Zelfs wie nog nooit van Steve Cropper heeft gehoord, kent zijn muziek. De invloed van de gisteren overleden gitarist en producent op de soulmuziek uit de Amerikaanse stad Memphis is onmiskenbaar. Hij had hits met zijn eigen band, hielp Otis Redding groot worden en schreef en musiceerde met Wilson Pickett, Isaac Hayes en Sam & Dave.
"Ik heb het geluk gehad onderdeel te zijn van de generatie die rhythm-en-bluesmuziek aan de rest van de wereld introduceerde", zei hij eens over zijn carrière. "We hadden geen flauw idee wat we deden. Wij deden het alleen om lol te maken."
Cropper was in 1941 in Missouri geboren, maar verhuisde als kind naar Memphis, op het moment dat de eigen mix van gospel, jazz en de vroege rock-'n-roll de stad wereldwijd op de kaart zette. "Ik had nog nooit gospel gehoord, of r&b", herinnerde hij zich over zijn jeugd. "Maar nadat ik gospel op de radio had gehoord in Memphis, was ik verkocht."
Green onions
Om de gitaar te leren spelen die hij bij een postorderbedrijf had gekocht, keek hij de kunst af bij een vriendje dat les had: alle oefeningen waar die mee thuiskwam, probeerde ook Cropper zich eigen te maken. Makkelijk genoeg, vond hij: "Je hoeft maar één noot te leren kennen en dan speel je die op verschillende plekken."
Het leverde hem als twintiger een baantje op bij de sessieband van het nieuwe platenlabel Stax, dat op het punt stond het fameuze Sun Records uit Memphis naar de kroon te steken. Met zijn viertal Booker T. & the MG's had hij in 1962 een hit met het instrumentale Green Onions, de doorbraak van het Hammond-orgel in de popmuziek.
Croppers gitaarlicks gaven daar de muzikale contrapunten bij:
Bijzonder aan zijn bandje in het nog gesegregeerde zuiden was dat niemand zich iets aantrok van die rassenscheiding. Cropper en een witte bassist speelden met een drummer en toetsenist die zwart waren. "We keken bij Stax niet naar kleur. We waren er allemaal om dezelfde reden: om een hit te scoren."
Dat deed Cropper met enige regelmaat. Volgens eigen zeggen was hij tussen 1961 en 1970 bij bijna elke plaat van Stax betrokken. Voor Wilson Pickett schreef hij de klassieker In the midnight hour, geïnspireerd door een strofe uit diens gospeloeuvre, "I'll see my Jesus in the midnight hour". Sam & Dave begeleidde hij bij het aanstekelijke Soul man; zijn naam valt zelfs als een van de zangers met een enthousiast "Play it, Steve" reageert op een subliem getimed gitaarrifje.
Cropper noemde het zijn kracht om met dat soort subtiele toevoegingen een nummer extra kracht te geven. Goed anticiperen was daarvoor zijn devies. "Ik luister naar het nummer en hoe ze het zingen. En daar speel ik dan omheen."
Otis Redding ontdekt
Bij Stax was Cropper ook getuige van de ontdekking van Otis Redding. Die was als chauffeur met een andere artiest meegekomen en drong ter plekke aan op een auditie.
"Hij begon These arms of mine te zingen en ik stond versteld", herinnerde Cropper zich het moment. "Kippenvel. Toen ik zei dat hij moest stoppen, vroeg hij of ik het niet mooi vond. Ik zei: 'Ik ben er juist weg van'."
Redding zou als King of Soul een korte maar invloedrijke carrière hebben. Cropper had net de laatste hand gelegd aan (Sittin' on) the dock of the bay, toen hem het bericht bereikte dat de 26-jarige zanger bij een vliegtuigongeluk was omgekomen.
Het nummer werd postuum Reddings grootste hit:
Cropper verliet Stax in 1970, maar bleef werken in de muziek. Hij speelde met grootheden van B.B. King en John Lennon tot Rod Stewart en Paul Simon. Op de lijst van 250 beste gitaarspelers van muziekblad Rolling Stone staat hij op plek 45, tussen Frank Zappa en Johnny Ramone.
Als bandlid voor de film The Blues Brothers deed Cropper in 1980 zijn carrière nog eens dunnetjes over. In de komedie over twee muzikale schelmen die een concert organiseren om hun weeshuis te redden, komen Croppers eigen Soul man, Hold on, I'm comin en Time Is tight voorbij. Hij keerde ook terug voor het vervolg in 1998.
Cropper overleed gisteren in zijn woonplaats Nashville op 84-jarige leeftijd. De doodsoorzaak is niet bekendgemaakt. Hij was recent gevallen, maar werkte volgens een vriend nog aan nieuwe muziek.