Aggregator

As the saying goes, “if it can’t be grown, it has to be mined”– but what about all the metals that have already been wrested from the bosom of the …read more

De Spaanse regering gaat ruim 53.000 vakantiewoningen van online verhuurplatforms verwijderen. Volgens premier Sánchez moeten de appartementen aangeboden worden op de huurmarkt en zullen ze nu "permanent worden verhuurd aan jongeren en gezinnen uit ons land".

De premier kondigde het plan aan tijdens een bijeenkomst van zijn partij, de PSOE, in Málaga.

Spanje kampt met een woningnood die elk jaar erger wordt. Huurdersverenigingen en andere organisaties wijten dit onder andere aan het groeiende aantal vakantieappartementen. Volgens een schatting van het statistiekbureau INE zijn dat er ruim 400.000 en het aantal groeit jaarlijks met 15 procent.

Bij de 53.876 appartementen die van de platforms worden gehaald gaat het om woningen waarvoor sinds deze zomer een verplicht registratienummer was aangevraagd en die dat nummer niet kregen omdat ze niet aan de wettelijke eisen voldoen.

'Duizenden onregelmatigheden'

De nieuwe registratie geldt sinds 1 juli voor alle toeristische appartementen en seizoensverhuurders. Het doel van het staatsregister is "een einde te maken aan fraude en wanpraktijken, om zo de toegang tot fatsoenlijke huisvesting voor burgers te vergemakkelijken", meldde de regering eerder dit jaar.

Premier Sánchez zegt dat bij veel van de appartementen "duizenden onregelmatigheden" zijn ontdekt. Van de woningen waarvan de registratie is ingetrokken staan er veel in Andalusië (16.740), op de Canarische Eilanden (8698), in Catalonië (7729) en in de regio Valencia (7499).

Het Spaanse ministerie van Volkshuisvesting heeft de digitale verhuurplatforms op de hoogte gesteld van de beslissing en hun verzocht de advertenties te verwijderen. De overheid treedt al langer op tegen bedrijven als Airbnb en Booking.com om de verhuur via de platforms aan banden te leggen.

Airbnb, een van de grootste verhuurplatforms, heeft gezegd dat het zich proactief zal inzetten om te helpen met "strikte" naleving van de regelgeving.

Protest

De premier verklaarde op de partijbijeenkomst dat het regeringsplan deel uitmaakt van een strategie van zijn linkse regering om woonruimte weer zijn oorspronkelijke functie te geven, illegale toeristische verhuur tegen te gaan en de levenskwaliteit in de steden te verbeteren.

Begin april protesteerden tienduizenden mensen in heel Spanje tegen de toenemende woningnood. De demonstranten wilden een einde aan vastgoedspeculatie, meer sociale woningbouw en een einde aan de omvorming van woonruimte tot vakantieappartementen.

Tegen massatoerisme wordt in het populaire vakantieland steeds meer geprotesteerd. Ook stadsbesturen grijpen steeds vaker in. Barcelona kondigde in juni aan de verhuur van appartementen aan toeristen aan banden te gaan leggen.

Acteur Daniël Kolf heeft een Theo d'Or gewonnen voor zijn hoofdrol in De dood van Benny Simons, een stuk van theatergezelschap Orkater. De toneelprijzen zijn in Amsterdam uitgereikt.

De jury prijst Kolf voor zijn "krachtige en aangrijpende hoofdrol" en noemt zijn spel van "gelaagd, naturel en steeds geloofwaardig".

Julia Ghysels won een Theo d'Or voor haar bijrol in Holly Goosebumps van Het Zuidelijk Toneel. De jury noemt haar de "absolute uitschieter" van dat theaterstuk, dat wordt omschreven als "hallucinerende metamythe die even geestig als slim is".

Gebarentaal

Het spelersensemble van de voorstelling [meeuw] ontving een onderscheiding voor de meest grensverleggende podiumprestatie. In het stuk is een toneelstuk van Tsjechov vertaald en gespeeld in gebarentaal. "Uitzonderlijk wat zij voor elkaar krijgen als spelersgroep", zegt de jury over de voorstelling van Toneelhuis, Olympique Dramatique en theater arsenaal.

De Theo d'Ors zijn de belangrijkste toneelprijzen van Nederland. Ze werden zondagavond bekendgemaakt in Internationaal Theater Amsterdam tijdens het Gala van het Nederlandse Theater in Amsterdam. De prijs is sinds 2024 genderneutraal.

Is it finally time to cue up the Bowie? Or was the NASA presser on Wednesday announcing new findings of potential Martian biosignatures from Perseverance just another in a long …read more

Afgelopen weekend heeft Open Monumentendag naar schatting 1,8 miljoen bezoekers getrokken. Volgens een woordvoerder van de organisatie is dat vergelijkbaar met vorig jaar, ondanks het slechtere weer bij deze editie.

Het definitieve aantal bezoekers wordt in oktober bekend.

Tijdens Open Monumentendag kan het publiek verspreid over twee dagen kennismaken met het Nederlands cultureel erfgoed. Dit jaar waren zo'n 6000 monumenten opengesteld. Het thema was Erfgoed & Architectuur met de slogan 'Gebouw(d) om te blijven'.

Inktpot

Populair was dit jaar het gebouw De Inktpot in Utrecht. Voor het hoofdkantoor van ProRail stond een lange rij bezoekers te wachten. Het gebouw is het grootste bakstenen gebouw in Nederland, en is maar eens in de vijf jaar open voor bezoekers.

Ook bij het Muntgebouw in Utrecht meldden zich veel belangstellenden. Dat gebouw deed voor het eerst mee. Andere grote publiekstrekkers waren volgens de organisatie kastelen, landgoederen, forten en het Groot Handelsgebouw en de Van Nellefabriek in Rotterdam.

Bij een aanvaring tussen een zeilcharter en een vrachtschip voor de kust van Harlingen zijn vijf kinderen lichtgewond geraakt. Volgens de kustwacht waren er 25 middelbare scholieren aan boord van het zeilschip. Ook waren er volwassenen en een hond aan boord, meldt Omrop Fryslan.

Reddingsdienst KNRM kwam met twee boten in actie. De kinderen zijn naar het boothuis van de KNRM in Harlingen gebracht waar ze zijn nagekeken door ambulancepersoneel. "Er zijn er een paar geschrokken en sommigen hebben een bult op hun hoofd", zegt een woordvoerder van de Kustwacht.

Boegspriet gebroken

Hoe de aanvaring heeft kunnen gebeuren, is nog niet bekend. De KNRM werd rond 21.30 uur gealarmeerd. De boegspriet van de zeilcharter is gebroken, maar de schepen maakten geen water. De aanvaring gebeurde bij de Pollendam. Dat is een lage, ongeveer 3 kilometer lange stroomgeleidingsdam ten noordwesten van Harlingen.

Het gehavende zeilschip is door rederij Noordgat naar de haven van Harlingen gesleept. De rederij heeft ook de niet gewonde kinderen aan wal gebracht.

De Storebaelt is een traditioneel zeilschip, gebouwd in 1928. Het schip kan gecharterd worden voor tochten in het IJsselmeer of de Waddenzee.

Tang FPGA boards are affordable, and [nand2mario] has been trying to get an x86 core running on one for a while. Looks like it finally worked out, as there is …read more

Het is nog niet bekend welk motief Tyler Robinson had, de 22-jarige Amerikaan die ervan verdacht wordt afgelopen woensdag de conservatieve activist en mediapersoonlijkheid Charlie Kirk te hebben doodgeschoten. Dat zegt de gouverneur van Utah, de staat waar Kirk werd vermoord. Volgens hem weigert Robinson mee te werken met het politieonderzoek.

De verdachte werd vrijdag opgepakt na een klopjacht van twee dagen. Volgens gouverneur Spencer Cox had hij "overduidelijk een linkse ideologie. Die informatie komt van de mensen om hem heen, zijn familie en vrienden." Cox deelde die informatie in meerdere praatprogramma's op de Amerikaanse tv.

Volgens Cox schetsen de vrienden van de verdachte een beeld dat hij geradicaliseerd was door zijn internetgedrag. "Hij was heel veel aan het gamen. Zijn vrienden zeggen dat hij heel veel tijd doorbracht in de diepe, duistere krochten van het internet."

Relatie met trans persoon

Volgens Cox is inmiddels wel bekend dat Robinson een relatie had met een trans persoon, die de transitie aan het doormaken was naar vrouw. Ze woonden samen op het moment dat de moord plaatsvond. "Deze persoon werkt wel zeer goed mee met de politie, en had geen idee waar de verdachte mee bezig was." Kirk stond bekend als uitgesproken tegenstander van zorg voor en acceptatie van trans personen.

Vrijdag werd al bekend dat de dader van de moord op de kogelhulzen teksten had geschreven als 'hé fascist, vangen!'. In reactie op de politieke voorkeuren van de vermoedelijke dader heeft gouverneur Cox, zelf doorgewinterd Republikein, iedereen in de VS opgeroepen om niet al te verhitte uitspraken te doen over de moord en de verdachte. Aan radicaal-rechtse zijde is de afgelopen dagen al opgeroepen om geweld te gaan gebruiken tegen linkse activisten, als wraak voor de moord op Kirk.

Cox: "Ik heb geen belang in deze strijd. Als we het hier zouden hebben over een geradicaliseerde MAGA-supporter, zou ik daar ook eerlijk over zijn." MAGA staat voor Make America Great Again, de slogan van president Trump.

Bij de lokale verkiezingen in de West-Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen is de christendemocratische CDU de grootste geworden. Volgens de laatste stand van de exitpoll van omroep WDR krijgt die partij 33,3 procent van de stemmen. Daarna volgt de sociaaldemocratische SPD met 22,1 procent. Daarmee zakt die partij nog verder weg.

Voor de sociaaldemocraten zijn dit de slechtste resultaten in de deelstaat ooit. De CDU blijft schommelen rond het historische dieptepunt van vijf jaar geleden. Tegelijkertijd liggen CDU en SPD, die samen landelijk een coalitie vormen, nog steeds duidelijk boven de huidige peilingen voor de Bondsdag.

De rechts-extremistische partij Alternative für Deutschland (AfD) boekt de grootste winst en stijgt van 5,1 procent naar 14,5 procent. De Groenen lijden zware verliezen en dalen van 20 naar 13,5 procent.

Historisch verlies voor Scholz

In totaal konden vandaag 13,7 miljoen inwoners naar de stembus om te kiezen voor nieuwe gemeenteraden, burgemeesters en regionale bestuurders. Lange tijd gold het Ruhrgebied, een sterk geïndustrialiseerde regio in Noordrijn-Westfalen, als centrum van de arbeidersbeweging en van de SPD.

Maar dat is niet langer het geval. De AfD wint ook in het westen van Duitsland aan terrein en haalt stemmen weg bij de SPD. Maar in de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen ging de CDU ruim aan kop. Ook CDU-kanselier Merz komt uit deze deelstaat. "De kiezers in NRW willen een pragmatisch en oplossingsgericht beleid vanuit het midden", schrijft Hendrik Wüst, minister-president van de deelstaat.

Noordrijn-Westfalen, dat grenst aan Nederland, is de deelstaat met het grootste aantal inwoners van Duitsland, zo'n 18 miljoen. Het telt belangrijke steden als Düsseldorf, Keulen, Essen, Dortmund, Bonn en Duisburg.

De opkomst voor de lokale verkiezingen was de hoogste sinds 1994 en met 56,5 procent een stuk hoger dan in 2020. Het waren de eerste grote verkiezingen sinds het aantreden van bondskanselier Friedrich Merz, waar de AfD een historische zege binnensleepte en tweede werd.

Correspondent Duitsland Charlotte Waaijers

"Deze uitslag veroorzaakt geen schokgolf door Duitsland, maar wel kopzorgen voor de partijen in het midden. Want ook al lijden de christendemocraten en sociaaldemocraten geen grote verliezen en blijven ze de twee grootste partijen, ze blijven ook rond een historisch dieptepunt hangen.

Tegelijk is de AfD, een partij die de binnenlandse veiligheidsdienst landelijk inmiddels bewezen extreemrechts noemt, met een verdrievoudiging een duidelijk gevestigde partij geworden op een plek waar ze voorheen moeite had een voet aan de grond te krijgen. Daarbij speelt ontevredenheid over hoge woonkosten en slechte wegen mee, maar ook het gebrek aan economische perspectieven.

Noordrijn-Westfalen is een deelstaat die gevormd is door kolen en staal, en de hoogtijdagen van die industrie zijn voorbij. De SPD zal dwarszitten dat arbeiders die traditioneel bij hen hun toevlucht zochten, dat nu steeds meer doen bij de AfD, een partij die doorgaans nog niet geregeerd heeft.

En ook al kun je zulke lokale verkiezingen niet een op een als graadmeter zien voor de landelijke regering, dit is wel de deelstaat met verreweg de meeste kiezers. Dus hoewel de AfD hier anders dan in het oosten niet de grootste is geworden, is de partij wat het aantal kiezers betreft na vandaag opnieuw flink gegroeid."

Handling large volumes of physical media can be a bit of a chore, whether it’s about duplication or archiving. Fortunately this is a perfect excuse for building robotic contraptions, with …read more

De komende dagen wordt het een stuk herfstiger dan vandaag. Hoewel ook regelmatig de zon schijnt, gaat het vooral maandag hard waaien, en de komende dagen ook flink regenen. Aan de kust waait het een stuk harder dan in het binnenland, dat zal geen verrassing zijn. Maar veruit de meeste regen valt de komende tijd ook aan de kust en veel minder in het binnenland.

Op het kaartje hieronder kun je zien dat er in de kop van Noord-Holland de komende dagen wel 40 tot 60 millimeter regen valt, vergeleken met 10 tot 25 millimeter in bijvoorbeeld Noord-Brabant, Limburg of Gelderland. Dat is heel typerend voor het najaar en dat komt door het warme water van de Noordzee.

In Nederland hebben we niet uitgesproken droge en natte seizoenen. Gemiddeld valt er ieder seizoen ongeveer evenveel regen. Maar in het najaar, en ook in het voorjaar, is er wel een opvallend verschil tussen de kust en het binnenland. Dat komt doordat er in die seizoenen een groot verschil is tussen de temperatuur van het water en van de lucht die eroverheen waait.

Buien ontstaan vaak als de lucht dicht bij het aardoppervlak opwarmt en daardoor gaat opstijgen. Het vocht in de lucht verdampt en kan uiteindelijk regen opleveren. In de lente is de zon behoorlijk sterk en kan het landoppervlak gemakkelijk opwarmen. Maar de zee is nog koud en warmt maar heel langzaam op.

Noord-Holland natst

De lucht stijgt dus veel makkelijker op boven land dan boven zee. Daardoor vind je in het voorjaar de meeste buien in het binnenland. Aan de kust is het in de lente juist een stuk droger. En ook wel 15 procent zonniger dan in het oosten van het land.

In de maanden september, oktober en november is het juist precies andersom. De lucht koelt al een beetje af maar het zeewater is nog heel warm. Boven zee stijgt de warme lucht op en vormt buien. Die komen met een westenwind het land op. Verder naar het binnenland doven die buien dan weer uit. Gemiddeld is Noord-Holland in de herfst daardoor bijna twee keer zo nat als Limburg.

Regen en wind, later warmer

Maandag waait het deze week het hardst. Aan de kust windkracht 7 of zelfs 8 uit het zuidwesten. Er komen windstoten tot 90 kilometer per uur voor. In het noordwesten valt ook de meeste regen. In het zuidoosten blijft het vrijwel droog.

Dinsdag is er ook nog best wat wind. De meeste buien vallen in het noorden en midden van het land. Het wordt een graad of 17.

Woensdag is waarschijnlijk de meest bewolkte en koelste dag van de week. Het wordt amper 17 graden en tijdens regen nog geen 15.

Daarna lijkt het weer zich toch wat te herstellen, met op donderdag, vrijdag en zaterdag mogelijk temperaturen van boven de 20 graden en tijdelijk wat minder regen. Ook aan de kust.

Enkele duizenden Kosovaren hebben in Den Haag gedemonstreerd om gerechtigheid te eisen voor de voormalige leden van het Bevrijdingsleger van Kosovo (UCK). Volgens de demonstranten krijgen zij geen eerlijk proces.

Aanleiding voor de demonstratie is het proces tegen de voormalige Kosovaarse president Hashim Thaci dat morgen van start gaat. Hij was een prominent lid van de guerrillabeweging UCK en werd vijf jaar geleden aangeklaagd voor misdaden tegen de menselijkheid.

De demonstranten kwamen uit Nederland en Kosovo maar ook uit andere Europese landen waaronder Duitsland en België. Ze voerden actie bij het Kosovotribunaal. Dat is in 2015 opgericht en doet onderzoek naar oorlogsmisdaden tijdens de Kosovo-oorlog in jaren 90.

Een deel van de groep protesteerde korte tijd voor het tribunaal aan de Raamweg, maar werd uiteindelijk naar het Malieveld gestuurd door de politie. Ook stond een deel van de actievoerders op een veld bij het Indisch Monument in de Scheveningse Bosjes.

Kosovo-oorlog

Thaci was een commandant in het Kosovaarse bevrijdingsleger tijdens de Kosovo-oorlog. Die verzetsbeweging streed voor een onafhankelijke Kosovo dat toen als regio bij Servië hoorde.

Militairen in het Servische leger van president Milosevic brandden dorpen af, executeerden mannen en verkrachtten vrouwen. UCK-strijders zouden vergeldingsacties, onder meer onder leiding van Thaci, hebben uitgevoerd tegen politieke tegenstanders, lokale Serviërs en andere etnische groepen zoals de Roma. Zij werden ervan beschuldigd de kant van de Serviërs te hebben gekozen.

In 2020 werd Thaci aangeklaagd door het tribunaal voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Hij zou verantwoordelijk zijn geweest voor de dood van zo'n honderd mensen.

Ook drie voormalige leden van de UCK zijn aangeklaagd voor oorlogsmisdaden.

Het optreden dat de Britse punkrapgroep Bob Vylan komende dinsdag zou geven in 013 gaat niet door, zo laat het Tilburgse poppodium weten. Aanleiding zijn de uitspraken die zanger en rapper Bobby Vylan zaterdag deed tijdens een show in Amsterdam. Hij zou zich daarbij schuldig hebben gemaakt aan "het bagatelliseren van politieke moord", zegt 013, en het publiek hebben opgeroepen om politieke tegenstanders 'op straat te gaan zoeken'. Dat ging volgens 013 "een duidelijke grens over".

Tijdens het optreden zaterdagavond in Paradiso riep het Britse duo leuzen als "dood aan de IDF". Het IDF is het Israëlische leger. Ook noemden ze de deze week vermoorde radicaal-rechtse Amerikaanse activist Charlie Kirk "een stuk stront".

"Hoewel we begrijpen dat de uitspraken zijn gedaan in de context van punk en activisme, en dat de berichtgeving hierover soms minder genuanceerd is dan wat er werkelijk heeft plaatsgevonden, vinden wij toch dat deze nieuwe uitingen te ver gaan", zegt 013. "Ze vallen voor ons niet langer binnen de grenzen van wat wij een podium kunnen bieden."

Wel in Nijmegen

Bob Vylan staat maandagavond ook op het programma in Doornroosje in Nijmegen. Dat optreden gaat door, maar het is de vraag in welke vorm. "Na de uitlatingen tijdens het concert in Paradiso hebben wij niet kunnen vaststellen of er sprake is van strafbare feiten. Wij komen dan ook niet terug op ons besluit de act te boeken", laat Doornroosje weten in een persbericht.

Volgens het poppodium hebben "diverse media de uitlatingen van de band uit hun context gehaald" en wil het geen onderdeel zijn van "culturele censuur".

"Het verheerlijken van een politieke moord kan niet", zei artistiek directeur Joris Holter eerder tegen de NOS. "Natuurlijk zijn we tegen elke vorm van verheerlijken van geweld. Ik was ook echt pissed op die gasten. Dit helpt totaal niet. We hebben contact met de artiesten en die zijn ook behoorlijk geschrokken van de omvang en intensiteit. Dit was niet hun bedoeling. Ze vinden het ook vervelend dat wij er last van hebben."

Holter: "Ik hoop dat we verder kunnen kijken: wat bedoelen ze nu echt? Ik hoop dat we ze zover krijgen dat we iets anders kunnen bedenken, zodat ze toch hun mening kunnen geven."

Paradiso: geen spijt van boeking

"Het concert zaterdag was geëngageerd en activistisch, zowel vanuit de artiesten als het publiek", zegt directeur Geert van Itallie van Paradiso. Spijt van de boeking zegt hij niet te hebben. "We willen als podium verbindend zijn, een plek zijn voor iedereen, maar we willen ook die artistieke vrijheid van meningsuiting een plek geven. Dat leidt soms tot dilemma's."

Van Itallie was zaterdag bij de hele show en beaamt dat de groep zich beledigend heeft uitgelaten over Charlie Kirk en de IDF. Het dreigement om mensen op straat op te zoeken was volgens hem "alleen gericht aan fascisten." De hele show is opgenomen en kan als bewijs dienen voor vervolging, aldus de directeur, "maar wij kunnen als poppodium niet beoordelen wat strafbaar is en wat niet".

Hij wijst erop dat ook de uitspraken van de band op het Engelse Glastonbury-festival nog niet hebben geleid tot een veroordeling in het VK. "Ze zijn daar al drie maanden bezig om uit te zoeken of er überhaupt iets strafbaars gezegd is."

Opvallend is, zo zegt Van Itallie, dat de band sinds die show in Engeland geen teksten meer heeft geroepen zoals die van zaterdag. "We hadden de indruk dat ze hadden geleerd van wat er op Glastonbury gebeurd is." Hij zegt sinds de show van zaterdagavond geen contact meer te hebben gehad met Bob Vylan.

Het punkduo heeft zelf ook op de ophef gereageerd. Op Instagram schreef Bobby Vylan zondagavond "kalmeer". In een daarbij geposte video zegt hij dat de dood van Charlie Kirk "op geen enkel moment gedurende de show van gisteren werd gevierd". De artiest erkende wel Kirk "a piece of shit" te hebben genoemd.

"Dag lieve, markante vriend en collega", zo schrijft vakgenoot en mede-Rotterdammer Richard Groenendijk op sociale media in reactie op het overlijden van Gerard Cox. "Het was een feest voor Marko en mij om je te kennen. We gaan je enorm missen. Lekker slapen nu."

Ook andere acteurs en muzikanten brengen vandaag een eerbetoon aan Cox: "Gerard Cox was in staat me te ontroeren en nog vaker om me te laten lachen. Ik verwacht dat hem dit bij de schepper ook gaat lukken. Rust in vrede", schrijft zanger en oud-politicus Henk Westbroek.

TV-presentator Henny Huisman zegt al fan van Cox te zijn geweest "toen hij het liedje Broekje in de Branding zong. Rust Zacht Gerard".

Hij heeft het daarbij over Cox' single uit 1969:

De Rotterdamse burgemeester Carola Schouten zegt dat haar stad met het overlijden van Cox "een stem verliest die de ziel van de stad zo treffend wist te verwoorden".

"Zijn humor, nuchterheid en liefde voor de stad maakten hem tot een icoon die generaties Rotterdammers heeft geraakt", aldus Schouten. "Gerard gaf woorden en warmte aan onze stad en hij zal voortleven in herinneringen, verhalen en liedjes die ons telkens weer thuisbrengen in Rotterdam."

Miljoenen kijkers

Bij omroep KRO-NCRV zal Cox herinnerd worden om zijn "vakmanschap, humor en warmte", zegt een woordvoerder. Voor de KRO maakte Cox zestien seizoenen van het zeer populaire Toen was geluk heel gewoon, tussen 1994 en 2009.

"Als de eigenwijze buschauffeur Jaap Kooiman liet Gerard in de jaren 90 en 00 miljoenen kijkers genieten in herkenbare situaties, vol Rotterdamse humor. De serie werd in 1999 dan ook terecht bekroond met de Gouden Televizier-Ring", laat de omroep weten. "We zullen ons Gerard herinneren om zijn vakmanschap, humor en warmte. We wensen zijn familie en vrienden alle sterkte toe bij dit verlies."

There you are at the surplus store, staring into the bin of faded orange, yellow, red, and black, boxes–a treasure trove of vintage vacuum tubes—dreaming about building a tube amp …read more

Aan de Zeeuwse kust bij Dishoek is vanochtend een dode witsnuitdolfijn gevonden. Het gebeurt niet vaak dat dit dier aanspoelt op Nederlandse stranden.

Strandbezoekers vonden de dolfijn rond 08.30 uur. Hij lag tussen het zeeschuim bij de strandpalen, zo'n 3 meter van de waterlijn. Het blijkt een volwassen mannetje te zijn van 2,70 meter lang. Zijn gewicht wordt geschat op 250 kilo.

Het is een zeldzaam moment, zegt Jaap van der Hiele van Reddingsteam Zeedieren Nederland (RZN) tegen Omroep Zeeland. Een witsnuitdolfijn komt nauwelijks meer voor in Nederland. "Ze trekken steeds noordelijker", zegt hij. Het leefgebied van het zoogdier is op open zee, in koele en gematigde wateren. Mogelijk wordt het water hier te warm.

Onderzoek aan universiteit

Het dier is door de strandwacht en RZN weggehaald van het strand met een shovel. Het karkas wordt onderzocht aan de Universiteit Utrecht, waar onderzoekers proberen de doodsoorzaak te achterhalen. Waarschijnlijk gebeurt dat over enkele dagen.

In 2012 spoelde voor het laatst een witsnuitdolfijn aan op het Zeeuwse strand. Recenter gebeurde dat nog in Kijkduin. In 2019 spoelde er een levend aan op het strand. Medewerkers van de reddingsbrigade probeerden het dier te redden door het nat en rechtop te houden zodat het blaasgat vrij zou blijven, maar de dolfijn overleefde het niet.

De gisteren op 85-jarige leeftijd overleden cabaretier, acteur en zanger Gerard Cox deed in het begin van zijn carrière stof opwaaien met controversiële liedjes. Een commercieel succes met het nummer 't Is weer voorbij die mooie zomer (1973) bracht hem roem, maar ook kritiek van collega's die hem 'een zakkenvuller' noemden.

Hij gooide het later over een andere boeg en bedacht en schreef de televisieserie Toen was geluk heel gewoon. Daarin vertolkte hij de typisch Rotterdamse, chagrijnige mopperaar Jaap Kooiman. En met succes. De serie was zestien seizoenen lang te zien, van 1994 tot 2009.

'Niet lullen, maar poetsen'

De Rotterdammer in hart en nieren werd op 6 maart 1940 geboren in Rotterdam-Zuid in een arbeidersgezin waar volgens hem hard werd gewerkt en niet werd geklaagd. Deze instelling zou hij zijn hele leven blijven uitdragen. Voor Cox gold het aloude Rotterdamse adagium "Niet lullen, maar poetsen".

Na een opleiding tot onderwijzer meldde hij zich begin jaren 60 bij de toneelschool, waar hij tot zijn verdriet werd afgewezen. Hij liet zich daardoor niet demotiveren en debuteerde in 1961 met liedjes in de stijl van Jaap Fischer, waarmee hij in Nederland en Vlaanderen enige bekendheid verwierf.

Die bekendheid groeide sterk toen hij zich halverwege de jaren 60 bij het maatschappijkritische Lurelei-cabaret aansloot waar hij het programma Relderelderel speelde. Cox vertolkte daarin de twee meest omstreden liedjes: Arme ouwe over koningin Juliana en God is niet dood, waarin hij de tango danste met God.

Voor het eerste nummer kreeg hij een proces-verbaal voor opzettelijke belediging van het staatshoofd, het tweede nummer was voor de toen nog vrijzinnig protestantse omroep VPRO aanleiding om een tv-uitzending te schrappen.

Met zijn Lurelei-collega's Frans Halsema en Adèle Bloemendaal vormde hij in 1968 een trio, dat debuteerde met het spraakmakende en uiterst succesvolle cabaretprogramma Met blijdschap geven wij kennis. Met Halsema maakte hij later nog een aantal shows.

In Amsterdam was hij begin jaren 70 een tijdlang persona non grata nadat hij na het winnen van de Europacup door Feyenoord het nummer Ajax is dood...! had uitgebracht. Later had hij daar spijt van. "Ik trapte daar veel mensen mee op het hart." Hij noemde het een jeugdzonde.

Cox had in 1972 een hit met 1948 (Toen was geluk heel gewoon) waar later de televisieserie naar werd vernoemd. Het was gebaseerd op Alone again, naturally van Gilbert O'Sullivan. Kees van Kooten, die Cox kende uit Lurelei, en Wim de Bie schreven de Nederlandse tekst.

In 1973 had hij een nummer 1- hit met 't Is weer voorbij die mooie zomer. Dit was ook weer een cover, deze keer op basis van een Franse vertaling van City of New Orleans van Steve Goodman. Ditmaal had hij de tekst zelf geschreven. Het voerde wekenlang de hitlijsten aan en bezorgde hem veel roem.

Het leverde hem ladingen kritiek op vanuit de artistieke wereld. Collega's noemden het nummer een artistieke uitverkoop en verwachtten van hem geen makkelijk scorende "eikelige liedjes van de zomer en de mei", zoals tekstschrijver Ivo de Wijs het verwoordde in het nummer Ome Gerard. "Pak de poen, Ome Gerard / altijd doen, Ome Gerard", klonk het in het refrein.

Cox zou dat nummer jaren later met veel zelfspot zingen tijdens een hommage aan De Wijs, maar destijds deed het hem pijn, vertelde hij in 2019 in de Volkskrant. "Ik had een hit, dus ik was een zakkenvuller. Natuurlijk was het pijnlijk. Nu zou ik er driewerf schijt aan hebben, maar toen kon ik dat niet. Dat is ook je ijdelheid, en de onterechtheid ervan. Het deed zeer."

Nostalgie naar Rotterdam-Zuid

In 1977 trouwde hij met actrice Joke Bruijs, met wie hij, ook na hun scheiding in 1987, nog regelmatig samen zou spelen in series en in het theater. Zo ook in de komische tv-serie Toen was geluk heel gewoon. Die begon als een bewerking van de Amerikaanse sitcom The Honeymooners, maar Cox en mede-acteur Sjoerd Pleijsier schreven later vele seizoenen zelf.

In de serie met onverbloemde nostalgie naar het Rotterdam-Zuid uit Cox' jeugd speelde hij buschauffeur Jaap Kooiman, een dommige, 'boze witte man' die slecht om kon gaan met veranderingen en 'nieuwerwetse dingen'. De rol was Cox op het lijf geschreven.

"Gerard is eigenlijk een soort slimme Jaap Kooiman," zei Joke Bruijs daar eens over in het AD. "Een beetje nors type, wars van veranderingen en nieuwigheden. Jaap Kooiman zou ook nooit een mobieltje hebben, dat heeft Gerard ook niet."

Zelf zei Cox dat hij de 'Archie-Bunkerachtige' politieke incorrectheid van zijn personage wel kon waarderen. Archie Bunker was de hoofdpersoon in de Amerikaanse sitcom All in the Family.

Kijk hieronder naar een overzicht van Gerard Cox als Jaap Kooiman in Toen was geluk heel gewoon:

Cox was in de jaren 90 op televisie ook een bekende verschijning in een andere hoedanigheid. Hij was regelmatig te zien in commercials van zoutjesfabrikant Duyvis, waarin hij als vertegenwoordiger de gekste plaatsen bezocht.

De spotjes met Cox eindigden steevast met "Heren, heren, ik mot nou toch echt ff bellen met de Duyvis. Misschien dat er ergens anders nog een fuif is."

In Rotterdam woonde hij sinds 1975 al niet meer, maar dat belette hem niet om kritiek te leveren op de multiculturele veranderingen in 'zijn stad'. "Als jongen bracht ik in Rotterdam-Zuid 300 kranten rond. De Maasbode, een katholiek dagblad. In die buurt woont geen Nederlander meer, laat staan een katholieke." En "Ik loop door de stad en het kan ook Ankara zijn of Paramaribo," zei hij in 2018 in de Volkskrant.

Het kwam hem op veel kritiek te staan en hij werd daardoor vaak in de PVV-hoek geplaatst. Maar hij zei zich totaal niet met deze partij te identificeren. PVV-leider Wilders noemde hij "verschrikkelijk", "dom" en "ongenuanceerd". Ook zei hij altijd links te hebben gestemd en iedere dag de Volkskrant van voor tot achter te lezen.

Na een laatste succesvolle solovoorstelling, De grote grijze belofte, kondigde Cox in 2021 op 81-jarige leeftijd aan te stoppen met het acteren in het theater. Wel werkte hij af en toe nog mee aan tv-uitzendingen, zoals het tv-evenement Scrooge-Live. Ook speelde hij in 2022 de hoofdrol in de bioscoopfilm Casa Coco.

Dit jaar werd hij op zijn 85ste verjaardag geëerd met een feestelijke voorstelling. Bekende artiesten zongen zijn nummers in het uitverkochte bioscooptheater Oude Luxor in Rotterdam.

Een paar maanden later maakte Cox bekend dat hij uitgezaaide slokdarmkanker had en geen zware behandelingen wilde ondergaan. "Ik heb misschien nog een paar maanden: daarin wil ik niet gaan lopen lijden", zei hij in het AD.

Hij keek in de krant tevreden terug op zijn leven. "Ik ben de hele wereld over geweest, heb alles gezien wat ik wilde zien. (...) Ik heb hoge toppen meegemaakt en uiteraard ook diepe dalen, maar die allemaal overleefd. En mijn carrière is mooi geweest. Ik heb het vrij goed gedaan, zeg maar. Dus ja, wat wil je nog meer? Het moet toch een keer afgelopen zijn."

De politie heeft gisteravond twee mensen aangehouden voor wapenbezit in Beverwijk en Haarlem. Het gaat om een 19-jarige man en een minderjarige jongen.

In de gemeenten Beverwijk en Heemskerk werden voor het weekend enkele wijken aangemerkt als veiligheidsrisicogebied. Er geldt tot vandaag ook een noodbevel. Dat gebeurde vanwege onrust na geweldsincidenten tussen twee groepen jongeren.

In een veiligheidsrisicogebied mag de politie preventief fouilleren en dat is gisteravond ook gebeurd. In Beverwijk werd een 19-jarige man aangehouden voor de overtreding van de Wet wapens en munitie.

En bij een reguliere controle in Haarlem is gisteravond ook een minderjarige jongen aangehouden voor eenzelfde overtreding. Beide verdachten worden vandaag gehoord, schrijft regionale omroep NH. Wat voor wapens ze bij zich hadden, kan de politie niet zeggen.

Opstootjes

Volgens de politie waren er ook twee opstootjes in het centrum van Beverwijk. "Hierbij zochten een paar jonge vrouwen uit Haarlem de confrontatie met een groep jonge vrouwen uit Beverwijk", aldus een woordvoerder.

De betrokkenen zijn uit het gebied weggestuurd, tijdens een noodbevel is samenscholing verboden. "Daarna keerde de rust snel terug."

Het gebied blijft tot 9 oktober veiligheidsrisicogebied. Het noodbevel loopt vandaag af.

'Nuttig'

De politie riep eerder al op om niet te komen kijken "of er wat sensatie is" in de gebieden waar de onrust eerder speelde. "Desondanks was het gisteravond opvallend drukker." Daarom wordt de oproep herhaald.

Vrijdagavond werd een 20-jarige man uit Heemskerk aangehouden op verdenking van opruiing en het verspreiden van valse informatie. De politie sloot toen meer aanhoudingen niet uit.

Een woordvoerder van burgemeester Smit van Beverwijk noemt het "nuttig" dat er een veiligheidsrisicogebied is aangewezen. Ze zegt dat de scholen morgen weer opengaan, zoals gepland. "Er wordt wel aandacht besteed aan de situatie."

De NOS sprak met een van de jongeren die betrokken is bij het geweld. De spanning was gisteren ook voelbaar bij een lokale voetbalclub:

Het is een traditie van fans van boerenrockband Normaal: naar het concert reizen in een veewagen, waar dan geregeld stro uit valt. Gisteravond gebeurde dat in Dalfsen en het leidde tot problemen op de weg.

Zo vloog op de A28 een auto in brand die vanaf het concertterrein kwam. Stro had zich opgehoopt onder de uitlaat en in de motorruimte, en tijdens het rijden begon dat te smeulen.

De brandweer kon snel ingrijpen en wist het vuur te blussen. De auto is weggesleept. De inzittenden raakten niet gewond.

'Stro thuis bij de beesten'

Vooral op hoofdwegen lag zo veel stro, dat het verkeer gevaar liep, schrijft RTV Oost. De provincie Overijssel schakelde veeg- en zuigwagens in om de wegen weer schoon te krijgen. Ook gingen medewerkers met bladblazers aan de slag om het stro bij elkaar te krijgen. Tijdens de schoonmaakwerkzaamheden werden meerdere kruisingen en wegen afgesloten.

Burgemeester Sijbom van Dalfsen had voor het concert nog opgeroepen om "stro thuis te laten bij de beesten". "Kom niet met een aanhanger volgeladen met mensen naar het feestterrein. Houd je net als op elke andere dag aan de verkeersregels", zei hij.

Jubileum

Normaal viert dit jaar het 50-jarig bestaan. Eerder dit jaar gaf de band een jubileumconcert in Lochem, de plaats waar Normaal in 1975 voor het eerst optrad.

Maar de Achterhoekse band van zanger Bennie Jolink doet ter ere van het lustrum nog meer plaatsen aan voor een concert. In Dalfsen was gisteravond plek voor 10.000 mensen.

Begin dit jaar gingen de kaarten in de verkoop, op de ouderwetse manier: fysiek. Dat was zo bedacht door de organisatie om mensen uit de regio de grootste kans te geven om een kaartje te bemachtigen.

De politie in Amsterdam heeft tientallen meldingen en aangiften ontvangen naar aanleiding van het optreden van het punkrapduo Bob Vylan gisteravond in Paradiso. Tijdens het optreden riepen de Britten leuzen als "dood aan de IDF" (het Israëlische leger). Ook noemden ze de deze week vermoorde radicaal-rechtse Amerikaan Charlie Kirk "een stuk stront" en zouden ze "fuck de fascisten, fuck de zionisten. Ga ze vinden op straat" hebben geroepen.

Rond 10.00 uur waren er dertig meldingen gedaan bij de politie Amsterdam. Daar is niet bekend hoeveel mensen online of in een andere gemeente aangifte hebben gedaan.

Het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël, riep bezoekers aan het einde van de ochtend op om massaal aangifte te doen. De organisatie doet zelf ook aangifte en overweegt aangifte tegen Paradiso voor medeplichtigheid.

Het Centraal Joods Overleg spreekt op X van "een oproep tot opnieuw een pogrom in de straten van Amsterdam". Het zegt dat het een kort geding zal aanspannen om optredens van Bob Vylan in Nijmegen en Tilburg tegen te houden als de poppodia Doornroosje en 013 besluiten om ze te laten doorgaan.

De politie zegt de aangiften te bespreken met het Openbaar Ministerie. Het OM moet beoordelen of de uitspraken strafbaar zijn. De Amsterdamse burgemeester Halsema zegt dat ze dat onderzoek wil afwachten, maar dat "artistieke vrijheid nooit kan betekenen dat concertbezoekers of Amsterdammers zich bedreigd voelen of dat er wordt opgeroepen tot haat of geweld".

Paradiso: je stem verheffen is noodzakelijk

Poppodium Paradiso zegt in een reactie dat het zal meewerken aan een onderzoek van het OM. Paradiso wijst erop dat artiesten "soms voor taal kiezen die confronterend of gewelddadig klinkt. Dat is onderdeel van de expressie, maar niet automatisch woorden die wij als podium onderschrijven."

Paradiso deelt naar eigen zeggen "de verontwaardiging en betrokkenheid rondom het genocidaal geweld dat zich in Gaza afspeelt. Dat Bob Vylan daartegen zijn stem verheft is legitiem en noodzakelijk."

Commotie

Bob Vylan kwam eerder in het nieuws toen het duo op het Britse festival Glastonbury "dood, dood aan het Israëlische leger" en "free, free Palestine" had geroepen. Dat leidde internationaal tot commotie en verontwaardiging. Verscheidene optredens werden geschrapt of verzet.

In Paradiso stond Bob Vylan aanvankelijk geprogrammeerd als voorprogramma van een andere band, maar dat ging niet door. Vervolgens werd de show van Bob Vylan zelf verplaatst naar gisteravond.

'Compleet gestoord'

Op sociale media laten mensen weten dat ze aangifte doen tegen Bob Vylan, anderen spreken hun afkeer uit en noemen de uitlatingen een oproep tot geweld. Daarbij wordt Paradiso als "medeplichtige" genoemd.

Ook Kamerleden reageren op het optreden. Ze zeggen dat oproepen tot geweld strafbaar is, dat dit niet is hoe de vrijheid van meningsuiting werkt en dat zulke mensen geen podium verdienen in Nederland. BBB zegt Kamervragen te zullen stellen.

D66-leider Jetten zei dat hij ook geen begrip kan opbrengen voor de fans van Bob Vylan, die luid juichten om zijn uitspraken. "Daar maak ik uit op dat je echt compleet gestoord bent", zei hij bij WNL.