NOS Nieuws - Algemeen

Twee mannen, een vader en zoon van 43 en 22, zijn aangehouden in Den Bosch voor mogelijke betrokkenheid bij een of meerdere explosies in de stad. De afgelopen maanden kreeg Den Bosch met een reeks ontploffingen te maken, vaak bij panden en voertuigen van dakdekkers in de stad.

De explosies werden bijna allemaal veroorzaakt door zwaar illegaal vuurwerk. Eerder zei de politie al dat de explosies een mogelijke link hadden met het criminele circuit.

De politie zegt informatie te hebben die de vader en zoon, zelf ook dakdekkers, linken aan de explosies. Bij het bedrijfspand van de twee in Vught zijn vijf voertuigen in beslag genomen.

Ook zijn er andere spullen zoals harde schijven meegenomen uit het pand. Die worden nu allemaal verder onderzocht. De politie kan niet verder ingaan op het onderzoek. De mannen zitten vast en worden verhoord.

De noodverordening in Amsterdam wordt niet opnieuw verlengd, meldt burgemeester Halsema in een brief aan de raad. Wel blijft de hele stad tot komende maandag 12.00 uur aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Dat houdt in dat mensen preventief kunnen worden gefouilleerd.

Afgelopen vrijdag werd de noodverordening ingesteld na de gewelddadigheden in Amsterdam tegen supporters van de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv. Door de maatregel mocht er onder meer niet gedemonstreerd worden in de stad. De regel gold in eerste instantie enkel voor afgelopen weekend, maar werd maandag verlengd.

'Noodzakelijk ventiel'

De gemeente zegt dat het handhaven van het demonstratieverbod veel politie-inzet vergt, die ook nodig is op andere plekken in de stad. "Bovendien is vreedzaam demonstreren ook een noodzakelijk ventiel voor de vele emoties en spanningen die in onze stad leven."

Burgemeester Halsema schrijft dat de vrees voor wanordelijkheden "actueel" blijft. Daarom beoordeelt de driehoek (gemeente, politie en OM) elke demonstratie op basis van de Wet openbare manifestaties. Dat betekent dat er extra voorwaarden aan betogingen kunnen worden verbonden, of dat deze in het uiterste geval kunnen worden verboden.

Gisteren besloot de gemeente dat een pro-Palestijnse demonstratie op dezelfde dag mocht doorgaan. Wel werd die verplaatst van de Dam naar het Westergasterrein. Een groep van honderden betogers ging ondanks het verbod toch naar de Dam.

Onderzoek naar incidenten bij demonstratie

De politie greep in en maakte een einde aan de demonstratie. 281 mensen werden opgepakt, het merendeel van de demonstranten weigerde gehoor te geven aan de oproep om te vertrekken. Ze werden met bussen naar het Westelijk Havengebied vervoerd.

Op sociale media circuleren beelden waarop te zien is dat enkele leden van de mobiele eenheid schreeuwen tegen vrijgelaten demonstranten en ze met wapenstokken slaan. Dat gebeurde kort nadat ze uit de bus werden gezet aan de rand van Amsterdam. De politie onderzoekt de beelden.

De gemeente zegt dat de politie en het OM de incidenten "met hoge prioriteit" onderzoeken. "Daarbij zal worden onderzocht of het ingezette geweld overeenkomstig de ambtsinstructie was", staat in de brief van burgemeester Halsema. "Deze beelden zien er ernstig uit. Op basis van filmpjes op social media en zonder de context goed te kennen, kunnen we dit nu niet goed beoordelen."

In de Amerikaanse staat Californië zijn vier mannen opgepakt voor verzekeringsfraude. Ze beweerden dat hun dure auto's waren toegetakeld door een beer. Maar na nog eens goed kijken ontdekte de verzekeringsmaatschappij dat het om een man in een berenpak ging.

De mannen stuurden een video op als bewijs. Op de beelden zou te zien zijn hoe een grizzlybeer een Rolls-Royce Ghost in klimt, in de regio San Bernardino. Het dier vernielt daarna het interieur van de auto.

De aanklagers schakelden een bioloog in om de beelden te bekijken. Die concludeerde al snel dat het inderdaad om een man in een berenpak ging. Er zijn wel beren in de regio van San Bernardino, maar alleen zwarte beren. Grizzlyberen zijn in de hele staat Californië al sinds 1920 uitgestorven door de jacht.

Metalen krabbers

Bij een van de verdachten thuis werd daarna het berenpak gevonden, compleet met bruine vacht, een berenkop en metalen krabbers als klauwen. Met de 'klauwen' is de bekleding en de lak van de wagens bekrast.

De verdachten hadden ook claims ingediend voor schade aan twee andere luxe auto's. Het uitgekeerde schadebedrag was zo'n 140.000 dollar. Over een motief is niets bekend.

De Nederlandse rivierendelta wordt door menselijk ingrijpen in combinatie met klimaatverandering steeds kwetsbaarder voor onomkeerbare veranderingen. Dat concluderen drie onderzoekers van de Wageningen Universiteit in een onderzoek naar 47 rivierdelta's wereldwijd.

Het heeft ermee te maken dat de ruimte van de rivieren in Nederland en onze buurlanden wordt ingeperkt en de aanvoer van zand en slib wordt tegengehouden door dammen. De kwetsbaarheid wordt verder vergroot door hevigere stormen, regenval en een stijgende zeespiegel - allemaal gevolgen van klimaatverandering.

Het kan ertoe leiden dat er kantelpunten bereikt worden, waarna de verandering omkeren zo goed als onmogelijk is. De onderzoekers pleiten ervoor natuurlijke oplossingen te vinden, waarbij de rivier meer zijn loop houdt.

"Wereldwijd worden rivieren steeds meer onderbroken en ingeperkt, terwijl overstromen voor zowel rivieren als de bodem eromheen juist heel belangrijk is", stelt Delta-professor Ton Hoitink.

Op deze gedraaide kaart van Nederland is duidelijk het deltagebied in Nederland te zien:

Bij rivieren en delta's hebben de wetenschappers vier soorten kantelpunten uitgelicht. Zo kan een rivier van loop veranderen, wat gebeurde in de Gangesdelta in Bangladesh. Na hevige regenval trad de rivier buiten zijn oevers en sindsdien stroomt de Ganges op een andere plek.

Een ander kantelpunt kan bereikt worden door het vertroebelen van water. Als er door verdieping van de vaarweg en landwinning steeds meer slib in een rivier terechtkomt, kan er een soort dikke drab ontstaan waarin niets meer kan leven. Zo'n ecologische ramp vond al eens plaats in de rivier de Eems in Duitsland.

Het verdrinken van kwelders is een ander kantelpunt. Een kwelder, ook wel schor of zoutmoeras genoemd, is een stuk begroeid land vlak bij zee. Deze kwelders beschermen de kust, maar komen in gevaar door een te snelle zeespiegelstijging. Hierdoor komt een kwelder te vaak onder water te staan, waardoor vegetatie sterft die zand en slib vasthoudt.

Een risico voor Nederland is het 'badkuip-kantelpunt'. In een ideale situatie voert een rivier zand en slib aan, waardoor een bodem niet inzakt maar gelijk blijft. Maar door het aanleggen van dammen en het beperken van ruimte door bijvoorbeeld landbouw of woningen, stromen steeds minder deltagebieden regelmatig onder.

Dit 'badkuip-effect' speelt al in Zeeland waar de bodem inzakt terwijl de zeespiegel stijgt. Uiteindelijk zullen alsmaar hogere dijken steeds meer op de proef worden gesteld.

"Het zijn allemaal voorbeelden van kantelpunten waar door menselijk ingrijpen de rivieren en delta's kwetsbaar zijn geworden. Hevige stormen, regenbuien en zeespiegelstijging - veroorzaakt door klimaatverandering - leiden tot een versterkend effect", zegt fysisch oceanograaf Roeland van de Vijsel, "Aangezien het grootste deel van de steden in de wereld in kustgebieden ligt, is het cruciaal hier meer over te leren en besluiten te nemen."

Vier soorten kantelpunten in beeld:

Volgens Hoitink zijn Bangladesh en Nederland eigenlijk jaloers op elkaar. "In Bangladesh wensen ze Deltawerken die hun inwoners beschermen tegen overstromingen. Nederland snakt naar plekken waar de rivier kan overstromen." Zo wordt het Nederlandse Ruimte voor de Rivier-programma als een succes gezien. Hierbij zijn gebieden aangewezen die af en toe onder water komen te staan.

Geen heilige huisjes meer

In Zeeland, waar sinds de Watersnoodramp van 1953 het water door middel van dijken zoveel mogelijk buiten wordt gehouden, is volgens Hoitink het praten over een wisselpolder niet meer taboe. Dat is een gebied waar af en toe water binnen de dijken wordt gelaten om slib achter te laten. Op die manier wordt het inzakken van het land binnen de dijken tegengehouden.

"Het is belangrijk dat er geen heilige huisjes meer zijn als het aankomt op waterbeheer", zegt Hoitink. "Kantelpunten in rivieren moeten we zoveel mogelijk voorkomen, want er is geen weg terug. De Afsluitdijk, Deltawerken, rivierhuishouding: alles moeten we kritisch bekijken. Dan kunnen we naar een situatie waar zowel mens als natuur het meeste baat bij hebben."

Het overvolle stroomnetwerk begint ook steeds meer huishoudens te raken. Het was al bekend dat een kleine tienduizend bedrijven op de wachtlijst staan voor een nieuwe aansluiting of een verzwaring, maar De Telegraaf schrijft dat ook inmiddels enkele duizenden particulieren wachten

En de wachttijden lopen op: sommige mensen wachten van veertig weken tot anderhalf jaar op een aansluiting.

"We zijn steeds meer aan het elektrificeren, we koken en rijden vaker elektrisch. Dat vraagt ook om groeiende capaciteit. In sommige wijken is het netwerk daar niet op berekend", zegt Theo Scholte van branchevereniging Netbeheer Nederland, in het NOS Radio 1 Journaal. "Nu is het: wie het eerst komt, wie het eerst maalt."

Problemen

De problemen op het stroomnet spelen al jaren. Het netwerk kan op dit moment de toenemende vraag niet aan voor stroom en het terugleveren van elektriciteit door bijvoorbeeld windparken of zonneweides. Netbeheerders hebben aangekondigd om de komende jaren miljarden te investeren in uitbreiding van het netwerk. Een op de drie straten wordt opengebroken om het te versterken.

Door het overvolle net kunnen ook nieuwbouwhuizen in sommige wijken niet worden voorzien van een volledig elektrische warmtepomp, en worden ze uitgerust met een hybride. Daarnaast zet een aantal provincies aardgas in om ervoor te zorgen dat nieuwe woonwijken wel opgeleverd kunnen worden.

Gebruik uitsmeren

"Er is niemand in de sector die niet bouwt als ze kunnen bouwen", zegt Scholte. "We bouwen het maximale." Maar het gaat jaren duren voordat het netwerk de toenemende vraag kan faciliteren.

Volgens Netbeheer Nederland draait het vooral om de pieken, en kan het netwerk een stuk meer aan als er een kleine aanpassingen zijn vanuit gebruikers. "Als we thuis komen van werk, gaat de kookplaat aan en pluggen we onze auto's in. Dat vraagt enorme vermogens. Als we in de pieken ons verbruik kunnen uitsmeren, scheelt dat enorm."

Elektrische auto's later op de avond opladen zou zo bijvoorbeeld een hoop kunnen schelen. "Door die kleine dingen ontstaat er meer ruimte op het net, en is er meer ruimte voor nieuwe gebruikers of zwaardere gebruikers."

Na een zoektocht van een paar uur heeft de politie vannacht op een landweg bij Smilde het lichaam aangetroffen van een 60-jarige wielrenner. De politie vermoedt dat de man is aangereden en daarna achtergelaten. De politie heeft in Beilen twee mensen aangehouden in verband met de dood van de fietser.

RTV Drenthe meldt dat de man uit Smilde rond 22.30 uur gisteravond als vermist was opgegeven. Hij was eerder gisteravond op zijn racefiets van huis vertrokken en niet teruggekeerd. Via Burgernet werd het signalement van de 60-jarige man verspreid.

Even voor 03.00 uur vannacht werd de man op een smalle landweg iets buiten het Drentse dorp gevonden. Bij zijn lichaam lag onder meer de afgebroken spiegel van een voertuig.

Aanrijding

Op basis van het eerste onderzoek hield de politie vanochtend rekening met een aanrijding, waarbij de bestuurder van een voertuig was 'vertrokken', zo liet een woordvoerder van de politie weten. Aan het begin van de middag wist de politie in Beilen de verdachten aan te houden. "Ook het mogelijk betrokken voertuig is daar aangetroffen", meldt de politie. Het gaat om een Poolse man (33) en vrouw (33).

Het onderzoek loopt nog. Om meer duidelijkheid te krijgen over wat er is gebeurd, roept de politie getuigen op om zich te melden.

De gemeenteraad van Winterswijk vergadert voorlopig achter gesloten deuren. Er is geen publiek meer welkom bij de openbare vergaderingen omdat sprake is van "serieuze bedreigingen", aldus een woordvoerder van de gemeente.

Het is niet helemaal duidelijk waar de dreigementen uit bestaan. Mogelijk hebben ze te maken met de aanleg van een nieuw bedrijventerrein in Winterswijk, schrijft Omroep Gelderland.

Na een lange zoektocht besloot stelde het college vorige maand voor om aan de westkant van het dorp een bedrijventerrein aan te leggen van 22 hectare. De keus is omstreden. Buurtbewoners wijzen er op dat het gaat om een gebied "met akkers, bossen, beschermde natuurgebieden en woningen: groen buitengebied dus!"

Ze begonnen een petitie waarin ze schrijven: "Winterswijk als Nationaal Landschap komt in het gedrang, omdat het prachtige landschap vol met blokkendozen komt te staan en de natuurgebieden en boerenbedrijven onder toenemende druk zullen komen van luchtvervuiling en verkeer."

Democratisch proces

Het besluit over de aanleg van het bedrijventerrein staat voor de komende raadsvergaderingen op de agenda. Maar de gemeente Winterswijk ontkent noch bevestigt of de "serieuze bedreigingen" daar iets mee te maken hebben.

"Wij veroordelen elke vorm van dreiging of agressie en benadrukken dat deze geen plaats hebben in een gezond democratisch proces", aldus de gemeente in vrij algemene woorden op de website. Tijdens de voorlopig laatste raadsvergadering met publiek, vorige week donderdag, gaf burgemeester Joris Bengevoord (GroenLinks) ook geen toelichting. "Weet dat ik voor u sta en dat u op uw burgemeester hierin kunt rekenen", stelde hij toen.

"Het is in- en intriest dat dit moet", reageert waarnemend commissaris van de Koning van Gelderland Henri Lenferink op het besluit van de gemeente om achter gesloten deuren te vergaderen. "Het is openbaar bestuur, dat betekent van en voor ons allemaal", zegt hij bij Omroep Gelderland.

Bijl aan de wortel

"Helaas moet ik zeggen dat er een trend is dat er steeds vaker sprake is van bedreigingen, van agressie tegen bestuurders, tegen burgemeesters, wethouders, raadsleden, en dat kan natuurlijk absoluut niet". aldus de commissaris. "Dat is de bijl aan de wortel van onze samenleving. Dit kunnen we echt niet accepteren."

Hij begrijpt de keuze om achter gesloten deuren te gaan vergaderen. "Raadsleden moeten in veiligheid kunnen discussiëren. En als dat niet gegarandeerd kan worden dan moet je soms zoiets doen."

Er komt dit jaar geen voorstel meer om de spreidingswet in te trekken. Minister Faber van Asiel en Migratie heeft de Tweede Kamer de planning gestuurd van haar wetten. Daarin schrijft ze onder meer dat het wetsvoorstel om de spreidingswet in te trekken "in het eerste kwartaal van 2025 voor advies en uitvoeringstoetsen wordt voorgelegd". Het gaat dan om adviezen van instanties als de IND en de politie.

In de brief die het kabinet drie weken geleden aan de Kamer stuurde met nadere afspraken over asiel stond nog dat het wetsvoorstel "zo mogelijk nog dit jaar" zou komen.

De spreidingswet is sinds begin dit jaar van kracht. Kern ervan is dat gemeenten gedwongen kunnen worden om asielzoekers op te nemen. De coalitie wil van die verplichting af.

Asielnoodmaatregelenwet dit jaar naar Raad van State

Het is de bedoeling van het kabinet dat nog wel dit jaar de 'asielnoodmaatregelenwet' om de asielketen te ontlasten en de instroom te verminderen voor advies en uitvoeringstoetsen wordt voorgelegd. En de Raad van State wordt nog dit jaar om een spoedadvies over die wet gevraagd. Faber wil het voorstel zo snel mogelijk daarna bij de Tweede Kamer indienen.

In de asielnoodmaatregelenwet komt onder meer te staan dat er geen asielvergunningen voor onbepaalde tijd meer worden gegeven. Ook moet het makkelijker worden om iemand na een veroordeling ongewenst te verklaren en de mogelijkheid tot nareis van meerderjarige kinderen en ongehuwde partners wordt geschrapt.

In haar brief gaat de minister ook nog in op diverse andere maatregelen en wanneer ze daarmee denkt te komen. Haar inzet is om de wetsvoorstellen zo spoedig mogelijk in te dienen. Maar ze benadrukt dat het een planning is en dat die "aan diverse factoren onderhevig is".

Er komen geen strengere regels in de Rotterdamse binnenstad ondanks de bestorming van de Mediamarkt eind oktober. Een meerderheid van de gemeenteraad voelt er niets voor om meer politie in te zetten of grote commerciële evenementen te verbieden.

"We moeten onze oren niet laten hangen en zeker niet buigen voor het asociale gedrag van een hele kleine groep relschoppers die het voor iedereen verpest", zei wethouder Robert Simons (Leefbaar Rotterdam) tijdens de raadsvergadering gisteravond, meldt de regionale zender Rijnmond.

Het liep in de nacht van 26 op 27 oktober volledig uit de hand bij een nachtelijke kortingsactie van Mediamarkt in Rotterdam. De elektronicaketen wilde vanaf middernacht een uur lang allerlei spullen met kortingen verkopen, maar kwam daar niet aan toe omdat zich een menigte van naar schatting 2000 mensen voor de deur verzamelde.

Een kwartier voordat de winkel open zou gaan kwam plotseling een groep te voorschijn van enkele tientallen mensen met hoodies en gezichtsbedekking. De groep vernielde de glazen voorpui en probeerde binnen te dringen. De politie moest eraan te pas komen om het personeel te ontzetten en het plein voor de winkel schoon te vegen. De kortingsactie was toen al afgeblazen.

Black Friday

Naar aanleiding van de rel pleitte raadslid Simon Ceulemans (Leefbaar Rotterdam) voor een mobiele politiepost op de Lijnbaan, in ieder geval als eind deze maand tijdens Black Friday opnieuw kortingsacties gepland staan.

Ook wilde Ceulemans dat de politie het samenscholingsverbod strenger handhaaft en nadrukkelijk controleert of mensen spullen bij zich hebben zoals bivakmutsen. Die zijn volgens hem bedoeld om de openbare orde of de veiligheid in gevaar te brengen. Ceulemans wees erop dat niet alleen hij maar ook veel winkeliers meer politie willen.

Maar de nieuwe burgemeester Carola Schouten vond de politiepost geen goed idee. "Je moet daar iemand inzetten die anders in het hele winkelgebied zou rondlopen en allerlei zaken kan zien", stelde ze, in haar eerste debat over de openbare orde in Rotterdam.

"Daarnaast is het gewone politiebureau dichtbij. De politie kan heel snel ter plaatse zijn." De burgemeester zei ook zich niet te willen bemoeien met hoe de politie en de boa's handhaven.

Gek maken

"Laten we elkaar niet gek maken met Black Friday voor de deur", aldus raadslid Imane El Filali (Volt). "Het tijdstip, het aantal mensen en de omstandigheden zijn compleet anders." Een meerderheid van de raad was het met haar eens.

Wat er wel gaat gebeuren is dat Rotterdam minder makkelijk ontheffingen gaat verlenen voor grote commerciële evenementen, als daar extra politie-inzet bij nodig is. "We kwamen er te laat achter dat de Mediamarkt te veel had ingezet op promotie van het evenement. Dat is een les die we hebben geleerd: niet meer routinematig ontheffingen verlenen, maar maatwerk toepassen", zei wethouder Simons.

Een verbod naar aanleiding van één nachtelijke rel ging ook hem te ver. Rotterdam heeft de afgelopen jaren zo'n twintig van dit soort acties toegestaan, liet de wethouder weten. Variërend van de drukbezochte Museumnacht tot een stripwinkel in Overschie die 's nachts het nieuwe album van Asterix en Obelix wilde verkopen. In al die gevallen verliepen de evenementen probleemloos.

In de zomer mocht hij nog vertrekken bij Ajax, drie maanden later is hij overwegend basisspeler in Amsterdam en maakt hij indruk door met 'schoolpleinvoetbal' tegenstanders dol te draaien. Kian Fitz-Jim gaat als een speer en dat heeft hij te danken aan zijn periode als wisselspeler bij Excelsior. "Die periode is het fundament geweest voor mijn spel van vandaag de dag."

Het goede spel is één ding, maar na zijn recente doelpunten tegen PSV en Maccabi Tel Aviv mag hij zich ook melden bij Jong Oranje, dat vandaag en maandag oefeninterlands speelt. Fitz-Jim is een verrassende openbaring in de eerste maanden van het nieuwe seizoen. "Dit is wel een behoorlijke kentering vergeleken met vorig jaar. Het voelt heerlijk, want ik heb toch flink wat mensen ongelijk gegeven", zegt de 21-jarige middenvelder.

Fitz-Jim klom in Amsterdam op tot Jong Ajax en maakte begin 2023 zijn debuut in het eerste. In die zomer werd hij verhuurd aan Excelsior. Tijdens die periode waren er twijfels over zijn capaciteiten. Hij zou geen Ajax-materiaal zijn, pendelde bij de Kralingers tussen bank en basis en raakte geblesseerd. "Ik was altijd gewend dat alles goed ging. Kort daarvoor was ik nog aanvoerder bij Jong Ajax. In Rotterdam maakte ik de andere kant mee, en dat haalt toch wel het slechtste in je naar boven."

Fitz-Jim had moeite om het voedingspatroon van een topsporter vol te houden en ook op mentaal vlak waren er verbeterpunten. "Door gesprekken met mensen om mij heen en m'n mental coach is dat goedgekomen."

Extra dimensie

De middenvelder ziet de veelbewogen periode bij Excelsior als een openbaring. "Ik heb daar echt vrienden gemaakt die ik nu nog dagelijks spreek. Bovendien heeft het een extra dimensie aan mijn spel toegevoegd. Je speelt daar heel ander voetbal. Ze hebben er niets aan als je leuk kan dribbelen. Je moet betrouwbaar zijn voor je ploeggenoten, want je speelt tegen degradatie. Dat gebruik ik nu ook bij Ajax. Tegen PSV hebben wij bijvoorbeeld minder de bal, dan moet je aan je teamgenoten laten zien dat je een betrouwbare speler bent. Ik heb nieuwe levels unlocked daar."

Na een paar maanden keerde Fitz-Jim alweer terug naar Amsterdam. Maar eenmaal terug waren invalbeurten schaars.

Bovendien leek de nieuwe Ajax-coach Francesco Farioli ook weinig toekomst in hem te zien, maar Fitz-Jim blijkt inmiddels goed te gedijen in de werkwijze van de Italiaanse coach. "Er is ten opzichte van vorig jaar veel meer structuur. Dat heeft mij het opkontje gegeven voor dit seizoen. Ik durf zelfs te zeggen dat ik er een gelukkiger mens door ben."

En zo draait de 21-jarige middenvelder dit jaar mee in de Italiaanse tombola van zijn coach Farioli. Het roulatiesysteem van de Ajax-coach doet regelmatig wenkbrauwen fronsen, maar er zit een groot voordeel aan, zegt Fitz-Jim. "Het zorgt voor veel meer harmonie, want iedereen heeft het gevoel dat hij praktisch basisspeler is. En met die groep willen wij dit jaar zo hoog mogelijk eindigen."

Kans op speelminuten

Eerst de focus op Jong Oranje, waar hij vanavond tegen Jong Slowakije zijn debuut kan maken. Kansen op speelminuten zijn er wel degelijk, want verschillende basiskrachten - onder wie Ajax-teamgenoten Kenneth Taylor en Youri Regeer - hebben zich afgemeld voor deze interlandperiode.

De Nederlandse consument is optimistisch: ondanks de hoge inflatie blijven we nieuwe spullen kopen. In het derde kwartaal groeit de economie verder. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg in het derde kwartaal met 0,8 procent ten opzichte van het vorige kwartaal, meldt het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) op basis van nu beschikbare gegevens.

In de eerste drie maanden van het jaar kromp de economie met 0,5 procent. In het tweede kwartaal stond daar een opvallende groei van 1,1 procent tegenover.

Ondanks de hoge prijzen blijven Nederlanders geld uitgeven aan kleding, spullen voor de woning en energie. Dat is gecorrigeerd voor inflatie. "De lonen stijgen harder dan de prijzen, waardoor mensen meer te besteden hebben", zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.

Sneller dan de Verenigde Staten

De economische groei komt mede dankzij deze consumptie, maar ook door overheidsuitgaven. Het Rijk investeerde met name in gezondheidszorg en openbaar bestuur. Daarnaast investeerden bedrijven ook meer.

In vergelijking met 2023 groeide de Nederlandse economie met 1,7 procent. Ook groeide de economie hier sneller dan in omliggende landen. De gemiddelde groei in de Europese Unie lag afgelopen kwartaal op 0,3 procent.

"Onze economie groeide zelfs een stukje sneller dan die van de VS. En dat gebeurt niet zo vaak", zegt Van Mulligen.

Het hoeft deze klimaattop officieel nog niet, maar sommige landen doen het al wel: ingrijpende aangescherpte plannen presenteren om hun broeikasgassenuitstoot omlaag te krijgen. Het is voor veel landen een zware bevalling: dure plannen die een forse impact hebben op de nationale economie, die regeringsleiders bovendien lang niet altijd populair maken bij hun kiezers. Integendeel.

Komende februari, zo hebben de landen afgesproken in het Parijsakkoord, moeten alle aangescherpte klimaatdoelen er liggen. En die moeten ambitieuzer zijn dan de vorige. Landen die al eerder zijn, bepalen eigenlijk de toon voor de rest. Want als de eerste landen razend ambitieus zijn, kan de rest dan wel achterblijven?

Op de klimaattop in Azerbeidzjan is de grote aandachttrekker - zowel negatief als positief - vooral de zogenoemde 'trojka': de drie landen die verantwoordelijk zijn voor de vorige klimaattop (Verenigde Arabische Emiraten), de huidige (Azerbeidzjan) en de komende (Brazilië). Zeker die eerste en laatste geven een signaal af dat andere landen in meer of mindere mate dwingt tot ambitie.

Gemiste kans

Opvallend genoeg grijpt Azerbeidzjan de top in eigen land vooralsnog niet aan om plannen te presenteren. "Echt een enorme gemiste kans", reageert klimaatfinancieringsexpert Pieter Pauw van de TU Eindhoven. "Rond het begin van dit soort toppen proberen landen de bereidheid om te onderhandelen juist te vergroten met sweeping statements en grote beloften. Dat laat Azerbeidzjan nu volledig liggen."

Ambitieuzer is het signaal van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), een land dat weliswaar fossiele brandstoffen door de aderen heeft stromen, maar ook vorig jaar de klimaattop organiseerde en zich nu dus van zijn goede kant wil laten zien. Per 2035 wil het land de uitstoot van broeikasgassen met 47 procent verminderen, blijkt uit de nieuwste plannen.

"47 procent, heel mooi. Dat zijn percentages waar we een paar jaar geleden, voor het Parijsakkoord, alleen van konden dromen", zegt Pauw. "Tegelijk is het minder dan er wereldwijd nodig is: 60 procent. En dan stoten de Emiraten ook nog eens vrij veel uit per hoofd van de bevolking, dus ze hadden zelfs nog boven die 60 procent moeten zitten."

Olieproductie omhoog

Verdere kritiek die op de Emiraten klinkt is dat het land voornemens is om naast de ambitieuze eigen uitstootdoelen tóch de fossiele productie verder op te voeren. Zolang de gas- en olieproductie omhooggaat, wordt er dus meer fossiele brandstof geëxporteerd en gaat de uitstoot elders omhoog.

Datzelfde probleem is er met de plannen van Brazilië, dat volgend jaar de klimaattop organiseert. De Brazilianen zijn ambitieuzer dan de Emiraten: de uitstoot per 2035 moet omlaag met tussen de 59 en 67 procent, wat zeker voor een ontwikkelingsland uitzonderlijk hoog is.

Brazilië stelt allerlei maatregelen voor om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen in het eigen land te verminderen. Maar ook de Brazilianen bouwen tegelijk de productie niet af.

Toch is de verwachting dat het G20-land een grote impact heeft op de klimaatdoelen van andere landen. Pauw: "Denk bijvoorbeeld aan het effect op landen met net als Brazilië veel bossen, zoals Congo en Indonesië. Met deze plannen kunnen ze aankloppen bij die landen om ze aan het werk te zetten, onder het mom van: 'wij hebben het zelf ook gedaan, want de noodzaak is toch duidelijk?'."

Dit is wat jij moet weten over de klimaattop(pen):

Industrieland Verenigd Koninkrijk heeft officieel nog geen plan ingediend, maar premier Starmer zet bepaald niet laag in. Hij noemt een uitstootreductie van 81 procent ten opzichte van 1990, waar andere industrielanden met interesse naar zullen kijken.

Ook de EU zal dat doen, maar de verwachting is niet dat die het snel zal gebruiken om eigen plannen te presenteren. Los van het feit dat de Europese Commissie nog niet op volle kracht is na de verkiezingen van afgelopen zomer, is er in werkelijkheid weinig overeenstemming in EU-landen over ambitieuzer klimaatbeleid. In veel lidstaten, waaronder ook Nederland, heeft ambitieuzer klimaatbeleid de wind bepaald niet mee. Het is dan ook de vraag of de EU de deadline in februari überhaupt haalt.

Andere nationale plannen om de broeikasgassenuitstoot te beperken zijn voorlopig niet te verwachten. "Landen zullen nu toch de kat uit de boom kijken, en afwachten wat deze top oplevert voordat ze hun plannen formuleren", zegt Pauw. "En ontwikkelingslanden zijn ook echt op financiële hulp aangewezen voor de uitvoering, dus dat maakt de uitkomst van de top in Bakoe extra belangrijk."

De douane heeft 720 kilo cocaïne gevonden in een lading bananen uit Ecuador. De drugs werden bij een reguliere controle ontdekt in de haven van Vlissingen.

De straatwaarde van de cocaïne is zo'n 54 miljoen euro, schrijft het Openbaar Ministerie in een persbericht. De drugs zijn inmiddels vernietigd.

Het is niet voor het eerst dat de douane in Vlissingen cocaïne ontdekt tussen bananen uit Ecuador. Vorige maand onderschepte de douane ook al 600 kilo coke in Vlissingen en in juni werd bij een soortgelijke controle ruim 3600 kilo coke ontdekt tussen de bananen.

Dat was met een geschatte straatwaarde van zo'n 270 miljoen euro de grootste drugsvangst in Zeeland van dit jaar. Een maand later werd er in de haven nog eens ruim duizend kilo cocaïne gevonden tussen eveneens bananen.

De douane nam vorig jaar in totaal bijna 60.000 kilo cocaïne in beslag in de Nederlandse zee- en luchthavens. Dat was 9000 kilo meer dan in 2022. Vooral in de zeehavens van Rotterdam en Vlissingen werd veel cocaïne gevonden.

Nieuwsuur reisde vorig jaar af naar Ecuador, om te zien hoe een van de veiligste landen veranderde in het epicentrum van de drugshandel:

Het geweld rond de wedstrijd van Ajax tegen de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv heeft veel spanning veroorzaakt. Hoe wordt vanuit verschillende perspectieven een week later teruggekeken? In dit artikel blikken vier mensen terug.

Saïd Bouharrou, bestuurslid bij Contactorgaan Moslims en Overheid:

"Het is natuurlijk op geen enkele manier goed te praten dat mensen worden opgejaagd en mishandeld. Daar mag geen enkel misverstand over bestaan. Als CMO treden we op wanneer dat nodig is en veroordelen we antisemitisme, maar je wordt niet gehoord in het huidige rechtse klimaat.

Het is teleurstellend dat het incident wordt gepolitiseerd en misbruikt. Politici die in plaats van te de-escaleren juist olie op het vuur gooien, daarvan ben ik geschrokken. Er wordt gesproken over een integratieprobleem en het afpakken van de tweede nationaliteit.

Op die manier wordt een hele gemeenschap weggezet als probleemgeval. Er zijn een miljoen moslims in Nederland die het ontzettend goed doen en elke vorm van antisemitisme afkeuren.

Wat we nu moeten doen, is het hoofd koel houden. De verbinding blijven zoeken en elkaar geruststellen. We moeten nagaan wat er precies is gebeurd en de groep straffen die verantwoordelijk is. Antisemitisme komt in de voetballerij nog helaas veel voor. Je lost niets op door de dubbele nationaliteit af te pakken, daarmee vergroot je de angst en versterk je de polarisatie."

Menno ten Brink, rabbijn bij de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam:

"De gebeurtenissen in Amsterdam hebben een behoorlijke onrust veroorzaakt binnen onze gemeente. Het was een domme actie van de Maccabi-supporters om die Palestijnse vlag te verwijderen. Maar dat is geen reden voor antisemitische acties. Het is volstrekt verwerpelijk dat dit anno 2024 in ons Mokum plaatsvindt.

Mensen zijn bang: kunnen wij als joden nog met een keppeltje of davidsster over straat, zonder dat we worden aangevallen? Zonder dat er paspoorten worden gevraagd, zonder dat er 'Jodenjacht' wordt geroepen.

In Nederland is er een angstklimaat waarin Joden worden vereenzelvigd met de situatie in het Midden-Oosten. Joden in Nederland worden daar slachtoffer van. Iedereen moet keppeltjes, maar ook islamitische kleding, kunnen dragen. Men moet respect hebben voor elkaar.

Ik hoop dat moslimorganisaties zich uitspreken, en zeggen dat het niet acceptabel is wat er is gebeurd, hoewel het niet alleen moslims zijn die dit hebben gedaan. Het is ook aan de overheid om de geest weer in de fles te krijgen. De relschoppers moeten opgepakt worden, en wellicht moet er nieuwe wetgeving komen als de huidige niet voldoet."

Maurits Berger, hoogleraar Islam en het Westen, Universiteit Leiden:

"Mijn eerste reactie was: daar gaan we weer. Iedere keer als er incidenten zijn, gerelateerd aan de islam, is er een pavlovreactie onder Nederlandse politici en bestuurders: 'De islam is de bron van het probleem.' Dat speelt al heel lang.

Moslims zijn daar hypergefrustreerd over. Ze erkennen zelf ook wel: 'We zijn niet allemaal doetjes. Maar waarom worden we aangesproken als moslim en niet als Nederlander?'

We kunnen het ook over Nederlandse hooligans hebben, maar dat doen we niet: we hebben het over Marokkanen. Het zou helpen als we moslims zien als Nederlanders, dus als Nederlandse relschoppers, hooligans en criminelen. En niet als moslims die met hun islamitische waarden de integratie bedreigen.

Ik vind het problematisch dat boosheid tegen Israël of Israëlische voetbalhooligans onmiddellijk in een raamwerk van antisemitisme wordt geplaatst. Er is antisemitisme, zonder meer, maar we moeten onderscheid maken tussen wat mensen doen, en wie ze zijn."

Hilla Dayan, Nederlands-Israëlische politiek-socioloog:

"De sfeer binnen mijn kring was woensdag kritisch over Maccabi. Ik kreeg beelden doorgestuurd van supporters die fanatiek liedjes zongen over de oorlog, heel choquerend. Maar dat is natuurlijk wel op z'n kop gegaan door de gebeurtenissen van donderdag op vrijdag.

Vrijdagochtend kreeg ik berichten van vrienden van over de hele wereld: hoe het met mij ging. Alles was gekleurd door het 7-oktober-trauma. Mensen waren bang. In de Israëlische media werd meteen gesproken over pogrom en antisemitisme. Dat leidde tot paniek, hysterie.

Maar ik was vooral geschrokken van alle kritiek op de persconferentie van Femke Halsema. De burgemeester en de gemeente hebben zich enorm ingezet om alles goed te laten lopen. Maar ik kreeg het gevoel dat zelfs de regering tegen Amsterdam was, en populisten gooiden olie op het vuur.

Dat is gevaarlijk voor onze rechtsstaat. Dat demonstraties het probleem zijn, klopt niet. Antisemitisme, haat en geweld bestrijd je niet door rechten te beperken."

Aankomend president Trumps nieuwste benoemingen hebben tot grote verbazing geleid in Washington, niet alleen onder zijn tegenstanders maar ook onder partijgenoten. Hij wil het in opspraak geraakte Congreslid Matt Gaetz aanstellen op Justitie en Tulsi Gabbard, die in het verleden complottheorieën verspreidde, als belangrijkste inlichtingenchef.

De 42-jarige Gaetz is net als veel andere kandidaten een grote Trump-loyalist met weinig ervaring met het departement dat hij gaat leiden. Gaetz werkte na zijn rechtenstudie wel korte tijd als advocaat, maar werd al snel politicus in Florida.

Hij werkte dus nooit op het ministerie van Justitie en was ook nooit officier van justitie, posities die vrijwel al zijn voorgangers wel bekleedden voordat zij minister werden. Gaetz kwam opvallend genoeg wel in aanraking met justitie, na beschuldigingen van vrouwenhandel en corruptie.

'Heksenjacht'

Het OM opende een onderzoek naar Gaetz nadat een vriend in 2021 toegaf vrouwen te hebben betaald voor seks, onder wie een minderjarige. Die vriend werd veroordeeld tot 11 jaar cel, maar justitie zag geen aanleiding een zaak tegen Gaetz te beginnen. Hijzelf hield ook stellig vol onschuldig te zijn en betichtte politieke tegenstanders van een heksenjacht.

Desalniettemin zette de integriteitscommissie van het Huis een onderzoek naar oneerbaar gedrag door. Deze zomer nog nam de commissie de ongebruikelijke stap om een update te geven waarin werd gezegd dat Gaetz nog altijd werd onderzocht voor ontucht, drugsgebruik, corruptie en het tegenwerken van het onderzoek.

Direct na bekendmaking van Gaetz' voordracht door Trump gaf hij zijn zetel in het Huis op. Daarmee komt ook een eind aan het onderzoek van de integriteitscommissie.

'FBI opheffen'

Naast door zijn juridische perikelen is Gaetz ook controversieel door zijn opvattingen en houding in het Congres. Zo was hij in 2023 een van de Afgevaardigden die partijgenoot Kevin McCarthy een vernederende vijftien stemrondes liet doorstaan voordat hij tot voorzitter van het Huis werd gekozen. Ook was het Gaetz die hem later dat jaar definitief pootje lichtte.

Daarnaast is Gaetz bekend om zijn rechts-populistische aanvallen op wie hij als tegenstanders van de Trumps MAGA-beweging ziet. Uren voor zijn nominatie bekend werd, tierde hij op sociale media nog over de deep state die de president zou tegenwerken en het inzetten van justitie voor politieke doeleinden.

Gaetz liet weten bereid te zijn de FBI op te heffen, "als die niet tot inkeer komt". Als minister van Justitie krijgt hij zeggenschap over die organisatie.

Russische propaganda

Oud-afgevaardigde Tulsi Gabbard, die als militair in Irak diende, was lange tijd Democraat. Ze wilde in 2020 voor die partij presidentskandidaat worden, maar legde het af tegen Biden. In 2022 verliet ze de Democratische Partij die volgens haar werd gerund door "een elitaire kliek van oorlogszuchtige mensen" en mensen met een "woke" ideologie.

Sindsdien was ze regelmatig op Fox News te zien als commentator. Sinds dit jaar is ze officieel Republikein. Ze hielp Trump onder meer in de voorbereidingen voor zijn debat met Kamala Harris en was veelvuldig te zien bij campagnebijeenkomsten van hem.

Opvallend voor iemand die als Director of National Intelligence de belangrijkste stem in het Amerikaanse inlichtingenapparaat kan worden, is dat ze in het verleden veelvuldig Russische propaganda verspreidde. Zo beschuldigde ze Oekraïne van het produceren van biologische wapens en noemde ze Ruslands bezwaar tegen Oekraïens NAVO-lidmaatschap een legitiem veiligheidsbezwaar.

Daarnaast bezocht ze in 2017 de Syrische dictator Assad. De opstand tegen Assad en de daarop volgende burgeroorlog noemde ze "een illegale oorlog voor regimeverandering".

Popcorn

Vanwege hun verleden en opvattingen is er grote verbazing in Washington dat Trump deze twee loyalisten met prominente posities wil belonen. Zelfs nu het Congres volledig in handen is van zijn partij, zal hun benoeming geen uitgemaakte zaak zijn. De Senaat moet hun voordracht goedkeuren.

De nieuwe Republikeinse Senaatsleider Thune hield zich in een eerste reactie op de vlakte en verwees lachend naar de voorzitter van de Justitiecommissie. Die senator, Grassley, zei Gaetz nog niet voldoende te kennen om een oordeel te vellen.

Anderen waren uitgesprokener. Partijgenoot Susan Collins zei geschokt te zijn en verwacht dat "er ontzettend veel vragen zullen worden gesteld" over Gaetz. Collega Lisa Murkowski vindt hem geen geschikte kandidaat.

"Hij zal moeilijke vragen moeten beantwoorden, we zullen zien hoe hij het doet", erkende ook medestander Lindsey Graham, die Gaetz wel "een slimme, gewiekste kerel" noemde. "Het wordt een hele klus", beaamde ook Thom Tillis, die aanraadde de popcorn vast klaar te zetten voor Gaetz' hoorzitting.

Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland zal dit jaar ruim boven de duizend uitkomen, verwacht de politie. Tot nu toe zijn er al 923 aanslagen en aanslagpogingen geweest, vooral met zwaar knalvuurwerk. Daarmee blijft het aantal explosies bij huizen en andere panden maar stijgen.

Alleen deze week al waren er explosies in onder meer Den Haag, Rijswijk, Rotterdam, Barendrecht en Lelystad. In Rotterdam werd de complete gevel van een portiekwoning eruit geblazen en in Rijswijk waren er meerdere aanslagen achter elkaar.

Zondag werd daar de voordeur van een huis opgeblazen en toen de politie ter plaatse kwam, was er een tweede ontploffing. De agenten liepen daardoor gehoorschade op. Een dag later was er wéér een explosie bij hetzelfde huis.

Randstad

Het aantal aanslagen neemt de laatste jaren rap toe. In 2021 waren er 212, het jaar erna 439 en vorig jaar 901. In een vandaag gepubliceerd politierapport wordt zelfs gesproken over 1017 incidenten, wat volgens de politie te maken heeft met een iets andere manier van tellen. Dit jaar zal het aantal explosies dus nog hoger uitvallen, is dus de verwachting.

Meer dan zeventig procent van de incidenten vindt plaats in de Randstad, vooral in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag. Maar ook dorpen in het buitengebied zijn al lang niet meer gevrijwaard van vuurwerkbommen bij voordeuren.

In april was er een explosie in Amsterdam:

Aanvankelijk ging de politie ervan uit dat de meeste aanslagen te maken hebben met conflicten in het criminele milieu, maar na het analyseren van incidenten uit 2023 is dat beeld veranderd.

Bij maar een op de vijf aanslagen is er een duidelijke criminele link, zoals een conflict over gestolen drugs. In het nieuwe onderzoek schat de politie dat ruim de helft van de incidenten te maken heeft met 'huis-tuin-en-keukenconflicten'.

"Mensen hebben ergens ruzie over en willen dat oplossen door te intimideren met een explosief", merkt Jos van der Stap, programmamanager high impact crime bij de politie. "We zien dat zwaar vuurwerk steeds makkelijker wordt gebruikt."

Zo leidde een ruzie tussen twee bestuursleden van een volkstuinvereniging over de besteding van het verenigingsgeld tot een vuurwerkaanslag op de auto van een van hen. Dinsdag vernielde een vuurwerkbom nog de spelersbus van een jeugdelftal van Feyenoord.

Vuurwerkcultuur

Het grootste deel van de aanslagen wordt gepleegd met cobra's. Dit extreem zware vuurwerk is nog steeds makkelijk te krijgen op de illegale markt. Dat bleek vanochtend ook weer uit onderzoek van Omroep Brabant: een cobra 6 kan binnen een paar minuten online worden besteld en met de post worden verstuurd, waardoor bezorgers nietsvermoedend met zware explosieven door woonwijken rijden.

Omdat er in omringende landen veel minder explosies zijn, vermoedt de politie dat de Nederlandse vuurwerkcultuur een rol speelt. "Er zijn mensen die steeds zwaarder vuurwerk willen hebben en daarom is er hier een levendige illegale handel", zegt Van der Stap. "En als je het kunt afsteken met oud en nieuw, kun je het ook gebruiken voor aanslagen op woningen."

Er zijn ook al voorbeelden van criminelen die siervuurwerk gebruiken voor hun aanslagen, zoals afgelopen zomer bij een kapperszaak in Den Haag. Ook die vuurwerkaanslag leidde tot een flinke ravage.

Vergissingen

De politie schat dat vorig jaar zo'n zestig mensen gewond zijn geraakt bij de aanslagen. Van der Stap noemt het een geluk dat er nog geen doden zijn gevallen onder de doelwitten. "Dat komt doordat de explosies vooral 's nachts plaatsvinden, als mensen liggen te slapen." Wel is er dit jaar voor het eerst een verdachte om het leven gekomen, toen hij een cobra met benzine afstak bij de ex van zijn nieuwe vriendin.

Regelmatig worden er ook vergissingen gemaakt. Bij een reeks aanslagen in Rotterdam bleken twee van de vijf explosies op het verkeerde adres.

Hoewel de politie de afgelopen jaren honderden verdachten heeft aangehouden voor het plaatsen van vuurwerkbommen, blijft het probleem maar groeien. "Uitvoerders worden simpelweg vervangen door anderen, meestal jongeren", constateert de politie in het rapport.

Deze jongeren worden door tussenpersonen geronseld. De politie kwam ook Telegramgroepen tegen waar je voor 150 euro een explosie kunt bestellen. Door de vele tussenpersonen blijven opdrachtgevers bijna altijd buiten beeld.

Europees verbod

De politie ziet een Europees verbod op zwaar vuurwerk als een belangrijke remedie tegen de explosiegolf. Nederland pleit daar al jaren voor, maar tot nu toe zonder resultaat.

Zolang illegaal vuurwerk makkelijk verkrijgbaar is, zal het aantal aanslagen door ruziënde buren en boze ex-partners niet snel afnemen, denkt de politie.

Die probeert meer handelaren op te sporen en ook de opdrachtgevers van explosies te vinden. Volgens de politie moeten gemeenten en scholen meer aan preventie doen en sociale mediabedrijven actie ondernemen tegen verkoop van illegaal vuurwerk via hun platforms.

"Waarom willen jullie vrouwen altijd meer geld?", vroeg een leidinggevende toen Webby van den Berg om loonsverhoging vroeg. Ze bekleedde tijdelijk een hogere functie en wilde daar extra voor betaald krijgen. "Dat werd ronduit niet gewaardeerd."

Vakbond FNV heeft de verhalen van Webby en 42 andere vrouwen gebundeld om aandacht te vragen voor Equal Pay Day: vanaf vandaag werken vrouwen in Nederland de rest van het jaar "voor niks".

Met andere woorden: vrouwen zouden dit jaar gemiddeld ruim een maand extra moeten werken om hetzelfde betaald te krijgen als mannen.

Mannen hoger loon

Webby werkt in de beveiliging. Zij kwam ongelijkheid op haar werk op het spoor toen zij merkte dat zij veel meer nachtdiensten kreeg dan mannelijke collega's. "Een collega zei tegen me: dat komt omdat jij een goedkopere kracht bent in de nacht dan de mannen", licht Webby haar ervaring toe op een FNV-bijeenkomst.

Webby vroeg mannelijke collega's vervolgens wat ze verdienden. "Wat bleek: alle vrouwen in gelijke functies kregen hetzelfde uurloon, terwijl mannelijke collega's in die functies vaak een hoger uurloon kregen én vaker een salarisverhoging wisten uit te onderhandelen."

Dat vrouwen minder goed kunnen onderhandelen dan mannen, gelooft Webby niet. "Ik denk dat het vrouwen gewoon veel moeilijker wordt gemaakt."

"Je wordt al snel de mond gesnoerd bij de salariscommissie. Gesprekken verlopen intimiderend: waar denk je het lef vandaan te halen überhaupt om een salarisverhoging te vragen?"

Zelf bleef Webby het loonverschil aankaarten bij haar leidinggevenden, zonder succes. "Ik voel me niet als volwaardig gezien, terwijl wij vrouwen hetzelfde werk doen als de mannen. Soms met meer ervaring, kennis en dienstjaren."

Ook Liselotte van den Broek, werkzaam bij een gemeente, ontdekte per toeval dat ze minder verdiende dan een mannelijke collega met dezelfde functie. "Tijdens een kennismakingsgesprek kwamen we erachter dat hij twee treden hoger was ingeschaald dan ik. We bespraken waar het aan kon liggen. Was het ervaring? Opleiding? Dat was absoluut niet het geval."

Liselotte ging naar haar leidinggevenden. Die zeiden dat haar collega simpelweg beter had onderhandeld, maar wilden de salarissen niet gelijktrekken. "Ik heb nog meerdere keren met goede argumenten aangekaart waarom het salaris op zijn minst gelijk moest zijn. Ik heb ook gezegd: zo werken jullie mee aan de loonkloof. Zij draaiden het vervolgens om: ik zou hebben gezegd dat ik minder betaald krijg omdat ik een vrouw ben."

"Ik voelde me genaaid", zegt Liselotte. "Je zou willen dat het management de ballen heeft om de loonkloof te dichten. In mijn geval was het extra lullig: mijn leidinggevenden waren vrouwen."

Vorig jaar heeft de EU ingestemd met een richtlijn over loontransparantie. Die schrijft voor dat bedrijven in de EU open moeten zijn over de salarissen van hun werknemers. Als het loonverschil tussen mannen en vrouwen in gelijke functies zonder goede reden groter is dan 5 procent, moeten de bedrijven actie ondernemen.

Goedemorgen! De Franse autoriteiten staan op scherp vanwege het voetbalduel tussen Frankrijk en Israël in Parijs en in Utrecht wordt de zaak van de schoonmaker die vorig jaar een collega zou hebben doodgestoken in TivoliVredenburg inhoudelijk behandeld.

Eerst het weer: het is overwegend bewolkt. In het zuiden valt hier en daar eerst nog wat regen. Bij een matige noordelijke wind wordt het 11 à 12 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De politie onderzoekt beelden waarop politiegeweld is te zien na het pro-Palestijnse protest in Amsterdam van gisteravond. Op video's die op sociale media circuleren, is te zien dat enkele leden van de mobiele eenheid schreeuwen tegen vrijgelaten demonstranten en ze slaan met wapenstokken kort nadat ze uit de bus werden gezet aan de rand van Amsterdam.

"De precieze aanleiding van het optreden van de mobiele eenheid in dit specifieke videofragment wordt onderzocht", zegt de politie.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het is traditie dat de zittend president de aanstaande president in het Witte Huis ontvangt na de verkiezingen. Trump brak vier jaar geleden met die traditie door Biden niet uit te nodigen, maar nu nodigde Biden verkiezingswinnaar Trump wel uit. "Welkom terug", zei Biden tegen Trump:

Fijne donderdag!

Organisaties op het Afrikaanse continent reageren geschokt en bezorgd op de aangekondigde bezuinigingsplannen van minister Reinette Klever (PVV). Zij noemen de financiering en samenwerking die zij hebben opgebouwd met Nederland "van levensbelang" en "nu harder nodig dan ooit".

Maandag maakte de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp bekend dat ze zo'n twee derde van de subsidies voor niet-gouvernementele organisaties (ngo's) wil schrappen. Dat komt neer op een bezuiniging van ongeveer 1 miljard euro. Vandaag gaat de Tweede Kamer erover in debat.

De NOS belde met organisaties in Uganda, Sudan, Mali en de Democratische Republiek Congo die via Nederlandse partners financiering krijgen. Landen waar mensenrechten zwaar onder druk staan. waar de gevolgen van klimaatverandering groot zijn en waar, behalve in Uganda, oorlogen woeden.

"We vreesden al een tijd dat dit eraan zat te komen", zegt Gahoussou Traoré, directeur van CAEB Mali, een organisatie die zich richt op gezondheidszorg, schoon drinkwater, landbouw en onderwijs. "Nederland was juist altijd een partner waar wij in moeilijke tijden op konden rekenen. Zo staat Nederland hier bekend, bij organisaties én bij de bevolking."

Zo'n 40 procent van CAEB Mali's financiering komt uit Nederland. De organisatie werkt samen met Cordaid en Nuffic uit Nederland; sinds 2014 hebben ze ook direct contact met de Nederlandse ambassade. "Als op die financiering wordt gekort, dan is dat een grote schok voor Mali, een catastrofe zelfs", zegt Traoré. "Zeker omdat wij hier al in tijden van oorlog en extreme droogte leven."

Meer dan geld

Volgens Traoré gaat het nadrukkelijk niet alleen om het wegvallen van geld, maar ook om de expertise die Nederland levert, vooral op het gebied van landbouw en water. "Wij hebben die samenwerking juist hard nodig. Voor Mali is dat echt een kwestie van levensbelang."

Afrika-correspondent Elles van Gelder ging kijken bij een project in Kenia van Plan International, dat al jarenlang Nederlandse steun krijgt en waar ze zich ook zorgen maken:

Ook Richard Lusimbo, die in Uganda strijdt voor lhbti-rechten, noemt de Nederlandse steun belangrijk. De afgelopen jaren kwamen lhbti'ers door een aangescherpte antihomowet verder onder druk te staan, ook zijn ze geregeld slachtoffer van geweld. Volgens Lusimbo is de Nederlandse steun daarom nu harder nodig dan ooit.

"We worden steeds meer onderdrukt", zegt hij. "Niet alleen in Uganda maar ook in veel andere Afrikaanse landen. De wereldwijde verrechtsing raakt ook ons. Toen Trump de vorige keer president was van de Verenigde Staten, kregen we veel minder financiële steun. Nederland sprong destijds in dat gat en besloot ons bij te staan en juist een vuist te maken en op te komen voor onze rechten."

Volgens Lusimbo heeft Nederland zich op die manier altijd positief onderscheiden. "Dat is heel krachtig geweest. Zo'n 40 procent van ons budget komt uit Nederland via de organisatie Hivos en de ambassade. We halen niet alleen financiële middelen, maar ook ervaring en kennis uit die relatie. Als Nederland de voet van het gaspedaal haalt, komen we in een kwetsbare positie. In Uganda kan dat letterlijk mensenlevens kosten."

Waarschuwing voor desastreuze gevolgen

De organisatie van de Sudanees Abdalla krijgt ontwikkelingsgeld via de Nederlandse vredesbeweging PAX. Hij had nog niet gehoord over aanstaande bezuinigingen, vertelt hij aan de telefoon. Zijn organisatie werkt al tien jaar aan vredesopbouw in de Nuba-bergen in het zuiden van Sudan, waar veel verschillende bevolkingsgroepen wonen.

"Momenteel is het er stabiel, terwijl de rest van het land in oorlog is", vertelt hij. "Dat komt onder meer door het werk dat wij daar hebben gedaan met lokale leiders, om geschillen op te lossen. Maar die stabiliteit staat onder druk, want er komen veel vluchtelingen aan uit andere delen van het land. Het is belangrijker dan ooit om de vrede hier te bewaren, nu de nationale leiders van Sudan met elkaar overhoopliggen in een vreselijke oorlog. Juist nu kan het terugtrekken van steun desastreus zijn."

Claudine Tsongo, medeoprichter van Dynamique des Femmes Juristes, vreest dat duizenden Congolese vrouwen in de steek worden gelaten. Sinds 2006 runt zij een collectief van vrouwelijke advocaten dat juridisch advies verleent en de gang naar de rechtbank begeleidt. "Wij helpen vrouwen die slachtoffer zijn van ernstige oorlogsmisdrijven, zoals seksueel geweld, het platbranden van dorpen en plunderingen", vertelt ze vanuit de Oost-Congolese stad Goma.

De organisatie wordt gesteund door het Nederlandse Cordaid. In hoeverre de bezuinigingen Tsongo's organisatie zullen raken, is nog niet bekend; het beschermen van vrouwenrechten zou een van de pijlers zijn die volgens minister Klever standhouden. Maar hoe dan ook gaat het volgens Tsongo om een historische bezuiniging. "Ik hoop dat de Nederlandse overheid beseft dat dit hele zware gevolgen gaat hebben."

In de VS is ook de strijd om het Huis van Afgevaardigden gewonnen door de Republikeinen. Ruim een week na de presidentsverkiezingen is duidelijk geworden dat de partij van Trump een nipte meerderheid behoudt in het Huis.

Daarmee is de overwinning voor de ex-president compleet. Trump won de race om het Witte Huis van Democraat Harris. Met 53 zetels kregen de Republikeinen ook de Senaat terug in handen. Met de onlangs getelde stemmen in Californië en Arizona erbij komt het aantal Republikeinse zetels in het Huis nu uit op 218.

Het Huis telt 435 zetels, dus met 218 hebben de Republikeinen nu een meerderheid. Er zijn nog negen zetels waar de uitslag nog niet van bekend is, maar dat de Republikeinen een meerderheid hebben is nu dus al zeker.

De Republikeinse meerderheid in het Congres, dat bestaat uit de Senaat en het Huis, geeft de aanstaande president ruim baan zijn beleid door te voeren. Daarbovenop heeft de partij ook de overhand in het Hooggerechtshof: de meeste rechters in het hof zijn conservatief en aangesteld door Republikeinse presidenten.

Popular vote

Verder is het opvallend dat Trump de zogenoemde popular vote heeft gewonnen. De laatste keer dat een Republikein in totaal meer stemmen kreeg dan zijn Democratische tegenstander was in 2004. Destijds won George W. Bush van John Kerry.

Nog niet alle stemmen zijn geteld, maar het staat al wel vast dat Trump ruim voldoende kiesmannen heeft voor de overwinning. Hij heeft er 312 tegenover 226 voor Harris. In sommige swing states waren de marges erg klein. Bijvoorbeeld in Michigan had Trump slechts 80.000 stemmen meer gekregen.