Het aantal Amerikanen dat naar Nederland wil verhuizen, is in zeker tien jaar niet zo hoog geweest. Dat blijkt uit een analyse van cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) door de NOS en Nieuwsuur.
Tot en met november hebben 6690 Amerikanen een aanvraag ingediend voor werk-, gezins- en studiemigratie. Met de doorgaans drukke decembermaand nog te gaan liggen de getallen al hoger dan de eindcijfers van de vorige twee jaar.
Voor nagenoeg alle soorten migratie ligt het aantal aanvragen door Amerikanen hoger dan de afgelopen jaren, maar vooral in de categorieën gezin en kennis en talent. Die laatste is bedoeld voor vaak hoogopgeleide werknemers uit landen buiten de EU om te werken in functies waar specifieke kennis of ervaring voor nodig is.
Daarbij komen de laatste jaren opvallend veel ondernemers op een Dutch-American Friendship Treaty-visum naar Nederland. DAFT is een verdrag uit 1956, bedoeld om mensen uit de Verenigde Staten en Nederland de kans te bieden relatief eenvoudig te ondernemen in elkaars landen. Tot en met september dit jaar kregen al 700 mensen zo'n vergunning, terwijl dat er vijf jaar geleden zo'n 300 waren.
Startkapitaal
Van Amerikanen wordt 'slechts' verlangd dat zij een onderneming beginnen in Nederland en een startkapitaal van 4500 euro meebrengen. Bovendien maken ze een goede kans om na vijf jaar een permanente verblijfsvergunning te krijgen. Uit cijfers van de IND blijkt dat DAFT-aanvragen bijna altijd worden gehonoreerd.
Dat maakt Nederland een aantrekkelijk land om naartoe te emigreren, zegt Jana Sanchez. Zij is oprichter van GTFO Tours, dat Amerikanen helpt naar het buitenland te verhuizen.
"Amerikanen die willen emigreren, gaan meestal het liefst naar een Engelstalig land: Canada, Engeland of Ierland bijvoorbeeld", zegt Sanchez. "Maar daar is het bijna onmogelijk om een visum te krijgen. In tegenstelling tot Nederland, dat eigenlijk óók een Engelstalig land is. Bijna iedereen spreekt hier de taal."
'Opkomend fascisme'
De belangrijkste reden om te vertrekken uit de VS, laat zich volgens haar samenvatten in één woord: Trump. "Er is grote angst over het opkomende fascisme onder zijn leiding. Zeker mensen met Latijns-Amerikaanse wortels of een andere geaardheid zijn heel erg bang op het moment."
Ook het dure zorgsysteem en het vele vuurwapengeweld zijn belangrijke redenen om te vertrekken, ziet Sanchez. "Je wilt gewoon niet bang hoeven zijn dat je kind wordt neergeschoten. Of dat je duizenden dollars moet betalen als je een keer naar de eerste hulp moet."
Het zijn precies de redenen die Daniel (39) en Jolissa (38) Acosta noemen. Op 17 november landden de geboren Texanen met hun 1-jarige dochtertje Sophia op Schiphol. Ze speelden altijd al met het idee om eens in het buitenland te gaan wonen en Nederland vonden ze al langer interessant. "We hadden documentaires gezien over het Nederlandse onderwijs- en zorgsysteem. Daar zijn we heel erg enthousiast over."
Nu de ontwikkelingen in de VS "snel de verkeerde kant opgaan", hebben de Acostas hun plannen dit jaar doorgezet. "We zijn allebei geboren en getogen Amerikanen, maar hebben wel Mexicaanse wortels. We zien nu ook verhalen van mensen die worden opgepakt, terwijl ze gewoon in de VS zijn geboren. Dat is behoorlijk beangstigend. Door de combinatie van Trump én de mogelijkheid om via het DAFT-visum naar Nederland te komen, hebben we besloten om nu de stap te zetten."
De Acostas hadden allebei een goede baan in de VS: Jolissa als IT'er in de financiële sector en Daniel in de horeca. Jolissa gaat hier proberen iets in haar eigen vakgebied te vinden, maar wil eerst vloeiend Nederlands leren spreken. Daniel is druk bezig met het opzetten van zijn eigen cateringbedrijf. "Het wordt een combinatie van Mexicaanse pittigheid met Texaanse grill."
Kritische geluiden
Op sociale media vertellen tal van Amerikanen enthousiast hoe ze zich dankzij DAFT in Nederland hebben kunnen vestigen. Diverse bureautjes - zoals dat van Sanchez - ondersteunen Amerikanen met hun aanvraag. De interesse in Nederland als emigratiebestemming groeit volgens deze bureaus snel. Na de publicatie van een artikel in The New Yorker van afgelopen week - waarin DAFT een prominente rol heeft - zal dat vermoedelijk niet minder worden.
Er zijn onder Amerikanen ook kritische geluiden over Nederland te horen. Zo gaat het vaak over de crisis op de woningmarkt en de relatief hoge kosten voor levensonderhoud.
Is DAFT daarmee vooral voor de happy few? "Wij hebben het geluk gehad dat we de financiële mogelijkheden hadden om deze stap te zetten, maar we hebben ook verhalen gehoord van mensen met heel weinig geld die naar Nederland zijn gekomen", zegt Daniel Acosta.
Ook meer asielaanvragen
Wie niet voor de DAFT-route kiezen, zijn Amerikanen die in Nederland asiel aanvragen. Dat aantal is dit jaar ook opvallend gestegen, naar 67 - en dan zijn de laatste twee maanden nog niet meegeteld.
Ook dit kan niet los worden gezien van de angst voor het beleid van president Trump, in het bijzonder onder lhbti'ers. Dat zegt Sandro Kortekaas van LGBT Asylum Support, een ngo die zich inzet voor lhbtiq+-asielzoekers. "Deze groep wordt nu door de regering-Trump gezien als extremisten. Voor trans en queer mensen is de VS helaas een bijzonder onveilige plek geworden."
Maar asielaanvragen worden vooralsnog niet gehonoreerd, omdat Nederland de Verenigde Staten als een 'veilig land' beschouwt. Wel werd afgelopen voorjaar het reisadvies voor lhbti'ers die naar de Verenigde Staten willen reizen aangescherpt.