NOS Nieuws - Algemeen

Een Amerikaanse federale rechter heeft de importheffingen van president Trump geblokkeerd. De rechtbank voor internationale handel in New York oordeelt dat de president zijn boekje te buiten is gegaan met zijn voornemen om vele tientallen procenten aan heffingen op te leggen aan diverse landen wereldwijd. Zijn besluit ontketende begin april een grote handelsoorlog en leidde ertoe dat de beurskoersen wereldwijd kelderden.

Trump wilde de heffingen invoeren op basis van een economische noodwet uit 1977. Hij zegt dat die wet hem de bevoegdheid geeft om dat te doen, omdat het handelstekort van Amerika volgens Trump neerkomt op een noodsituatie.

'Geen acute noodsituatie'

De rechtbank is het daar niet mee eens en zegt dat de noodwet pas geldt bij een "buitengewone dreiging". Omdat de VS al 49 jaar een handelstekort heeft met de rest van de wereld is er geen sprake van een acute noodsituatie, aldus de rechter. Trump had dan ook het Congres niet mogen omzeilen, luidt het vonnis.

Het Witte Huis gaat in beroep tegen de uitspraak van de rechter. "Het is niet aan ongekozen rechters om te beslissen hoe je een nationale noodsituatie moet aanpakken", klinkt het.

Veel van de heffingen die Trump had aangekondigd, waren al door hemzelf uitgesteld of verlaagd na de grote onrust op de financiële markten. Vorige week dreigde de president nog met een importheffing van 50 procent op producten uit de Europese Unie. Die had komende zondag moeten ingaan.

De uitspraak van de rechter heeft geen invloed op de importheffingen op staal en aluminium, die al eerder door Trump waren aangekondigd. Datzelfde geldt voor auto's en auto-onderdelen. Ook de heffingen op specifieke Chinese producten blijven van kracht, volgens Trump moeten die oneerlijke handelspraktijken tegengaan.

De rechtszaak werd aangespannen door vijf kleine bedrijven die goederen importeren uit de landen die door de importheffingen getroffen zijn. Daarnaast lopen er nog andere rechtszaken tegen het besluit van Trump.

Een menigte van hongerige Palestijnen heeft in Centraal-Gaza een opslagloods van het Wereldvoedselprogramma (WFP) bestormd. Dat meldt de VN-organisatie in een verklaring. Volgens het Al-Aqsa Martelarenziekenhuis zijn daarbij vier mensen omgekomen. Twee van hen stierven in de verdrukking, twee anderen overleden aan schotwonden, maar het is onduidelijk wie die schoten heeft gelost.

In de nacht van dinsdag op woensdag waren al vrachtwagens vol noodhulp geplunderd. De bestorming van de voedselopslaglocatie onderstreept volgens WFP de noodzaak tot ongehinderde humanitaire hulp aan Gaza. "Dat is de enige manier om te voorkomen dat mensen verhongeren."

Een hongerige menigte trekt golfplaten van de gevel van het WFP-pand:

Israël heeft ruim tweeënhalve maand alle toevoer van voedsel en medicijnen tegengehouden. Onder hevige internationale druk laat de regering sinds kort weer wat voedsel toe, maar de methode die Israël daarbij hanteert, is omstreden. De VN noemt de gang van zaken een farce.

Ook op de tweede dag van het noodhulpprogramma van de Gaza Humanitarian Foundation (GHF), dat buiten de VN omgaat, zijn er berichten dat er in het gedrang mensen zijn doodgeschoten door militairen of beveiligers. De lokale autoriteiten, aangestuurd door Hamas, stellen dat in twee dagen tijd tien Palestijnen zijn gedood en tientallen mensen gewond zijn geraakt. Die aantallen zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

De Gaza Humanitarian Foundation ontkent dat er doden zijn gevallen en beweert dat het uitdelen van voedselpakketten juist volgens plan verloopt. Er zouden bijna 15.000 pakketten zijn uitgedeeld. Ook zouden er meer distributiecentra zijn geopend.

Hulp als wapen

Dat is nog altijd lang niet genoeg om de vele honderdduizenden hongerige Palestijnen te voeden, benadrukt de VN. In gesprek met Nieuwsuur zegt een hoge functionaris van de VN, Tom Fletcher, dat GHF het helemaal verkeerd aanpakt: uitgehongerde Palestijnen moeten soms kilometers lopen voor een kleine hoeveelheid voedsel, vaak linzen of meel.

Het nieuwe systeem is er volgens Fletcher eigenlijk op gericht om Palestijnen weg te lokken uit delen van Gaza. De VN is dan ook niet van plan om samen te werken. Fletcher spreekt van een "afleidingsmanoeuvre" van het Israëlische geweld in de Gazastrook.

Daarnaast klinkt er kritiek omdat de organisatie, die gesteund wordt door de VS en Israël, niet onafhankelijk is. Het nieuwe systeem van GHF geeft Israël de macht over wie wel en wie geen hulp krijgt en versterkt het gebruik van 'hulp als wapen'. Daarmee voldoet het plan niet aan de basisprincipes van hulpverlening, die voorschrijven dat die onafhankelijk en neutraal moet zijn.

Oorlog gaat door

Sinds Israël vorige week weer wat voedsel toeliet, heeft de regering zo'n 800 vrachtwagenladingen goedgekeurd, zegt een VN-woordvoerder. Minder dan 500 daarvan zijn de Gazastrook binnengereden. Het is VN-medewerkers slechts gelukt om zo'n 200 ladingen op te halen, onder meer vanwege de veiligheidssituatie.

Ook Midden-Oostengezant Kaag van de VN zegt dat de huidige noodhulp slechts een druppel op een gloeiende plaat is. Gisteren zei ze tegen de VN-Veiligheidsraad dat de hoeveelheid hulp die Israël heeft toegelaten vergelijkbaar is met "een reddingsboot die je pas inzet als het schip al gezonken is".

Te midden van de chaotische situatie rond het verdelen van de noodhulp gaat de oorlog in de Gazastrook door. Gisteren zijn er volgens lokale autoriteiten zeker 63 mensen gedood door Israëlische aanvallen. Het is onduidelijk hoeveel van hen burgers of militanten zijn.

Bij de Israëlische bombardementen in het dichtbevolkte gebied komen meer burgers dan militanten om het leven. Het grootste deel van de geregistreerde slachtoffers zijn vrouwen en kinderen. Onderzoekers en mensenrechtenorganisaties spreken van genocide tegen de Palestijnse bevolking.

De bestuursvoorzitter van de Londense luchthaven Heathrow heeft zijn excuses aangeboden omdat hij niet bereikbaar was in de eerste uren na de enorme stroomuitval eerder dit jaar. Thomas Woldbye sliep door twee noodoproepen heen, omdat hij zijn telefoon op stil had staan.

Na een brand in een stroomstation in de buurt viel 's nachts bijna alle stroom uit op het vliegveld. Om 00.21 uur en 01.52 uur probeerde de operationeel directeur van Heathrow Woldbye te bellen, om zo noodprocedures in gang te zetten. Maar hij kreeg geen gehoor.

Uit intern onderzoek blijkt dat de telefoon van Woldbye "op stil was gegaan, zonder dat hij zich daarvan bewust was". De bestuursvoorzitter sliep op dat moment en kreeg pas om 06.45 uur te horen dat al het vliegverkeer stillag.

Diepbedroefd

Volgens The Guardian was Woldbye daardoor niet betrokken bij cruciale besluiten die in de eerste uren genomen moesten worden. De operationeel directeur besloot om alle vluchten voor de rest van de dag op te schorten. Uiteindelijk konden er om 18.00 uur weer vliegtuigen vertrekken vanaf Heathrow.

Woldbye zegt dat hij "diepbedroefd is" dat hij niet bereikbaar was. In het interne rapport wordt geadviseerd een 'tweede contactpersoon' te benoemen die belangrijke mensen binnen de organisatie op de hoogte kan brengen bij noodgevallen.

Bijna 300.000 reizigers getroffen

Heathrow is de grootste luchthaven van Europa. De stroomuitval op 21 maart leidde tot 1300 geannuleerde vluchten. Zo'n 290.000 passagiers zouden op die dag Heathrow aandoen.

Uit het interne onderzoek blijkt dat de operationeel directeur die nacht juiste keuzes heeft gemaakt. Wel wordt de luchthaven geadviseerd "te overwegen om te investeren in extra dieselgeneratoren", die voor extra noodstroom kunnen zorgen.

Ook het Britse stroombedrijf doet nog onderzoek naar het incident. De uitkomsten daarvan worden over ongeveer een maand verwacht.

De broers Andrew en Tristan Tate zijn ook in het Verenigd Koninkrijk aangeklaagd. Het Britse OM heeft bekendgemaakt dat er in totaal 21 aanklachten lopen tegen het duo. De beschuldigingen zijn onder meer verkrachting, het toebrengen van lichamelijk letsel en mensenhandel.

Er loopt al een rechtszaak tegen de broers in Roemenië die losstaat van de juridische procedure in het Verenigd Koninkrijk. In de Britse strafzaak wordt Andrew beschuldigd door één vrouw. Tristan is aangeklaagd door drie vrouwen. Het gaat om gebeurtenissen in de periode van 2012 tot en met 2015.

Uitleveringsverzoek

De broers weerspreken alle beschuldigingen. Ze hebben zowel de Britse als de Amerikaanse nationaliteit. Ook de in VS, waar het tweetal momenteel verblijft, is een strafzaak tegen hen gestart. Het OM van het Verenigd Koninkrijk heeft een uitleveringsverzoek voor Andrew en Tristan Tate ingediend. Een woordvoerder zegt dat wel eerst de rechtszaak in Roemenië moet worden afgehandeld.

Het tweetal heeft jaren in het Oost-Europese land gewoond. Ze zijn in Roemenië aangeklaagd op verdenking van het vormen van een criminele organisatie, mensenhandel, ontucht met minderjarigen en witwaspraktijken. Het tweetal werd er in 2022 opgepakt, maar afgelopen januari werd hun huisarrest opgeheven. De strafzaak in Roemenië loopt nog wel.

Vrouwenhater

De broers zijn allebei voormalig kickbokser. Vooral Andrew Tate heeft een groot bereik via sociale media. Daar staat hij bekend om zijn vrouwonvriendelijke, conservatieve opvattingen en luxe levensstijl. Hij heeft miljoenen volgers en gaat er prat op een vrouwenhater te zijn.

In het Groningse dorp Beerta hebben meer dan duizend mensen de herdenkingstocht voor de omgekomen kinderen Jeffrey (10) en Emma (8) bijgewoond. De kinderen kwamen anderhalve week geleden om het leven nadat ze door hun vader waren meegenomen.

De herdenkingstocht was een initiatief van de familie. Een rouwauto met daarin de lichamen van de kinderen legde op hun verzoek een route af in Beerta, het dorp waar de kinderen jarenlang hebben gewoond.

Achter de rouwauto reed een bus, met daarin de familie en nabestaanden van Jeffrey en Emma. Veel aanwezigen brachten knuffels en witte en rode rozen mee, die op de rouwauto werden gegooid.

Beelden van de herdenkingstocht:

De lichamen van de twee kinderen en hun vader werden vorige week gevonden in een kanaal in Winschoten na grootschalige zoekacties. Langs de kade zijn sindsdien honderden knuffels, kaarsen, kaarten en bloemen neergelegd.

Toespraken van familie

Bij het eindpunt van de herdenkingstocht bedankten de halfbroer en neef van Jeffrey en Emma alle aanwezigen voor hun steun. Volgens halfbroer Rubertus hebben de kinderen zich altijd thuis gevoeld in Beerta. "Dat blijkt ook wel uit deze opkomst", zei hij. "Hier zijn hun herinneringen mooi en groot."

Ook de neef van de kinderen kwam aan het woord. Hij vertelde dat Jeffrey een heel intelligente en sociale jongen was en een liefdevolle broer voor zijn zusje. Emma was volgens hem "een echte hartendief" die ook kwetsbaar was en haar familieleden troostte op moeilijke momenten. Na afloop van beide toespraken klonk luid applaus.

Ook burgemeester Sikkema van Oldambt hield een toespraak, schrijft RTV Noord. "We leven mee, we zochten mee en we huilen mee. We staan om jullie heen", zei Sikkema tegen de aanwezige nabestaanden. Het verdriet, ook voor de familie van de vader, is "onvoorstelbaar groot", aldus de burgemeester. Ook benoemde ze dat er "verwarring en een enorme pijn" is.

Na de toespraak van Sikkema zetten klasgenoten van de overleden kinderen regenboogrozen in vazen, "als teken van liefde, vriendschap en dierbare herinnering aan Jeffrey en Emma".

Ook burgemeester Ben Visser van de gemeente Eemsdelta nam kort het woord. De kinderen woonden sinds enkele maanden met hun moeder in Delfzijl, dat in die gemeente ligt. Volgens Visser wilde Jeffrey graag terug naar Beerta. "Dat is de reden dat we hier vandaag zijn."

Knuffeldiefstal

Eerder vandaag werd bekend dat twee 20-jarige mannen die worden verdacht van het stelen van knuffels op de herdenkingsplaats voor Jeffrey en Emma in Winschoten, op 10 juni voor de politierechter moeten verschijnen. De mannen worden berecht via het snelrecht. De verdachten zitten nog vast.

In een filmpje dat rondging op sociale media was te zien dat enkele jongens al lachend enkele grote knuffels in de lucht gooiden en daarna meenamen in een auto.

De zaak van de derde verdachte, een minderjarige jongen, wordt op een andere manier behandeld. Deze jongen is inmiddels vrijgelaten, maar blijft verdachte, schrijft RTV Noord.

In de Zwitserse Alpen is een dorp bijna volledig bedolven nadat een stuk bergwand was afgebroken. De aardverschuiving in het plaatsje Blatten werd veroorzaakt doordat een gletsjer gedeeltelijk was ingestort. Daarbij kwam een enorme hoeveelheid ijs, modder en stenen naar beneden.

Volgens de lokale autoriteiten zit 90 procent van het dorp onder de modder en stenen na de lawine. Er wordt nog iemand vermist. Het leger is onderweg om in het gebied te helpen, meldt de Zwitserse omroep SRF.

Blatten werd eerder deze maand al geëvacueerd, omdat er gevreesd werd voor een rotslawine. In het dorp wonen ongeveer 300 mensen.

Op beelden vanuit de lucht is te zien dat huizen zijn verwoest door het puin:

Burgemeester Bellwald zegt dat hij geschokt is: "Het onvoorstelbare is gebeurd. Ik ben blij dat we de mensen konden evacueren. We zijn het dorp kwijt, maar niet het hart." Minister van Milieu en Transport Rösti spreekt van het "slechtst denkbare scenario dat werkelijkheid is geworden".

Volgens defensieminister Pfister is nog niet helemaal duidelijk hoe het leger gaat helpen. "Wij zullen alles doen wat we kunnen om te ondersteunen bij de wederopbouw. Het is belangrijk dat we onze steun betuigen, zodat de inwoners beseffen dat Zwitserland achter ze staat."

Vaker lawinegevaar

In Zwitserland wordt vaker gewaarschuwd voor (rots)lawines. Zo moesten inwoners van het dorpje Brienz de afgelopen jaren meerdere keren geëvacueerd worden. In 2023 kwam er ook daadwerkelijk een grote massa stenen naar beneden. Inwoners hadden toen geluk dat de stroom vlak voor het dorp tot stilstand kwam.

Een veel grotere groep influencers moet zich gaan houden aan strengere reclameregels. Tot nu toe vielen alleen influencers met 500.000 volgers of meer onder de Mediawet, maar dat criterium wordt losgelaten. Dat meldt het Commissariaat voor de Media (CvdM), dat actief toezicht houdt op de contentmakers.

Vanaf 16 juni gelden de strengere reclameregels voor alle video-uploaders met een inschrijving bij de Kamer van Koophandel en een account op YouTube, Instagram en/of TikTok, die daar in de afgelopen 12 maanden minstens 24 video's plaatsten en daarmee geld verdienden of in ruil gratis producten kregen. Om hoeveel influencers het gaat, meldt het CvdM niet.

Van de influencers wordt verwacht dat reclame in hun video's herkenbaar is voor kijkers. Sluikreclame is verboden. Ze moeten bijvoorbeeld aanduidingen als 'advertentie' of 'betaalde promotie' plaatsen bij hun video's. De regels zijn vooral bedoeld om minderjarigen te beschermen.

Volgens de toezichthouder was het altijd al de bedoeling dat reclameregels die voor mediaplatforms en grote influencers gelden ook op kleinere influencers van toepassing zouden worden. Het Commissariaat "ziet risico's" in de groep contentmakers met minder dan 500.000 volgers. De organisatie wijst op de populariteit van zogenoemde micro-influencers, die doorgaans tussen de 5000 en enkele tienduizenden volgers hebben.

Sinds 2022 houdt het Commissariaat toezicht op influencers. Met contentmakers die de regels overtraden, werden aanvankelijk alleen gesprekken gevoerd. Vorig jaar werden voor het eerst boetes uitgedeeld. De hoogte van de boete is afhankelijk van de omzet van het bedrijf van de betrokken influencer.

In Frankfurt zijn drie mannen aangeklaagd die mogelijk hebben gespioneerd voor Rusland. Het gaat om een Armeniër, Oekraïner en een Rus die ervan verdacht worden een moord te plannen in opdracht van de Russische inlichtingendienst. Ze zijn vorig jaar juni al opgepakt.

Volgens het Duitse OM kreeg een van de verdachten, de Armeniër, in mei 2024 opdracht om een Oekraïens oud-militair te bespioneren. Die militair had aan het begin van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne tegen de Russen gevochten. Hij liep daarbij ernstige verwondingen op en verbleef vervolgens in Duitsland.

De drie mannen hadden een afspraak gemaakt met de oud-militair in een café in het centrum van Frankfurt. Volgens de aanklager wilden de verdachten meer informatie verkrijgen over het slachtoffer. De ex-officier vertrouwde het echter niet en schakelde de politie in. Dezelfde dag nog werd het drietal opgepakt.

Vaker Russische spionnen

Er zijn vaker arrestaties in Duitsland wegens Russische spionage. Afgelopen week begon er een rechtszaak in München tegen drie Duits-Russische mannen die zogezegd bomaanslagen voorbereidden. De verdachten worden ervan beschuldigd de hulp van Duitsland aan Oekraïne te willen saboteren. Ze zouden plannen hebben gehad om gebouwen en infrastructuur die belangrijk zijn voor die steun op te blazen.

De zorgorganisatie Sirjon heeft zes medewerkers ontslagen na het vernederen van cliënten op een woongroep in Bodegraven in Zuid-Holland. De medewerkers maakten hier volgens Sirjon beelden van en deelden die in een besloten groep op Snapchat. Vorige week werd het zestal al geschorst.

De zorginstelling zegt dat de personeelsleden zijn gehoord en dat op basis daarvan "dringende redenen" zijn vastgesteld voor ontslag. "Na het onderzoek en alles wat er is gebeurd, is dit de enige juiste stap. Dit gedrag staat haaks op alles waar wij als organisatie voor staan", zegt bestuursvoorzitter Jan van Ginkel.

Ook doet de zorginstelling aangifte tegen het zestal, omdat het gedrag van de betrokken medewerkers volgens Sirjon mogelijk strafbaar is, "zoals ernstige schending van privacy".

Van Ginkel noemt het verschrikkelijk voor de cliënten wat er is voorgevallen. De bewoners van de locatie De Akker hebben de geestelijke vermogens van een kind van 0 tot 3 jaar. Sommigen hebben ook een vorm van autisme.

Onderzoek uitgebreid

De zorginstelling zegt signalen te hebben dat de besloten Snapchatgroep waarin de beelden zijn gedeeld, sinds 2019 bestaat en dat "de omvang van die groep iets groter was dan aanvankelijk gedacht". Sirjon sluit meer ontslagen dan ook niet uit.

Ook bestaat het vermoeden dat de beelden "op beperkte schaal buiten die besloten Snapchatgroep zijn gedeeld". Vanwege deze nieuwe signalen wordt het onderzoek uitgebreid.

'Respectloos en vernederend'

Begin vorige week werden de ouders van de bewoners op de hoogte gebracht. Wat op de filmpjes te zien is, is onduidelijk. De zorginstelling spreekt van "expliciet beeldmateriaal" en noemt de beelden "respectloos en vernederend". Van seksuele handelingen, mishandeling of dwang zou geen sprake zijn.

De oudste filmpjes zijn volgens Sirjon negen maanden geleden gemaakt.

Omroep PowNed wordt niet langer vervolgd voor het uitzenden van stiekem gemaakte opnames van Onno Hoes, de voormalig burgemeester van Maastricht. De rechtbank van Amsterdam zegt dat de verdenkingen tegen de omroep grotendeels niet bewezen zijn.

Volgens het Openbaar Ministerie had de omroep "een bijdrage geleverd aan het maatschappelijk debat" en "een misstand aan de kaak gesteld". Daarom was het OM ook van mening dat PowNed vrijuit moest gaan.

Hoes deed in 2014 aangifte na een uitzending van PowNews. In de uitzending werden stiekem gemaakte opnames getoond van ontmoetingen tussen Hoes, toen nog burgemeester van Maastricht, en een 20-jarige student. De twee hadden elkaar via sociale media leren kennen en spraken twee keer af in een café.

Opnameapparatuur

De student had voor die ontmoetingen contact gezocht met PowNed en afgesproken om een camera met microfoon onder zijn shirt aan te brengen. Hoes maakte tijdens de ontmoetingen seksueel getinte toespelingen naar de man.

Het OM seponeerde de zaak in 2015, maar Hoes dwong in 2017 via het gerechtshof in Amsterdam alsnog vervolging af. Mede hierdoor heeft het lang geduurd voordat de zaak behandeld kon worden. De voormalig student werd in januari van dit jaar al vrijgesproken, in lijn met de wens van het OM.

Eerder verloor Hoes al een civiele zaak over dezelfde kwestie, schrijft L1 Nieuws. Ook voor de ontmoetingen met de student was Hoes al in opspraak geraakt vanwege zijn gedrag in zijn privéleven. Door de PowNed-zaak raakte hij zijn baan kwijt.

In Moskou moesten vandaag de vliegvelden sluiten in verband met een Oekraïense droneaanval. Die was waarschijnlijk het antwoord op de recente massale luchtaanvallen op Kyiv en andere Oekraïense steden.

Afgelopen weekend heeft Rusland honderden drones en raketten op heel Oekraïne afgevuurd, de aanval van zaterdagnacht was de grootste luchtaanval op Oekraïne in weken. Alleen al zondag kwamen bij die aanvallen zeker veertien Oekraïense burgers om het leven, veel meer raakten er gewond.

En dat terwijl Rusland en Oekraïne zich voorbereiden op onderhandelingen over een staakt-het-vuren, nadat eerdere gesprekken in Istanbul op niets waren uitgelopen. Dat Rusland uitgerekend nu kiest voor escalatie laat de ware intentie van Poetin zien, zegt Oekraïnekenner Bob Deen: "Poetin heeft geen belang bij een snel einde aan de oorlog."

Knettergek

De aanvallen van dit weekend waren zo groot dat ze zelfs voor de Amerikaanse president Trump aanleiding waren om flink uit te halen naar Poetin. 'Hij is KNETTERGEK geworden', schreef Trump op zijn eigen Truth Social. Een paar dagen voor de aanvallen hadden de twee wereldleiders nog een ruim twee uur durend telefoongesprek met elkaar. Dat gesprek noemde Trump toen 'erg goed'.

"Trump en Poetin kijken hier verschillend naar", zegt Oost-Europa-deskundige Bob Deen van het instituut Clingendael. "Trump dacht dat hij met Poetin snel afspraken zou kunnen maken, terwijl de eisen van Rusland nu veel hoger liggen dan gedacht."

De aanvallen van afgelopen weekend waren voor EU-buitenlandchef Kaja Kallas aanleiding om op te roepen tot nieuwe sancties tegen Rusland. Trump lijkt daar voorlopig nog niets over te willen horen.

Uitputtingsslag

Het is die terughoudendheid van Trump die de Russische president sterkt om Oekraïne steeds harder aan te vallen. "Ik denk dat Poetin nu veel zelfvertrouwen heeft, hij denkt dat hij aan de winnende hand is", zegt Deen. "Dus om te stoppen met vechten zal Rusland verregaande concessies eisen van Oekraïne en de VS. Dat zie ik voorlopig nog niet gebeuren."

Met deze nieuwe luchtaanvallen wil Rusland de druk op Oekraïne dan ook maximaal opvoeren: "De strategie is om Oekraïne uit te putten, door grondaanvallen maar ook door continue luchtaanvallen door het hele land. Daardoor blijft de onzekerheid, komen investeringen niet op gang. Zo probeert Poetin de Oekraïners op de knieën te dwingen."

Zonder uitzicht op serieuze onderhandelingen over een staakt-het-vuren is het de vraag hoe de toekomst er voor Oekraïne uitziet. President Zelensky reisde vandaag opnieuw af naar Berlijn om met bondskanselier Merz te praten over steun. Die zei deze week geen limiet meer te stellen aan het gebruik van langeafstandsraketten. Vandaag liet Merz weten Oekraïne te gaan helpen om zelf langeafstandswapens te produceren.

Die Europese steun blijft voor Oekraïne cruciaal. "We weten dat de Amerikaanse steunpakketten een keer gaan stoppen", zegt Deen. "De EU zal veel moeten doen om in dat gat te springen, maar het is de vraag of dat genoeg is."

Maar dat betekent niet dat Rusland onaantastbaar is. "De sancties tegen Rusland en de langdurige Russische oorlogseconomie richten wel degelijk schade aan", legt Deen uit. Maar voorlopig lijkt Poetin te blijven gokken op een oorlog van de lange adem: "Hij denkt dat hij het langer vol kan houden dan Oekraïne."

In een groot deel van Nederland wordt de ophokplicht voor pluimvee dat commercieel gehouden wordt per direct ingetrokken. Dat heeft minister Wiersma van Landbouw besloten. Alleen in de Gelderse Vallei en binnen tien kilometer van Oldenzaal in Overijssel moeten vogels voorlopig binnenblijven.

In de Gelderse Vallei blijft de ophokplicht bestaan omdat daar veel grote pluimveebedrijven zijn. Daarnaast moeten bedrijven in de Gelderse Vallei die meer dan 250 fazanten, loopvogels of sierwatervogels houden, hun dieren afschermen.

In en om Oldenzaal moeten alle vogels opgehokt of afgeschermd worden, vanwege de Newcastle disease, een zeer besmettelijke vogelziekte die dodelijk kan zijn. De ziekte treft onder meer kippen en duiven.

De landelijke ophokplicht gold sinds november vanwege vogelgriepbesmettingen op pluimveebedrijven. Dat de meeste dieren nu na ruim zeven maanden weer naar buiten mogen, noemt landbouwminister Wiersma een opluchting voor de vrije-uitloopsector en hobbyhouders: "Ondanks dat het risico verlaagd is, blijven we alert en volgen we de situatie op de voet."

Risico laag tot matig

Het besluit van Wiersma volgt op een nieuwe risicobeoordeling van de groep dierziekten. Deze groep deskundigen, bestaande uit epidemiologen, virologen en dierenartsen, komt regelmatig bijeen om de vogelgriepsituatie te beoordelen.

De kans dat vogelgriep opduikt op pluimveebedrijven werd eerst ingeschat op matig tot hoog. Dat is nu aangepast naar laag tot matig. Eerder dit jaar werd nog vogelgriep vastgesteld op een pluimveebedrijf in Idsegahuizum in Friesland en een kalkoenboerderij in Putten in Gelderland.

Het kabinet doet veel te weinig aan het oplossen van problemen van verwarde en gevaarlijke mensen. Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer eist dat het kabinet binnen een half jaar maatregelen neemt, zoals meer woon(zorg)plekken, betere informatie-uitwisseling tussen hulpinstanties en uitbreiding van het aantal wijk-ggz's. Het kabinet moet elk half jaar rapporteren over de voortgang.

In een Kamerdebat spraken de verschillende partijen met het kabinet over eigen parlementair onderzoek naar onveiligheid door verward en onbegrepen gedrag. GL-PvdA-Kamerlid Mutluer en VVD-Kamerlid Michon rapporteerden over hun bevindingen en deden aanbevelingen aan het kabinet. Dat heeft nog maar een klein deel daarvan overgenomen, en dat accepteert de Kamer niet.

Bij het debat zaten vier leden van het kabinet: minister van Justitie en Veiligheid Van Weel, minister van Binnenlandse Zaken Uitermark, staatssecretaris Welzijn Karremans en staatssecretaris Maatschappelijke zorg Maeijer. Voor de Kamer is dit aantal symbolisch voor het probleem: zo veel mensen en instanties zijn verantwoordelijk voor mensen met verward en onbegrepen gedrag dat uiteindelijk niemand verantwoordelijk is. De Kamer wil dat de minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk wordt voor de coördinatie.

Ernstige incidenten

Mensen met psychische problemen blijven buiten beeld of zwerven langs verschillende hulpverleners zonder dat er een totaalbeeld van hen en hun problematiek bestaat. Daardoor gebeuren ernstige incidenten, zoals toen een vrouw in een Haagse Albert Heijn werd doodgestoken door een ex-tbs'er en toen een 11-jarig meisje in Nieuwegein op straat werd gedood door een dader die zei dat hij hallucineerde.

"Aan het in een flits doden van een onschuldig slachtoffer gaat vaak een jarenlange weg vol alarmerende signalen, gemiste kansen, niet geziene of beantwoorde hulpvragen en zorgmijding vooraf", zei Mutluer na een opsomming van verschillende slachtoffers. Zij vindt dat de overheid regie moet nemen, zodat dit soort incidenten zoveel mogelijk kan worden voorkomen. Ook Michon vindt dat het kabinet meer moet doen, ook om de politie te ontlasten.

Minister Uitermark heeft de Kamer gezegd dat zij op zich begrijpt dat haar ministerie een logische plek is om de coördinatie te krijgen, maar dat dat wel een functie wordt die nog niet eerder heeft bestaan. Ook zij vindt dat er bij het maatschappelijke probleem rond verwarde personen "een doorbraak geforceerd moet worden".

ABN Amro betaalt 14 miljoen euro voor een al langlopende kwestie met onterecht uitgekeerde dividendbelasting. De bank hielp een grote buitenlandse bank om via geschuif met aandelen (dividendstrippen) belastingen te ontduiken.

De zaak is een erfenis van Fortis Nederland, een rechtsvoorganger van ABN Amro. Vier jaar geleden meldde ABN Amro dat justitie een onderzoek was gestart naar het dividendstrippen in de jaren 2009 tot en met 2013.

Hierbij deed Fortis transacties waardoor een buitenlandse instelling met aandelen kon schuiven, zodat er onterecht teruggave van dividendbelasting in Nederland kon worden opgestreken. Het Openbaar Ministerie zegt dat hierdoor 124 miljoen euro aan dividendbelasting op Nederlandse beursgenoteerde aandelen is teruggegeven

In een persbericht zegt ABN Amro dat de huidige bank niet bij deze praktijken betrokken was, maar dat dit een "oud dossier" is. De bank legt zich nu toch neer bij de boete om een nog langer lopende juridische procedure te voorkomen.

Belastingontduiking

Tegelijk met het bericht over de boete voor ABN Amro, maakte het OM bekend dat het de buitenlandse instelling die met de belastingtruc geholpen werd een dagvaarding heeft gestuurd. De instelling wordt samen met een werknemer verdacht van belastingontduiking.

Persbureau ANP meldt dat het om de Europese divisie van de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley gaat. Het OM laat aan de NOS weten de naam van de instelling nog niet te kunnen openbaren. Morgan Stanley was niet voor commentaar bereikbaar.

De zaak kwam aan het rollen nadat de Belastingdienst in 2018 een juridisch gevecht begon over de dividenduitkeringen. Bij de rechter werd de zaak aanvankelijk verloren. In hoger beroep kreeg de Belastingdienst gelijk.

Een influencer in België heeft een rijverbod gekregen van 17,5 jaar en een boete van 25.000 euro. De man post op sociale media video's waarop te zien is dat hij met hoge snelheden door België racet.

Volgens het parket van Brussel huurde influencer adil.gofast tientallen sportwagens. Op zijn Instagram-account zijn filmpjes te zien van Lamborghini's, Porsches en Maserati's. Hij haalt daarmee soms snelheden van meer dan 250 kilometer per uur. Ook is te zien dat hij met hoge snelheid door het drukke verkeer in Brussel manoeuvreert.

Op Instagram heeft adil.gofast bijna 38.000 volgers. Hij maakte ook ritten in Tilburg en Rotterdam, al is daar niet te zien dat hij met hoge snelheid rijdt.

Volgens de VRT werd tijdens het proces duidelijk dat hij al een rijverbod opgelegd had gekregen. Desondanks kroop hij weer achter het stuur om nieuwe video's te maken. Hij zou ook meerdere keren zijn betrapt met drugs achter het stuur en werd ook al eens veroordeeld voor een vluchtmisdrijf.

Opnieuw rijexamen

De man krijgt met het rijverbod van 17,5 jaar en de boete van 25.000 euro de maximale straf. Daarnaast moet hij zijn rijexamens opnieuw doen en medische en psychologische testen afleggen.

Namibië herdenkt vandaag voor het eerst officieel de slachtoffers van de genocide die Duitse kolonisatoren begin vorige eeuw aanrichtten. De Duitsers vermoordden tussen 1904 en 1908 tienduizenden bewoners van het land, dat destijds deel uitmaakte van het door hen bezette 'Zuidwest-Afrika'.

De slachtoffers behoorden tot de Herero- en Nama-volkeren. Zij kwamen eind negentiende eeuw in verzet tegen de Duitse bezetters, die beslag legden op vrouwen, land en vee. Om het verzet te breken gaf de Duitse keizer Wilhelm II opdracht deze bevolkingsgroepen uit te roeien.

De slachting die volgde, staat bekend als 'de holocaust van de keizer' en ook als de eerste holocaust van de 20e eeuw. Meer dan 70.000 mensen werden in concentratiekampen uitgehongerd of vermoord, of kwamen om in de ongelijke strijd tegen de veel beter bewapende Duitse troepen.

Honderden van hen werden onthoofd; hun schedels werden meegenomen naar Berlijn voor wetenschappelijke experimenten om theorieën over rassenleer te bekrachtigen.

Herdenking

De Namibische regering wil de slachtoffers voortaan elk jaar herdenken. Daarvoor is 28 mei tot Genocide Herdenkingsdag uitgeroepen. 28 mei 1907 was de dag dat de Duitsers onder druk van het buitenland de concentratiekampen sloten.

De herdenking bestaat uit een bijeenkomst bij het parlement in de hoofdstad Windhoek. De deelnemers nemen een minuut stilte in acht en er is een wake bij kaarslicht.

Schade en compensatie

Duitsland en Namibië hebben deze duistere periode nog niet af kunnen sluiten. Duitsland erkende in 2021 dat de gebeurtenissen van toen als genocide erkend moeten worden. Ook was het bereid om over een periode van dertig jaar 1,1 miljard euro aan ontwikkelingshulp aan Namibië te schenken.

De nakomelingen van de Herero en Nama wezen dit af. Ze waren niet bij de onderhandelingen betrokken geweest en wilden herstelbetalingen.

Een nieuwe overeenkomst is in de maak. Die voorziet in excuses van Duitsland en een extra geldbedrag van 50 miljoen euro. Ook dat wijzen de nakomelingen af. Zij willen dat Duitsland de nakomelingen van de Duitse boeren uitkoopt, die het land van hun voorvaderen nog altijd in bezit hebben. Dat land moet terug naar de Herero's en Nama's van wie de Duitsers het hebben gestolen, zeggen ze.

Heeft Rudy Bouma ooit een moment van rust, als de Amerikaanse president Trump dagelijks met nieuwe decreten en plannen komt? Hoe is het voor Nasrah Habiballah om vanuit Israël en de Palestijnse Gebieden verslag te doen over de oorlog in Gaza? Wat betekent het volgens Charlotte Waaijers dat de Duitse veiligheidsdienst de AfD als extreemrechts heeft bestempeld? En hoe reist Mustafa Marghadi door moeilijk toegankelijke gebieden zoals de jungle van Myanmar?

Met andere woorden: hoe is het voor een NOS-correspondent om te werken en te leven in het buitenland? Op woensdag 11 juni organiseert de NOS een publieksavond in Amersfoort met de buitenlandcorrespondenten. In een boeiend podiumprogramma vertellen zij over hun leven en werk in het buitenland. Ze beantwoorden dan uiteraard ook publieksvragen, en maken ook na afloop graag tijd om met jou in gesprek te gaan.

Winfried Baijens leidt deze NOS-avond (19.30 uur tot 22.00 uur) en ontvangt jou graag. Inschrijven is gratis en kan via deze link.

De vrouw die vorige week op landgoed Den Treek in de provincie Utrecht door een dier werd aangevallen, blijkt door een wolf te zijn gebeten. De provincie wil het dier nu laten afschieten, omdat de wolf een direct gevaar voor mensen vormt.

Het is dezelfde wolf die vorig jaar zomer al incidenten veroorzaakte in hetzelfde gebied op de Utrechtse Heuvelrug. De Faunabeheereenheid Utrecht gaat de afschotvergunning aanvragen. Het kan enkele weken duren voordat die wordt afgegeven, meldt de provincie.

De vrouw was vorige week aan het wandelen in het buitengebied van Leusden, toen de wolf met de codenaam GW3237 plotseling uit de bosjes kwam gerend. Ze raakte gewond aan een been en werd door een toezichthouder van het landgoed naar een huisarts gebracht. Aan het incident zou de vrouw hechtingen en schrammen hebben overgehouden.

'Serieus veiligheidsrisico'

Vorige zomer wilde de provincie de wolf voorzien van een zender om zijn gedrag te kunnen monitoren. De wolf kwam meerdere keren te dicht bij mensen en honden en liep een meisje van vijf omver. Dierenrechtenorganisaties voorkwamen het vangen en zenderen van de wolf via de rechter.

Behalve de provincie wil ook de Zoogdiervereniging nu dat het dier afgeschoten wordt. "We hebben geen oorzaak kunnen achterhalen waarom het incident met de vrouw heeft plaatsgevonden", zegt wolvenexpert Glenn Lelieveld tegen RTV Utrecht.

"De welpen waren op dat moment een stuk verderop, dus er was geen sprake van defensief gedrag. Ook was er geen sprake van instinctief gedrag, de vrouw was bijvoorbeeld niet aan het hardlopen."

Volgens Lelieveld is het gedrag van de wolf de afgelopen twee jaar verergerd. "De kans op herhaling is groot. Dat is een serieus veiligheidsrisico. Je wil niet dat het verder escaleert en hard ingrijpen is nu echt nodig." Hij ziet het liefst dat het dier snel wordt gedood. "Wat mij betreft werd hij gisteren al afgeschoten."

Landgoed mijden

De beheerder van landgoed Den Treek riep vorige week al op het gebied voorlopig te mijden. Een deel van het landgoed werd vorig jaar wekenlang afgesloten voor publiek om incidenten met de wolf te voorkomen.

Om de kans op nieuwe incidenten zo klein mogelijk te houden, wordt bezoekers aangeraden niet alleen het bos in te gaan, kinderen in het zicht te houden en op de paden te blijven. In het natuurgebied geldt al een aanlijnplicht voor honden.

De politie heeft opnieuw minderjarigen opgepakt die betrokken waren bij de rellen in Scheveningen, begin deze maand. Het gaat om vijf jongens tussen de 15 en 17 jaar oud. Daarmee zijn er in totaal negen verdachten aangehouden voor het massale geweld. Alle verdachten zijn minderjarig.

De politie maakte vandaag bekend dat een 17-jarige jongen uit Gouda zich 16 mei op het politiebureau heeft gemeld. Hij was op beelden van de rellen herkend. Later zijn nog twee jongens van 15 en 17 uit Den Haag opgepakt. De drie verdachten werden gehoord en daarna voorlopig vrijgelaten.

Het drietal verschijnt binnenkort voor de kinderrechter. De arrestatie van een 16-jarige jongen uit Leidschendam en een 15-jarige jongen uit Den Haag volgden later. Zij worden nog verhoord en zitten vast.

Dit is hoe de rellen verliepen:

Eerder werden er al vier jongens opgepakt voor het vernielen van politieauto's en -busjes en openbare geweldpleging. De jongste verdachte is 14 jaar. De politie is nog niet klaar met het onderzoek naar de rellen.

Op 1 mei brak in Scheveningen geweld uit na een oproep op sociale media waarin werd aangespoord tot vechten. Honderden jongeren kwamen daarop af. Ze raakten in gevecht rond het Kurhaus en keerden zich tegen de politie. De mobiele eenheid werd ingezet toen jongeren agenten bekogelden met stenen, fietsen en glaswerk.

'Schaam je'

De Haagse burgermeester Jan van Zanen noemde het kwalijk dat ouders van rellende kinderen zich niet hebben gemeld. "Tegen die ouders zeg ik: schaam je. Het is onze stad, van iedereen."

De politie gaat meer onderzoek doen naar de oproepen via sociale media. Er is ook een intern onderzoek naar het handelen van agenten tijdens de rellen.

Begin dertig en uitgezaaide longkanker. Die diagnose kreeg Freek Rikkerink (32) van Suzan & Freek deze week van zijn arts te horen, maakte het duo gisteren bekend. Door de uitzaaiingen is er geen kans op genezing.

Volgens longarts Robin Cornelissen van het Erasmus MC komt het zelden voor dat mensen op zo'n jonge leeftijd longkanker krijgen. Van de circa 14.000 patiënten met longkanker is naar schatting 1 procent jonger dan 35, zegt Cornelissen, die ook de onlangs overleden Eva Hermans-Kroot behandelde.

Bij die patiënten heeft longkanker meestal niets met roken te maken. "Je hebt echt een tijd lang blootstelling nodig voor je kans om longkanker te krijgen echt hoger wordt." Ook Freek rookt niet. Hij is juist zeer sportief en fit: in 2023 liep hij in Berlijn de marathon zelfs binnen de drie uur.

"Luchtvervuiling en blootstelling aan andere kankerverwekkende stoffen kunnen een rol spelen. Maar voor een deel is het ook pech. Je deelt cellen in je lichaam en dat kan gewoon fout gaan."

'Je long heeft geen gevoel'

Longkanker wordt vaak pas laat ontdekt, omdat het relatief laat klachten geeft. "Je long heeft geen gevoel, je wordt niet benauwd want je kunt prima op één long leven", zegt Cornelissen.

"Je longen hebben een enorme overcapaciteit. Dus je zult het niet merken. De eerste symptomen komen door uitzaaiingen en dan ben je te laat. Genezing is dan niet echt meer mogelijk."

Wel zijn er levensrekkende behandelingen mogelijk. Als goed onderzocht is welke genetische afwijkingen de tumor heeft, kan er een doelgerichte behandeling worden gegeven.

"Dat zijn kleine moleculen die doelgericht het groeisignaal van de tumor blokkeren. De kanker wordt dan meestal kleiner. De doelgerichte behandeling geeft vaak een goede kwaliteit van leven en jaren winst. Het kan een levensverlenging van wel vijf jaar opleveren."

Immuuntherapie

Met immuuntherapie is die levensverwachting nog hoger, maar dat werkt meestal niet bij mensen die niet gerookt hebben. Die hebben een andere soort tumor die daar niet goed op reageert.

"Bij immuuntherapie zien we mensen die inmiddels bijna tien jaar zonder kanker rondlopen, maar we durven nog niet echt te zeggen dat ze genezen zijn. De therapie bestaat namelijk nog niet langer dan tien jaar", aldus Cornelissen.

Screening

Op longkanker wordt in Nederland nu niet gescreend, maar studies hebben volgens Cornelissen al wel aangetoond dat het een effectief middel is om longkanker op te sporen.

"In Nederland is het aan de Gezondheidsraad voorgelegd en die ziet nog haken en ogen die eerst nog verder moeten worden uitgewerkt. Dat gaat waarschijnlijk nog jaren duren. Het gaat dan alleen om het screenen van ouderen en van mensen die een hoog risico op kanker hebben. Dus iemand als Freek zou dan ook buiten die screening zijn gevallen."