Aggregator

Deze verkiezingen is het aantal blanco stemmen ten opzichte van de verkiezingen van 2023 verdubbeld naar 40.000. Die stemmen vertegenwoordigen ongeveer een halve Kamerzetel. Maar die opvallende stijging valt lastig te verklaren.

Het aantal blanco stemmen bleef lange tijd ongeveer op hetzelfde niveau. Sinds 2010 worden ze apart geteld. Het gaat om kiezers die wel naar het stembureau gaan, maar het stembiljet blanco in de stembus doen. De stemmen hebben geen invloed op de uitslag, dus in die zin verschillen ze niet van biljetten van niet-stemmers, maar ze hebben wel invloed op het opkomstpercentage.

Kleine groep

Bijzonder hoogleraar electorale politiek Henk van der Kolk relativeert de verdubbeling. "Het gaat om een heel kleine groep en blanco stemmen hebben bijna nooit invloed gehad op de uitslag." De verdubbeling kan hij niet verklaren. "We weten het gewoon niet. Het is onmogelijk om onderzoek te doen binnen deze groep, omdat die zo klein is, dus we kunnen alleen maar speculeren over de toename."

Er zijn meerdere redenen denkbaar waarom kiezers blanco stemmen. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat iemand zich bij geen van de 27 partijen thuis voelt. Ook kan het dat het te ingewikkeld wordt gevonden om een keuze te maken. Of de stemmer wijst het hele politieke systeem af en wil daar geen verantwoordelijkheid voor nemen.

Zoals de 67-jarige taxichauffeur Johannes de Vries. Hij heeft zijn hele leven gestemd, maar heeft geen vertrouwen meer in de politiek. "Het grote geld regeert in Nederland, er is geen democratie meer", vindt hij. Uit een soort plichtsbesef gaat hij toch naar het stembureau, om daar zijn blanco stem uit te brengen.

Nieuw stembiljet

Van der Kolk deed onderzoek naar ongeldige en blanco stemmen in relatie tot een nieuw stembiljet. Het lijkt hem daarom ook goed om te onderzoeken of de proef met het nieuwe kleine stembiljet dit jaar in vijf gemeenten invloed heeft gehad op de toename. De kiezer moet op dit nieuwe biljet twee vakjes rood maken in plaats van één. Eén voor de partij en één voor de kandidaat.

"De onwennigheid kan verwarrend zijn voor kiezers en misschien worden daardoor meer fouten gemaakt. Kiezers kunnen zich ook gewoon vergissen", zegt Van der Kolk.

Delfzijl

De enige keer dat blanco stemmen wel duidelijk invloed hadden op de uitslag, was bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 in Delfzijl. Door een bestuurlijke crisis werd over en weer opgeroepen een blanco stem uit te brengen en dat gebeurde massaal.

Maar liefst 20 procent van de stemmen was blanco of ongeldig. "Het directe gevolg was dat de partij die de meeste schuld had uiteindelijk weer won, omdat blanco stemmen niet meetellen."

Een 67-jarige man uit Alden (Drenthe) is veroordeeld tot een boete van 10.000 euro en een voorwaardelijke celstraf van vier maanden voor het in bezit hebben en illegaal te koop aanbieden van 21.000 erectiepillen.

De rechtbank besloot tot een relatief hoge straf omdat de Drent al twee keer eerder is beboet voor hetzelfde vergrijp, meldt RTV Drenthe. Dat was in 2013 en 2018. De rechter noemde het vandaag "kwalijk" dat hij geen lering had getrokken uit de opgelegde boetes en weer door was gegaan met de handel in illegale erectiepillen.

Na een tip viel de FIOD in juni 2021 binnen bij de onderneming van de man in Emmen. Daar werden 21.115 erectiepillen aangetroffen, die volgens het Openbaar Ministerie zonder vergunning te koop werden aangeboden. Het is tijdens de rechtszaak niet duidelijk geworden waar de pillen vandaan kwamen.

Volksgezondheid in gevaar

De rechtbank wees er bij de uitspraak op dat illegale erectiepillen tot problemen kunnen leiden bij de kopers. "De verdachte heeft kennelijk geen oog gehad voor de risico's en heeft met zijn handelen de volksgezondheid ernstig in gevaar gebracht", aldus de rechter.

Gezien de voorgeschiedenis stelde de rechtbank dat een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de man passend was geweest. Maar de rechter zag daarvan af omdat er ruim vier jaar tussen de vondst van de pillen en de rechtszaak zat.

Echt veilig

Begin september waarschuwden de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen voor het toenemend online aanbod aan illegale geneesmiddelen. Van sommige medicijnen is niet bekend of ze echt veilig zijn, wat tot ernstige gezondheidsrisico's kan leiden, aldus de twee instanties.

In veel gevallen is het onbekend wat de herkomst en kwaliteit van de medicijnen zijn, stelden de instanties. De dosis werkzame stof kan daardoor te hoog zijn of juist volledig ontbreken.

Welke partij de grootste is geworden bij de verkiezingen is nog altijd niet te zeggen, maar wie het ook wordt: het zal nauwelijks van invloed zijn op deze formatie. Duidelijk lijkt dat D66 uiteindelijk hoe dan ook een poging gaat wagen om een kabinet te vormen. En zeker is dat dat een complexe puzzel wordt.

Mocht blijken dat de PVV de verkiezingen heeft gewonnen, dan krijgt partijleider Wilders het initiatief in de formatie - hoewel dat niet formeel is vastgelegd - maar veel kan hij daar niet mee.

99 zetels

Het is gewoonte dat de grootste partij een verkenner aanwijst, iemand die een eerste blik werpt op het speelveld: wie wil met wie? Die verkenner zal er snel achter komen dat ongeveer twee derde van de nieuwe Tweede Kamer samenwerking met de PVV niet ziet zitten. D66, VVD, GroenLinks-PvdA, CDA, SP, Denk, PvdD, ChristenUnie en Volt (samen 99 van de 150 zetels) hebben dat al voor de verkiezingen duidelijk gemaakt.

Dus zelfs als D66 niet de grootste wordt, komt het initiatief naar verwachting bij die partij terecht. Jetten wacht dan een monsterklus, want een voor de hand liggende coalitie is er gezien de uitslag eigenlijk niet.

Dat komt door verschillende voorkeuren van partijen. Jetten wil graag een coalitie "door het brede midden", waar VVD, GroenLinks-PvdA en CDA bij horen. Die coalitie is getalsmatig een prima optie van 86 zetels. "Ik zie een hele ruime meerderheid van partijen die weer wat willen maken van dit land", zegt de D66-leider vandaag.

Desondanks komt Jetten in het brede midden een stevige blokkade tegen, want VVD heeft bij herhaling gezegd niet in een "links kabinet" te gaan met GroenLinks-PvdA. Vandaag zei partijleider Yesilgöz dat er aan dat startpunt "echt niks is veranderd".

Gewezen linkse leider

De VVD houdt vooralsnog dus de poot stijf, maar bij andere partijen is achter de schermen de hoop te horen dat het vertrek van Timmermans iets teweeg zou kunnen brengen. Het is geen geheim dat Yesilgöz en de gewezen linkse leider elkaar slecht lagen, dus misschien kan een nieuwe leider bij GL-PvdA nog wat veranderen, is het idee.

Tegelijk is het bezwaar van VVD tegen GL-PvdA niet slechts van personele aard. Ook inhoudelijk zijn er grote verschillen, bijvoorbeeld op migratie en economische onderwerpen.

Kijk hier wat Wilders en Jetten vandaag hebben gezegd over de formatie:

Waar sleutelpartij VVD wel zin in heeft is een "centrumrechtse coalitie" met D66, CDA, JA21 en bijvoorbeeld BBB. Dat herhaalde Yesilgöz deze campagne keer op keer. In de exitpoll van gisteren leek het nog alsof deze combinatie zelfs zonder BBB een optie was, maar die partijen komen volgens de prognose samen op 75 zetels. Net niet genoeg dus.

"Ik zie nog wel mooie variaties", zei Yesilgöz vandaag over de kansen op 'centrumrechts' met meer dan vier partijen. "Maar wij zijn niet aan zet", voegde ze eraan toe. Om daarmee de bal weer bij Jetten te leggen.

Voor D66 is het wel veel gevraagd om met zoveel 'rechts' in een kabinet te stappen. Met JA21 zijn er weinig raakvlakken en met BBB nog minder. Beide partijen zijn op tal van onderwerpen tegenpolen van D66, bijvoorbeeld op klimaat en stikstof.

Met kerst op het bordes

En dus moet er ergens flink worden bewogen - of zelfs een draai worden gemaakt - om tot een meerderheidscoalitie te komen. En dat is nooit een voorspeller voor een snelle formatie, waar Jetten vandaag nog op zei te hopen. "Met deze uitslag wil je vooral snel een stabiel kabinet", zei hij.

"Ik denk dat een paar partijen wat reflectie nodig hebben de komende dagen." Daarmee doelde Jetten op de VVD die het beter heeft gedaan dan verwacht en GL-PvdA waar het resultaat juist tegenviel.

"Voor kerst een nieuw kabinet op het bordes", klonk het nog weleens hoopvol voor de verkiezingen, maar dat lijkt vandaag niemand meer te denken. Bij verschillende partijen is zelfs al te horen dat er pas na de gemeenteraadsverkiezingen van half maart 'beweging' wordt verwacht.

Informeel aftasten

Wat niet helpt is dat de uitslag op zich laat wachten, vooral omdat onduidelijk is wie de grootste wordt. "We kunnen toch niet een verkenner aanstellen van een partij die niet de grootste is", aldus PVV-leider Wilders.

Dat een formatie met zijn PVV bij voorbaat kansloos lijkt, maakt hem niks uit. "De regel is dat de grootste partij begint. Niet hoe groot de kans is op een formatie." Vanmiddag werd duidelijk dat alle lijsttrekkers dinsdag bijeenkomen om een verkenner aan te wijzen, en niet morgen zoals eigenlijk de bedoeling was.

Nog even geduld dus voor het formele vervolg op de verkiezingen, waarmee overigens niet is gezegd dat partijen de komende dagen niet al informeel met elkaar in de weer gaan om de mogelijkheden af te tasten.

Bekijk hier de uitslagen:

Een week na de aankondiging van nieuwe sancties tegen Lukoil verkoopt het Russische oliebedrijf al zijn buitenlandse bezittingen. De koper is de Zwitserse oliehandelaar Gunvor. Lukoil is ook actief in Nederland.

De Verenigde Staten kwamen vorige week met een nieuw pakket sancties tegen de Russische oliesector na de gestrande gesprekken tussen Trump en Poetin. Door de nieuwe sancties mag onder meer Lukoil niet meer handelen in de VS en worden tegoeden bevroren. Bovendien kan de VS buitenlandse bedrijven die wel zaken blijven doen met het bedrijf straffen. Ook enkele tientallen dochterondernemingen van Lukoil worden door de sancties getroffen.

Die maatregelen zijn voor Lukoil de directe aanleiding om de buitenlandse tak te verkopen, blijkt uit een persbericht van het bedrijf. Daarmee verkopen de Russen hun kantoor in Wenen vanwaaruit het bedrijf activiteiten in zo'n vijftig landen bestuurt.

Het gaat om duizenden pompstations en opslagterminals op meerdere continenten. Ook bezit Lukoil de rechten op grote olie- en gasreserves in bijvoorbeeld Irak en Oezbekistan, en grote raffinaderijen in bijvoorbeeld Bulgarije en Roemenië.

Nederlands tintje

In Nederland is het Russische bedrijf eigenaar van onder meer tankstations in Limburg, blijkt uit Kadasterstukken. Volgens het laatste jaarverslag bezit het ook een dieselterminal aan de Maas.

Koper Gunvor heeft ook een Nederlands tintje. De olie- en gashandelaar zit al jaren op papier op de Amsterdamse Zuidas. In werkelijkheid is de eigenaar van het bedrijf een Zweed die het bedrijf rond de eeuwwisseling opzette met een vertrouweling van Poetin. Die Gennadi Timchenko verkocht zijn deel van het bedrijf in 2014 na sancties tegen hem.

Nu slaat Gunvor opnieuw een grote slag in een deal met gesanctioneerde Russen. De buitenlandse bezittingen van Lukoil zijn miljarden waard. De overname moet nog wel worden goedgekeurd door de Amerikaanse overheidsdienst die over sancties gaat (OFAC).

Tienduizenden ultraorthodoxe joden hebben zich verzameld in Jeruzalem voor een protest tegen de dienstplicht. De groep had lange tijd een uitzonderingspositie voor militaire dienst, maar het Israëlische Hooggerechtshof maakte daar vorig jaar een einde aan.

Het protest is onder meer een reactie op de reeks arrestaties van dienstweigeraars. In de afgelopen maanden zijn zeker 870 orthodoxen opgepakt omdat ze ondanks een oproep niet in dienst gingen. Voor de betoging hebben groeperingen uit alle hoeken van de gemeenschap de handen ineengeslagen.

De betogers hebben een aantal belangrijke wegen in de stad geblokkeerd en een treinstation is uit voorzorg afgesloten. Op beelden van tv-zender Kanaal 12 is te zien dat demonstranten plastic flessen gooien naar een verslaggever.

Vorig jaar zomer liep een demonstratie tegen de dienstplicht uit op geweld, waarbij agenten en politici werden belaagd. Om nieuwe rellen te voorkomen zijn nu enkele duizenden agenten op de been.

Wederopbouw

De ultraorthodoxen, ook wel charedim genoemd, zien de dienstplicht als een bedreiging voor hun identiteit en manier van leven. Ze vormen een gesloten gemeenschap en vrezen dat die onder druk komt te staan als ze in het leger samen moeten optrekken met seculiere collega's, onder wie vrouwen.

Ultraorthodoxe joden vormen zo'n 15 procent van de Israëlische bevolking. Ze hoefden sinds de stichting van de staat Israël niet het leger in. Het idee was dat ze zich konden richten op de wederopbouw van instituten die in de Tweede Wereldoorlog waren vernietigd.

De afgelopen jaren oordeelde het Hooggerechtshof meermaals dat die selectieve dienstplicht discriminerend was en daarmee in strijd met de wet. Door verzet van religieuze partijen werd die uitspraak niet opgevolgd.

De kwestie werd opnieuw actueel vanwege de oorlog in Gaza. Het leger riep daar honderdduizenden reservisten voor op, maar de ultraorthodoxe joden bleven buiten beeld. Dat voelde voor veel dienstplichtigen oneerlijk.

Nieuwe wetgeving

Het Hooggerechtshof bepaalde daarop vorig jaar opnieuw dat er een eind moest komen uit de uitzonderingspositie en dat het leger ook ultraorthodoxe joden moest oproepen. Een maand later werden de eerste duizend leden van de ultraorthodoxe gemeenschap opgeroepen om in dienst te gaan.

De kwestie blijft ook in de politiek de gemoederen bezighouden. Premier Netanyahu probeert met nieuwe wetgeving de vrijstelling alsnog voor elkaar te krijgen, omdat zijn regering afhankelijk is van de steun van twee ultraorthodoxe politieke partijen. Het is onzeker of de plannen voor de uitzonderingspositie juridisch gezien zullen standhouden.

Overigens is de ultraorthodoxe gemeenschap onderling ook verdeeld over de militaire dienst. Kort na het begin van de oorlog tegen Hamas, in oktober 2023, meldden zich volgens het leger zo'n 2000 charedim die wilden dienen als reservist. Ook voor die tijd was er al een legeronderdeel voor orthodoxen, het Netzah Yehuda-bataljon.

If you haven’t lived underneath a rock for the past decade or so, you will have seen a lot of arguing in the media by prominent figures and their respective …read more

Nederland moet de regels aanscherpen om botsingen tussen snelle, militaire toestellen en de burgerluchtvaart te voorkomen. Daarvoor pleit de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een advies aan de demissionaire ministers Brekelmans (Defensie) en Tieman (Infrastructuur en Waterstaat).

De OVV komt tot het advies na een bijna-botsing tussen een F-16 en een klein, eenmotorig lesvliegtuig in november 2023, ten noorden van de Gelderse stad Elburg.

De straaljagerpiloot kon het vliegtuig, een Tecnam P-Mentor, ternauwernood ontwijken. De F-16 was met een andere F-16 onderweg van Vlieland, na een oefening boven oefenterrein Vliehors, naar vliegbasis Volkel. Het lesvliegtuig was voor een trainingsvlucht opgestegen vanaf Lelystad Airport, met aan boord een instructeur en een leerling.

De vliegtuigen wisten van elkaar niet dat ze daar op dat moment vlogen.

Ernstig incident

De OVV spreekt van een "ernstig incident" en roept in vier aanbevelingen beide ministers op nog eens goed de risico's in kaart te brengen en dit mee te nemen bij het aanscherpen van de regels. Ook wordt geadviseerd om de communicatie tussen de militaire luchtverkeersleiding en die van de burgerluchtvaart tegen het licht te houden.

Verder vindt de OVV dat de ministeries, die samen verantwoordelijk zijn voor het veilig naast elkaar bestaan van de burgerluchtvaart en militair luchtverkeer, gezamenlijk voorvallen moeten analyseren en de aangescherpte regels moeten monitoren.

'Risico's in luchtruim veranderen'

Erica Bakkum, lid van de raad, zegt dat het advies op een relevant moment komt. "Zeker nu de risico's in het luchtruim veranderen. De F-35 wordt geïntroduceerd, er komen nieuwe militaire oefengebieden en we verwachten dat buitenlandse strijdkrachten vaker gaan oefenen in het Nederlandse luchtruim."

Volgens de OVV is het zogenoemde see-and-avoid-principe, waarbij piloten op basis van eigen waarneming vanuit de cockpit uitwijken als ze een ander toestel zien, achterhaald. Dat principe geldt in delen van het luchtruim waar de luchtverkeersleiding niet eindverantwoordelijk is om vliegroutes uit elkaar te houden, en is vaak van toepassing in de kleine luchtvaart. "Dit is een zwakke veiligheidsmaatregel", aldus de Onderzoeksraad.

Hoewel de kans op een botsing ook met dat principe klein is, betekent dit volgens Bakkum niet dat het nooit kan voorkomen. "Dit scenario kan catastrofale gevolgen hebben, daarom is het belangrijk de risico's in kaart te brengen en passende maatregelen te treffen om de risico's te beheersen."

De Consumentenbond waarschuwt voor producten van Chinese e-commerceplatforms Shein en Temu. 70 procent van de producten voldoet niet aan de EU-veiligheidsnormen en een kwart is zelfs ronduit gevaarlijk. Dat blijkt uit onderzoek van vier Europese consumentenorganisaties.

Het advies is om geen speelgoed, elektronica en sieraden van de platforms te kopen, zegt een woordvoerder van de Consumentenbond.

Voor het onderzoek kochten consumentenbonden uit Duitsland, Frankrijk, België en Denemarken 162 producten bij de platforms. Het gaat om 81 producten van Temu en 81 van Shein. Dit deden ze anoniem, als gewone consumenten. Het gaat om willekeurige artikelen binnen de categorieën kettingen, speelgoed voor kinderen onder de 3 jaar en usb-opladers. Deze werden vervolgens uitvoerig getest.

Hormoonverstorende stof

In het speelgoed werden hoge doseringen van gevaarlijke stoffen gevonden, zoals de hormoonverstorende stof nonylfenol-ethoxylate en formaldehyde. Een deel van het speelgoed had te kleine onderdelen, die gemakkelijk loskomen en door kinderen kunnen worden ingeslikt. In veel gevallen klopten de etiketten niet. Ook waren piepende speelgoedballen van Shein zo luid dat ze gehoorbeschadiging kunnen veroorzaken, schrijft de bond.

Ook bij sieraden werden giftige stoffen gevonden. Als voorbeeld bestond een ketting met een kersenhanger voor 85 procent uit de kankerverwekkende stof cadmium. Van de 54 geteste USB-laders voldeden slechts twee aan de EU-veiligheidseisen. De laders raakten bijvoorbeeld oververhit of de stekkers waren makkelijk te buigen. Ook braken interne draden gemakkelijk, wat schokken of kortsluiting kan veroorzaken.

Milieustraat

"Er is nog een gevaar voor de mensen die de producten in huis hebben", zegt de woordvoerder. "Deze producten moeten naar de milieustraat. Vanwege de giftige stoffen kunnen die niet bij het gewone afval." De Consumentenbond deelt een aantal tips voor kopers, waar ze op moeten letten bij aankopen via deze sites.

De platforms zijn op de hoogte gebracht van het onderzoek. Temu heeft "na lang treuzelen" de producten offline gehaald, schrijft de Consumentenbond, maar deed geen terugroepactie. Shein reageerde sneller en beter. De producten werden offline gehaald en er is een terugroepmelding verstuurd.

"Wij nemen productveiligheid zeer serieus. De betreffende producten hebben we snel verwijderd en de betreffende verkopers op de hoogte gesteld", laat een woordvoerder van Temu desgevraagd weten. "We blijven ons inzetten voor een veilige en betrouwbare winkelervaring voor iedereen en voor volledige naleving van de EU-productveiligheidsregelgeving."

Shein laat weten uit voorzorg onmiddellijk alle betrokken producten wereldwijd uit de verkoop te hebben gehaald. Ook zegt het platform dat er onafhankelijke test zijn uitgevoerd op enkele producten waarvan de helft van de producten de tests doorstond. "We kijken samen met de testinstanties om de verschillen in de testresultaten beter te begrijpen", laat een woordvoerder weten.

Op een overweg bij Meteren in Gelderland is vanochtend een trein tegen een vrachtwagen gebotst. Daarbij zijn vijf mensen lichtgewond geraakt, meldt de veiligheidsregio Gelderland-Midden. Het gaat om passagiers van de trein en de chauffeur van de vrachtwagen.

Op dronebeelden is te zien dat de vrachtwagen zwaar beschadigd is.

De lading peren uit de vrachtwagen ligt verspreid over het spoor:

De NS meldt dat het ongeluk rond 11.30 uur plaatsvond. Door de aanrijding staat het voorste treinstel naast de rails. Een tegemoetrijdende NS-trein die op het spoor ernaast reed, heeft dit treinstel geschampt. Die trein heeft vooral lakschade, meldt de spoorvervoerder. Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, is nog onduidelijk.

In de trein die tegen de vrachtwagen aanreed, zaten ongeveer 200 reizigers. Zij zijn met bussen naar station Den Bosch gebracht en daar opgevangen. In de tegemoetrijdende trein zaten ook ongeveer 200 reizigers, meldt NS. De evacuatie van deze reizigers is begonnen om 13.30 uur. Zij worden met bussen naar station Geldermalsen gebracht.

Door de aanrijding rijden er de rest van de dag geen treinen tussen Geldermalsen en Den Bosch. De NS heeft bussen ingezet.

(Telecompaper) Comcast reported lower results for the third quarter, hurt by an unfavourable comparison with the year-earlier period when the Olympics took place and ongoing subscriber losses at its cable business...

Op het parkeerterrein naast de veerhaven in Den Helder zijn vannacht zo'n veertig auto's vernield. Ook is bij meerdere voertuigen ingebroken. De politie heeft twee verdachten aangehouden.

De vernielingen vonden vannacht plaats tussen 02.00 en 04.00 uur, laat een politiewoordvoerder weten. De precieze schade wordt nog onderzocht. Het is niet duidelijk of in alle veertig auto's daadwerkelijk is ingebroken of dat het bij sommige voertuigen alleen bij de vernieling is gebleven.

'Bijzonder vervelend'

Het terrein naast de veerhaven is eigendom van Rijkswaterstaat en wordt ook door die organisatie beheerd, schrijft regionale omroep NH. Op de parkeerplaats kunnen mensen gratis voor langere tijd parkeren.

Veerdienst TESO betreurt de situatie ten zeerste. "Het is bijzonder vervelend voor de reizigers die hun auto daar hadden geparkeerd", aldus de veerdienst. Het bedrijf heeft camerabeelden ter beschikking gesteld aan de politie voor verder onderzoek.

De verdachten zijn twee mannen uit Den Helder. Ze zitten nog vast, zegt de woordvoerder. De politie doet verder onderzoek naar de vernielingen en is ook bezig om gedupeerden op de hoogte te brengen.

Nederland moet naar verwachting nog dagen wachten op duidelijkheid over wie de meeste stemmen heeft gehaald bij de verkiezingen. Doordat D66 en PVV elkaar met 26 Kamerzetels in evenwicht houden, telt elke stem. Traag tellen in Amsterdam, een brand in Venray, uitgevallen tablets en het wachten op buitenlandse briefstemmers betekenen extra lang nagelbijten.

Volg de laatste ontwikkelingen in ons liveblog:

Met 99,7 procent van de stemmen geteld hadden beide partijen rond 1,7 miljoen stemmen. De hele nacht ging D66 daarbij numeriek aan kop, maar toen de prognose in Helmond vanmorgen werd bekendgemaakt, lag de PVV de rest van de morgen met enkele duizenden stemmen aan kop. Toen even voor 14.00 uur de resultaten van Amsterdam binnenliepen, stond PVV ineens weer op een achterstand van ruim 15.000 stemmen.

Voor de zetelverdeling zal het definitieve aantal stemmen geen gevolgen hebben, maar traditioneel mag de grootste partij wel het voortouw nemen bij de coalitieonderhandelingen. Beide partijen zullen die rol willen opeisen en nooit eerder maakte zo'n kleine marge uit wie het wordt.

Bekijk hier de uitslagen:

De uitslag van het grootste deel van de resterende stemmen zal pas op zijn vroegste maandagavond bekend zijn. Tot die dag worden er namelijk nog stemmen meegeteld die uit het buitenland arriveren in Den Haag, dat deze stemmen afhandelt. "Het heeft tijd nodig om alle post die van over de hele wereld is verstuurd hier te verzamelen", meldt een woordvoerder.

Zo'n 135.000 Nederlandse expats hebben zich geregistreerd als kiezer, Den Haag verwacht ongeveer 90.000 stembiljetten terug te krijgen. Het merendeel van de kiezers in het buitenland woont in Duitsland (25.190), gevolgd door België en Frankrijk, maar ook uit Nieuw-Zeeland en Singapore wordt post verwacht.

Vorige week woensdag ging in Scheveningen al een kantoor open als het stemlokaal waar deze brieven worden verwerkt. Kiezers sturen hun stempas, een kopie van het identiteitsbewijs en (in een gesloten envelop) het stembiljet. Afgelopen week werden al de enveloppen geopend en stempassen en id's gecheckt, waarna de stembiljetten anoniem in de stembus gingen.

Pas toen landelijk de stemlokalen gisteravond dichtgingen, mochten ook hier de stembussen worden opengemaakt. Den Haag is volgens de woordvoerder niet van plan een tussentijdse telling bekend te maken, dus het is tot na het weekend wachten op de einduitslag.

Bij de vorige Kamerverkiezingen gingen de meeste stemmen van Nederlandse expats naar GroenLinks-PvdA, ruim 28 procent. D66 behaalde toen 10,5 procent, PVV 6,3.

Brand

Behalve de briefstemmers uit het buitenland is nog één gemeente aan het tellen. In Venray speelt de nasleep van een brand het stemmen tellen parten. Er brak vannacht rond 02.00 uur brand uit in een stoppenkast van het gemeentehuis, waardoor tientallen mensen het pand moesten verlaten en het tellen werd stilgelegd. Een woordvoerder liet rond 14.30 uur weten dat de uitslag er morgenmiddag zeker is. "Zorgvuldigheid gaat voor", stelde hij.

Hoewel de stembiljetten niet te lijden hebben gehad onder het vuur en het bluswater, kon het tellen aanvankelijk niet worden hervat vanwege een stroomstoring in het pand. In de middag werd besloten bij noodverlichting verder te werken.

In Venray kwam in 2023 de PVV als grootste uit de bus met 28 procent van de stemmen. D66 haalde daar toen als zesde partij 5,6 procent.

Uitgevallen tablets

Ook in Amsterdam was vanmorgen nog een significant deel van de stemmen niet geteld. Gisteravond lukte het om 80 procent van de biljetten te verwerken, maar daarna werd het tellen van de resterende 86.500 biljetten zoals gepland gestaakt tot de ochtend.

Een woordvoerder verwachtte aanvankelijk pas morgen tussen 19.00 en 22.00 uur een update te kunnen geven, maar uiteindelijk gaf de gemeente in de loop van de middag toch een update op basis van bijna 100 procent van de getelde stemmen. De gemeente verwacht het definitieve resultaat nog altijd morgen, dat zou nog kleine verschillen kunnen geven.

In Hilversum stokte het stemmentellen vannacht ook op 96 procent doordat bij twee stembureaus de tablets uitvielen. Daar was in de ochtend wel op papier de uitslag bekend, maar die werd vanwege het protocol pas gedeeld toen die digitaal verwerkt kon worden. Dat gebeurde kort na de bekendmaking van Amsterdam.

In Almere kon de woordvoerder nog niet voorspellen wanneer de resterende 4 procent van de stemmen is verwerkt. Over een oorzaak van de vertraging deed ze geen uitspraak.

These days just about any battery storage solution connected to PV solar or similar uses LiFePO4 (LFP) batteries. The reason for this is obvious: they got a very practical charge …read more

In het Caraïbisch gebied wordt de schade opgenomen na de verwoestende orkaan Melissa. Die heeft op Jamaica, Cuba en in Haïti een spoor van verwoesting achtergelaten. Tientallen mensen zijn om het leven gekomen.

Op Jamaica zijn veel huizen en andere gebouwen verwoest, vooral in en rond de zuidelijke stad Black River. In die omgeving kwam de orkaan aan land. Volgens premier Andrew Holness is 90 procent van de regio rond Black River verwoest. Die stad is nu ground zero, zei hij.

"Dit een catastrofe noemen is te mild uitgedrukt. We zijn er kapot van", zegt de politie van Jamaica. Het ziekenhuis is volgens de politie totaal verwoest, net als de infrastructuur, huizen, kantoren en supermarkten. "We kunnen het gebied niet in voor reddingswerkzaamheden. De situatie is heel erg slecht. We kunnen alle hulp gebruiken."

Op satellietfoto's is de verwoesting op Jamaica te zien:

Premier Holness heeft het eiland uitgeroepen tot rampgebied. Door de overstromingen en aardverschuivingen viel in een groot deel van het land de stroom uit.

Ook vielen meerdere doden door het natuurgeweld. Internationale media spreken over vier tot acht dodelijke slachtoffers.

In Haïti hebben zware overstromingen het leven geëist van minstens 25 inwoners, voornamelijk aan de zuidkust van het land. Ook zijn er nog 18 mensen vermist. Volgens Haïtiaanse autoriteiten zijn onder de doden minstens 10 kinderen.

Een Haïtiaan zegt tegen persbureau AP dat de orkaan zijn hele familie heeft gedood: "Ik had vier kinderen thuis; een baby van een maand oud, een kind van 7 jaar, een van 8 jaar en nog eentje die bijna 4 werd", zei hij. In het land zijn door de storm 80 huizen verwoest en nog eens 160 huizen beschadigd.

Op Cuba zijn voor zover bekend geen mensen omgekomen. Voordat de orkaan aan land kwam, evacueerden de autoriteiten er zo'n 735.000 mensen.

Inmiddels worden weer wegen vrijgemaakt die door de orkaan onbegaanbaar waren geworden. Het leger voert reddingswerkzaamheden uit om mensen in afgelegen gebieden te bereiken. Op plekken waar kans is op aardverschuivingen worden bewoners geëvacueerd.

Afgezwakt

Nu Melissa Jamaica, Haïti en Cuba heeft verlaten, trekt de orkaan richting het noordoosten, al is hij wel afgezwakt in intensiteit. De orkaan wordt nu ingedeeld in categorie 1, terwijl dat boven Jamaica nog 5 was, de zwaarste categorie.

Orkaan Melissa trok tussen de Bahama's en de Turks- en Caicoseilanden door, om zijn weg te vervolgen richting Bermuda.

Wandelpaden en parkeerplaatsen in Middelburg worden vervangen omdat er staalslakken zijn gebruikt als verharding. In totaal gaat het om zo'n 1300 vierkante meter waar het materiaal volgens de GGD schadelijk kan zijn voor de gezondheid.

Sinds deze zomer geldt een gedeeltelijk verbod op het gebruik van staalslakken. Gemeenten mogen ze niet gebruiken op plekken waar direct contact met het materiaal of het stof daarvan mogelijk is. Het gaat bijvoorbeeld om fietspaden of speelterreinen. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat er schadelijke stoffen vrijkomen als staalslakken in contact komen met regen- en grondwater.

Geen landelijk overzicht

Op zeker 216 plekken in Nederland zijn staalslakken gebruikt, maar dit aantal wordt als incompleet gezien. Omdat overheden en aannemers het gebruik van het grindachtige materiaal eerder niet hoefden bij te houden, was er lang geen landelijk overzicht van de locaties waar het ligt.

Sommige gemeenten zijn de afgelopen tijd zelf op zoek gegaan naar locaties met staalslakken, waaronder Middelburg. Op verschillende plekken in de gemeente blijkt bij het aanleggen van wandelpaden en parkeerplaatsen materiaal gebruikt te zijn waarin staalslakken zijn verwerkt.

Wat zijn staalslakken?

Staalslakken zijn restproducten die vrijkomen bij de productie van staal. De staalslakken, in Nederland afkomstig van Tata Steel, worden vaak gebruikt als goedkoop bouwmateriaal, bijvoorbeeld voor fundering van wegen, wandelpaden of vaargeulen.

Wanneer dit materiaal in contact komt met water, kunnen er schadelijke stoffen vrijkomen. Dat kan leiden tot milieuproblemen, zoals vervuiling van oppervlaktewater en vissterfte. Als mensen direct in contact komen met staalslakken of het stof daarvan, kan dat leiden tot bloedneuzen of oogletsel.

Niet op alle plekken in Middelburg waar staalslakken zijn gevonden, komt het materiaal in direct contact met het water. De vier plekken waar dat wel het geval is, worden vervangen.

"We willen een gezonde gemeente zijn met duurzame producten", zegt de gemeentelijke wegbeheerder Pascal Geldof tegen Omroep Zeeland. De bovenste laag van het wegdek wordt weggehaald. De werkzaamheden beginnen volgend jaar, zegt Geldof. "Op dit moment hebben we nog geen klachten van mensen die last hebben van staalslakken. Dus voor ons was er nog geen aanleiding om direct actie te ondernemen."

Het afgraven en vervangen van de 1300 m2 zal volgens Geldof een paar weken duren. "Het is een flinke klus, maar het valt ook wel mee. Het gaat om een klein laagje." Hoeveel het gaat kosten, kan hij niet zeggen. "De kosten vinden wij minder belangrijk dan de gezondheid."

Middelburg is de eerste Zeeuwse, maar niet eerste Nederlandse gemeente die schadelijk materiaal vervangt. In mei werd in Muiden grind verwijderd van speelplaatsen omdat er staalslakken in verwerkt waren. Omwonenden moesten tijdens de werkzaamheden hun ramen en deuren dichthouden vanwege het stof.

De Nederlandse economie blijft een klein beetje groeien. De afgelopen maanden was die groei zo'n 0,4 procent, ziet het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat is iets meer dan eerder dit jaar.

"Die groei is een optelsom van allemaal kleine plusjes in de economie", zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Hij is positief dat de economie nog steeds groeit en dat het bij verschillende bedrijfstakken ook best goed gaat.

Groei export ondank heffingen

Een van de belangrijkste oorzaken voor de groei van de afgelopen maanden is de export van goederen en diensten. Van Mulligen vindt dat opvallend, gezien de handelsoorlog met de Verenigde Staten. "Ondanks de sancties vanuit de VS en de handelsbelemmeringen die daarbij komen, gaat het goed. Nederland is een kleine open economie, en die export droeg daar flink aan bij."

Sinds dit jaar liepen de handelsspanningen tussen de Verenigde Staten en Europa op doordat de Amerikaanse president Trump importheffingen invoerde op producten die vanuit Europa naar Amerika worden geëxporteerd. De angst bestond dat veel bedrijven minder spullen naar het buitenland zouden verschepen, maar toch bleek dat die export de afgelopen maanden groeide met 0,8 procent.

Daarbij droegen de uitgaven van consumenten en de overheid ook flink bij aan de groei van de economie. "De consument heeft, ondanks de zorgen die er bestaan over koopkracht, weer meer uitgegeven", zegt Van Mulligen.

Bouw blijft achter

Ondanks de groei van export en de uitgaven van consumenten, namen sommige investeringen af. "Dat is wel een smet op dit positieve verhaal", zegt Van Mulligen.

Hoewel de meeste politieke partijen juist pleitten voor het bijbouwen van woningen, namen de investeringen in de bouwsector af. Volgens de econoom is dat opvallend. "Juist bij de bouw is het belangrijk dat er geïnvesteerd wordt. Het is wel zorgelijk dat dat nu afneemt."

'Fundament best sterk'

Ondanks de onzekerheid op het wereldtoneel en de afgenomen investeringen, laat het positieve cijfer van de economische groei volgens Van Mulligen toch zien dat het fundament van de economie best sterk is. "De arbeidsmarkt draait prima, iedereen die wil en kan werken doet dat. En het feit dat de economie ondanks alles nu niet inzakt, laat zien dat het best positief is."

Volgens Van Mulligen is de economie nog steeds op koers om heel 2025 met een "keurige groei" af te sluiten.

(Telecompaper) Vodafone has signed an agreement to buy Duesseldorf-based cloud services provider Skaylink from funds managed by Waterland for EUR 175 million...

Scheepsbouwer Damen zal toch geen gebruikmaken van de noodlening van 270 miljoen euro die de Nederlandse staat heeft aangeboden. Dat maakte Damen vandaag bekend bij de presentatie van de kwartaalcijfers.

Damen trok eerder dit jaar aan de bel omdat er problemen waren bij de productie van zes schepen voor de Duitse marine. De door Duitsland opgelegde deadlines werden niet gehaald, waardoor er ook niet werd betaald. Inmiddels hebben de Duitsers de betalingen hervat en is de lening niet meer nodig.

Het bedrijf zegt op dit moment nog steeds in "constructief overleg" te zijn met Duitsland. Wel wordt er gekeken of Damen hoofdaannemer blijft. "Bekeken wordt of de primaire verantwoordelijkheid voor het project naar Duitse partijen kan verschuiven, waarbij Damen een essentiële partner is en blijft", schrijft Damen in een persbericht.

Verder hangt het bedrijf nog altijd een fraudezaak boven het hoofd. Damen wordt verdacht van omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen en ook van het overtreden van de sancties tegen Rusland. De scheepsbouwer zegt dat het verdere verloop van deze zaak geen impact zal hebben op de financiële situatie.

Een paar duizend stemmen. Niet eerder was het verschil tussen de twee grootste partijen zo klein na Tweede Kamerverkiezingen, als nu het geval is tussen D66 en de PVV.

Beide partijen staan op 26 zetels in de tweede voorlopige prognose van het ANP. Alleen in 1952 kenden de verkiezingen deze spanning: de KVP en PvdA kwamen toen allebei op dertig zetels uit, in een Kamer die toen nog honderd zetels telde. Uiteindelijk mocht PvdA-leider Drees de formatie aftrappen omdat zijn partij ruim 16.000 stemmen meer had gekregen.

In de huidige Kamer, die sinds 1956 150 zetels telt, kwam het nog niet eerder voor dat de grootste partijen op hetzelfde zetelaantal eindigden.

Politicoloog Roderik Rekker, verbonden aan de Radboud Universiteit, noemt het "historisch heel interessant" dat er nu een nek-aan-nekrace is tussen een radicaal-rechtse partij en een progressief-liberale partij.

Volgens hem is in wel meer Europese landen deze trend zichtbaar. "In de afgelopen dertig jaar zie je dat de politiek aan het veranderen is van een politiek van economische scheidslijnen naar een soort culturele scheidslijn, die vooral over immigratie gaat", legt Rekker uit. "Dan zijn vooral PVV en D66 elkaars tegenpolen."

Liveblog

Volg het laatste nieuws over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen in ons liveblog.

Het minieme verschil legt ook meer dan ooit het vergrootglas op het tellen van stemmen. Dat is een enorme operatie: er waren voor deze verkiezingen 10.090 stembureaus aangemeld bij de Kiesraad, iets meer dan bij de vorige Kamerverkiezingen in 2023. Zo'n 50.000 tot 70.000 vrijwilligers hielpen op de stembureaus en bij de centrale tellingen mee.

Van de 342 Nederlandse gemeenten zijn er 135, vooral kleinere, gemeenten die decentraal tellen op en na de avond van de verkiezingen. Zij tellen per lijst en per kandidaat. En er zijn 207 gemeenten die een centraal telbureau hebben: in Den Haag is dat bijvoorbeeld in het World Forum. Op de stembureaus wordt per lijst - dus per partij - geteld, en op het centrale telbureau vervolgens ook per kandidaat.

De Kiesraad heeft een controleprotocol ingesteld voor eventuele hertellingen. Als er meer dan 2 procent, of vijftien formulieren, verschil zit tussen het aantal stempassen/volmachten en het aantal stembiljetten op een stembureau, dan moet er opnieuw worden geteld. Hertellingen kunnen met de huidige, kleine verschillen gevolgen hebben voor de uitslag.

De komende week heeft de Kiesraad de tijd om hertellingen te doen ter controle, zegt een woordvoerder. Na die week draagt de Kiesraad de uitslagen over aan een commissie waarin leden van de oude Tweede Kamer zitten, de zogeheten Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven. "Als die commissie twijfels heeft of een verschil ziet dat nog moet worden uitgezocht, dan kunnen ze een hertelling verzoeken."

Bij de vorige verkiezingen gebeurde dat bij een aantal stembureaus in Tilburg, zegt de woordvoerder. Een hertelling van alle stemmen in het land ligt niet voor de hand, aldus de Kiesraad. "In theorie kan het, maar het is nog nooit gebeurd." Er waren de laatste keer ongeveer 8000 verschillen op 10 miljoen stemmen.

De stemmen van de kiezers buiten Nederland worden dinsdag officieel bekendgemaakt, want tot maandag kan er nog post binnenkomen. Die kiezers zijn samen goed voor iets meer dan één zetel, zo'n 90.000 stemmen.

Restzetels

Op 7 november maakt de Kiesraad de definitieve uitslag bekend in een zitting. Daar worden ook de restzetels en de voorkeursstemmen bekendgemaakt. Het kan daardoor nog ruim een week duren voordat duidelijk is wie daadwerkelijk de grootste partij is.

Op de zitting worden ook de restzetels bekendgemaakt. Bij de vorige verkiezingen waren dat er tien, dus die kunnen van doorslaggevende betekenis zijn. Restzetels gaan in de regel vaak naar de grootste partijen. Ze worden verdeeld op basis van een complexe berekening, volgens "het systeem van de grootste gemiddelden".

Formatieproces

De partij die uiteindelijk met de meeste stemmen eindigt, bepaalt de eerste fase van de kabinetsformatie. PVV-leider Wilders nam daar vanochtend vroeg op X alvast een voorschot op. Hij wil het voortouw in de formatie als hij de grootste is. "Zolang daar geen 100 procent helderheid over is kan er geen verkenner van D66 aan de slag", aldus Wilders. "We zullen alles doen om dit te voorkomen."

Daarmee zet Wilders alvast de toon in de formatie die nog moet beginnen, en blijkt ook meteen wat de gevolgen zijn van het minieme verschil tussen D66 en PVV.

Moeizame formatie dreigt

De formatie is namelijk een proces dat grotendeels is gebaseerd op ongeschreven staatsrecht en gewoontes, zo staat op de site van de vorige formatie. In dat proces - waarin sinds 2012 niet langer de koning, maar de Kamer het initiatief heeft - wordt na de verkiezingen als eerste een verkenner aangesteld door de grootste partij, die de taak krijgt om via gesprekken met fracties in kaart te brengen welke coalitiemogelijkheden er zijn die op draagvlak kunnen rekenen.

Als de PVV de grootste partij blijkt te zijn, ontstaat daar direct een ingewikkelde situatie omdat tal van partijen al in de verkiezingscampagne samenwerken met Wilders hebben uitgesloten. Maar het kan daardoor ook juist snel gaan als de weg naar een kabinet-Wilders doodloopt.

De vraag is of D66 het dan meteen overneemt. Jan Paternotte, de nummer twee van D66, wilde vanochtend nog niet te veel vooruitlopen op de formatie. Hij verwijst naar het gesprek dat Kamervoorzitter Bosma eerst met alle fractievoorzitters wil voeren. "Dus die zullen dan met z'n vijftienen bij elkaar zitten, en daar moet al dan niet een besluit over een verkenner uit gaan komen."

Ook als het initiatief bij D66 komt te liggen, blijft het ingewikkeld om tot een meerderheidscoalitie te komen. De VVD heeft bijvoorbeeld heel uitdrukkelijk GroenLinks-PvdA uitgesloten.

Rekker: "Dus ik vrees voor een herhaling van de formatie van 2021. Toen had D66 ook een grote sprong gemaakt en hadden D66, VVD en CDA net geen 75 zetels. Er moest dus een vierde partij bij, en dat heeft een jaar geduurd." Een kabinet voor kerst op het bordes, zoals veel politici hoopten, zit er dus waarschijnlijk niet in.

(Telecompaper) Virgin Media O2 has agreed a multi-year partnership with Starlink Direct to Cell to boost its rural mobile network coverage using the Starlink satellite service...