Aggregator

"Het eerste kaarsje dat wordt aangestoken bij de Chanoekaviering krijgt extra betekenis." Dat zegt de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding over de aanslag op een joods festival op Bondi Beach in de Australische stad Sydney. "Onze gedachten zijn bij de slachtoffers."

Twee schutters openden het vuur even na 18.30 uur lokale tijd en doodden daarbij minstens elf mensen. De autoriteiten spreken van een terroristische aanslag tegen de joodse gemeenschap. Ook een van de twee schutters overleefde het niet. De ander ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis.

Het is de eerste dag van het Chanoekafeest, het joodse 'feest van de lichtjes'. De viering ontstond ruim 2000 jaar geleden toen de Joodse tempel in Jeruzalem opnieuw werd ingewijd na een periode van onderdrukking.

Ook het Centraal Joods Overleg laat weten dat het "ontzet en geschokt" is door de schietpartij op het feest. Volgens de organisatie "creëren de aanhoudende aanvallen op synagogen en Joden wereldwijd, samen met de dagelijkse demonstraties die terrorisme en moord verheerlijken, een onaanvaardbaar klimaat van geweld en angst om openlijk Joods te zijn."

'Strijden tegen antisemitisme'

Vanuit de hele wereld en ook Nederland is geschokt gereageerd op de aanslag in Australië. Demissionair premier Schoof heeft zijn steun aan de Australische premier betuigd en zegt op X dat "we naast de wereldwijde Joodse gemeenschap staan en blijven strijden tegen antisemitisme en haat".

Ook de Franse president Macron sprak zijn afschuw over de aanslag uit. "Frankrijk leeft mee met de slachtoffers, de gewonden en hun nabestaanden", schrijft hij op X. "We zullen onverminderd blijven strijden tegen antisemitische haat, die ons allen raakt, waar die ook toeslaat."

De Israëlische premier Netanyahu stelt dat hij de Australische leiders "maanden geleden" al had gewaarschuwd voor de gevaren van het niet aanpakken van antisemitisme. Volgens hem staat het Australische besluit om de Palestijnse staat te erkennen gelijk aan "olie op het antisemitische vuur gooien". "Het resultaat is de verschrikkelijke aanval op Joden die we vandaag zagen", aldus Netanyahu.

'Extra alert'

Ook in Nederland "is alertheid geboden", zegt de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV). De organisatie wijst persbureau ANP erop dat het dreigingsniveau voor een terroristische aanslag in Nederland op niveau 4 staat, de op een na hoogste categorie. Dat betekent dat er sprake is van substantiële dreiging.

De gemeente Den Haag laat aan het ANP weten dat de gemeente "extra alert" is na de aanslag in Sydney, maar wil niet zeggen of er extra veiligheidsmaatregelen zijn bij Chanoekavieringen. Er worden volgens de gemeente rondom Joodse instellingen "al langer zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen getroffen".

Ook andere gemeenten zoals Amsterdam en Utrecht willen niets kwijt over eventuele extra veiligheidsmaatregelen.

Chanoekaviering Utrecht gaat 'als gewoon door'

Aryeh Leib Heintz, rabbijn van de Joodse gemeenschap in Utrecht, zegt tegen de NOS dat de Chanoekaviering als gewoon doorgaat. "Terroristen willen terroriseren, en wij willen niet dat dat de overhand krijgt."

Volgens hem komen er vele mensen, "joden en niet-joden" naar de viering. "We gaan de viering zoals altijd doen: we steken lichtjes aan en we gaan samen zingen", zegt hij.

Het lijkt erop dat Vanke, een van China's grootste vastgoedontwikkelaars, zijn obligatiehouders niet op tijd kan uitbetalen. Morgen moet het bedrijf ruim 241 miljoen euro overmaken aan investeerders, maar dat geld lijkt het niet te hebben.

Vanke had lange tijd de reputatie de best beheerde vastgoedontwikkelaar van China te zijn. Dankzij nauwe banden met de overheid werd het bedrijf gezien als een relatief veilige plek om geld te investeren. Maar dat lijkt tegen te vallen. Na vastgoedgiganten Evergrande en Country Garden lijkt de alsmaar aanhoudende vastgoedcrisis nu ook Vanke de das om te doen.

Onderhandelingen mislukt

De problemen zaten er al lange tijd aan te komen. 2021 markeerde een piekjaar voor Vanke. Het bedrijf gaf in dat jaar meerdere grote series binnenlandse obligaties uit vele met een looptijd van drie tot vijf jaar. Veel van die leningen moet het nu aflossen. Weinig investeerders zullen brood zien in het door laten lopen van de obligaties, aangezien het land nog steeds in een vastgoedcrisis verkeert.

Vanke vroeg obligatiehouders in drie rondes om betalingsuitstel van honderden miljoenen euro's. In het eerste voorstel vroeg het bedrijf simpelweg om betalingsuitstel van een jaar zonder extra toezeggingen. Geen van de obligatiehouders stemde voor. De twee voorstellen die het bedrijf daarna deed, boden de obligatiehouders meer toezeggingen. Maar het vertrouwen in het bedrijf bleek onvoldoende. Geen van de voorstellen haalde genoeg stemmen.

Persbureau Reuters meldt dat het bedrijf inmiddels vijf dagen extra heeft gekregen om een oplossing te vinden. Maar het zal weinig uitmaken. De volgende groep beleggers staat al voor de deur. Over een kleine twee weken vervalt opnieuw een obligatie-uitgifte, dit keer ter waarde van 447 miljoen euro. Ook hiervoor heeft het bedrijf al om betalingsuitstel gevraagd.

Jarenlang bouwden Chinese vastgoedbedrijven veel schulden op; dat kon zolang de huizenprijs bleef stijgen, was de aanname. Maar daar maakte de Chinese overheid in 2020 een einde aan door strengere kredieteisen in te voeren. Ontwikkelaars die niet aan deze nieuwe eisen konden voldoen, kregen geen toegang meer tot nieuw kapitaal. Deze nieuwe financieringsbeperkingen in combinatie met terugvallende woningverkopen leidden ertoe dat in 2021 meerdere grote ontwikkelaars in de betalingsproblemen kwamen.

Vanwege de crisis stopten veel bouwprojecten, waardoor kopers hun nieuwe huis, waar ze wel al voor betaald hadden, niet kregen. Volgens de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs daalde de gemiddelde huizenprijs in China tussen 2020 en 2024 met 20 procent. En ook dit jaar blijven de prijzen dalen.

De daling in huizenprijzen gaat over meer dan alleen een plek om te wonen. Bij gebrek aan een goed sociaal vangnet gebruikten veel Chinezen vastgoed als belegging voor de oude dag. Door de prijsdalingen hebben veel mensen een groot deel van hun spaargeld verloren.

Deze onzekerheid, versterkt door de gevolgen van de coronapandemie, trekt tot op de dag van vandaag een zware wissel op de Chinese economie. In 2020, vlak voor het uitbreken van de vastgoedcrisis, berekende de Europese Centrale Bank dat ongeveer 15 procent van China's bruto binnenlands product direct verband hield met de bouw- en vastgoedsector. Hiermee was de sector een belangrijke factor bij economische groei. Ondanks vele stimuleringsmaatregelen van de overheid blijft het consumentenvertrouwen laag en zijn Chinezen terughoudend met het uitgeven van geld.

Dat het nu Vanke is dat in de problemen komt, leidt tot extra zorgen. In vergelijking met andere vastgoedgiganten heeft Vanke nauwere banden met de overheid. Zo is Vanke's grootste aandeelhouder Shenzhen Metro, een staatsbedrijf. En eerder riep de Chinese overheid banken al op om Vanke financiële steun te verlenen. Maar die oproep lijkt onvoldoende geholpen te hebben.

Wat de situatie extra gevoelig maakt, is dat de obligaties die Vanke nu moet aflossen binnenlands zijn uitgegeven. Met andere woorden: het zijn Chinezen die mogelijk hun geld verliezen. Eerdere wanbetalingen bij bedrijven als Evergrande en Country Garden troffen in directe zin vooral buitenlandse investeerders.

En daarmee staan de problemen bij Vanke symbool voor een veel breder gedragen angst, namelijk dat de vastgoedcrisis zo groot is dat zelfs de overheid niet meer lijkt te kunnen ingrijpen. Dit roept de vraag op: als zelfs investeringen in staatsgerelateerde bedrijven niet meer veilig zijn, waar dan nog wel?

De moeder van de twee kinderen die gisteren zwaargewond werden gevonden in een woning in Moergestel, is terecht. Ze was in het buitenland en is nu onderweg naar Nederland, zegt de politie. Verdere details wil een woordvoerder niet geven.

De jonge kinderen, van onder de 10, werden 's avonds gevonden nadat hun vader op de A58 tegen het verkeer in had gereden en zo een groot ongeluk had veroorzaakt. De kinderen bleken neergestoken. Ze zijn buiten levensgevaar. De politie onderzoekt wat er is gebeurd in het huis. Ook de vader ligt zwaargewond in het ziekenhuis.

Bij het ongeluk ter hoogte van Tilburg waren zeven auto's betrokken. Er ontstond een grote ravage. Inzittenden van andere auto's raakten lichtgewond.

Burgemeester Hans Janssen van de gemeente Oisterwijk, waar Moergestel onder valt, zegt erg geraakt te zijn door de vondst van de gewonde kinderen. Hij bezocht de straat waar ze werden aangetroffen en sprak met omwonenden.

De tweede dag van het jaarlijkse Dickens Festijn in Deventer is vandaag een stuk rustiger verlopen dan normaal. Bij de entree was amper een wachtrij. In de binnenstad konden bezoekers ongehinderd doorlopen.

Voor het eerst moeten bezoekers dit jaar toegang betalen: 6 euro. Maar de vraag is of dat mensen tegenhoudt. "De ticketprijs kan een oorzaak zijn, maar het is vandaag ook een stuk kouder dan gisteren", zegt Martijn Westerbrink van de organisatie bij RTV Oost.

Bovendien leek de toegangsprijs gisteren geen obstakel. Toen was het ouderwets aanschuiven en filelopen door de Deventer binnenstad. Er zijn nog geen officiële cijfers, maar de organisatie gaat ervan uit dat er gisteren tienduizenden bezoekers op de been waren.

Dit zijn beelden van de drukte gisteren:

Elk jaar staat een flink deel van de binnenstad een weekeinde lang in het teken van de boeken van Charles Dickens. Zo'n 950 vrijwilligers trekken vaak zelfgemaakte 19de-eeuwse kleding aan. Ze brengen zo de personages uit Dickens' boeken tot leven, waaronder natuurlijk A Christmas Carol.

Gemiddeld telt het Dickens Festijn zo'n 125.000 bezoekers. Maar dit keer wordt dat aantal waarschijnlijk niet gehaald. Vandaag hoefden mensen maar 5 minuten te wachten om te betalen en naar binnen te mogen. Ook in de winkelstraten en op de stadspleinen Brink en Grote Kerkhof was het duidelijk minder druk dan normaal op de zondag tijdens het evenement.

"Ik heb dit nog nooit zo gezien", reageert een horecaondernemer vlak bij de entree van het festijn.

Kwaliteit

De organisatie besloot tot entreegeld omdat de "kwaliteit van het festival zo gewaarborgd zou worden in een tijd van stijgende kosten". Kinderen tot 7 jaar konden wel gratis naar binnen. Ook mensen die niet veel te besteden hebben, hoefden niet te betalen. De organisatie stelde gratis tickets beschikbaar die werden verspreid via de voedselbank.

Organisator Westerbrink zegt dat de kleinere opkomst een risico was waar rekening mee werd gehouden tijdens het invoeren van toegangsgeld. "We wisten dat er mensen zouden zijn die dan niet komen. Qua aantallen loopt het daarom iets achter", zegt hij. "We waren het net aan het analyseren en vinden het ook mooi dat het gelukt is om de wachttijden te verkorten."

De pro-Palestijnse betogers die ruim anderhalve week een gebouw van de Universiteit Utrecht bezetten, zijn vanochtend vertrokken. De demonstranten eisten dat de universiteit alle banden met Israël zou verbreken, vanwege de oorlog in Gaza.

Om hun doel te bereiken, hadden de betogers zich op 2 december ingesloten in een gebouw aan de Drift in de binnenstad. Via Instagram lieten de demonstranten weten weg te zijn. Ze vinden het laf dat de universiteit in plaats van te praten, dreigde met een kort geding.

De universiteit had de demonstranten een ultimatum gegeven. Er zou een kort geding komen als de demonstranten niet voor 12.00 uur vanmiddag het pand zouden verlaten. De rechter zou dan beslissen of het pand ontruimd moest worden.

Volgens RTV Utrecht wisten beveiligers vanochtend eerst niet zeker of de demonstranten echt weg waren. Aan de binnenkant waren deuren gebarricadeerd met tafels en spanbanden en ook de luiken voor de ramen waren dicht. Alleen op de bovenste verdieping stond een klapraam open.

De demonstranten zeggen dat ze hun strijd niet hebben opgegeven, maar dat ze liever geen geld uitgeven aan juridische procedures. Het is nog niet duidelijk of de betogers schade hebben aangericht in het pand.

Aangiftes

De universiteit had woensdag al aangifte gedaan tegen de betogers vanwege veiligheidsrisico's in het pand en de grote impact op het onderwijs. Vanwege de bezetting moesten colleges van 1200 tot 1700 studenten worden verplaatst, ook vielen colleges uit.

Gisteren werd opnieuw aangifte gedaan vanwege bekladding en vernieling aan verschillende andere gebouwen van de UU. Volgens de universiteit was dat ook het werk van pro-Palestijnse demonstranten.

Over het beëindigen van de banden met Israël zei de universiteit gisteren dat vernielingen en intimidatie nooit een middel zijn om standpunten af te dwingen. Sinds mei worden geen nieuwe samenwerkingen met Israël aangegaan, maar lopende projecten gaan wel door.

Eind september werd een gebouw van de universiteit twee dagen bezet.

Bewoners van buurtschap Het Woold in Winterswijk proberen om de bouw van drie grote windmolens net over de grens in Duitsland tegen te houden. Ze gaan vanuit Nederland bezwaar maken.

"We weten dat de molens onherstelbare schade veroorzaken aan natuur en gezondheid. Het is aan ons om dat duidelijk te maken", zegt bioloog Mark Hessels bij Omroep Gelderland.

Het grensgebied tussen Winterswijk en de Duitse stad Bocholt bestaat uit een coulisselandschap vol oude landerijen, bossen en een halfopen veengebied. Veel mensen in Het Woold met z'n nog geen duizend inwoners noemen het "onbegrijpelijk" dat er op deze locatie "industriële windturbines" van zo'n 250 meter hoogte worden gepland.

De plannen voor de windmolens op de grens zijn ontwikkeld na een tijdelijke wetswijziging in Duitsland in 2022. In feite was dat een noodwet die de bouw van windmolens moest versnellen, toen het land in een energie- en economische crisis kwam. De Duitse grensstad Rhede wees een 'windgebied' aan, pal op de grens met Nederland en en schrapte vanwege de urgentie de verplichte Duitse milieueffectrapportage (MER).

Protestborden

Voor veel Duitse grensbewoners zat er niets anders op dan zich te schikken. Wel lieten zij protestborden plaatsen. Ook riepen ze de hulp in van de bewoners van Het Woold, de gemeente Winterswijk en de provincie Gelderland.

"Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de gevolgen voor de Nederlandse kant. Dat is onacceptabel", zei Ricarda Kleffel van de werkgroep Windmolenvrij Woold bij de lokale omroep Regio8.

De actie had succes, want na de protesten en officiële verzoeken van de Nederlandse overheden, besloten de Duitsers alsnog een MER uit te voeren. Die ligt nu bij de officiële vergunningsaanvraag voor de drie windmolens ter inzage.

Bevestiging

Voor de Nederlanders is het rapport een bevestiging van wat ze al vreesden. Binnen een straal van 2 kilometer liggen 27 woningen die hinder ondervinden van de geplande turbines. Het gaat om laagfrequent geluid (brommen, dreunen of zoemen) en schade aan de natuur, zegt Tanja van der Ree, die een logeerboerderij in het gebied heeft.

Bioloog Mark Hessels vreest dat het aantal insecten zal afnemen en ecosystemen verstoord raken. Plaagdieren zouden daardoor juist vaker gaan voorkomen, denkt hij.

Een aantal bewoners van Winterswijk zegt ook financieel schade te zullen ondervinden, bijvoorbeeld omdat hun huizen minder waard worden. In Nederland bestaat daarvoor het begrip planschade, waarbij gedupeerde bewoners compensatie kunnen krijgen. Maar in de Duitse wetgeving bestaat planschade niet en is er waarschijnlijk nauwelijks financiële compensatie.

Bezwaarmaken

Nederlandse grensbewoners kunnen tot 19 januari bezwaar maken. Gemakkelijk is dat niet. "Een overvloed aan informatie, inclusief veel Duitse termen en wetgeving, maakt het erg moeilijk voor Nederlanders om hun weg in deze dikke dossiers te vinden", stelt Ricarda Kleffel.

Toch heeft ze er vertrouwen in dat het lukt om de bouw tegen te houden. Als 'Duitsland' niet luistert, bestaat de mogelijkheid van een rechtszaak bij het Europese Hof. "Dat moet via een Duitse advocaat, maar die hebben wij, net als de gemeente Winterswijk en de provincie Gelderland. Hopelijk komt het niet zover, maar als het moet, doen we dat."

Intussen plant Rhede meer windmolens langs de grens. In januari wordt het volgende besluit verwacht.

De politie heeft aanhoudingen verricht bij een kleine demonstratie voor het Concertgebouw in Amsterdam. Daar werd geprotesteerd tegen de aanwezigheid van een Israëlische zanger die banden heeft met het leger. Een politiewoordvoerder wil nog niet zeggen hoeveel mensen er zijn gearresteerd.

Bekijk hier beelden van de demonstratie en een arrestatie:

Pro-Palestijnse betogers blokkeerden vanmiddag kort twee ingangen van het Amsterdamse podium, maar werden daar volgens een woordvoerder het Concertgebouw snel door de politie weggehaald. De betogers stonden voor de artiesteningang en een zij-ingang.

De demonstranten vinden dat zanger Shai Abramson vanwege zijn banden met het Israëlische leger niet zou mogen optreden. Hij is ex-commandant en voorzanger bij officiële gelegenheden van het leger.

Kort geding

Aanvankelijk werd het protest voor de deur van het Concertgebouw nog verboden door de gemeente. Die wees het nabijgelegen Museumplein aan als locatie voor het protest. Verschillende actiegroepen vonden dat te ver weg van het muziekgebouw en stelden dat het demonstratierecht daarmee beknot werd. Zij spanden een kort geding aan tegen burgemeester Halsema.

In die zaak stelden demonstranten voor dat zij vandaag om 12.45 uur bij een ingang aan de zijkant van het gebouw geruisloos zouden demonstreren en om 18.00 uur nogmaals met een groep van dertig mensen. Andere demonstranten zouden dan wel op het Museumplein hun onvrede over de komst van de zanger uiten.

De rechter ging in dit voorstel mee en stond een "stil en statisch" protest toe, met maximaal twintig demonstranten tussen 12.45 uur en 13.30 uur bij de zij-ingang van het gebouw. Ook moesten de betogers zelf ordehandhavers meenemen. Het versperren van ingangen werd verboden. "U blokkeert de ingang niet en gaat ook niets roepen."

Chanoekaconcert

Abramson zou in eerste instantie optreden bij het jaarlijkse chanoekaconcert dat vanavond plaatsvindt. Vanwege zijn banden met het Israëlische leger vroeg het Concertgebouw de stichting die het concert organiseert hem te vervangen. Volgens de concertzaal stond zijn aanwezigheid "haaks op de missie van het Concertgebouw om mensen te verbinden met muziek".

Toen de Stichting Chanukah Concert dat verzoek weigerde, schrapte het Concertgebouw het concert.

Uiteindelijk kwamen de concertzaal en de stichting tot een compromis, waarin werd besloten dat de zanger niet zou optreden tijdens het chanoekaconcert, maar in plaats daarvan zou optreden als religieus voorzanger in twee besloten concerten. Daar kunnen alleen genodigden naartoe.

Om 18.00 uur vindt er nog een protest plaats bij het Concertgebouw en op het Museumplein. Volgens persbureau ANP is er veel politie aanwezig.

Voor veel Joodse Nederlanders begint vanavond Chanoeka. Dit 'feest van de lichtjes' ontstond ruim 2000 jaar geleden toen de Joodse tempel in Jeruzalem opnieuw werd ingewijd na een periode van onderdrukking.

Een gevoel van uitsluiting en onderdrukking is voor sommige Joodse Nederlanders weer actueel door oplevend antisemitisme. Vorig jaar en in 2023 registreerde de politie 880 antisemitische incidenten, ruim meer dan in 2022. Toen was dat aantal 549.

De NOS sprak Joodse Nederlanders over hun ervaringen met antisemitisme, van wie sommigen zijn of haar verhaal niet publiekelijk durft te delen.

De ervaringen hebben veel overeenkomsten. Joodse Nederlanders merken dat kritiek op Israël en antisemitisme steeds meer door elkaar lopen, ze voelen zich regelmatig gedwongen om zich te verantwoorden voor de oorlog in Gaza, worden uitgescholden of durven hun davidster niet meer te dragen.

Noot van de redactie

De NOS sprak met deze Joodse Nederlanders vóór de aanslag op een joods festival in Sydney. Om deze reden benoemen zij de aanslag niet in de interviews.

Drie Joodse Nederlanders vertellen over hun ervaringen met antisemitisme en gevoelens van isolement:

Jules van Hessen, dirigent

"Mensen verwachten van Joodse Nederlanders dat je afstand doet van het beleid van Israël, anders ben je fout. Als je zegt: 'Ik vind het complex, ik voel me niet in de positie om een standpunt in te nemen', dan ben je fout. Terwijl ik denk: mijn vak is muziek, mijn politieke standpunt is niet relevant voor mijn publiek.

In mijn werk merk ik dat projecten die met Jodendom te maken hebben, worden gecanceld. Dan wordt er gezegd: 'Het is nu niet de goede tijd ervoor, om iets te doen met Joods zijn.'

Ik ben er zelfs vrienden door kwijtgeraakt. Mensen vinden iets van de situatie in Gaza, koppelen mij daaraan en denken: Jules zullen we maar even niet meer bellen. Dat vind ik erg.

Het Joodse leven is ook enorm veranderd sinds 7 oktober 2023. Als we een vergadering of concert hebben met een Joodse inslag, is de locatie eerst geheim. Pas op de dag zelf wordt die bekendgemaakt. Dat gebeurt veel, dat is geen zieligdoenerij.

Kinderen die naar een Joodse school gaan, zitten tegenwoordig in een soort vesting. Dat is een groeiende zorg in de gemeenschap. Steeds vaker klinkt de vraag: voelen we ons hier nog wel thuis?"

Yaël Hersbach, student aan Universiteit Utrecht

"Ik doe een fellowship bij StandWithUs Nederland, een organisatie die antisemitisme bestrijdt door middel van educatie. Ik organiseer evenementen om een gemeenschap te creëren waarin Joodse en Israëlische studenten zich veilig voelen. Antisemitisme is er naar mijn mening altijd al geweest, maar het was eerst minder geaccepteerd om het te uiten. Toen de oorlog begon, veranderde dat.

In september 2023 kwam ik terug uit Israël nadat ik daar een jaar had gewoond, een maand later begon de oorlog. Toen ik op Instagram een story over Israël had geplaatst, schreven tientallen mensen dat ze me wilden verkrachten, verbranden of zelfs onthoofden. Mensen maakten zich er boos over dat ik in Israël heb gewoond, of over mijn Joodse achtergrond. Ik nam de bedreigingen eerst niet serieus, tot mensen achter mijn locatie probeerden te komen en dreigden om mijn familie iets aan te doen. Toen heb ik online mijn naam veranderd en mijn profiel op privé gezet.

Op mijn universiteit willen sommige studenten weten of ik het wel of niet eens ben met de term genocide. Mensen verwachten dat ik mezelf daarover verklaar, terwijl ik denk: waarom? Als mensen daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in mijn mening, dan sta ik 100 procent open voor een gesprek. Maar als ze alleen maar een echo van hun eigen standpunt willen horen, dan zie ik geen nut in het gesprek.

Ik vind het lastig dat antisemitisme geaccepteerd wordt. Familie, vrienden en zelfs vreemden vinden het onverstandig dat ik mijn davidster draag in het openbaar. 'Je weet niet wat voor reactie het oproept', zeggen ze dan. Ik vind dat zorgelijk, want mijn davidster is het probleem niet, een antisemitische reactie wel."

Aryeh Leib Heintz, rabbijn in Utrecht

"Ik kan niet over straat in bepaalde wijken in Utrecht, zonder dat ik word nageroepen. Dan roepen ze bijvoorbeeld: 'vuile rotjood'. Ik probeer het te negeren, maar soms is dat onmogelijk, bijvoorbeeld als iemand je aanvalt. Je moet wel een olifantenhuid hebben.

Sinds 7 oktober 2023 is overal antisemitische propaganda te vinden. Dat brengt ons in gevaar. Ik hoor het ook van andere Joodse Nederlanders: of ze nu behoudend Joods zijn of niet behoudend Joods, ze hebben veel last van antisemitisme. Sommigen zeggen dat ze dachten te weten wie hun vrienden zijn, maar dat die ook bleken mee te doen met antisemitische kreten."

PLA (polylactic acid) has become the lowest common denominator in FDM 3D printing, offering decent performance while being not very demanding on the printer. That said, it’s often noted that …read more

Oekraïne is bereid om het NAVO-lidmaatschap te laten varen in ruil voor westerse veiligheidsgaranties. Dat heeft president Zelensky gezegd voorafgaand aan gesprekken met de Amerikaanse gezanten in Berlijn over een einde aan de oorlog in zijn land.

"Deze veiligheidsgaranties bieden de mogelijkheid om een nieuwe golf van Russische agressie te voorkomen", zei hij. "En dit is op zich al een compromis van onze kant."

Het opgeven van het NAVO-lidmaatschap is een belangrijke koerswijziging voor Oekraïne, dat zich al lange tijd ervoor inzet als bescherming tegen Russische aanvallen.

"Vanaf het begin was het de wens van Oekraïne om lid te worden van de NAVO; dat zijn echte veiligheidsgaranties. Sommige partners uit de VS en Europa steunden deze richting niet", zei hij in antwoord op vragen van journalisten.

Geen uitbreiding in het oosten

"Dus vandaag bieden bilaterale veiligheidsgaranties tussen Oekraïne en de VS, garanties vergelijkbaar met artikel 5 van het NAVO-verdrag, en veiligheidsgaranties van Europese collega's, evenals van Canada en Japan een kans om een nieuwe Russische invasie te voorkomen", zei hij. Zelensky voegde eraan toe dat de veiligheidsgaranties juridisch bindend moeten zijn.

De Russische president Poetin heeft herhaaldelijk geëist dat Oekraïne officieel afziet van zijn NAVO-ambities en zijn troepen terugtrekt uit de ongeveer 10 procent van de Donbas in Oost-Oekraïne die nog in Oekraïense handen zijn. Moskou heeft ook geëist dat er geen NAVO-troepen in Oekraïne gestationeerd mogen worden.

Russische bronnen meldden eerder dit jaar dat Poetin een "schriftelijke" toezegging wil van de belangrijkste westerse mogendheden dat het bondgenootschap niet wordt uitgebreid naar het oosten. Daarmee bedoelt Rusland landen als Oekraïne, Georgië, Moldavië en andere voormalige Sovjetrepublieken.

Kans op vooruitgang

Zelensky, de Amerikaanse gezant Witkoff en Trumps schoonzoon Kushner komen in Berlijn samen voor een nieuwe ronde gesprekken om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Zelensky zei dat Oekraïense, Amerikaanse en Europese functionarissen een reeks bijeenkomsten in Berlijn gaan houden. Hij gaf aan dat hij een persoonlijke ontmoeting zal hebben met Witkoff en Kushner.

Witkoff heeft de onderhandelingen met Oekraïne en Rusland over een Amerikaans voorstel geleid. De keuze om hem naar Berlijn te sturen wordt gezien als een signaal dat Washington een kans op vooruitgang ziet.

De politie heeft een man aangehouden in verband met de schietpartij op de Brown University in de VS. NBC News schrijft dat de persoon nog niet is geïdentificeerd.

Twee studenten werden doodgeschoten, negen andere studenten raakten gewond. In totaal waren ruim 400 agenten bezig met de klopjacht naar de schutter.

Eerder deelde de politie al een korte video van een verdacht persoon, vlak bij de plek waar de aanslag plaatsvond. Het is nog niet duidelijk of de aangehouden man ook degene op die beelden is.

De aanslag vond plaats in de stad Providence. Daar opende een persoon het vuur op studenten. Het motief voor de daad is nog onbekend.

Campus weer open

De campus in de Amerikaanse staat Rhode Island was afgesloten, maar de universiteit laat in een bericht weten dat die inmiddels weer open is. Dat gebeurde op advies van de politie.

"De politie blijft daarentegen bezig in gebieden die nog steeds als plaats delict worden beschouwd", schrijft de universiteit. "Houd er rekening mee dat de toegang tot deze delen van de campus beperkt blijft."

The best part about BEV and hybrid cars is probably the bit where their electronics are taken out for a good teardown and comparison with previous generations and competing designs. …read more

Waarschuwingsborden hangen langs de weg in het dorpje Fujiyoshida aan de voet van Japans bekendste berg, Mount Fuji. "Niet stilstaan op het zebrapad", staat er in grote letters, in het Chinees en het Engels. "Thai, Indonesiërs, Filipijnen, Taiwanezen", somt reisagent Wangping Aw op terwijl ze om zich heen naar de toeristen kijkt. "Geen Chinezen vandaag."

Op 7 november verklaarde de Japanse premier Sanae Takaichi in het parlement dat een Chinese blokkade rond Taiwan zou kunnen neerkomen op een "levensbedreigende situatie" voor Japan. Daarmee suggereerde ze dat het land in dat geval militair betrokken kan raken bij een Chinese aanval op Taiwan.

China reageerde woedend en riep zijn burgers op om "in de nabije toekomst" niet meer naar Japan te reizen. Chinese luchtvaartmaatschappijen boden vrijwel direct gratis annuleringen en omboekingen aan.

"Dit is een vorm van economische dwang", zegt Mong Cheung, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Waseda-universiteit in Tokio. Hij volgt de relatie tussen beide landen al jaren. "Voor de Chinezen is dit een makkelijke manier om de Japanse premier onder druk te zetten, het kost ze weinig."

Miljarden te besteden

Chinezen zijn veruit de grootste groep buitenlandse toeristen in Japan. In 2024 gaven zij volgens het toerismebureau van Japan 1730 miljard yen uit, omgerekend zo'n 9,5 miljard euro.

Tussen januari en september bezochten 6,7 miljoen Chinese toeristen Japan, op een totaal van 28,3 miljoen buitenlandse bezoekers.

Sinds de Chinese reiswaarschuwing is dat beeld abrupt gekanteld. Voor december hebben Chinese luchtvaartmaatschappijen bijna een op de vijf vluchten naar Japan geschrapt, goed voor ruim 156.000 stoelen. Hotelboekingen door Chinese toeristen zijn volgens boekingsplatform Tripla met meer dan de helft gedaald. Hotels in Osaka bevestigen die trend en melden een afname van 50 tot 70 procent tot het einde van het jaar.

"Vooral de grote touroperators lijden hieronder", zegt reisagent Aw. "Wie voor het eerst naar Japan wil, moet in China een visum aanvragen via een reisagent, maar reisagenten verwerken momenteel niets. Dus komen de mensen niet." Ze wijst naar een parkeerplaats langs een bekend meer bij Mount Fuji, waar één middelgrote bus staat. "Het is lunchtijd. Normaal staat het hier vol", zegt ze.

De voorzitter van de Japanse Vereniging voor Reisagenten, Hiroyuki Takahashi, bevestigde deze week dat "er een complete stop is van groepsreizen uit China". Enkele dagen later herhaalde de Chinese overheid zijn oproep, nu vooral gericht aan individuele reizigers.

Druk opvoeren

"Dit is pas het begin", zegt Cheung. "China heeft nog meer kaarten in handen, van economische sancties tot beperkingen op zeldzame grondstoffen, en in het uiterste geval het vastzetten van Japanse burgers op eigen grondgebied." Ook kan Peking zogenoemde grijsgebiedtactieken inzetten, zoals kustwachtschepen, gevechtsvliegtuigen of drones naar betwiste wateren sturen. Dat gebeurde deze week al.

Toch lijken deze middelen voor China niet het gewenste effect te hebben. Premier Takaichi weigert haar woorden terug te nemen. "Ze staat politiek sterker door haar koers", zegt Cheung. "Ze is populair bij het publiek en gebruikt dit conflict om haar machtsbasis te verstevigen."

Minder afhankelijk worden

Tegelijk past de toerismesector zich aan. Bedrijven proberen hun klantenbestand te verbreden en minder afhankelijk te worden van China. "Wij richten ons nu op Australische, Amerikaanse en Taiwanese bezoekers", zegt Aw. "Ik merk bij collega's in de sector dat iedereen daar actief mee bezig is. Uiteindelijk is het ook gewoon slimme business om niet te afhankelijk te zijn van één land."

Volgens Cheung verliest toerisme daardoor op termijn aan kracht als drukmiddel. "Deze ruzie kan nog zeker een jaar duren", zegt hij. "Maar China heeft nog genoeg andere manieren om de druk op Japan op te voeren."

Getuigen van de aanslag op een joods festival op Bondi Beach in Australië, reageren geschokt op wat er is gebeurd. "Een prachtige dag in Bondi verpest door iemand vol haat."

Op het moment van de aanslag waren veel mensen in de omgeving van het strand in Sydney.

Een vrouw vertelt dat ze aan het dineren was in een restaurant aan het strand toen ze iets hoorde dat klonk als vuurwerk, schrijft nieuwszender ABC. Ze zag vervolgens mensen van het strand af rennen, waarop zij en haar man beseften dat er iets mis was. Ze zochten hun toevlucht in een kleedkamer.

"Er stond een houten bank. Ik schoof hem opzij en zette mijn kinderen erachter", zegt de vrouw. "Toen kwam er iemand naast ons zitten die bloedde. Ik weet niet wat er met hem is gebeurd, want iemand opende de deur van de kleedkamer en liet mensen naar binnen." Ze zegt dat mensen huilend zaten te schuilen, terwijl anderen op zoek gingen naar hun dierbaren.

In deze video vertellen verschillende getuigen wat ze zagen gebeuren:

De autoriteiten spreken van een terroristische aanslag gericht tegen de joodse gemeenschap in Sydney. Twee mannen stapten uit een voertuig en openden even na 18.30 uur lokale tijd vanaf een brug het vuur met zware wapens. Volgens de politie waren er zo'n duizend mensen op het joodse festival afgekomen om Chanoeka te vieren. Het schieten zou zeker 10 minuten hebben geduurd.

ABC sprak ook een man die op het Chanoeka-festival in Bondi Park aanwezig was. Hij zegt dat hij twee schutters in zwarte kleding zag staan op de kleine loopbrug vlak bij de parkeerplaats van de speeltuin, waar het festival werd gehouden.

Op door de NOS geverifieerde beelden zijn de schutters op de brug te zien:

De getuige zei dat hij zijn familie zo goed mogelijk tegen de schutters beschermde en vervolgens was weggerend. Hij beschreef de aanslag als "een absolute hel op aarde". Hij zei dat hij mensen in plassen bloed zag liggen.

Dag verpest door haat

Richard Hasten was bezoeker van het joodse evenement genaamd Chanukah by the Sea. "Mijn kleinzoon speelde in de kinderboerderij, alles was in orde", zegt hij. Rond 18.30 uur hoorde hij drie knallen vanaf de voetgangersbrug. Toen hij zich realiseerde dat het om een aanslag ging.

"Ik zocht dekking, ik lag op de grond en er lag een vrouw recht voor me. Ik zag dat ze bloedde, pal voor mijn neus... Dus trok ik mijn shirt uit om het bloeden te stoppen." Hij zegt dat hij denkt dat de kogel haar schedel mogelijk heeft geraakt, maar dat ze nu "in orde" is.

Hij zegt dat zijn zoon "hysterisch" raakte toen hij van zijn vrouw en kind werd gescheiden. Ze zijn inmiddels herenigd. "Een prachtige dag in Bondi verpest door iemand vol haat", zegt de man.

"Het was net als elke andere zondagmiddag hier in Bondi", zegt getuige Marley Carroll. "Ik denk dat het eerst twee schoten waren. Iedereen keek achterom, het kwam uit North Bondi", vertelt hij. "In eerste instantie dacht ik: 'Ach, daar hoef ik me geen zorgen over te maken', want je zou zoiets gewoon niet verwachten in Sydney."

Toen zag hij een groep mensen op hem af rennen. "Ze renden weg van de schutter, recht op ons af. Toen beseften we dat iedereen om ons heen aan het rennen was, mensen renden over de wegen, auto's claxonneerden, mensen huilden en ik herinner me een groep meisjes die langs ons renden en riepen: 'Hij schiet op mensen, hij schiet op mensen.'"

Toen drong het pas tot hem door dat het echt gebeurde. "Je zou zoiets gewoon niet verwachten, nota bene in Bondi, Sydney. Het was gewoon surrealistisch."

Het wordt wennen op de ochtend van Nieuwjaarsdag. Voor het eerst in bijna veertig jaar is Tjeerd de Faber dan niet op de radio en tv om te vertellen over "horrorjaarwisselingen" ten gevolge van vuurwerk. Kinderoogarts De Faber (70) gaat net voor de jaarwisseling met pensioen.

De timing van zijn pensioen is geen toeval, zegt Tjeerd de Faber bij Rijnmond. Eerder dit jaar besloot de Tweede Kamer tot een vuurwerkverbod. Bij de volgende jaarwisseling mag geen consumentenvuurwerk meer worden verkocht en afgestoken.

Faber sprong een gat in de lucht toen het nieuws bekend werd en zegt nu met een gerust hart met pensioen te kunnen.

Oorlogsverwondingen

"Een jaar of tien geleden heb ik me voorgenomen: ik wil íedere nieuwjaarsdienst meemaken. Als je dat gezien hebt, heb je voor een jaar energie om door te gaan", zegt hij. "Het was M*A*S*H aan de Maas. Het zijn oorlogsverwondingen die je ziet. Je ziet compleet gezonde ogen die aan flarden worden geschoten, in de helft van de gevallen niet eens door eigen schuld."

M*A*S*H was een film en daarna een tragikomische tv-serie waarin de wederwaardigheden werden gevolgd van dokters en verpleegkundigen in een mobiel veldhospitaal tijdens de Koreaanse oorlog in de jaren 50.

Magisch

Tjeerd de Faber begon zijn carrière in het Oogziekenhuis in Rotterdam in 1982 als coassistent, deed hersenonderzoek bij schele apen en specialiseerde zich als hoornvliesarts. "Het hoornvlies, de cornea, heeft echt iets magisch. Je kunt transplanteren, je kunt chirurgisch ontzettend veel doen. En: je kunt mensen écht beter laten zien", vertelde hij vorig jaar bij het 150-jarig bestaan van het Oogziekenhuis.

De Faber behandelde altijd alle leeftijden, maar is kinderoogarts. In het omgaan met kinderen en hun ongeruste ouders is hij "echt gegroeid", vertelt hij. Daarbij spelen ervaringen met zijn eigen kinderen een grote rol. "De oudste had een aangeboren afwijking, waardoor hij wat vingers miste. Ons tweede kind is na vijf maanden overleden aan wiegendood. Dat gebeurde allemaal tijdens mijn opleiding tot oogarts. Dan krijg je wel bepaalde antennes voor verdriet en ongerustheid van ouders."

Landelijke registratie

Sinds 2002 houdt De Faber alle oogletselcijfers in het Oogziekenhuis in Rotterdam nauwkeurig bij. In 2008 wist hij een landelijke registratie van de grond te krijgen. "Toen zijn ook bij mijn collega's de ogen opengegaan: dit moet stoppen", zegt hij.

"Sindsdien pleitten we op medische gronden voor een vuurwerkverbod en in ruil daarvoor professionele vuurwerkshows. Als je arts bent, leg je de eed van Hippocrates af. Daar staat in: breng geen schade toe. Maar daar staat ook in dat als het je als arts lukt om schade te voorkomen, je dat moet doen. Dat is precies wat we met dit dossier hebben gedaan."

De Faber maakte van de strijd tegen consumentenvuurwerk zijn levenswerk. "Bij mij is het kwartje gevallen in de jaargang 2002/2003", vertelt hij. "Toen werd op 1 januari 's ochtends een huilend 3-jarig kind binnengebracht, hartstikke onschuldig. Het vuurwerkongeluk heeft de jeugd van dat jongetje helemaal verpest. Hij is vijf keer geopereerd, maar uiteindelijk is het oog toch blind geworden en kreeg hij een posttraumatisch stresssyndroom. Het jongetje moest daardoor naar het speciaal onderwijs."

Zwanger

Het is niet de enige situatie die De Faber in herinnering roept. "Een mevrouw uit het Oostblok was hier op vakantie, net na de val van de Muur. Ze kwam op het Stadhuisplein uit een kroeg en werd midden in het oog geraakt door een vuurpijl. Die mevrouw was twintig weken zwanger. Diezelfde nacht hebben we het oog moeten verwijderen, twee dagen later beviel ze van een dood kind. Dat soort horrorverhalen, die vormen je wel."

Na zo'n 29.000 operaties en iets meer dan 39 jaar in het Oogziekenhuis neemt De Faber op 16 december afscheid. Althans van Rotterdam. "Ik ga nog wel wat werken op Sint-Maarten, omdat ze daar een tekort hebben aan oogartsen."

Maar de komende jaarwisseling staat hij dus voor het eerst sinds tientallen jaren niet op de OK. Hij gaat samen met zijn vrouw op vakantie, naar een huisje op het Franse platteland.

De politie heeft vannacht een dode gevonden in een woning in Beuningen, niet ver van Nijmegen. Er is een verdachte opgepakt.

De politie trof het lichaam rond 03.00 uur vannacht aan, meldt Omroep Gelderland. Niet veel later werd de arrestatie van een verdachte gemeld. Verder is er nog niets bekendgemaakt over de identiteit van de dode of de verdachte. Ook is nog onduidelijk wat er is gebeurd.

Op dit moment doet de politie onderzoek.

When driving around in video games, whether racing games like Mario Kart or open-world games like GTA, the game often displays a mini map in the corner of the screen …read more

Op het bekende strand Bondi Beach in de Australische stad Sydney hebben twee schutters een aanslag gepleegd op een joods festival. Er zijn elf mensen gedood en ook een van de schutters heeft het niet overleefd, zo maakte de politie bekend op een persconferentie. De autoriteiten spreken van een terroristische aanslag gericht tegen de joodse gemeenschap in Sydney op de eerste dag van het chanoekafeest.

29 gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht, onder wie twee politieagenten. De tweede schutter ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis. De politie onderzoekt of er nog een derde aanslagpleger was.

Over de identiteit van de slachtoffers is nog weinig bekend. De Israëlische premier Netanyahu zegt dat onder de doden één Israëlische staatsburger is.

Volgens Australische media hebben ooggetuigen gemeld dat twee mannen uit een voertuig stapten en even na 18.30 uur lokale tijd vanaf een brug het vuur openden met zware wapens. Het was druk op het strand met zo'n duizend mensen die het joodse festival bijwoonden in het kader van Chanoeka. Het schieten duurde volgens ooggetuigen zeker 10 minuten.

Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat de twee mannen schoten afvuren:

Op andere beelden is te zien dat een omstander een van de schutters belaagt en zijn wapen afpakt. De omstander houdt zich schuil achter een auto, terwijl de schutter vlakbij een vuurwapen afvuurt. Vervolgens besluipt de omstander de man van achteren, pakt hij zijn wapen af en houdt hem onder schot.

De schutter krabbelt op en probeert te ontkomen door langzaam naar achteren te lopen. Tegelijkertijd blijft de andere aanslagpleger schoten afvuren vanaf de brug.

Deelstaatpremier Chris Minns noemt de man die het wapen af wist te pakken "een ware held". Volgens lokale media heet de man Ahmed al-Ahmed. Hij is een 43-jarige fruithandelaar. Ahmed zou met schotwonden in het ziekenhuis liggen. "Er zijn heel veel mensen vanavond in leven als gevolg van zijn moed", zegt Minns.

Bekijk hier de door de NOS geverifieerde beelden:

Op en rond het strand werden gewonden behandeld. Er werden tientallen helikopters, ambulances en medische teams naar het gebied gestuurd. De dreiging lijkt geweken, maar mensen worden nog steeds opgeroepen weg te blijven van het strand. Een team is ter plaatse om mogelijke zelfgemaakte explosieven te ontmantelen.

Een van de daders is geïdentificeerd als Naveed Akram (24) uit Sydney, zo melden Australische media op basis van anonieme politiebronnen. Zijn woning wordt doorzocht door de politie. Er is verder nog weinig over hem bekend. Over de tweede dader is nog niets naar buiten gekomen. Het is niet duidelijk of Akram nog leeft.

'Hart van de natie geraakt'

Premier Albanese zei op een persconferentie dat hij kapot is van de aanslag, die volgens hem "het voorstellingsvermogen te boven gaat". "Dit is een gerichte aanval op de joodse Australiërs op de eerste dag van Chanoeka, wat een dag van vreugde zou moeten zijn. Een kwaadaardige daad van antisemitisme en terrorisme die het hart van onze natie heeft getroffen."

Volgens Albanese wordt onderzocht of nog meer mensen betrokken waren bij de aanslag. "Er is in ons land geen plaats voor dit soort haat, geweld en terrorisme."

Australië-correspondent Meike Wijers:

"Het begin van de chanoekafeestdagen wordt al dertig jaar op Bondi Beach gevierd. Er waren veel kinderen, er werd eten verkocht en er werden spelletjes gespeeld. Het strand was hartstikke vol.

Ik sprak een taxichauffeur die daar was en de schoten heeft gehoord. Hij zag de mensen van het strand af rennen en zag ook mensen op de grond liggen.

Er waren de afgelopen maanden vaker antisemitische aanvallen in Sydney en Melbourne. Er is grote angst hier dat dit een escalatie betekent van wat sowieso al een gespannen situatie was."

Ook Nederlandse politici reageren geschokt op de aanslag. Demissionair premier Schoof spreekt op X van een "vreselijke aanslag in Sydney". Hij schrijft dat zijn gedachten uitgaan naar alle slachtoffers en nabestaanden van deze "laffe daad".

Minister van Buitenlandse Zaken Van Weel noemt het een "meedogenloze aanval tijdens de chanoekafeesten" en zegt dat Nederland "zij aan zij met onze Australische vrienden" staat. De formerende D66-leider Jetten heeft het over een "afschuwelijke aanslag" in Australië. "Joden moeten overal vrij en zonder angst hun geloof kunnen vieren."

Antisemitisme in Australië

Israël wijst met de beschuldigende vinger naar de Australische regering. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Saar moet de Australische regering "die talloze waarschuwingssignalen heeft gehad, tot bezinning komen". Saar stelt dat de aanslag het gevolg is van "antisemitische razernij" in Australië in de afgelopen twee jaar.

De afgelopen jaren waren er meerdere antisemitische incidenten in Australië. Sinds de aanslagen van Hamas in Israël op 7 oktober 2023 werden onder meer aanslagen gepleegd op een synagoge in Melbourne. Begin dit jaar riep premier Albanese de deelstaatministers van het land bijeen na een nieuwe antisemitische aanval in Sydney.

Op nog geen uur rijden van de dichtbevolkte, met wolkenkrabbers volgebouwde Chinese hoofdstad ontvouwt zich een verrassend landschap. In de draslanden en op de verlaten akkertjes rond Peking strijken honderden vogelsoorten neer op hun lange trektocht door Azië.

Met 527 vogelsoorten is Peking namelijk de op een na vogelrijkste hoofdstad van alle G20-landen. De ligging van de stad maakt het een ideale rustplaats voor trekvogels. Maar dat is lang niet zo geweest.

Na jaren van verwoesting van natuurgebieden probeert Peking de vogels nu weer een veilige thuishaven te bieden in de metropool, met succes.

Trekroutes

Ten noordwesten van het centrum van Peking trekken honderden kraanvogels met veel kabaal over onze hoofden. Niet veel later verschijnt de grote trap, die met een gemiddeld gewicht van achttien kilo de zwaarste vliegende vogel ter wereld is. Even daarna laat ook de hop z'n waaierachtige oranje kuif met zwarte puntjes zien.

Ieder jaar vinden honderden vogelsoorten een veilige toevlucht in Peking. De Chinese hoofdstad ligt namelijk op de Oost-Aziatische Australaziatische trekroute, een van de belangrijkste vogelmigratieroutes ter wereld, die loopt van Siberië en Rusland tot aan Australië.

De stad is een aantrekkelijke rustplaats, niet omdat het minder koud is dan in het noorden; van kou hebben vogels weinig last, maar omdat Peking rijk is aan leefgebieden, voedsel en veilige rustplaatsen. Precies wat de vogels nodig hebben op hun lange tocht, vertelt Terry Townshend, een natuurconservator en oprichter van het Wild Beijing Collective.

Peking is niet altijd een vogelparadijs geweest. In de afgelopen dertig jaar is het inwonertal van Peking bijna verdubbeld naar ruim 23 miljoen mensen. En dus dijde de stad, vaak ten koste van de natuur, gigantisch uit.

Bomenplantprogramma

Geteisterd door luchtvervuiling en zandstormen, startte China in 2012 een landelijk bomenplantprogramma. In de jaren daarna werden in het noorden van China tientallen miljoenen bomen geplant. Vandaag de dag beslaan dergelijke bossen bijna een derde van het totale laaglandgebied rond Peking. Hoewel meer groen goed klinkt, bleek deze aangeplante bebossing voor veel vogels desastreus.

Sommige vogels, zoals de kraanvogels en de grote trap, die hun toevlucht zoeken rond Peking, zijn namelijk groot en zwaar. Dat betekent dat ze veel ruimte nodig hebben om te landen en weg te vliegen, legt Townshend uit.

Daarnaast zijn veel vogels door hun zwaarte traag, waardoor ze ver moeten kunnen kijken om vijanden op tijd te zien en te kunnen vluchten. Bomen beperken dat zicht en maken de omgeving dus onveilig.

Ook verstoort de kunstmatige beplanting in sommige gevallen de biodiversiteit, wat dan weer ernstige gevolgen heeft voor de beschikbaarheid van voedsel. Natuurorganisaties proberen lokale overheden er al jaren van te overtuigen te stoppen met het planten van bomen. Het gaat in sommige gevallen goed. Maar het idee dat meer bomen altijd goed is, blijkt hardnekkig.

Toch maakte China de afgelopen jaren veel voortgang in het natuurherstel, via een hele reeks aan wetten en regelgeving. En zo is in de afgelopen vijf jaar volgens de Chinese overheid bijvoorbeeld honderden hectaren aan drasland rond Peking hersteld. Een belangrijk habitat voor vogels.

Vogelbescherming

Daarnaast breidt het land in rap tempo zijn lijst met beschermde vogelsoorten uit, waarmee de jacht strafbaar wordt. Bijna vierhonderd vogelsoorten zijn inmiddels opgenomen in de nationale lijst van speciaal beschermde dieren.

Bovendien startte China dit jaar een campagne gericht op de bestrijding van illegale jacht en handel in beschermde vogelsoorten. Vogels als de wilgengors, een vogeltje dat te herkennen is aan z'n felgele borst en sporadisch ook in Nederland wordt gespot, blijken populair onder stropers. Ook de Chinese hwamei, een beschermde lijstersoort geliefd om zijn zang, doet het goed op de illegale vogelmarkt. Maar wie op hen jaagt, wordt aangepakt.

China heeft sinds dit jaar veldteams opgezet om de ruim duizend vogelrijke zones en natuurgebieden te patrouilleren. Volgens de veiligheidsdiensten zijn er in het eerste jaar meer dan 10.000 mensen gearresteerd en 6600 strafzaken gestart.

Meer vogelsoorten

Meer en meer vogels en vogelsoorten streken de afgelopen jaren neer in Peking. Dit jaar werden er officieel acht nieuwe vogelsoorten geteld. Via het gebruik van kunstmatige intelligentie, camera's en onderwijs- en onderzoeksprogramma's hoopt China de aankomende jaren nog beter zicht te krijgen in het welzijn van de vogelpopulatie in de stad.

Met een overnachting op landgoed Zwaluwenberg in Hilversum trappen Rob Jetten (D66), Henri Bontenbal (CDA) en Dilan Yesilgöz (VVD) vandaag de inhoudelijke besprekingen over een nieuw kabinet af. Nu Yesilgöz ook aan tafel zit, zal de "inhoudelijke en ambitieuze" agenda van Bontenbal en Jetten weer op de schop gaan. Wat zullen de belangrijkste discussiepunten worden?

In het stuk van Jetten en Bontenbal ontbrak nog het financiële plaatje. Daar komt nu verandering in: alle drie de partijen zetten de komende tijd hun financiële experts aan een andere tafel, om een lijstje op te stellen met waar de grote uitdagingen precies liggen.

Voor de komende jaren staat er niet alleen een bezuiniging van zo'n 7 miljard op de agenda, maar is het ook de wens om miljarden uit te trekken voor bijvoorbeeld defensie en investeringen in de economie. Duidelijk is dat als de drie partijen al die wensen willen doorvoeren, er tientallen miljarden euro's extra nodig zijn. Op de vraag waar die vandaan moeten komen, liggen tot nu toe slechts de contouren van een antwoord.

Over bezuinigingen op de zorg en de sociale zekerheid lijken de partijen het wel eens te kunnen worden. Maar daarna wordt het lastiger: de VVD wil bijvoorbeeld ook flink snoeien in het budget voor ontwikkelingssamenwerking, terwijl Jetten en Bontenbal dat juist willen ophogen.

D66 en CDA zien ook nog andere opties dan bezuinigen: het verhogen van de lasten en het laten oplopen van de staatsschuld. Het is de vraag hoe groot de weerstand van de VVD, die hier faliekant op tegen is, de komende weken zal blijven.

Op de achtergrond speelt ook nog de vraag in hoeverre de partijen vinden dat Nederland zich verder moet binden aan de plannen van de Europese Unie. VVD is bijvoorbeeld fel tegen het plan van Europese landen om gezamenlijk te gaan lenen. D66 en CDA hebben daar veel minder bezwaren tegen.

Wie verder leest in de agenda van Jetten en Bontenbal, ziet ook nog andere hordes op de weg. De hypotheekrenteaftrek bijvoorbeeld: zowel D66 en CDA is voorstander van de afbouw ervan, maar Yesilgöz ging daar tijdens de verkiezingscampagne juist hard tegenin door aan te kondigen niet in een kabinet te stappen dat de hypotheekrente aanpast.

Het is de vraag in hoeverre Yesilgöz hieraan vasthoudt. Deze week wilde ze alleen nog kwijt dat ze "haar best gaat doen" om D66 en CDA op dit punt te overtuigen.

Dan het rekeningrijden, of hoe D66 en CDA het in hun stuk beschrijven: "een systeem van betalen naar gebruik, plaats en tijd". De VVD is de afgelopen jaren hier meerdere keren over van standpunt veranderd, maar liet tijdens afgelopen campagne weten toch tegen te zijn. Wellicht hebben D66 en CDA de omschrijving dus bewust vaag gehouden om VVD op dit punt binnenboord te krijgen.

Asielwetten lopen door formatie heen

De strengere asielmaatregelen zullen vermoedelijk ook voor heel wat gesprekken aan de formatietafel zorgen. D66 en CDA willen vasthouden aan de spreidingswet, waar VVD juist weer op tegen is.

Dwars door die discussie loopt de Asielnoodmaatregelenwet: volgende week bespreekt de Tweede Kamer de strafbaarstelling van illegaal verblijf. De VVD is hier grote voorstander van, D66 is juist tegen.

Ook op andere dossiers kan het in de Tweede Kamer wel eens sneller gaan botsen dan aan de formatietafel. Zo wil het demissionaire kabinet volgende week een besluit nemen over de opening van Lelystad Airport, een onderwerp waarover de politiek al jaren verdeeld is.

Volgende week moet duidelijk worden of er F-35-vliegtuigen op Lelystad Airport gestationeerd mogen worden. De gemeente Lelystad en de provincie Flevoland willen dat alleen als er ook vakantievluchten vanaf het vliegveld mogen vertrekken. Een meerderheid van de Kamer, waaronder de onderhandelende partijen D66 en CDA, wil dat het demissionaire kabinet over de vakantievluchten nu nog geen besluit neemt.

De VVD gaat daar dwars tegenin en roept het kabinet juist op om over alles tegelijk een besluit te nemen. Dat roept de vraag op in hoeverre de VVD, die nu in het demissionaire kabinet aan de knoppen zit, rekening zal houden met de toekomstige coalitiegenoten.

En ook als D66, CDA en VVD het eens worden, zijn de partijen er nog niet per se. Of de formatie nou uitdraait op een meerderheidskabinet of een minderheidsvariant, om plannen door de Tweede Kamer te krijgen is minstens één andere partij nodig en ook die zal weer eigen wensen willen inbrengen.