NOS Nieuws - Algemeen

Een archeoloog uit New Orleans probeert uit te vogelen hoe een bijna 2000 jaar oude Romeinse grafsteen in een tuin van de Amerikaanse stad belandde. De bewoners troffen het stuk marmer bij het tuinieren aan onder het kreupelhout.

Ryan Gray kreeg afgelopen maart een belletje dat Daniella Santoro iets bijzonders had gevonden. Omdat ze in het stuk steen een grafzerk herkende, vreesde ze dat haar huis misschien op een verlaten begraafplaats was gebouwd. De waarheid bleek vreemder.

Gray zag dat de inscriptie in het Latijn was en kon via via een vertaling krijgen. Het bleek om tekst uit de eerste eeuwen van de jaartelling te gaan. "Aan de geesten der doden voor Sextus Congenius Verus, soldaat van de pretoriaanse vloot van Miseno, Thraciër, 42 jaar oud, 22 jaar in dienst, welverdiend voor hem gemaakt door zijn erfgenamen."

Verwoest museum

De tekst bleek ooit al eens te zijn geregistreerd. "Een steen met precies deze tekst bleek te missen uit een museum in het Italiaanse Civitavecchia, in de buurt waar hij ooit was gevonden", ontdekte Gray met hulp van zijn Team Tombstone van experts.

De steen bleek te zijn kwijtgeraakt toen het museum in de Tweede Wereldoorlog grotendeels werd verwoest bij Amerikaanse bombardementen. Gray besloot daarom zijn vondst bij de afdeling geroofde kunst van de FBI te melden.

Speurtocht

Ondertussen ging hij zelf door met het uitpluizen van hoe het voorwerp aan de andere kant van de Atlantische Oceaan was terechtgekomen. De eerdere eigenaren van het huis hadden geen band met Italië, een buurman bleek in de Tweede Wereldoorlog soldaat te zijn geweest, maar had alleen in het Stille Oceaangebied gediend.

"Misschien is de steen ooit in handen van een handelaar gevallen en aan een toerist verkocht in de jaren na de oorlog", speculeert Gray. "Wellicht dacht een familielid bij het uitruimen wel dat het een handige stoeptegel was voor de modderige tuin."

De archeoloog is verheugd te kunnen melden dat de steen binnenkort weer teruggaat naar Italië. Dat hij voorlopig nog geen definitief antwoord heeft, neemt hij voor lief. "Hoewel ik al 25 jaar archeoloog ben in New Orleans, blijven er altijd verrassingen en mysteries om uit te zoeken.

Een Amsterdamse verhuurder die stelselmatig mannen als huurder weigert, is door de gemeente Amsterdam op de vingers getikt. Als de man doorgaat met de discriminatie op basis van geslacht, riskeert hij een boete van 10.000 euro.

Het is de eerste keer dat de gemeente Amsterdam ingrijpt bij de verdenking van discriminatie bij verhuurders, meestal is er niet genoeg bewijs.

De verhuurder kwam bij de gemeente in beeld door een melding van een woningzoekende. Die zou door de verhuurder zijn geweigerd omdat hij man is. En dit bleek vaker te gebeuren: in de huurcontracten stond dat huurders "Nederlandse werkende dames" zijn. Ook online schreef de verhuurder alleen aan vrouwen te verhuren.

De verhuurder heeft twee weken de tijd om de gemeente zijn kant van het verhaal te vertellen. Past hij zijn beleid en huurcontracten niet aan, dan krijgt hij een boete van 10.000 euro opgelegd, schrijft de regionale omroep NH.

Discriminatie

Sinds 1 januari vorig jaar handhaaft het team Goed Verhuurderschap van de gemeente op intimidatie door verhuurders, te hoge waarborgsommen, onduidelijke of te hoge servicekosten en discriminatie bij het selecteren van huurders. Er is een meldpunt waar huurders met hun vragen terecht kunnen.

Het aantonen van met name discriminatie is ingewikkeld: vaak ontbreekt schriftelijk of digitaal bewijs. De gemeente adviseert huurders of woningzoekenden die te maken hebben met discriminatie bewijs te verzamelen, zoals een e-mail of opgenomen telefoongesprek.

"Of het nu discriminatie vanwege huidskleur, geloof, seksuele geaardheid of geslacht betreft: het is allemaal niet toegestaan", schrijft wethouder Zita Pels. "Wij zullen altijd proberen op te treden tegen dit soort gedrag."

Sinds de vreugde over het bestand is er in Gaza nog niet veel veranderd: humanitair is de situatie nog steeds schrijnend. Hulporganisaties staan in de startblokken voor een enorme hulpoperatie - zo gauw Israël dat toestaat.

Een van de afspraken in het akkoord is dat de Israëlische troepen zich terugtrekken achter een gele lijn en dat humanitaire hulp onbelemmerd het gebied in kan.

Komend weekend mogen 400 vrachtwagens per dag Gaza in, zegt Daniëlle Brouwer van het Rode Kruis. "Maar dat is een druppel op de gloeiende plaat. Wat we willen is dat de trucks ongelimiteerd naar binnen kunnen. Als er duizend klaarstaan wil je er duizend naar binnen hebben."

Hongersnood

De hulpverleningsorganisaties staan voor een kolossale taak. De VN heeft 170.000 ton voedsel, medicijnen en andere hulpgoederen klaarstaan aan de grens om 2,1 miljoen mensen te voeden, zegt Tom Fletcher, hoofd humanitaire zaken van de VN. Tot nu toe mag er maar 20 procent Gaza in van wat er eigenlijk nodig is.

Hij gaat ervan uit dat volgens het vredesakkoord de hulp snel volledig wordt toegelaten. Dat is harder nodig dan ooit. In Noord-Gaza is een hongersnood vastgesteld en er is tekort aan alles, weten ze ook bij het Rode Kruis. "Er is specialistische voeding nodig, medicijnen en groente en fruit. Er is nu bijna alleen maar rijst en meel."

Vanochtend waren er nog steeds bombardementen in Gaza te zien:

De vraag is hoe die hulp zo snel mogelijk bij degenen komt die het het hardst nodig hebben. "Daarvoor wil je ervoor zorgen dat er genoeg hulp tegelijk binnenkomt, om plunderingen te voorkomen."

Er zijn daarom honderden voedseldistributiepunten nodig, zegt Brouwer. "Elke minuut telt. Onze hulpverleners staan echt te popelen om naar binnen te gaan". Het Rode Kruis richt zich vooral op medische zorg die net zo hard nodig is. "We faciliteren twee ziekenhuizen in Gaza en we willen kleine mobiele klinieken opzetten, ook om mensen met ondervoeding te helpen. Als je zolang zonder voldoende eten zit, moet je niet opeens heel veel rijst gaan eten. Dat moet langzaam worden opgebouwd, onder toezicht van artsen."

Gewonden

Daarnaast is er veel basiszorg nodig. Het Rode Kruis schat dat er zo'n 170.000 mensen gewond zijn geraakt tijdens de oorlog. "Bijna iedereen heeft wel een of andere vorm van basiszorg nodig. Veel operaties zijn uitgesteld en er zijn hersteloperaties nodig. Er moet ook een extra veldziekenhuis komen."

De magazijnen liggen verder vol met dekens en tenten, want er komt kouder weer aan en talloze Gazanen zijn dakloos. Tot nu toe mochten die goederen vaak niet de grens over omdat het Israëlische leger bang was dat Hamas de middelen voor andere doeleinden zou gebruiken, net als brandstof.

Onterecht, volgens het Rode Kruis. "Als hulporganisatie weten we heel goed waar de hulp terecht komt", verzekert Brouwer. "Als er al hulp in mocht moest het allemaal gecontroleerd worden en overgeladen worden in andere trucks, nodeloos ingewikkeld. We hopen dat dat nu niet meer hoeft. We leven een beetje tussen hoop en vrees op dit moment."

Salih El Saddy, een Rotterdamse arts die vorig jaar een maand in een ziekenhuis in Gaza werkte, heeft dagelijks contact met collega's in het gebied. "Er is op dit moment tekort aan alles, alles, alles", zegt hij. "Wat eerst schaars was, is nu op. Er zijn nauwelijks nog narcosemiddelen bijvoorbeeld, en veel apparatuur is kapot, doorzeefd door kogels, couveuses, dialyse-apparaten. Cruciale zorg wordt niet meer gegeven."

Het tekort aan vitaminen en eiwitten leidt tot bloedarmoede en andere complicaties. "Mensen worden sneller ziek, en dat zie je ook. Voor kinderen is dat nog erger. Er komt ook geen babyvoeding binnen. Als arts is dat frustrerend om te zien, vooral omdat het een bewuste keuze is die hulp niet toe te laten. Het is onmenselijk."

El Saddy is voorzichtig met optimisme over het bestand dat nu is gesloten. "In januari was er ook een wapenstilstand, Er kan altijd een punt komen waarop Israël een reden ziet om de afspraken weer laten te vervallen. Het gaat Israël vooral om het terughalen van de gijzelaars. Wat er daarna gebeurt blijft onzeker."

Juliette Verhoeven van Dutch Relief Allience, een overkoepelend verband van hulporganisaties, denkt er hetzelfde over. "We verwelkomen het bestand, maar we hebben ook wel wat zorgen omdat Israël geen goed trackrecord heeft wat betreft het houden aan afspraken. Dus we kijken er met enige scepsis naar."

Nog voor het einde van het jaar gaat de overheid samen met reizigers kijken hoe de treinstations van Almelo, Purmerend en Bergen op Zoom veiliger gemaakt kunnen worden. Over deze treinstations komen de meeste signalen binnen over onveiligheid.

Op Prinsjesdag maakte het demissionaire kabinet al bekend 20 miljoen euro uit te trekken om de veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren. Demissionair staatssecretaris Aartsen zei voor aanvang van het wekelijkse kabinetsberaad vanmorgen zich veel zorgen te maken over de signalen uit het Openbaar Vervoer. "Iedere dag worden er gemiddeld gezien drie NS-medewerkers zwaar mishandeld of bedreigd. En heel veel mensen, vooral jonge vrouwen, voelen zich 's avonds onveilig in het openbaar vervoer."

De komende maanden wordt op de drie stations samen met reizigers gekeken waar de grootste problemen zijn. "Waar moeten meer camera's komen, waar meer poortjes, moet er meer verlichting komen, wat zijn de smoezelige plekken? Daar gaan we snel mee aan de slag."

Op het station van Purmerend werden vorig jaar twee tieners opgepakt voor het mishandelen van een conducteur. Het aantal meldingen van NS-personeel over agressie steeg in in 2023 met 30 procent, meldde de NS.

Na de drie stations is het de bedoeling ook op andere plekken aan de slag te gaan.

Veel vrouwen voelen zich onveilig

Vrouwen voelen zich vaker onveilig dan mannen. Bijna de helft van de vrouwen zegt af en toe om te lopen of om te rijden om plekken te vermijden die ze als onveilig inschatten. In Nederland krijgen relatief veel vrouwen te maken met geweld vergeleken met de rest van Europa.

Na de moord in augustus op de 17-jarige Lisa uit Abcoude voelen veel jonge vrouwen zich nog onveiliger op straat. Zo'n 4000 jonge vrouwen zeggen tegen NOS Stories zich altijd al onveilig te voelen op straat. Voor 1600 van hen is dat gevoel sinds de dood van Lisa nog sterker geworden.

Na haar dood zijn meer mensen in gesprek gegaan over femicide, geweld tegen vrouwen en het gevoel van onveiligheid op straat. Dat laten jongeren weten in de vragenlijst van NOS Stories. Ook met mannen wordt hierover gepraat, om zo meer bewustzijn te creëren. "We moeten vaker het gesprek voeren dat het niet normaal is dat vrouwen bang zijn op straat", zegt iemand.

In Gaza is het staakt-het-vuren officieel ingegaan. Dat is gebeurd om 12.00 uur lokale tijd, 11.00 uur in Nederland, nadat het Israëlische leger was begonnen aan zijn terugtrekking zoals afgesproken met Hamas.

"Sinds 12.00 uur hebben onze troepen zich gepositioneerd op de bijgewerkte inzetlinies, in overeenstemming met de hoofdlijnen van het staakt-het-vuren en de overeenkomst inzake de teruggave van de gijzelaars", meldt het leger.

De Israëlische premier Netanyahu noemde de ontwikkelingen in een toespraak, die wereldwijd op tv-stations werd uitgezonden, een overwinning voor zijn land. Volgens hem was de terugtrekking van het leger en de vrijlating van alle gijzelaars niet eerder mogelijk, omdat Hamas nu pas "het mes op de keel" kreeg gezet.

Dank aan Trump

Netanyahu bedankte in zijn toespraak de militairen "die ons land hebben beschermd" en sprak ook zijn dank uit voor de Amerikaanse president Trump, die volgens Netanyahu "leiderschap toonde en zijn grootsheid heeft laten zien". Netanyahu noemde in zijn dankwoord eveneens de Amerikaanse onderhandelaars Steve Witkoff en Jared Kushner.

Netanyahu zei dat de Israëlische gijzelaars die nog in handen zijn van Hamas de komende dagen terugkeren. Volgens het akkoord laat Hamas nu binnen 72 uur alle gijzelaars vrij, van wie er twintig vermoedelijk nog in leven zijn. Hoeveel er worden vrijgelaten en wanneer precies, is niet bekend.

Troepen blijven

Netanyahu zei ook dat het Israëlische leger voorlopig wel in Gaza blijft. Het wordt niet geheel teruggetrokken, ook niet in de tweede fase van het akkoord, om de druk op Hamas om zich te ontwapenen hoog houden.

Uit een deel van Gaza zijn de troepen vertrokken, maar het leger is nog aanwezig in 53 procent van het Palestijnse gebied. Het is wel de bedoeling dat het Israëlische leger zich in een later stadium bijna helemaal terugtrekt uit Gaza.

Er zijn nog twistpunten tussen Israël en Hamas. Zo eist Israël ook de volledige ontwapening van Hamas, maar de beweging heeft dat idee verworpen. Over het toekomstige bestuur van de Gazastrook zijn de partijen het ook nog niet eens.

Volksverhuizing

In de Gazastrook is inmiddels een grote volksverhuizing op gang gekomen. Op beelden is te zien hoe via de kustweg vanuit het zuiden een lange rij Palestijnen naar het noorden trekt, richting Gaza-Stad. De kustweg was deze maand juist afgesloten door het Israëlische leger, maar is nu weer open.

De Palestijnen trekken naar gebied dat ze moesten verlaten vanwege het Israëlische offensief. Ook op andere plekken waar het Israëlische leger zich heeft teruggetrokken, keren Palestijnen terug.

Ook hulporganisaties maken zich klaar om de Gazastrook in te trekken. Verwacht wordt dat Israël in eerste instantie 400 tot 600 vrachtwagens met hulpgoederen zal toelaten.

De auto van de 49-jarige vrouw uit Hoofddorp die sinds woensdag wordt vermist, is teruggevonden. De zwarte BMW werd aangetroffen in de wijk Getsewoud-Noord in Nieuw-Vennep.

De vrouw is nog altijd spoorloos en de politie heeft een foto van haar gedeeld in de hoop dat ze snel wordt teruggevonden. Ze vertrok woensdagochtend in de BMW naar haar werk in Beverwijk, maar kwam daar nooit aan.

De politie gaat ervan uit dat ze is ontvoerd. Dat is uit het onderzoek naar voren gekomen. De politie zegt daarom dat alle hulp welkom is. Mensen die meer weten over de verblijfplaats van de vrouw worden opgeroepen zich met spoed te melden.

Camerabeelden gevraagd

Ook mensen met relevante camerabeelden van deurbellen of een dashcam uit de omgeving van de Mosselplaat in Hoofddorp wordt gevraagd om hun informatie met de politie te delen.

De vrouw is 1.65 meter lang, heeft een lichtgetinte huidskleur, een normaal postuur, donkerbruine ogen en lang donkerbruin haar. Zij droeg op 8 oktober donkerkleurige kleding.

Het blijft raden naar het motief achter de verijdelde politieke aanslag in België. Gisteren pakte de Belgische politie drie jongeren uit Antwerpen op, die worden verdacht van een poging tot terroristische moord. Volgens Belgische media was die gericht op premier Bart De Wever.

De Belgische justitie wil dat nog steeds niet bevestigen. "Er zijn aanwijzingen dat het de bedoeling was om een jihadistisch geïnspireerde terroristische aanslag te plegen die gericht was op politici", zei federaal procureur Ann Fransen gisteravond alleen op een persconferentie van het Belgische Openbaar Ministerie.

Volgens de Belgische media was ook de Antwerpse burgemeester Els van Doesburg, net als De Wever ook van de N-VA, een mogelijk doelwit. Zowel Van Doesburg als De Wever zijn door de politie op de hoogte gebracht, meldt de Belgische krant Het Laatste Nieuws.

Luchtige reactie

De Belgische premier reageerde vanochtend luchtig en met humor op het nieuws. Bij de start van de begrotingsonderhandelingen in Brussel liet hij zich kort zien en stak zijn duim omhoog toen hem werd gevraagd of hij opgelucht was en alles onder controle heeft.

En op sociale media is een grapje geplaatst, op de Instagram-pagina van de kat die in het kantoor van de premier woont. "Maximus, kan jij een drone vangen?", vraagt De Wever in een tekstballonnetje aan de poes. "Een droom vangen? Als de beste!", luidt daarop het ludieke antwoord. De verdachten zouden een drone hebben willen gebruiken voor de aanslag.

Verdachten

De drie jongeren die zijn opgepakt, zijn 18, 23 en 24 jaar oud. Alle drie zijn ze Belg, de jongste en de oudste zouden van Marokkaanse afkomst zijn, de 23-jarige van Tsjetsjeense afkomst. Ze kenden elkaar persoonlijk, schrijft de VRT.

Volgens de Vlaamse omroep ging gisteren het gerucht dat de drie jongeren het gemunt hadden op politici met pro-Israëlische standpunten, maar volgens de omroep klopt dat niet.

Het onderzoek is in september begonnen, meldt de Belgische krant Het Laatste Nieuws. Eerst zijn er twee verdachten in het vizier van de politie gekomen en door verder onderzoek is ook de derde gevonden.

De 24-jarige verdachte werd gisteren alweer vrijgelaten, wegens gebrek aan bewijs. De andere twee worden vandaag voorgeleid aan de onderzoeksrechter. De 18-jarige studeerde Defensie en Veiligheid op een middelbare school in Antwerpen en de 23-jarige verdachte zou cybersecurity-opleiding volgen aan een hogeschool.

De Belgische politie onderzoekt nog of het drietal contact had met andere radicalen.

Zelfgemaakt explosief

De politie voerde in Antwerpen vier huiszoekingen uit. Bij een van de verdachten werd een zelfgemaakt explosief gevonden. "Dat had sterke gelijkenissen met een IED, een improvised explosive device", zei Fransen. Het explosief zou nog niet actief geweest zijn, maar zou dat wel op korte termijn kunnen zijn. Bij die verdachte werd ook een "zak met stalen balletjes" gevonden.

Bij een tweede verdachte is onder meer een 3D-printer gevonden, "waarvan kan worden vermoed dat deze moest dienen om onderdelen voor de aanslag te maken", maakte Fransen bekend. Mogelijk was het de bedoeling om een drone te maken waarop een lading bevestigd zou worden.

Premier Schoof heeft zijn steun overgebracht aan zijn Belgische collega en beloofde België te helpen bij het bestrijden van terrorisme.

Het dreigingsniveau in België blijft voorlopig ongewijzigd. Het staat nu op 3 op een schaal van 4. Dat betekent dat de dreiging 'ernstig' is en dat een aanslag als 'mogelijk en waarschijnlijk' wordt ingeschat.

De Belgische procureur vertelde ook nog dat de Belgische justitie dit jaar al zo'n tachtig nieuwe terreuronderzoeken is begonnen. "Dat zijn er nu al meer dan het totaal aantal dossiers in 2024", aldus Fransen.

De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar de Venezolaanse oppositieleider María Corina Machado, heeft het Noorse Nobelcomité bekendgemaakt. Ze krijgt de prijs vanwege haar onvermoeibare inzet voor de democratie in haar land: ze is fel tegenstander van het regime-Maduro.

De 58-jarige Machado staat volgens het comité voor "een rechtvaardige en vreedzame overgang van een dictatuur naar een democratie". Ze wordt een moedige en vastberaden voorvechter van vrede genoemd, "die het vuur van de democratie laat branden te midden van groeiende duisternis". Voor haar werk kreeg ze ook al de belangrijkste mensenrechtenprijs van de Europese Unie.

Machado werd door Maduro uitgesloten van deelname aan de verkiezingen in de zomer van vorig jaar, waarna de oppositie een andere kandidaat naar voren schoof. Maduro werd tot winnaar van de verkiezingen uitgeroepen, maar bewijs voor de winst leverde de kiescommissie niet. De oppositie zegt dat er op grote schaal is gefraudeerd.

Kijk hier naar het moment dat Machado hoort dat ze de Nobelprijs ontvangt:

Presidentskandidaat Edmundo González ontvluchtte het land anderhalve maand later, nadat hij wekenlang had geschuild in de Nederlandse ambassade. Machado deed dat niet en leeft sindsdien ondergedoken.

Het Nobelcomité prijst haar moed om in Venezuela te blijven en daar oppositie te voeren tegen de dictatuur. In januari verscheen ze voor het eerst in maanden weer in het openbaar en werd gelijk opgepakt. Volgens de voorzitter van het comité zei Machado, toen ze werd gebeld met het nieuws, dat dit een prijs is voor de hele beweging.

Ook González belde met Machado en feliciteerde haar:

Met de uitverkiezing van Machado passeert het Nobelcomité de Amerikaanse president Trump, die ook was genomineerd en openlijk had gelonkt naar de eer. "Iedereen vindt dat ik de Nobel Vredesprijs moet krijgen", zei hij bij de Algemene Vergadering van de VN. "Maar ik geef niet om prijzen, het gaat mij om het redden van levens."

Toch had hij naar verluidt uit het niets de prominente Noorse politicus Jens Stoltenberg gebeld om hem om de prijs te vragen. Ook pochte hij geregeld dat hij "een einde had gemaakt" aan maar liefst zeven oorlogen, van het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan tot de korte oorlog tussen India en Pakistan. Op die optelsom valt wel wat af te dingen: vaak werd slechts een korte crisis in een langer conflict bezworen en in één geval kwam het juist tot een escalatie van de strijd.

Ook de timing van het akkoord tussen Israël en Hamas leek nog gunstig, precies enkele dagen voor de bekendmaking van het Nobelcomité, maar op dat moment was de nominatieperiode al gesloten. Namen konden worden voordragen tot 31 januari dit jaar, dus vlak na het aantreden van Trump was de inzending al gesloten.

Commissie van vijf

Onder de 338 nominaties waren dit jaar 244 individuen en 94 organisaties. Wie precies, wordt 50 jaar lang geheimgehouden. Namen mogen worden voorgedragen door een selecte groep, zoals wereldleiders, internationale politici, eerdere winnaars en leden van het Nobelcomité zelf.

Wie de prijs krijgt, wordt bepaald door een commissie die is aangesteld door het Noorse parlement. Onder de vijf leden zijn een mensenrechtenadvocaat, oud-ministers en een buitenlandexpert.

Voorzitter Jørgen Watne Frydnes erkende dat Trumps belangrijkste diplomatieke overwinning, het bestand tussen Israël en Hamas, best in aanmerking kan komen. "Als iemand erin slaagt vrede te brengen in het Midden-Oosten, zal de tijd uitwijzen of die de prijs verdient." Maar, voegde hij eraan toe, "voor toekomstige prijzen moeten we wachten tot oktober volgend jaar".

In het verleden hebben vier Amerikaanse presidenten de prijs gewonnen: Theodore Roosevelt voor zijn bemiddeling in de Russisch-Japanse oorlog, Woodrow Wilson voor de Volkenbond, Jimmy Carter voor zijn liefdadigheidswerk en Barack Obama voor zijn bijdrage aan de internationale diplomatie.

Kijk

De lijsttrekkers van bijna alle politieke partijen in de Tweede Kamer gaan vanmiddag bij de NOS op NPO Radio 1 met elkaar in debat.

In het eerste grote lijsttrekkersdebat discussiëren ze over tien onderwerpen die hoog op de politieke agenda staan.

Het NOS-lijsttrekkersdebat duurt van 14.00 uur tot 16.30 uur en wordt gepresenteerd door Nynke de Zoeten en Winfried Baijens.

Het debat vanmiddag is te volgen op NOS.nl en NPO Nieuws en Politiek.

De tien thema's van het debat, en de deelnemers:

De NOS nodigt altijd alle partijen in de Tweede Kamer uit voor het radiodebat, en dat zijn er deze keer vijftien. Volt heeft woensdag afgezegd omdat de partij niet in debat wil met Forum voor Democratie over klimaat.

SP-leider Dijk neemt dit debat over en gaat met partijleider De Vos discussiëren over dit thema.

Twee dagen na het Radio 1-debat volgt zondag het eerste tv-debat bij RTL met de vier grootste partijen. Een week later is er opnieuw een debat bij RTL, met de grootste zes partijen. SBS6 maakt een tv-programma op donderdag 23 oktober met PVV, GroenLinks-PvdA, het CDA en de VVD.

Op dinsdag 28 oktober, de avond voor de Tweede Kamerverkiezingen, gaan alle lijsttrekkers in de Tweede Kamer weer met elkaar in discussie bij het NOS-verkiezingsdebat.

Lees hier het liveblog over de verkiezingscampagne:

De meeste politieke partijen willen de hogere defensiekosten komende jaren betalen door te bezuinigen op de zorg. Dat blijkt uit de doorrekeningen van het Centraal Planbureau van de plannen van GroenLinks-PvdA, VVD, NSC, D66, BBB, CDA, SGP, CU, Volt en JA21.

Op GroenLinks-PvdA en BBB na willen al deze partijen de halvering van het eigen risico terugdraaien naar 385 euro per jaar. VVD, CDA, JA21 en Volt willen het risico zelfs nog wat meer ophogen, naar 440 euro.

Ook willen deze partijen de bijdrage in de langdurige zorg verhogen en weinig of zelfs geen nieuwe behandelingen meer opnemen in het basispakket van de zorgverzekering. Dat laatste levert op den duur tot 7,7 miljard euro op.

GroenLinks-PvdA is de enige partij die de komende jaren meer wil uitgeven aan zorg. De partij heeft wel, net als BBB, de hogere defensie-uitgaven slechts tot 2030 meegenomen. Daardoor zijn bij hen meer bezuinigingen nog onbekend.

Deze verkiezingen hebben tien partijen hun plannen laten doorrekenen, om de economische effecten ervan te bekijken. Partijen als de PVV, Denk, SP, Partij voor de Dieren, Forum voor Democratie doen er niet aan mee. Daardoor is het vaak onduidelijk hoe zij hun plannen precies willen betalen.

Radiodebat

De lijsttrekkers van vrijwel alle partijen gaan vanmiddag met elkaar in debat op NPO Radio 1. Het debat begint om 14.00 uur en is behalve op de radio ook live te volgen op NOS.nl en NPO Politiek en Nieuws.

Afgelopen maanden was tijdens de debatten de grote vraag: hoe gaan politieke partijen de hogere NAVO-bijdrage betalen? Om die te halen moeten partijen tot 2030 ruim 6 miljard vinden.

Daarvoor kijken meerdere partijen naar een verhoging van de btw-tarieven. Zo wil het CDA beide btw-tarieven iets verhogen. De SGP schaft het verlaagde btw-tarief op horeca af, wat betekent dat uit eten duurder wordt. Volt wil naar één btw-tarief van 18 procent.

JA21 wil als enige het hoge btw-tarief iets verlagen, van 21 naar 20,5 procent. Dat moet gezinnen 1,4 miljard opleveren en bedrijven 0,5 miljard.

In onderstaande grafieken is te zien aan welke zaken partijen meer of minder uitgeven. Dat is vanaf het 'basispad', dus hoe het zou zijn zonder de maatregelen.

Daarnaast willen meerdere partijen (VVD, SGP en Volt) ouderen langer laten doorwerken, om zo minder kwijt te zijn aan AOW-uitkeringen. Hoeveel later verschilt: bij de VVD, SGP en JA21 gaat het om een aantal maanden, bij Volt om een jaar.

Heel wat partijen willen ook meer geld ophalen door vermogen en winst meer te belasten. Met name GroenLinks-PvdA, D66, de ChristenUnie en Volt verschuiven lasten van arbeid naar vermogen. Onder meer JA21, VVD en BBB willen dat juist niet extra belasten.

De VVD, BBB en JA21 bezuinigen het budget voor ontwikkelingssamenwerking (bijna helemaal) weg. Bij de VVD worden de lasten voor gezinnen verlaagd, maar neemt wel als enige de armoede toe, omdat de partij de uitkeringen minder hard wil laten stijgen.

Ook wordt duidelijk hoelang partijen over de afbouw van de hypotheekrenteaftrek willen doen. GroenLinks-PvdA en D66 kiezen voor een afbouwperiode van twaalf jaar, ChristenUnie van vijftien jaar en CDA dertig jaar. Volt wil als enige in de komende kabinetsperiode de hypotheekrente afgebouwd hebben, dus binnen vier jaar.

Krimp van veestapel geen taboe meer

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat onder meer naar de klimaatdoelen kijkt, merkt op dat alleen GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie en Volt maatregelen nemen waarmee die nog in zicht blijven. Het CDA doet dat ook, maar in mindere mate.

De VVD, NSC en SGP nemen geen extra maatregelen en zullen volgens het PBL daarmee de klimaatdoelen dus niet gaan halen. BBB en JA21 willen zelfs meer gaan uitstoten.

De krimp van de veestapel, dat voor veel partijen lange tijd een gevoelig punt is geweest, lijkt definitief geen taboe meer te zijn. VVD en CDA willen dat doen door vrijwillige uitkoop, ChristenUnie, Volt en GroenLinks-PvdA nemen meer dwingende maatregelen.

Hoe werken de doorrekeningen?

De voorspellingen van het CPB zijn per definitie onzeker, omdat niemand de toekomst precies kan voorspellen. Wel maken ze in grote lijnen duidelijk wat de effecten zijn van de plannen van politieke partijen.

Je leest hier meer over hoe het CPB die berekeningen maakt. Doordat het planbureau voor alle partijen dezelfde methode gebruikt, zijn de plannen van de verschillende partijen goed met elkaar te vergelijken.

Doordat NSC en BBB deze verkiezingen voor het eerst meedoen aan de doorrekening, komt het totale aantal partijen uit op tien. De andere partijen zien af van deelname, sommige omdat ze het niet eens zijn met de methode van het CPB. Daardoor is ook niet precies duidelijk hoe zij zaken willen betalen, zoals het halen van de NAVO-norm.

De VS gaat Argentinië financieel ondersteunen met een pakket van 20 miljard dollar. Dat maakt de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent bekend op X.

In de afgelopen maanden is de Argentijnse peso hard in waarde gedaald. De Verenigde Staten voelen zich geroepen om Argentinië te helpen, zegt Bessent, omdat het land te maken heeft met "acute geldproblemen".

De steun bestaat er onder meer uit dat de Amerikaanse Centrale Bank dollars tegen pesos ruilt tegen een vooraf vastgestelde koers. Op die manier wordt de waarde van die valuta ondersteund.

Geestverwant

Argentinië is de trouwste bondgenoot van de VS in Zuid-Amerika. President Trump ziet in zijn ambtgenoot Javier Milei een geestverwant door diens rigoureuze aanpak van de overheidsfinanciën.

De kettingzaag waarmee Milei zich graag liet zien, kreeg ook een symbolische betekenis in de VS. Elon Musk verscheen ermee op het podium nadat hij in opdracht van Trump de overheidsuitgaven zou gaan aanpakken.

Snoeien

In Argentinië slaagde Milei er in om flink te snoeien in de overheidsuitgaven. Ook wist hij de inflatie terug te dringen.

Maar het lukt nog niet goed om de economie een slinger te geven. De werkloosheid neemt toe en de salarissen zijn de afgelopen jaren nauwelijks gestegen.

Het uitblijven van meer werk en hogere salarissen gebeurt allemaal met tussentijdse parlementsverkiezingen op 26 oktober in zicht. De hulp uit het noorden in de aanloop naar de stembusgang zal Milei zeker verwelkomen.

Imker Harold Stringer uit Almere is overdonderd door alle steunbetuigingen die hij heeft ontvangen na de brand in zijn bijenkasten. Bij de brand verloor Stringer een half miljoen bijen.

De bijenvolken waren verdeeld over tien kasten in het Beatrixpark. Dinsdagavond hoorde Stringer dat in het park een kleine brand woedde.

Wat bleek: zijn bijenkasten stonden in lichterlaaie. Zijn gehele bijenpopulatie is dood, de schade wordt geschat op 7000 euro. De politie gaat uit van brandstichting en roept getuigen op zich te melden.

Van de kassen was niks meer over:

Dankzij de media-aandacht wordt de imker overspoeld met lieve reacties. "Dat doet me goed en steunt me enorm", zegt Stringer tegen Omroep Flevoland.

Bijenvolk cadeau

Stringer vroeg zich wel af of het verhaal niet erg opgeblazen wordt. "Aan de andere kant: het is wel heel erg", zegt hij. "En er is nu landelijke aandacht voor bijen." Volgens de imker is er niet zomaar iets in brand is gestoken. "Er zaten levende insecten in."

Stringer neemt alle hulp met beide handen aan. Hij is ontzettend blij met het aanbod van collega-imker Heleen uit het Noord-Hollandse Opperdoes. Zij wil de Almeerder een bijenvolk geven. "Dit overviel me, maar geweldig", zegt Stinger. "Een bijenvolk kweken duurt twee jaar en ik vind dit fantastisch. Alleen al dat gebaar doet me onwijs goed."

De twee imkers moeten nog met elkaar in contact komen. Vervolgens moeten ze kijken hoe en wanneer het bijenvolk van Opperdoes naar Almere kan worden vervoerd. "De winter is namelijk op komst", zegt Stringer.

Als het aan hem ligt, komt de kast "gewoon" in het Beatrixpark te staan. "Ik wil me niet laten kisten door een dwaas. Ik ga hier door en mocht dit nog een keer gebeuren, dan is het einde oefening. Maar ik ga uit van een eenmalige actie."

Inzamelingsactie

Ook de crowdfundingsactie die is opgezet door fractievoorzitter Marc van Rooij van 50plus in Almere, juicht Stringer toe. Hij werd er zelf al op gewezen om zo'n actie op te zetten. "Maar bijen zijn mijn hobby en ik weet niet hoe dat precies werkt. Ik ben op dit moment emotioneel maar vind het fantastisch. Iedereen die hierin wil helpen, is van harte welkom."

Het doel van de actie, 10.000 euro, werd binnen een dag binnengehaald. Vanmorgen vroeg stond de stand op 12.000 euro.

Het is de politie gelukt om een vrouw te identificeren die 21 jaar geleden dood werd gevonden in de duinen bij Wassenaar. Het blijkt een Duitse te zijn: Eva Maria Pommer, destijds 35 jaar.

Ze was een van de vrouwen van de Identify Me-campagne van Interpol, een groep van 22 overleden meisjes en vrouwen van wie de politie alsnog probeerde om de identiteit te achterhalen door er internationaal aandacht voor te vragen. Eva Maria Pommer is de vierde vrouw die is geïdentificeerd en de eerste in Nederland.

Al sinds de vondst van haar lichaam op 4 juli 2004 deed de plaatselijke politie onderzoek naar wie ze was, later ook samen met een coldcaseteam. Al snel wezen de sporen naar Duitsland, onder meer naar de stad Bottrop, niet ver van de Nederlandse grens.

Gouden tip

De Identify Me-campagne kreeg in oktober vorig jaar in Nederland en vijf omliggende landen veel publiciteit. De zaak uit Wassenaar werd onder meer behandeld in Opsporing Verzocht en in het Duitse opsporingsprogramma Aktenzeichen XY Ungelöst. Daarin werd ook een AI-tekening getoond van de vrouw. Er kwamen daarop zo'n 200 tips binnen.

De zaak was ook bekend onder de naam "De vrouw met de Duitse sleutels", omdat de vrouw een sleutelbos bij zich had die leidde naar Bottrop. Doordat echter een archief bij een brand verloren was gegaan, kon de sleutel niet aan een specifiek adres worden gekoppeld.

De gouden tip kwam uiteindelijk binnen via de particuliere Stichting Coldcasezaken: over een Duitse vrouw die al zo'n 20 jaar vermist zou zijn. De stichting deelde die tip na eigen onderzoek met de politie, waarna het onderzoek in een stroomversnelling kwam. Uit DNA-onderzoek bleek vervolgens dat het inderdaad om Eva Maria Pommer ging.

Nieuwe vragen

Nu de naam van het slachtoffer bekend is, wil de politie ook achterhalen wat er is gebeurd en hoe de vrouw in de duinen van Wassenaar terechtkwam. De politie roept daarom opnieuw de hulp in van het publiek om te weten te komen waar ze in Nederland verbleef en met wie ze contact had.

Het parlement van Peru heeft president Dina Boluarte afgezet. Een grote meerderheid van de parlementariërs stemde voor het wegsturen van de uiterst impopulaire leider.

De volksvertegenwoordigers houden haar verantwoordelijk voor de toename van criminaliteit in het Zuid-Amerikaanse land, met name van het aantal moorden en afpersingen. Enkele uren voor de afzettingsprocedure werden nog vier leden van de in Peru zeer geliefde band Agua Marina op een podium in de hoofdstad Lima neergeschoten. De band werd vermoedelijk afgeperst.

Acht keer eerder was een poging gedaan om van Boluarte af te komen, maar toen was het parlement verdeeld. Nu stemden bijna alle fracties wel in met een afzettingsprocedure.

Nadat ze het 's avonds laat eens waren geworden over een aantal aanklachten tegen Boluarte, vroegen ze de president om naar het parlement te komen om zich te verdedigen. Toen ze niet kwam opdagen, werd er gestemd over haar onmiddellijke afzetting.

De voorzitter van het parlement, José Jerí, is beëdigd als nieuwe president.

Boluarte (63) was sinds december 2022 aan de macht. Haar voorganger was ook door het parlement afgezet. Ze lag eerder al onder vuur vanwege het keihard neerslaan van protesten en beschuldigingen van zelfverrijking. In opiniepeilingen is slechts 2 à 4 procent van de ondervraagden tevreden over haar.

Peru heeft sinds 2018 zes presidenten gehad. Een aantal zit momenteel in de gevangenis. Volgend jaar zijn er presidentsverkiezingen in Peru.

Een rechter in New York vindt het geen probleem dat rapper Kendrick Lamar in een disstrack collega Drake van pedofilie beschuldigt. Omdat het gaat om "hyperbole uitspraken die een mening kenmerken" valt de beschuldiging onder vrijheid van meningsuiting.

Drake had niet direct Lamar aangeklaagd, maar was een rechtszaak begonnen tegen Universal Music Group, het platenlabel van zowel hemzelf als zijn rivaal. De Canadees betichtte het label van laster en zei dat zijn veiligheid in gevaar was gebracht: de beschuldigingen zouden hem blootstellen aan eigenrichting.

In Not like us rapte Lamar vorig jaar "I hear you like 'em young" over Drake en waarschuwt vrouwen vooral hun kleine zusjes voor Drake te verbergen. Het nummer, onderdeel van een slepende vete tussen beide mannen, werd een van de grootste hits van het jaar en leverde Lamar vijf Grammy's op.

Rap battle

De rechter meent nu dat de luisteraar best begrijpt dat de aantijging niet serieus is. "De gemiddelde luisteraar denkt niet dat dit het resultaat is van weloverwogen en objectief onderzoek", schrijft Jeanette Vargas. "Die beseft dat Lamar overdreven beschimpingen gebruikt."

Ze wijst erop dat het nummer bol staat van de gebruikelijke vloeken, beledigingen en dreigingen met geweld. "De beschuldiging dat eiser een pedofiel is, is zeker ernstig, maar in de bredere context van de rap battle, met opruiende taal en beledigende beschuldigingen door beide participanten, zal een redelijke luisteraar niet denken dat het hier om verifieerbare feiten gaat."

Zedendelinquent

Voor de hoes van de single geldt hetzelfde. Lamar gebruikte een foto van Drake's huis met meerdere aanduidingen dat daar een zedendelinquent zou wonen, maar de rechter verwerpt het idee "dat iemand denkt dat hier dertien personen wonen die een zedenmisdrijf hebben gepleegd".

De advocaten van Drake reageren teleurgesteld op het vonnis en zijn van plan in hoger beroep te gaan.

Een groot deel van de Oekraïense hoofdstad zat vannacht zonder elektriciteit na een grote Russische aanval. Rusland bestookte de infrastructuur van Kyiv, waardoor water- en stroomvoorzieningen werden onderbroken.

Door de aanval zaten inwoners zonder licht, water en verwarming. Op foto's zijn donkere straten en gebouwen te zien.

Volgens de Oekraïense president Zelensky heeft Rusland meer dan 450 drones en zeker 30 raketten afgevuurd. Verslaggevers van het Franse persbureau AFP in Kyiv meldden krachtige explosies en bevestigen de stroomuitval in verschillende wijken van de stad. Het leger spreekt van een massale aanval. Ook is een flatgebouw geraakt waarna brand uitbrak. Honderden mensen moesten worden geëvacueerd.

Herstelwerkzaamheden

De burgemeester van Kyiv, Vitali Klitschko, zegt dat Russische troepen "kritieke infrastructuur" hadden aangevallen. Negen mensen raakten gewond. Volgens Klitschko waren er stroomstoringen en problemen met de watervoorziening in de wijken aan de oostkant van de Dnipro-rivier, die door de stad stroomt.

De Oekraïense minister van Energie Svitlana Grynchuk op Facebook zegt dat er snel maatregelen worden genomen om de gevolgen van de stroomuitval te beperken. "Zodra de veiligheidsomstandigheden het toelaten, zullen energie-experts beginnen met het vaststellen van de gevolgen van de aanval en het uitvoeren van herstelwerkzaamheden."

Kind gedood

In de zuidoostelijke regio Zaporizja hebben Russische drones ook meerdere doelen geraakt. Bij een luchtaanval werd een zevenjarig meisje gedood.

In de afgelopen weken heeft Moskou zijn luchtaanvallen op Oekraïense energiecentrales en spoorwegen opgevoerd. Rusland probeert met zijn aanvallen in Oekraïne de bevolking te terroriseren en de energievoorziening en het spoor te ontwrichten. Oekraïne gebruikt het spoor ook voor het transport van militair materieel naar het front.

Voor de tweede keer in korte tijd wordt iemand vervolgd die Donald Trump tegen zich in het harnas heeft gejaagd. Werd eerder al oud-FBI-directeur James Comey aangeklaagd, nu wordt de aanklager die Trump vervolgde wegens fraude voor de rechter gesleept.

Letitia James leidde de succesvolle vervolging van Donald Trump wegens fraude: de rechter achtte in 2024 bewezen dat die zijn succes als zakenman had overdreven om gunstigere leningen te krijgen. Hoewel de aanvankelijke boete van 354 miljoen dollar uiteindelijk werd geschrapt, loopt er nog altijd een hoger beroep.

Door een rechtszaak aan te spannen belandde de 66-jarige aanklager uit New York op het vijandenlijstje van Trump. Met enige regelmaat betichtte hij haar van een heksenjacht en riep op juist haar te vervolgen.

Per ongeluk geen DM

Eind vorige maand nog beval hij via sociale media minister van Justitie Pam Bondi op om meerdere mensen die hij als politieke vijand ziet te vervolgen. "Pam, we kunnen niet meer wachten", schreef Trump. "Het recht moet zijn beloop krijgen, nu!!!!"

De krant Wall Street Journal berichtte gisteren dat Trump het bericht per ongeluk openbaar had verstuurd, het was volgens de krant bedoeld als persoonlijke vermaning via een DM. Naast James riep hij in het bericht ook op tot vervolging van Comey en Adam Schiff, de Democraat die de afzettingsprocedure tegen hem had geleid.

Vijf dagen later werd Comey aangeklaagd omdat hij in 2020 valse verklaringen zou hebben afgelegd over pogingen om de presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden. Toen Comey deze week werd voorgeleid ontkende hij schuld en sprak hij van een partijdige aanklacht.

Politieke vergelding

Ook James zegt in een eerste reactie dat de aanklacht tegen haar een leugenachtige wraakactie is. Ze zou valsheid in geschrifte hebben gepleegd door een huis te verhuren waar ze volgens haar hypotheekaanvraag zelf zou wonen. Dat bespaarde haar volgens de aanklacht zo'n 19.000 dollar.

"Deze aanklacht is ongegrond en uit de eigen opmerkingen van de president blijkt dat politieke vergelding zijn enige doel is." Volgens haar gebruikt Trump justitie om wraak te nemen op tegenstanders.

De aanklager die de zaken tegen haar en Comey leidt is de voormalig persoonlijk advocaat van Trump. Die werd deze zomer aangesteld bij justitie. Haar voorganger stapte op omdat hij vond dat er niet voldoende bewijs was voor vervolging.

Behalve Comey en James hangen er nog meer processen in de lucht tegen critici van Trump. Niet alleen tegen de al door Trump genoemde Schiff, maar tegen ook de in ongenade gevallen veiligheidsadviseur James Bolton en bestuurder Lisa Cook van de centrale bank, die niet tegemoet wilde komen aan Trumps eis de rente te verlagen.

Goedemorgen! Het CPB komt met de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's van een aantal politieke partijen en lijsttrekkers gaan met elkaar in debat in het eerste grote verkiezingsdebat op Radio 1.

Eerst het weer: vooral in het zuiden eerst veel bewolking die geleidelijk zuidwaarts wegtrekt, met daar lokaal kans op een beetje motregen. Erachter wisselen wolkenvelden en opklaringen elkaar af en is het overwegend droog. Maxima liggen tussen 16 en 18 graden bij een zwakke of matige west- tot noordwesten wind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het kabinet van Israël heeft ingestemd met de "hoofdlijnen" van een akkoord voor de vrijlating van gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden. Dat heeft het kantoor van premier Benjamin Netanyahu vannacht bekendgemaakt na een stemming in het kabinet.

Een anonieme Israëlische functionaris zegt tegen persbureau AP dat het staakt-het-vuren onmiddellijk is ingegaan. Ook Israëlische media, waaronder Haaretz en The Times of Israel, melden dat. Het Israëlische leger heeft dan, volgens afspraak, 24 uur de tijd om zich terug te trekken tot een gebied waarin het 53 procent van Gaza controleert.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In het Scheepvaartmuseum in Amsterdam is de tentoonstelling Oceanista - Fashion & Sea geopend. Een tentoonstelling over de invloed van de maritieme wereld op de mode. Denk aan strepen, knopen en visserstruien op de catwalks.

Het is de eerste keer dat in het Amsterdamse museum mode te zien is. "We tonen in het museum altijd al hoe de scheepvaart verbonden is met de samenleving", zegt projectleider Marloes Vreugdenhil. "En mode heeft zo veel verbanden met het maritieme. Het voelt als een logische combinatie. We hopen dat bezoekers straks hun kledingkast in kijken en denken: 'Hé, die blauwe strepen of die gele regenjas komen voort uit de scheepvaart'."

Fijne dag!

De politie laat steeds meer zaken liggen omdat er geen tijd en personeel is om onderzoek te doen. Vorig jaar ging het om zeker 45.000 aangiften. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2020, blijkt uit gegevens die de politie heeft verstrekt aan onderzoeksprogramma Pointer en de NOS.

Hoewel het aantal geregistreerde misdrijven de afgelopen jaren vrijwel gelijk bleef, is het aantal zaken dat de politie uit capaciteitsgebrek terzijde schoof fors toegenomen. Daarbij gaat het niet alleen om lichte vergrijpen.

Vorig jaar werden zeker 3700 "high impact crimes", waaronder inbraken, mishandelingen en bedreigingen, vroegtijdig beëindigd door capaciteitsproblemen. Dat zijn er twee keer zoveel als in 2020.

Aangiften van veelvoorkomende criminaliteit blijven nog vaker onaangeroerd liggen. Het gaat dan om delicten als fietsendiefstal, online oplichting, autokraak en winkeldiefstal. Daarvan legde de politie er vorig jaar zo'n 42.000 opzij door tekorten, tweeënhalf keer zoveel als in 2020.

Zorgelijk

Gert Veurink, politiechef bij de eenheid Oost-Nederland en landelijk portefeuillehouder opsporing, erkent de situatie. "Er zal altijd meer werk zijn dan we aankunnen, maar zo groot als de problemen nu zijn vinden wij zorgelijk."

In de eerste helft van dit jaar zijn al zeker 24.000 zaken vroegtijdig beëindigd wegens tijd- en personeelsgebrek.

Voor slachtoffers leidt dit soms tot schrijnende situaties. Want ook heftige zaken, zoals mishandelingen of zedenzaken, krijgen volgens de politie niet altijd de prioriteit en aandacht die ze verdienen.

Soms gaat bewijs verloren omdat er niet genoeg capaciteit is om een plaats delict uit te kammen, data te analyseren of getuigen te horen. Dat verkleint de kans op een succesvolle rechtszaak.

De politie leverde inzicht in de afhandeling van zes typen 'high impact crimes' en acht soorten veelvoorkomende criminaliteit:

Er worden ook steeds meer zaken om andere redenen voortijdig gestaakt. Zo kiezen de politie en het OM nu vaker voor een andere afdoening, zoals een waarschuwend gesprek, doorverwijzen naar hulpverlening of een civiele schadeprocedure. Dat moet kostbare capaciteit besparen.

Ook kiest de politie scherper welke aangiften genoeg aanknopingspunten bieden voor een opsporingsonderzoek en welke niet. "Zaken die het meest kansrijk zijn, of met slachtoffers, krijgen altijd prioriteit", zegt politiechef Veurink.

Zo steekt de politie veel energie in het oplossen van moordzaken, wat ook bijna altijd lukt. "Kleinere zaken en zaken zonder aanknopingspunten vallen als eerste af. Maar helaas zijn de problemen zo groot dat het daar niet bij blijft."

1500 rechercheurs met pensioen

Een van de oorzaken van de krapte is het extra werk dat de politie er de laatste jaren bij heeft gekregen, zegt Veurink. "Denk aan alle inzet bij demonstraties en de NAVO-top, de vele meldingen over personen met verward gedrag, bewaken en beveiligen. Dat maakt dat we steeds meer moeten kiezen."

Zeker bij de recherche is een groot personeelstekort, en dat wordt alleen maar erger. Van de 10.000 rechercheurs gaan er de komende jaren ruim 1500 met pensioen.

Met versnelde opleidingstrajecten probeert de politie de gaten zo snel mogelijk te dichten. "We kunnen sinds deze zomer mensen van buiten werven die niet eerst de hele politieopleiding hoeven te doorlopen", vertelt Veurink. Ook het gebruik van meer technologie moet helpen om de opsporing van verdachten te verbeteren.

Punt is wel dat de politie er financieel belabberd voor staat. Recent pleitte de politie voor 350 miljoen euro extra per jaar om de grootste problemen het hoofd te bieden. Of dat geld er komt, is aan een volgend kabinet.

Vertrouwen

Om te voorkomen dat slachtoffers van niet-onderzochte misdrijven het vertrouwen in de politie verliezen, is het belangrijk dat zij in een vroeg stadium horen wat de politie voor hen kan betekenen, zegt hoogleraar criminologie Maarten Kunst. Hij is bij de Universiteit Leiden gespecialiseerd in slachtofferrechten.

"Dat moet natuurlijk wel op een positieve en constructieve manier", zegt hij. "Slachtoffers moeten niet alleen te horen krijgen wat ze niet van de politie hoeven te verwachten, maar ook wat ze wel mogen verwachten. Dat laatste moet de politie dan ook waarmaken."

Doorverwijzen naar de juiste hulp of nazorg zou nadrukkelijker een politietaak moeten worden, vindt Kunst. Dat kan erbij helpen dat slachtoffers toch enigszins tevreden zijn, ook al wordt hun aangifte niet opgepakt. "Hiervoor is ook capaciteit nodig, maar vermoedelijk veel minder dan voor opsporingswerk."

De regering van Venezuela heeft een verzoek ingediend voor een spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad over de militaire acties van de VS in de wateren voor de kust van het Zuid-Amerikaanse land.

In een brief beschuldigde Venezuela de VS ervan te proberen om president Maduro ten val te brengen. De brief is gestuurd aan de huidige voorzitter van de Veiligheidsraad en de Russische ambassadeur van de VN, Rusland is een belangrijke bondgenoot van Venezuela.

De VS zou "vrede, veiligheid en stabiliteit op regionaal en internationaal niveau" bedreigen. De regering van Maduro waarschuwt ook voor een mogelijke "gewapende aanval" op Venezuela "binnen zeer korte tijd".

Een dag voordat Venezuela de brief stuurde had het Congres in Amerika een wetsvoorstel weggestemd. In dat voorstel zou de macht van Trump worden beperkt zodat de VS niet zomaar dodelijk geweld kan gebruiken tegen mensen die betrokken zijn in de drugshandel. Het leger van de VS heeft tot nu toe vier dodelijke aanvallen uitgevoerd in het Caribisch gebied. Trump omschrijft dat als "een gewapend conflict" met drugskartels.

'Regime change'

Venezuela ziet die strijd als een voorwendsel voor militaire operaties tegen het land. "De achterliggende bedoeling is dezelfde als die de Verenigde Staten al meer dan 26 jaar drijft in hun beleid tegenover Venezuela: het nastreven van regime change om de controle te krijgen over de enorme natuurlijke rijkdommen van het land", schrijft de Venezolaanse VN-ambassadeur in de brief.

Het Zuid-Amerikaanse land meldt in de brief niets over de 21 doden die vielen bij de Amerikaanse aanvallen. Volgens de VS vervoerden die boten drugs en zouden ze richting de VS varen.