Aggregator

De 30-jarige Oekraïner die eind maart vijf mensen neerstak bij de Dam in Amsterdam, had geen terroristisch motief. Dat heeft de advocaat van Roman D. op de eerste pro-formazitting gezegd. Het Openbaar Ministerie verdenkt Roman D. van vijf pogingen tot moord of doodslag met een terroristisch oogmerk. Bij de steekpartij raakten vijf mensen gewond.

D. was afwezig bij de zitting in de rechtbank van Amsterdam omdat hij herstelt van een beenbreuk die hij opliep toen een Britse toerist hem aanhield. Zijn motief voor de steekpartij is nog altijd onduidelijk. Hij heeft nog geen een verklaring afgelegd aan de politie.

'Heftig incident'

Het OM vermoedt dat de Oekraïner handelde met terroristisch oogmerk en voorbedachten rade. Dit blijkt volgens de officier van justitie uit de snelle, gerichte uitvoering van de daad en de notities en zoekacties op zijn telefoon die "doen denken aan een plan van aanpak".

De aanklager spreekt van "een heftig incident in hartje Amsterdam" dat veel angst heeft veroorzaakt onder de bevolking en een enorme impact heeft gehad op de slachtoffers.

Midden op de dag, op 27 maart, stak D. vijf voorbijgangers neer met een mes in de Sint Nicolaasstraat en de Gravenstraat, vlak bij de Dam. Een Britse toerist wist de man te overmeesteren. De slachtoffers waren toeristen uit Polen en België, een 19-jarige Amsterdammer, en een ouder echtpaar uit Amerika. Alle slachtoffers overleefden de aanval.

Gehoorschade

Volgens de advocaat van D. heeft hij niet uit ideologisch, religieus of politiek oogmerk gehandeld. Zij noemt de daad een "tragisch ontspoord individueel handelen" als gevolg van oorlogstrauma, mogelijk veroorzaakt door hersenschade en meerdere hersenschuddingen tijdens zijn dienst in het Oekraïense leger. Ze pleit daarom voor neurologisch onderzoek.

De rechtbank gaat daar niet in mee. De Oekraïner wordt wel onderzocht door een psycholoog en psychiater van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP). "Zij kunnen dit voorleggen aan de neuropoli, we zien geen reden om dat op voorhand te doen", aldus de rechter.

Uit onderzoek van het OM, in samenwerking met Oekraïense autoriteiten, blijkt dat D. afkomstig is uit Marioepol, in de regio Donetsk in Oost-Oekraïne. Hij ging in 2015 bij het Oekrainese leger. Tijdens gevechten in 2023 liep hij gehoorschade op, wat leidde tot evenwichtsproblemen. Vervolgens verruilde hij het front voor administratief werk. Volgens zijn commandanten was hij een goede soldaat, gereserveerd van aard en vaak alleen.

Uit onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat Roman D. een Oekraïense deserteur is:

Na de Russische invasie verbrak D. het contact met zijn moeder, die in Tsjechië woont. In gesprekken met Nederlandse autoriteiten zei de moeder dat de oorlog D. gek heeft gemaakt. De halfbroer van D., die eveneens in Tsjechië woont, zegt dat de verdachte uitgesproken anti-Russisch was.

Begin dit jaar kreeg D. verlof van de militaire autoriteiten om zijn moeder te bezoeken, maar dat deed hij niet. Op 4 maart vertrok hij vanuit het zuiden van Oekraïne via Lviv en Polen naar Duitsland en kwam op 6 maart aan bij een aanmeldcentrum voor asielzoekers in Berlijn. Tot 26 maart verbleef hij daar in een opvanglocatie voor Oekraïense vluchtelingen.

Messenwinkel

Diezelfde dag reisde hij met de trein naar Amsterdam. Met behulp van camerabeelden is de hele periode dat D. in Amsterdam was, in kaart gebracht. Na aankomst in een hotel aan het Damrak was hij in verschillende winkels en het Wertheimpark. Hij wilde een messenwinkel bezoeken, maar die bleek gesloten. De volgende ochtend kocht hij daar alsnog twee messen voor 167 euro.

Tijdens zijn bezoek aan de winkel voerde D. een zoekopdracht op zijn telefoon uit waarin hij vroeg hoeveel messen hij nodig had om longen door te steken en welk mes daarvoor geschikt was.

Naast deze zoekopdrachten werden ook notities gevonden over wat hij nodig had om de daad te verrichten, zoals een handtas en een rugzak. Hoewel dit plan van aanpak voor meerdere interpretaties vatbaar is, wijst het wel op een duidelijke mate van planning, aldus de officier van justitie.

Bijna overleden

Alle slachtoffers werden gestoken in het bovenlijf, ter hoogte van de longen. Bij twee vrouwen bleven de messen in het lichaam achter. "Allen mogen blij zijn dat zij het er levend vanaf hebben gebracht," zei de officier van justitie.

De vrouw van het Amerikaanse stel was bijna overleden; medisch ingrijpen heeft haar het leven gered. Het Belgische slachtoffer ligt nog altijd in een revalidatiecentrum. Zij heeft geen gevoel meer in haar benen, wat komt door een gedeeltelijke dwarslaesie.

Volgens de rechter zijn de beweegredenen voor de steekpartij nog onbekend. "Maar wij vinden dat het nog steeds de uiterlijke verschijningsvorm van een terreurdaad heeft, en dit soort daden leidt tot verontrusting en angst onder de bevolking. Of er daadwerkelijk sprake is van een terroristisch oogmerk, zal tijdens de inhoudelijke zitting worden vastgesteld. Het onderzoek is nog niet afgerond." De volgende pro-formazitting is op 26 augustus.

VVD-leider Yesilgöz zegt in een video op X dat haar tweet over Douwe Bob en diens uitspraken over zionisme anders had gemoeten. Ze zegt dat ze soms "ongepolijst en scherp" reageert, en dat de strijd tegen antisemitisme haar aan het hart gaat. Maar haar tweet heeft niet geleid tot het op gang brengen van een gesprek over wat zionisme is, concludeert zij.

"Zó gewoon is Jodenhaat geworden", schreef Yesilgöz zondag op X bij een video waarin Douwe Bob op het podium bij een Joods voetbaltoernooi in Amsterdam aankondigt dat zijn optreden niet doorgaat vanwege "een zionistische poster en pamfletten". "Pure haat, in het volle zicht", aldus Yesilgöz. "Kinderen wordt een optreden geweigerd om wie ze zijn: Joods."

"Is Douwe Bob een Jodenhater? Ik denk het niet", zegt ze nu. Yesilgöz hoopt dat een gesprek over de betekenis van zionisme alsnog op gang komt. "Je moet weten wat die woorden betekenen en wat de lading daarvan is."

"Het is in de basis het recht op een Joodse staat en het vertrouwen daarin", zegt Yesilgöz in haar video. "Internationaal hebben we afgesproken dat het verketteren van zionisme gelijk staat aan Jodenhaat. En dat is wat er afgelopen weekend gebeurde."

"Ik hou van de Joodse gemeenschap", benadrukte Douwe Bob voor hij het podium verliet. De zanger is gisteren na bedreigingen vertrokken uit Nederland. Voor die bedreigingen is inmiddels een 38-jarige man uit Amsterdam aangehouden.

Yesilgöz kreeg veel publiekelijke verwijten over zich heen dat die bedreigingen door haar kritische tweet waren veroorzaakt. Ze vindt niet dat ze olie op het vuur heeft gegooid, zei ze gisteren.

Dagenlang onrustig

Ook in de achterban van haar partij wordt het verband tussen de tweet en bedreigingen niet gelegd, maar ook daar is het al dagenlang onrustig naar aanleiding van de tweet.

Er is angst voor een verkeerde beeldvorming en kiezers die weglopen bij een partijleider die zo heftig reageert op een populaire zanger. Haar tweet wordt "niet handig" en "een leermomentje" genoemd. Ook omdat andere prominente VVD'ers er in allerlei interviews en programma's op worden aangesproken.

Die kritiek op de actie van Yesilgöz komt boven op de twijfels die er al leefden in de partij over de vraag of zij wel de juiste leider is om de partij groot te maken. Sinds de val van het kabinet heerst er in de partij een behoorlijk chagrijnige en sombere stemming. Het vertrouwen in een goede verkiezingsuitslag op 29 oktober loopt flinke deuken op.

In de linker- en rechterflank van de partij wordt opgezien tegen de formatie. De linkerflank gruwt van Wilders en de PVV, de rechterflank ziet een regering met Timmermans en GroenLinks-PvdA echt helemaal niet zitten. Dan maar in de oppositie, verzuchten sommige VVD'ers.

Met alle ophef over de tweet richting Douwe Bob heeft Yesilgöz haar eigen positie in de partij ondergraven, blijkt uit kritiek van partijbronnen. Haar wordt populisme verweten en een deel van de achterban noemt haar niet authentiek en mist een overtuigend verhaal.

Denktank van Dijkhoff

Met argusogen wordt er ondertussen gekeken naar het initiatief van VVD'er Klaas Dijkhoff en zijn denktank voor de "milde meerderheid". Die stap wordt door veel VVD'ers gezien als een ondermijning van de positie van Yesilgöz. Oud-fractievoorzitter en voormalig bewindsman Dijkhoff is nog steeds erg populair in de partij en veel mensen zien in hem een betere partijleider dan in Yesilgöz.

De denktank van Dijkhoff mengt zich ook onder de critici van Yesilgöz. "Ik vind die tweet van Yesilgöz echt niet best, op zijn zachtst gezegd", schrijft medeoprichter Mark Thiessen in een open brief. "Ik maak me nog steeds - en wellicht nog meer - zorgen over waar de VVD waar ik zo van hou op dit moment staat."

Positie niet in gevaar

Ondanks alle twijfels en kritiek lijkt de positie van Yesilgöz op dit moment niet in gevaar. Ook haar voorganger Rutte lag in zijn beginjaren regelmatig onder vuur. Maar de partij bleef achter hem staan, en dat heeft grote politieke successen voor de VVD opgeleverd.

Yesilgöz koos in de Douwe Bob-discussie voor haar eigen overtuiging omdat ze vindt dat er "echt wat aan de hand" is. Ze zegt zelf dat ze niets wil afdoen aan haar standpunt omdat het anders lijkt of ze de pijn bij de Joodse gemeenschap nuanceert. "Ik moet een artiest die een enorm podium en bereik heeft kunnen aanspreken op de lading en keuze van zijn woorden en hoe die bij de mensen aankomen."

[Bogdan Micea] uses a laptop cooler, but was a bit annoyed that his cooler would run at the same power no matter how hard the laptop was working. Rather than …read more

"Slecht nieuws voor klimaatactie", "het afkopen van verantwoordelijkheid" en "een verkeerd signaal aan de rest van de wereld": milieuorganisaties reageren kritisch op het nieuwe klimaatdoel van de Europese Unie.

Eurocommissaris Wopke Hoekstra zegt dat in 2040 de uitstoot van EU-landen met 90 procent moet zijn afgenomen. Dat was ook het advies wat hij kreeg. Maar Hoekstra geeft landen meer ruimte het doel te halen. In zijn woorden zijn de plannen "ambitieus", maar ook "pragmatisch en flexibel".

Zo krijgen landen die in één sector te weinig CO2 besparen de kans dat weg te strepen tegen goede prestaties in andere branches. Ook kunnen bedrijven die CO2 uit de lucht halen daar geld mee verdienen. En zo zijn er nog een paar versoepelingen.

Maar de voornaamste aanpassing is dat landen een deel van hun uitstoot niet in eigen land hoeven terug te dringen. In plaats daarvan mag dat in landen buiten Europa. Om dit te regelen gaan EU-landen zogenoemde koolstofkredieten kopen. Vijf vragen en antwoorden over de Europese plannen.

Wat zijn koolstofkredieten?

Bomen planten, windmolens neerzetten of vervuilende houtoventjes vervangen: zo verminderen landen hun uitstoot door gassen die de aarde opwarmen. Voor elke ton CO2 die niet de lucht ingaat, kunnen projecten een bewijs laten maken dat uitstoot is vermeden: een koolstofkrediet.

En dat is weer te verkopen aan landen of bedrijven die hun uitstoot niet kunnen of willen aanpakken. De vermindering telt dan mee voor de klimaatdoelen van de koper, bijvoorbeeld Nederland. De verkoper, bijvoorbeeld Indonesië, mag ze juist niet meer meetellen voor de eigen klimaatdoelen.

Waarom wil de EU dit?

Soms is het moeilijk CO2-uitstoot te vermijden, of duur. Denk aan de productie van kunstmest of cement. In plaats daarvan kun je kredieten kopen van plekken waar de uitstoot makkelijker en goedkoper omlaag kan. Door dit toe te staan wil de Europese Unie de druk op bedrijven verlichten, die kampen met hoge energieprijzen en sterke concurrentie.

Opkomende landen verdienen hier weer aan. Bovendien hebben de projecten allerlei positieve effecten. Zo neemt de vervuiling af in de landen waar wordt geïnvesteerd en dat is weer goed voor de gezondheid van mensen. Hoekstra verwacht dat de EU door deals te sluiten de banden kan aanhalen met opkomende landen, handig in geopolitiek onrustige tijden.

Waarom zijn koolstofkredieten omstreden?

Er bestaat al een vrijwillige markt voor koolstofkredieten, waar onder meer bedrijven deze kopen om hun uitstoot te compenseren. Bij deze handel is in het verleden veel misgegaan. Zo werden kredieten verkocht van projecten die sowieso wel waren uitgevoerd.

Dat levert dus helemaal geen extra CO2-besparing op. Ook werden de resultaten vaak overschat. Projecten leverden vaak minder op dan werd voorgespiegeld. En het is de vraag of verminderingen wel blijvend zijn. Wat als een aangeplant bos afbrandt?

Veel tegenstanders hebben ook meer fundamentele bezwaren. Ze zijn bang dat de handel in kredieten de prikkel voor bedrijven en landen om te verduurzamen wegneemt. Of ze vinden het raar dat landen die veel armer zijn een deel van het westerse klimaatbeleid gaan uitvoeren.

Is er niets te doen tegen die misstanden?

Mede door de kritiek is er al veel verbeterd aan de handel. Er zijn bijvoorbeeld bedrijven die erop toezien dat bossen echt worden beschermd. En regels moeten garanderen dat de projecten echt nieuw zijn en blijvend resultaat hebben. Hoekstra belooft dat de Europese Unie alleen kredieten van "hoge kwaliteit" zal toestaan. Maar wat dat betekent is maar summier uitgewerkt.

Mogelijk gaan Europese landen hun kredieten kopen op een marktplaats die wordt opgezet door de Verenigde Naties. Maar die bestaat nog niet. Er wordt dus nog gewerkt aan de regels, en wat wel of niet mag meetellen. Het is dus nog afwachten of de handel echt leidt tot minder uitstoot.

Hoe gaat het nu verder?

Hoekstra zal het plan eerst nog langs de regeringsleiders en het Europees Parlement moeten loodsen. Mocht dat lukken, dan kunnen EU-landen vanaf 2036 gaan handelen in kredieten. Verder gaat Hoekstra dit gebruiken om een Europees klimaatdoel af te spreken voor 2035. Met dat op zak gaat hij later dit jaar naar de klimaattop in het Braziliaanse Belém.

Rapper en zakenman Sean 'Diddy' Combs is deels schuldig bevonden in de zedenzaak tegen hem. Volgens de juryleden in de rechtbank van New York is de rapper schuldig aan het vervoeren van personen met het oog op prostitutie, maar ze spraken hem vrij van zwaardere aanklachten als mensenhandel en afpersing.

Combs werd vorig jaar september aangehouden op verdenking van afpersing, seksuele uitbuiting en aanzetten tot prostitutie. Later kwamen daar nieuwe aanklachten bij: volgens de openbaar aanklager dwong hij een vrouw om zich te prostitueren en was hij betrokken bij het vervoer van haar en andere mensen voor prostitutie. Zelf heeft hij altijd gezegd onschuldig te zijn.

Omvangrijke zaak

De rechtszaak tegen de 55-jarige hiphopmagnaat begon begin mei, in de afgelopen weken riep de aanklager 34 getuigen op. De belangrijkste getuigenis was die van Combs' ex-vriendin Cassie Ventura. Naast Ventura legden de assistent van Diddy en een vrouw onder het pseudoniem Jane een getuigenis af.

Ventura en Jane zeiden in de rechtbank dat Combs hen had mishandeld en gechanteerd. Diddy's assistent verklaarde te hebben gezien dat Combs Ventura heeft mishandeld.

Daarnaast zei Ventura dat ze werd onderworpen aan honderden zogenoemde 'freak-offs', drugsmarathons waarin ze naar eigen zeggen seksuele handelingen moest verrichten met mannelijke sekswerkers terwijl Combs toekeek, filmde en aanwijzingen gaf.

Als de jury hem schuldig had bevonden op alle aanklachten, had Combs een gevangenisstraf van minimaal 15 jaar tot levenslang kunnen krijgen. De jury had gisteren al een oordeel gegeven over het grootste deel van de aanklachten, maar was het nog niet eens over de laatste aanklacht.

Blij met uitspraak

Combs was aanwezig bij de uitspraak van de jury. Volgens rechtbankverslaggevers was hij enorm opgelucht en had hij met zijn mond de woorden "dank jullie" gevormd. Zijn familie was ook aanwezig en applaudisseerde na de uitspraak.

De advocaat van Ventura zegt tevreden te zijn met het feit dat Combs schuldig is verklaard. "Hij wordt eindelijk verantwoordelijk gehouden voor twee misdrijven, iets wat hij nog nooit heeft meegemaakt."

Nu Combs is vrijgesproken van de zwaardere beschuldigingen kan hij maximaal twintig jaar krijgen voor de prostitutie-aanklachten. Wat zijn uiteindelijke straf wordt, bepaalt de rechter op een later moment.

Gevaar voor de samenleving

Op dit moment zit de rapper nog vast. Meerdere rechters concludeerden dat hij een gevaar is voor de samenleving. Met het oog op zijn gedeeltelijke vrijspraak zal de rechter ook bepalen of Combs op borgtocht vrijgelaten kan worden tot de strafmaat is bepaald.

Volgens de advocaat van Combs vormt zijn cliënt geen vluchtgevaar en moet hij meteen worden vrijgelaten. "Dit is zijn eerste veroordeling en het gaat over een prostitutie-overtreding; hij moet met de passende voorwaarden vrijgelaten worden."

De advocaat vraagt om een borgtocht van 1 miljoen dollar, de aanklager is het daar niet mee eens en zegt dat er wel een risico is dat Combs bevelen van de rechtbank zal negeren.

Ouders, schooldirecties en de overheid hebben de afgelopen decennia weggekeken en gezwegen als er meldingen waren van mishandeling en seksueel geweld op katholieke scholen in Frankrijk. "Slachtoffers hebben zich uitgesproken, maar er werd te weinig naar ze geluisterd'', stelt een onderzoekscommissie van de Franse Tweede Kamer, de Assemblée.

Die commissie deed de afgelopen drie maanden onderzoek naar aanleiding van meldingen over één katholieke school in de Pyreneeën, de Notre-Dame de Bétharram. De klachten gingen over mishandeling en seksueel misbruik.

De onderzoekscommissie meldt nu dat er maar liefst 250 aanklachten bij justitie zijn ingediend over misstanden op de school. In ruim één op de drie gevallen gaat het om seksueel geweld. Zeker 26 personeelsleden van de Bétharram-school zijn als dader aangewezen. Het geweld duurde van de jaren 50 tot de jaren 2000: een halve eeuw dus.

Commissielid Paul Vannier zei geschrokken te zijn door de duur en omvang van de misstanden: "We hebben te maken met massageweld.'' Zijn collega Violette Spillebout vindt vooral schokkend dat signalen die jarenlang naar buiten kwamen werden genegeerd: "Er heerste een omerta, niemand deed zijn mond open.''

Gelogen

In het rapport dat de commissie heeft gepubliceerd, ruim 300 pagina's dik, wordt de vloer aangeveegd met de autoriteiten. "Op alle niveaus is er gefaald. De overheid heeft verschrikkelijk gefaald. Het geweld op de Bétharram-school kon de hele tijd gewoon doorgaan.''

Ook de huidige premier Bayrou is gehoord door de onderzoekscommissie. De leden van de commissie zijn verdeeld over de vraag of hij op de hoogte was van het geweld op de school. Bayrou was tijdens de misstanden onder meer bestuurder in de streek waar de school staat en zijn eigen kinderen zaten er op.

Het linkse commissielid Vannier zegt dat Bayrou ervan wist, dat hij niet ingreep, en dat hij daarover heeft gelogen. Maar commissielid Spillebout, van de middenpartij van president Macron, wil Bayrou niet als schuldige aanwijzen. Zij zegt dat "alle ministers die elkaar in de loop der jaren zijn opgevolgd, medeverantwoordelijk zijn".

De misstanden waren er niet alleen op de school in de Pyreneeën, benadrukt de commissie. De parlementariërs brachten tijdens hun onderzoek 80 collectieven van slachtoffers in kaart, verspreid over het hele land, die zeggen het slachtoffer te zijn van mishandeling en seksueel geweld op hun katholieke onderwijsinstellingen.

Georganiseerde gevechten

Bijna overal gebeurde hetzelfde, aldus commissielid Fatiha Keloua-Hachi. "Op zo'n school loopt een roofdier rond. Maar daaromheen lopen andere mensen. En die zwijgen of stemmen er stilletjes mee in. Daardoor kan zo'n roofdier gewoon doorgaan met het mishandelen of verkrachten: 20 of 30 jaar lang, zonder dat iemand ingrijpt. En ook de ouders van de slachtoffers doen mee aan de omerta. Want die krijgen vaak wel signalen, maar doen er niets mee."

Commissielid Vannier: "We hebben zoveel getuigenissen gehoord, over van alles, van verkrachting tot marteling. Kinderen kregen geen eten, mochten niet slapen. Er gebeurden dingen waar ik niet eens van wist dat ze bestonden."

Hij verwees met name naar een katholiek internaat in het noorden van Frankrijk, Le Village d'Enfants de Riaumont. "Dat was de hel voor de kinderen die er verbleven. Het was een soort gevangenis met dwangarbeid. Hele generaties kinderen zijn daar gebroken. De kinderen werden er door de priesters stukgemaakt, verkracht en uitgehongerd. Er heerste een extreemrechtse sfeer, er waren verwijzingen naar het nazisme.''

De katholieke leiding van het pension organiseerde ook gevechten tussen de kinderen. "Dat waren kinderen van 10 tot 15 jaar die elkaar te lijf moesten gaan met bijlen." De kinderen moesten zelf hun eigen 'vechtarena's' bouwen, vertelde Vannier. "Ze werden 's nachts in de kou naar buiten gestuurd, alleen gekleed in een leren broekje, om met kruiwagens cement en stenen te vervoeren."

Vaker controleren

Tijdens de verhoren die de commissie de afgelopen maanden hield, meldde zich ook een slachtoffer van een school in Bretagne. "Vele anderen kunnen hier niet getuigen", zei hij tegen de commissie. "Door het extreme geweld waar wij mee te maken kregen zijn sommigen alcoholist geworden, aan de drugs geraakt of hebben zelfmoord gepleegd."

In het rapport van de parlementsleden worden 50 aanbevelingen gedaan om herhaling van dit soort gruwelijkheden te voorkomen. Katholieke scholen zijn privéscholen, maar zouden door de overheid vaker en beter moeten worden gecontroleerd. Daarnaast zou er een landelijk meldpunt moeten komen waar slachtoffers contact mee kunnen opnemen, zodat hun klachten serieus worden behandeld.

Franse politici zouden ook een debat moeten voeren over de verjaringstermijn. Veel misstanden die vanaf de jaren 50 plaatshadden op de Bétharram-school kwamen pas de laatste jaren naar buiten, nadat slachtoffers zich verenigd hadden in een collectief.

Mishandeling en verkrachting konden vaak niet meer worden bestraft: de feiten waren verjaard. "Sommige vormen van kindermishandeling zouden nooit moeten verjaren", schrijft de commissie.

Staatssecretaris Struycken van Rechtsbescherming (NSC) heeft de transgenderwet ingetrokken. De wet was nog niet volledig door de Tweede Kamer behandeld, maar een meerderheid riep het kabinet in april op - voor de tweede keer - om de wet in te trekken. Aan die herhaalde oproep heeft Struycken gehoor gegeven.

Het wetsvoorstel was onder meer bedoeld om de procedure te versoepelen voor het veranderen van de geslachtsaanduiding in iemands paspoort. Wie die aanduiding wil aanpassen, heeft daar een deskundigenverklaring voor nodig. In het wetsvoorstel zou dat vervallen. Verder kunnen volgens het voorstel ook jongeren onder 16 jaar hun registratie laten veranderen.

Het voorstel om de wet in te trekken kwam van SGP, JA21 en FvD. Ook de regeringspartijen NSC, PVV en BBB stemden daar in april voor. Een jaar eerder werd eenzelfde motie aangenomen door de Tweede Kamer. De oproep was toen gericht aan het toenmalige demissionaire kabinet-Rutte 4, omdat er nog geen nieuw kabinet was.

Niet controversieel

Nadat het huidige kabinet vorige maand was gevallen, leek het wetsvoorstel even 'controversieel' verklaard te worden, maar de SGP verhinderde dat. Die partij ijverde voor intrekking van de transgenderwet en dat gaat niet als een onderwerp controversieel is.

De discussie over de transgenderwet loopt al jaren. Het voorstel werd in 2021 ingediend door toenmalig minister Dekker. De Tweede Kamer sprak erover in september 2022, maar daarna gebeurde er lange tijd weinig concreets meer. Nu is het voorstel dus helemaal van tafel.

SGP-Kamerlid Van Dijk is blij met de intrekking. "Kwetsbare jongeren zijn juist gebaat bij zorgvuldigheid, niet bij het schrappen van de leeftijdsgrens en de deskundigenverklaring", reageert hij.

Kamerlid Westerveld van GroenLinks-PvdA noemt de intrekking onacceptabel. "Discriminatie, uitsluiting en geweld tegen transpersonen neemt schrikbarend toe", zegt ze. "En juist nu gooit dit kabinet olie op het vuur en zorgt voor achteruitgang."

De PVV gaat morgen toch instemmen met de beide strengere asielwetten. PVV-leider Wilders laat via X weten ook voor het tweestatusstelsel te zijn, woensdag schaarde hij zich al achter de asielnoodmaatregelenwet.

Maar het is nog steeds niet met zekerheid te zeggen of de asielwetten door de Tweede Kamer worden aangenomen, omdat NSC nog niet heeft gezegd wat ze zullen doen. Zonder de steun van die partij is er geen meerderheid, maar staken de stemmen op de helft, 75 zetels.

Vorige week zag het er nog naar uit dat Wilders de nieuwe asielmaatregelen niet ver genoeg vond gaan en daarmee hing de invoering van strengere wetgeving aan een zijden draadje. De PVV sprak over "slappe hap", terwijl de plannen gemaakt zijn door voormalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie.

Aangescherpt

De PVV vreesde dat de wetten nog zouden worden afgezwakt, maar dat gebeurde gisteren niet. Integendeel: de teksten werden nog aangescherpt door een Kamermeerderheid, door de strafbaarstelling van illegaliteit toe te voegen. "Dat is een stap in de goede richting en dus steunen we de wetten", zo laat Wilders weten.

Over de steun voor de twee asielwetten is de afgelopen weken veel te doen in de Tweede Kamer. Het is nog steeds moeilijk te voorspellen of er zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer voldoende steun voor is.

Oppositiepartij CDA, belangrijk voor steun in de Eerste Kamer, zal tegen de twee asielwetten stemmen. De asielnoodmaatregelenwet is voor de partij onaanvaardbaar, omdat eraan is toegevoegd dat illegaal verblijf van vreemdelingen strafbaar moet worden.

Medemenselijkheid

Ook mensen die meewerken aan de opvang van illegalen hangt dan een straf boven het hoofd. "Uit medemenselijkheid kunnen we er niet mee instemmen dat mensen uit bijvoorbeeld het Leger des Heils strafbaar zijn", aldus CDA-leider Bontenbal.

Het is ook de vraag of NSC vanwege deze toevoeging over strafbaarheid van illegaliteit akkoord zal gaan. Dat wordt mogelijk donderdag pas duidelijk.

De stemmingen worden morgen in de Tweede Kamer rond 13.30 uur verwacht, maar kunnen ook naar de avond worden verschoven. In de Eerste Kamer komen ze, als ze worden aangenomen, pas na de zomervakantie aan bod.

Some time ago, Linus Torvalds made a throwaway comment that sent ripples through the Linux world. Was it perhaps time to abandon support for the now-ancient Intel 486? Developers had …read more

Het was de afgelopen dagen extreem warm, maar verkoeling is op komst: later vandaag worden regenbuien verwacht. Hoe zorgden bedrijven en organisaties de afgelopen dagen voor verkoeling voor hun klanten, personeel, cliënten of leerlingen?

Waterspellen en tropenrooster

Juf Senay heeft een creatieve oplossing bedacht: een 'hydratatiestation', deelt zij op sociale media. De kinderen uit haar klas kunnen onder andere gebruikmaken van een waaier of mini-ventilator.

Bijna alle scholengroepen die de NOS heeft gesproken zeggen dat scholen de ruimte hebben om het rooster of de lestijden aan te passen aan de behoefte van de leerlingen.

Zo zijn er basisscholen van de ABSA Scholengroep in Amsterdam die werken met een tropenrooster, waarbij de kinderen een halve dag op school zijn, tot 12.00 uur. Op sommige van deze scholen doen kinderen spelletjes met water op de schoolpleinen om al spelend te leren, maar ook af te koelen.

Een basisschool in Coevorden kreeg zelfs bezoek van de brandweer:

Op de basisscholen van Accent in de Achterhoek blijven de kinderen juist meer binnen. Bijna alle scholen van de scholengroep hebben airco's en ventilatiesystemen. Een tropenrooster is niet nodig. Het is wat dat betreft een normale schooldag, aldus de scholengroep.

Ook de kinderen op de scholen van Openbaar Onderwijsgroep Groningen blijven zoveel mogelijk binnen. Als lestijden worden aangepast, gebeurt dat in overleg met de ouders, zegt de bestuurssecretaris. Wel is het nu makkelijker om flexibel te zijn, omdat het schooljaar bijna voorbij is. "Water en ijsjes zijn het thema van de dag."

Een aantal basisscholen gaat in de toekomst zoeken naar betere mogelijkheden om de schoolgebouwen te gebruiken tijdens de hitte. Veel basisscholen zeggen dat hun gebouwen verouderd zijn, klimaatsystemen ontbreken en dat het met dun glas snel te warm kan worden voor de leerlingen.

Dak- en thuislozen

Een kwetsbare groep die door de hitte wordt geraakt zijn dak- en thuislozen. De gemeente Amsterdam past daarom voor het eerst een zomerse hitteregeling toe, in samenwerking met dak- en thuislozenorganisaties. "Onze inloophuizen voor de dagopvang zijn langer open, vanaf 12.00 uur tot 18.00 uur", zegt een woordvoerder van De Regenboog Groep.

Op deze locaties worden zonnebrandcrème, petten en zonnebrillen uitgedeeld die via inzamelingen zijn verzameld. Voor cliënten die een smartphone hebben is er een app waarmee zij geïnformeerd blijven over hoe zij zich kunnen beschermen tegen de hitte en welke locaties open zijn.

Ook organisaties die nachtopvang of 24-uursopvang aanbieden nemen maatregelen. De nachtopvang van het Leger des Heils is open vanaf 18.00 uur, zonder eindtijd. De dak- en thuislozen mogen langer blijven met dit weer, maar een groot deel gaat zelf vaak de straat op, zegt de woordvoerder. HVO Querido biedt 24-uursopvang aan en binnen hun opvanggebouwen is het ondanks de hitte "goed te doen", meldt de organisatie.

Het Leger des Heils zegt dat er tot nu toe geen specifieke hittegerelateerde klachten zijn binnengekomen en het dus niet nodig is om de werkwijze te veranderen. HVO Querido zegt ook dat er geen ongebruikelijke signalen zijn.

De organisaties hebben allemaal mobiele teams die spullen uitdelen op straat. Veel dak- en thuislozen zoeken schaduwplekken op, onder bruggen en bosjes. Of medewerkers hen altijd kunnen vinden, is niet duidelijk.

Slush puppies en gratis fruit

Van DHL krijgen bezorgers waterflesjes mee, en klanten leven volgens de pakketdienst met hun bezorgers mee en geven ze ook flesjes water mee. Ook Thuisbezorgd herkent dat mensen meeleven met de bezorgers. Er zijn geen afspraken met restaurants, maar het bedrijf zegt dat restaurants zelf fruit en water meegeven aan hun bezorgers.

Mensen bestellen niet alleen online, maar gaan ook nog steeds langs de snackbar. Oscar Zurburg, eigenaar van snackbar Constantijn in Amsterdam, ziet dat mensen overdag veel meer milkshakes en ijsjes kopen dan warme gerechten. "Vanaf etenstijd is het weer het oude en vertrouwde, plus die milkshakes en ijsjes", meldt hij. Wel is het in de middag rustiger dan als het niet zo warm is, merkt hij op.

Snackbar Rodi in Rotterdam verkoopt sinds het warme weer juist meer warme gerechten. "Mensen willen ontzorgd worden", zegt eigenaar Jia Zhang. Velen komen ook hier voor een slush puppie en er worden ook meer ijsjes en milkshakes verkocht dan normaal, zoals die met de smaak 'Dubai-reep'.

Meer dan duizend doden, tienduizenden gewonden en duizenden verwoeste woningen. Een nieuw onderzoek gepubliceerd in PLOS Global Public Health brengt de schade in kaart die de Israëlische bezetting aanricht op de Westelijke Jordaanoever .

De onderzoekers analyseerden tien jaar aan gegevens en geven zo een gedetailleerd beeld van de tol die het geweld in het gebied eist.

Tussen mei 2014 en juni 2024 vielen er op de Westoever en in Israël 69.312 Palestijnse slachtoffers, van wie 1092 doden en 68.220 gewonden, in tegenstelling tot 4118 slachtoffers, van wie 198 doden, aan de Israëlische kant.

Volgens het onderzoek hebben Palestijnen bijna zes keer meer kans om gedood te worden dan Israëliërs en 16 keer meer kans om gewond te raken. Het overgrote deel, 99,8 procent, van de Palestijnse slachtoffers, was volgens het rapport ongewapende burger.

Aan de Israëlische kant kon de status niet van alle slachtoffers worden bevestigd, maar in ieder geval meer dan de helft maakte deel uit van de politie of het leger.

Weinig bescherming voor Palestijnse burgers

Het onderzoek trekt conclusies gebaseerd op data van meerdere instanties, waaronder OCHA (het VN-bureau voor humanitaire zaken), Artsen Zonder Grenzen en het Palestijnse bureau voor statistiek.

Uit rapporten van Artsen zonder Grenzen blijkt dat bij Israëlische invallen in vluchtelingenkampen op de Westelijke Jordaanoever essentiële infrastructuur werd verwoest, zoals waterleidingen en wegen, en dat de toegang voor ambulances tot gewonden vaak werd geblokkeerd.

Mensenrechtenorganisaties en hulporganisaties waarschuwen al langer dat zolang er niets verandert, Palestijnen zullen blijven lijden onder de consequenties van het huidige systeem, waarin zij weinig bescherming hebben tegen militaire acties.

Sinds 7 oktober 2023 klinkt die waarschuwing steeds luider. Want terwijl alle ogen op Gaza gericht zijn, gaan de acties op de Westoever, waaronder het geweld tegen Palestijnen, gewoon door.

Eerst waren Israëlische burgers, vaak kolonisten die illegaal op de Westoever wonen, verantwoordelijk voor zo'n 2,2 procent van de geweldsincidenten. Na 7 oktober steeg dat percentage naar 11,4.

"Het is moeilijk om de exacte aantallen te kennen", zegt Shai Parnes van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem. "Kolonisten worden vaak begeleid door het Israëlische leger, dus wanneer is iets een aanval van kolonisten en wanneer van het leger? Ook is het de vraag wat een aanval precies inhoudt. Is het beschadigen van een lege auto ook een aanval? En daarnaast zijn er zoveel aanvallen, misschien wel duizenden, dat wij niet alle incidenten kunnen registeren."

De toename in het aantal aanvallen kan Parnes wel bevestigen: "Die was er al voor de oorlog, toen deze ultrarechtse regering aan de macht kwam, en dat is na 7 oktober alleen maar meer geworden. En de aanvallen worden groter en gewelddadiger."

En daar blijft het niet bij. Sinds het begin van de oorlog in Gaza zijn volgens de VN ruim 900 Palestijnen gedood op de Westoever, inclusief Oost-Jeruzalem. Die doden zijn het resultaat van geweld van zowel Israëlische militairen als Israëlische burgers. "Zo'n aantal is ongekend, dit hebben we sinds de tweede intifada niet meer meegemaakt", zegt Parnes.

Palestijnse huizen verwoest

Naast het geweld zijn er ook nog andere militaire en civiele acties die het leven van Palestijnen bemoeilijken, zoals het uitbreiden van controleposten en wegblokkades. Voor 7 oktober 2023 waren dat er 550. Inmiddels zijn het er volgens de Verenigde Naties 850.

Ook nam het aantal nederzettingen en buitenposten (nederzettingen zonder toestemming van de Israëlische autoriteiten) na 7 oktober in hoog tempo toe. Vóór de oorlog waren er 181 buitenposten en 150 officiële nederzettingen. Sindsdien zijn er 89 buitenposten bijgekomen op de Westoever, blijkt uit cijfers van Peace Now, een Israëlische organisatie die landroof op de Westoever documenteert.

Om ruimte te maken voor nieuwe nederzettingen en buitenposten worden vaak Palestijnse huizen verwoest. Tijdens de tien jaar van het PLOS-onderzoek werden er gemiddeld 57 Palestijnse woningen per maand gesloopt door Israël op de Westoever en in Oost-Jeruzalem. Daarbij raakten gemiddeld 87 Palestijnen per maand ontheemd.

Volgens B'Tselem zijn er sinds 7 oktober 1509 woningen verwoest. Alleen al dit jaar werden 677 huizen gesloopt en raakten 747 Palestijnen dakloos, Een duidelijke toename ten opzichte van de jaren voor de oorlog in Gaza.

"We zien de oorlogsmisdaden die worden gepleegd in Gaza, zonder dat iemand Israël tegenhoudt", zegt Parnes. "En we vrezen dat hetzelfde op de Westoever gaat gebeuren."

De politie heeft gisteren vijf Brabantse mannen gearresteerd die worden verdacht van seksuele uitbuiting van vrouwen. De mannen zouden de vrouwen afhankelijk hebben gemaakt van de synthetische drug flakka, en hen vervolgens hebben gedwongen tot seksuele handelingen.

De aangehouden mannen zijn tussen de 30 en 60 jaar en komen uit Roosendaal en Bergen op Zoom. In deze regio speelt al langer een probleem met flakka, ook wel de 'zombiedrug' genoemd. Mensen kunnen door het gebruik van deze drug agressief, verward en onvoorspelbaar worden.

De politie van de eenheid Zeeland-West-Brabant deed met Belgische collega's onderzoek naar seksuele uitbuiting met behulp van flakka. Dat leidde tot de aanhouding van de mannen. Zij zitten allemaal nog vast.

Bij het onderzoek trof de politie ook slachtoffers aan, voornamelijk Belgische vrouwen. Sommige vrouwen zijn vermoedelijk ook slachtoffer van mensenhandel.

"We troffen de vrouwen aan in erbarmelijke omstandigheden", zegt de onderzoeksleider. "Deze vorm van criminaliteit is niet alleen strafbaar, maar zorgt er ook voor dat de slachtoffers hun eigenwaarde verliezen en in een totaal afhankelijke positie komen." Volgens de politie is het moeilijk om vervolgens weer zelfstandig te worden. "We hopen dat dit via de juiste hulpverlening mogelijk is."

In Roosendaal en omgeving is het gebruik van flakka volgens de politie "een toenemend probleem". De drug wordt veel gebruikt door daklozen in de regio, wat leidt tot veel incidenten en meldingen van overlast.

In Sneek varen deze zomer voor het eerst waterstewards rond. Het aantal boten in de Friese stad is enorm toegenomen, daarom moeten de stewards alles in goede banen leiden.

De feloranje bootjes met de stewards varen continu vanaf de haven door de binnenstad en weer terug. Dat doen ze zeven dagen per week van 10.00 tot 17.00 uur.

Grote boten (boven de 7,10 meter) kunnen sinds eind vorig jaar niet meer door de brug bij Uitwellingerga. De oude brug is in slechte staat en daarom voor onbepaalde tijd afgesloten. Vaarverkeer moet omvaren via Sneek en IJlst.

Hoewel kleine bootjes wel onder de brug door kunnen, kiezen ook zij vaak voor een alternatieve route door Sneek, zegt een woordvoerder van de gemeente Súdwest-Fryslân tegen Omrop Fryslân.

De gemeente wil problemen door drukte voorkomen. Omdat de vaarten op sommige plekken smal zijn, zijn speciale wachtplekken ingericht.

Korte wachttijden

De stewards wijzen mensen op de juiste route en informeren hen over hoe ze het beste door de stad kunnen varen. "We proberen ervoor te zorgen dat de boten lekker door kunnen varen en dat de wachttijden zo kort mogelijk blijven, op het water en bij bruggen", vertelt Xander Bouwman, één van de stewards."We zorgen er bijvoorbeeld voor dat een brug maar één keer open hoeft in plaats van vijf keer."

"Hoge boten hebben veel ruimte nodig om bochten te kunnen maken, dus dan vragen we kleine boten om ruimte te maken. Dan kunnen die daar wachten."

Het doel is niet om plezierbootjes te weren uit de stad. "Iedereen is van harte welkom. Het is druk, maar met goede begeleiding niet te druk."

Het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis heeft sinds vandaag een nieuwe voorzitter: Dave Ensberg-Kleijkers. Samen met het Nationaal Herdenkingscomité Slavernijverleden en het op te richten Nationaal Slavernijmuseum, dat in 2030 de deuren moet openen, wil de nieuwe voorzitter van het NiNsee een coalitie vormen. "Wij willen niet alleen op 1 juli, maar het hele jaar door de Nederlandse samenleving bewust maken van het slavernijverleden en daar de dialoog over aangaan."

In maart dit jaar stapte de vorige voorzitter - Linda Nooitmeer - na 8 jaar op. Zij sprak over jarenlang tegen de wind in fietsen, maar Ensberg-Kleijkers is klaar voor deze functie. "Ik heb mijn hele leven al tegen de wind in gefietst. Ik heb de bestuurlijke ervaring en de persoonlijke motivatie om dit te gaan doen. Ik wil gaan verbinden, niet alleen met de Rijksoverheid, maar ook met andere partijen, om Nederland inclusiever te maken."

Nazaat tot slaaf gemaakten

Ensberg-Kleijkers' ouders zijn allebei nazaat van tot slaaf gemaakten, zo vertelt hij. De achternaam Ensberg is gegeven op de plantage De Drie Gebroeders in Suriname door plantagehouder De La Parra.

"Geen idee wat de Afrikaanse achternaam zou zijn, mijn geschiedenis houdt daar op. Dat is mijn heritage. Ik ben een man van kleur in Nederland, dan weet je dat de doorwerking van het slavernijverleden aan de orde is. Ook ik heb discriminatie ervaren."

Ensberg-Kleijkers heeft zich eerder ingezet voor de herdenking van het trans-Atlantische slavernijverleden in Tilburg en Breda. Ook was hij voorzitter Art. 1 - het kenniscentrum discriminatie Nederland - en blijft hij voorzitter van het bestuur van scholenkoepel Zonova in Amsterdam Zuidoost.

Daar werkt hij aan het 'dekoloniseren' van het onderwijs. "Dat betekent weggaan van het eurocentrisme, geen wit superioriteitsdenken, maar onderwijs aanbieden op een inclusieve en veilig manier."

Een 38-jarige man uit Amsterdam is aangehouden omdat hij verdacht wordt van het bedreigen van Douwe Bob. De zanger blies dit weekend op het laatste moment zijn optreden op een Joods voetbaltoernooi af vanwege "een zionistische poster en pamfletten".

Gisteren deelde de zanger op sociale media dat hij op advies van de politie met zijn gezin is vertrokken uit Nederland. De politie zegt daarover dat Douwe Bob zelf heeft besloten om "tijdelijk elders te verblijven" en "met eigen vervoer" vertrokken is.

De politie heeft verder geen details gedeeld over de aanhouding van de 38-jarige Amsterdammer.

'Hoofd op een stoeptegel'

Volgens het AD zit Bob T. achter de bedreigingen aan het adres van Douwe Bob. De krant baseert zich op eigen onderzoek. De aangehouden man zou in een privéchat met de zanger hebben geschreven dat hij met anderen, in T.'s woorden, "zijn stad op slot zetten". Daarbij zou hij een foto hebben gedeeld die in Abcoude is genomen.

De 32-jarige artiest woont samen met zijn vrouw en kind in het Utrechtse dorp onder Amsterdam. Ook zou de man "halve kanker Amsterdam wil je hoofd op een stoeptegel" hebben geschreven.

Voetbalevenement

Afgelopen zondag weigerde Douwe Bob op het laatste moment op treden bij het Joodse kindervoetbalevenement Jom Ha in Amsterdam. Hij zag daar naar eigen zeggen van af toen hij op het terrein werd geconfronteerd "met een zionistische poster en pamfletten".

Daarmee werden volgens de zanger vooraf gemaakte afspraken met de organisatie "dat er geen religieuze of politieke statements" gemaakt zouden worden, niet nageleefd. De zanger lichtte in de talkshow Renze zijn besluit toe om niet op te treden. Hij zei toen ook dat hij met de dood is bedreigd.

Na afloop van het evenement noemde een woordvoerder van de organisatie het "ontzettend jammer". Volgens haar was er sprake van een "misverstand" over zionisme. "Ik denk dat Douwe er iets heel anders mee bedoeld heeft, of gedacht wat het was, dan waar het werkelijk voor staat."

VVD-prominent Sophie Hermans stelt zich niet verkiesbaar voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. In EW zegt zij: "Ik heb ruim zeven jaar in de Kamer mogen zitten, maar dat voelt afgerond." Haar besluit betekent niet dat zij de politiek de rug toekeert.

Ze sluit niet uit dat zij in een volgend kabinet terugkeert als minister. "Er is nog genoeg te doen in de politiek. Ik vind het een prachtig vak om in die bestuurlijke rol een bijdrage te leveren. Maar wat daarin de toekomst brengt, dat weten we niet."

Hermans is demissionair vicepremier en minister van Klimaat en Groene Groei in het kabinet-Schoof. Daarvoor was zij van 2017 tot 2024 Tweede Kamerlid, de laatste twee jaar ook fractievoorzitter. Daarvoor was Hermans jarenlang de politiek assistent van oud-premier Rutte.

Ook SP'er Van Nispen stopt

Ook bij de SP keert een ervaren politicus niet terug op de kandidatenlijst. Tweede Kamerlid Michiel van Nispen wil zich na elf jaar Kamerlidmaatschap niet nog een keer verkiesbaar stellen. Hij vindt zijn gezinsleven niet goed te combineren met het Kamerwerk en de acties en initiatieven die hij voor zijn partij gewend is te doen.

"Het is een eer dit werk te mogen doen. Maar mensen die je om hun stem vraagt verdienen een volksvertegenwoordiger die er meer dan 100 procent voor gaat, binnen en buiten het parlement. Met acties, initiatieven en resultaten. Dat kan ik niet meer bieden, want dat wil en kan ik niet langer vragen van mijn gezin", aldus Van Nispen.

Hij was lid van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening, als gevolg van het toeslagenschandaal. In die hoedanigheid verhoorde hij onder andere oud-premier Rutte.

Van Nispen staat bij de andere Kamerleden bekend als een harde werker met een grote dossierkennis. Hij voert het woord over onder meer de asielwetgeving en maatregelen tegen online gokken.

SP-leider Jimmy Dijk zegt dat hij altijd klaarstaat voor mensen. "Zoals de ouders en kinderen van het toeslagenschandaal. Hij is dé voorvechter voor toegang tot het recht. Hij is scherp en altijd op de inhoud."

(Telecompaper) Australian government-owned broadband wholesaler NBN Co said its 'Accelerate Great' bandwidth boost and related marketing strategies are expected to...

Greenpeace International vecht in Nederland een boete aan van 667 miljoen dollar die een Amerikaanse rechtbank dit jaar had opgelegd aan verschillende takken van de milieuorganisatie. De zaak kan voor de Nederlandse rechter voorkomen omdat de internationale tak van de actiegroep hier is gevestigd.

Voor zover bekend is het de eerste zaak in Europa waarin gebruik wordt gemaakt van een nieuwe Europese richtlijn die ngo's, journalisten en activisten beschermt tegen intimiderende en disproportionele rechtszaken, zogenoemde SLAPPs.

'Juridisch pesten'

De directeur van Greenpeace International Mads Christensen noemde de rechtszaak bij de Amsterdamse rechtbank een "schoolvoorbeeld van juridisch pesten". "Overal ter wereld zien we dat mensen voor de rechter worden gesleept, simpelweg omdat ze de waarheid vertellen, gemeenschappen verdedigen of onrecht aan de kaak stellen. SLAPPs kosten veel tijd, veel geld en veel energie die we heel graag aan andere crises zouden willen geven."

Jasmijn de Zeeuw, jurist bij Free Press Unlimited, steunt de zaak: "Dit soort zaken zijn een gevaar voor de persvrijheid en democratie. We zien nu al dat dit soort juridische intimidatie ertoe leidt dat belangrijke informatie en kritiek het publiek niet bereikt, omdat men bang is voor jarenlange procedures en exorbitante geldbedragen."

Afgelopen maart verloor Greenpeace International in de VS een rechtszaak van het Texaanse pijpleidingenbedrijf Energy Transfer en moet een boete van meer dan een half miljard dollar betalen - de ngo vecht nog tegen dit vonnis. Het pijpleidingenbedrijf beschuldigde Greenpeace International van laster, omdat het een open brief tegen het aanleggen van een grote oliepijpleiding in 2016 en 2017 in North Dakota mede had ondertekend. Ook twee andere takken van Greenpeace werden aangeklaagd voor betrokkenheid bij protesten tegen de pijpleiding.

De zaak werd groots aangepakt door Energy Transfer: het eiste miljoenen dollars van de ngo. Een goed voorbeeld van een SLAPP-zaak, zeggen deskundigen, waaronder Free Press Unlimited. De Zeeuw: "De eis voor wat Greenpeace gedaan had was disproportioneel. En de zaak is zo ingezet dat het niet bedoeld is om gelijk te halen, maar om te intimideren. Dat kan je ook herkennen aan de hoogte van de schadevergoeding."

Vorig jaar nam het Europees Parlement een richtlijn aan, waarmee rechters SLAPPs beter kunnen herkennen en doelwitten beter kunnen beschermen. De Europese deadline om dit om te zetten in nationale wetgeving is juni volgend jaar. Tot dusver hebben nog weinig lidstaten dit gedaan.

Er is al een Nederlands wetsvoorstel, maar daarop klinkt kritiek - onder meer van de anti-SLAPP-werkgroep waar ook Free Press Unlimited lid van is. Het wetsvoorstel zou de Europese richtlijn slechts summier overnemen. Volgens het inmiddels demissionaire kabinet is het voorkomen en aanpakken van SLAPPs al mogelijk binnen het huidige recht. Critici stellen juist dat er onvoldoende handvatten bestaan om in te grijpen.

De advocaat van Greenpeace International, Amy Jacobsen, noemt het al winst dat er überhaupt over deze zaak wordt gesproken: "Het effectieve aan SLAPPs is dat mensen zich door de juridische angst al vroegtijdig terugtrekken zonder dat iemand ervan weet."

Daarnaast is het volgens De Zeeuw een voorbeeldzaak. "Het is voor het eerst dat er op basis van deze richtlijnen een rechtszaak wordt gevoerd, maar ook dat iemand de richtlijn proactief gebruikt om terug te vechten. Wat dat betreft is dit dus een goede testcase voor hoe het Nederlands recht en de richtlijn werken."

Normally when a government extends a piece of copyright law we expect it to be in the favour of commercial interests with deep pockets and little care for their consumers. …read more

De Nederlands-Britse Andre Geim, die in 2010 werd bekroond met de Nobelprijs voor Natuurkunde voor zijn ontdekking van het materiaal grafeen, moet zijn Nederlandse paspoort inleveren. Dat bevestigt de 66-jarige natuurkundige na berichtgeving van de Volkskrant.

Volgens de Nederlandse wet vervalt het Nederlanderschap automatisch zodra iemand vrijwillig een andere nationaliteit aanneemt. Hoewel er enkele uitzonderingen bestaan, gelden deze niet voor Geim, die oorspronkelijk uit Rusland komt. Zo'n twaalf jaar geleden nam Geim de Britse nationaliteit aan, toen hij werd benoemd tot ridder en de titel 'Sir' kreeg. Hij zegt zich destijds niet bewust te zijn geweest van de gevolgen voor zijn Nederlandse nationaliteit.

'Rechten zijn geschonden'

Enkele weken geleden kreeg Geim naar eigen zeggen een mail van het ministerie van Buitenlandse Zaken, waarin werd gevraagd zijn paspoort in te leveren bij de Nederlandse ambassade in Londen. "Anders zouden ze Interpol inschakelen. Surrealistisch maar waar", zegt hij tegen de NOS.

Volgens het ministerie had Geim vrijwillig zijn Nederlandse nationaliteit opgegeven. Geim twijfelt of het aannemen van de Britse nationaliteit echt vrijwillig was, omdat dit een voorwaarde was om de Britse riddertitel te ontvangen. "Dat maakt mijn keuze minder vrijwillig, lijkt me", zegt hij tegen de NOS.

Geim nam een Amsterdams advocatenkantoor in de arm om zijn zaak te bepleiten. Het kantoor deed namens hem bij de IND een beroep op 'uitzonderlijke omstandigheden', omdat de Nederlandse wet toestaat dat iemand de dubbele nationaliteit behoudt als dat in 'het belang van de Nederlandse staat' is. Volgens Geim besloot Den Haag dat het geen enkel belang had om de Nobelprijswinnaar als Nederlander te behouden.

Hij stelt dat zijn rechten zijn geschonden en is verdrietig over het kwijtraken van zijn Nederlandse nationaliteit. In Nederland heeft hij een koninklijke onderscheiding ontvangen en is hij benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Het is onduidelijk waarom het ministerie van Buitenlandse Zaken jarenlang heeft gewacht voordat het Geim vroeg zijn Nederlandse paspoort in te leveren. Een woordvoerder zegt dat het ministerie niet op individuele zaken in de media kan reageren.

'Absolute opsteker'

In 2010 won Geim samen met zijn promovendus de Nobelprijs voor Natuurkunde voor hun baanbrekende onderzoek naar het materiaal grafeen, het eerste tweedimensionale koolstofmateriaal dat honderd keer sterker is dan staal. Het was de laatste keer dat een Nederlander de Nobelprijs voor Natuurkunde won. "Een absolute opsteker voor de Nederlandse wetenschap", noemde de voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), Jos Engelen, de Nobelprijs voor de Nederlander.

In de jaren negentig werkte Geim een tijd in Nederland. Hij is bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en ontving in 2004 een eredoctoraat van de TU Delft. Geim ontwikkelde een microgefabriceerde lijm die de voetharen van een gekko nabootst, beter bekend als "gecko tape". Momenteel woont hij in het Verenigd Koninkrijk en is hij hoogleraar aan de faculteit Natuurkunde en Sterrenkunde van de Universiteit van Manchester.