NOS Nieuws - Algemeen

Goede Vrijdag is voor veel werknemers het begin van een periode met een reeks vaste vrije dagen, die eindigt met Pinksteren. Bij veel bedrijven en overheidsorganisaties wordt op die feestdagen traditiegetrouw de telefoon niet of nauwelijks opgenomen, maar dat is langzaam aan het veranderen.

Het wordt voor werknemers steeds makkelijker om bijvoorbeeld Tweede Pinksterdag in te ruilen voor het Suikerfeest, ziet werkgeversvereniging AWVN. "Een paar decennia geleden waren werkgevers nog heel terughoudend. Maar bedrijven hebben gemerkt dat de praktische problemen meevallen of heel goed zijn op te lossen."

Dat is ook te zien in de cao's die op dit moment lopen. In 51 van de 703 cao's waar vakbond FNV bij betrokken was, is geregeld dat een officiële feestdag mag worden ingeruild voor een andere feestdag. Dat geldt ook voor werknemers van een aantal grote bedrijven, zoals NS en Ikea.

In de nieuwe cao van Nederlandse universiteiten is bijvoorbeeld afgesproken dat elke instelling sinds 1 januari zelf mag bepalen of werknemers feestdagen mogen ruilen. Daar is volgens de universiteit in Maastricht al gebruik van gemaakt, onder meer om een joodse feestdag en het Suikerfeest te vieren. Die afspraak is ook ingevoerd bij hr-bedrijf Visma Raet.

Goede Vrijdag is op veel scholen en bij een deel van de overheid een vaste vrije dag, bij de meeste bedrijven niet. Bij de koepel van woningcorporaties Aedes is in 2022 in de cao vastgelegd dat feestdagen flexibel kunnen worden ingedeeld. De wet bepaalt niet dat je op een officiële feestdag vrij moet zijn.

Aanvragen altijd goedgekeurd

Ook zijn er in diverse cao's andere regelingen opgenomen over feestdagen, bijvoorbeeld dat verlofverzoeken voor andere religieuze feestdagen altijd worden goedgekeurd.

Verder zijn werknemers in een aantal sectoren standaard vrij op 1 mei, de Dag van de Arbeid. Die regeling geldt bijvoorbeeld voor de schoonmaak en logistiek.

Ruilen met collega

Het verschilt kortom per sector hoe er wordt omgegaan met de feestdagen. "Bij bedrijven met continudiensten en fabrieken die altijd draaien, zoals in de chemiesector, is het makkelijker om te ruilen", zegt de AWVN. Daarnaast zijn er ook werknemers die informeel regelen dat ze vrij hebben op de dag van hun voorkeur, door te ruilen met een collega.

Vrij zijn op de christelijke feestdagen is er ingesleten bij Nederlanders, zegt Peter Jan Margry. Hij is als historicus verbonden aan het Meertens Instituut, waar onderzoek wordt gedaan naar de Nederlandse taal en cultuur. "Mensen zijn gewoontedieren, ze willen weten wat ze kunnen verwachten."

Hij denkt dat het inruilen van de 'traditionele' feestdagen onder werknemers nog geen gemeengoed is. "Je bent er toch op ingesteld, er wordt op gepland." Niet alleen door mensen, maar ook door bedrijven. "Veel ondernemingen, zoals autozaken en woonwinkels, houden er toch rekening mee dat er veel mensen langskomen op bijvoorbeeld Pasen."

Margry ziet wel dat er steeds meer rekening wordt gehouden met de wensen van medewerkers. De laatste jaren gaan in de maatschappij en de politiek meer geluiden op om ook andere dagen te bestempelen als officiële feestdag. Demissionair minister Dijkgraaf zei in WNL op Zondag dat hij wil kijken of dat haalbaar is voor Keti Koti op 1juli, de dag waarop wordt stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij.

Maar volgens historicus Margry is dat nog niet zo makkelijk. Om een feestdag officieel te maken is een wetswijziging nodig. Die kost vaak veel tijd en er moet een politieke meerderheid voor zijn. "Veranderingen in de cultuur hebben tijd nodig", zegt Margry. "Die vinden in de regel niet in enkele jaren plaats."

Pasen staat voor de deur en dat betekent voor veel mensen brunches, wandelingen en ander vertier. Wat de plannen voor het weekend ook zijn: het weer staat zowel fietstochten als een langdurige lunch binnenshuis toe.

Op bepaalde momenten wordt het zonnig, maar er is ook regen. Het weerbeeld verschilt ook per regio. Wie in Enschede woont heeft zowel zaterdag als zondag kans op twee mooie dagen, aan de kust wordt het iets minder.

Goede Vrijdag en zaterdag

Deze Goede Vrijdag begint in de ochtend nog wat regenachtig, zeker in het midden en het noorden van het land. Maar 's middags is het overal droog en dan breekt aan de kust en in het noorden de zon door. Het wordt met zo'n 12 tot 14 graden wat zachter dan de afgelopen dagen.

Van het paasweekend is de zaterdag volgens weerman Peter Kuipers Munneke de meest onzekere dag. Dat komt omdat het in Duitsland relatief warm is, maar boven de Noordzee juist vrij koud. Dat zijn twee zekerheden, maar wat dat zaterdag met het weer in Nederland doet is nog niet duidelijk.

Flinke temperatuurverschillen

Dat betekent dat er flinke temperatuurverschillen kunnen voorkomen. Aan de kust kan het bijvoorbeeld maximaal 11 graden worden, terwijl de temperatuur in Twente, de Achterhoek en Limburg kan oplopen tot 18 graden of nog iets meer.

De paasdagen laten zich iets beter voorspellen. Het lijkt erop dat de paaszondag zonnig en droog wordt, met niet al te veel wind. "Zondag staat in mijn agenda als de beste van de twee paasdagen", zegt Kuipers Munneke. Het is een groot contrast met maandag, want dat belooft een bewolkte en regenachtige dag te worden.

Andere jaren

Het weer met Pasen is moeilijk te vergelijken met de paasdagen in andere jaren, omdat de feestdagen nu relatief vroeg in het jaar zijn. Pasen kan tussen 25 maart en 25 april vallen.

Kuipers Munneke wijst erop dat de temperatuur niet het belangrijkst hoeft te zijn. "In deze tijd van het jaar is 12 graden in de zon lekkerder dan 16 graden en bewolkt. Dat komt door de kracht van de zon. Die is nu net zo sterk als in half september en dat zien we echt als een zomermaand. Dus als de zon dan schijnt is het al meteen heel lekker, en de kans is groot dat die zich op paaszondag laat zien."

Hallo. Vandaag hoort Pegida-voorman Wagensveld of zijn gebiedsverbod in Arnhem blijft staan en in Schijndel start het driedaagse festival Paaspop.

We beginnen met het weer: vandaag begint op veel plaatsen bewolkt met soms (mot)regen. Later breekt de zon door, maar valt ook nog een aantal buien. Bij een veelal matige zuidenwind wordt het 12 tot 15 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De Belgische man die drie dagen lang werd gemarteld door zijn celgenoten, mag vandaag het ziekenhuis verlaten. Dat meldt zijn advocaat aan onder meer VRT Nieuws.

De man krijgt een enkelband en hoeft voorlopig niet terug de cel in. "Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om opvang voor onze cliënt te regelen", zegt zijn advocaat tegen HLN. "Fysiek is hij voldoende hersteld, maar medische verzorging blijft dagelijks nodig."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het is Goede Vrijdag. 300 jaar geleden, in 1724, was op Goede Vrijdag voor het eerst de Johannes Passion van Bach te horen, in Leipzig. Minder bekend dan de Matthäeus Passion, maar toch om het jaar opgevoerd door het Koninklijk Oratorium Middelburg.

Fijne dag!

Meer dan twintig mensen zijn vannacht gewond geraakt bij een busongeluk in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Een politiewoordvoerder meldt aan persbureau DPA dat er ongeveer zestig mensen in de bus zaten.

De bus raakte op de A44 bij de stad Werl, zo'n 35 kilometer ten oosten van Dortmund, door nog onbekende oorzaak van de weg en kwam op zijn kant terecht. Er waren waarschijnlijk geen andere voertuigen bij het ongeval betrokken.

In de bus zaten zo'n zestig passagiers. Twintig van hen raakten lichtgewond. Een persoon is er slechter aan toe, maar verkeert buiten levensgevaar. In de bus zaten studenten van een vakschool die terugkeerden van een excursie naar Engeland. Een deel van de snelweg werd afgesloten om de bus weg te halen.

Woensdagochtend was er ook een busongeval in Duitsland. Toen raakte een Flixbus in de buurt van Leipzig van de weg. Ook daar waren geen andere voertuigen bij betrokken. Vier vrouwen kwamen om het leven, zes andere mensen raakten ernstig gewond en 29 raakten lichtgewond. Tegen de buschauffeur is onderzoek ingesteld op verdenking van dood door schuld.

In Spanje zijn gisteren tijdens harde windvlagen in meerdere delen van het land mensen om het leven gekomen die in zee waren gevallen.

In het noordwesten in de regio Asturië, aan de Atlantische kust werden twee mensen op verschillende plekken gegrepen door een hoge golf. In de regio gold code oranje vanwege de harde wind en werden golven verwacht tot wel 7 meter hoog.

Een Britse toerist keek bij San Esteban de Pravia naar de metershoge golven en werd meegesleurd. Zijn lichaam werd ongeveer veertig minuten later in het water gevonden, meldt El Mundo.

Reanimatie

In de gemeente Cudillero, nog geen 7 kilometer verderop, werd een vrouw rond dezelfde tijd meegesleurd door de golven toen ze door de vissershaven liep. Een vissersboot kon haar uit het water halen, maar reanimatie mocht niet meer baten.

Bij de stad Tarragona aan de Middellandse Zee verdronken ook twee mensen: een Marokkaanse jongen van 16 jaar en een Duitse toerist die hem probeerde te redden. Volgens El Mundo was de jongen aan het spelen op de rotsen en viel hij in het water.

Ook in andere delen van het land werd gewaarschuwd voor harde wind, zware regen en hoge golven. Onder meer in de steden Ronda en Sevilla kon een processie die traditioneel op Witte Donderdag wordt gehouden niet doorgaan vanwege het noodweer.

De Brits-Amerikaanse filmregisseur Christopher Nolan en zijn vrouw en producent Emma Thomas ontvangen later dit jaar Britse koninklijke onderscheidingen voor hun bijdrage aan de filmindustrie.

De Britse regering maakte gisteren een lijst met namen bekend waarop de twee ook staan. Nolan schreef en regisseerde de zeer succesvolle film Oppenheimer (2023) over de ontwikkeling van de atoombom. Zijn vrouw is een van de producenten. De film bracht tot nu toe wereldwijd bijna 900 miljoen euro op. De film won een groot aantal prijzen, waaronder zeven Oscars, zeven Bafta's, vijf Golden Globes en drie Screen Actors Guild Awards.

De 53-jarige Nolan brak bij het grote publiek door met de film Memento (2000), over een man met geheugenverlies die onder meer met foto's en briefjes erachter probeert te komen wie zijn vrouw heeft vermoord. Sinds 2005 is hij zich gaan toeleggen op blockbusters zoals een aantal Batman-films en Inception, maar hij bleef zijn unieke visuele en narratieve stijl houden. Voor de meeste van zijn films schreef hij zelf het scenario.

Nooit eenzaam

Nolan en Thomas ontmoetten elkaar tijdens hun studie in Londen. De 52-jarige Thomas was bij vrijwel iedere film van Nolan producent. Zij bezitten samen de productiemaatschappij Syncopy. Nolan voelt zich nooit eenzaam als hij films maakt, omdat Thomas "het medium net zo belangrijk vindt als ik".

Doorgaans worden slechts twee keer per jaar Britse koninklijke onderscheidingen bekendgemaakt: aan het einde van het jaar en op de verjaardag van de koning (14 november). Maar voor bijzondere prestaties - vooral op sportgebied en in de kunsten - worden soms uitzonderingen gemaakt. Nolan krijgt de titel Knight Bachelor, de oudste riddertitel. Thomas krijgt de titel Dame Commander.

Op de lijst van premier Sunak staan naast de filmmakers onder anderen miljardair Mohamed Mansour, die geld doneert aan de partij van Sunak. Ook de Amerikaanse zakenman en Netflix-baas Ted Sarandos krijgt een onderscheiding.

De Belgische man die drie dagen lang werd gemarteld door zijn celgenoten, mag vandaag het ziekenhuis verlaten. Dat meldt zijn advocaat aan onder meer VRT Nieuws.

De man krijgt een enkelband en hoeft voorlopig niet terug de cel in. "Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om opvang voor onze cliënt te regelen", zegt zijn advocaat tegen HLN. "Fysiek is hij voldoende hersteld, maar medische verzorging blijft dagelijks nodig."

Brandwonden

Hij liep onder meer ernstige brandwonden op. De man zat in een Antwerpse gevangenis in voorarrest na een vermeende moordpoging op de partner van zijn ex-vriendin. Hij werd door zijn medegevangenen onder meer geslagen, verkracht met een bezemsteel en overgoten met heet water. Zijn celgenoten filmden de mishandeling van de man, die volgens hen een pedofiel is. Volgens HLN zat hij eerder vast voor verkrachting van een 14-jarige.

"Gelet op wat er gebeurd is, kan hij zijn hechtenis voortzetten met een enkelband op een locatie waar hij de nodige zorg kan krijgen", zegt zijn advocaat. "Dus niet meer in een setting achter tralies waar die feiten gebeurd zijn."

Aangehouden

De vijf celgenoten van de man werden in hun cel aangehouden voor de mishandeling. Drie mannen worden onder meer verdacht van poging tot moord, mishandeling en verkrachting. Twee worden ervan verdacht dat ze hebben nagelaten om de man te helpen.

De gevangenis is - net als andere gevangenissen in België - overvol. Er waren al jaren problemen in het complex, zeggen experts. Een cipier zei dat de mishandeling kon plaatsvinden door de "marginale omstandigheden waarin het personeel moet werken en gedetineerden worden gehuisvest".

De boodschap van het demissionaire kabinet vandaag was duidelijk: we hebben de roep uit de chipsector gehoord. Het miljardenplan om die sector voor de regio Eindhoven te behouden, is dan ook warm onthaald door chipmachinemaker ASML en chipfabrikant NXP. Tegelijkertijd blijft er voorlopig onzekerheid.

Burgemeester Dijsselbloem van Eindhoven had vanuit de regio als voorzitter van Brainport een belangrijke rol in de gesprekken met Den Haag. "Door een lange geschiedenis zit hier in Eindhoven het grootste bedrijf ter wereld op het gebied van chipmachines maken", zegt hij.

Dijsselbloem doelt daarmee op ASML, het kroonjuweel van de Nederlandse economie en verreweg het belangrijkste chipbedrijf in ons land. "Dat bedrijf staat voor een hele grote uitbreidingsbeslissing. Eigenlijk willen ze verdubbelen in omvang en ik denk dat het een nationaal belang is om dat mogelijk te maken in Nederland."

Geen belofte

ASML zegt vandaag de stappen te verwelkomen, maar belooft niet dat de groei sowieso in Nederland zal plaatsvinden. "We zijn bezig met het finaliseren van de besluitvorming." Wel benadrukt de chipgigant de voorkeur te geven aan Nederland.

Betrokken onderwijsinstellingen Fontys Hogeschool, Summa College en TU Eindhoven noemen het plan van het demissionaire kabinet goed nieuws: "Hiermee kan een grote stap worden gemaakt om de aantallen studenten in de technische disciplines flink te verhogen op mbo, hbo en universiteit."

Exportcontroles en fiscaal beleid

Hoewel ASML het gezicht is geworden van wat 'project Beethoven' is gaan heten, gaat het om het behoud van meer techbedrijven in de regio. Het plan van vandaag richt zich op drie zaken: het versterken van het onderwijs, het aanpakken van de infrastructuur en het bouwen van nieuwe huizen in de regio.

Volgens Dijsselbloem zijn er twee dingen die hij niet in de hand heeft bij het behouden van de bedrijven. Het gaat dan allereerst om de export van ASML-machines naar China, die de afgelopen jaren in stappen is beperkt. Het kabinet belooft op dat vlak meer Europese coördinatie.

Daarnaast is er het fiscale beleid, dat het hele bedrijfsleven in Nederland aangaat. De Tweede Kamer heeft de belastingvoordelen voor het bedrijfsleven verminderd, om andere plannen te kunnen dekken. Dat is onder meer in de chipsector niet goed gevallen.

Het gaat bijvoorbeeld om de zogeheten expatregeling, waardoor buitenlandse werknemers minder belasting hoeven te betalen. Die regeling is versoberd, terwijl bedrijven zeggen dat die nodig is om talent van buiten aan te trekken.

Inkoop aandelen

Het andere pijnpunt is de inkoop van eigen aandelen. Dat is nog onbelast, maar er komt nu 15 procent belasting bij. Dat kan een bedrijf al snel tientallen tot honderden miljoenen euro's kosten en dat is geld dat ze in andere landen niet hoeven te betalen. Internationaal opererende bedrijven kunnen dit maar lastig uitleggen aan hun buitenlandse bestuurders en aandeelhouders.

In de Kamerbrief over de miljardenimpuls onderkent het demissionaire kabinet de zorgen van het bedrijfsleven. Ook hier wordt aan gewerkt, maar de Kamer zal een doorslaggevende stem hebben. De vraag is wat wel en wat niet lukt.

De bedrijven houden het nauwlettend in de gaten. "Wij begrijpen dat er naast deze acties nog andere, essentiële, acties op fiscaal gebied worden voorbereid", schrijft NXP. "Wij hopen dat ook die een positief gevolg zullen krijgen."

Vraagt meer tijd

"Die politieke onderwerpen gaan misschien ook meer tijd kosten", zegt Dijsselbloem, verwijzend naar onder meer het fiscale beleid. "Het geeft mij optimisme om te denken: het kan."

De burgemeester eindigt met een oproep aan de Haagse politiek. "Deze bedrijven halen toptalent uit de hele wereld. Gepromoveerde natuurkundigen komen naar hier om te helpen de volgende slimme machine te bouwen. Laten we ze alsjeblieft welkom heten in Nederland." Hij nodigt het nieuwe kabinet bovendien uit om hierover concrete afspraken te maken.

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gaat per direct zoveel mogelijk statushouders onderbrengen in hotels in de buurt van de asielzoekerscentra waar ze nu verblijven. Daar is formeel geen toestemming van de betrokken gemeenten voor nodig. Het COA zegt te handelen "in opdracht van het Rijk en na instemming van de commissarissen van de Koning".

Met het onderbrengen van statushouders in hotels hoopt het COA de druk op de asielzoekerscentra te verlagen. Er is een tekort aan opvangplekken en binnenkort sluit ook nog een aantal grotere en kleinere opvanglocaties, onder meer in Biddinghuizen, Breda, Meppel, Huizen en Nijmegen.

Statushouders zijn mensen met een verblijfsvergunning en recht op een woning in Nederland. Op dit moment wachten in de asielopvang bijna 10.000 statushouders op een woning in de gemeente waaraan ze gekoppeld zijn.

Die woning moet eigenlijk binnen 14 weken na het verkrijgen van een verblijfsvergunning beschikbaar zijn, maar dat lukt in veel gevallen niet. De plekken die statushouders bezet houden in de asielzoekerscentra kunnen niet gebruikt worden om asielzoekers op te vangen.

Dringend beroep

Volgens het COA worden statushouders in "kleine aantallen" in hotels geplaatst. De organisatie zegt ervoor te zorgen dat de statushouders in beeld blijven bij de dichtstbijzijnde COA-locatie. De plekken die in de asielzoekerscentra vrijkomen, gaan naar asielzoekers die nu op locaties zitten die gaan sluiten.

Begin deze maand deed demissionair staatssecretaris Eric van der Burg voor Asiel en Migratie nog een dringend beroep op gemeenten om hotels beschikbaar te stellen. Hotels worden al gebruikt voor noodopvang en in een aantal van die accommodaties zitten al statushouders. Gemeenten hoeven daar in principe geen toestemming voor te geven omdat de statushouders rechtmatig in Nederland zijn. Voor asielzoekers ligt dat anders.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt op de hoogte te zijn van de plannen voor statushouders. De koepelorganisatie benadrukt dat het "wel zo netjes" is om gemeenten van tevoren te informeren over de komst van statushouders naar hotels. Het COA zegt dat dat ook gebeurt.

Het bendegeweld in Haïti heeft dit jaar al meer dan 1500 levens geëist, meldt het VN-mensenrechtenkantoor in een rapport. Ook zijn meer dan 800 mensen gewond geraakt.

VN-mensenrechtenchef Volker Türk noemt de situatie "catastrofaal" en zegt dat het geweld nu moet stoppen. Hij benadrukt dat "onmiddellijke actie" nodig is om de verslechterende situatie onder controle te krijgen.

Onderzoekers schrijven in het VN-rapport dat de escalatie van het bendegeweld in de afgelopen tijd heeft geleid tot een toename van mensenrechtenschendingen, waaronder moorden, ontvoeringen en verkrachtingen. Verder hebben corruptie en slecht bestuur de rechtsstaat uitgehold.

De afgelopen jaren hebben bendes op steeds meer plekken in Haïti de macht overgenomen. De al beroerde situatie verslechterde eind februari, toen verschillende bendes besloten samen te werken.

Ze bestormden twee gevangenissen en lieten daarbij duizenden gevangenen vrij. De bendes eisten het vertrek van premier Henry, die op dit moment in Puerto Rico zit. Hij heeft zijn ontslag ingediend en stapt op zodra er een overgangsraad is en er een nieuwe premier is benoemd.

Vorig jaar kwamen in het land met zo'n 11 miljoen inwoners 4451 mensen door bendegeweld om het leven, 1668 mensen raakten gewond.

Haïti kent een roerige recente geschiedenis. Bekijk onze uitlegvideo over de situatie daar:

In Zuid-Afrika zijn 45 doden gevallen bij een busongeluk in de provincie Limpopo. Eén van de inzittenden, een meisje van 8, heeft het ongeluk overleefd maar is ernstig gewond geraakt.

Volgens nieuwszender SABC News raakte de chauffeur van de bus door onbekende oorzaak de controle over het voertuig kwijt. Daarop viel de bus van een 50 meter hoge brug en vloog in brand op een bergpas tussen Mokopane en Marken. De inzittenden van de bus waren inwoners van buurland Botswana die op weg waren naar een paasdienst in de stad Moria.

Het wrak van de bus:

Sommige lichamen zijn dermate zwaar verbrand dat ze onherkenbaar zijn geworden. Andere lichamen zaten vast in het wrak of lagen verspreid over het terrein, zegt het ministerie.

De minister van Transport van Zuid-Afrika meldt dat de lichamen van de inzittenden worden gerepatrieerd naar Botswana. "We willen ons oprechte medeleven betuigen aan de families, maar ook aan de regering en bevolking van Botswana. We zullen er alles aan doen om te helpen, zodat ze kunnen teruggaan naar hun land en families om daar waardig begraven te kunnen worden."

Er is in Nederland een ernstig tekort aan salbutamol aerosol, het meest voorgeschreven 'pufje' voor mensen met astma. Het middel is sinds kort niet of nauwelijks leverbaar en er zijn volgens apothekersorganisatie KNMP amper alternatieven voorhanden. Er zijn in Nederland ruim een half miljoen gebruikers.

De tekorten komen onder meer door productieproblemen bij verschillende fabrikanten. De hoop is dat een aantal soorten binnen een paar weken weer beschikbaar is.

Het probleem wordt herkend door de Long Alliantie Nederland, een samenwerkingsverband van onder meer patiëntenverenigingen, longartsen en zorgverzekeraars. De meeste apotheken hebben nog hooguit twee weken voorraad aan salbutamol aerosol, stelt de vereniging.

Om de grootste problemen op te vangen, heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vorige week een 'tekortenbesluit' genomen, waardoor het inhalatiemiddel mag worden geïmporteerd uit andere landen. Het is echter onduidelijk in hoeverre dit soelaas zal bieden.

"Dat hangt af van de vraag in welke mate ze die middelen in het buitenland wel beschikbaar hebben", zegt een woordvoerder van apothekersorganisatie KNMP. "Daar hebben wij op dit moment geen goed zicht op."

Aanbevelingen en alternatieven

Omdat ook andere inhalatiemedicijnen niet of beperkt leverbaar zijn, komt de Long Alliantie met een overzicht (.pdf) met mogelijke alternatieven. Patiënten kunnen bijvoorbeeld een poeder gaan gebruiken, afhankelijk van hun leeftijd.

Apothekers krijgen van de organisatie het advies om hun schaarse aerosolen te reserveren voor kinderen onder de 6 jaar. Die hebben nog niet genoeg inademingskracht om inhalatoren met poeder te gebruiken.

Meer medicijntekorten

Apothekers kampen al geruime tijd met veel medicijntekorten. Vorig jaar registreerde brancheorganisatie KNMP een recordaantal van 2292 tekorten, werd onlangs bekend. 5 miljoen Nederlanders ervoeren de gevolgen van zo'n tekort.

In de VN-Veiligheidsraad heeft Rusland het toezicht op de sancties tegen Noord-Korea geblokkeerd. Bij het stemmen over de jaarlijkse verlenging van de controle door een groep deskundigen, sprak Rusland een veto uit.

De sancties tegen Noord-Korea blijven intact, maar de toezichthouders zijn nu hun mandaat kwijt. Van de vijftien leden van de Veiligheidsraad stemden er dertien voor de resolutie. China onthield zich van stemming. Rusland is een van de vijf permanente leden van de raad en heeft daarom vetorecht.

De Russische vertegenwoordiger in de Veiligheidsraad, Vassily Nebenzia, zei voor de stemming dat westerse landen proberen om Noord-Korea te "wurgen" en dat de sancties "irrelevant en irreëel" zijn.

Wapens voor Oekraïne

De Verenigde Staten beschuldigen Noord-Korea en Rusland ervan wapenovereenkomsten te hebben die in strijd zijn met de sancties. Moskou zou Noord-Koreaanse wapens hebben gebruikt in de oorlog tegen Oekraïne. Noord-Korea en Rusland ontkennen dat, maar spraken vorig jaar wel af om de banden op militair gebied aan te halen.

De sancties van de VN-Veiligheidsraad tegen Noord-Korea gelden sinds 2006 en werden ingesteld vanwege nucleaire dreiging. De maatregelen bestaan grotendeels uit strenge restricties voor de import en export van allerlei producten, waaronder wapens. Een onafhankelijke commissie van deskundigen moet dat controleren. De bedoeling is dat het land stopt met raketprogramma's en kernproeven.

Noord-Korea lijkt zich van deze maatregelen weinig aan te trekken. De Veiligheidsraad heeft de sancties al meerdere keren aangescherpt. Ook in 2022 werd er gestemd over zo'n aanscherping, maar Rusland en China lagen dwars.

Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag heeft Israël opgedragen om alles wat noodzakelijk is te doen om ervoor te zorgen dat basisvoorraden bij de Palestijnse bevolking in Gaza terechtkomen.

Volgens het ICJ hebben mensen in Gaza te maken met verslechterende leefomstandigheden. "Het hof constateert dat de Palestijnen in Gaza niet langer alleen het risico lopen op hongersnood, maar dat de hongersnood inmiddels is begonnen", staat in het vonnis.

De uitspraak van vandaag is een aanvulling op het tussenvonnis van het hof in het proces dat Zuid-Afrika heeft aangespannen tegen Israël. Dat land beschuldigt Israël van genocide in de Gazastrook.

Grenzen open te houden

In de uitspraak van vandaag herbevestigt het gerechtshof het vonnis van januari, maar het voegt eraan toe dat Israël actie moet ondernemen om een ongehinderde levering van humanitaire hulp aan Palestijnen in heel Gaza te garanderen. Daarbij gaat het om voedsel, water, elektriciteit, medische benodigdheden en medische zorg.

Het Internationaal Gerechtshof zegt dat Israël daarom meer grensovergangen met Gaza moet openen, de capaciteit van deze grensovergangen moet verhogen en ze "zo lang als nodig" open moet houden. Israël moet binnen een maand na het vonnis een rapport indienen waarin gedetailleerd wordt beschreven hoe het zich aan de uitspraak heeft gehouden.

Ongegrond

Het bevel van het Internationaal Gerechtshof is bindend, maar er is geen mogelijkheid om het te handhaven. Israël heeft nog niet gereageerd op de uitspraak.

Het land heeft eerder wel met klem ontkend dat er sprake is van genocide. Israël zegt dat de militaire campagne in Gaza draait om zelfverdediging, naar aanleiding van de terroristische aanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar.

Verschillende familieleden van Israëlische militairen in Nederland hebben te maken met bedreigingen, blijkt uit een rondgang van de NOS. Op sociale media gaan privégegevens rond van Israëlische militairen met een Nederlands paspoort en hun familie.

De belaging van een Joodse vrouw gisteren bij haar woonadres in Amstelveen staat daarmee niet op zichzelf. Deze Shirli, die niet met haar achternaam genoemd wil worden, is de moeder van een soldate die dienstplichtig is in het Israëlische leger.

De dochter vertrok op haar zestiende naar Israël voor een tussenjaar en besloot te blijven. Ze heeft naast een Nederlands ook een Israëlisch paspoort en is dus dienstplichtig in het leger.

Gisteren stonden er drie onbekende vrouwen bij haar moeder Shirli op de stoep. "Ze schreeuwden dat ik de moeder ben van een kindermoordenaar", zei Shirli tegen de NOS. Ook werden er folders in de buurt verspreid, waarin wordt gesteld dat Shirli haar dochter naar Israël heeft gestuurd "om baby's te vermoorden". Eerder kwamen mensen verhaal halen op het werk van de vrouw.

Shirli (in de video anoniem gemaakt) vertelt wat haar overkwam:

Het is niet zeker hoe de ongewenste bezoekers aan Shirli's privégegevens komen, maar duidelijk is dat ze online veelvuldig zijn gedeeld. Shirli's dochter en zestien anderen staan op een lijst die op sociale media is gezet door de Belgische pro-Palestina-activist, schrijver en politicus Dyab Abou Jahjah.

Hij schrijft erbij dat zijn organisatie March 30 Movement aangifte heeft gedaan tegen deze personen, omdat ze in het Israëlische leger dienen of wonen in illegale nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever. Abou Jahjah beschuldigt hen van "genocide en andere ernstige misdrijven".

Naming-and-shaming

De NOS heeft een aantal mensen op de lijst benaderd. Niet iedereen wil er iets over kwijt, maar een van de betrokkenen zegt dat hij en zijn familie te maken hebben met bedreigingen. De man kreeg berichten waarin te lezen is dat iemand hoopt dat hij en zijn familie gebombardeerd worden. Ook zijn vrouw kreeg berichten, waarin hun kinderen "terroristen" worden genoemd.

De man denkt dat het de March 30 Movement niet gaat om de aangiftes. "Het gaat ze om naming-and-shaming van Joodse Nederlanders, waardoor mensen in hun persoonlijke veiligheid worden aangetast." Abou Jahjah en de March 30 Movement waren niet bereikbaar voor vragen van de NOS.

Rapper Appa

Ook op andere plekken zijn gegevens van Joodse Nederlanders te vinden. De dochter van Shirli, de vrouw uit Amstelveen, wordt bijvoorbeeld genoemd in een Instagrambericht van rapper Appa. "Vandaag ga je overal voor schut", schrijft hij.

Appa claimt ook dat er aangifte tegen haar is gedaan vanwege "oorlogsmisdaden". "Maar dat is niet genoeg", aldus Appa. Bij het inmiddels verwijderde bericht stonden meerdere foto's en filmpjes van de vrouw. De rapper riep zijn ruim 80.000 volgers op om gegevens van moeder en dochter te delen. Dat gebeurde vervolgens in de reacties onder het bericht.

Daar stonden bijvoorbeeld Shirli's volledige naam en de naam van de organisatie waar zij werkt. Ook werd haar ontslag geëist. Rapper Appa was niet bereikbaar voor vragen van de NOS.

Vrijbrief

De Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, Eddo Verdoner, maakt zich zorgen. "Veel Joden in Nederland hebben familie in Israël", schrijft hij op X. "Als alleen dat al een vrijbrief is om iemand thuis op te zoeken, te intimideren en persoonsgegevens in de buurt te verspreiden, zijn Joden doelwit om wie zij zijn. Deze intimidatie van Joodse Nederlanders gaat alle perken te buiten."

Shirli ging vandaag opnieuw naar de politie om aangifte te doen. Dat deed ze ook toen haar gegevens werden gedeeld en mensen naar haar werkplek kwamen om verhaal te halen. De politie kan over dit specifieke geval nog niet veel zeggen. Wel is doxing, het openbaar delen van gevoelige persoonsgegevens om te intimideren, sinds 1 januari expliciet strafbaar gesteld in de wet.

"We kunnen verschillende dingen doen om slachtoffers te helpen", zegt een woordvoerder van de politie. "Waar behoefte aan is, verschilt per geval, maar je kan bijvoorbeeld maatregelen nemen zodat iemand zich thuis veiliger voelt of aan de bel trekken bij socialemediaplatforms." De politie is blij dat doxing nu bij wet verboden is. "Degenen die doxen hebben vaak geen idee wat de impact is op de slachtoffers."

Op de foto hieronder is de folder te zien met gegevens van Shirli en haar dochter en allerlei beschuldigingen tegen hen. Deze foto is verkregen via het CIDI, waarop moeder en dochter en hun gegevens deels onherkenbaar zijn gemaakt.

De NPO trekt twee van de drie aan Ongehoord Nederland (ON!) opgelegde boetes in. Het besluit volgt na gesprekken tussen de NPO en de aspirant-omroep over hoe de samenwerking verder moet gaan.

De NPO vroeg eerder aan toenmalig staatssecretaris Uslu van Media om de vergunning van ON! in te trekken. Uslu wees dat verzoek af. Omdat de omroep daarmee in het publieke bestel blijft, zal ON! zich alsnog moeten houden aan de eisen die gelden voor alle publieke omroepen.

"Om ON! meer ruimte te geven om aan die eisen te voldoen en daardoor te komen tot een verbeterde samenwerking heeft de NPO besloten om de tweede en derde sanctie, die zijn opgelegd aan de omroep, te herroepen", schrijft de NPO in een verklaring.

'Geen jurisprudentie'

ON! kreeg de tweede boete omdat de omroep volgens de NPO niet voldoende wilde samenwerken. De derde boete werd opgelegd omdat ON! zich volgens de NPO niet aan de journalistieke code van de NPO zou houden en onjuiste informatie zou verspreiden.

Voor die laatstgenoemde overtreding werd eerder ook al een boete opgelegd aan ON!. Die boete blijft wel staan. Volgens de NPO is dat om "de rechter te laten oordelen over de reikwijdte van de bevoegdheid van de NPO bij het nemen van besluiten". De NPO beroept zich daarbij op een artikel uit de Mediawet dat gaat over het stelselmatig negeren van de journalistieke code.

De NPO wil feitelijk van de rechter weten of het opleggen van een boete aan ON! bij een schending van dat artikel wel mag. "We willen weten wat ons mandaat is. Er is onduidelijkheid over dit soort kwesties, want dit is nooit eerder aan de hand geweest. Er is geen jurisprudentie over", licht een woordvoerder van de NPO toe. De procedure ligt inmiddels bij de bestuursrechter, zegt de NPO.

Intimidatie

In de verklaring benadrukt de NPO dat van ON! verwacht wordt dat het zich aan de journalistieke code houdt en verbeterplannen blijft doorvoeren. Ook dient de omroep "een opstelling te kiezen die bijdraagt aan samenwerking met alle andere partijen binnen de publieke omroep".

Eerder deze maand werd een gesprek tussen de NPO en ON! nog vroegtijdig beëindigd omdat ON!-voorzitter Arnold Karskens en algemeen directeur Frederieke Leeflang van de NPO elkaar betichtten van intimidatie.

Karskens zegt in een verklaring op de eigen website dat het besluit "wederom bewijst hoe kansloos de missie van de NPO was om ON! uit het bestel te werken". Hij spreekt van een "onterechte aanval van de NPO op onze omroep die tot grote reputatieschade heeft geleid en honderdduizenden euro's aan juridische verdediging heeft gekost".

In Eindhoven is vanmiddag een vrachtwagen vast komen te zitten onder een viaduct. De chauffeur raakte daarbij gewond. Hij zat bekneld en is door de brandweer uit de auto bevrijd.

Het ongeluk was bij de ingang van het terrein van vrachtwagenbouwer DAF. Volgens Omroep Brabant had de vrachtwagenchauffeur de hefarmen omhoog laten staan.

Toen de truck onder het viaduct reed, botsten de armen tegen de onderkant. De voorkant van de vrachtwagen schoot vervolgens omhoog, waardoor de chauffeur in de cabine bekneld kwam te zitten.

Deur weghalen

Om de chauffeur te bevrijden, moest de brandweer de deur van de vrachtwagen afknippen. Volgens Omroep Brabant kon de trucker daarna zelf uit de cabine komen. Hij raakte gewond aan zijn hoofd en is ter controle naar het ziekenhuis gebracht.

Behalve politie, brandweer en ambulances was ook een traumahelikopter opgeroepen. DAF schoot te hulp met een heftruck, omdat het materieel van de brandweer niet toereikend was. De brandweer gebruikt normaal gesproken metalen bruggen om op de hoogte van een vrachtwagencabine te werken, maar die waren niet hoog genoeg.

Volgens de politie heeft de bestuurder veel geluk gehad:

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar bakfietsfabrikant Babboe. Verschillende bakfietsmodellen zijn onveilig gebleken en de toezichthouder zegt aanwijzingen te hebben dat de fabrikant relevante zaken voor controleurs heeft achtergehouden.

Dit bevestigt de NVWA na een bericht van RTL Nieuws. Oud-medewerkers van Babboe hebben aan het nieuwsprogramma verteld hoe ze voorafgaand aan een inspectie van de NVWA kapotte frames in bestelbusjes verstopten.

Ook heeft RTL een document in handen met antwoorden die medewerkers moesten geven op vragen van klanten. Hierin staat bijvoorbeeld dat bij normaal gebruik van de fiets "het in principe niet mogelijk is dat uw frame breekt". Als een klant vroeg of er vaker scheuren of breuken voorkwamen, moesten medewerkers vertellen dat er dan vaak overbelasting van de fiets in het spel was.

'Ze blijven ermee rijden'

Ook een manager legde volgens oud-medewerkers vooral de schuld bij de klant. Een monteur die de kapotte frames ter sprake bracht, kreeg te horen dat mensen hun fiets slecht onderhouden. "Kijk naar deze fiets (...): roest en wordt nooit schoongemaakt. Die mensen die blijven ermee rijden", is te horen in een geluidsopname in het bezit van RTL Nieuws.

De NVWA vindt het kwalijk. "Het bedrijf heeft ons toezicht ondermijnd en daarmee grote risico's genomen met de veiligheid van mensen", zegt een woordvoerder. Het strafrechtelijk onderzoek wordt uitgevoerd door de Inlichtingen- en Opsporingsdienst (IOD) van de NVWA en het Openbaar Ministerie en is enkele weken geleden van start gegaan.

Verkoopverbod en terugroepactie

In februari moest Babboe op last van de NVWA voorlopig stoppen met het verkopen van zijn bakfietsen, omdat uit onderzoek bleek dat in de afgelopen jaren honderden frames zijn gebroken. Babboe zou geen goed onderzoek hebben gedaan naar de oorzaken en geen maatregelen hebben genomen.

De terugroepactie die het bedrijf een maand geleden opstartte, loopt nog. Babboe riep vier modellen terug en eigenaren van deze bakfietsen konden zich online registreren.

Deze week zei een woordvoerder van de fabrikant dat nog niet duidelijk is hoeveel fietseigenaren zich inmiddels hebben geregistreerd en hoeveel fietsen moeten worden opgehaald. Babboe beloofde "rond Pasen" duidelijkheid te geven.

Begin deze maand vertelde Babboe-bezitter Marijn dat ze de fiets niet kan missen:

Ten minste twaalf mensen zijn in Madagaskar omgekomen als gevolg van de wervelstorm Gamane, die afgelopen etmaal over het Oost-Afrikaanse eiland trok. Zeker 21.000 inwoners zijn getroffen door de verwoestingen die de cycloon veroorzaakte, meldt de landelijke rampendienst.

De storm trok over de eilandstaat met een gemiddelde windsnelheid van 150 kilometer per uur, met windstoten oplopend tot 210 kilometer per uur. Door hevige regenval kwamen er bovendien honderden huizen en wegen onder water te staan, vooral in het noorden van het land. De dodelijke slachtoffers zouden zijn verdronken of zijn geraakt door vallende bomen of instortende huizen.

Veel dorpen zijn door overstromingen afgesneden van de rest van het land en onbereikbaar voor hulpverleners, zo meldt de landelijke hulpdienst. Het aantal slachtoffers kan dus nog oplopen.

'Cycloon stond bijna stil'

Madagaskar wordt vaker getroffen door tropische stormen. Een jaar geleden eiste de tropische storm Freddy meer dan 500 levens op het eiland en in nabijgelegen Mozambique en Malawi op het vasteland.

Wat opvalt aan Gamane, zo meldt een coördinator van de landelijke hulpdienst aan persbureau AFP, is dat de storm zeer langzaam over het eiland trok. "De cycloon stond bijna stil. Als een storm zo op één plek blijft hangen, wordt bijna alle infrastructuur vernietigd. Dat heeft ernstige gevolgen voor de bevolking."

Eerder deze week was nog de verwachting dat de storm helemaal niet aan land zou komen.

De rechtbank in New York heeft Sam Bankman-Fried, oprichter en eigenaar van de gevallen cryptobeurs FTX, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 25 jaar voor fraude, samenzwering en witwassen. Een jury besloot in november al dat hij schuldig was.

De aanklagers hadden 40 tot 50 jaar cel geëist. Volgens de aanklagers is het "een van de grootste financiële fraudes in de Amerikaanse geschiedenis".

'Hij loog'

FTX was een platform waar gebruikers een cryptorekening konden openen en cryptomunten konden verhandelen. Sam Bankman-Fried (32) heeft op grote schaal gefraudeerd met de tegoeden van klanten die geld staken in crypto's bij zijn FTX-beurs. De tegoeden gebruikte hij veelal niet voor crypto's maar 'leende' hij uit aan zijn eigen investeringsfonds Alameda Research voor andere risicovolle investeringen.

Vrijwel niemand werd zo snel miljardair als Bankman-Fried. Maar er is ook (bijna) niemand die zo veel geld zo snel verloor:

De rechter zei vandaag onder meer dat Bankman-Fried gelogen heeft tijdens het proces, toen hij zei dat hij niet wist dat zijn investeringsfonds geld gebruikte van FTX-klanten. Volgens de aanklagers spendeerde hij geld van klanten ook aan allerlei extravagante zaken, zoals luxe huizen op Caribische eilanden en privévluchten.

Failliet

Het bedrijf kwam in 2022 in de problemen toen cryptokoersen kelderden en klanten massaal hun geld wilden opnemen, geld dat er niet meer was. De cryptobeurs FTX stortte in elkaar.

Duizenden gedupeerden zagen hun cryptobeleggingen in rook opgaan. FTX werd al snel failliet verklaard. Volgens de rechter verloren FTX-klanten zo'n 8 miljard dollar en investeerders en schuldeisers van FTX en Alameda zo'n 3 miljard dollar. Bankman-Fried heeft eerder al aangekondigd in beroep te gaan tegen het vonnis.