-sterven-wet', werd door 305 vooral centristische en linkse parlementariërs gesteund. 199 volksvertegenwoordigers, vooral van rechtse partijen, stemden tegen. Een kleinere commissie van parlementariërs stemde eerder deze maand al in met het voorstel.

Zowel binnen als buiten het parlement werd de wet de afgelopen weken zwaar bediscussieerd, en het zal nog zeker tot volgend jaar duren totdat de wet van kracht wordt: hij moet nu eerst naar de Senaat, en vervolgens nog een keer aangenomen worden door de Assemblée.

Religieuze leiders van verschillende geloofsrichtingen riepen parlementariërs eerder deze maand op om tegen te stemmen, uit vrees dat "senioren of mensen met een handicap zich nu onder druk gezet voelen" om in te stemmen met hun dood. Uit opinie-onderzoek blijkt echter dat de meeste Fransen achter deze wet staan.

Afreizen naar buitenland

De Franse regering, die de wet steunt, zegt dat die "een ethische reactie is op de wensen en noden van mensen die ziek zijn en lijden. Het is geen nieuw recht of vrijheid, maar een balans tussen respect en persoonlijke autonomie."

Politici die de wet steunen, maar ook gezondheidswerkers, vinden dat het niet meer uit te leggen was dat Fransen die een einde aan hun leven wilden maken, nu naar buurlanden moeten reizen om dit mogelijk te maken. Vrijwel alle buurlanden kennen vrijere regelgeving als het gaat om hulp bij zelfdoding.

In Nederland is dit bijvoorbeeld sinds 2002 mogelijk. "We dwingen nu mensen om 10.000 of 15.000 euro uit te geven om naar Zwitserland of België te gaan. Dat is gewoon verkeerd", zo zei een woordvoerder van de ADMD, een organisatie die ijvert voor hulp bij zelfdoding.

Vrijelijk en goed geïnformeerd

In het Franse wetsvoorstel staat dat een team van medici mag besluiten of een patiënt toegang kan krijgen tot een dodelijk middel, als zij die wens uitgesproken hebben. Zij zouden dat dan aan zichzelf kunnen toedienen, of dat laten doen "als ze fysiek er niet meer toe in staat zijn".

Om in aanmerking te komen moeten patiënten meerderjarig zijn, de Franse nationaliteit hebben of een permanente verblijfsvergunning, en lijden aan een "serieuze en ongeneeslijke, levensbedreigende ziekte". Die ziekte moet "constant, ondraaglijk fysiek of psychologisch leed veroorzaken dat niet kan worden verlicht door medische behandeling", en de patiënt moet ten slotte de wens om te overlijden "vrijelijk en goed geïnformeerd" kunnen overbrengen aan de medici.

Referendum

Een ander, minder controversieel wetsvoorstel werd vandaag unaniem aangenomen door de Assemblée: die wet geeft patiënten recht op palliatieve zorg, bedoeld om pijn weg te nemen bij ongeneeslijke ziekte.

Premier Macron reageerde vanavond op de stemming door te zeggen dat "het pad van de broederschap waarop ik hoopte, nu stapsgewijs opengaat. Met waardigheid en menselijkheid." Macron suggereerde eerder deze maand dat hij het wetsvoorstel via een referendum aan het Franse volk zou voorleggen, mocht het niet door het Franse parlement komen.

De Zeelandbrug is volgend jaar aan een grote opknapbeurt toe, maar geen enkele aannemer wil de klus op zich nemen. De inschrijftermijn voor aannemers is inmiddels verlopen, meldt gedeputeerde Harry van der Maas tegen Omroep Zeeland.

De bewegende delen van de brug over de Oosterschelde moeten in de tweede helft van 2026 worden vervangen. De brug is dan maximaal acht weken afgesloten voor verkeer.

"Als de brug moet worden vervangen, heeft dat natuurlijk een grote impact op het wegverkeer", zegt Van der Maas. "Het kan best zijn dat daarom niemand heeft ingeschreven, omdat we ook hebben meegegeven dat het werk in heel korte tijd gedaan moet worden. Het is een complexe reparatie."

Interesse

De verantwoordelijke gedeputeerde wil nu in gesprek met een aannemer die wel interesse had, maar zich uiteindelijk niet heeft ingeschreven op de aanbesteding. Als de provincie er met deze aannemer niet uitkomt, gaat de opdracht "opnieuw naar de markt". Van der Maas wil niet vooruitlopen op eventuele gevolgen, zoals vertraging van het project.

Volgens Van der Maas hoeven inwoners van Zeeland niet bang te zijn voor onveilige situaties met de brug. "Het werk zou zeker wel iets naar achteren kunnen doorschuiven. Maar daar hou ik niet zo van."

In Suriname is een intentieverklaring getekend om een nieuwe coalitie te vormen. De NDP, NPS, ABOP, Pertjajah Luhur, BEP en A20 willen gaan samenwerken. Dat terwijl er twee dagen na de verkiezingen nog altijd geen officiële uitslag is en er zelfs nog stemmen worden geteld.

Volgens de voorlopige telling komen de partijen samen uit op 34 zetels. Samen zouden zij een regering willen vormen onder leiding van Jennifer Simons, lijsttrekker van de Nationale Democratische Partij (NDP).

Vanmiddag moest er nog van 55 stembureaus stemmen worden geteld. Ook is er een aantal hertellingen, onder meer in de districten Wanica en Nickerie. Daar zijn mogelijk fouten gemaakt bij het tellen en bij de administratieve verwerking van de telling.

Toch is op basis van meer dan 90 procent van de getelde stemmen en de voorlopige uitslag al duidelijk dat de NDP als grootste partij uit de bus komt met 18 zetels. De partij wordt op de voet gevolgd door de Vooruitstrevende Hervormings Partij (VHP) van de huidige president Chan Santokhi, die 17 zetels haalde.

Nek-aan-nekrace

Het is een nek-aan-nekrace waarbij er in theorie nog wat kleine veranderingen zouden kunnen zijn, maar het speelveld heeft zich duidelijk afgetekend. Ondertussen is het hoofdstembureau in Suriname hard bezig om de telling zo snel mogelijk af te ronden. Mogelijk komt er in de tweede helft van deze week een definitieve uitslag.

Andere partijen die zetels hebben gehaald, zijn de Algemene Bevrijdings- en Ontwikkelingspartij (ABOP), van de huidige vicepresident en de voormalig Junglecommandoleider Ronny Brunswijk, en de Nationale Partij Suriname (NPS), onder leiding van Gregory Rusland. Deze twee partijen hebben allebei 6 zetels binnengehaald. Kleinere partijen zoals PL, A20 en BEP hebben 1 of 2 zetels.

Tweederdemeerderheid nodig om president te kiezen

Om een regering te kunnen vormen zijn 26 zetels nodig. Vervolgens worden de voorzitter en vicevoorzitter van het parlement benoemd. De volgende stap is dan het kiezen van de president, waarvoor een tweederdemeerderheid van de stemmen nodig is: 34 zetels.

De twee grootste partijen NDP en VHP hebben opgeteld 35 zetels, en zouden dus een ruime meerderheid hebben om samen een regering te kunnen vormen én de president te kunnen kiezen. Maar deze twee partijen zijn elkaars tegenpolen en staan in veel zaken lijnrecht tegenover elkaar.

Bouterse ook na dood verdelende factor

De VHP nam in 2020 de regering over van de NDP en daarmee een opgebouwde staatsschuld van ruim 4 miljard dollar. Daarbij heeft de VHP altijd moeite gehad met de in december overleden Desi Bouterse, die de NDP heeft opgericht. President Santokhi zei na de verkiezingen echter dat zijn partij bereid is met iedereen samen te werken.

Chan Santokhi tijdens de laatste bijeenkomst van de VHP in aanloop naar de verkiezingen:

Bij de NDP ligt dit anders. Veel leden hebben grote moeite met Santokhi en nemen hem persoonlijk kwalijk hoe hij is omgegaan met de veroordeling van Bouterse. Vandaag benadrukte de partij opnieuw expliciet niet met Santokhi en de VHP te willen samenwerken.

Voor zijn presidentschap was Santokhi tussen 2005 en 2010 minister van Justitie, en daarvoor inspecteur bij de politie. Hij was de grote aanjager van het Decembermoordenproces waarbij Bouterse uiteindelijk veroordeeld werd tot 20 jaar celstraf.

Spannende stemming

Vlak na de verkiezingen liet de NPS al weten benaderd te zijn door een politieke partij voor een mogelijke samenwerking, maar door wie wilde de partij niet kwijt. Ook de kleinere partijen maakten bekend dat ze gesprekken voeren. Nu ligt er dus een intentieverklaring klaar om getekend te worden.

Of het vervolgens lukt om een tweederdemeerderheid te krijgen voor het kiezen van de president zal afhangen of daar genoeg steun voor is. Volgens de Surinaamse wet zijn er twee stemrondes in het parlement voor deze verkiezing. Lukt het niet om de president met 34 van de 51 stemmen te kiezen, dan wordt de president gekozen in de zogeheten Verenigde Volksvergadering (VVV).

Alle assembleeleden, districtsraden en ressortraden - in totaal bijna duizend personen - stemmen dan voor een van de twee presidentskandidaten, waarbij de meeste stemmen gelden. In het verleden is gebleken dat deze VVV-stemming uiterst riskant is, omdat omkoping van de leden op de loer ligt.

Voor de NDP is oud-parlementsvoorzitter en arts Jenny Simons de presidentskandidaat, waarbij er een serieuze kans is dat Suriname de eerste vrouwelijke president van het land krijgt. De huidige president Santokhi is voor zijn partij VHP opnieuw de presidentskandidaat.