Vluchtende burgers die in de rug worden geschoten en executies van mensen met een handicap. De verhalen van inwoners die zijn gevlucht uit de Sudanese stad Al-Fasher zijn gruwelijk.
        Bij het innemen van de stad hebben rebellen van de Rapid Support Forces (RSF) meer dan tweeduizend burgers gedood. Dat zeggen milities die gelieerd zijn aan het regeringsleger. De berichten en het aantal zijn niet onafhankelijk geverifieerd.
        Na een belegering van meer dan vijfhonderd dagen trok het leger zich maandag terug uit de stad. Daarmee is nagenoeg de hele Darfur-regio in handen van de RSF-rebellen.
        WHO-chef: 460 patiënten en begeleiders vermoord in ziekenhuis
        
Directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft zijn afschuw uitgesproken over de moord die gepleegd zou zijn op 460 patiënten en hun begeleiders in het Saudi Maternity Hospital in El-Fasher. Dat zou gebeurd zijn nadat RSF-strijders de ziekenhuismedewerkers hadden ontvoerd. 
        Volgens Tedros past dit in een patroon. De WHO heeft sinds het begin van dit conflict, in april 2023, 185 aanvallen op gezondheidszorginstellingen geteld. Daarbij zouden 1204 medewerkers en patiënten zijn gedood en 416 gewonden zijn gevallen. 
        "De situatie in Al-Fasher is catastrofaal. Dat was het al, maar het is nu nog veel erger geworden", zegt Sudan-deskundige Suliman Baldo. In twee dagen tijd hebben meer dan 25.000 mensen geprobeerd de stad uit te vluchten: "Dagen lopen, in de brandende zon, zonder eten en drinken, terwijl ze al verzwakt zijn en maandenlang te weinig hebben gegeten."
        Lokale en internationale hulporganisaties waarschuwen voor etnische zuivering en oorlogsmisdaden, iets waaraan de RSF zich eerder schuldig maakte. Begin dit jaar concludeerde de Verenigde Staten dat de RSF genocide en misdaden tegen de menselijkheid had gepleegd in Al-Junaynah, in het westen van Darfur.
        Zo'n 15.000 mensen van onder meer de niet-Arabische Masalit etniciteit werden daar vermoord. De RSF bestaat vooral uit Arabische strijders, die het gemunt hebben op bevolkingsgroepen van Afrikaanse afkomst, al ontkennen ze dat zelf.
        Stapels mensen
        
Ook de Amerikaanse Yale Universiteit zegt bewijs te hebben dat er mogelijk massamoorden zijn gepleegd. Op gedetailleerde satellietbeelden denken onderzoekers onder meer stapels menselijke lichamen te zien in de buurt van RSF-voertuigen.
        "Er zijn signalen dat het geweld etnisch gemotiveerd is", vertelt Baldo. Hij wijst erop dat de situatie en de samenstelling van de bevolking in Al-Fasher heel anders is dan in Al-Junaynah. "Er komt weinig informatie uit de stad naar buiten, we weten niet precies wat er allemaal gebeurt."
        "De verovering van Al-Fasher is heel belangrijk voor de RSF", zegt Baldo. Doordat ze nu nagenoeg de hele regio in handen hebben, hebben ze toegang tot de grens met buurlanden als Egypte en Libië. "Dat is strategisch interessant, want daardoor wordt de handel in onder meer goud en vee makkelijker."
        "Een keerpunt in de oorlog", noemt Baldo de val van de stad. "Ik denk dat de strijd alleen maar intensiever gaat worden nu."
        Voor diplomatieke actie op het wereldtoneel hoeft de RSF ook niet bang te zijn. Serieuze pogingen om de oorlog te stoppen, zijn er nauwelijks: "Er zijn veel landen bij deze oorlog betrokken die er belang bij hebben dat 't doorgaat", zegt Baldo. "Zo zijn de Verenigde Arabische Emiraten de belangrijkste partner van de RSF. Ze leveren strijders en wapens, en krijgen daar onder andere goud voor terug."
        De oorlog in Sudan
        
In 2023 beginnen de gevechten tussen het regeringsleger, aangevoerd door generaal Burhan, en de paramilitaire RSF-strijders geleid door generaal Hemedti. Eerst werd er vooral gevochten in de hoofdstad Khartoum, daarna breidde de oorlog zich uit naar andere delen van het land, vooral naar Darfur. De VN noemt de situatie in Sudan één van de ergste humanitaire crises ter wereld. Tienduizenden mensen zijn gedood, bijna twaalf miljoen mensen zijn gevlucht, waarvan ruim vier miljoen naar buurlanden.
        Anderhalf jaar geleden begon de RSF met de omsingeling van Al-Fasher. Het regeringsleger en gelieerde milities maakten daar toen nog de dienst uit, maar sindsdien is de situatie in de stad met de dag verslechterd. "Burgers zaten als ratten in de val, er waren dagelijks beschietingen en bombardementen", vertelt Baldo. "Sommigen konden vluchten en gingen te voet richting buurland Tsjaad."
        Joris van Oss werkte tot een paar maanden geleden in Darfur als noodhulpcoördinator voor Artsen zonder Grenzen. Hij zag de gezondheidszorg in Al-Fasher verder instorten, ziekenhuizen werden beschoten en uit veiligheidsoverwegingen moesten ze stoppen met hun werk in de stad. "Vanuit andere klinieken in de regio konden we toch mensen helpen die waren gevlucht", vertelt hij. "Van meisjes en vrouwen hoorden we verhalen over seksueel geweld en hoe moeilijk het vooral voor mannen was om weg te komen."
        Stem gevangengenomen
        
"Leven is overleven geworden", zei de Sudanese journalist Muammar destijds tegen de NOS. "Er is geen elektriciteit, er komt geen water meer uit de kraan en het is steeds moeilijker om aan voedsel te komen, want de RSF blokkeert toegangswegen waardoor voedsel, medicijnen en hulpgoederen de stad niet bereiken." De journalist werd 'de stem van Al-Fasher' genoemd, omdat hij vanuit de stad verslag bleef doen, terwijl alles om hem heen kapotging.
        Bij de inname van de stad werd hij gevangengenomen door RSF-rebellen toen hij probeerde te vluchten. Het is onduidelijk hoe het met hem gaat. Doordat ook hem het zwijgen is opgelegd, komen er geen verhalen meer uit de stad en geven alleen de ervaringen van gevluchte inwoners een beeld van de situatie daar.